Hemşirelik Öğrencilerinin Eğitimleriyle İlgili Memnuniyet Düzeylerinin Saptanması*

Transkript

1 Hemşirelik Öğrencilerinin Eğitimleriyle İlgili Memnuniyet Düzeylerinin Saptanması* Hatice ULUSOY**, Çiğdem ARSLAN***, Nezaket ÖZTÜRK****Mine BEKAR***** ÖZET Amaç: Hemşirelik öğrencilerinin eğitimleri ile ilgili memnuniyet düzeylerini saptamaktır. Yöntem: Tanımlayıcı olarak planlanan bu çalışmada veri toplama aracı olarak, Türe ve ark. (1998) tarafından ülkemizde geliştirilen, Baykal ve ark (2002) tarafından geçerlik güvenirlik çalışması yapılan, 11 alt boyuttan oluşan Öğrenci Memnuniyet Ölçeği kullanılmıştır. Araştırmada veriler 9-30 Nisan 2007 tarihleri arasında toplanmıştır. Çalışmamızda ölçeğin Cronbach alpha katsayısı.98 olarak hesaplanmıştır. Çalışmada evrenin tamamına (N=359) ulaşılması hedeflenmiş ancak toplam 223 öğrenci (%62) ölçeği eksiksiz olarak doldurmuştur. Bulgular: Çalışmada öğrencilerin yaş ortalaması 21,3 olarak saptanmıştır. Öğrencilerin %52 si mesleği istemeden seçtiğini ancak şu anda %76 sı hemşireliği sevdiğini ifade etmiştir. Katılımcıların, "Öğrenci Memnuniyet Ölçeği"nden aldıkları toplam puan ortalaması 202 olup, 2. sınıf hariç, sınıf arttıkça öğrenci memnuniyeti azalmaktadır. Çalışmada 2. sınıfların en yüksek (x=235) memnuniyet düzeyine, 4.sınıfların en düşük (x=164) memnuniyet düzeyine sahip oldukları saptanmıştır. Yapılan istatistiksel analiz sonuçlarına göre ölçeğin bir alt boyutu hariç tüm alt boyutları ile sınıflar arasında istatistiksel olarak ileri derecede anlamlı fark vardır. Sonuç: Öğrencilerin genel memnuniyet düzeyi orta olarak değerlendirilebilir. Buna göre ölçekte tanımlanan alt boyutlara ilişkin öğrenci memnuniyetini iyileştirici önlemlerin alınması, özellikle 4. sınıfların memnuniyetinin düşük olmasının nedenlerinin araştırılması önerilmiştir. Anahtar Kelimeler: Hemşirelik eğitimi, memnuniyet, öğrenci ABSTRACT Determination of Satisfaction Level of Nursing Students about Their Education Objectives: To determine the satisfaction level of nursing students. Methods: In this descriptive study, data were collected between 9-30 April 2007, with Student Satisfaction Scale which was developed by Türe et al. (1998) and the reliability and validity tests of this scale were carried out by Baykal et al. (2002). The Cronbach alpha of the scale was found to be as.98. The sample of the study comprised of all the students (N=359), however 223 students (%62) completed the scale. *Bu çalışma Başkent Üniversitesi tarafından 2007 yılında Ankara da düzenlenen 4. Uluslararası Ulusal Hemşirelik Kongresi nde sözel bildiri olarak sunulmuştur. **Yrd. Doç.Dr. Cumhuriyet Üniversitesi, Sağlık Bilimleri Fakültesi, Sağlık Yönetimi Bölümü, 58140, Sivas *** Klinik Hemşiresi, Abant İzzet Baysal Üniversitesi Hastanesi Bolu ****Öğretim Görevlisi, Akdeniz Üniversitesi Sağlık Yüksekokulu, Hemşirelik Bölümü, Antalya ***** Yrd. Doç.Dr. Cumhuriyet Üniversitesi, Sağlık Bilimleri Fakültesi, Ebelik Bölümü, 58140, Sivas

2 16 Maltepe Üniversitesi Hemşirelik Bilim ve Sanatı Dergisi, Cilt:3,Sayı: Results: The mean age of the students was 21,3. In total 52% of all the students stated that they unwillingly chosed nursing, however 76% of them said that currently they love nursing. It was determined that, mean satisfaction score was 202 and except second year students, when the year increased, student satisfaction was decreased. The second year students had the highest satisfaction score (x=235) while forth year lowest (x=164). Statistically significant differences were found between the year of the students and 10 factors defined in the Scale. Conclusion: The level of student satisfaction is medium. It was suggested that, in order to enhance student satisfaction, the dimensions, described in the scale should be improved. Key-words: nursing education, satisfaction, student GİRİŞ Günümüzde küresel pazarda yoğun bir rekabet yaşanmaktadır. Bu rekabette iş dünyasının beklentilerini karşılayabilecek nitelikte öğrencilerin yetiştirilmesi giderek önem kazanmaktadır. Belirli bilgi ve becerileri kazanmış bir işgücüne sahip olmak isteniyorsa, kalite kavramı eğitim kurumlarında ele alınmalı ve tartışılmalıdır. Çünkü kaliteli bir ürün ve hizmet ancak iyi bir eğitim ile mümkün olmaktadır (Yıldız ve Ardıç 1999). Günümüzde eğitimde yenileşmeden söz edince, eğitim standartlarını yükseltmek, eğitime yeni kaynaklar bulmak gibi değişiklikler yeterli görülmemekte, okul gün ve saatlerinin arttırılması, mali bazı olanakların sağlanması, bilgisayara dayalı eğitim, sınıfların büyüklüğü, ölçme ve değerlendirme sistemlerinin iyileştirilmesi ve öğretmenlerin yeterliliklerinin arttırılması gibi konular akla gelmekte (Baykal ve Şahin 1999) ve eğitim kurumları kaliteli eğitimi sunmada eğitim programlarını günün ihtiyaçlarına göre geliştirme, kurumun yapı ve donanımlarında uygun teknolojiyi kullanma, öğretim elemanlarının niteliklerini artırma vb. gibi birçok konuda stratejik kararlar almaktadırlar (Baykal ve ark. 2002). Ansari özellikle 1990 lı yıllardan sonra yüksek eğitimde öğrenme ve öğretme faaliyetlerinde kalite çalışmalarına önem verilmeye başlandığını vurgulayarak, hükümetlerin ve mesleki örgütlerin hemşirelerden beklentilerinin arttığını ve multidisipliner çalışmanın gereği olarak hemşirelerin daha iyi eğitilmelerinin gerektiğini belirtmektedir (Ansari 2002). Eğitim ve öğretimde kalite; öğrencinin şimdi ve gelecekte okuluna ve toplumuna bağlılığını arttıracak sosyal, psikolojik, ilmi ve ahlaki değerlerini geliştirecek sistemlerin sürekli iyileştirilmesidir (Baykal ve Şahin 1999). Eğitimde iç müşteriler; öğrenciler, öğretmenler ve diğer idari görevlilerdir. Dış müşteriler ise; eğitim sürecinin ortaya koyduklarından etkilenen resmi ve özel kurumlar ve genelde de toplumdur (Yıldız ve Ardıç 1999). Eğitim kurumunun çıktılarını kullanan ve ona girdiler sağlayan diğer çevresel sistemler veya genel anlamda toplum eğitim örgütlerini yenileşmeye/gelişmeye zorlamaktadır (Baykal ve Şahin 1999). Eğitimde kaliteyi yükseltmede, organizasyonun kaliteyi varlığının nedeni olarak görmesi gerekmektedir. Ancak bu düşüncenin ileri aşamalarında eğitimde Toplam Kalite Yönetimi nden söz edilebilir (Baykal ve Şahin 1999). Aktan a göre Türk yüksek öğretiminin içinde bulunduğu düşük performans ve kalitesizlik sorununu ortadan kaldırmak için çağdaş yönetim anlayışı olarak kabul edilen Toplam Kalite Yönetimi ni ciddiyetle, samimiyetle ve kararlılıkla uygulamak gereklidir. Ayrıca kaliteli bir eğitim için, müşterilerin beklentilerinin belirlenmesi ve uygun koşulların oluşturulması gereklidir (Yıldız ve Ardıç 1999; Baykal ve ark. 2002). Ansari ye (2002) göre öğrenme ve öğretme faaliyetlerinin ölçülmesinde en önemli kalite göstergelerinden biri öğrenci memnuniyetidir. Bu nedenle eğitim kurumlarında, öğrencilerin memnuniyet düzeylerinin belirlenmesi kalite çalışmaları açısından önem taşımaktadır. Konu ile ilgili olarak özellikle yurt dışında ve ülkemizde kalite çalışmaları kapsamında veya kalite çalışmalarına öncü olmuş çeşitli çalışmalar ve stratejik planlamalar bulunmaktadır. Böylece eğitim ve öğretimdeki var olan mevcut durumdan, olması gerekene doğru

3 Hemşirelik Öğrencilerinin Eğitimleriyle İlgili Memnuniyet 17 yapılan çalışmalarla belirlenen mevcut durumda ne gibi değişiklik ve/veya yenilik yapılacağı belirlenmektedir. (Kinsella 1999; Baykal ve ark. 2002; Thurmond ve ark. 2002; Espeland ve Indrehus 2003; Norman ve ark. 2005; İTÜ İkinci Stratejik Planı, 2007). Bu çalışmanın amacı, eğitim -öğretimin niteliğini yükseltme, ölçme değerlendirme sistemlerini geliştirme amacına yönelik belirli aralıklarla değişik çalışmaların yapıldığı Cumhuriyet Üniversitesi Hemşirelik Yüksekokulunda (CÜHYO) eğitim gören öğrencilerin aldıkları eğitim hizmetleri ile ilgili memnuniyet düzeylerini saptamaktır. YÖNTEM Tanımlayıcı olarak planlanan ve CÜHYO öğrencileri ile yapılan bu çalışmada evrenin tamamına (N=359) ulaşılması hedeflenmiş ancak derslere devamsızlık yapan öğrencilerin olması ve anketlerin gönüllülük ilkesine göre doldurulması, anketi eksik cevaplayan öğrencilerin anketlerinin geçersiz sayılması, gibi nedenlerle toplam 223 öğrenci (%62) ölçeği eksiksiz olarak doldurmuştur. Anketin 85 sorudan oluşan uzun bir anket olması da cevap oranının %62 olmasında bir faktör olarak düşünülebilir. Çalışmada her bir sınıftan anketi dolduran öğrenci sayıları ise şu şekildedir; 1.sınıf: 45; 2.sınıf: 63; 3.sınıf: 49; 4.sınıf: 66. Çalışmada veri toplama aracı olarak, Türe ve ark. (1998) tarafından ülkemizde geliştirilen, Baykal ve ark (2002) tarafından geçerlik güvenirlik çalışması yapılan, toplam 85 soru ve 11 alt boyuttan oluşan Öğrenci Memnuniyet Ölçeği kullanılmıştır. Ölçek beşli Likert tipinde geliştirilmiş olup 0 kesinlikle katılmıyorum dan 4 kesinlikle katılıyorum düzeylerinde derecelendirilmiştir. Bu nedenle ölçekten alınabilecek en düşük puan 0, en yüksek puan 85 x 4=340 olup, yüksek puanlar memnuniyet düzeyindeki artışı ifade etmektedir. Ölçeğin orijinalinin iç tutarlılık katsayısı (Cronbach =) 0,97 olup çalışmamızdaki Cronbach 0,98 olarak saptanmıştır. Araştırmanın verileri 9-30 Nisan 2007 tarihleri arasında toplanmıştır. Veri toplama formu olarak kullanılan ölçeğin uygulanabilmesi için, okul yönetiminden izin alındıktan sonra, her sınıfa bir dersin bitimini takiben gidilerek öğrencilere araştırmanın amacı, çalışmaya katılımın gönüllü olduğu, ankete isim yazılmayacağı, anketi doldurma süresi gibi konularda gerekli açıklamalar yapılarak öğrencilerin sözel onamları alınmış, çalışmaya katılmayı kabul eden öğrencilere anketler dağıtılmış, sınıf ortamında doldurmaları sağlanmıştır. Öğrencilerin, anketleri doldurma konusunda zorunluluk hissetmemeleri ve objektifliği sağlamak amacıyla araştırmanın yapıldığı tarihte yüksek lisans öğrenci olan makalenin ikinci yazarı anket uygulamasının bitimine dek sınıfta bulunmuş diğer öğretim elemanları açıklamaların ve sözel onamların ardından sınıflardan ayrılmıştır. Ölçeğin sınıflara göre güvenirlik katsayısı (Cronbach ) şu şekildedir; 1.sınıf: Cronbach = 0,97 2.sınıf: Cronbach = 0,97 3.sınıf: Cronbach = 0,98 4.sınıf: Cronbach = 0,97 Toplam Cronbach = 0,98 (N=223)

4 18 Maltepe Üniversitesi Hemşirelik Bilim ve Sanatı Dergisi, Cilt:3,Sayı: BULGULAR Tablo 1. Öğrencilerin Hemşirelik Mesleğini İsteyerek Seçme Ve Şu Anda Mesleği Sevme Durumları Sınıf Mesleği isteyerek seçme durumu Şu anda mesleği sevme durumu Evet Hayır Evet Hayır n % n % n % n % 1 (N=45) 24 53, , , ,9 2 (N=63) 23 36, , , ,6 3 (N=49) 22 44, , , ,4 4 (N=66) 35 53, , , ,2 Toplam (N=223) , , , ,3 Bu çalışmada öğrencilerin yaş ortalamasının 21,3 olduğu belirlenmiştir. Tüm öğrencilerin %53,4 ü hemşirelik mesleğini istemeden seçtiğini ancak şu anda tüm öğrencilerin %76,7'si hemşireliği sevdiğini ifade etmiştir (Tablo 1). Öğrencilerin mesleği istemeden seçme durumlarının sınıflara göre dağılımına bakıldığında, ikinci sınıfların %63,5 inin, üçüncü sınıfların ise %55,1 inin hemşireliği istemeden seçtiği görülmektedir. Bunları sırası ile dördüncü ve birinci sınıflar izlemektedir. Şu anda mesleği sevme durumları incelendiğinde, dördüncü sınıfların %84,8 inin, üçüncü sınıfların ise %77,6 sının mesleği sevdiği anlaşılmaktadır. Tablo 2. Sınıflara Göre Memnuniyet Ölçeği Puanları Sınıf N Min-Max X±SD ,37±57, ,09±47, ,89±57, ,74±51,07 Toplam ,0-309,0 202,78±59,33 F= p= Öğrencilerin, "Öğrenci Memnuniyet Ölçeği nden aldıkları toplam puan ortalaması 202 olup, 2. sınıf dışarıda tutulduğunda, sınıf arttıkça öğrenci memnuniyetinin azaldığı görülmektedir (Tablo 2, grafik 1). İkinci sınıfların en yüksek (X=235,09±47,26) memnuniyet düzeyine, 4.sınıfların en düşük (X=164,74±51,07) memnuniyet düzeyine sahip oldukları saptanmıştır. Memnuniyet düzeyi yönünden yapılan karşılaştırmalarda sınıflar arasında istatistiksel olarak anlamlı bir fark bulunmuştur (p= 0,00).

5 Hemşirelik Öğrencilerinin Eğitimleriyle İlgili Memnuniyet 19 Grafik 1. Sınıflara Göre Memnuniyet Ölçeği Puanları SINIF Tablo 3. Ölçeğin Alt Faktörleri ile Sınıflara Göre Öğrenci Memnuniyet Düzeyinin Karşılaştırılması Alt Faktörler Sınıf n Min-Max X±SD F P ,0-80,0 60,55±15,53 Eğitim Öğretimin Niteliği (20 madde) Yüksekokulun Öğrencilerle ve Diğer Kurum/ Kuruluşlarla İşbirliği (8 madde) Yüksekokulun Yönetim Tarzı (11 madde) ,0-80,0 54,69±16, ,0-80,0 66,22±12, ,0-75,0 46,59±15,12 Top 223 4,0-80,0 56,73±16, ,0-32,0 22,77±7, ,0-32,0 25,52±5, ,0-32,0 21,57±7, ,0-32,0 26,59±15,12 Top ,0-32,0 21,45±7, ,0-44,0 34,37±8, ,0-44,0 35,60±7, ,0-44,0 30,73±9, ,0-44,0 27,30±8,00 Top ,0-44,0 31,82±8,98 20,433 0,000 21,004 0,000 12,403 0,000

6 20 Maltepe Üniversitesi Hemşirelik Bilim ve Sanatı Dergisi, Cilt:3,Sayı: Öğretim Elemanları (5 madde) Yüksekokul Öğrencileri- nin Oryantasyonu ve Sunulan Destek Hizmetleri (13 madde) Öğrenciye Sağlanan Sosyal Kültürel Hizmetler (5 madde) Sağlık Hizmetleri İle İlgili (4 madde) Ölçme Değerlendirme İle İlgili (3 madde) ,0-20,0 14,33±4, ,0-20,0 15,42±4, ,0-20,0 14,16±4, ,0-19,0 10,06±4,68 Top 223 0,0-20,0 13,34±5, ,0-50,0 31,15±10, ,0-48,0 34,36±9, ,0-50,0 30,69±8, ,0-43,0 24,69±8,30 Top 223 5,0-50,0 30,04±9, ,0-20,0 11,06±5, ,0-20,0 12,12±4, ,0-20,0 8,83±5, ,0-18,0 6,74±4,41 Top ,0-20,0 9,59±5, ,0-16,0 6,93±3, ,0-16,0 7,11±3, ,0-15,0 6,42±3, ,0-12,0 4.53±2.74 Top 223 0,0-16,0 6.16± ,0-12,0 9,06±2, ,0-12,0 10,53±2, ,0-12,0 8,63±3, ,0-12,0 7,07±2,67 Top 223 0,0-12,0 8,81±2,99 15,590 0,000 12,493 0,000 15,269 0,000 7,637 0,

7 Hemşirelik Öğrencilerinin Eğitimleriyle İlgili Memnuniyet 21 Yüksekokul Binasının Kullanıma Uygunluğu/ Okulun Fizik Yapısı (4 madde) Öğrenciye Verilen Değer (3 madde) Bilgilendirme- Kararlara Katılım (3 madde) ,0-15,0 8,26±4, ,0-16,0 9,82±3, ,0-16,0 9,16±3, ,0-16,0 8,74±3,44 Top 223 0,0-16,0 9,04±3, ,0-12,0 8,64±2, ,0-12,0 9,04±2, ,0-12,0 769±3, ,0-12,0 6,12±2,56 Top 223 0,0-12,0 7,80±3, ,0-12,0 8,20±3, ,0-12,0 9,25±2, ,0-12,0 8,28±2, ,0-12,0 6,30±2,96 Top 223 0,0-12,0 7,95±2, Tablo 3 te öğrencilerin memnuniyet ölçeğinin alt boyutlarına göre aldıkları puan ortalamaları verilmiştir. Buna göre eğitim-öğretimin niteliği yönünden üçüncü ve birinci sınıfların memnuniyet puan ortalamaları daha fazla bulunmuştur. En düşük puan ortalamasına dördüncü sınıfların daha sonra da ikinci sınıfların sahip olduğu belirlenmiştir. Ölçeğin okulun öğrencilerle ve diğer kurum/kuruluşlarla işbirliği boyutunda ise memnuniyet puan ortalaması en yüksek olan grubun dördüncü sınıflar olduğu ortaya çıkmıştır. Ölçeğin diğer tüm alt boyutlarında ikinci sınıfların memnuniyet puan ortalamalarında diğer sınıflara göre biraz artış saptanmakla birlikte, sınıflardaki memnuniyet puan ortalamasının sınıf artışına paralel olarak azaldığı bulunmuştur. Yapılan istatistiksel analiz sonuçlarına göre, ölçeğin fizik ortamla ilgili alt boyutu hariç tüm alt boyutları ile sınıflar arasında ileri derecede anlamlı fark bulunmuştur (Tablo 3) (p<0,001). TARTIŞMA Araştırmanın sonucunda, Cumhuriyet Üniversitesi Hemşirelik Yüksekokulu öğrencilerinin yarısının mesleği istemeden seçtiği, ancak araştırmanın verilerinin toplandığı sırada öğrencilerin dörtte üçünün mesleği sevdiği, mesleği sevme durumlarının sınıf yükseldikçe arttığı ortaya çıkmıştır. (Tablo 1). Bu bulgu meslek adına sevindirici bir durum olup, okulun eğitim sürecinin öğrencilere mesleği sevdirdiklerini düşündürebilir.

8 22 Maltepe Üniversitesi Hemşirelik Bilim ve Sanatı Dergisi, Cilt:3,Sayı: Araştırmada hemşirelik yüksekokulu öğrencilerinin memnuniyet düzeyi orta olarak değerlendirilmiştir. Bu sonuç, üniversite öğrencilerinde konu ile ilgili yapılan araştırma sonuçlarına benzerdir.istanbul Teknik Üniversitesi (İTÜ) 2. Stratejik Planı'na göre ( öğrenci memnuniyeti %50.4 olarak saptanmıştır. Cumhuriyet Üniversitesi Akademik Değerlendirme ve Kalite Geliştirme Kurulu'nun 2007 yılı Kurumsal Değerlendirme Raporunda yer alan Öğrenci Memnuniyeti Anketi sonuçlarına göre memnun olduğunu ifade eden öğrencilerin oranı tüm öğrencilerde % 32 iken bu oran hemşirelik öğrencilerinde %53 olarak saptanmıştır. Konu ile ilgili olarak yurt dışında yapılan çalışmaların sonuçları da farklılıklar göstermektedir. Norman ve arkadaşlarının (2005) ABD de 496 hemşirelik öğrencisi ile yaptıkları bir çalışmada, hemşirelik öğrencisi olmanın zorluklarına rağmen, öğrencilerin %86 sı hemşirelik eğitiminden memnun olduğunu belirtmiştir. Norveç te bulunan üç hemşirelik okulundan toplam 276 öğrenci ile yapılan başka bir çalışmada ise öğrencilerin hemşirelik eğitiminden hafif düzeyde de olsa memnuniyetsizlik yaşadıkları ancak klinik hemşirelik eğitiminden daha memnun oldukları saptanmıştır (Espeland ve Indrehus 2003). Çalışmamıza katılan öğrencilerin yaklaşık dörtte birinin hali hazırda mesleği sevmediği (Tablo 1) bulgusu da bazı öğrencilerin memnuniyetsizliğinin bir nedeni olabilir. Sınıflara göre öğrencilerin memnuniyet düzeyleri incelendiğinde en yüksek memnuniyet düzeyine sahip olan grubun ikinci sınıflar olduğu ortaya çıkmıştır (Tablo 2). Mesleği istemeden seçme oranına en fazla ikinci sınıflar sahip olmasına karşın, memnuniyet düzeyi en yüksek grubun da ikinci sınıflar olması ilginç bir bulgudur. Bu durum mesleği istemeden seçerek gelen öğrenci sayısının tesadüfen ikinci sınıflarda daha fazla olmasından kaynaklanabilir. Ayrıca öğrenciler mesleği istemeden seçip gelseler de, eğitim sürecinin öğrencilere hemşirelik mesleğini sevdirdiği söylenebilir. Çalışmanın sonucunda ilk üç sınıftaki memnuniyet puan ortalamalarının daha yüksek çıkması (Tablo 2) entegre eğitim programının sonuçlarının başarılı olması şeklinde değerlendirilebilir. Çalışmamızda dördüncü sınıfların en düşük ortalamaya sahip olmasının, yani memnuniyet düzeyi en düşük grup olmasının nedeni olarak, CÜ. Hemşirelik Yüksekokulunun 2004 yılından itibaren entegre eğitim sistemine geçmiş olması ve ilk üç sınıftaki öğrencilerin bu programa dahil olmasından, dördüncü sınıfların eski müfredata tabii olmasından kaynaklandığı düşünülebilir. Ayrıca üniversite eğitiminin son yılında, mezun olduktan sonra iş bulma kaygısı, düşük ücretle çalışma gibi olumsuz koşullar öğrencilerin memnuniyete ilişkin duygularını ve bu doğrultuda ölçek puanlarını etkilemiş olabilir. Konu ile ilgili ülkemizde yapılan diğer araştırmalar incelendiğinde öğrencilerin sınıflarına göre memnuniyet düzeylerinin farklı araştırmalarda farklı bulunduğu belirlenmiştir. Örneğin aynı ölçüm aracının kullanıldığı Baykal ve arkadaşlarının (2005) çalışmasında öğrencilerin toplam puan ortalaması 107 olup, memnuniyet düzeyi en yüksek grup üçüncü (X=128) ve birinci (X=126) sınıflardır. Yine Baykal ve Sökmen in (2005) hemşirelik öğrencilerinin birinci ve dördüncü sınıf arasındaki doyum düzeyini araştırdıkları başka bir çalışmada ise hemşirelik öğrencilerinin 4 yıl boyunca doyumsuzluk yaşadıkları ancak doyum düzeyi en düşük grubun birinci sınıf, en yüksek grubun 3. ve 4. sınıflar olduğu saptanmıştır. Baykal ve arkadaşlarının (2003) iki farklı hemşirelik okulunu karşılaştırdıkları çalışmada ise A kurumunda okuyan öğrencilerin 3. ve 4. sınıfların doyum puanlarının düşük olduğu, B kurumunda ise özellikle 4. sınıfların doyum puanlarının yüksek olduğu saptanmıştır. Bizim çalışmamızda öğrencilerde belirlediğimiz memnuniyet düzeyi ortalamaları hem toplam puanda hem de sınıflara göre bakıldığında, Baykal ve ark. nın çalışmasında bulduğu sonuçlardan daha yüksektir. Kaynar ve arkadaşlarının (2006) Karadeniz Teknik Üniversitesi öğrencilerinde yaptığı araştırmada ise öğrencilerin memnuniyet düzeyi toplam puan ortalaması 131 olup, bu bulgu da bizim çalışma bulgumuzdan daha düşüktür. Bu sonuçlara göre CÜHYO öğrencilerinin diğer bazı okullara göre aldıkları eğitim hizmetinden daha memnun oldukları söylenebilir. Memnuniyet ölçeğinin alt boyutlarına göre öğrencilerin memnuniyet düzeylerine bakıldığında (Tablo 3), tüm öğrencilerin 56,73±16,56 ortalama puan ile eğitim öğretimin niteliğini orta olarak değerlendirdikleri söylenebilir (madde sayısı x 5pn). Eğitim öğretimin niteliği boyutunda üçüncü ve birinci sınıfların daha fazla memnun oldukları belirlenmiştir. En fazla memnun olmayan grubun

9 Hemşirelik Öğrencilerinin Eğitimleriyle İlgili Memnuniyet 23 dördüncü sınıflar daha sonra da ikinci sınıflar olduğu ortaya çıkmıştır. Ancak, ölçeğin okulun öğrencilerle ve diğer kurum/kuruluşlarla işbirliği boyutuna bakıldığında, memnuniyet düzeyi en yüksek olan grubun dördüncü sınıflar olduğu anlaşılmaktadır. Eğitim-öğretimin niteliği ve ölçeğin diğer alt boyutlarına ilişkin dördüncü sınıfların memnuniyet düzeylerinin düşük olmasına neden olarak yukarıda da belirtildiği gibi, dördüncü sınıfların entegre programa dahil olmamaları, entegre programın eski programa göre kazançlarının daha fazla olması, dördüncü sınıfların mezuniyet sonrası döneme ilişkin iş bulma vb. kaygıları gösterilebilir. Okulun öğrenciler ve diğer kurumlarla işbirliği yönünden dördüncü sınıfların memnuniyet düzeyindeki yüksekliğin nedeni ise, öğrencilerin dördüncü sınıfta saha uygulamasına çıkmaları ve burada izledikleri bireylerin, ailelerin ve toplumun sağlık gereksinimlerine ve sorunlarına çözüm bulmak için belediye, sağlık müdürlüğü, valilik gibi farklı kurum ve kuruluşlarla işbirliği halinde çalışmaları ve sorunların çözümünde hemşirelik öğrencisi olarak etkin rol alabileceklerini görmek olabilir. Ölçeğin ilk iki alt boyutu dışında kalan tüm alt boyutlarında ikinci sınıflarda memnuniyet düzeyinde hafif bir yükselme izlenmekle birlikte sınıf arttıkça memnuniyet düzeyinde istatistiksel açıdan da anlamlı olan bir düşüş dikkati çekmektedir. Üniversite genelinde öğrencilere sağlanan sosyal, kültürel ve sağlıkla ilgili hizmetlere yönelik yetersizliklerin ve sorunların hemşirelik öğrencilerini de etkilediği düşünülebilir. Ayrıca son yıllarda hemşirelik okullarının öğrenci kontenjanındaki artışların, eğitim sisteminde sorunlara yol açtığı, özellikle fiziksel koşullarla ilgili yaşanan sorunların hem öğrencileri hem de öğretim elemanlarını sınırladığı söylenebilir. Bütün bu durumlar ise doğal olarak öğrenci memnuniyetine olumsuz yönde yansımaktadır. SONUÇ ve ÖNERİLER Memnuniyet ölçeğinden alınabilecek en düşük puanın sıfır, en yüksek puanın 340 olduğu, öğrencilerimizin ölçekten aldıkları toplam puan ortalamasının 202 olduğu dikkate alındığında, CÜHYO öğrencilerinin memnuniyet düzeyi orta olarak değerlendirilebilir. Genel olarak çalışmadan elde edilen bulgular doğrultusunda; ölçekte tanımlanan tüm alt boyutlara ilişkin öğrenci memnuniyetini iyileştirici önlemlerin alınması, girişimlerin planlanması önerilebilir. Yazarların Yorumu ve Kullanım Alanı: Çalışmada kullanılan veri toplama aracı 11 alt boyutta tanımlanan alanlarla ilgili öğrencilerin genel memnuniyet düzeyini ölçmektedir. Çalışmamızda bu alt boyutların her birinden memnuniyet düzeyi orta olarak belirlendiği için bu alanların her birine yönelik daha ayrıntılı çalışmalar yapılarak örneğin, kendilerine ne tür sosyal kültürel hizmetler sunulmasını istedikleri saptanabilir. Benzer şekilde ölçek 85 sorudan oluşmakta olup bu soruların tamamına yönelik verilerin bir makale kapsamında frekanslarıyla birlikte verilmesi mümkün olmayıp tartışmanın ancak ortalamalar üzerinden yapılması mümkündür. Bu nedenle ölçekteki her bir maddeden elde edilen veriler okulun öğretim elemanlarınca ayrıntılı incelenerek her alana yönelik kaliteyi artırma çalışmaları planlanıp uygulanabilir. Örneğin, ölçekte yer alan Yüksekokulumuzda dinlenme ve çalışma salonları mevcuttur, öğrenci kullanımına uygundur ifadesine öğrencilerin 49,8 inin katılmadıkları veya kesinlikle katılmadıkları saptanmıştır. Bu doğrultuda okulda dinlenme veya çalışma salonları oluşturularak öğrencilerin memnuniyeti artırılabilir.

10 24 Maltepe Üniversitesi Hemşirelik Bilim ve Sanatı Dergisi, Cilt:3,Sayı: KAYNAKÇA Aktan CC Yüksek Öğretimde Toplam Kalite Yönetimi nin Uygulanması (erişim: mayıs 2009) Ansari WE (2002a). Student nurse satisfaction levels with their courses: Part I effects of demographic variables. Nursing Education Today, 22 (2): Baykal Ü, Akgün E, Sökmen S, Yıldırım D (2003). Yüksekokulda okuyan hemşirelik öğrencilerinin doyumunun ve beklentilerinin analizi; I. Uluslararası & V. Ulusal Hemşirelik Eğitimi Kongresi Kitabı. İstanbul. Özlem Grafik Matbaacılık.s Baykal Ü, Sökmen S (2005). Hemşirelik yüksekokulu öğrencilerinin 1. ile 4. sınıf arasındaki doyum düzeyleri: Hastane Yönetimi, Temmuz-Ağustos- Eylül: Baykal Ü, Sökmen S, Korkmaz, Akgün E (2005). Determining student satisfaction in a nursing college. Nursing Education Today, 25(4): Baykal Ü, Sökmen S, Korkmaz, Akgün E (2002). Öğrenci memnuniyeti ölçeği geliştirme çalışması. Hemşirelik Dergisi, 11( 49): Baykal Ü, Şahin A (1999). Toplam Kalite Yönetimi ve Eğitimde Toplam Kalite. Hemşirelik Bülteni XII (45): Cumhuriyet Üniversitesi Akademik Değerlendirme ve Kalite Geliştirme Kurulu (Cü-Adek) 2007 Yılı Kurumsal Değerlendirme Raporu, (erişim tarihi Kasım 2009) Espeland VV, Indrehus OO (2003). Evaluation of students satisfaction with nursing education in Norway. Journal of Advanced Nursing, 42(3): İTÜ ikinci Stratejik Planı (2007) (erişim: Haziran 2010). Kaynar A., Şahın A., Bayrak D., Karakoç G, Ülke, F. (2006). Karadeniz Teknik Üniversitesi Trabzon Sağlık Yüksekokulu Hemşirelik Öğrencilerinin Doyum Düzeyleri. C.Ü. Hemşirelik Yüksekokulu Dergisi, 10 (3): Kinsella F.E, Williams W.R, Green F.B. (1999)Student Nurse Satisfaction: İmplications for The Common Foundation Programme. Nurse Education Today (19): Norman L, Buerhaus PI, Donelan K, Mccloskey B, Dıttus R (2005). Nursing students assess nursing education. Journal of Professional Nursing, 21(3): Thurmond V.A, Wambach K, Connors H.R, Frey B.B. (2002) Evaluation of Student Satisfaction: Determining the Impact of a Web-Based Environment by Controlling for Student Characteristics. The American Journal of Distance Education 16 (3): Yıldız G, Ardıç K (1999). Eğitimde toplam kalite yönetimi. Bilgi, Sosyal Bilimler Dergisi, İletişim adresi: Hatice Ulusoy Tel: veya e-posta: hulusoy65@hotmail.com veya hulusoy@cumhuriyet.edu.tr