Enflasyon Hedeflemesi Stratejisi Makroekonomik Performans Üzerinde Etkili midir? 1

Transkript

1 S. ERDOĞAN, D. Ç. YILDIRIM, H. GÜNEŞ Enflasyon Hedeflemesi Stratejisi Makroekonomik Performans Üzerinde Etkili midir? 1 Seyfettin ERDOĞAN * Durmuş Çağrı YILDIRIM ** Hakan GÜNEŞ *** Özet Enflasyon hedeflemesi, fiyat istikrarını sağlamaya yönelik modern bir para politikası stratejisidir. Özellikle gelişmekte olan ülkelerde henüz yeni bir uygulama olması nedeni ile literatürde daha çok teorisi ve uygulanabilirliği ele alınmaktadır. Oysa enflasyon hedeflemesi stratejisinin nihai hedefi, makro ekonomik performansı pozitif yönde artırmaktır. Bu çalışmada enflasyon hedeflemesinin makroekonomik performans üzerindeki etkisi, enflasyon hedeflemesi stratejisini uygulayan yirmi iki ülke için dönemi esas alınarak Pooled regresyon modeli ile test edilmiştir. Ampirik analiz sonucunda ele alınan dönem için enflasyon hedeflemesinin ekonomik büyüme oranı ve büyüme volatilitesi üzerinde doğrudan bir etkiye sahip olmadığı, buna karşın enflasyon ve enflasyon volatilitesi üzerinde azaltıcı yönde etkili olduğu görülmüştür. Anahtar Kelimeler: Enflasyon Hedeflemesi, Panel OLS, Ekonomik Büyüme, Enflasyon, Volatilite Does the Inflation Targeting Strategy have an Effect on Macroeconomic Performance? Abstract The inflation targeting strategy is a modern monetary policy strategy that provides price stability. Therefore it is a just new application, inflation targeting 1 Bu çalışma, EconAnadolu 2009: Anadolu International Conference in Economics isimli Kongrede sunulan bildiriye dayanmaktadır * Doç.Dr., Kocaeli Üniversitesi, İİBF, İktisat Bölümü, serdogan@kocaeli.edu.tr ** Arş.Gör., Kocaeli Üniversitesi, İİBF, İktisat Bölümü, cagri.yildirim@kocaeli.edu.tr *** Kocaeli Üniversitesi, İİBF, İktisat Bölümü, hakan1gunes@gmail.com Maliye Dergisi Sayı 159 Temmuz-Aralık

2 Enflasyon Hedeflemesi Stratejisi Makroekonomik Performans Üzerinde Etkili midir strategy is mostly discussed theoretically and its applicability in the literature. However, the ultimate purpose of inflation targeting strategy is to affect macroeconomic performance positively. In this study, the effect of inflation targeting strategy on the macroeconomic performance was tested by pooled regression model for twenty two countries which were carrying out this strategy between the periods. Empirical analysis results indicate that the inflation targeting has no direct effect on the economic growth rate and its volatility; on the other hand it has a positive effect on the level of inflation and its volatility. Key Words: Inflation Targeting, Pooled Regression, Economic Growth, Inflation, Volatility JEL Classification Codes: E52, E31 Giriş Fiyat istikrarının birincil hedef olarak kabul edilmesi, para politikası için nominal bir çıpanın seçilmesini zorunlu kılmıştır. Bu çerçevede, alternatif para politikası stratejileri gündeme gelmiştir. Döviz Kuru Hedeflemesi Stratejisi, Parasal Hedefleme Stratejisi ve Enflasyon Hedeflemesi Stratejisi başlıca para politikası stratejileridir. Ülke deneyimleri açıkça göstermiştir ki, fiyat istikrarının kalıcı bir şekilde tesisi açısından ilk iki stratejiden istenilen sonuçlar elde edilememiştir. Para politikası için nominal çıpa arayışları, alternatif bir strateji olarak enflasyon hedeflemesinin gündeme gelmesine yol açmıştır. İlk olarak 1989 yılında Yeni Zelanda da uygulanmaya başlanan enflasyon hedeflemesi, son yıllarda gelişmiş ve gelişmekte olan çok sayıda ülkede uygulanmaktadır. Enflasyon hedeflemesi, enflasyonun önceden belirlenen zaman dilimi içerisindeki seyrine ilişkin belirli bir düzeyin ya da hedef aralığının kamuoyuna resmen ilan edilmesini zorunlu kılan bir stratejidir (Bernanke vd., 1999:4). Ülke uygulamalarına bakıldığında, enflasyona ilişkin sayısal hedef, merkez bankası, hükümet ya da her ikisinin birlikte katılımıyla ilan edilmektedir. Mishkin (2000) e göre enflasyon hedeflemesi stratejisinin beş temel bileşeni vardır: - Enflasyon için orta vadeli sayısal hedeflerin kamuoyuna ilan edilmesi, - Para politikasının birincil amacının fiyat istikrarı olduğuna ilişkin kurumsal taahhüdün olması, - Politika araçlarının belirlenmesinde, parasal büyüklükler ve döviz kurunun yanı sıra çok sayıda değişkene ilişkin bilgilerin esas alınması, - Parasal otoritenin planları, hedefleri ve kararları konusunda kamuoyu ve piyasalar ile iletişim kurularak şeffaflığın artırılması, - Enflasyon hedeflerine ulaşılması konusunda parasal otoritenin hesap verebilirlik düzeyinin artırılması. Enflasyon hedeflemesini benimsemeyi düşünen ülkeler, geçiş sürecinde gerekli ön koşulların tesisi için yasal ve kurumsal düzenlemelere gitmektedir. Bu çerçevede, mali disiplinin sağlanmasına çaba sarf edilmekte ve finansal sistem şoklara karşı dayanıklı hale getirilmektedir. Parasal otoritenin bağımsızlığının yanı sıra, politika uygulamalarına ilişkin şeffaflık düzeyinin ve hesap verebilirliğin artırılması yönünde gerçekleştirilen düzenlemeler, enflasyon beklentilerinin kırılmasına katkı sağlamaktadır. Mali ve parasal otoritenin enflasyonist eğilimleri tırmandıracak 104 Maliye Dergisi Sayı 159 Temmuz-Aralık 2010

3 S. ERDOĞAN, D. Ç. YILDIRIM, H. GÜNEŞ eğilimlerden kaçınması, her iki otoritenin kredibilite düzeyini artırarak fiyat istikrarı ortamının kalıcı olmasına zemin hazırlamaktadır. Fiyat istikrarının tesis edilmesi yönünde atılan adımlar, makro ekonomik performansın pozitif bir seyir izlemesi sonucunu doğurmaktadır. Bu çalışmada, enflasyon hedeflemesi stratejisi ile makro ekonomik performans arasındaki ilişki, bu stratejiyi uygulayan ülke deneyimleri esas alınarak incelenecektir. Çalışmada, elde edilen bulgulara göre, enflasyon hedeflemesi ile ekonomik büyüme oranı arasında doğrudan bir ilişki olmamasına karşın, bu stratejinin uygulanması ile birlikte, enflasyon oranı ve enflasyon oynaklığı düşüş eğilimi göstermektedir. Yüksek enflasyon ve enflasyon oynaklığının azalması, uzun vadeli yatırım şevkini artırdığı gerçeği göz önüne alındığında, enflasyon hedeflemesi uygulaması ile enflasyon arasındaki ilişkinin pozitif yönlü olduğu söylenebilir. Çalışmanın geri kalan kısmı iki bölümden meydana gelmektedir. Birinci bölümde, literatür araştırması, ikinci bölümde ise ampirik analiz yer almaktadır. 1. Literatür Araştırması Enflasyon hedeflemesi stratejisinin ekonomik performans üzerindeki etkilerini ekonometrik yöntemlerden yararlanarak araştıran çalışmalar son yıllarda artmaya başlamıştır. Stratejinin uygulanmaya başlandığı ilk yıllarda literatürdeki çalışmalar, ağırlıklı olarak teorik incelemeler görüntüsü sergilemiştir. Bu çalışmalarda, alternatif para politikası stratejilerinin değerlendirilmesi, enflasyon hedeflemesinin ön koşulları ve başarısının kısıtları gibi konular üzerinde durulmuştur. 22 Enflasyon hedeflemesi stratejisi ile makro ekonomik performans ilişkisini ampirik düzeyde araştıran çalışmalar, bu stratejinin uygulama döneminde, enflasyon oranı ve oynaklığı, faiz oranı, GSYİH büyüme oranı ve oynaklığı gibi göstergelerdeki göreli değişiklikleri incelemektedir. Literatür araştırması kapsamında enflasyon hedeflemesi uygulamasının söz konusu değişkenler üzerindeki etkilerini inceleyen çalışmaların bulgularına yer verilecektir. Brooks (1998:91-92), Avustralya nın enflasyon hedeflemesi performansını, enflasyon hedeflemesi uygulayan diğer ülkelerin yanı sıra, bu stratejiyi uygulamayan ülke grupları ile dönemini esas alarak karşılaştırmıştır. Çalışmada, enflasyon hedeflemesi uygulayan ülkelerin, düşük enflasyon oranlarına ulaşma konusunda göreli olarak başarılı olduğu vurgulanmıştır. Öte yandan, Avustralya da enflasyon hedeflemesi stratejisi ile elde edilen sonuçların, çalışmada örnek olarak seçilen ülkelere göre daha başarılı olduğu belirtilmiştir. Çünkü bu ülkede, enflasyon hedeflemesi stratejisini müteakiben enflasyon değişkenliğinin ve ortalamasının göreli olarak daha fazla düştüğü, reel GSYİH büyüme oranının önceki döneme (stratejinin uygulanmaya başlandığı tarihten önceki) ve örnek ülke gruplarının ortalamasına göre daha yüksek olduğu, öte yandan reel GSYİH büyüme değişkenliğinin yine önceki döneme ve diğer ülkelere göre daha düşük olduğu sonucuna ulaşılmıştır. Johnson (2002), enflasyon hedeflemesi uygulayan beş ülke (Avustralya, Kanada, Yeni Zelanda, İsveç ve İngiltere) ile uygulamayan altı ülkenin (Fransa, Almanya, İtalya, Hollanda Japonya ve ABD) dönemine ilişkin verilerini Panel veri yöntemi ile test ederek, enflasyon hedeflemesinin beklenen enflasyon davranışı 2 Söz konusu çalışmalardan bazıları şunlardır: Mishkin, 2000; Bernanke ve Mishkin, 1997 Maliye Dergisi Sayı 159 Temmuz-Aralık

4 Enflasyon Hedeflemesi Stratejisi Makroekonomik Performans Üzerinde Etkili midir üzerindeki etkilerini incelemiştir. Beklenen enflasyon seviyesinde enflasyon hedeflemesinin ilanından sonra büyük bir düşüş olduğuna ilişkin güçlü kanıtlar elde edilmiştir. Bu eğilim enflasyon hedeflemesine geçen beş ülkede de gözlenmiştir. Öte yandan fiili enflasyon oranları enflasyon hedeflemesini uygulayan ve uygulamayan bütün ülkelerde düşmüştür. Düşük fiili enflasyon oranları ile birlikte bütün ülkelerde enflasyon tahminlerinin dağılımı da düşme eğilimi göstermiştir. Ancak, enflasyon tahminlerinin dağılımında enflasyon hedeflemesinin ilanından sonraki dönemde küçük ya da kayda değer olmayan bir düşüş eğilimi ortaya çıkmıştır. Johnson (2003) da yukarıdaki çalışmanın sonuçlarına benzer bulgulara ulaşılmıştır. Bu çalışmada Avustralya, Kanada, Yeni Zelanda, İsveç ve İngiltere de enflasyon hedeflemesinin beklenen enflasyon seviyesi üzerindeki etkilerine yönelik tahmin yapmıştır. Elde edilen sonuçlara göre, ilk dört ülkede enflasyon hedeflemesi uygulaması beklenen enflasyon seviyesini düşürmüştür. İngiltere için bu yönde bir kanıta ulaşılamamıştır. Neumann ve Von Hagen (2002), enflasyon hedeflemesi stratejisini uygulayan ülkelerin enflasyon konusunda gösterdikleri başarılı performansta bu stratejinin rolünü belirlemek amacıyla, enflasyon oynaklığı, hasıla açığı ve merkez bankasının faiz oranı değişkenlerini OLS ve Cholesky ayrıştırması yöntemleri ile incelemişlerdir. Çalışmada, enflasyon hedeflemesi uygulayan altı ülke (Yeni Zelanda, Kanada, İsveç, İngiltere, Avustralya ve Şili) ile uygulamayan üç ülkenin (ABD, Almanya ve İsviçre) bu stratejinin uygulama öncesi ( ) ve sonrası ( ) dönemi göz önüne alınmıştır. Elde edilen bulgular, enflasyon hedeflemesinin söz konusu değişkenlerde iyileşme eğilimlerini artırdığını göstermiştir. Öte yandan enflasyon hedeflemesi uygulaması, parasal otoritenin kredibilite derecesinde belirli bir ilerleme sağlayarak, bu ülkelerdeki merkez bankalarının Bundesbank ve Swiss National Banka benzemesine katkı sağlamıştır. Hu (2003), altmış altı ülkenin dönemine ilişkin verilerini test ederek, enflasyon hedeflemesinin enflasyon ve hasıla performansı üzerindeki etkisini ve bu stratejinin uygulandığı bir ortamda enflasyon ve hasıla oynaklığı değiş-tokuş ilişkisindeki değişikliği OLS metoduyla araştırmıştır. Tanımlayıcı istatistikler ve regresyon sonuçları, enflasyon hedeflemesi stratejisinin enflasyon ve hasıla performansının (değişkenliğinin) iyileşmesinde yararlı bir rol oynadığını göstermiştir. Öte yandan, enflasyon hedeflemesi stratejisinin enflasyon ve hasıla oynaklığı değiş-tokuşunu iyileştirdiği görüşünün sınırlı düzeyde desteklendiğine ilişkin bulgulara ulaşılmıştır. Ball ve Sheridan (2003), OECD ye üye yirmi ülkeden 1990 lı yılların başlarında enflasyon hedeflemesi uygulayan yedi ülke ile uygulamayan on üç ülkenin makroekonomik performansını enflasyon, büyüme ve faiz oranları ile bunların değişkenliğini OLS analizi sonuçlarına göre karşılaştırmıştır. Çalışmada, enflasyon hedeflemesine geçilen yıllardan sonra hem bu stratejiyi uygulayan hem de uygulamayan ülkelerde ekonomik performansın birçok yönden iyileştiği belirtilmiştir. Sonuç olarak, enflasyon hedeflemesinin ülkelerin ekonomik performansını iyileştirdiğine ilişkin bir kanıt elde edilememiştir. Bulgular yorumlanırken, enflasyon hedeflemesinin gelecekte ekonomik performansı iyileştirebileceği vurgulanmıştır. Wu (2004), sanayileşmiş yirmi iki OECD ülkesinin dönemine ilişkin üçer aylık enflasyon verilerini Panel veri yöntemi ile test etmiştir. Elde edilen bulgular, enflasyon oranlarındaki düşüş ile enflasyon hedeflemesi uygulaması 106 Maliye Dergisi Sayı 159 Temmuz-Aralık 2010

5 S. ERDOĞAN, D. Ç. YILDIRIM, H. GÜNEŞ arasında nedensel bir ilişkiyi göstermiştir. Bu sonuca göre, enflasyon hedeflemesini uygulayan ülkelerde enflasyon konusunda sağlanan pozitif performansın agresif para politikasından kaynaklandığı görüşünün doğru olmadığı belirtilmiştir. Pétursson (2004), enflasyon hedeflemesinin ekonomik etkilerini incelemek amacıyla farklı ülke örneklerine ait dönemine ilişkin aylık verileri Panel veri yöntemi ile test etmiştir. Sonuçlar, enflasyon hedeflemesinin büyük ölçüde başarılı olduğunu, bu stratejiyi uygulayan ülkelerin enflasyonu düşük seviyelerde tutma konusunda iyi bir performans sergilediğini göstermiştir. Öte yandan bu ülkelerde enflasyon ataletinin kırıldığı ve enflasyon oranlarındaki dalgalanmalarda düşüş eğiliminin ortaya çıktığı ifade edilmiştir. Daha da önemlisi, bütün bu kazanımların düşük hasıla büyüme oranı ya da hasıla oynaklığı artışı maliyeti ile gerçekleştiğine ilişkin bir kanıtın olmadığı vurgulanmıştır. Vega ve Winkelried (2005), enflasyon hedeflemesi uygulamasının enflasyon dinamikleri (ortalama enflasyon, enflasyon oynaklığı ve enflasyon ataleti) etkilerini araştırmıştır. Çalışmada enflasyon hedeflemesi uygulayan yirmi üç ülke deneyimi ile geniş bir kontrol grubu (enflasyon hedeflemesini uygulamayan seksen altı ülke) yoğunluk skoru eşleştirme yöntemi ile incelenmiştir. Elde edilen bulgulara göre, enflasyon hedeflemesinin soft ya da açık uygulamaları düşük enflasyon ortalaması ve düşük enflasyon oynaklığına yol açmaktadır. Enflasyon hedeflemesi aynı zamanda gelişmekte olan ülkelerde enflasyon ataletini kırmaktadır. Karaca (2006), enflasyon hedeflemesi uygulayan on ülke ile uygulamayan yüz on iki ülkenin makroekonomik performansını enflasyon, büyüme oranları ile bunların değişkenliğini göz önüne alarak karşılaştırmıştır dönemine ait yıllık verilerle yapılan OLS analizi sonuçlarına göre enflasyon hedeflemesi uygulamasının enflasyon performansı ve büyüme oranının değişkenliğini azaltma konusunda olumlu ancak zayıf bir etkisi vardır. Öte yandan enflasyon hedeflemesi uygulaması, enflasyon değişkenliğini azaltmada herhangi bir etkiye sahip değildir. De Mendonça (2007), on dört ülkenin verilerini kullanarak enflasyon hedeflemesi ile enflasyon oranı, faiz oranı ve ekonomik büyüme değişkenleri arasındaki ilişkiyi Panel veri yöntemi ile incelemiştir. Çalışmada elde edilen sonuçlara göre, enflasyon hedeflemesi uygulaması enflasyon oranını düşürmek suretiyle faiz oranlarının gerilemesine yol açmıştır. Öte yandan ekonomik büyüme üzerinde kayda değer bir maliyet doğurmaksızın işsizlik artışına yol açan bir ortamın oluşumuna katkı sağlamıştır. Genç et al. (2007), Kanada, Yeni Zelanda, İsveç ve İngiltere nin dönemine ilişkin üçer aylık verilerini kullanarak ARCH-GARCH metodu ile enflasyonu düşürmede, enflasyon hedeflemesinin etkililiğini incelemişlerdir. Çalışmada fiili enflasyon oranlarının tahmin edilenden daha düşük olduğuna ilişkin sonuçlar elde edilse de, enflasyon hedeflemesi uygulamasının enflasyon seviyesinde yapısal bir kırılmaya yol açtığına ilişkin istatistiki bir kanıta ulaşılamamıştır. Yazarlar, bu sonucun hedeflenen enflasyon oranının güvenilirliğine bağlı olduğunu tahmin etmektedirler. Şöyle ki, gerek politika yapıcılar gerekse iktisadi birimler, enflasyon beklentilerini hedeflenen enflasyon oranını güvenilir bularak oluşturduklarında, enflasyon hedeflemesine resmi olarak geçilmeden önce düşük enflasyon oranları yakalanmış olur. Okano (2008), enflasyon hedeflemesinin sosyal refah üzerindeki etkilerini araştırmıştır. İngiltere nin reel GSYİH, üç aylık hazine bonosu faiz oranı ve Maliye Dergisi Sayı 159 Temmuz-Aralık

6 Enflasyon Hedeflemesi Stratejisi Makroekonomik Performans Üzerinde Etkili midir enflasyon oranı değişkenlerinin dönemine ait üçer aylık verilerinin GMM metodu ile test edildiği bu çalışmada, enflasyon hedeflemesinin sosyal refahı iyileştirdiği sonucuna ulaşılmıştır. Lin ve Ye (2009), enflasyon hedeflemesi stratejisinin etkilerini incelemek amacıyla gelişmekte olan elli iki ülkenin dönemine ilişkin verilerini yoğunluk skoru eşleştirme yöntemi ile test etmişlerdir. Çalışmada, enflasyon hedeflemesinin enflasyon değişkenliği üzerinde sayısal olarak büyük ve istatistiki olarak anlamlı etkiler doğurduğu gösterilmiştir. Şöyle ki, enflasyon hedeflemesi uygulamasının enflasyon düzeyinde ortalama olarak yaklaşık %3 düzeyinde bir düşüşe yol açtığı belirlenmiştir. Bu performansın hükümetlerin mali durumu ve parasal otoritenin döviz kuru politikası gibi özgün koşullardan etkilendiği vurgulanmıştır. Öte yandan gelişmekte olan ülkelerde açık hedeflemesi stratejisine geçiş nedeniyle elde edilen güvenilirliğin büyük olduğu ifade edilmiştir. Lin ve Ye (2007), enflasyon hedeflemesi stratejisini uygulayan sanayileşmiş yedi ülkenin (Avustralya, Kanada, Finlandiya, Yeni Zelanda, İspanya, İsveç ve İngiltere) dönemine ilişkin verilerini yoğunluk skoru eşleştirme yöntemi ile analiz ettikleri çalışmada farklı bir sonuç elde etmişlerdir. Şöyle ki, örnek olarak seçilen gelişmiş ülkelerde enflasyon hedeflemesi uygulamasının enflasyon ve enflasyon değişkenliği üzerinde önemli bir etki doğurmadığı saptanmıştır. Her iki çalışmanın sonuçları, göreli olarak yüksek enflasyon deneyimi yaşayan gelişmekte olan ülkeler için enflasyon hedeflemesinin fiyat istikrarının tesisi için önemini ortaya koymaktadır. 2. Metodoloji ve Veriler Panel veri, hem yatay kesit hem de her bir zaman periyodu için gözlemlerden oluşmaktadır (Haris ve Sollis, 2003:190). Diğer bir deyişle, Panel veri bir zaman boyutu bir de yatay kesit boyutundan oluşmaktadır. Birçok avantaja sahip olan Panel veri yöntemi hem makro hem de mikro düzeydeki ekonometrik çalışmalarda giderek daha fazla tercih edilmektedir (Davidson ve MacKinnon, 1999:296). Baltagi (2001), Panel veri modelinin avantajlarını şöyle sıralamaktadır: İlk olarak bireysel firmalar, bölgeler ve ülkeler heterojendir. İkinci olarak, Panel veri modeli daha açıklayıcı bilgi verirken daha fazla esneklik sağlar. Diğer taraftan Panel veri ayarlama dinamiği için daha uygundur ve pür yatay kesit ya da pür zaman serilerinde kolayca tespit edilemeyen etkilerin tanımlanması ve ölçülmesi için de daha uygundur. Panel veri modelleri daha karmaşık davranışsal modellerin kurulması ve test edilmesine izin vermektedir (Baltagi, 2001:5-7). Bu çalışma, hem yatay kesit hem de zaman kesiti içerdiğinden enflasyon hedeflemesinin ekonomik performans üzerindeki etkisinin araştırılması için en uygun yöntem Panel veri analizidir. Bu çalışmanın amacı enflasyon hedeflemesi stratejisinin enflasyon oranı ve enflasyon oranının volatilitesi yanı sıra iktisadi büyüme ile iktisadi büyüme volatilitesi üzerindeki etkisinin analiz edilmesidir. Çalışmada Avustralya, Brezilya, Kanada, Şili, Kolombiya, Çek Cumhuriyeti, Finlandiya, Macaristan, İsrail, Kore Cumhuriyeti (Güney Kore), Meksika, Yeni Zelanda, Norveç, Peru, Filipinler, Polonya, Güney Afrika, İspanya, İsviçre, Tayland, Türkiye ve İngiltere yi içeren 22 ülke incelenmektedir periyodunu kapsayan yıllık veriler IMF ve OECD den elde edilmiştir. Ele alınan ülkeler ve yıllar güvenilir veri mevcudiyetine bağlı olarak seçilmiştir. 108 Maliye Dergisi Sayı 159 Temmuz-Aralık 2010

7 S. ERDOĞAN, D. Ç. YILDIRIM, H. GÜNEŞ Enflasyon serisini, ele alınan ülkelerin üretici fiyat endeksleri (ÜFE) temsil etmektedir. Enflasyon oranının oynaklığını (ÜFEvol) temsil etmesi için oluşturulan seri şöyle elde edilmiştir: ÜFE serisinin standart sapması elde edildikten sonra her bir gözlem değeri standart sapmadan çıkarılarak yeni seri oluşturulmuştur. İktisadi büyüme oranı (GSYİH) için ele alınan ülkelerin 2000 yılı baz alınarak elde edilen GSYİH değerlerinin büyüme oranı kullanılmıştır. İktisadi büyüme volatilitesi (GSYİHvol), elde edilen iktisadi büyüme oranı değerlerinin her bir ülke için standart sapması hesaplandıktan sonra standart sapma değerinden her bir GSYİH büyüme oranı gözleminin çıkarılmasıyla elde edilmiştir. Diğer taraftan enflasyon hedeflemesinin Panel veri ile tahmin edilecek denklemler içerisinde temsil edilmesi için yapay değişkenler oluşturulmuştur. Yapay değişkenler enflasyon hedeflemesi yıllarının dışında sıfıra ve enflasyon hedeflemesi döneminde bir'e eşittir. Ele alınan ülkelerin enflasyon hedeflemesi dönemi Tablo 1 de görülmektedir. Tablo 1: Ülkelerin Enflasyon Hedeflemesi Dönemleri Ülkeler Gelişmiş Ülkeler Yeni Zelanda Kanada İngiltere İsviçre Finlandiya Avustralya İspanya İsrail Kore Cum. (Güney Kore) Norveç Gelişmekte Olan Ülkeler Çek Cum. Polonya Brezilya Kolombiya Şili Güney Afrika Tayland Meksika Macaristan Filipinler Peru Türkiye Kaynak: Roger ve Stone, 2005:8 Enflasyon Hedeflemesi Dönemi Denklem 1, GSYİH ve enflasyon hedeflemesi arasındaki ilişkiyi araştırmak için kullanılacak regresyonu göstermektedir. Denklem 3 ise GSYİH volatilitesi ve enflasyon hedeflemesi arasındaki ilişkiyi gösteren regresyon denklemidir. GSYİHit = β0 + β1 EHit + εit (1) GSYİHvolit = β0 + β1 EHit + εit (2) Denklem 1 ve 2 de; EH: enflasyon hedeflemesi yapay değişkeni, εit: hata terimleridir. i: kesit veriler (i = 1,2,3, N ) ve t: zaman periyotudur (t = 1,2,3, T ). Maliye Dergisi Sayı 159 Temmuz-Aralık

8 Enflasyon Hedeflemesi Stratejisi Makroekonomik Performans Üzerinde Etkili midir Denklem 1 ve Denklem 2 ile seriler arasındaki ilişkileri gösteren sonuçlar hatalı olacaktır. Bunun nedeni kesit veriler arasında otokorelasyon sorununun mevcut olabilmesidir. Kesit veriler arasında otokorelasyonun giderilmesi için Denklem 1 ve Denklem 2 ye bağımlı değişkenin birinci gecikmesi eklenmiştir. Böylece otokorelasyondan arındırılan Denklem 1 ve Denklem 2 aşağıdaki şekilde yeniden oluşturulmuştur: GSYİHit = β0 + β1 EHit + β2 GSYİHit(-1) + εit (3) GSYİHvolit = β0 + β1 EHit + β2 GSYİHvolit(-1) + εit (4) Çalışmada ele alınacak diğer denklemler, enflasyon oranı ve enflasyon hedeflemesi arasındaki ilişki ile enflasyon oranı volatilitesi ve enflasyon hedeflemesi arasındaki ilişkiyi temsil etmektedir. Denklem 3 ve Denklem 4 e benzer şekilde otokorelasyon sorununun göz önüne alınmasıyla ele alınacak denklemler aşağıdaki şekilde oluşturulmuşlardır: ÜFEit = β0 + β1 EHit + β2 ÜFEit(-1) + εit (5) ÜFEvolit = β0 + β1 EHit + β2 ÜFEvolit(-1) + εit (6) Denklemlerde yer alan hata terimi şöyle ifade edilmektedir: εit = αit + ηit (7) Denklem 7 de ilk olarak ηit nin açıklayıcı değişkenle bağıntısız olduğu varsayılmaktadır. Ancak bireysel etki olarak adlandırılan αit açıklayıcı değişkenle bağıntılı olabilir ya da olmayabilir. Diğer bir deyişle, tesadüfi etkiler modeli için αit açıklayıcı değişkenle bağıntısızdır, sabit etkiler modeli için αit açıklayıcı değişkenle bağıntılıdır (Johnston ve Dinardo, 1996:390). Bunun yanı sıra, eğer αit bir sabit terim ise, o zaman model pooled regresyon olacaktır (Greene, 2003:285). Panel veri analizi üç analiz yöntemi içermektedir: Pooled regresyon, sabit etkiler ve tesadüfi etkiler modeli. Enflasyon hedeflemesinin makroekonomik performans üzerindeki etkisi 3, 4, 5 ve 6 nolu denklemler aracılığı ile incelenecektir. Bu denklemler Panel veri analizi içerisinde, pooled OLS, sabit etkiler ve tesadüfi etkiler yöntemleri ile incelenmiştir. Ancak hangi metodun kullanılacağı F testi ve Hausman analizi ile belirlenecektir. Hausman testi, sabit etkiler ve tesadüfi etkiler tahmincileri arasında seçim yapmaya yarayan bir yöntemdir (Baltagi vd., 2003:362). Diğer bir değişle Hausman (1978, 1981) testi, modelde, bireysel etkilerin diğer tahmincilerle ilişkisiz olduğunu varsayan temel hipotez altında sabit ve tesadüfi etkileri karşılaştıran bir analizdir. Temel hipotezin reddedilmesi durumunda, sabit etkiler tercih edilecektir (Greene, 2003: ). Hausman testinin hipotezleri aşağıdaki gibidir (Bole ve Rebec, 2004:4): H0: E (ci xi) = 0 H1: E (ci xi) = E (ci ) = γ (8) 3. Ampirik Sonuçlar Seriler arasındaki ilişkiler araştırılırken durağan olmayan serilerle elde edilen sonuçlar sahte regresyon sorununa yol açabilmektedir. Bu nedenle çalışmada ilk olarak serilerin durağanlığı analiz edilecektir. Literatürde en çok kullanılan Panel birim kök testleri arasında Maddala ve Wu (1999), Im Peseran ve Shin (1997) ve Levin, Lin ve Chu (2001) testleri yer almaktadır. MW (1999) testinin diğer iki teste göre üstün yanı dengesiz panel için de kullanılabilir olması aynı zamanda bireysel ADF regresyonları için aynı gecikme uzunluğunu zorunlu kılmamasıdır. Bu testin zayıf yönü ise parametrik olmayışıdır. Ancak LLC ve IPS testleri parametriktir 110 Maliye Dergisi Sayı 159 Temmuz-Aralık 2010

9 S. ERDOĞAN, D. Ç. YILDIRIM, H. GÜNEŞ (Hsiao, 2003: ). Bu çalışmada LLC (2001) testi kullanılmıştır. LLC testi, en az on yatay kesit ve yirmi beş zaman serisinden oluşan bir Panel veri analizinde t istatistiklerinin ampirik dağılımları için mükemmel tahmin vermektedir (Kim, 2003:11). LLC testi için kullanılan denklemler ve hipotezler aşağıdaki gibidir (Levin ve Lin, 1993:9): y it H0: p = 0 H1: p < 0 y it pi i t 1 + il yi, t L + L= 1 = py, θ u (9) i t 1 pi L= 1 il i, t L it = py, + θ y + α + u (10) H0: p = αi = 0 H1: p < 0; αi Є R her i için y it i t 1 pi L= 1 il i, t L i i it = py, + θ y + α + η t + u (11) H0: p = ηi = 0 H1: p < 0; ηi Є R her i için Denklem 8, 9 ve 10 için temel hipotezin (H0) reddedilmesi durumunda alternatif hipotez kabul edilerek, serilerin birim köke sahip olmadığı sonucuna ulaşılmaktadır. Ele alınan serilere ilişkin durağanlık sonuçları Tablo 2 de gösterilmektedir. Tablo 2: LLC Sonuçları Sabitsiz Bireysel Bireysel Değişkenler ve Olasılık Olasılık Sabitli ve Olasılık Sabitli Trendsiz Trendli ÜFE(-1) 3, , , , , ,999.5 ÜFE 3, , , ,7600 2, ,982.7 ÜFEV(-1) 2, , , ,0000 4, ,0000 ÜFEV 2, , , , , ,998.1 GSYİH -8, , , , , ,0000 GSYİH(-1) -8, , , , , ,0000 GSYİHV -16,318 0, , , ,210 0,0000 GSYİH(-1) -16, , , , , ,0000 Tablo 2 deki birim kök testi sonuçları incelendiğinde ÜFE ve ÜFEvol serilerinin durağan olmadıkları görülmektedir. Dolayısıyla bu serilerin birinci farkları alınmıştır. Ancak serilerin bazı durumlarda birinci farklarının alınması serilerin durağanlaşması için yeterli olmayabilmektedir. Düzeyde durağan olmayan ÜFE ve ÜFEvol serilerinin birinci farkları için tekrar birim kök testi yapıldığında serilerin birinci farkında durağan hale geldiği görülmüştür. Diğer taraftan GSYİH ve GSYİHvol serilerinin düzeyde durağan oldukları görülmüştür. i it Maliye Dergisi Sayı 159 Temmuz-Aralık

10 Enflasyon Hedeflemesi Stratejisi Makroekonomik Performans Üzerinde Etkili midir Durağanlık analizinden sonra, panel veri analizine geçilecektir. Ancak sonuçların yorumlanabilmesi için en uygun modelin seçilmesi gerekmektedir. Uygun modelin seçilmesinde F testi ile Hausman testlerinden yararlanılmıştır. Denklem 3, 4, 5 ve 6 için elde edilen sonuçlar aşağıdaki Tablolarda görülmektedir. Tablo 3: Denklem 3 için Pooled Regresyon Sonuçları Ortak Etkiler Modeli EH 1, , , ,0000 GSYİH(-1) 0, , , ,0000 R-squared 0, Durbin-Watson stat 2, Sabit Etkiler Modeli C 2, , , ,0000 EH 0, , , ,624.3 GSYİH(-1) 0, , , ,0000 R-squared 0, F-ist 4, Durbin-Watson stat 2, Prob(F-ist) 0, Sabit Etkiler (F istatistik) Prob F istatistiği 1, (21,733) 0,018.8 Tesadüfi Etkiler Modeli C 2, , , ,0000 EH -0, , , ,966.2 GSYİH(-1) 0, , , ,0000 R-squared 0, F-ist 37, Durbin-Watson ist. 2, Prob(F-ist) 0, Hausmann Analiz Tesadüfi Etkiler Prob Sonuçları 0, , Denklem 3 de en uygun modelin seçilmesi için F istatistiği ve sonrasında Haussman test istatistiği kullanılmıştır. İlk olarak ortak etkiler modelinin mi yoksa sabit etkiler ya da tesadüfi etkiler modelinin mi kullanılması gerektiğini anlamak için sabit etkiler modelinin F istatistiği sonucu incelenmiştir. Diğer bir deyişle, analiz için ortak etkiler ya da LSDV 3 (Least Squares Dummy Variable; En Küçük Kareler Vekil Değişken Yöntemi) modellerinden hangisinin kullanılmasının gerektiği F istatistiği ile ortaya konmaktadır. Elde edilen sonuca göre ortak etkiler modelinin geçerli olduğunu öne süren temel hipotez reddedilmekte ve sabit ya da tesadüfi etkiler modellerinin tahmincilerinden birinin etkin olduğu sonucuna 3 Regresyon içerisinde kesit ve/veya zaman etkilerinin araştırıldığı LSDV modeli, hem kesit hem de zaman boyutuna özgü (unique) etkilerin bir yapay değişken kullanılarak gözlenebilmesini sağlayan bir yöntemdir (Sayrs, 1989:28). 112 Maliye Dergisi Sayı 159 Temmuz-Aralık 2010

11 S. ERDOĞAN, D. Ç. YILDIRIM, H. GÜNEŞ ulaşılmaktadır. Sabit etkiler ya da tesadüfi etkiler modellerinden hangisinin kullanılacağının anlaşılması için tesadüfi etkiler modelinin Haussman test sonuçları incelenmiştir. Hausman test istatistiği sonucuna göre tesadüfi etkiler tahmincisinin etkin olduğunu öne süren H 0 hipotezi reddedilmektedir. Dolayısıyla Denklem 3 için sabit etkiler modelinin tahmincisinin etkin olduğu görülmektedir. Sabit etkiler modeli incelendiğinde enflasyon hedeflemesinin iktisadi büyüme oranı üzerinde etkili olmadığı görülmektedir. Tablo 4: Denklem 4 için Pooled Regresyon Sonuçları Ortak Etkiler Modeli EH 0, , , ,348.3 GSYİHvol(-1) 0, , , ,0000 R-squared 0, Durbin-Watson ist 2, Sabit Etkiler Modeli C 0, , , ,194.8 EH 0, , , ,624.3 GSYİHvol (-1) 0, , , ,0000 R-squared 0, F-ist 7, Durbin-Watson ist 2, Prob(F-ist) 0, Sabit Etkiler Prob F istatistiği 3, , Tesadüfi Etkiler Modeli C 0, , EH 0, , GSYİHvol (-1) 0, , R-squared 0, F-ist Durbin-Watson ist 2, Prob(F-ist) Hausmann Analiz Tesadüfi Etkiler Prob Sonuçları 0, Denklem 4 de uygun modelin seçilmesi için F istatistiği kullanılmıştır. Sabit etkiler modelinin F istatistiği sonucu incelendiğinde ortak etkiler modelinin uygun model olduğunu öne süren temel hipotez reddedilmekte ve LSDV modellerinden birinin tahmincisinin etkin olduğu sonucuna ulaşılmaktadır. Diğer bir deyişle, elde edilen sonuç sabit etkiler ya da tesadüfi etkiler modellerinden birinin kullanılması gerektiğini göstermektedir. Sabit etkiler ya da tesadüfi etkiler modellerinden hangisinin kullanılacağının anlaşılması için tesadüfi etkiler modelinin Haussman test sonuçları incelenmiştir. Elde edilen sonuca göre tesadüfi etkiler tahmincisinin etkin olduğunu öne süren H 0 hipotezi reddedilmektedir. Dolayısıyla, Denklem 4 için sabit etkiler modeli tahmincisi etkindir. Maliye Dergisi Sayı 159 Temmuz-Aralık

12 Enflasyon Hedeflemesi Stratejisi Makroekonomik Performans Üzerinde Etkili midir Sabit etkiler modeli incelendiğinde enflasyon hedeflemesinin GDPV üzerinde etkili olmadığı görülmektedir. Tablo 5: Denklem 5 için Pooled Regresyon Sonuçları Ortak Etkiler Modeli EH , ,006-2, ,0132 ÜFE(-1) -0, , , ,0000 R-squared 0, Durbin-Watson ist 2, Sabit Etkiler Modeli C 11499, ,074 3, ,0010 EH , ,702-2, ,0117 ÜFE(-1) -0, , , ,0000 R-squared 0, F-ist 8, Durbin-Watson stat 2, Prob(F-ist) 0, Sabit Etkiler Prob F istatistiği 0, ,0000 Tesadüfi Etkiler Modeli C 32, , , ,085.9 EH -27, , , ,147.6 ÜFE(-1) 0, , , ,0000 R-squared 0, F-ist 99, Durbin-Watson ist 2, Prob(F-ist) 0, Hausmann Analiz Tesadüfi Etkiler Prob Sonuçları 0, ,7000 Denklem 5 için elde edilen sonuca göre ortak etkiler modelinin geçerli olduğunu öne süren temel hipotez kabul edilmekte ve ortak etkiler modelinin geçerli olduğu sonucuna ulaşılmaktadır. Ortak etkiler modeli sonuçları incelendiğinde, enflasyon hedeflemesinin enflasyon oranı üzerinde etkili olduğu görülmektedir. 114 Maliye Dergisi Sayı 159 Temmuz-Aralık 2010

13 S. ERDOĞAN, D. Ç. YILDIRIM, H. GÜNEŞ Tablo 6: Denklem 6 için Pooled Regresyon Sonuçları DENKLEM 6 Ortak Etkiler Modeli EH 0, , , ,090.1 ÜFEvol(-1) 0, , , ,0000 Durbin-Watson R-squared 0, stat 1, Sabit Etkiler Modeli Katsayılar Std, Hata t-istatistik Prob. C 0, , , ,0000 EH 0, , , ,575.6 ÜFEvol(-1) 0, , , ,0000 R-squared 0, F-ist 48, Durbin-Watson stat 1, Prob(F-ist) 0, F istatistiği Sabit Etkiler Prob 0, ,677.7 Tesadüfi Etkiler Modeli Katsayılar Std, Hata t-istatistik Prob. C 3, , , ,0000 EH -1, , , ,280.1 ÜFEvol(-1) 1, , , ,0000 R-squared 0, F-ist 551,438.7 Durbin-Watson stat 1, Prob(F-ist) 0, Hausmann Tesadüfi Etkiler Prob Analiz Sonuçları 0, , Denklem 6 dan elde edilen sonuca göre ortak etkiler modelinin geçerli olduğunu öne süren temel hipotez kabul edilmekte ve ortak etkiler modelinin geçerli olduğu sonucuna ulaşılmaktadır. Ortak etkiler modeli sonuçları incelendiğinde enflasyon hedeflemesinin ÜFEvol serisi üzerinde etkili olduğu görülmektedir. Diğer bir deyişle, hedefleme enflasyon volatilitesi üzerinde pozitif bir etkiye sahiptir. Çalışmamız açısından önemli olan EH değişkeninin katsayısının anlamlı olup olmadığı, diğer bir deyişle enflasyon hedeflemesinin bağımlı değişken üzerinde bir etkiye sahip olup olmadığıdır. GSYİH ve EH arasındaki ilişkiyi temsil eden Denklem 3 ile GSYİHvol ve EH arasındaki ilişkiyi temsil eden Denklem 4 incelendiğinde; hedeflemenin, iktisadi büyüme ve büyüme volatilitesi üzerinde etkisinin olmadığı görülmektedir. ÜFE ve EH arasındaki ilişkiyi temsil eden Denklem 5 ile ÜFEvol ve EH arasındaki ilişkiyi temsil eden Denklem 6 dan elde edilen sonuçlar incelendiğinde Maliye Dergisi Sayı 159 Temmuz-Aralık

14 Enflasyon Hedeflemesi Stratejisi Makroekonomik Performans Üzerinde Etkili midir ise hedeflemenin hem enflasyon oranı hem de enflasyon volatilitesi üzerinde etkili olduğu görülmektedir. Sonuç Bu çalışmada enflasyon hedeflemesinin makroekonomik performans üzerindeki etkisi, enflasyon hedeflemesi stratejisini uygulayan 22 ülke için dönemi esas alınarak Pooled Regresyon Modeli ile test edilmiştir. Elde edilen bulgulara göre enflasyon hedeflemesi uygulaması ekonomik büyüme oranı ve volatilitesi üzerinde etkili olmayıp, enflasyon ve enflasyon volatilitesi üzerinde azaltıcı yönde etkilidir. Bu sonuç, literatürdeki diğer birçok çalışmanın bulguları ile benzerlik göstermektedir. Önemle ifade etmek gerekir ki, enflasyon hedeflemesi uygulamasının sadece enflasyon ve enflasyon volatilitesi üzerinde etkili olması, bu stratejinin iktisadi büyüme performansını değiştirmediği şeklinde yorumlanmamalıdır. Çünkü, enflasyon ile mücadele konusunda sağlanan başarı beraberinde iktisadi büyüme performansının pozitif yönde değişmesine yol açacak bir ortam hazırlamaktadır. Nitekim, enflasyon hedeflemesi stratejisi üzerine yapılan teorik ve ampirik çalışmalar, bu stratejinin ekonomik performans üzerindeki etkilerini incelerken fiyat istikrarı konusunda sağlanan başarıya dikkat çekmektedir. Çünkü, yüksek enflasyon oranlarının ve enflasyon oynaklığının düşürülmesinin yanı sıra enflasyon ataletinin kırılması uzun vadeli yatırım planlarının gerçekleşmesine olanak sağlar. Bu tür yatırım harcamalarının gerçekleşmesi iktisadi büyüme performansının artışı anlamına gelir. Enflasyon hedeflemesi uygulamasının makro ekonomik performansı etkilemesi, önemli ölçüde güçlü bir finansal sistemin varlığına ve mali baskınlık seviyesinin düşük olmasına bağlıdır. Çünkü, finansal sistemin zayıf olduğu ve sürdürülebilir bir mali disiplinin sağlanamadığı koşullarda, olası şoklar karşısında makro ekonomik değişkenlerin kırılganlık düzeyi artmakta ve fiyat istikrarı tahrip olmaktadır. Enflasyon hedeflemesi uygulamasından başarılı sonuçların elde edilmesi, finansal sistemin güçlendirilmesi ve mali disiplinin sağlanması ile mümkündür. Diğer para politikası stratejilerinden istenilen sonuçların elde edilmemesi nedeniyle, enflasyon hedeflemesi alternatifsiz bir strateji konumuna gelmiştir yılında başlayan ve etkileri giderek derinleşen finansal krizin yol açtığı daraltıcı eğilimler nedeniyle zaman zaman enflasyon hedeflemesi stratejisinden vazgeçilmesi ve parasal otoritenin genişletici uygulamaları tercih etmesi gerektiği görüşü dile getirilmektedir. Talep daralması ve üretim düşüşü sorunları karşısında hükümetlerin teşvik edici politikalara başvurması muhakkak gerekmektedir. Ancak kontrolsüz genişletici politikaların gelecekte yüksek enflasyon maliyetine yol açabileceği gerçeği de göz ardı edilmemelidir. Son olarak enflasyon hedeflemesi stratejisinin gelişmekte olan birçok ülkedeki uygulamasının yeni olduğunu belirtmek gerekir. Dolayısıyla, uygulama sonuçlarının önümüzdeki yıllarda daha sağlıklı değerlendirilmesi mümkün olacaktır. İleriki yıllarda yapılacak araştırmalarda, enflasyon hedeflemesi uygulamasının iktisadi büyüme oranı üzerindeki etkileri daha net bir şekilde ortaya konabilir. Kaynakça Ball, L. M. ve Sheridan, N. (2003), Does Inflation Targeting Matter?, IMF Working Paper, No. 03/ Maliye Dergisi Sayı 159 Temmuz-Aralık 2010

15 S. ERDOĞAN, D. Ç. YILDIRIM, H. GÜNEŞ Baltagi, B. (2001), Econometric Analysis of Panel Data, England: John Wiley and Sons Inc. Baltagi, B., Bresson, G. ve Pirotte, A. (2001), Fixed Effects, Random Effects or Hausman-Taylor? A Pretest Estimator, Economics Letters, 79, Bernanke, B. S. et al. (1999), Inflation Targeting: Lessons from the International Experience, Princeton Uni. Press. Bernanke, B. S. ve Frederic S. M. (1997), Inflation Targeting: A New Framework for Monetary Policy?, The Journal of Economic Perspectives, 11, (2), Bole, V. A. ve Rebec, P. (2004), Bootstrapping the Hausman Test in Panel Data Models, Brooks, R. (1998), Inflation and Monetary Policy Reform, Australia: Benefiting from Economic Reform, Anoop Singh et al., IMF, Davidson, R. ve MacKinnon, J. G. (1999), Econometric Theory and Methods, Oxford University Press, New York. De Mendonça, F. H. (2007), Empirical Evidence from Fourteen Countries with Explicit Inflation Targeting, Applied Economics Letters, 14, Genç, İ. H. et al. (2007), Time Series Analysis of Inflation Targeting in Selected Countries, Journal of Economic Policy Reform, 10, (1), Greene, W. H. (2003), Econometric Analysis, 5 th, Ed., New Jersey:Prentice Hall. Haris, R. ve Sollis, R. (2003), Applied Time Series Modelling and Forecasting, United Kingdom: John Wiley and Sons. Hausman, J. A. (1978), Specification Tests in Econometrics, Econometrica, Vol. 46, No. 6, Hausman, J. A. ve Taylor, W. E. (1981), Panel Data and Unobservable Individual Effects, Econometrica, Vol. 49, No. 6, Hsiao, C. (2003), Analysis of Panel Data, Second Ed., Cambridge University Press: United Kingdom. Hu, Y. (2003), Empirical Investigations of Inflation Targeting, Institute for International Economics Working Papers, WP Im, K., Pesaran, M. H. ve Shin, Y. (1997), Testing for Unit Roots in Heterogeneous Panels, University of Cambridge. Johnson, D. R. (2002), The Effect of Inflation Targeting on the Behavior of Expected Inflation: Evidence from an 11 Country Panel, Journal of Monetary Economics, 49, Johnson, D. R. (2003), The Effect of Inflation Targets on the Level of Expected Inflation in Five Countries, The Review of Economics and Statistics, 85, (4), Johnston, J. ve Dinardo, J. (1996), Econometric Methods, 4 th, Ed., McGraw- Hill/Irwin. Karaca, O. (2006), Enflasyon Hedeflemesi Gelişmekte Olan Ülkelerde Çalışır mı? Türkiye Ekonomi Kurumu Tartışma Metni, No. 2006/12. Kim, S. (2003), Lack of Convergence across Former West German States, Working Paper, Department of Economics, University of Wisconsin. Levin, A. ve Lin, C.-F. (1993), Unit Root Tests in Panel Data: New Results, University of California, San Diego, Discussion Paper, Maliye Dergisi Sayı 159 Temmuz-Aralık

16 Enflasyon Hedeflemesi Stratejisi Makroekonomik Performans Üzerinde Etkili midir Levin, A., Lin, C.-F. ve James Chu, C.-S. (2002), Unit Root Tests In Panel Data:Asymptotic And Finite-Sample Properties, Journal of Econometrics, 108, Lin, S. ve Haichun Ye (2007), Does Inflation Targeting Really Make a Difference? Evaluating the Treatment Effect of Inflation Targeting in Seven Industrial Countries, Journal of Monetary Economics, 54, Lin, S. ve Haichun Ye (2009), Does Inflation Targeting Make a Difference in Developing Countries?, Journal of Development Economics, 89, Maddala, G. S. ve Wu, S. (1999), A Comparative Study of Unit Root Tests with Panel Data and a New Simple Test, Oxford Bulletin of Economics and Statistics, 61, Mishkin, F. S. (2000), Inflation Targeting in Emerging-Market Countries, The American Economic Review, 90, (2), Neumann, M. J. M. ve von Hagen, J. (2002), Does Inflation Targeting Matter?, Federal Reserve Bank of St.Louis Review, 84, (4), Okano, E. (2008), Has Inflation Targeting Improved Social Welfare in Practice?, Applied Economics Letters, 15, Pétursson, T. G. (2004), The Effects of Inflation Targeting on Macroeconomic Performance, Central Bank of Iceland Working Papers, No. 23. Roger, S. ve Stone, M. (2005), On Target? The International Experience with Achieving Inflation Targets, IMF Working Paper, No. 5/163. Sayrs, L. W. (1989), Pooled Time Series Analysis, Sage University Papers Series, Quantitative Applications in the Social Sciences, No Vega, M. ve Winkelried, D. (2005), Inflation Targeting and Inflation Behavior: A Successful Story?, International Journal of Central Banking, 1, (3), Wu, T. Y. (2004), Does Inflation Targeting Reduce Inflation? An Analysis for the OECD Industrial Countries, Banco Central do Brasil Working Paper, No: Maliye Dergisi Sayı 159 Temmuz-Aralık 2010