The Study on the New Spectrophotometric Method For Chlorid Determination

Transkript

1 Vet. Bl. Dcrg. (995),, 2: S- 2 KLOR ANALZ ÇN YEN BR SPEKTROFOTOMETRK METOT ÇALIŞMASI Al Mu h tar Tftk Leyla Kalayc ıoğlu Fruze Kurtoğlu The Study on the New Spectrophotometrc Method For Chlord Determnaton Summary: The concentratons of the solutons, used n Mohr method (ttrmetrc method for chlorde), were changed and evaluated n the dlteren pathway to obtan new spectrophotometrc method for chlord analyses. The prncple of the method s based on two reactons. Frst, all chlord precptaıe wth the slver, and second, the rest of the slver react wth chromate ons. After centrfugaton, the restness of the chromate n the stıpernatan t of the soluton s related to the chlorde concentraton n the test tubes and chlorde concentraton s calculated va optc densty of the rest of the chromate. Snce no chlorde added n the reagent blank tube, the dfferences of the optc densty of the chromate n reagent blank and test tubes are related to the chlorde concentraton drectly. In a number observatons for the analyses of the K2Cr0 4, t s found that the deal vawelength s 380 nm. Key words: Chlord, determnaton, spectrophotometrc method. Özet: Klor analz çn ttrmetrk br metot olan Mohr metodunda kullanılan kmyasal maddeler, farklı konsantrasyonlarda ve farklı br perspektf çersnde değerlendrlerek, spektrofotometrk br metot ortaya çıkartılması çn çalışıldı. Numunelerdek klorun reaksyon ortamında bulunan gümüş le reaksyona grmes ve kalan gomüşün de ortama lave edlen kromatla reaksyona grmes, ve netcede kalan kromat konsantrasyonunun spektrofotometrk olarak ölçülmes testn temel prensbn teşk l eder. Hazırlanan reagent blanka klor lave edlmedğnden dolayı reagent blank le test tüplerndek kromat konsantrasyonları arasındak farklar, test tüplerndek klor konsantrasyonları le d~ru lşkye sahptr. Potasyumbkroma tın optk danst~snn ölçüablmes çn yapılan denemeler netcesnde en uygun dalga boyunun 380 nm olduğu tespt edld. Anahtar kelmeler: Klor, analz. spektrofotometrk metod. G r ş Halojenler, VIIA grubu elementlerden olup 2 atomlu moleküller olarak bulunurlar. Halojenlerden br tanes olan Cl'un atom no'su 7 ve ağırlığı da 35.5 olup byolojk sıvılarda öneml fonksyonlara sahptr (Uyar,984: Smth ve ark., 986: Kaneko, 989; Chang 99). lntrasellüler sıvıların başlıca anyonları fosfat (P042-) ve protenat ken ekstrasellüler sıvıların başlıca anyonları Cl- ve HC03- dr(smth ve ark. 986, Chang 99). Cl, aynı zamanda ast-baz denges le de lşkldr ve hastalık hallernde astbaz dengesnn değerlendrlmesnde dğer analzlere laveten Na+, Cl- ve HC03- gb elektrolt konsantrasyonları da ölçülür(smth ve ark., 986). ldrarla atılan klor konsantrasyonu günlük alı- nan mktarla drekt lşkldr, tuzsuz dyelle beslenenlerde belrgn olarak drar cı konsantrasyonu azalır, ldrarla günlük olarak atılan Cl-mktarının meq arasında değşr(smth ve ark., 986). Sıvılardak klor mktarının hesaplanmasında kullanılan metotlardan br tanes ttrmetrk analz metodudur(fsher ve Peters 968, Frtz ve Schenk 969, Smth ve ark. 986). Ttrmetrk metotda dfenlkarbozn'n ndkatör olarak kullanıldığı merkür ntrat metoduna laveten Mohr metodu yüzyılı aşkın br süredr kullanılmaktadır ve ttrasyonda hatalı sonuçların alınma htmal her zaman çn mümkündür(fsher ve Peters 968, Frtz ve Schenk 969). Bu hataları, analz yapan kşye bağlı (dönüm noktasının tespt) ve ortam ph'sı le madde konsantrasyonlarına bağlı hatalar olarak sınıtıandırablrz. Ttrmetrk matotlara laveten, pren- Tarh: Gel0. S Veterner Fakültes. Byokmya Anablm Dalı, KONYA

2 TtTJK, KALA YCIOGLU, KURTOGLU sb merkür tyosyanatla klorun reaksyonuna dayalı spektrofotometrk klor analz çn tcar kller de bulunmaktadır (Boclnka, Sclavo). Sunulan bu çalışmada da Potasyum bkromat üzernden klor mktarın ın analzn sağlayablecek yen br spektrofotometrk metot üzernde çalışılmıştır. Çözeltler - AgN03 (% 3.40g) Materyal ve Metot 2- K2Cr04 (% 0.97g) 3- Stok klor standardı O g/l Chazlar: -Schmadzu UV-VIS ve perkn-elmer spektrophotometer, 2-Vortex, 3-Santrfüj Metodun prensb: Ik basarnakl reaksyon dzsn takben ortamda kalan potasyumbkromat'ın optk danstesnn ölçülerek numunelerdek klor mktarının bulunması testn temel prensbn teşkl etmektedr. ılk basamakta ortamda bulunan gümüş ntrat le numuneden gelen klor, reaksyona grerek AgCI'ü (beyaz çökelt) şekllendrr. Artan gümüşntrat da knc adımda ortama lave edlen potasyumbkromat le gümüşkromat'ı (kırmızı çökelt) oluşturmak üzere reaksyona grer. Santrfüjü takben ortamda kalan potasyumbkromat'ın optk danstes, brnc adımda gümüş ntrat le reaksyona gren klor konsantrasyonu le doğrusal lşklye sahptr. Reaksyon adımları aşağıdak gbdr; Ag + Cl ~AgCI (beyaz çökelt) Bu adımdan sonra artan Ag, lave edlen kromat le reaksyona grer. 2Ag + Cr04 ~Ag2Cr04 (kırmızı çökelt) Yukarıda açıklanan reaksyonlardan farklı Bu reaksyondan sonra santrfüjü takbe n supernatant çersnde kalan potasyum bkromatın optk danstes ölçülür. Ölçülen optk danste değernden reagent blank (referens tüp) tüpünden elde edlen optk danste değer çıkarıldığında elde edlen fark ortama gren klor konsantrasyonu le lşkl bulunur. olarak, reagent blank tüpüne klor lave edlmedğnden dolayı bu tüptek reaksyon da aşağıdak gbdr. 2Ag + Cr04 ~Ag2Cr04 (kırmız ı çökelt) Reagent blank (referens) tüpte kalan kromat konsantrasyonu, test tüpündek kromat konsantrasyonundan, ortama gren klor mktarı kadar azdır ve dolayısı le optk dansteler arasındak fark doğrusal olarak klor konsantrasyonu le lşkldr. Bundan dolayı referens tüptek (reagent blank) reaksyondan sonra okunan optk danste değer test tüpünde k adımlık reaksyondan sonra okunan optk danste değernden çıkartılır. Görüldüğü gb metoıda potasyum bkromatın spektrofotometrk olarak ölçümü yapıldığından, önce denemelere potasyum bkromatın absorbsyon maksmumu'nun tespt edlmes le başlandı. absorbsyon maksmumunun bulunması K2Cr04'ın Bu amaçla, başta dstle su olmak üzere şlemlerde kullanılan bütün kmyasal maddelern spektrum grafkler Shmadzu spektrofotometrede alındı ve K2Cr04'ın absorpsyon pk üzerne br etks olup olmadığı araştırıldı. Tartışma ve sonuç bölümünde anıatıldığı gb yapılan denemeler netcesnde K2Cr04'ın absorpsyon maksmumunun 380 nm olduğu ve bu dalga boyunda deal ölçümün yapılableceğ anlaşıldı. Tespt edlen dalga boyunda klor analz şlemnn uygulanışı Bu amaçla br ser test tüpü alınarak br tanes reagent blank, dğerler test,ve standart olarak şaretlenr. Blank, test ve standart toplerne 5'er ml dstle su konulduktan sonra tabloda görülen şeklde Referans Standart Numune blank Dstle su Gümüş ntrat Numune Standart (% 500 mg) Kar ıştırılı r (vortekste), 5 dk. beklenr ve üzerne Potasyum b~romat 5ml 0.2 ml 0. ml 5ml S ml 0.2 ml 0.2 ml 5o ı 50ııl 0. ml 0. ml Tekrar karıştırılır, 3500 devrde 5 dakka santrfüj edlr, standart ve numune tüplernn süpernatantlarının optk dansteler, referens blank süpernatantının optk danstesne karşı 380 nm'de okunur. 6

3 Klor \nnlzllçln Yenll3r Spektrofotometrlk Metot Çalış~ası şlemler yapılır rpm'de 5 dakka süreyle santrfüjü takben tüplern üstünde, kromatın bulundu~u berrak, sarı renkl supernatant otomatk ppet vasıtası le alınarak 380 nm'de reagent blanka karşı test ve standartın optk dansteler ölçülür. Klor konsantrasyonu hazırlanacak olan standart e~r graf~nden belrleneblece~ gb aşa~ıdak formülden de hesaplanablr. Testn optk danstes Standartın optk danstes Klorun konulmadı~ı x Standart kons. = % mg klor reagent blank tüpünde gümüşün tamamının kromatla reaksyona grd~. test tüplernde se klor mktarı kadar gümüşün harcanmış olduğu dkkate alınırsa; reagent blank le karşılaştırıldığında, klor mktarı kadar da kromatın test ve standart tüplernde kalacağı ve bu tüplerdek kromat konsantrasyonunun klor konsantrasyonu le doğrusal br lşkye sahp olacağı görülür. Bundan hareketle kromatın optk danstesnn ölçülmesyle klor konsantrasyonlarının bulunması testn temel prensbn teşkl eder. Standart Eğr Çzm Ltresnde 0 g cı htva eden stok klor çözeltsnden dlusyonla% 50, 00, 200, 300, 400 ve SOO mg konsantrasyonlarda klor çözeltler hazırlandıktan sonra br ser santrfüj tüpü alındı ve.tüp reagent blank dğerler de standart, 2, 3,4,5 ve 6 olarak şaretıend. Daha sonra yukarıdak tabloda gösterlen şlemler uygulandı. Elde edlen supernatantların optk dansteler Perkn-Emer spektrofotometrede, 0.7 cm ışık yoluna sahp küvetlerde okundu ve standart e~ r grafğ (Şek l O) hazırlandı. Bulgular Absorbsyon maksmumunun tayn çn aşa ~ıda belrtlen çözeltlerle Schmadzu spektrophotometer'de yapılan spektrum taramalarında; dstle su, K2Cr04, K2Cr04+AgN03, AgN03, NaCl, KCl, AgN03+KCI (AgCI), ve K2Cr04+KCI çözeltlernn spektrumları Şekl,2,3,4,5,6,7 ve 8. de. Perkn-Emer spektrophotometresnde de artan kromat konsantrasyonuna göre yapılan tarama grafğ Şekl 9'da gösterlmştr. Standartlarla yapılan ölçüm sonuçlarından elde edlen standart e~r grafğ de Şekl O'da sunulmuştur. Rekover test Perkn-Emer spektrofotometresnde gerçekleştrlen rekover testıernn çoğunda % 80'n üzernde başarı elde edlmştr. Uygulanan rekover testlernden br tanes aşağıda anlatılmıştır. Rekover testnde kullanılacak olan drardakl klor konsantrasyonunu tayn edlmes amacıyla drar /8 oranında dlue edld. Yapılan analz sonucunda /8 oranında sulandırılmış drarda % mg konsantrasyonunda cı tespt edld. Daha sonra /8'k sulandırmadan,ve 2 olarak şaretlenmş k ayrı tüpe 'er ml alındı.% g'lık Klor çözeltsnden numaralı tüpe 200 Jll, 2 numaralı tüpe de 400 Jll lave edld. Böylece aşağıda hesaplandığı gb ve 2 numaralı tüplerdek klor konsantrasyonları %369.2 mg ve mg oldu. Nolu tüp: 8lk drar.0 mı 2.43mg/ml % g Cl 0.2 ml- 2.0 mg/0.2ml.2 ml mg/.2 ml =% mg Cl 2 Nolu tüp: /8 lk drar.0 ml = 2.43mg/ml % g cı 0.4 ml- 4.0 mg/0.4ml.4 ml= 6.43 mg/.4 ml % mg Cl Daha sonra br ser tüp alınarak blank, standart (% SOOmg), test ve test 2 olarak şaretıend. Her brne S'er ml dstle su konulduktan sonra materyal ve metotta anlatılan şeklde şlemler uygulandı. şlem sonunda optk dansteler okunarak klor mktarları belrlend. Aşağıdak tabloda da görüldü~ü gb elde edlen rakamlardan rekover oranları % 9 ve % 92 olarak hesaplandı. Tüp no Optk Ölçülen Beklenen Rekover Standart (%500mg) 0.77 danste konsanırasyon k?nsantrasyon oranı Test mg mg % 9.05 Test mg mg %

4 TIFTlK, KALA YCoGLU, KURTOGLU ~ ~ ınıra.a., (;.lc. -:,.,, ~. ~ : '.J.~ f :. -,,_."" \40."'-.,,. ıfc_iıoı:). ~llııl.lhı.""'"'. _., ll ı l"" ""'ı. ~., "'' wf.j:.ooofm. <t.ll ~J.o.-.ı. ~. (WIU I"'',,.,._,,., m.,, ı. at. on " l f ;, ~, ı : l - P~~~C:t."'..., - ~,.u...'..,. - _.wt, -. _.. h ' tn.. -., -.. u.. UJ _ tt.n re Şekl - Dstle su'yun spektrum grafğ Şekl 2 Potasyumbkarbomat zeltsnn spektrum grafğ çö- lt' ". ~ ı,., " n,, '"'... -~~ If. u " ll., '"'' nr )JJt ' '"". v... ~~~,,..ıa.t,.. ~.., ~,, ' "",. ~ '". h _.. "'" '.,..ı ı ~ - - ~. -'. a.n. ~- Şekl 3 Potasyum bkarbomat + Gümüş ntrat çözelts supernatantınınspektrum graf{j Şekl 4 - Gümüş ntrat çözeltsnn spektrum graf{j 8

5 Klor Analz Içn Yen Br Spektrorotometrlk Metot Çalışmas ı ~~ ~---~ - r r ' ~ /~ ;~.~~-.~.----~- ~~~,~ --~~~~~. -- _ o.. ı ıo.,,.~ ~>ll.#,, w.. ""D., Oolıll. t~ u.,. ' ""' " ""Ll ~.u r ııı.,, l.m. ~ ,. ı.--~~----..,. lo ~-~~,,.,. "' ' -. - _ JI'(Itlt4'. Dl'll. IWu.LfJ.-.ı,.alClM,., ".,,._,,.,.. ",.,, ru. o. ı,0 Şekl grafğ 5 Sodyum klorür çözeltsnn spektrum Şekl 6 - Potasyum klorür çözeltsnn spektrum grafğ -- ~ _ t"l,.-..u.ı:ı.,,.ı c _. ı. "., ~ ""',, s... w ",._. lo to.lı.ı- "" " ~- " ~-., ",_, ı-u t ~ '*"'. -. ~,, ",._,_. ". _,,,_. ' "".\>.Jl.J,,. "' ' "" l.'m P.,,. ~ ,_.,,z. k.. - ' n _,. _,. \& - \ıl \ l l:.l(.-ol A #/.4"' o-4, 'l:r[lll:lr(;e """"""o (. l Nlf"-.{lı(.Ut l e w uo, '"'' llfwlnı ı llll ı ı.o Şekl 7 - Gümüş ntrat + Potasyum klorür çözelts süpernatantının spektrum grafğ Şekla- Potasyum bkromat +potasyum klorür çözeltsnn ~pektrum grafğ 9

6 TlFTIK, KALA YCoGLU, KURTOGLU ' ~ ~ 0.6 " IU)O 3oo oo., o 20 :ıo o ı;o.ıeo 0 eo oo 00 ~II'M) Şekl 9 - Üç farklı konsantrasyonda hazırlanan potasyum bkromat çözeltsnn Perkn - Elmer spektrofotometresnde nm dalgaboyları arasındak spektrum grafğ K2Cr04'nn absorbsyon maksmumunun bulunması : Tartışma ve Sonuç K2Cr04'ın absorbsyon maksmumu çn bütün denemeler Schmadzu spektrophotometer'de gerçekleştrld. Bu metotta Cl taynnde K2Cr04'ın optk danstesnn ölçülmes testn temel prensbn teşk l ett~ çn öncelkle K2Cr04'ın absorbsyon maksmumu tayn edlmeye çalışıldı. Bu amaçla dstle suda çözündürülen K2Cr04'ın tam saha spektrumu alındı ve elde edlen grafkte (grafk gösterlmed) aranılan sahanın nm arasında oldu~u gözlend. Bunun üzerne bundan sonrak bütün denemeler bu sahada gerçekleştrld. Çalışma ortamı dıstle su oıaca~ı çn önce dstle su (Şekl ) ve sonrada K2Cr04'ın (Şekl 2) spektrumları alındı. Dstle su graf~nde elde edlen pktern sonrak denemelerde boş küvet ve küvetsz yapılan spektrumlarda da elde edlmes üzerne bu pktern chazın kendsne at pkler oldu~u tespt edld. Ancak çalışma süresnce fade kolaylığı çn bu pklerden dstle su pkler olarak bahsedldl Şekl 2 ncelend~nde 3 nolu pk'n (wv:395.6).dek 4 nolu pk'e (wv:395.8) benzer oldu~u Şekl Şekl O - Klor'un standart e~ r graf~. 4,5,6,7 ve 8 nolu pk'lern se farklı olduğu görüldü. Aranılan pk'n bunlardan hangs olableceğ, ortama lave edlen kmyasal maddeler le drar ve serurndan ortama grecek olan maddelern bu pklerden hanglern etkleyebleceğnn anlaşılablmes çn yen denemeler gerçekleştrld. Bunun çn lk önce K2Cr04 + AgN03 reaksyonundan sonra elde edlen supernatant'ın spektrumu alındı (Şe kl 3). AgN03'ın devreye grmesyle Şekl 2 de 6 nolu pk'n solunda kalan, nm arasında bulunan 7 ve 8 nolu pktern etklendğ tespt edld. 4,5 ve 6 numaralı pklerde se de~şme görülmed. Bunu takben dstle suda çözündürülen AgN03'ın spektrumu alındı (Şekl 4). Bu maddeden elde edlen grafktek (Şekl 4.) 4 ve 5 nolu pk'lern Şekl.dek dstle suya benzer oıdu~u. Şekl 2 ve 3.dek 4,5 ve 6 numaralı pkere se AgNo 3 ın etksnn oıamayaca~ı görüldü. Ortama standart olarak lave edlen NaCl ve KCl le ortamda şekllenen AgCI'ün etklernn belrleneblmes amacıyla alınan spektrumlarda (Şekl 5,6 ve 7); NaCl'nn tamamen etksz olacağı (Şekl 5) ve spektrumunun dstle su le benzerlk gösterdğ, KCl'den elde edlen grafkte se (Şekl 6) NaCl'den farklı olarak UV sahada pk verdğ ve sadece bu sahadak pkler etkleyebleceğ, dğer kısımlarının se dstle suya benzedğ, dolayısı le bu ksnn Şekl 'de bahsedlen pkler (4,5 ve 6 nu- 0

7 Klor Analzçn Yen Ilr Spektrofotometrk Metot Çalışması maralı pkler) üzerne olumsuz etkye sahp olamayacakları tespt edld. AgN03 + KCl supernatantının da (Şekl 7) Şekl 4 ve 6.dak gb UV sahada pk verdğ ve dğerlernde olduğu gb sadece uv sahayı etkleyebleceğ gözlend. K2Cr04 + KCl'ün spektrum grafğnn se (Şekl 8) 2 numaralı grafğe benzerlk gösterdğ, dolayısı le UV saha harcnde olumsuz etkye sahp olamayacağı tespt edld. Idrarda klor analznde, çalışma ortamına lave edlen drar muhtevasından ler geleblecek hataların tespt amacıyla dstle suya drar lave edlerek spektrumu alındı (Şekl 9). Şekl 9 ncelendğnde dstle suyun grafğ ne (Şekl ) benzer olduğu, Şekl 2.de 4,5 ve 6 numaralı pkern bulunduğu sahada etkl olmadığı, ancak, UV sahada yüksek br pk verdğ ve bu sahadak çalışmaları etkleyebleceğ görüldü. Testte kullanılan bütün kmyasal maddelerden alınan spektrum grafkler değerlendrldğnde: 2 nolu grafktek 4,5 ve 6 numaralı pk'lern bulundukları dalga boylarında başka pk şekllenmedğ, bu yüzden bu pkern etklenmeyecekler, dolayısı le çalışılacak dalga boyuna at pk'n bu 3 tanesnden br olableceğ düşünüldü. Optk danste değernn en yüksek olması değeryle Şekl 2.dek 4 nolu pk üzernde duruldu, ancak, her htmale karşı dğer pkler son kez daha denemeye alındı. Deneyn metodu olarak anlatılan şlemler farklı klor standartları kullanılarak yapıldı ve elde edlen supernatantların optk dansteler Şekl 2.dek 7 ve 8 numaralı pk'lern dalga boylarında ölçüldü. Elde edlen optk danste rakamları arasında uyumsuzlukların görülmes netcesnde bu pk'lern kullanımından vazgeçld. Daha sonra standartlar yenden hazırlanarak Şekl 2.dek 4,5 ve 6 nurnaralı pkern dalga boylarında okundu ve 4 numaralı pkn dalga boyundak (Şekl 2. de 379.8nm, Şekl 3.de 380nm, Şekl 8.de 380nm) okumalardan elde edlen verlern uyumlu oldukları çzlen standart eğr grafğnde (Şekl O) gözlend ve çalışmada 380 nm dalga boyunun kullanılmasına karar verld. Buna laveten 3 farklı konsantrasyonda hazırlanan potasyum bkromat çözeltler Perkn-. Elmer spektrofotometresnde nm'ler arasındak sahada okunarak son kontrol yapıldı ve Şekl 9'da da görüldüğü gb kromat çözeltler arasındak optk danste farkının korunması ve mak- smum optk danstenn de 380nm de alınması yönünden Perkn-Emer spektrofotometresnde de 380 nm dalga boyunun deal olduğu gözlend. Testn stablzasyonu çn denemeler Testte kullanılan madde konsantrasyonları değştrlerek sayısız denemeler yapıldı. Bu denemelerde reagent blank tüplernde kalan kromatın optk danstesnn spektrofotometrede okuma sahasında kalablmes çn çalışıldı. Bütün denemeler netcesnde gümüş ntrat ve potasyum bkromat çözeltlernn, bahsedlmş olan konsantrasyonlarının, bahsedlen mktarlarda kullanılmasıyla en deal netcelern alındığı bulundu. Standartlarla yapılan denemelerde aynı standartın her sefernde farklı optk dansteye sahp olarak okunması üzerne, bu farklılıkların düzenlenmes amacıyla reaksyon basamakları üzernde ncelemeler yapılmasına karar verld. lık denemelerde test tüplerne klor konulduktan hemen sonra kromat lave edlmekte ve santrfüjü takben okumalar yapılmaktaydı. Yapılan denemelerde, klor lavesnden sonra 5 dakka kadar beklemenn, bahsedlen problemn ortadan kalkmasına yardımcı olduğu anlaşıldı ve 5 dakka beklemekle farklılıklar çok küçük düzeylere nd. Küçük farklılıkların manplasyon hatalarından da ler gelebleceğ düşünülerek, test, 5 dakkalık br bekleme süres lavesyle uygulamaya alındı. Materyal ve Metot bölümünde anlatılan şeklde farklı klor konsantrasyonları ve herbr konsantrasyondan farklı mktarlar kullanılmak üzere çok sayıda deneme yapıldı. Yapılan denemelern tamamında da elde edlen standart eğr grafklernn, konsantrasyon artışı le parabol şeklne dönüşlüğü % 500 mg'ı aşan konsantrasyonlarda bunun daha da belrgnleştğ tespt edld. Test denemeler hem cm ışık yoluna sahp küvetıer kullan ılarak schmadzu ve hemde 0.7 cm ışık yoluna sahp küvetıer kullanılarak Perkn-Emer spektrofotometrelerde yapıldı. O. 7 cm lk küvetlern kullanıldığı Perkn-Emer spektrofotometresnde elde edlen optk danste rakamları daha küçük kaldığından okuma sınırlarının bu şeklde daha yükseleceğ düşünüldü. Ortam 'ph'sının kromat konsantrasyonu üzerne olan etks(fsher ve Peters 968, Frtz ve Schenk 969) göz önüne alındığında çalışma ortamının sabt br ph'da yapılablmes düşünüldü ve farklı ph'iarda tampon çözeltler hazırlanarak re-

8 TIFK, KALA YOoGLU, KURTOGLU aksyon ortamı olarak bu tampon çözeltler denend. Mohr metodunda deal ph'nın ph: O'dan daha düşük sevyelerde alkal olması (Fsher ve Peters 968, Frtz ve Schenk 969) bldrlmş olduğundan bu ph'iara uygun olarak hazırlanan tampon çözeltler kullanılarak yapılan denemelerde ph'nın dengeleneblmes amacıyla kullanılan maddelern reaksyonu, özellkle kromatı çok etkledğ tespt edlerek (verler çalışmaya alınmadı) tampon çözeltlerle bu testn yapılamayacağına karar verld. Kan serumunda yapılan denemelerde serumda bulunan madde/maddelern kromatın reng üzernde olumsuz etkye sahp olduğu, okunan absorbans rakamlarını yükselttğ ve serumda normaln çok üzernde klor konsantrasyonu hesaplanmasına neden olduğu gözlend. drarda yapılan klor analzlernde se daha stabl sonuçlar elde edld. Idrarın /4 ve /8 sulandırmaları yapıldıktan sonra yapılan analzlerde elde edlen klor konsantrasyonlarının sulandırma oranları le uyumlu olarak bulunduğu tespt edld. drarla yapılan rekover testlernn çoğunda da yüksek başarı oranı sağlandı. Serum klor analz denemelernde reaksyonu etkleyen faktör/faktörlern devreye grerek sonucu değştrmesnden dolayı, serum klor analzlernn ay rı olarak çalışılmasına, sonuca etkl 'Olan bu faktörlern ekarte edlmes amacıyla yen çalışmalar yapılmasına karar verld. Buna mukabl rekover testıerndek başarı, standart eğr grafklernn stenlen ntelklerde bulunması ve drardak çalışmalardan düzgün netceler alınmasından dolayı metodun bu hal le yayına verlmesne karar verlmştr. Sonuç olarak, bu spektrofotometrk metodun drarda klor mktarı taynnde kullanılableceğne karar verld. Muhtemelen gözden kaçmış olablen hataların açığa çıkartılması ve metodun daha da gelştrlmes açısından, yapılacak brçok değerlendrmeye htyaç duyulmaktadır. Ancak metodun, konu le lgl dğer araştırıcılara ulaştırırması yönünden de yayınlanmasının faydalı olableceğ düşünülmüştür. Kaynaklar BoCnca Lab.Mal. San.Tıc.AŞ. Büyükdere cad. Samanyolu apt., Ş şl stanbul Chang,R.(99 ),Chemstry,fourth edton, McGraw- Hll,lnc, New York Fscher,R.B.,Peters,O.G.(968).0uanttatve Analyses.WB. Sounders Company,London. Chemcal Frtz,S.J.,Schenk,G.H.(969).0uant~atve Analytcal Chemstry. See. ed., Allyn and Bacon lnc.,470, Atlantc Avenue,Boston USA. Kaneko,J.J.( 989).Cncal Bochemstry of Domestc Anmals. fourth ed. Academc Press, New York. Sclavo Dagnostcs. Blm tıbb ürünler ltd Şt., Büyükdere cad. Gümülcnel _apt, no:4, Şşl Istanbul Smth,E.l.,H,R.L.,Lehman,I.R.,Lefkowtz,R.J.,Handler, P.,Whte,A. (986). Prncples of Bochemstry, Marnmalan Bochemstry. Internatonal edton, McGraw-Hll Book Company,London. Uyar,T.(984). Temel Kmya. Hatboğlu Yayınev. Ankara. 2