International Journal of Languages Education and Teaching

Transkript

1 ISSN: , Mannheim GERMANY p THE IMPACT OF THE LITERARY COMPETITIONS ON SECONDARY EDUCATION STUDENTS INTEREST TO LITERATURE: THE EXAMPLE OF IŞIKLAR AIR FORCE HIGH SCHOOL EDEBİYATLA İLGİLİ YARIŞMALARIN ORTAÖĞRETİM ÖĞRENCİLERİNİN EDEBİYATA OLAN İLGİLERİNE ETKİSİ: IŞIKLAR ASKERÎ HAVA LİSESİ ÖRNEĞİ 1 Şamil ÇAN 2 & Muammer HARDAL 3 ABSTRACT The aim of this study is to analyze the impact of literary competitions (story, poetry, article, composition, essay, writing letters and reading etc.) on secondary education students interests to literature. The population of this study is consisted of 10th, 11th and 12th grades accumulating 660 students who studied at Işıklar Air Force High School in the school years and the sampling is consisted of 100 students. The 50 of the students in the sampling is consisted of the students who participated in the literary competition and the other 50 students are consisted of the students who didn t participate in such competitions. In the study, we used our 18- questions survey. The data obtained from the results are analyzed by their frequencies and percent values. According to the obtained results of the study, it is determined that the competitions increase students interest to literature and encourage them to read and write more and the number of the participating students increase in accordance with the rewards (Talent is liable to the compliment) given to the winning students. According to the variables, it is determined that there are consistent results in students viewpoints to the competitions. For this reason, it is evaluated that students interests to literature can be increased by encouraging them to participate in national or local literary competitions and in the competitions arranged by school managements. Key Words: Literary Competitions, Interest to Literature, Writing Poetry, Işıklar Air Force High School, Reading and Writing Skills. ÖZET Bu araştırmanın amacı, ortaöğretim öğrencilerinin edebiyatla ilgili yarışmalara (öykü, şiir, makale, kompozisyon, deneme, mektup yazma ve kitap okuma vb.) katılımlarının edebiyata olan ilgileri üzerine etkilerini araştırmaktır. Araştırmanın evrenini, öğretim yılında Bursa Işıklar Askeri Hava Lisesinde 10, 11 ve 12. sınıfa devam eden 660 öğrenci; örneklemini ise, 100 öğrenci oluşturmaktadır. Örneklemi oluşturan öğrencilerin 50 tanesi daha önce yarışmalara katılmış öğrencilerden seçilmiş, diğer 50 kişi yarışmalara katılmayan öğrenciler arasından belirlenmiştir. Araştırmada, hazırladığımız 18 maddelik bir anket kullanılmıştır. Anketle elde edilen veriler, frekans ve yüzde değerlerine dayalı olarak incelenmiştir. Elde edilen sonuçlara göre yarışmaların, öğrencilerin büyük çoğunluğunun edebiyata olan ilgisini artırdığı, öğrencileri daha çok okumaya ve yazmaya yönelttiği, yarışmalarda derece alan öğrencilere verilen ödüller (Marifet iltifata tabidir) oranında yarışmalara olan ilginin arttığı tespit edilmiştir. Değişkenlere göre yarışmalara öğrencilerin bakışları arasında anlamlı sonuçlar bulunmuştur. Bu sebeplerle edebiyatla ilgili ulusal ve yerel yarışmalara öğrencilerin katılımının teşvik edilmesi, ayrıca okul yönetimi tarafından yapılacak yarışmalarla öğrencilerin edebiyata olan ilgisini artırılabileceği değerlendirilmektedir. Anahtar Kelimeler: Edebiyat Yarışmaları, Edebiyata İlgi, Şiir Yazma, Işıklar Askeri Hava Lisesi, Okuma ve Yazma Becerisi. 1 Bu çalışma Nevşehir Hacı Bektaşi Veli Üniversitesi tarafından düzenlenen 1. Uluslararası Dil Eğitimi ve Öğretimi Sempozyumu nda sözlü bildiri olarak sunulmuştur. 2 Işıklar Askeri Hava Lisesi, Sosyal Dersler Bölümü, e-posta: samilcan64@hotmail.com 3 Işıklar Askeri Hava Lisesi, Sosyal Dersler Bölümü, e-posta: muammerhardal@hotmail.com

2 2570 Şamil ÇAN & Muammer HARDAL 1. GİRİŞ Olay, düşünce, duygu ve hayallerin dil aracılığıyla sözlü veya yazılı olarak biçimlendirilmesi sanatı, yazın (TDK 2005: 600) olarak ifade edilen edebiyat insan hayatının ayrılmaz bir parçasıdır. Dillerin doğuşu ile beraber edebî eserler oluşmaya başlamıştır. Edebiyat, gündelik dilin üstünde birçok anlamlılığı içerir, hissettirir, düşündürür; anlayıp da anlatamadıklarımızı dile getirir. Başka bir deyişle edebiyat, güzel sanatlar arasında yer alan bir çalışmanın adıdır. (Uçan 2006: 26) Güzel sanatların bir dalı olan edebiyatın insanlığın ilk dönemlerinden beri, her yerde ve zamanda varlığını sürdürmesi, bizlere onun insana özgü vazgeçilmez bir ihtiyacı karşıladığını düşündürmektedir (MEB, 2005). Bu ihtiyaç insanın sanatla ve estetikle olan ilişkisinden kaynaklanmaktadır. Yaşantımızda önemli bir yere sahip olan edebiyatının okullarımızda ders olarak okutulması ortaöğretim çağında başlamaktadır. Öncesinde -ortaokul- Türkçe dersi müfredatında edebî eserlerle tanışan öğrenciler lise yıllarında edebiyatı derinlemesine -tarihsel gelişimi ve özellikleri çerçevesinde- ele almaya başlamaktadırlar. Bu anlamda edebiyatı bir ders olarak öğretmenin yanında ona karşı ilgiyi artırabilecek bir ortamın sağlanması da önem taşımaktadır. Dil ve Edebiyat öğretiminde öğrencilere kazandırılacak temel tutum ve davranışların başında: Dinlediğini ve okuduğunu tam olarak anlama, okuma zevki ve alışkanlığı edinme, dile özen gösterme duyarlılığını kazanma, istediğini sözlü ve yazılı olarak düzgün bir şekilde anlatma, edebiyat ürünlerinden tat alma (Kavcar 1993:33) olarak değerlendirilmiştir. Edebiyat eğitimi; estetik zevkin gelişmesi, kültürel değerlerin somut olarak ifadesi ve yorumlanması, sürdürülen hayatın farklı bir dikkat ve duyarlılıkla dile getirilmesi bakımlarından son derece önemlidir (MEB, 2005). Bu anlamda edebiyat eğitimi; estetik zevk sahibi olan, kültürel değerlerini fark eden, yaşantımız içindeki bütün renkleri ayırt etmeyi öğrenen ve bunlara karşı müspet tepkiler verebilen nesillerin yetişmesini hedeflemektedir. Bu kadar önemli hedefleri barındıran edebiyat eğitiminin kazanımları sadece bununla sınırlı değildir. Aynı zamanda genç beyin ve ruhlara, evrensel insan ruhunun son derece karmaşık duyarlılıklarını sezdirmek, yüzyılların örsünde dövüle dövüle billurlaşmış millî zevki tattırmak, mensubu bulunduğu milletin hayatı ve kültürünü estetik bir çerçeve içinde tanıtmak, konuştuğu dilin incelikleri, güzellikleri ve zenginliklerini göstermek de edebiyat eğitiminin amaçlarındandır (Çetişli 2006). Bu eğitim aynı zamanda bir kültür öğretimi şeklinde de gerçekleşmektedir. Tarihten günümüze ortaya konulan dile ait değerlerin resminin sergilendiği bu derslerin öneminin farkında olmak gerekir. Bu önem ile öğrencilerin edebiyatı bir dersin ötesinde bir sanatsal değer öğrenimi olarak görmelerini sağlamak gerekmektedir. Bu anlamda karşımıza ilgili olmanın edebiyatı bir ders olarak değil, bir kültürel-sanatsal çalışma yapmaya yarayabilecek bilgilerle ve duygularla donanma olarak görülmesi faydalı olacaktır.

3 EDEBİYATLA İLGİLİ YARIŞMALARIN ORTAÖĞRETİM ÖĞRENCİLERİN EDEBİYATA OLAN İLGİLERİNE ETKİSİ: IŞIKLAR ASKERÎ HAVA LİSESİ ÖRNEĞİ 2571 Dil eğitimi bireyin konuşma, yazma, okuma, dinleme etkinliklerini kapsar. Dil eğitiminin amacı bireylerin dil becerilerini geliştirerek onların iletişim yeteneklerinin artırılmasına yardımcı olmaktır. Yazılı anlatım becerisi iletişim araçlarının en etkili olanıdır (Ungan 2007: 462). Bu sebeple yazma becerisi gelişmiş bir toplum birbiriyle en iyi düzeyde iletişim kurabilen toplumdur denilebilir. Yazma öğretiminde, yazmayı gerektiren bütün çalışmaların özenilerek yapılması gerekmektedir. Yazma becerisi yazı yazdırılarak kazandırılabilir. Yazma öğretiminin en önemli ilkesi yazı yazdırmaktır (Baltacıoğlu 1986: 38). Okullarda bu eğitim en iyi şekillerde verilmesi bütün öğretmenlerin sorumluluğudur. Öğrencilere yazı yazmanın keyfi tattırılabilirse ilerleyen zamanlarda çok önemli eserlerin ortaya çıkması sağlanabilir. Büyük yazarların birçoğunun ilk eserlerini eğitim gördükleri yıllarda vermeye başlamış olmaları bunun bir göstergesidir. Yazılı anlatım becerisinin gelişmesi ile birlikte öğrencilerde estetik bir duyarlılık ön plana çıkmakta, yazılı anlatımın ilim olarak algılanma durumu, yerini sanatsal bir duruş ve duyuşa bırakmaktadır (Ungan 2007: 462). Sanatsal zevkle tanışan nesillerin ortaya çıkaracağı eserler gelecekte önemli sanatçıların doğmasını sağlayacaktır. Edebiyat eğitiminin önemli bir amacı da bu sanatsal zevke ulaşmış öğrenciler yetiştirmektir. Edebî eserlerden zevk alan, onları keyifle okuyan öğrencilerin oluşturacağı eserlerin çok daha başarılı olması beklenir. Bu anlamda okuma için çok çeşitli tanımlar yapılmıştır. Okuma; dil kurallarına uyularak yazılmış iletişimleri duyu organları yoluyla algılayıp, kavramak, anlamlandırmak, yorumlamak, düşünce yürütmek ve yargıya varmak (Özdemir, 1995: 25); bir yazıdaki sembolleri tanıma ve anlamlandırma etkinliği (Güleryüz, 2000: 9); gözlerle başlayıp, beyinde gelişerek süren ve bellekte noktalanan bir takım koordineli etkinlikler bütünü (Yıldız ve Ceviz 2008: 25); yazar ve okuyucu arasında aktif ve etkili iletişimi gerekli kılan, dinamik bir anlam kurma süreci (Akyol 2006: 29) olarak tanımlanmaktadır. Öğrencileri okumaya yönlendirmek eğitimcilerin önemli görevlerinden biridir. Okumayı seven ve okuduklarını özümseyen nesiller geleceğimizin dünyasını daha ileri götürmeye adaydır. Öğrencilerin bu alanda ilgilerini uyandırmak için onlara okumanın yararına inandırmak ve okumayı sevdirmek gerekmektedir. İyi bir yazma eğitiminin başı olarak okumayı sevmek gösterilebilir. Yazma eğitimi yapılırken öğrencilerin okuma zevkine ulaşmaları sağlanılıp belirli konuların verildiği çeşitli yazma etkinliklerinin düzenlenmesi faydalı olacaktır. Bu şekilde yapılan çeşitli öykü, şiir, kompozisyon, deneme yazma yarışmaları yazma kültürünün öğrenciler arasında artmasına vesile olabilecek önemli etkinliklerdendir. Eğitim ve yarışma, bütün insan kültürlerinin, iki evrensel bileşenidir. İnsanlar hem geçmişte, hem de günümüzde eğitim ve yarışmayı daima önemli bir konu olarak düşünmüşlerdir (

4 2572 Şamil ÇAN & Muammer HARDAL Verhoeff 1997). Bu iç içe geçmişlik edebiyat eğitiminde de yarışmaların yapılarak öğrencilere yazma eğitiminde seviye kazandırabilecektir. Dilimizde güdüleme olarak da bilinen motivasyon, bir insanı arzu ve istekleri doğrultusunda harekete geçiren güç demektir (Durmuş 2007:8). Yazmanın da motivasyona ihtiyacı vardır. Yazma yarışmaları da öğrencileri motive edebilecek özellik taşır ise başarı sağlanabilir. Bu motivasyonda yarışmaların özellikleri, teşvik edici ödüllerin değeri de etkili olacaktır. İnsanlara bir şekilde iltifat edersek, onların kendilerine özgü beceriler edinmelerine katkıda bulunmuş oluruz. Edimsel şartlanmada dış kaynaklı bir etki vardır ve pekiştireci olan ödül de dış motivasyonu sağlar. Asıl hedef iç motivasyonu temin etmek olsa da dışarıdan verilen takdirler devam etmelidir (Durmuş 2007:9). Bu takdirlerin öğrenciler için önem arz eden nitelikte olması ilgiyi artırmada etkili olacaktır. Övgü ve takdir, kişiye fark edildiğinin ve başarılı olduğunun mesajını verir. Bu mesaj, tüm insanların beklediği bir ihtiyaçtır. Övgü ve takdir, kişilere iyi bir geri bildirim yoludur ve aynı zamanda onları teşvik etmektir. Böylelikle en etkili eğitim, motivasyon ve gelişim yöntemlerinden biridir. Kişinin ruhunda ve davranışlarında etkiler bırakır. Kişiyi daha iyi olmaya sevk eder (Durmuş 2007:9). Hatalarını önceden belirleyip daha iyisini ortaya koyma çalışma, yani iyi amatör yazarlar oluşturmak için bir ön çalışma olarak değerlendirilebilir. Öğrencilerin başarıları büyük ölçüde kendi öğrenme yollarının farkında olmalarına ve kendi öğrenmelerini yönlendirebilmelerine bağlıdır (Senemoğlu, 2001: 559). Yazma çalışmaları yaparken yarışmalar için yapılacak hazırlıklar safhasında öğrenciler kendilerini daha iyi tanımaya ve tanımlandırmaya başlayacaklardır. Bu tanıma süreci iyi bir yazma eğitimi süreci olarak görülmelidir. Yazmada yaratıcılık vardır. Yaratıcı olan bireyin kendisine olan güveni artar, kendine güveni artan bireyin fert olma bilinci oluşur, demokratik toplumun gereklerinden olan özgürce karar verme yetisini elde etmiş olur. Aynı zamanda yazdıklarını etrafına okuttukça paylaşma duygusu gelişir (Ungan 2007: 469). Bu da bir dışa açılım sürecidir. Dışarıdaki kişilere sunulan yazıların aldığı tepkiler öğrencilerin gelecekteki yazıları için çok önemli birer dönüt olacaktır. Birçok faydayı üzerinde barındıran edebiyatla ilgili yazı yazma yarışmaları öğrencilerin bir hazırlık safhası olarak değerlendirilip teşvik edilmesiyle geliştirilebilir. Türk ve dünya edebiyatının önemli eserlerini tanıyan, bunlardan zevk alan, anlamlandıran öğrenciler yetiştirmek için yazma yarışmalarına öğrencilerin katılımının etkilerini incelemek bu anlamda önem arz etmektedir. Araştırmanın Amacı: Bu araştırmanın amacı, ortaöğretim öğrencilerinin edebiyatla ilgili yarışmalara (öykü, şiir, makale, kompozisyon, deneme, mektup yazma ve kitap okuma vb.) katılımlarının edebiyata olan ilgileri üzerine etkilerini araştırmak olarak belirlenmiştir.

5 EDEBİYATLA İLGİLİ YARIŞMALARIN ORTAÖĞRETİM ÖĞRENCİLERİN EDEBİYATA OLAN İLGİLERİNE ETKİSİ: IŞIKLAR ASKERÎ HAVA LİSESİ ÖRNEĞİ YÖNTEM Bu çalışmayı yaparken; konuyla ile ilgili kaynak taraması yapılmış ve bu kaynaklardan araştırmamıza ışık tutacak nitelikte olanlarından yararlanılmıştır. Somut bulgulara ulaşmak için 18 maddelik bir anket hazırlanmıştır. Araştırmanın evrenini, eğitim-öğretim yılında Bursa Işıklar Askerî Hava Lisesinde 10, 11 ve 12. sınıfa devam eden 660 öğrenci; örneklemini ise, 100 öğrenci oluşturmaktadır. Örneklemi oluşturan öğrencilerin 50 tanesi daha önce yarışmalara katılmış öğrencilerden, diğer 50 si ise yarışmalara katılmamış öğrencilerden olmasına dikkat edilmiştir. Anketle elde edilen veriler, frekans ve yüzde değerlerine dayalı olarak incelenmiştir. Sonuçlar incelenerek yorumlanmaya çalışılmıştır. 3. BULGU VE YORUMLAR Ankete katılan öğrencilerden daha önce edebiyatla ilgili yarışmalara katılmış olanlarının 4.00 ve üzerinde olma oranının % 44, yarışmalara katılmamış olanların ise % 6 olduğu sonucu elde edilmiştir. edebiyat notu 4-5 olanlarının oranı % 50, yarışmalara katılmamış olanların ise % 22 olduğu sonucu elde edilmiştir. ayda ortalama 4 ve üzeri kitap okuyanlarının oranı % 26, yarışmalara katılmamış olanların ise % 6 olduğu sonucu elde edilmiştir. Genel olarak öğrencilerin ayda 3 ve üzerinde kitap okuma oranının % 76 olduğu belirlenmiştir. edebiyatla ilgili yarışmalara katılmak isterim diyenlerinin oranı % 86, yarışmalara katılmamış olanların ise % 66 olduğu tespit edilmiştir. Genel olarak öğrencilerin % 76 sı edebiyatla ilgili yarışmalara katılmak istediklerini belirmişlerdir. yarışmaların edebiyata olan ilgilerini artırdığını belirtenlerin oranı % 86, yarışmalara katılmamış olanların ise % 40 olduğu tespit edilmiştir. Genel olarak öğrencilerin % 63 ü edebiyata olan ilgilerinin yarışmalarla daha da artacağını belirttiği görülmektedir. yarışmalarda ödül olması ilgimi artırır diyenlerin oranı %80, yarışmalara katılmamış

6 2574 Şamil ÇAN & Muammer HARDAL olanların ise % 58 olduğu tespit edilmiştir. Genel olarak öğrencilerin % 69 u yarışmalardaki ödülün ilgilerini artırdığını belirtmiştir. yarışmaların eğitimin önemli bir parçası olduğunu düşünenlerinin oranının % 74, yarışmalara katılmamış olanların ise % 58 olduğu tespit edilmiştir. Genel olarak öğrencilerin % 66 sı yarışmaların eğitimin bir parçası olduğunu düşündüğü görülmüştür. derslerden geri kalmamak için yarışmalarla az ilgileniyorum diyenlerin oranı % 28, yarışmalara katılmamış olanların ise % 66 olduğu tespit edilmiştir. Genel olarak öğrencilerin % 47 si derslerden geri kalmamak için yarışmalarla az ilgilendiğini belirtmiştir. yarışmalarda alacakları derecelerin özgüvenlerini artıracağını belirtenlerin oranı % 74, yarışmalara katılmamış olanların ise % 50 olduğu tespit edilmiştir. Genel olarak öğrencilerin % 62 si yarışmalardan elde edecekleri derecelerin özgüvenlerini artıracağını belirttiği görülmüştür. ortaöğretim öğrencilerine yönelik yeterince yarışma düzenlendiğini düşünenlerin oranı % 42, yarışmalara katılmamış olanların ise % 28 olduğu görülmüştür. Genel olarak öğrencilerin % 58 i ortaöğretim öğrencilerine yönelik yeterince yarışma düzenlenmediğini düşündüğü belirlenmiştir. yarışmalara katılmak için kitap okuyorum diyenlerin oranı % 62, yarışmalara katılmamış olanların ise % 42 olduğu belirlenmiştir. Genel olarak öğrencilerin % 52 si yarışmalara katılmak için kitap okuyorum demiştir. yarışmalara katılmak için yazı yazıyorum diyenlerin oranı % 72, yarışmalara katılmamış olanların ise % 34 olduğu belirlenmiştir. Genel olarak öğrencilerin % 53 ü yarışmalara katılmak için yazı yazıyorum demiştir. öğretmenlerim yarışmalara katılmam için beni teşvik ediyor diyenlerin oranı % 74, yarışmalara katılmamış olanların ise % 58 olduğu görülmüştür. Genel olarak öğrencilerin % 66 sının öğretmenlerim yarışmalara katılmam için beni teşvik ediyor dedikleri tespit edilmiştir.

7 EDEBİYATLA İLGİLİ YARIŞMALARIN ORTAÖĞRETİM ÖĞRENCİLERİN EDEBİYATA OLAN İLGİLERİNE ETKİSİ: IŞIKLAR ASKERÎ HAVA LİSESİ ÖRNEĞİ SONUÇ Ortaöğretim öğrencilerine yönelik yapılan edebiyatla ilgili yarışmaların öğrencilerin edebiyata olan ilgileri üzerine yapılan bu araştırma Işıklar Askerî Hava Lisesi (IAHL) öğrencileri üzerine uygulanmıştır. Öğrencilerin edebiyata olan ilgilerini artırmak amacıyla IAHL de öğrencilerin edebiyat alanında yapılan yarışmaların öğrencilere duyurulmasına özen gösterilmiş, yarışmalara katılmaları sağlanmış ve ayrıca okul içi düzenlenen yarışmalarla öğrencilerin yazmaları teşvik edilmiştir. Türk Edebiyatı derslerinin müfredatında yazma ile ilgili etkinlikler bulunmaktadır, ancak sadece bu etkinliklerle öğrencilerin yazma yeteneklerini geliştirmek mümkün değildir. Yazı insanlığın belleğidir, yazının düşünceyi bulup saptamada, zenginleştirip boyutlandırmada büyük payı vardır (Özdemir, 1999). Yazma sadece yetenekle açıklanabilecek bir konu değildir. Yapılacak çalışmalarla öğrencilerin yazma becerileri artırılabilir. Derslerde öğretilen dilbilgisi kuralları ile dilin doğru kullanımının en önemli uygulama alanı yazma çalışmalarında kendini göstermektedir. Hayallerin resmedilmesi olan yazı aynı zamanda sanatsal zevkle şekillenerek edebî bir değer taşır hâle gelebilmektedir. Bu konuda yapılacak alıştırmalar ile konuya olan ilginin artması beraberinde başarılı eserlerin ortaya çıkmasını sağlayacaktır. IAHL de bu anlamda yapılan çalışmaların neticesinde öğrencinin yazdıkları şiir, öykü, deneme, kompozisyon ve makaleler çeşitli yarışmalarda birçok derece elde etmiştir. Aynı zamanda derece alan öğrencilerin diğer arkadaşlarının üzerinde olumlu etkileri yazma konusuna ve edebiyata öğrencilerin ilgisini daha da artırmıştır. Yarışmalara katılan öğrencilere ve henüz yarışmalara katılmamış öğrencilere yapılan anketlerden elde edilen sonuçları şu şekilde değerlendirebiliriz: Yarışmalara katılan öğrencilerin % 44 ünün notunun 4 ve üzerinde olması ders başarısı ile yazmaya olan ilgi arasında doğru orantının olabileceğini gösterdiği değerlendirilmektedir. Çünkü yarışmalara katılmamış öğrencilerden 4 ve üzerinde not ortalaması olan öğrenci oranının ancak % 6 olduğu belirlenmiştir. Aynı zamanda Türk Edebiyatı dersinde notu yarışmalara katılan öğrencilerden 4-5 olanlarının oranının % 50 olması bu durumu desteklemeklediği değerlendirilebilir. Yarışmalara katılan öğrencilerinin kitap okuma oranlarının da yarışmalara katılmayan öğrencilerden daha fazla olması yarışmalara katılma ile kitap okuma oranları arasında doğru orantının olduğunu göstermektedir. Ayrıca IAHL de öğrencilerin kitap okumaları öğretmenler tarafından titizlikte takip edildiği için genel olarak da öğrencilerin ayda 3 ve üzerinde kitap okudukları görülmektedir.

8 2576 Şamil ÇAN & Muammer HARDAL Daha önce edebiyatla ilgili yarışmalara katılmış olanların % 86 oranında tekrardan katılmak istediklerini belirtmesi en azından bir kez bir eser yazarak yarışmalara katılmış olanlarda oluşan ilginin devamlılığına bir gösterge olarak değerlendirilebilir. Yine aynı oranda öğrencinin yarışmaların edebiyata olan ilgilerini artırdığını belirttiği görülmüştür. Edebiyatla ilgili yarışmalar öğrencilerin bu konudaki ilgilerini ve edebî zevklerini artıracağı yönünde bir değerlendirme yapılabilir. Bu tür yarışmalardaki ödüllerin yarışmalara karşı öğrencilerin ilgilerini artırdığı görülmektedir. Bu anlamda marifet iltifata tabidir denilebilir. Bu sene gerçekleştirilen bazı şiir ve kompozisyon yarışmalarındaki ödül oranlarının katılıma önemli etki ettiği görülmüştür. Ortaöğretim öğrencilerine yönelik yüksek ödüllü Çanakkale Savaşlarını konu alan şiir yarışmalarına binden fazla eserin katıldığı görülmüştür. Her yıl Osmangazi Belediyesi tarafından düzenlenen şiir yarışmasında bu seneki Mevlana da İnsan konulu şiir yarışmasının beş bin tl olan büyük ödülü için beş yüzün -geçen senelere göre birkaç kat fazlası- üzerinde eserin müracaat ettiği gerçeğinden hareketle edebiyatla ilgili yarışmaların ödüllü olarak yapılması ilgiyi artıracaktır diye değerlendirilebilir. Öğrencilerin genel olarak % 66 sının yarışmaları eğitimin bir parçası olarak görmesinin bu konuya verilmesi gereken önemi göstermesi bakımından önemli olduğu değerlendirilebilir. Ayrıca % 62 oranında öğrencinin yarışmalarda elde edecekleri dereceler ile özgüvenlerinin artacağını belirttiği görülmüştür. Yazma eğitiminde önemli unsurlardan bir tanesi de özgüvendir. Belli bir başarı elde eden öğrencilerin yazmaya daha istekli olacakları ve bunun da ilerleyen zamanlarda yazmaktan zevk alan ve edebî hazza ulaşan nesillerin yetişmesinde önemli bir etken olacağı görülmektedir. Edebiyatla ilgili yarışmaların sayısının yeterince olmadığını düşünen öğrencilerin oranının % 58 olduğu görülmüştür. Bu orana göz önüne alınarak ortaöğretim öğrencilerine yönelik şiir, kompozisyon, öykü ve deneme yazma yarışmalarının MEB ve çeşitli kurumlarca artırılarak bu eksikliğin giderilmesi yararlı olacaktır. Ayrıca okullarda fırsat eğitimi şeklinde değerlendirilerek çeşitli yarışmaların düzenlenmesi ilgiliyi artırmada önemli bir etken olabilir. Yarışmalar sebebiyle öğrencilerin % 52 sinin kitap okuyor olmasının, kitap okuma oranına yapılan yarışmaların etkisini gösterdiği belirtilebilir. Ayrıca kitap okuma yarışmaları da düzenlenebilir. Özellikle bu anlamda çok fazla yarışma düzenlenmiyor olması bir eksikliktir. Yarışmaların etkisiyle öğrencilerin yazı yazdıkları da görülmektedir. Bu da öğrencilerin yazı yazmaya çalışmalarında önemli bir tetikleyici etki oluşturmaktadır. IAHL de öğrencilerin edebiyatla ilgili yarışmalara katılmaları teşvik edilmektedir. Ankette de genel olarak % 66 öğrencinin bu konuda öğretmenlerin kendilerini teşvik ettiklerini belirtmişlerdir. Bu teşvik öğrencilerin yazmaya olan ilgilerini gün geçtikçe artıracaktır.

9 EDEBİYATLA İLGİLİ YARIŞMALARIN ORTAÖĞRETİM ÖĞRENCİLERİN EDEBİYATA OLAN İLGİLERİNE ETKİSİ: IŞIKLAR ASKERÎ HAVA LİSESİ ÖRNEĞİ 2577 Türk Edebiyatı ile Dil ve Anlatım derslerinin dışında ortaöğretim öğrencilerinin edebiyatla ilgili şiir, kompozisyon, mektup, öykü ve deneme yazma yarışmalarına katılmalarının sağlanması, bu konuda rehberlik edilmesi öğrencilerin edebiyata olan ilgilerini artıracağı IAHL de yapılan uygulamalar, yarışmalarda elde edilen dereceler ve anket verileri neticesinde görülmektedir. KAYNAKÇA Kitap Tek Yazarlı Baltacıoglu, İ.H. (1938). Toplu Tedris. İstanbul: Sebat Basımevi. Güleryüz, H. (2000). Türkçe Programlanmış İlk Okuma Yazma Öğretimi Kuram ve Uygulamaları. Ankara: Pegem A Yayıncılık. ÖZDEMİR, E. (1995). Eleştirel Okuma. Ankara: Ümit Yayıncılık ÖZDEMİR, E. (1999). Yazınsal Türler, Ankara: Bilgi Yayınevi. SENEMOĞLU, N. (2001). Gelişim, Öğrenme ve Öğretim. (3.Baskı). Ankara: Gazi Kitabevi. Kitap Çok Yazarlı MEB (2005). Türk Edebiyatı Dersi Öğretim Programı ve Kılavuzu, Ankara, MEB Basım Evi. YILDIZ, M. ve CEVİZ, N. (2008). Arapça Okuma Becerisini Geliştirme Rehberi. (2. Baskı). İstanbul: Elif Yayınları. Makale Tek Yazarlı Çetişli, İ. (2006). Edebiyat Eğitiminde Edebî Metinin Yeri ve Anlamı. Millî Eğitim. 169, Durmuş, H. (2007), Eğitim Yönetiminde Motivasyon ve Ödüllendirme. Eğitim Yönetimi. Şubat KAVCAR, C. (1993), Yeni Türk Edebiyatı Öğretimi, AÜ Eğitim Bilimleri Fakültesi Dergisi, Cilt: 26 Sayı: 1 UÇAN, H. (2006), Edebiyat Eğitimi, Estetik Bir Hazzın Edinimi, Okumanın Alışkanlığa Dönüştürülmesi ve Yazınsal Kuramlar, Millî Eğitim, 169, UNGAN S., (2007), Yazma Becerisinin Geliştirilmesi ve Önemi, Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, Sayı 23, s Bildiri VERHOEFF, T. (1997) The Role Of Competitions In Education. The Conference of Future World: Educating for the 21st Century (November 30-December 7), The 9th International Olympiad in Informatics. Cape Town, South Africa. EK Anket: Sevgili Arkadaşlar;

10 KESİNLİKLE KATILIYORUM KATILIYORUM KARARSIZIM KATILMIYORUM KESİNLİKLE KATILMIYORUM 2578 Şamil ÇAN & Muammer HARDAL Formlara isminizi yazmanıza gerek yoktur. Size yöneltilen soruları yanıtlarken lütfen her maddeyi dikkatli okuyunuz ve size en uygun seçeneği işaretleyeniz. Araştırma sonuçlarının geçerliliği açısından soruları cevaplarken göstereceğiniz içtenlik bizim için önem taşımaktadır. Yardımlarınız ve dürüst yanıtlarınız için teşekkür ederiz. 1. Kaçıncı sınıfa devam ediyorsunuz? a) 10. Sınıf b ) 11. Sınıf c ) 12. Sınıf 2. Geçen dönemki not ortalamanız nasıldı? a) b) c) d) e) 4.50 ve üzeri 3. Geçen dönemki karnenizde edebiyat notunuz kaçtı? a) 1 b) 2 c) 3 d) 4 e) 5 4. Bir ayda ortalama kaç kitap (roman, hikâye, şiir kitabı) okursunuz? a) Hiç b) 1 c) 2 d) 3 e) 4 ve üzeri 5. Edebiyatla ilgili bir yarışmaya katıldınız mı? a) Evet b) Hayır 6. Katıldıysanız derece aldınız mı? a) Evet b) Hayır 7. Bu yarışmalardan ödül aldınız mı? (Para, kitap vb.) a) Evet b) Hayır 8. Bu sene düzenlenen yarışmalara katılmayı düşünüyor musunuz? a) Evet b) Hayır 9 10 Edebiyatla ilgili yarışmalara genelde katılmak isterim. Yarışmaların benim edebiyata olan ilgimi artırdığını düşünüyorum.

11 EDEBİYATLA İLGİLİ YARIŞMALARIN ORTAÖĞRETİM ÖĞRENCİLERİN EDEBİYATA OLAN İLGİLERİNE ETKİSİ: IŞIKLAR ASKERÎ HAVA LİSESİ ÖRNEĞİ Yarışmalarda ödül olması yarışmaya olan ilgimi artırır. 12 Yarışmaların eğitimin önemli bir parçası olduğunu düşünüyorum. 13 Derslerimden geri kalmamak için yarışmalarla az ilgileniyorum. 14 Yarışmalarda alacağım derecelerle özgüvenimin artacağını düşünüyorum. Ortaöğretim öğrencilerine yönelik 15 yeterince yarışma düzenlendiğini düşünüyorum. 16 Yarışmalara katılmak ve derece alabilmek için kitap okuyorum. 17 Yarışmalara katılmak ve derece alabilmek için yazı yazıyorum. 18 Öğretmenlerim yarışmalara katılmamı teşvik ediyor. Zaman ayırıp anketimize katıldığınız için teşekkür ederiz.