KÜRESEL TAVUK ETİ TİCARETİ

Transkript

1 KÜRESEL TAVUK ETİ TİCARETİ Asya ve Orta Doğu: Önemli tavuk eti ithal eden ülkeler Asya ülkelerindeki tavuk eti ticaret eğilimlerini inceleyen Terry Evans, Asya ülkelerinin tavuk eti ithalat eden ülkeler arasında önemli bir paya sahip olduğunu yazdı. Ayrıca yazısında, Tayland, Çin ve Türkiye olmak üzere sadece üç ülkenin bu bölgede ciddi miktarda tavuk eti ihracatçısı konumunda olmaya devam ettiğini belirtti. Yapılan tablolarda kullanılan verilerin kaynakları ülkeler bazında farklı olması sebebiyle ithalat ve ihracat değerleri arasından bir dengesizlik söz konusu olabilir. Bir ürünün ihracatından sonra, ikincisi kez başka bir ülkeye tekrar ihraç edilmesinden dolayı 2 defa sayılması, genel olarak toplam ihracat miktarının ithalat rakamları üzerinde olmasına sebep olabilir. USDA ve FAO verileri arasındaki farkın sebebi ise; FAO ya ait rakamlar tavukayağı dâhil olmak üzere tüm tavuk ürünlerini dikkate alırken, USDA verilerinde tavuk ayağı, Avrupa ülkelerinin kendi aralarındaki ticareti ve kesilen yumurta tavuklarının etleri dikkate alınmamaktadır. Şekil 1. Önemli tavuk eti ithalatçıları Hangi veriyi dikkate alırsak alalım, Asya ülkelerinin tavuk eti ithalatında önemli bir paya sahip olduğunu görürüz. Şekil 1 de görüleceği gibi, bu bölgedeki taze/şoklu toplam tavuk eti ithalatı 2009 yılında 4,3 milyon ton olurken, hazır/işlenmiş tavuk etini de eklediğimizde 4,8 milyon ton olarak gerçekleşmiştir. USDA verilerini dikkate aldığımızda ise (Tablo 2) ilk 7 ülke toplam 3,5 milyon tavuk eti ithal ederken bu değer 2000 yılında 2 milyon tondan daha az olarak gerçekleşmiştir. Bölgenin en büyük ithalatçı olan Japonya nın 2011 ithalat miktarı yaklaşık tondur ve bu değerin neredeyse yarısı hazır/işlenmiş ürünlerden oluşmaktadır.

2 Son yıllarda Japonya daki üretim artışı, fiyatların geçen seneye göre düşmesine neden olmuş ve bu durum tüketicileri yerli ürün almaya teşvik etmiştir. Sonuç olarak bu sene fiyatların yaklaşık %4 6 arasında düşmesi beklenmektedir.

3 Tavuk etinin her türlü formunu ithal eden Japonya nın ithalat miktarı ortalama ton ile istikrarlı bir seyir izlerken, 2011 yılında ton et satışı ile Brezilyanın lider tedarikçi konumda olduğu Suudi Arabistan da, ithalat miktarı son 10 yılda 2 kattan fazla artarak tona ulaşmıştır. Bir kaç sene önceye kadar Çin, tavuk eti ve tavuk ayağında en büyük ithalatçı konumundadır. USDA verilerine göre Cindeki domuz eti fiyatlarının daha ucuz olması, tavuk etine olan talebi geçici olarak azaltmıştır. Bununla birlikte, genel olarak bu düşüş aslında 2010 yılından bu yana Çinin düşük fiyatı önlemek amacıyla Amerika dan yapılan ithalata getirdiği kısıtlamalar ve telafi edici gümrük vergilerinde gelmektedir. Bu uygulamalar 2012 yılındaki ithalatın tahmin edilen rakamın ton altından devam etmesine ve 2009 yılındaki rakama göre ise ton düşük seyretmesine neden olmuştur. Tavuk ayağına ilişkin ithalat ise ton gerilemiştir. Bununla birlikte Amerika nın 2012 ilk çeyreğindeki tavuk ayağı ihracatı, bir önceki yılın aynı dönemine göre daha yüksek gerçekleşmiştir. Irak ise tavuk eti ithalatında 2007 yılından beri artan bir seyir izlerken, Brezilya, Amerika ve Türkiye nin ana tedarikçiliği ile birlikte tonluk bir rakama ulaşmıştır. Hong Kong tarafından ithal edilen tavuğun çok büyük bir kısmı Çin e tekrar ihraç edilmektedir. Örneğin 2009 yılında tavuk eti girdisi mevcut iken bunun tonu tekrar Çin e ihraç edilmiştir (Tablo 1 ve 3).

4 Birleşik Arap Emirlikleri ve son dönemlerde, Vietnam, yaklaşık yıllık ton ithalat rakamı ile pazarda giderek daha aktif hale gelmişlerdir. Eğer Hong Kong dan Çin e yapılan yeniden ihraçları dikkate almazsak, bölgede sadece 3 ana ihracatçı ülke göze çarpmaktadır. Toplam ticaret büyüklükleri yıllık 1 milyon tona ulaşan bu ülkeler Çin, Tayland ve son dönemlerde ihracat sahnesinde boy göstermeye başlayan Türkiye dir.

5 2012 Temmuz başından bu yana Avrupa birliğinin Tayland dan pişmemiş tavuk eti ithalatına getirdiği yasağı kaldırmasıyla birlikte bu yılın ikinci yarısından itibaren ton civarında çiğ tavuk etinin Avrupa birliği ülkelerine ihraç edileceği düşünülmektedir. Tayland da görülen Yüksek Patojenli Kuş Gribi vakalarından dolayı 23. Ocak 2004 yılından bu yana Avrupa Birliğine bu ülkeden çiğ tavuk eti ithalatına yasak getirilmişti. Avrupa birliğine ithalatla ilgili olarak, her ne kadar Tayland hükümeti artırılmasını istese de Tayland ın ton çiğ tuzlanmış tavuk eti ve pişmiş tavuk eti kotası bulunmaktadır. Tayland ın tüm ülkelere yaptığı ihracat toplamının 2012 yılında yaklaşık olarak tona ulaşacağı tahmin edilmektedir. Çinin ihracatının artış eğiliminde olduğu ve bu ülkenin 2 ana müşterisi konumunda olan Hong Kong ve Japonya dan gelen talep artışı ile birlikte USDA ya göre ihracatın 2012 yılında tona ulaşacağı tahmin edilmektedir. Irağın artan ithalatı Vietnam ve Tacikistan dan göreceli olarak az olsa da gelen alımlar, Türkiye nin tona yaklaşan ihracat rakamı üzerinde ciddi katkıları olmuştur.. Şekil 2. Lider Broiler eti ihracatçıları Kaynak: Temmuz 2012 Çeviren: Barbaros GÖKÇEYREK