ÖZBAY GIDA SAN. VE TİC. LTD. ŞTİ.

Transkript

1 KAPASİTE ARTIŞI VE GÜBRE KURUTMA TESİSİ SAKARYA İLİ, KAYNARCA İLÇESİ, KAYACIK KÖYÜ, KINDIRA MEVKİİ ÇED RAPORU Yenişehir Mah. Şehit Ender Güven Sok. No: 25/7-8 İzmit-KOCAELİ Tel: 0 (262) Fax: 0 (262) AĞUSTOS 2013

2 PROJE İÇİN SEÇİLEN YERİN KOORDİNATLARI ZONU : PROJE SAHİBİNİN ADI : ÖZBAY GIDA ADRESİ : TELEFON VE FAX NUMARALARI : PROJENİN ADI : Konak Mah. Küçük Kaynarca Cad. No: 77 Kaynarca/SAKARYA Tel: Fax: Yumurtalık Tavuk Yetiştiriciliği Kapasite Artışı ve Gübre Kurutma Tesisi PROJENİN BEDELİ : TL PROJE İÇİN SEÇİLEN YERİN AÇIK ADRESİ : Sakarya İli, Kaynarca İlçesi, Kayacık Köyü, Kındıra Mevkii, 1 nolu pafta, 2652 nolu parsel ve Terzioğlu Düzü Mevkii 1 nolu pafta, 66 ve 118 nolu parsel Datum WGS 84 Datum ED 50 Elemanların Enlem, Proje Sırası Boylam Proje Projeksiyon 6 Derece sahası Sahası Elemanların Sağa Değer, Türü Coğrafi Nokta Nokta Sırası Yukarı Değer No D.O.M -- No Türü UTM Zon -- Ölçek Fak. -- Enlem Boylam Y X Kapasite Artışı Planlanan Araziye Ait Koordinatlar

3 Toplam Alan: ,15 m 2 Gübre Kurutma Tesisinin Kurulacağı Araziye Ait Koordinatlar Toplam Alan: m 2 Yol Geçiş Güzergahı Olarak Kullanılacak Olan Araziye Ait Koordinatlar Nokta No Datum Elemanların Sırası WGS 84 Enlem, Boylam Nokta No Datum Projeksiyon ED 50 6 Derece Türü Coğrafik Elemanların Sağa Değer, Yukarı Sırası Değer D.O.M -- Türü UTM Zon -- Ölçek Fak. -- Enlem Boylam Y X Parsel Alanı: m 2 PROJENİN ÇED YÖNETMELİĞİ KAPSAMINDAKİ YERİ : Çevresel Etki Değerlendirmesi Uygulanacak Projeler Listesi / Madde 20.a) Tavuk veya Piliç Yetiştirme Tesisleri (Bir üretim periyodunda adet ve üzeri tavuk, adet ve üzeri piliç veya eşdeğeri diğer kanatlılar)

4 RAPORU HAZIRLAYAN KURULUŞUN ADI : TEMSAT TEKNİK MÜHENDİSLİK SU ARITMA DANIŞMANLIK MAK. İNŞ. ADRESİ : Yenişehir Mah., Şehit Ender Güven Sk., No: 25, Kat: 4, D: 7/8 İzmit-KOCAELİ TELEFON VE FAX NUMARALARI : RAPORUN SUNUM TARİHİ :

5 İÇİNDEKİLER BÖLÜM I: PROJENİN TANIMI VE AMACI,PROJE İÇİN SEÇİLEN YERİN KONUMU 1 SAYFA NO I.1. Proje Konusu, Amacı, Gerekliliği, İşletme Süresi, Projenin Sosyal ve Ekonomik Yönden Gerekliliği, Projenin İnşaat ve İşletme Zamanlama Tablosu I.2. Proje Kapsamındaki Tüm Ünitelerin (Kümes, Yumurta Deposu, Yem Deposu, Ölü Hayvan Çukuru, Gübre Depolama Vb.) Özellikleri, Hangi Faaliyetlerin Hangi Ünitelerde Gerçekleştirileceği, Kapasiteleri, Faaliyet Üniteleri Dışındaki Diğer Ünitelerde Sunulacak Hizmetler I.3. Proje Ünitelerinde Kullanılacak Proses Yöntemleri İle Teknolojiler, Proses Akım Şeması I.4. Proje İçin Gerekli Hammadde (Civciv, Yarka vb.) ve Yardımcı Maddelerin (Yem, Su, İlaç vb.) Miktarları, Nasıl ve Nereden Temin Edileceği I.5. Projede Üretilecek Nihai ve Yan Ürünlerin Üretim Miktarları, Nerelere Ne Kadar Nasıl Pazarlanacakları ve Depolanması I.6. Proje Kapsamında Kullanılacak Makinelerin, Araçların ve Aletlerin Miktar ve Özellikleri I.7. Proje İçin Seçilen Yer Ve Kullanılan Teknoloji Alternatiflerinin Değerlendirilmesi 16 BÖLÜM II: PROJE İÇİN SEÇİLEN YERİN KONUMU 17 II.1. Bölgeye İlişkin Varsa 1/25.000, 1/5.000 ve 1/1.000 Ölçekli Onaylı İmar Planları ve Plan Hükümleri, Faaliyet Alanının Plan Üzerinde İşaretlenmesi II.2. 1/ ve 1/5000 lik Halihazır Harita Üzerinde Faaliyet Alanı Merkezli 1 Km lik Yarıçap Üzerinde Yeraltı Sularını, Yerüstü Sularını ve Deprem Kuşaklarını Gösterir Analiz, Jeolojik Yapı, Köy Yerleşik ve Sanayi Alanları, Ulaşım Ağı, Enerji Nakil Hatları, Arazi Kabiliyeti, Koruma Alanları, Diğer Stratejik Bölgeler ve Bu Stratejik Bölgelerin Etkilenen Alanlarının Gösterimi II.3. Proje Kapsamındaki Ünitelerin Konumu (Bütün İdari ve Sosyal Ünitelerin, Teknik Altyapı Ünitelerinin Varsa Diğer Ünitelerin Proje Alanı İçindeki Konumlarının Vaziyet Planı Üzerinde Gösterimi, Bunlar İçin Belirlenen Kapalı ve Açık Alan Büyüklükleri, Binaların Kat Adetleri ve Yükseklikleri, Atıksu Ön Arıtma Tesisi, Depolama Alanları, Yollar) II.4. Arazinin Mülkiyet Durumu, Koordinatları 19 II.5. Yer Bulduru Haritası, Proje Alanı ve Çevresinin Panaromik Fotoğrafları, Faaliyet Alanının Halihazır Harita Üzerinde İşaretlenerek Yakınında Bulunan Yerleşimlerin (Konut, Tesis, Tarım Alanı, Orman Alanı vb.) Belirtilmesi II.6. Projenin İnşaat ve İşletme Aşamasında Kullanılacak Arazi Miktarı ve Arazinin Tanımlanması BÖLÜM III: PROJE YERİ VE ETKİ ALANININ MEVCUT ÇEVRESEL ÖZELLİKLERİ (Fiziksel ve Biyolojik Çevrenin Özellikleri ve Doğal Kaynakların Kullanımı) (Proje İçin Seçilen Yerin ve Projeden Etkilenecek Alanların ve Ortamların, Etkileyecek Parametreler Dikkate Alınarak Ayrı Ayrı Belirlenmesi,) Proje İçin Seçilen Yerin ve Projeden Etkilenecek Alanların-Ortamların Fiziksel ve Biyolojik Özellikleri ve Doğal Kaynakların Kullanımı

6 III.1. Türler ve Ekosistemler: Proje İçin Seçilen Yer ve Etki Alanı İçindeki Ekosistemler ve Ekosistemdeki Türler, Flora-Fauna Türleri, Sınıflandırılması, Yaşama Ortamları (Beslenme veya Üreme Alanları), Popülasyon Yoğunlukları, Uluslar arası Sözleşmelerle Endemik, Nadir, Nesli Tehlikede, Tehlike Dışı vb. Kategorilerinin Tablo Halinde Belirtilmesi (Koruma Altında Olan Türler Varsa Koruma Taahhütleri ve Alınacak Önlemlerin Belirtilmesi), Flora Bilgilerinin TÜBİVES e göre verilmesi. (Çalışmaların Hangi Tarihte Kim Tarafından Yapıldığının Belirtilmesi) - Mevcut Flora ve Fauna Yapısını İçeren Bilgilerin Faaliyet Alanı ve Yakın Çevresinde, Dar veya Geniş Yayılışlı Endemik, Nesli Tehlike Kategorilerinde (IUCN e göre ve Türkiye Kırmızı Kitabına Göre) Olan Türlerin Olup Olmadığı, Uluslararası Sözleşmeler (Bern Sözleşmesi) ve Fauna İncelemelerinde Merkez Av Komisyonu Kararları ve Eklerine Göre Koruma Altında Olan Tür Olup Olmadığının Belirtilmesi, Korunması Gereken Türler Olması Durumunda Koruma Taahhütlerinin Eklenmesi III.2. Jeolojik Özellikler (Bölge ve Çalışma Alanı Stratigrafik Jeoloji, Jeomorfoloji, Yapısal Jeoloji, Benzersiz Oluşumlar, Mineral Kaynaklar, Heyelan, Çığ, Sel, Kaya Düşmesi, Jeoteknik Değerlendirme (Mühendislik Jeolojisi, Stabilite, Zemin Emniyeti), 1/ lik Harita ve Kesitler III.3. Depremsellik (İnceleme Alanı ve Çevresinin Diri Fay Haritasında Yeri Belirlenerek İnceleme Alanının Kaçıncı Derece Deprem Bölgesinde Yer Aldığı ve Yapılacak Yapıların İlgili Deprem Yönetmeliğine Göre İncelenmesi) III.4. Hidrojeolojik Özellikler: Yeraltı Su Kaynaklarının Mevcut ve Planlanan Kullanımı, Faaliyet Alanına Mesafeleri ve Debileri. Bu Kaynakların Özellikleri, Hangi Kaynağı Besledikleri vb. Hakkında Detaylı Bilgi Verilmesi ve Bu Kaynakların 1/ Ölçekli Topoğrafik Harita Üzerine İşaretlenmesi III.5. Hidrolojik Özellikler: Yüzeysel Su Kaynaklarının Mevcut ve Planlanan Kullanımı, Dere, Akarsu, Göl, Baraj vb., Özellikle İçme ve Kullanma Suyu Temin Edilen Yüzeysel Su Kaynaklarına Olan Mesafelerin Ayrı Ayrı Belirtilmesi ve Debileri, Bu Kaynakların Özellikleri, Hangi Kaynağı Besledikleri vb. Hakkında Detaylı Bilgi Verilmesi ve Faaliyetin Bu Ekosisteme Etkilerinin Değerlendirilmesi (Sulak Alanlar Yönetmeliği Kapsamında) Alınacak Önlemlerin Belirtilerek Taahhütlerin Rapora Girmesi, Kaynakların 1/ Ölçekli Topoğrafik Harita Üzerinde Gösterilmesi III.6. Meteorolojik ve İklimsel Özellikler (Bölgenin Genel İklim Koşulları, Sıcaklık, Yağış, Nem Dağılımı, Buharlaşma Durumu, Sayılı Günler Dağılımı, Rüzgar Dağılımı, Standart Zamanlarda Gözlenen En Büyük Yağış Değerleri, Meteorolojik Verilerin Güncelleştirilmiş ve Uzun Yıllar Değerleri Kapsaması (En Yakın Meteoroloji İstasyonunun Esas Alınması) III.7. Toprak Özellikleri (Toprak Yapısı ve Arazi Kullanım Kabiliyet Sınıfı, Yamaç Stabilitesi, Sahanın Erozyon Açısından Durumu, Toprak Koruma Projesinin Yapılması, Doğal Bitki Örtüsü Olarak Kullanılan Mera, Çayır Vb.) III.8. Tarım ve Hayvancılık (Tarımsal Gelişim Proje Alanları, Sulu ve Kuru Tarım Arazilerin Büyüklüğü, Ürün Desenleri ve Bunların Yıllık Üretim Miktarları, Hayvancılık Türleri, Adetleri Ve Beslenme Alanları) III.9. Nüfus Hareketleri (İşletme Döneminde Sağlanacak İstihdam, Ekonomik Değişiklikler, Göç Hareketi)

7 III.10. Koruma Alanları (Proje Sahası ve Etki Alanında Bulunan Duyarlı Yöreler ve Özellikleri, Milli Parklar, Tabiat Parkları, Sulak Alanlar, Tabiat Anıtları, Tabiatı Koruma Alanları, Yaban Hayatı Koruma Alanları, Yaban Hayvanı Yetiştirme Alanları, Kültür Varlıkları, Tabiat Varlıkları, Sit ve Koruma Alanları, Biyogenetik Rezerv Alanları, Biyosfer Rezervleri, Özel Çevre Koruma Bölgeleri, Özel Koruma Alanları, İçme ve Kullanma Su Kaynakları İle İlgili Koruma Alanları, Turizm Alan ve Merkezleri ve Koruma Altına Alınmış Diğer Alanlar), Bunların Faaliyet Alanına Mesafeleri ve Olası Etkileri III.11. Orman Alanları ve Alınacak Tedbirler (Ağaç Türleri, Miktarları, Kapladığı Alan Büyüklükleri ve Kapalılığı; Bunların Mevcut ve Planlanan Koruma ve/veya Kullanım Amaçları, Orman Alanlarına Olumsuz Etkilerin İrdelenmesi ve Alınacak Önlemler, Proje Yerinin Ormanlık Sahaya Mesafesinin Belirtilmesi III.12. Proje Yeri ve Etki Alanının Mevcut Kirlilik Yükünün Belirlenmesi (Toprak, Hava, Su ve Radyoaktif vb. Kirlilik Açısından Değerlendirmenin Yapılması Varsa Analiz Sonuçlarının Eklenmesi BÖLÜM IV. PROJENİN ÖNEMLİ ÇEVRESEL ETKİLERİ VE ALINACAK ÖNLEMLER (Bu Bölümde Faaliyetin Fiziksel ve Biyolojik Çevre Üzerine Etkileri Tanımlanır; Bu Etkileri Önlemek, En Aza İndirmek ve İyileştirmek İçin Alınacak Yasal, İdari ve Teknik Önlemler Ayrı Ayrı ve Ayrıntılı Bir Şekilde Açıklanır.) IV.1. Arazinin Hazırlanması ve Yapılacak İşler Kapsamında Nerelerde, Ne Miktarda ve Ne Kadar Alanda Hafriyat Yapılacağı, Hafriyat Artığı Malzemelerin Nerelere Taşınacakları, Nerelerde Depolanacakları veya Hangi Amaçla Kullanılacakları IV.2. Taşkın Önleme ve Drenaj İle İlgili İşlemler 73 IV.3. Nüfus Hareketleri (İşletme Döneminde Sağlanacak İstihdam, Ekonomik Değişiklikler, Göç Hareketi) IV.4. Proje Kapsamındaki Elektrifikasyon Planı, Enerji Nakil Hatlarının Geçirileceği Yerler ve Trafoların Yerleri IV.5. Proje Kapsamında, İşletme Döneminde Su Temini Sistemi Planı, Suyun Nereden Temin Edileceği, Suyun Temin Edileceği Kaynaklardan Alınacak Su Miktarı ve Bu Suların Kullanım Amaçlarına Göre Miktarları, Oluşacak Atıksuların Cins ve Miktarları Bertaraf Yöntemleri ve Deşarj Edileceği Ortamlar ve Uzaklığı, Atıksuların Deşarj Değerleri, Artıma Tesisi Akım Şeması, İş Termin Planı, Kapasitesi, Atıksu Arıtma Tesisin Deveye Alınması İle Birlikte Oluşacak Arıtma Tesisi Arıtma Çamurlarının Miktarı ve Bertarafı İle İlgili Bilgi, Oluşacak Atıksuların, Su Kirliliği Kontrolü Yönetmeliği nde Yer Alan Hangi Sektör ve Tablo Kapsamında Arıtıma Tabi Tutulacağı, (Burada Gerekli İzinler Alınmalı, Kullanılacak Suyun Tam Kimyasal ve Bakteriyolojik Analizlerin Yapılması ve Analiz Raporları ve İzin Belgeleri Rapora Eklenmelidir) IV.6. Faaliyet Ünitelerinde ve Diğer Ünitelerde Kullanılacak Yakıt Türleri, Miktarları ve Kimyasal Analizleri, Yakıtların Hangi Ünitelerde Ne Miktarlarda Yakılacağı ve Kullanılacak Yakma Sistemleri, Oluşacak Emisyonlar ve Alınacak Önlemler IV.7. Proje Kapsamında İşletme Döneminde Üretim Nedeni İle Meydana Gelecek Vibrasyon, Gürültünün Kaynakları ve Seviyesi, Gürültüyü Azaltmak İçin Alınacak Önlemler IV.8. Proje Kapsamında, İşletme Döneminde Meydana Gelebilecek Katı Atık, Tehlikeli (Atık Yağ, Boya Kapları, Kimyasal Madde vs.) ve Tıbbi Atıkların Cinsi, Miktarı ve Özellikleri, Ne Şekilde Bertaraf Edileceği, (Atıklarla İlgili Gerekli İzinler Alınmalı ve İzin Belgeleri Rapora Eklenmelidir.)

8 IV.9. Proje Kapsamında İşletme Döneminde Kullanılacak Maddelerden, Parlayıcı, Patlayıcı, Tehlikeli ve Toksik Olanların, Taşınmaları, Depolanmaları ve Kullanımları IV.10. Proje Kapsamında İşletme Döneminde İnsan Sağlığı ve Çevre Açısından Riskli ve Tehlikeli Olanlar, Alınacak Önlemler IV.11. Proje Kapsamında Ulaştırma Altyapısı Planı (Ulaştırma Güzergahı, Şekli, Güzergah Yollarının Mevcut Durumu ve Kapasitesi, Hangi Amaçlar İçin Kullanıldığı, Mevcut Trafik Yoğunluğu, Yerleşim Yerlerine Göre Konumu IV.12. Proje İçin Önerilen Sağlık Koruma Bandı Mesafesi (Tesis İzni ve Açılma Ruhsatı İle İlgili Bilgilerin ve Taahhüdün Yer Alması) IV.13. Çevresel Acil Eylem Planı (Ünitelerde Meydana Gelebilecek Muhtemel Kaza, Yangın, Deprem, Sel ve Sabotaja Karşı Alınması Gerekli Önlemler) IV.14. İşletme Faaliyete Kapandıktan Sonra Olabilecek ve Süren Etkiler ve Bu Etkilere Karşı Alınacak Önlemler (Arazi Islahı, İşletme Sonu ve Uzun Süreli Saha Bakım Programı, Rehabilitasyon ve Rekreasyon Çalışmaları, Mevcut Yeraltı ve Yüzeysel Su Kaynaklarına Etkileri ve İzlenmesi IV.15. Projenin Çevresel Fayda Maliyet Analizi 89 BÖLÜM V. HALKIN KATILIMI 90 BÖLÜM VI. YUKARIDA VERİLEN BAŞLIKLARA GÖRE TEMİN EDİLEN BİLGİLERİN TEKNİK OLMAYAN BİR ÖZETİ (Bu Bölümde Projenin Genel Özeti Yapılarak İlgili Yönetmeliklere Uyacağının Taahhüdünün Verilmesi. Tesisten Kaynaklanacak Atık Su, Katı Atık ve Gürültü İle İlgili Ölçüm ve İzleme Parametrelerinin Oluşturulması) 92 NOTLAR VE KAYNAKLAR

9 TABLOLAR DİZİNİ Tablo 1: Türkiye Genelinde Yetiştirilen Tavuk ve Üretilen Yumurta Sayısı 3 Tablo 2: Sakarya İlinde Yetiştirilen Tavuk ve Üretilen Yumurta Sayısı 3 Tablo 3: Zamanlama Tablosu 5 Tablo 4: Civciv Yemi İçeriğindeki Besin Öğelerinin Oranları 13 Tablo 5: Yumurtalık Tavuk Yemi İçeriğindeki Besin Öğelerinin Oranları 14 Tablo 6: Kullanılan İlaç ve Vitamin-Mineral Premix leri ve Fiziksel-Kimyasal Özellikleri 15 Tablo 7: Tesiste Mevcut Durumda Kullanılan ve Kapasite Artışı Sonrası Kullanılacak Makine-Ekipman Listesi Tablo 8: Proje Sahasına Ait Koordinatlar 19 Tablo 9: Proje Sahasının İçinde Bulunduğu Bölgenin Flora Tablosu 27 Tablo 10: Proje Sahasının İçinde Bulunduğu Bölgedeki Kuşlar Tür Listesi 29 Tablo 11: Proje Sahasının İçinde Bulunduğu Bölgedeki Sürüngen, İki Yaşamlılar ve Memeliler Tür Listesi Tablo 12: Proje Sahasının İçinde Bulunduğu Bölgedeki Omurgasızlar Tür Listesi 30 Tablo 13.1: Basınç Değerleri Tablosu (hpa) 43 Tablo 13.2: Sıcaklık Değerleri ( o C) 44 Tablo 13.3: Yağış Değerleri 45 Tablo 13.4: Nem Değerleri 46 Tablo 13.5: Açık Yüzey Buharlaşma Değerleri 47 Tablo 13.6: Sayılı Günler ve Maksimum Kar Kalınlığı Değerleri 48 Tablo 13.7: Yönlere Göre Rüzgarın Esme Sayıları Toplamı 53 Tablo 13.8: Yönlere Göre Mevsimlik Esme Sayıları Toplamı 54 Tablo 13.9: Yönlere Göre Ortalama Rüzgar Hızı (m/sn) 57 Tablo 13.10: Aylık Ortalama Rüzgar Hızı Değerleri 58 Tablo 13.11: Maksimum Rüzgar Hızı ve Yönü değerleri 59 Tablo 13.12: Fırtınalı ve Kuvvetli Rüzgarlı Günler Sayısı 60 Tablo 14: Sakarya da Arazilerin Kullanma Kabiliyet Sınıflarına Göre Miktarı 60 Tablo 15: Tarla Bitkileri Üretimin 2011 Yılı Ekiliş Alanları 62 Tablo 16: Açıkta Sebzecilik 2011 Yılı Ekiliş Alanları 62 Tablo 17: Kaynarca İlçesinde Yetişen Meyve Çeşitleri ve Miktarları 63 Tablo 18: Kaynarca İlçesindeki Hayvan Varlığı 63 Tablo 19: Sakarya İli 2012 Yılı Nüfusu 64 Tablo 20: Koru ve Koruya Tahvil Ormanlarının Verimli ve Verimsiz Alanlar 70 Tablo 21: Sakarya İli 2012 Yılı Nüfusu

10 Tablo 22: İşletmede Kullanılacak Olan Kömürün Özellikleri 76 Tablo 23: Civciv kümesindeki Kömür Yakıtlı Sobadan Kaynaklanacak Olan Emisyon Miktarı Tablo 24: Tesisin İşletme Aşamasında Eş Değer Gürültü Seviyesinin Mesafeye Göre Dağılımı Tablo 25: Çevresel Gürültünün Değerlendirilmesi ve Yönetimi Yönetmeliği Tablo 4 Değerleri Tablo 26: Karasu-Kaynarca Karayolunun 2012 Yılı Ortalama Trafik Değerleri 85 Tablo 27: Acil Durumlarda Aranacak Telefon Numaraları 87 Tablo 28: Projenin İşletme Giderleri

11 ŞEKİLLER DİZİNİ Şekil 1: Civciv Yetiştiriciliği İş Akım Şeması 9 Şekil 2: Yumurtalık Tavuk Üretimine İlişkin İş Akım Şeması 10 Şekil 3: Gübre Kurutma Ünitesine Ait İş Akım Şeması 11 Şekil 4: Yer Bulduru Haritası 22 Şekil 5: Uydu Fotoğrafı 23 Şekil 6: Tesise Ait Fotoğraflar 24 Şekil 7: Kaya Birimlerinin Genelleştirilmiş Stratigrafik Kesiti (MTA Genel Müdürlüğü, 2002) Şekil 8: Türkiye Diri Fay Haritası ve Sakarya İli Deprem Haritası ( 39 Şekil 9: Gübre Kurutma Tesisi ile Eşmegölü Deresi Arasındaki Mesafe 42 Şekil 10.1: Basınç Değerleri Grafiği 43 Şekil 10.2: Sıcaklık Değerleri Grafiği 44 Şekil 10.3: Yağış Değerleri (mm) 45 Şekil 10.4: Ortalama Nem Değerleri Grafiği 46 Şekil 10.5: Açık Yüzey Buharlaşma Değerleri 47 Şekil : Sisli Günler Sayısı Ortalaması 49 Şekil : Kar Yağışlı Günler Sayısı 49 Şekil : Kar Örtülü Günler Sayısı 50 Şekil : Dolulu Günler Sayısı Ortalaması 50 Şekil : Kırağılı Günler Sayısı Ortalaması 51 Şekil : Toplam Orajlı Günler Sayısı Ortalaması 51 Şekil : Maksimum Kar Kalınlığı 52 Şekil 10.7: Esme Sayılarına Göre Yıllık Rüzgar Diyagramı 53 Şekil 10.8: Esme Sayılarına Göre Mevsimlik Rüzgar Diyagramları 54 Şekil 10.9: Esme Sayılarına Göre Aylık Rüzgar Diyagramları 55 Şekil 10.10: Yönlere Göre Ortalama Rüzgar Hızı Diyagramı 57 Şekil 10.11: Aylık Ortalama Rüzgar Hızı Değerleri 58 Şekil 10.12: Maksimum Rüzgar Hızı Grafiği 59 Şekil 10.13: Fırtınalı ve Kuvvetli Rüzgarlı Günler Sayısı Grafiği 60 Şekil 11: Sakarya İli Tabiat Parkları 67 Şekil 12: Acarlar Longozu ( 68 Şekil 13: Ulaşım Güzergahı 84 Şekil 14: Bölgedeki Yol Durumunu ve Trafik Yükünü Gösterir Harita 85 Şekil 15: Halkın Katılımı Toplantısı na Ait Fotoğraflar 91 34

12 BÖLÜM I: PROJENİN TANIMI VE AMACI, PROJE İÇİN SEÇİLEN YERİN KONUMU I.1. Proje Konusu, Amacı, Gerekliliği, İşletme Süresi, Projenin Sosyal ve Ekonomik Yönden Gerekliliği, Projenin İnşaat ve İşletme Zamanlama Tablosu Proje Konusu, Amacı, Gerekliliği, İşletme Süresi Proje konusu; Sakarya İli, Kaynarca İlçesi, Kayacık Köyü, Kındıra-Terzioğlu Mevkii, 1 nolu pafta, 2652 nolu parsel, Terzioğlu Düzü Mevkii, 1 nolu pafta, 66 nolu ve 118 nolu parsellerde, toplam m 2 kapalı alanda ÖZBAY GIDA ticari unvanıyla Yumurtalık Tavuk Yetiştiriciliği Tesisinde Kapasite Artışı ve Gübre Kurutma Tesisi yapılmasıdır. Ayrıca kümeslerin bulunduğu parsel ve gübre kurutma tesisinin yapılacağı parsel arasında bulunan 118 nolu parsel yol geçiş güzergahı olarak kullanılacaktır. Söz konusu sahalara ait Tapular Ek-1 de verilmiştir. Proje; tarih ve sayılı Resmi Gazete de yayımlanarak yürürlüğe giren Çevresel Etki Değerlendirmesi Yönetmeliği ne göre Madde-7.c) Bu Yönetmelik kapsamında ya da kapsamı dışında bulunan projelere ilişkin kapasite artırımı ve/veya genişletilmesi halinde, kapasite artışı toplamı bu Yönetmeliğin EK-I inde belirtilen eşik değer veya üzerindeki projelere, Çevresel Etki Değerlendirmesi Raporu hazırlanması zorunludur hükmü gereği, aynı yönetmeliğin Çevresel Etki Değerlendirmesi Uygulanacak Projeler Listesi / Madde 20.a) Tavuk veya Piliç Yetiştirme Tesisleri (Bir üretim periyodunda adet ve üzeri tavuk, adet ve üzeri piliç veya eşdeğeri diğer kanatlılar) ve Seçme-Eleme Kriterleri Uygulanacak Projeler Listesi / Madde 6) Kümes ve ahır gübrelerinin geri kazanılması ve bertaraf edilmesine yönelik tesisler kapsamında yer almaktadır. Proje sahasında toplam ,18 m 2 alan üzerinde, toplam m 2 kapalı alana sahip 9 adet kümes bulunmaktadır. Bu kümeslerden 4 adedi için yumurtalık tavuk yetiştirilmesi amacıyla Çevre ve Orman Bakanlığı tarafından tarih ve 3563/24109 sayılı ÇED Gerekli Değildir Kararı verilmiş olup, mevcut kümeslerde kapasite artışı yapılarak 5. kümesin de eklenmesi ile ilgili Sakarya Valiliği İl Çevre ve Orman Müdürlüğü tarafından tarih ve 627/ sayılı yazı ile ÇED Gerekli Değildir Kararı verilmiştir yılında tesisin bitişiğindeki parselde, organik ve doğal yumurta üretimi amacıyla Sakarya Valiliği İl Çevre ve Orman Müdürlüğü tarafından tarih ve 777/ sayılı ÇED görüşü alınmış olup, söz konusu saha üzerine 4 adet kümes inşa edilmiştir. ÇED Görüşlerinin 1

13 alınmasının ardından tevhid işlemi yapılarak sahalar birleştirilmiş ve 2652 nolu parsel olmuştur. Söz konusu ÇED Görüşü ve ÇED Gerekli Değildir Kararları Ek-3 te verilmiştir. Mevcut durumda 5 adet yumurtalık tavuk kümesinde toplam adet/dönem kapasite ile yumurtalık tavuk yetiştiriciliği yapılmakta olup, proje kapsamında kümeslerin içinde bulunan kafes sayıları ve kafeslerin içindeki hayvan sayıları arttırılarak toplam adet/dönem kapasite ile yumurtalık tavuk yetiştiriciliği yapılması planlanmaktadır. Ayrıca organik ve doğal yumurta üretimi amacı ile inşa edilen 4 adet kümeste de, ilave kafes yapılarak toplam adet/dönem kapasite ile yumurtalık tavuk yetiştiriciliği yapılması planlanmaktadır. Mevcut kümeslere ilave olarak 1 adet 1032 m 2 taban alanına sahip civciv kümesi yapılması planlanmakta olup, söz konusu kümeste adet/dönem kapasite ile civciv yetiştiriciliği yapılacaktır. Bu durumda tesiste toplam adet/dönem kapasite ile kanatlı hayvan yetiştirilerek yumurta elde edilecektir. Proje kapsamında yapılması planlanan gübre kurutma tesisi mevcut tesisin bitişiğindeki parsel olan Terzioğlu Düzü Mevkii, 1 nolu pafta, 66 nolu parselde kurulacaktır. Söz konusu gübre kurutma tesis alanına, kümeslerde oluşan hayvan dışkıları mekanik olarak toplanarak getirilecek ve kurutma tesisine iş makineleri ile yüklenecektir. Söz konusu tesiste 2005 yılında yumurtalık tavuk yetiştiriciliğine başlanmış olup, yıllarında tesiste mevcut kümeslerde ve yeni kümesler eklenerek kapasite arttırılmıştır. Proje kapsamında kapasitede yapılması planlanan artış ile daha fazla yumurtalık tavuk ve dolayısı ile daha fazla yumurta elde etmek amaçlanmaktadır. Projenin ömrü, binaların kullanım ömrünü tamamlaması, kümes çevresindeki yerleşimin artması ve kalkınma durumu göz önünde bulundurularak ortalama 40 yıl olarak öngörülmüştür. Projenin Sosyal ve Ekonomik Yönden Gerekliliği Ülkemizde yumurta tavukçuluğu hayvancılığımız içerisinde en hızlı gelişen sektörlerden biridir. Modern teknolojiyi uygulamada ülkemiz ileri ülkeler seviyesinde entegre tesislere sahiptir den itibaren gelişmeye başlayan, 1970 li yıllardan sonra ticari mahiyette işletmelere dönüşen tavukçuluk sektörü, 1980 den sonra damızlık işletmelerin kurulmaya başlaması ve 1987 de Bakanlığımızca Kaynak Kullanımını Destekleme Fonu uygulaması ile bugün ülke ihtiyacının dışında oldukça büyük bir ihracat kapasitesine ulaşmış durumdadır. 2

14 Ülkemizde yumurta üretimi; etlik piliç üretiminde olduğu gibi, Marmara, Ege, İç Anadolu, Batı Karadeniz ve Akdeniz Bölgelerinde yoğunlaşmış durumdadır. Özellikle, Çorum, Kayseri, Afyon ile Bolu İllerimizde üreticiler kooperatif ve şirketleşme yoluyla güçlü birlikler oluşturmuşlardır. Bunun nedenleri olarak; bu bölgelerin, büyük yerleşim merkezlerine yakınlığı nedeniyle tüketimin fazla oluşu, enerji temininin daha kolay olması, iklim, coğrafi yapı uygunluğu ve ulaşım imkanlarının kolaylığı sayılabilir. Ülkemiz genelinde proje kapsamında da planlandığı şekilde yumurta üretiminde genellikle kapalı alandan daha çok yararlanmayı sağlayan kafes sistemi uygulanmaktadır. Türkiye genelinde yılları arasında yetiştirilen yumurtalık tavuk ve üretilen yumurta miktarı Tablo 1 de, Sakarya İlinde yetiştirilen yumurtalık tavuk ve üretilen yumurta miktarı Tablo 2 de verilmiştir. Tablo 1: Türkiye Genelinde Yetiştirilen Tavuk ve Üretilen Yumurta Sayısı (www. tuik.gov.tr) Yıl Hayvan Adı Mevcut sayı Yumurta sayısı (1000 Adet) 2006 Yumurta Tavuğu Yumurta Tavuğu Yumurta Tavuğu Yumurta Tavuğu Yumurta Tavuğu Yumurta Tavuğu Tablo 2: Sakarya İlinde Yetiştirilen Tavuk ve Üretilen Yumurta Sayısı (www. tuik.gov.tr) Yıl Hayvan Adı Mevcut sayı Yumurta sayısı (1000 Adet) 2006 Yumurta Tavuğu Yumurta Tavuğu Yumurta Tavuğu Yumurta Tavuğu Yumurta Tavuğu Yumurta Tavuğu Yemin ete ve yumurtaya dönüşüm oranının çok uygun olması nedeniyle protein talebini karşılamada tavuk ürünleri, kırmızı et ve süt mamülleri gibi protein kaynaklarından daha çok tercih edilmektedir. Hayvansal üretim kolları arasında tavukçuluk, hayvansal proteinin en kolay ve en ucuz sağlanabileceği özelliktedir. Bu gerçeklerle tavuk eti ve yumurta beslenmede protein eksikliğine etkili bir çözüm olarak görülmektedir. Bu nedenlerle bugün için tavukçulukta amaç, 3

15 üreticiler açısından kar sağlamak ise de, dünya tavukçuluk endüstrisinin amacı et ve yumurtadan kaliteli gıda maddelerinin üretimi şeklinde tanımlanmaktadır. Yumurta tavukçuluğu, insan beslenmesinde temel bir gıda olan yumurtanın üretimi açısından çok önemli bir yetiştiricilik faaliyetidir. Çünkü yumurta, anne sütünden sonra insanın ihtiyacı olan tüm besin öğelerini bulunduran tek besin kaynağıdır. Yumurta tüm besinler içerisinde en değerli proteini içermektedir. Sindirilebilirliği yüksektir, tamamına yakını vücut tarafından kullanılmakta ve vücut proteinlerine dönüşebilmektedir. Yumurta başlıca, A, D, E ve B grubu vitaminler olmak üzere diğer vitaminleri de önemli oranda içermektedir. ( Projenin gerçekleştirilmesi ile hem ülkemizin yumurta ihtiyacının karşılanması hem de ülkemiz ihracatı ile bölge halkına direk ve dolaylı olarak sağlanan istihdam katkısı ana hizmet amaçlarını oluşturmaktadır. Ülkenin içerisinde bulunduğu ekonomik durum değerlendirildiğinde önemli unsurları (istihdam, ihracat, gıda katkısı vs.) içerisinde bulundurduğundan projenin ülke ekonomisine katkısının olacağı açıktır. Proje kapsamında inşaat aşamasında 5 kişinin çalıştırılması planlanmaktadır. İşletme aşamasında ise mevcut durumda çalışan 22 kişiye 18 kişinin ilave edilmesiyle toplam 40 kişi çalıştırılması planlanmaktadır. Ayrıca gerekli olan nakliye, bakkaliye vs. ihtiyaçlar bölgeden temin edilmekte olup, harici istihdama katkı sağlanmaktadır. Projenin İnşaat ve İşletme Zamanlama Tablosu Proje kapsamında yapılması planlanan kapasite artışı, mevcut kümesler içerisindeki kafes sayılarının ve kafesler içerisindeki tavuk sayılarının arttırılması ile gerçekleştirilecektir. Bunun dışında tesise 1 adet 1032 m 2 taban alanına sahip civciv kümesi ve gübre kurutma tesisi yapılacaktır. ÇED sürecinin tamamlanmasının ardından, inşaat döneminde yapılması planlanan işlerin ortalama 6 ayda tamamlanacağı öngörülmektedir. Projeye ait Zamanlama Tablosu Tablo 3 te verilmiştir. 4

16 Şubat Mart Nisan Mayıs Haziran Temmuz Ağustos Eylül Ekim Kasım Aralık Ocak Şubat Mart Nisan Mayıs Haziran Temmuz Ağustos Eylül Ekim Kasım Aralık ÖZBAY GIDA Tablo 3: Zamanlama Tablosu FAALİYETLER ÇED Süreci Mevcut Kümeslere Kafes İlave Edilmesi, Civciv Kümesi, Fosseptik ve Ölü Çukuru İnşası ve Gübre Kurutma Tesisi Kurulumu İşletmeye Geçilmesi I.2. Proje Kapsamındaki Tüm Ünitelerin (Kümes, Yumurta Deposu, Yem Deposu, Ölü Hayvan Çukuru, Gübre Depolama vb.) Özellikleri, Hangi Faaliyetlerin Hangi Ünitelerde Gerçekleştirileceği, Kapasiteleri, Faaliyet Üniteleri Dışındaki Diğer Ünitelerde Sunulacak Hizmetler Tesiste mevcut durumda toplam 9 adet kümes, 1 adet sosyal tesis, 1 adet yumurta paketleme binası, 1 adet fosseptik ve 1 adet ölü çukuru bulunmaktadır. Proje kapsamında ise tesise 1 adet civciv kümesi, 1 adet fosseptik, 1 adet ölü çukuru ve tesisin bitişiğindeki parsele 1 adet gübre kurutma tesisi yapılması planlanmaktadır. Kümesler Tesiste mevcut durumda 1 adet 1282 m 2, 1 adet 1403 m 2, 1 adet 1485 m 2, 1 adet 1350 m 2, 1 adet 874 m 2, 1 adet 1503 m 2, 2 adet 1707 m 2 ve 1 adet 1193 m 2 olmak üzere, toplam m 2 taban alanına sahip 9 adet kümes bulunmakta olup; proje kapsamında 1 adet 1032 m 2 taban alanına sahip kümes yapılması planlanmaktadır. Tesise 16 haftalık iken getirilen piliçler, yumurtalık tavuk kümeslerine yerleştirilerek folluklara alışması sağlanmaktadır. Ortalama hafta süren periyotlar sonunda tavuklar kesimhanelere gönderilmektedir. Proje kapsamında yapılması planlanan civciv kümesinde ise, tesise getirilen 1 günlük civcivler 16 haftalık oluncaya kadar yetiştirilecek olup, buradan yumurtalık tavuk kümeslerine alınacaktır. 5

17 Proje kapsamında kümes içlerindeki kafes sayıları ve kafeslerde yetiştirilen tavuk sayıları arttırılarak kapasite artışı yapılması planlanmaktadır. Proje sahasında yumurtalık tavuk yetiştiriciliği yapılan mevcut 5 adet kümeste 9083 adet kafes bulunmakta olup, kafeslerde ortalama 12 adet tavuk yetiştirilmektedir. Mevcut durumda kapasitesi adet/dönem olan 5 adet kümeste; kafes sayıları adede, kafeslerde yetiştirilecek tavuk sayısı ise 17 adede çıkarılacaktır. Böylece kapasite artışı sonrası 5 adet kümeste toplam adet/dönem kapasite ile yumurtalık tavuk yetiştiriciliği yapılacaktır. Bununla birlikte tesiste bulunan organik ve doğal yumurta üretimi amacı ile inşa edilen 4 adet kümeste ise toplam adet kafes inşa edilecek olup, kafeslerde ortalama 17 adet tavuk yetiştirilerek toplam adet/dönem kapasite ile yumurtalık tavuk yetiştiriciliği yapılacaktır. Proje kapsamında yapılması planlanan civciv kümesinde ise, 5 adet batarya ve her bataryada 6 kat, her katta 116 kafes, her kafeste ise 30 adet civciv yetiştirilerek toplam adet/dönem kapasite ile civciv yetiştiriciliği yapılacaktır. Günlük yumurta üretim randımanı ortalama % 80 olarak kabul edildiğinde ( tesiste kapasite artışı sonrası günlük; adet tavuk x 0,80 (adet yumurta/adet tavuk) = adet yumurta üretilecektir. Sosyal Tesis Tesiste mevcut durumda, çalışan personelin ihtiyaçlarını karşılaması amacı ile 1 adet 84 m 2 taban alanına sahip sosyal tesis bulunmaktadır. Yumurta Paketleme Binası Tesiste mevcut durumda 1 adet 1000 m 2 taban alanına sahip yumurta paketleme binası bulunmaktadır. Kümeslerde üretilen yumurtalar toplama bantlarıyla kümeslerden taşınmakta olup, bu binada paketlenerek satışa hazır hale getirilmektedir. Fosseptik Tesiste mevcut durumda 1 adet 1m x 1m x 4m ebatlarında fosseptik bulunmakta olup, tesiste oluşan atıksular bu fosseptikte biriktirilmekte ve dolduğunda vidanjörlere çektirilmektedir. Kapasite artışı ile birlikte tesise ilave 1 adet 3m x 3m x 4m ebatlarında fosseptik yapılacaktır. 6

18 Ölü Hayvan Çukuru Tesiste mevcut durumda 1 adet 5m x 5m x 4m ebatlarında ölü çukuru bulunmakta olup, ölen kanatlılar buraya gömülmekte ya da rendering tesisine gönderilmektedir. Proje kapsamında yapılacak olan kapasite artışı sonrası aynı uygulamaya devam edilecek olup, ilave 1 adet 5m x 5m x 4m ebatlarında ölü çukuru yapılması planlanmaktadır. Gübre Kurutma Tesisi Proje kapsamında tesisin bitişiğindeki 66 nolu parsel üzerine ortalama 1500 m 2 taban alanına sahip gübre kurutma tesisi kurulması planlanmaktadır. Kümeslerde kafeslerin altlarında bulunan bantlarda toplanan gübreler, gübre depolama bölümüne alınarak iş makinesi yardımı ile bunkere beslenecektir. Bunkere beslenen gübreler yükleme bandı ile gübre fırınına alınacaktır. İç sıcaklığı 60 0 C ye ulaşan gübre kurutma fırınında tamamen fermante olan gübreler boşaltma bandı ile boşaltılacaktır. Fermante edilen gübreler bekletilmeden köylülere verilecektir. Gübre kurutma tesisi, her biri 45 ton/gün kapasiteye sahip 2 adet hattan oluşacak olup, elektrik ile çalışacaktır. I.3. Proje Ünitelerinde Kullanılacak Proses Yöntemleri İle Teknolojiler, Proses Akım Şeması Civciv Yetiştiriciliği Proje kapsamında yapılması planlanan civciv kümesinde, civcivler kümese gelmeden önce kümesin gerekli kontrolleri yapılacak ve kümesler dezenfekte edilerek uygun sıcaklığa ayarlanacaktır. Kümeslerdeki civcivlere önce % 5'lik ılık şekerli su ve daha sonra yem verilecektir. Etkin ve verimli bir üretim dönemi geçirilmesi için kümesler yetiştiriciler tarafından periyodik olarak ziyaret edilerek olması gereken optimum kümes koşulları sağlanacaktır. Yetiştiriciler özellikle kümes içi ısısı, havalandırması, altlık bakımı ve bio-güvenlik konularına dikkat edeceklerdir. Bu kümeste bakılacak olan civcivler 16 hafta sonunda diğer kümeslere alınarak yumurtalık tavuk olarak yetiştirilecektir. Yumurtalık Tavuk Yetiştiriciliği Mevcut kümeslerde tavuklar kümese getirilmeden önce teknik ekiplerce kümesin gerekli kontrolleri yapılarak, dezenfekte edilmektir. 16 haftalık olan piliçler kümeslere alınarak folluklara alışmaları sağlanmaktadır. Kümeslere alınan piliçlere yumurta tavuğu yemi 7

19 verilmektedir. Kümeslerin yapımında uluslararası standartlar göz önünde bulundurulmakta olup, su ve yem kişilerden bağımsız otomatik olarak verilmekte ve altlıkları otomatik olarak temizlenmektedir. Bakıcılar yalnızca su ve yem depolarını kontrol etmekte olup altlıkların döküldüğü yerlerdeki gübreleri almaktadırlar. Üretilen yumurtalar insan eli değmeden yumurta deposuna aktarılmakta olup, aktarılan yumurtalar paketlenip sevk edilmektedir. Her dönem ortalama hafta sürmekte olup, dönemi tamamlayan tavuklar kesimhanelere gönderilmektedir. Gübre Kurutma Prosesi Gübre kurutma tesisi karıştırma makinesi (bunker), aktarma elevatörleri ve hızlı kurutma makinesi olmak üzere üç bölümden oluşacaktır. Kümeslerde kafeslerin altlarında bulunan bantlarda toplanan gübreler, gübre depolama bölümüne alınarak iş makinesi yardımı ile 1200 devir/dk kapasiteli bunkere alınacak olup, buradan aktarma elevatörü yardımı ile hızlı kurutma makinesine aktarılacaktır. Elektrik ile çalışacak olan gübre kurutma tesisinde gübreler, aktarma elevatörü ile yaklaşık 5,75 m yüksekliğinde ve 6,40 m çapında, etrafı ısıya dayanıklı sac ile kaplanmış kurutma makinesine alınacaktır. Kurutma makinesi içinde bulunan özel parçalayıcılar, hava kompresörü ve hidrolik güç yardımı ile gübreler döndürülerek kurutulacaktır. Kurutma makinesinden çıkan gübreler tamamen fermante olarak çıkacak olup, boşaltma bandı ile boşaltılacak ve köylülere verilecektir. Gübre kurutma tesisine ait şematik gösterim Ek-15 te verilmiştir. Tesisteki faaliyetlere ilişkin iş akım şemaları Şekil 1, Şekil 2 ve Şekil 3 te verilmiştir. 8

20 Kümeslerde Dezenfeksiyon ve Hazırlık 1 Günlük Civcivlerin Tesise Getirilmesi Beslenme ve Periyodik Bakım 16 Haftalık Olan Civcivlerin Yumurtalık Tavuk Kümeslerine Sevkiyatı Şekil 1: Civciv Yetiştiriciliği İş Akım Şeması 9

21 Kümeslerde Dezenfeksiyon ve Hazırlık 16 Haftalık Piliçlerin Kümeslere Getirilmesi Beslenme ve Periyodik Bakım Yumurta Üretimi Paketleme ve Sevkiyat Şekil 2: Yumurtalık Tavuk Üretimine İlişkin İş Akım Şeması 10

22 Gübreyi Bunkere Besleme Gübrelerin Fırına Alınması Hava Kompresörü, Isıtıcı ve Hidrolik Güç Ünitesi Yardımı İle Kurutma Fermante Olan Gübrenin Boşaltılması Sevkiyat Şekil 3: Gübre Kurutma Ünitesine Ait İş Akım Şeması 11

23 I.4. Proje İçin Gerekli Hammadde (Civciv, Yarka vb.) ve Yardımcı Maddelerin (Yem, Su, İlaç vb.) Miktarları, Nasıl ve Nereden Temin Edileceği Proje kapsamında tesiste hammadde olarak civciv ve yarka, yardımcı madde olarak ise kanatlıların beslenmesi sırasında yem, su ve ilaç kullanılacaktır. Tesiste kapasite artışı sonrası, adet/dönem civciv yetiştirilecek olup, 16 haftalık olan piliçler yumurta tavuğu yetiştirilen kümeslere alınacaktır. Bunun dışında yumurta üretimi için yetiştirilecek olan yumurtalık tavuklar ise mevcut durumda olduğu gibi yetiştiriciliğini yapan tesislerden satın alınarak, satıcı firmaya ait araçlar ile tesise getirilecektir. Civcivler ilk 6 hafta enerji ve protein değeri yüksek civciv yemi ile beslenmektedirler. 6. haftanın sonundan 14. haftaya kadar piliç büyütme yemi ile beslenmekte olup, haftalar piliç geliştirme yemi ile beslenirler. 18. haftadan 42. haftaya kadar 1. dönem yumurta tavuk yemi ile beslenirler. Daha sonra ise 2. dönem yumurta tavuk yemi verilir. Tesiste yumurta üretimi amacıyla yetiştirilecek olan civcivlerin günlük yem ihtiyacı ortalama gr, su ihtiyacı ortalama 120 ml olup, tavukların yem ihtiyacı ise ortalama gr ve su ihtiyacı ortalama 250 ml dir. su miktarı: Tesiste bir dönem boyunca yetiştirilecek olan civcivlerin kullanacağı yem ve su miktarı: adet/gün x 60 gr/adet = 6,264 ton/gün yem, adet/gün x 120 ml = 12,528 m 3 /gün su kullanılacaktır. Tesiste bir dönem boyunca yetiştirilecek olan yumurta tavuklarının kullanacağı yem ve adet/gün x 125 gr/adet = 105,656 ton/gün yem, adet/gün x 250 ml = 211,3125 m 3 /gün su kullanılacaktır. Civciv ve tavukların beslenmesi amacı ile kullanılan yemler, firmaya ait yem fabrikasından temin edilmektedir. Civciv ve tavukların su ihtiyacı ise mevcut durumda olduğu gibi Kaynarca Belediyesi ne ait şebekeden karşılanacaktır. Kaynarca Belediyesi nden alınan, su ihtiyacının şebekeden karşılanmasında sakınca olmadığını belirtir yazı Ek-7 de Kurum Görüşleri başlığı altında verilmiştir. 12

24 Civciv Yemi: Civcivlerin haftaya kadar büyüme ve gelişmelerini hızlandırmak için kullanılan yem çeşididir. Tesiste bu aşamada kullanılan yem; Toz formda olup kullanımı kolaydır, Herhangi bir karıştırma ve eleme işlemi gerektirmez, Kanun ve yönetmeliklere uygun antioksidial ve antibiyotik büyüme ilerleticilerle desteklenir, Sindirilebilirliği yüksek ve kalite kontrolden geçmiş ham maddeler kullanılarak hazırlanmış olarak satın alınır. Bu özellikleri sayesinde civciv kümeslerinde kullanılan yem; İlk yaşam haftalarındaki yumurtacı civcivlerin enerji ve besin maddesi ihtiyaçlarını tam olarak karşılar. Formundan dolayı tüketimi kolaydır. Yem kaybını en aza indirir. Sindirilebilirliği yüksek enerji kaynakları ve esansiyal amino asitler sayesinde gelişimi destekler, yemden yararlanma kabiliyetini iyileştirir. Tablo 4: Civciv Yemi İçeriğindeki Besin Öğelerinin Oranları Yumurtalık Tavuk Yemi: Ticari yumurtacı piliçlerin 18. haftalıktan %2 yumurta verimine kadar ki dönemde beslenmelerinde kullanılan yem çeşididir. Tesiste bu aşamada kullanılan yem; 13

25 Toz formda olup kullanımı kolaydır, Herhangi bir karıştırma ve eleme işlemi gerektirmez, Ca oranı geliştirme yemine göre yüksektir. Sindirilebilirliği yüksek ve kalite kontrolden geçmiş ham maddeler kullanılarak hazırlanmıştır. Enerji, protein, mineral ve vitamin içeriği hayvanları yumurta dönemine hazırlamak amacıyla özel olarak formüle edilmiştir. Kafes yorgunluğu ve kabuk problemleri riskini en aza indirir. Bu özellikleri sayesinde yumurtalık tavuk kümeslerinde kullanılan yem; 18 haftalık yaştan sonra yumurtacı piliçlerin enerji ve besin maddesi ihtiyaçlarını tam olarak karşılar. Sindirilebilirliği yüksek enerji kaynakları ve esansiyal amino asitler sayesinde gelişimi destekler, hayvanları yüksek yumurta verimine hazırlar. Enerji-protein ve amino asit dengesi sayesinde yumurtacı piliçlerin uygun canlı ağırlık ve fiziksel gelişim ile yumurta verimine başlamalarını sağlar. Tablo 5: Yumurtalık Tavuk Yemi İçeriğindeki Besin Öğelerinin Oranları 14

26 İlaçlar ve Vitaminler : Projenin işletme aşamasında civcivler ve tavuklar için ihtiyaç duyulan vitaminler, kullanılan yemlerin içerisinde yer almaktadır. İlaçlar ve yemlerin içerisinde yer alan vitaminler ve miktarları Tablo 6 da verilmiştir. İşletmede yetiştirilen civcivlerde hastalık belirtileri görüldüğünde ilaç tedavileri yapılmaktadır. Tablo 6: Kullanılan İlaç ve Vitamin-Mineral Premix leri ve Fiziksel-Kimyasal Özellikleri Birim Buğday Bazlı Yem Mısır Bazlı Yem Buğday Bazlı Yem Mısır Bazlı Yem Buğday Bazlı Yem Mısır Bazlı Yem Vitamin A İu Vitamin D 3 İu Vitamin E İu Vitamin K (Menadion) mg Thiamin (B1) mg Riboflavin (B2) mg Nikotinik Asit mg Pantothenik Asit mg Piridoxin (B6) mg Biotin mg 0,20 0,15 0,20 0,10 0,10 0,10 Folik Asit mg 2,00 2,00 1,75 1,75 1,5 1,50 Vitamin B12 mg 0,016 0,016 0,016 0,016 0,010 0,01 I.5. Projede Üretilecek Nihai ve Yan Ürünlerin Üretim Miktarları, Nerelere Ne Kadar Nasıl Pazarlanacakları ve Depolanması Proje kapsamında yapılması planlanan kapasite artışı sonrası tesiste adet/dönem kapasite ile civciv ve adet/dönem kapasite ile yumurta tavuğu yetiştirilecektir. Yetiştirilen yumurta tavuklarından ise günlük ortalama adet yumurta elde edilecektir. Yumurta tavuğu yetiştirme dönemi hafta sürmekte olup, dönemi tamamlayan tavuklar mevcut durumda olduğu gibi kesimhanelere gönderilecektir. Üretilecek olan yumurtalar ise tesiste bulunan yumurta paketleme binasında paketlenerek frigorifik araçlarla marketlere ve toptancılara satılmak üzere sevk edilecektir. I.6. Proje Kapsamında Kullanılacak Makinelerin, Araçların ve Aletlerin Miktar ve Özellikleri Proje kapsamında tesiste yapılacak olan civciv kümesi, fosseptik, ölü çukuru ve gübre kurutma ünitesinin inşaatı sırasında ekskavatör, beton pompası, beton taşıyıcı mikser, vinç ve kepçe kullanılacaktır. İşletme aşamasında ise mevcut durumda kullanılan makine-ekipmanlar ve kapasite artışı sonrası eklenecek olan makine-ekipmanlar Tablo 7 de verilmiştir. 15

27 Tablo 7: Tesiste Mevcut Durumda Kullanılan ve Kapasite Artışı Sonrası Kullanılacak Makine Ekipman Listesi Tesiste Mevcut Durumda Kullanılan Makine Ekipmanlar Adet 10 Yem Silosu 1 Su Deposu (300 ton) 120 Fan 720 m Soğutma Sulu Radyatör (Ped) 2 Jeneratör Makine Ekipman ve Özellikleri Kapasite Artışı ile Eklenmesi Planlanan Makine Ekipmanlar 10 Yem Silosu 130 Fan 605 m Soğutma Sulu Radyatör (Ped) 1 Isıtma Kazanı (Civciv kümesi için) Yem Silosu: Yem siloları kümeslerin dışında bulunmakta olup, tesise getirilen yemler bu silolarda depolanmaktadır. Su Deposu: İşletmedeki su ihtiyacını karşılamak üzere kullanılan depodur. Fanlar: İşletmede fanlar, kümeslerdeki havalandırmayı sağlamak amacıyla kullanılmaktadır. Kümeslerdeki kötü hava, bu fanlar sayesinde çekilmekte olup; dışarıdan gelen temiz hava ile kümes içerisinde kötü koku oluşumu giderilmektedir. Böylece kümes içinde daha iyi bir hava dağılımı sağlanmaktadır. Soğutma Sulu Radyatör (Ped): Kümeslerde istenen havalandırma, sıcaklık ve nem verilerinin sağlandığı sistemdir. Jeneratör: Tesiste elektrik enerjisi kesintisi olduğu durumlarda kullanılmaktadır. Isıtma Kazanı: Tesiste yapılması planlanan civciv kümesinin ısısının ayarlanması amacı ile kcal/h ısıl güce sahip ısıtma kazanı kullanılacaktır. I.7. Proje İçin Seçilen Yer ve Kullanılan Teknoloji Alternatiflerinin Değerlendirilmesi Proje kapsamında yapılması planlanan söz konusu kapasite artışının, ÖZBAY GIDA SAN. VE TİC. LTD.ŞTİ. adına tapulu arazide mevcut olan yumurtalık tavuk yetiştiriciliği tesisinde, mevcut kümeslerde yapılması planlandığından, ayrıca sahanın ana yollara yakınlığı da değerlendirilerek yer alternatifi aranmamıştır. 16

28 Proje teknolojisi seçiminde; kümeslerde kullanılacak fanlar ve pedler, kişilerden bağımsız çalışan yem, su verme ve gübre toplama sistemleri ana unsurları oluşturmaktadır. Gübre kurutma tesisi teknolojisi seçiminde ise tavukçuluk sektöründe en önemli problemlerden biri olan gübre bertarafı konusunda, sistemin gübreyi hızlı fermante etmesi sebebi ile ihtiyaca cevap verecek olması etkili olmuştur. BÖLÜM II: PROJE İÇİN SEÇİLEN YERİN KONUMU II.1. Bölgeye İlişkin Varsa 1/25.000, 1/5.000 ve 1/1.000 Ölçekli Onaylı İmar Planları ve Plan Hükümleri, Faaliyet Alanının Plan Üzerinde İşaretlenmesi Kümeslerin bulunduğu arazi ve gübre kurutma tesisinin kurulacağı arazinin işaretlendiği 1/ ölçekli topoğrafik harita Ek-2 de verilmiştir. Proje sahası, Sakarya Büyükşehir Belediyesi ve Kaynarca Belediyesi nin mücavir alanı dışında kalmakta olup, İl Özel İdaresi yetki sınırlarındadır. Proje sahasının işaretlendiği, Sakarya İl Özel İdaresi İl Genel Meclisi nin tarih ve 10 sayılı kararı ile onaylanan 1/ Ölçekli Çevre Düzeni Planı ve İlgili Plan Hükümleri Ek-6 da verilmiştir. Proje kapsamında, Konut Dışı Kentsel Çalışma Alanı (Yumurta Üretimi ve Paketleme Tesisi) adı altında, 1/5000 ölçekli nazım imar planı ve 1/1000 ölçekli uygulama imar planları hazırlatılarak Sakarya İl Özel İdaresi ne sunulmuştur. Planlama çalışmalarının devam ettiğini belirtir Sakarya İl Özel İdaresi yazısı ve 1/1000 ölçekli uygulama imar planı Ek-11 de verilmiştir. II.2. 1/ ve 1/5000 lik Halihazır Harita Üzerinde Faaliyet Alanı Merkezli 1 Km lik Yarıçap Üzerinde Yeraltı Sularını, Yerüstü Sularını ve Deprem Kuşaklarını Gösterir Analiz, Jeolojik Yapı, Köy Yerleşik ve Sanayi Alanları, Ulaşım Ağı, Enerji Nakil Hatları, Arazi Kabiliyeti, Koruma Alanları, Diğer Stratejik Bölgeler ve Bu Stratejik Bölgelerin Etkilenen Alanlarının Gösterimi 1/ ölçekli topoğrafik haritada proje alanı merkezli 1 km yarıçaplı alan içerisinde; Eşmegölü Deresi, Çorçor ve Keçin kuru dereleri, Çoroğlu Çeşmesi, Kındıra ve Kocaoğlu Kuyusu, Çoban ve Telköprü Pınarları, orman alanları, enerji nakil hattı, Manavlar Mahallesi ve Karasu-Kaynarca yolu bulunmaktadır. Proje alanı merkezli 1 km yarıçaplı alan, 1/ ölçekli topoğrafik harita üzerinde işaretlenmiş olup, Ek-8 de verilmiştir. 17

29 Proje sahası Afet İşleri Genel Müdürlüğü Deprem Araştırma Dairesi Sakarya İli Deprem Haritası na göre 1. Derece deprem kuşağında kalmakta olup, III.3. Depremsellik başlığı altında deprem kuşaklarını gösterir deprem haritası verilmiştir. Ayrıca sahanın jeolojik yapısı ve arazi kabiliyeti gibi özellikler ilgili başlıklar altında açıklanmış olup, haritalar bu başlıklarda verilmiştir. Proje sahası merkezli ve 1 km yarıçaplı alan içerisinde sanayi alanı, koruma alanı ya da stratejik bölge bulunmamaktadır. II.3. Proje Kapsamındaki Ünitelerin Konumu (Bütün İdari ve Sosyal Ünitelerin, Teknik Altyapı Ünitelerinin Varsa Diğer Ünitelerin Proje Alanı İçindeki Konumlarının Vaziyet Planı Üzerinde Gösterimi, Bunlar İçin Belirlenen Kapalı ve Açık Alan Büyüklükleri, Binaların Kat Adetleri ve Yükseklikleri, Atıksu Ön Arıtma Tesisi, Depolama Alanları, Yollar) Proje kapsamında kapasite artışı yapılması planlanan tesiste; mevcut durumda 1 adet 1282 m 2, 1 adet 1403 m 2, 1 adet 1485 m 2, 1 adet 1350 m 2, 1 adet 874 m 2, 1 adet 1503 m 2, 2 adet 1707 m 2 ve 1 adet 1193 m 2 olmak üzere, toplam m 2 taban alanına sahip 9 adet kümes bulunmakta olup; proje kapsamında 1 adet 1032 m 2 planlanmaktadır. Kümesler tek katlı olup, yükseklikleri ortalama 3 m dir. taban alanına sahip kümes yapılması Sahada 1 adet 84 m 2 taban alanına sahip 2 katlı sosyal tesis, 1 adet 1000 m 2 taban alanına sahip tek katlı yumurta paketleme binası, 1 adet 1m x 1m x 4m ebatlarında fosseptik, 1 adet 5m x 5m x 4m ebatlarında ölü çukuru bulunmakta olup, proje kapsamında ilave 1 adet 3m x 3m x 4m ebatlarında fosseptik ve 1 adet 5m x 5m x 4m ebatlarında ölü çukuru yapılması planlanmaktadır. Ayrıca proje sahasının güneyinde bulunan ve yine proje sahibine ait 66 nolu parsel üzerine ortalama 1500 m 2 taban alanına sahip bina yapılacak olup, bina içerisine 2 ayrı hattan oluşan toplam fermantasyon kapasitesi 90 ton/gün olan gübre kurutma tesisi kurulacaktır. Proje kapsamında saha üzerinde yer alacak toplam kapalı alan aşağıda hesaplanmıştır. Yapı Adı Alanı (m 2 ) Mevcut Kümeslerin Toplam Alanı Yapılması Planlanan Kümesin Alanı 1032 Yumurta Paketleme Binası Alanı 1000 Mevcut Müştemilatlar (Sosyal Tesis, Ölü Çukuru, Fosseptik) 110 Yapılması Planlanan Müştemilatlar (Ölü Çukuru ve Fosseptik) 34 Yapılması Planlanan Gübre Kurutma Tesisi Alanı 1500 Toplam Alan

30 Proje kapsamında kullanılması planlanan tapular Ek-1 de verilmiş olup, tapuların toplam alanı ,15 m 2 dir. Yürürlükteki 1/ ölçekli Sakarya çevre düzeni planı plan hükümlerinde E: 0,30 olarak verilmiştir. Bu durumda proje sahası üzerinde yapılacak maksimum inşaat alanının ,45 m 2 olacağı hesaplanmıştır. Saha üzerinde yer alacak toplam kapalı alan m 2 ( m 2 < ,45 m 2 ) olup, yapılaşma şartına uymaktadır. Proje sahası üzerine yapılacak olan yapıların saha üzerindeki yerleşimini gösterir 1/1000 Ölçekli Vaziyet Planı Ek-5 te verilmiştir. Kümeslerin bulunduğu sahanın kuzeybatı sınırından Karasu-Kaynarca yolu geçmekte olup, tesise kanatlıların ve yemlerin getirilmesi, yumurta sevkiyatı için nakliye güzergahı olarak bu yol kullanılmaktadır. II.4. Arazinin Mülkiyet Durumu, Koordinatları Proje kapsamında kullanılması planlanan araziler ÖZBAY GIDA SAN. VE TİC. LTD. ŞTİ. adına tapulu olup, Tapular Ek-1 de verilmiştir. Kümeslerin bulunduğu arazi toplam ,15 m 2, gübre kurutma tesisin kurulacağı arazi toplam m 2 ve iki parsel arasında yol geçiş güzergahı olarak kullanılacak olan arazi toplam m 2 olup, sahalara ait koordinatlar Tablo 8 de verilmiştir. Tablo 8: Proje Sahasına Ait Koordinatlar Kapasite Artışının Yapılmasının Planlandığı Araziye Ait Koordinatlar Nokta No Datum WGS 84 Nokta No Datum ED 50 Elemanların Sırası Türü Enlem, Boylam Coğrafik Projeksiyon Elemanların Sırası 6 Derece Sağa Değer, Yukarı Değer D.O.M -- Türü UTM Zon -- Ölçek Fak. -- Enlem Boylam Y X

31 Parsel Alanı: ,15 m 2 Gübre Kurutma Tesisinin Kurulacağı Araziye Ait Koordinatlar Nokta No Datum WGS 84 Nokta No Datum ED 50 Elemanların Sırası Türü Enlem, Boylam Coğrafik Projeksiyon Elemanların Sırası 6 Derece Sağa Değer, Yukarı Değer D.O.M -- Türü UTM Zon -- Ölçek Fak. -- Enlem Boylam Y X

32 Parsel Alanı: m 2 Yol Geçiş Güzergahı Olarak Kullanılacak Olan Araziye Ait Koordinatlar Nokta No Datum WGS 84 Nokta No Datum ED 50 Elemanların Sırası Türü Enlem, Boylam Coğrafik Projeksiyon Elemanların Sırası 6 Derece Sağa Değer, Yukarı Değer D.O.M -- Türü UTM Zon -- Ölçek Fak. -- Enlem Boylam Y X Parsel Alanı: m 2 II.5. Yer Bulduru Haritası, Proje Alanı ve Çevresinin Panaromik Fotoğrafları, Faaliyet Alanının Halihazır Harita Üzerinde İşaretlenerek Yakınında Bulunan Yerleşimlerin (Konut, Tesis, Tarım Alanı, Orman Alanı vb.) Belirtilmesi Proje yerini gösterir Yer Bulduru Haritası Şekil 4 te, proje alanı ve çevresini gösterir fotoğraflar ise Şekil 5 te verilmiştir. Kümeslerin bulunduğu araziye en yakın evler, sahanın kuş-uçuşu ortalama 500 m batısında bulunan Topçu Mahallesi ne bağlı evlerdir. Gübre kurutma tesisinin yapılacağı araziye en yakın evler ise sahanın ortalama 550 m güneydoğusunda bulunan ve Manavlar Mahallesi ne bağlı olan evlerdir. Tesisin ortalama 1 km kuzeyinde Kayacık Köyü bulunmakta olup, Kaynarca İlçe Merkezi ne uzaklığı ortalama 4 km dir. Ayrıca proje sahasının çevresinde tavuk çiftlikleri yer almaktadır. Proje alanı 1/ ölçekli topoğrafik harita üzerinde işaretlenmiş olup, yakınında bulunan yerleşimlerin de gösterildiği harita Ek-2 de verilmiştir. 21

33 Şekil 4: Yer Bulduru Haritası 22

34 En yakın evler: Ortalama 500 m En yakın evler: Ortalama 550 m Şekil 5: Uydu Fotoğrafı 23

35 Fanlardan Çıkan Havanın Çarptırıldığı Yüzeyler Şekil 6: Tesise Ait Fotoğraflar 24

36 II.6. Projenin İnşaat ve İşletme Aşamasında Kullanılacak Arazi Miktarı ve Arazinin Tanımlanması İnşaat Aşaması Projenin inşaat aşaması kapsamında 1 adet 1032 m 2 taban alanına sahip civciv kümesi, 1 adet 3m x 3m x 4m ebatlarında fosseptik, 1 adet 5m x 5m x 4m ebatlarında ölü çukuru ve 1 adet 1500 m 2 taban alanına sahip gübre kurutma tesisi alanı yapılması planlanmaktadır. İşletme Aşaması Proje kapsamında kapasite artışı yapılması planlanan kümeslerin bulunduğu arazi toplam ,15 m 2 alana sahip olup, üzerinde toplam m 2 lik alanda 9 adet kümes bulunmaktadır. Ayrıca 1 adet 1000 m 2 taban alanına sahip yumurta paketleme binası, 1 adet 1m x 1m x 4m ebatlarında fosseptik ve 1 adet 5m x 5m x 4m ebatlarında ölü çukuru bulunmaktadır. Proje kapsamında yapılması planlanan kapasite artışı ve gübre kurutma tesisi ile ilgili Sakarya İl Gıda, Tarım ve Hayvancılık Müdürlüğü ne görüş sorulmuştur. Sakarya İl Gıda, Tarım ve Hayvancılık Müdürlüğü görüşünde projenin, Toprak Koruma Projesi hazırlatılması koşulu ile uygun olduğu belirtilmiş olup, hazırlatılan Toprak Koruma Projesi İl Müdürlüğü ne sunulmuştur. Buna istinaden, Sakarya İl Gıda, Tarım ve Hayvancılık Müdürlüğü tarafından Toprak Koruma Projesi nde belirtilen şartlara uyulması koşuluyla projenin uygun bulunduğu belirtilmiştir. Sakarya İl Gıda, Tarım ve Hayvancılık Müdürlüğü görüşü ile Toprak Koruma Projesi Başlık ve Onay sayfası Ek-7 de Kurum Görüşleri başlığı altında verilmiştir. 25

37 BÖLÜM III: PROJE YERİ VE ETKİ ALANININ MEVCUT ÇEVRESEL ÖZELLİKLERİ (Fiziksel ve Biyolojik Çevrenin Özellikleri ve Doğal Kaynakların Kullanımı) (Proje İçin Seçilen Yerin ve Projeden Etkilenecek Alanların ve Ortamların, Etkileyecek Parametreler Dikkate Alınarak Ayrı Ayrı Belirlenmesi,) Proje İçin Seçilen Yerin ve Projeden Etkilenecek Alanların-Ortamların Fiziksel ve Biyolojik Özellikleri ve Doğal Kaynakların Kullanımı III.1. Türler ve Ekosistemler: Proje İçin Seçilen Yer ve Etki Alanı İçindeki Ekosistemler ve Ekosistemdeki Türler, Flora-Fauna Türleri, Sınıflandırılması, Yaşama Ortamları (Beslenme veya Üreme Alanları), Popülasyon Yoğunlukları, Uluslar arası Sözleşmelerle Endemik, Nadir, Nesli Tehlikede, Tehlike Dışı vb. Kategorilerinin Tablo Halinde Belirtilmesi (Koruma Altında Olan Türler Varsa Koruma Taahhütleri ve Alınacak Önlemlerin Belirtilmesi), Flora Bilgilerinin TÜBİVES e göre verilmesi. (Çalışmaların Hangi Tarihte Kim Tarafından Yapıldığının Belirtilmesi) - Mevcut Flora ve Fauna Yapısını İçeren Bilgilerin Faaliyet Alanı ve Yakın Çevresinde, Dar veya Geniş Yayılışlı Endemik, Nesli Tehlike Kategorilerinde (IUCN e göre ve Türkiye Kırmızı Kitabına Göre) Olan Türlerin Olup Olmadığı, Uluslararası Sözleşmeler (Bern Sözleşmesi) ve Fauna İncelemelerinde Merkez Av Komisyonu Kararları ve Eklerine Göre Koruma Altında Olan Tür Olup Olmadığının Belirtilmesi, Korunması Gereken Türler Olması Durumunda Koruma Taahhütlerinin Eklenmesi Proje sahasında yapılan gözlemsel çalışmalar ve literatür çalışmaları neticesinde proje alanı ve yakın çevresinin flora- fauna bilgileri tespit edilmiş ve aşağıda verilmiştir. Flora Proje sahasının florasını tespit etmek amacıyla yapılan literatür çalışmaları kapsamında, Türkiye Bitkileri Veri Servisi ( ve on ciltlik Flora Of Turkey kayıtları, DONNER,J. in Verbreeitungskarten Zu P.H.DAVİS Flora Of Turkey 1-9 ve Prof. Dr. ATALAY,I. in Türkiye Vejetasyon Coğrafyası adlı eserlerden yararlanılmıştır. Avrupa-Sibirya Fitocoğrafik Bölgesinin Sınırları ve Genel Özellikleri: Bu bölgede genel olarak Karadeniz nemli ılıman ve nemli-soğuk iklimi etkili olup dağların kuzeye bakan yamaçları yaprağını döken çoğunlukla mezofit (nem isteği orta derecede) vejetasyon formasyonları yaygındır. Aynı zamanda fanerofit (ağaç ve çalılar) ve hemikriptofitler (kurak mevsimde kökleri dışında dış organları ölen bitkiler) de yer alır. 26

38 Tablo 9: Proje Sahasının İçinde Bulunduğu Bölgenin Flora Tablosu Fitocoğrafik Bölge Habitat Nisbi Bolluk Endemizm Familya Tür Türkçe İsim Aralıaceae Hedera helix Sarmaşık X G Asteraceae Centaurea cyanus Peygamber çiçeği X X L Matricaria chamomilla Mayıs Papatyası X X G Brassicaceae Brassica nigra Kara hardal otu X X L Isatis tinctoria Yabani çiviotu X X L Convolvulaceae Convolvulus arvensis Sarmaşık X X G Fagaceae Quercus frainetto Macar meşesi Avr.-Sib. X X G Juglandaceae Juglans regia Ceviz X X G Malvaceae Malva sylvestris Ebegümeci X X L Plantagınaceae Plantago lanceolata Sinirotu X X L Poaceae Agropyrum repens Ayrık X X G Hordeum murimum Yabani arpa Akdeniz X X G Salix babylonica Salkım söğüt X X L Salix fragilis Gevrek söğüt Avr.-Sib. X X L Scrophularıaceae Verbascum glomeratum Sığır kuyruğu X L Tılıaceae Tilia argentea Ihlamur Avr.-Sib. X L Urticaceae Urtica arena Isırgan otu Av.-Sib X X L Habitat sınıfları: 1:Orman, 2:Maki, 3:Frigana (Çoğu dikenli, alçak boylu ve yastık oluşturan bitkiler), 4:Kültür alanları, 5:Kum, çayır, 6:Nemli çayır, bataklık ve sulak alan, 7:Yol kenarı, 8:Kayalık Nispi Bolluk Sınıfları: 1: Çok Nadir, 2: Nadir, 3: Orta Dereceli Bol, 4: Bol, 5: Çok Bol Endemizm: L: Lokal Endemik, B: Bölgesel Endemik, Y: Yaygın Endemik Kaynaklar: 1.Davis. P.H Flora of Turkey and Aegean Island Unıversıty Press. Vol Edinburg, 2.Acartürk. R.,1997. Şifalı Bitkiler Flora ve Sağlığımız, Orman Genel Müdürlüğü Mensupları Yardımlaşma Vakfı Yayını 3.Atalay. İ., Türkiye Vejatasyon Coğrafyası- Vejatasyon Geography of Turkey 4.Atalay. İ., Ecological corditions and natural occurace areas of Pinus btutia in Turkey: Ministry of Forestry.Paper. International Symposium on Pinus brutia October Baytop. T., 1997, Türkçe Bitki Adları Sözlüğü Atatürk Kültür Dil ve Tarih Yüksek Kurumu Yayınları, 6.Akman. Y., 1995.Türkiye nin Orman Vejetasyonu 7.Ekim.T., Erik. S., Koyuncu. M., İlarslan. R., Türkiye nin Endemik ve Nesli Tehlike Altında Olan Türleri. Türkiye Tabiatını Koruma Derneği. 8. Tehlike Sınıfı Kaynak 27

39 Türkçe isim ve yöresel isim: Bitki listeleri içinde verilmiş olup, Türkçe Bitki Adları Sözlüğü Prof. Dr. Turhan BAYTOP, Türk Dil Kurumu yayınına göre değerlendirilmiştir. Ancak bazı türlerin Türkçe isim ve yöresel ismine rastlanılmamaktadır. Bu nedenle bitki türleri binomial yazım kurallarına göre bilim dili olan Latince olarak değerlendirilmektedir. Habitat sınıfları: Bitki listeleri içinde türlerin habitatları belirtilmiştir. Endemizm: Faaliyet alanında yapılan arazi ve literatür çalışmalarında endemik herhangi bir türe rastlanmamıştır. BERN Sözleşmesiyle koruma altına alınan türler: BERN Sözleşmesi tarihli bakanlar kurulu kararıyla yürürlüğe girmiş uluslar arası bir sözleşme olup, amacı nesli tehlikeye düşmüş ve düşebilecek türlerin, özellikle göçmen olanlarına öncelik verilmek üzere, yabani flora-fauna ve bunların yaşam ortamlarının korunmasının ve bu konuda birden fazla devletin iş birliğini geliştirmektedir. BERN Sözleşmesine göre kesin olarak koruma altına alınan flora türlerinin kasıtlı olarak koparılması, toplanması, kesilmesi veya köklenmesi kesinlikle yasaklanmıştır. Flora listesinde yer alan türler BERN Sözleşmesi ve sekretaryasının son düzenlemelerine göre gözden geçirilmiş olup, bu sözleşmeye göre koruma altına alınmış tür bulunmamaktadır. Fauna Proje alanının faunası yapılan arazi çalışmaları ve literatür araştırması sonucunda belirlenmiştir. Buna göre faaliyet alanında mevcut türler faaliyet alanının yaklaşık bir km çevresi irdelenerek tespit edilmeye çalışılmıştır. Proje alanı ve yakın çevresindeki fauna aşağıda verilmiştir. 28

40 Tablo 10: Proje Sahasının İçinde Bulunduğu Bölgedeki Kuşlar Tür Listesi LATİNCE ADI COLUMBİDAE TÜRKÇE ADI Streptopelia decaocto Kumru Yerli-Sayıca az CORVIDAE Pica pica Saksağan Yerli-Sayıca az PASSERIDAE Fİ FD BERN MAK IUCN RDBK KAYNAK Yerli-Yaygın Ek-III Ek-II LR/lc A.4 L Yerli-Yaygın Ek-III Ek-III LR/lc A.4 L Passer domesticus Serçe Yerli-Yaygın Yerli-Yaygın Ek-III Ek-III LR/lc A.4 G FRINGILLIDAE Carduelis carduelis Saka Yerli-Yaygın Yerli-Yaygın Ek-II Ek-II LR/lc A.4 G STURNİDAE Sturnus vulgaris Sığırcık Yerli-Sayıca az TURDIDAE Yerli-Yaygın Ek-III Ek-II LR/lc A.4 L Luscinia Bülbül Yerli-Yaygın Yerli-Yaygın Ek-II Ek-I LR/lc A.4 L megarhynchos Turdus pilaris Tarla ardıcı Yerli-Sayıca az Yerli-Yaygın Ek-III Ek-II LR/lc - L Kaynaklar: 1. Kiziroğlu İ., 1993, Türkiye nin Kuşları 2. Yarar. M., ve Magnin. G., 1997, Türkiye nin Önemli Kuş Alanları. Doğal Hayatı Koruma Derneği, İstanbul 3. Orman ve Su İşleri Bakanlığı Av Dönemi Merkez Av komisyonu Kararı 4. Demirsoy. Prof.Dr.A., Yaşamın Temel Kuralları-Omurgalılar/Amniyota (Sürüngenler. Kuşlar. Memeliler)Cilt III-Kısım II Türkiye nin Kuşları (KİZİROĞLU, 1989) adlı esere dayanarak ulusal ve uluslar arası mevzuatla koruma altına alınan ve proje çerçevesinde tanımlanan bazı kuş türleri Red Data Book (ERZ, 1977; HEINWALD et all., 1981; BAYERISCHE STAATSMINISTEIUM 1982 a and b; GEEP 1984) kategorilerine göre şu şekilde sınıflandırılmıştır. A.1 Nesli tehlikede olanlar A.2 Şiddetli tehdit altında olanlar A.3 Tehdit altındakiler A.4 Potansiyel olarak tehlike sinyali verenler B Kategorileri Geçici-transit türler Red Data Book kategorilerine göre bölgede nesli tehlikede (A.1) olan, şiddetli tehdit altında (A.2.) olan veya tehdit altında (A.3) olan kuş türü bulunmamaktadır. 29

41 Tablo 11: Proje Sahasının İçinde Bulunduğu Bölgedeki Sürüngen, İki Yaşamlılar ve Memeliler Tür Listesi LATİNCE ADI TÜRKÇE ADI BERN MAK KAYNAK HABİTAT LACERTIDAE Lacerta viridis Yeşil Kertenkele Ek-II Ek-I G Çalılık, yol kenarı, güneşli açık alan Ophisops elegans Tarla kertenkelesi Ek-II Ek-I A Az bitkili, açık arazilerde, macrodactylus taşlık yerlerde BUFONIDAE Bufo bufo bufo Siğilli Kurbağa Ek-III - L Ormanlık alan, taşlık alan, su yakını TESTUDINIDAE Testudo graeca ERINACEİDAE Tosbağa Ek-II Ek-I G Kuru, taşlı ve kumlu arazilerde, bağ-bahçe arasında Erinaceus concolor Kirpi - Ek-I A Bağ, bahçe, kültür arazisi ve orman MUSTELIDAE GÖZLEM İSTASYONU Açık alanlar Taşlık alan, arazi Su yakını Mustela nivalis Gelincik Ek-III Ek-II L Değişik habitatlar, orman, Ormanlık alan meskun yerler Meles meles Porsuk Ek-III Ek-II L Değişik habitatlar, orman, Ormanlık alan meskun yerler Kaynak:Demirsoy.Prof.Dr.A.,Yaşamın Temel Kuralları-Omurgalılar/Amniyota(Sürüngenler.Kuşlar.Memeliler)CiltIII-Kısım II Arazi Arazi Tablo 12: Proje Sahasının İçinde Bulunduğu Bölgedeki Omurgasızlar Tür Listesi LATİNCE ADI TÜRKÇE ADI BERN KAYNAK HABİTAT GÖZLEM İSTASYONU Apis mellifera Bal Arısı - G Tarla Yol kenarı Vespa sp. Yaban Arısı - L Çayır, ağaçlık alan Ağaç, çalı Papillia sp. Kelebek - G Çayır, ağaçlık alan Ağaç, çalı Melanopus sp. Çekirge - G Çayır, ağaçlık alan Dere yatağı Kısaltmalar: Fİ: Faaliyet alanı ve çevresindeki popülasyon yoğunluğu Kaynak A: Anket (Yöre halkı bilgileri) G: Gözlem H: Habitat uygunluğu L: Literatür FD: Faaliyet alanı ve çevresi dışındaki popülasyon yoğunluğu MAK: Merkez Av Komisyonu Kararı Ek Liste I: Orman ve Su İşleri Bakanlığı nca koruma altına alınan yaban hayvanları Ek Liste II: MAK ca koruma altına alınan av hayvanları Ek Liste III: MAK ca avına belli edilen sürelerde izin verilen av hayvanları Bern Sözleşmesine göre Ek-II: Kesin olarak koruma altına alınan türler Ek-III: Korunan türler Av Dönemi Merkez Av Komisyonu Kararı na göre ise koruma altına alınmış fauna türleri ile Bern Sözleşmesi ne göre koruma altına alınan türler de ilgili tablolarda belirtilmiştir. BERN Sözleşmesine göre koruma altına alınan fauna türleri iki kategoriye ayrılmıştır. 30

42 II = Kesin olarak koruma altına alınan türler III = Korunan türler II-Kesin Koruma Altına Alınan Türler - Her türlü kasıtlı yakalama ve alıkoyma, kasıtlı öldürme şekilleri, - Üreme veya dinlenme yerlerine kasıtlı olarak zarar vermek veya buraları tahrip etmek, - Yabani faunayı bu sözleşmenin amacına ters düşecek şekilde özellikle üreme, geliştirme ve kış uykusu dönemlerinde kasıtlı olarak rahatsız etmek - Yabani çevreden yumurta toplamak veya kasten tahrip etmek veya boş dahi olsa bu yumurtaları alıkoymak, - Fauna türlerinin canlı veya cansız olarak elde bulundurulması ve iç ticareti yasaktır. III- Korunan türler - Yabani faunayı yeterli populasyon düzeylerine ulaştırmak amacıyla uygun durumlarda geçici veya bölgesel yasaklama. Kapalı av mevsimleri diğer ulusal esaslar (Merkez Av Komisyonu Kararları). Yukarıdaki fauna listelerinde belirtilen ve BERN Sözleşmesi ile koruma altına alınan türler ve diğer yaban hayatı türlerinin avlanması, kasıtlı olarak öldürülmesi veya alıkonulması kasıtlı olarak yumurtalara zarar verilmesi durumları faaliyet kapsamında söz konusu olmayacaktır. IUCN e göre Koruma altına alınan fauna türleri için kullanılan kısaltmalar ve açıklamaları aşağıda verilmiş olup; tesisin bulunduğu bölgede nesli şiddetli tehlike altında ve tehdit altında olan tür bulunmamaktadır. IUCN KATEGORİLERİ VE AÇIKLAMALARIıııııııııııııııııııııııııııııııııııııııııııııııııııııııııııııııııııııııııııııııııııııııııııı EX (EXTINCT): CR (CRITICALLY ENDANGERED): EN(ENDANGERED): VU(VULNERABLE): LR/nt(LOWER RISK/Near Threatened): LR/nt(LOWER RISK/Least Concern): Nesli tükenmiş olan takson Şiddetli tehdit altında olan takson. (Bu kategorideki türlerin nesilleri yakın gelecekte yok olma tehlikesi ile karşı karşıyadır.) Nesli tehlike altında olan takson. (Bu kategorideki türlerin nesilleri şiddetli tehdit altında değildir, ancak yakın gelecekte yok olma tehlikesi sinyalleri vermektedir.) Zarar görebilir. Düşük risk, nesli tehlike altında olmayan takson. Düşük risk, nesli gelecekte de tehlike altında olmayan takson. 31

43 T.C. Orman ve Su İşleri Bakanlığı nın tarih ve sayılı Resmi Gazete de yayımlanarak yürülüğe giren tarih ve 11 nolu Av Dönemi Merkez Av Komisyonu Kararı nda; özel kanunlarla avlanmanın yasaklandığı Tabiatı Koruma Alanları, Milli Parklar, Tabia Parkları ve Özel Çevre Koruma Bölgeleri belirtilmiş olup, proje sahasının yakın çevresinde bu alanların yer almadığı görülmüştür. Proje kapsamında Orman ve Su İşleri Bakanlığı Merkez Av Komisyonu Kararlarına ve BERN Sözleşmesi hükümlerine uyulacaktır. III.2. Jeolojik Özellikler (Bölge ve Çalışma Alanı Stratigrafik Jeoloji, Jeomorfoloji, Yapısal Jeoloji, Benzersiz Oluşumlar, Mineral Kaynaklar, Heyelan, Çığ, Sel, Kaya Düşmesi, Jeoteknik Değerlendirme (Mühendislik Jeolojisi, Stabilite, Zemin Emniyeti), 1/ lik Harita ve Kesitler Stratigrafik Jeoloji: Metamorfizma ve Mağmatizma Birimin temel litolojisi olan amfibolitler, yeşil, gri-yeşil veya çok koyu yeşil renkli homojen kütleler halinde bulunur. Hornblend ve plajiyoklaslar amfibolitlerin ana bileşenlerini oluşturur. Hornblend, sfen, epidot, ve klorit amfibolitlerin ana parajenezini tamamlar. Mineralojik bileşimi ve homojen yapısından dolayı bölgedeki Karapınar amfibolitleri irili-ufaklı bir çok granitik plütonlar tarafından kesilmiştir. Sakarya ili Karapınar amfibolitlerine ait seviyelerden alınan el örneklerinde yapılan mikroskobik incelemelerinde birim içinde şu mineraller görülmüştür. Yeşil Hornblend: Genellikle kesidin tamamına yakın kısmını oluşturmaktadır. Pleokronik, tabii ışıkta sarı renkli otomorf iri kristaller halindedir. Klorit: Hornblend kristalleri arasında son alterasyon ürünü olarak tali oranda bulunmaktadır. Kuvarsitleri şekillendiren kuvarslar öz şekilsiz olup, basıncın etkisiyle belirli yönde basınç istikametine dik yönde uzanım gösterirler. Muskovit: Bunlar gerek kuvarsların arasına ve gerekse iki mikalı şistlere yakın kısımlarda biyotitlerle yanyana basınç yönüne dik olarak levhamsı kristaller halinde uzanmaktadır. Muskovitlerin uzanım yönüne paralel olarak yer alan dilinimlerde bazen bükülmeler dikkati çekmektedir. 32

44 Biyotit: Bazı kısımlarda, özellikle Yörük Tepe mermerlerinin alt kısımlarındaki kuvarsça zengin bölümlerde biyotitler görülmektedir. Bunlar pleokroizmalarıyla muskovitlerden kolayca ayırt edilirler. Biyotitler muskovitler gibi basınç istikametine dik yönde dizilerek kayaca şistik bir yapı kazandırmışlardır. Bunlar pullu minerallerden olup, yeşil renkli bir pleokrizmaya sahiptir. Yörede yüzeylenen bütün birimlerin yöntemli ve yöntemsiz olarak kaya birimi adlandırılması yapılmıştır. Yörede en yaşlı litelojiyi Triyasa ait Hayrettin Kuvarsitleri, Yörük Tepe mermerleri, Karapınar amfibolitleri ve Harman Tepe metakonglomeraları oluşturmakta olup, tüm bu birimleri Tas Tepe metagranitleri kesmektedir. Bunların ayrıntılı jeolojik ve petrografik deskiripsiyonları yapılmıştır. Alt Kretase de ise Akçay kalkşistleri, Alaçam yeşilşistleri ve Karkaya metavolkanitleri yer almaktadır. Tüm bu birimlerin stratigrafi, jeoloji ve petrografisi hakkında ayrıntılı açıklamalar yapılmıştır. Alt Kretase üzerine uyumsuz olarak gri renkli ve tabakalı pelletli dokuda Acıelma formasyonu yer almaktadır. Bunların sığ deniz ortamında çökeldikleri vurgulanmıştır. Konglomera, kumtaşı, marn ve kireçtaşı ardalanması şeklinde kendisini gösteren Bakacak formasyonunun filiş fasiyesine tipik bir örnek sunduğu ve havzaya malzeme birikiminden sonra sübsüdans göstererek yeni malzemenin çökeldiği ve böylece kalın bir serinin ortaya çıktığı açıklanmıştır. Bölgede Hersiniyen ve Alpin dağ oluşumu hareketlerine paralel olarak bölgesel nitelikte rejyonel metamorfizma ortaya çıkmıştır. Başkalaşımın Barrow tip bir metamorfizma olduğu üzerinde durulmuş ve anahtar minerallere dayanılarak metamorfizmanın mertebesi açıklanmıştır. Metamorfizma Barrowian tip olup, bu tipin yeşilşist alt fasiyelerinde klorit ve biyotit gibi başkalaşımı karakterize eden anahtar minerallere rastlanılmıştır. Bölgede paleozoyik olarak kabul edilen kristalen şistlerinin oluşumu esnasında serpantin ve muhtelif lavlar, kristalen şistlerin teşekkülünden sonra granit ve grandiyoritler, eosen esnasında da çeşitli lav ve muhtelif faaliyetler yer almıştır. (Sakarya İl Çevre Durum Raporu, 2011) Proje sahasının içinde bulunduğu F24 pafta ile F25 paftada yapılan çalışma sonucu oluşturulan kaya birimlerinin genelleştirilmiş stratigrafik kesiti Şekil 7 de verilmiştir. 33

45 Şekil 7: Kaya Birimlerinin Genelleştirilmiş Stratigrafik Kesiti (MTA Genel Müdürlüğü, 2002) Jeomorfoloji, Yapısal Jeoloji, Benzersiz Oluşumlar: mümkündür. Sakarya ilinin yüzey şekilleri sade bir özellik gösterir. Bunları üç bölümde incelemek a-kuzeyde tepelik alan b-ortada Adapazarı ovası veya Akova denilen düzlük c-güneyde engebeli topraklar İl alanı, güneyden kuzeye doğru uzanarak Kocaeli peneplenini yani, yarı ovalarının doğusunda Karadeniz e açılır. Üçüncü zamanın sonları ile dördüncü zamanın başlarında oluşmuştur. 34

46 Bu jeolojik zamanda ortaya çıkan kıvrılma ve kırılma hareketleri nedeniyle Trakya nın güneye, Kocaeli Yarımadası nın kuzeye doğru farklı yönlerde çarpılmasına neden olmuştur. Çarpılmanın etkisi Sakarya ilinde daha güçlü olmuş ve il alanı Karadeniz e doğru eğim kazanmıştır. Sakarya ırmağının İç batı Anadolu platolarından taşıdığı maddeler il alanında yığılarak alüvyal ve kalüvyal ovalar oluşmuştur. Yüzey şekillerinin başlıca öğesini Adapazarı Ovası oluşturur. Elips biçimli olan ova, doğuya ve güneydoğuya doğru bir körfez gibi sokulur. Batıya doğru Sapanca Gölü nü içine alan ve İzmit Körfezinin doğusundaki ova ile birleşen oluk biçimindeki bir çukurda uzanır. Güneydoğu yönünde ise, Samanlı dağlarının dik yamaçlarına dayanır. Sakarya ırmağı, Geyve boğazı aracılığı ile bu dağlar arasından ovaya çıkar. Sakarya ilinde platolar önemli bir yer tutar. Dağlar ilin güney yarısında yoğunlaşır, öbür kesimler büyüklü küçüklü taban topraklarla kaplıdır. Kuzey Anadolu sistemine bağlı dağlar, il alanına yakın kesimlerde alçak platolara dönüşerek doğu-batı yönünde uzanır. İlin orta ve batı kesimleri Kocaeli platosunun uzantısı durumundadır. Yer yer görülen düşük yükseltili tepeler dışında genellikle alçak ve düz yapıdadır. İl topraklarının yeryüzü şekillerine göre dağılım yüzdeleri aşağıdaki gibidir. Dağlar %34 Platolar %44 Ovalar %22 Sakarya İlinde benzersiz özelliklerdeki jeolojik ve jeomorfolojik oluşumların yer aldığı alanlar bulunmamaktadır. Mineral Kaynaklar: Sakarya ili yeraltı zenginlikleri açısından pek zengin sayılmamakla birlikte, jeolojik yapısı itibariyle çeşitli türden maden rezervine sahip bulunmaktadır. Sanayi Madenleri Asbest yatakları: Akyazı, Merkez ve Kuzuluk köyünde bulunmaktadır. Yeşil ofiyolit kayaçlar arasında birkaç yerde küçük parça halinde pikrolit asbeste rastlanmıştır. 35

47 Mermer yatakları: Harmantepe köyü, Merkez Taşkısığı köyü, Akyazı Dokurcun Çengeller köyü, Duman kayası mevkii, Sapanca ve Erdemli köyünde bulunmaktadır. Toplam m 3 lük rezervli mermer yatağı mevcuttur. Talk yatakları: Sapanca ilçesi Nailiye köyü ve Kuyucak yöresinde bulunmaktadır. Toplam ton rezerv mevcuttur. Tuğla-Kiremit yatakları: Merkez Karadere köyü, Söğütlü, Ferizli, Akyazı Karaçalılık köyü, Geyve Sofibey köyü ve Karasu da bulunmaktadır. Yaklaşık ton tuğla-kiremit rezervi bulunmaktadır. Kum yatakları: Sakarya ili oldukça zengin kum yataklarına sahiptir. Metalik Madenler Demir yatakları: Sakarya ildeki en önemli maden olan demir, Karasu ilçesi Aktaş köyü çevresinde geniş yataklar halinde bulunur. İldeki demir cevheri rezervi ton silisli, ton karbonatlı potansiyele sahiptir. Bakır yatakları: Hendek ilçesi ve Hüseyin Şeyh köyündedir. Tenörü %2,85 Cu dır. Mangenez yatakları: Geyve ilçesi Melekçe köyü ve Alaçam mevkiindedir. Tenörü %16,65 SiO 2 dir. Cevherli zonun kalınlığı 5 m olup, %40 ı cevher içermektedir. Enerji Madenleri Sakarya ili sınırları içinde 8 tane jeotermal saha bulunmaktadır. I. Akyazı-Akyazı kaplıcası: Sıcaklık: C ph: 6.00 Debi: 5.51 l/sn 3 adet kaynak mevcut II. Akyazı-Kuzuluk Bucak kaplıcası: Sıcaklık: C ph: 6.00 Debi: 1.2 l/sn 2 adet kaynak mevcut 36

48 III. Geyve ılıca köyü kaplıcası: Sıcaklık: C ph: 6.00 Debi: 6 l/sn IV. Geyve kil hamamı: Sıcaklık: C ph: 6.00 Debi: 3.5 l/sn 2 adet kaynak mevcut 54 V. Geyve acı su: Sıcaklık: C ph: 6.30 Radyoaktivite: 7 Eman Toplam mineralizasyon: 3,797.8 mg/l VI. Geyve-Taraklı kil hamamı: Sıcaklık: C ph: 6.40 Radyoaktivite: 7.4 Eman Toplam mineralizasyon: mg/l (Sakarya İl Çevre Durum Raporu, 2011) Heyelan ve Çığlar: Sakarya İlinde heyelan olayları genellikle Kuzey Anadolu Fay zonu üzerinde yer alan Geyve, Akyazı ve Merkez ilçeleri ile Büyük Melen Çayı nın geçtiği Kocaali ilçesinde gözlenmektedir. (Sakarya İl Afet ve Acil Durum Müdürlüğü) Sakarya ilinde 1966, 1972 ve 1998 yıllarında önemli derecede hasara yol açan heyelanlar meydana gelmiştir yılında Geyve İlçesine bağlı Dereköyünde yer kaymasından dolayı köy başka bir yere nakledilerek 33 afetzede için konut yapılmıştır. İlk tedbir olarak afetzedelere çadır ve sağlık hizmetleri verilmiştir. Geyve Büyüksaraçlı köyünün yeri değiştirilmiş, 1972 yılında 8 konut yapılmıştır. Yine ilk tedbir olarak çadır ve sağlık hizmeti verilmiştir. Ayrıca 1998 yılı yazında Geyve İlçemizde can kaybının olmadığı bir heyelan olayı yaşanmış, kayan topraklar trenyolunu kapatarak maddi hasara yol açmıştır. (Sakarya İl Çevre Durum Raporu, 2011) Sakarya İlinde çığ felaketi gözlenmemiştir. 37

49 Seller: Sakarya ve Batı Karadeniz havzasında yer alan Sakarya ilinde su baskını olayları genellikle Akyazı, Geyve, Hendek ve Karapürçek ilçelerinde gözlenmektedir. (Sakarya İl Afet ve Acil Durum Müdürlüğü) Sakarya ilinde yağış ve sel olayları ile ilgili bilgiler Ek-9 da verilen Fevk Rasatları nda yer almaktadır. Kaya Düşmesi: Sakarya İli kaya düşmesi olayının en az yaşandığı illerdendir. (Sakarya İl Afet ve Acil Durum Müdürlüğü) Son yıllarda kayıtlara geçen her hangi bir kaya düşmesi hadisesi yaşanmamıştır. Proje bölgesi Alüvyon (Qal) formasyonunda kalmakta olup, çevresinde Kaynarca Üyesi (Teçk), Çaycuma Formasyonu (Teç) ve Örencik Formasyonu (Tplö) bulunmaktadır. Proje bölgesinin işaretlendiği 1/ Ölçekli Jeoloji Haritası ve Jeoloji Bilgileri Ek-10 da verilmiştir. III.3. Depremsellik (İnceleme Alanı ve Çevresinin Diri Fay Haritasında Yeri Belirlenerek İnceleme Alanının Kaçıncı Derece Deprem Bölgesinde Yer Aldığı ve Yapılacak Yapıların İlgili Deprem Yönetmeliğine Göre İncelenmesi) Sakarya İli, 1. Derecede tehlikeli deprem bölgesinde yer almaktadır. Kuzey Anadolu Deprem hattı üzerindedir. Zeminin genç nehir çökellerinden ibaret ve yeraltı suyunun da yüksekte bulunması nedeniyle deprem şiddetini arttırıcı rol oynayacağı bilinmektedir. Tarihi depremlerden de etkilenmiş bulunan Adapazarı, 22 Temmuz 1967 yılında yaşanan şiddetli depremin ardından, 17 Ağustos 1999 İzmit ve 12 Kasım 1999 Düzce depremlerinden de etkilenerek hasar görmüştür. (Sakarya İl Çevre Durum Raporu, 2011) Söz konusu proje sahası 1. Derece deprem kuşağında kalmakta olup, Türkiye Deprem Bölgesi Haritası ve proje bölgesinin gösterildiği Sakarya İli Deprem Haritası Şekil 8 de verilmiştir. Ayrıca proje sahasının işaretlendiği 1/ Ölçekli Diri Fay Haritası Ek-12 de verilmiştir. Proje kapsamında yapılması planlanan yapıların inşaatında tarih ve sayılı Deprem Bölgelerinde Yapılacak Binalar Hakkında Yönetmelik te yer alan ilgili hususlara uyulacaktır. 38

50 Şekil 8: Türkiye Diri Fay Haritası ve Sakarya İli Deprem Haritası ( 39

51 III.4. Hidrojeolojik Özellikler: Yeraltı Su Kaynaklarının Mevcut ve Planlanan Kullanımı, Faaliyet Alanına Mesafeleri ve Debileri. Bu Kaynakların Özellikleri, Hangi Kaynağı Besledikleri vb. Hakkında Detaylı Bilgi Verilmesi ve Bu Kaynakların 1/ Ölçekli Topoğrafik Harita Üzerine İşaretlenmesi Sakarya İli nde şehir tamamen nehir çökelleri üzerindedir. Çöküntü sahası içinde bulunan Adapazarı Ovası; Sakarya, Çark Suyu Mudurnu ve Uludere gibi akarsuların getirip biriktirdiği kalın alüvyondan ibarettir. Bu alüvyon içinde yeraltı suyu çok yüksek seviyededir, bazı kısımlarda ise batak durumdadır. Arifiye Mahallesi nde zemin düz ve dolgundur. Yeraltı suyu ovada 2-2,5 m derinliktedir. Erenler Mahallesi nde zemin andezit, marn, kalkşiştler ve alüvyondan oluşmuştur. Söğütlü İlçesi nde zemin Sakarya Nehri nin getirmiş olduğu birikintilerden meydana gelmiş olup yeraltı suyu 3-4 m derinlikte devamlı vardır. Akyazı İlçesi nde yeraltı su seviyesi 3-5 m derinlikte olup şehir genelde alüvyon kolisi üzerindedir. Pamukova İlçesi ve Taraklı İlçesi nde ise belli seviyede yeraltı suyu yoktur. Hendek ilçesinde yerleşim bölgesinde yeraltı su seviyesi 2-3 m olup kuzeyde m derinliktedir. Karasu, Kocaali İlçesi ve Kaynarca İlçesi nde yeraltı su seviyesi topografyaya bağlı olarak 0-10 m arasında değişmektedir. Sapanca İlçesi nde yeraltı su seviyesi göle yakın kısımlarda 2 m olup, güneydoğuya doğru derinleşmektedir. (Sakarya İl Çevre ve Durum Raporu, 2008) Proje sahası merkezli 1 km yarıçaplı alanda yeraltı suyu kaynakları bulunmaktadır. Ancak proje kapsamında tesiste yeraltı suyu kullanılmamakta su ihtiyacı, mevcut durumda olduğu gibi, Kaynarca Belediyesi ne ait şebekeden karşılanacaktır. Şebeke suyu kullanılmasına ilişkin Kaynarca Belediyesi nden alınan yazı Kurum Görüşleri başlığı altında Ek-7 de verilmiştir. Proje sahasının yakın çevresinde bulunan yeraltı suyu kaynakları 1/ ölçekli topoğrafik haritada işaretlenmiş olup, söz konusu harita Ek-8 de verilmiştir. Projenin inşaat aşaması kapsamında yapılacak olan kazılar sırasında yeraltı sularını olumsuz etkileyecek bir faaliyet yapılmayacağı proje sahibinin taahhüdü altındadır. Tesiste her hangi bir nedenle kuyu açılması durumunda 167 Nolu Yeraltı Suları Hakkında Kanun çerçevesinde DSİ 3. Bölge Müdürlüğü nden gerekli izinler alınacaktır. Proje kapsamında oluşan atıkların bertarafı sırasında ilgili tüm yönetmeliklere, mevzuatlara ve 1380 sayılı Su Ürünleri Kanununda yer alan su kirliliği ve su ürünleri hükümlerine uyulacaktır. 40

52 III.5. Hidrolojik Özellikler: Yüzeysel Su Kaynaklarının Mevcut ve Planlanan Kullanımı, Dere, Akarsu, Göl, Baraj vb., Özellikle İçme ve Kullanma Suyu Temin Edilen Yüzeysel Su Kaynaklarına Olan Mesafelerin Ayrı Ayrı Belirtilmesi ve Debileri, Bu Kaynakların Özellikleri, Hangi Kaynağı Besledikleri vb. Hakkında Detaylı Bilgi Verilmesi ve Faaliyetin Bu Ekosisteme Etkilerinin Değerlendirilmesi (Sulak Alanlar Yönetmeliği Kapsamında) Alınacak Önlemlerin Belirtilerek Taahhütlerin Rapora Girmesi, Kaynakların 1/ Ölçekli Topoğrafik Harita Üzerinde Gösterilmesi Sakarya İli nde yer alan akarsular; Sakarya Nehri, Çark Deresi, Dinsiz Çayı, Mudurnu Çayı, Darıçayırı Deresi, Maden Deresi, Melen Deresi, Karaçay Deresi, Akçay Deresi, Yırtmaç Deresi, Değirmendere vb.dir. Sakarya İli nde yer alan göller; Sapanca Gölü, Poyrazlar Gölü, Taşkısığı Gölü, Küçük Akgöl, Büyük Akgöl ve Acarlar Gölü dür. Sakarya İli nin kuzeyi Karadeniz le çevrilidir. İl kıyıları pek girintili çıkıntılı değildir. Kıyıdan hemen sonra yükselen platolar ve Kuzey Anadolu Dağları, denize paralel uzanırlar. İl kıyılarında bu genel yapıya aykırı düşen tek kesim, Sakarya Irmağı nın denize açıldığı noktadır. Çok geniş bir havzanın sularını boşaltan bu akarsu, taşıdığı maddeleri biriktirerek bir delta yaratmıştır. Bir burun oluşturan bu delta, zamanla dalgaların taşıdığı kumlarla örtülmüş ve İl in en önemli plajlarını ortaya çıkarmıştır. Bu kumsallar il turizminde önemli yer tutar. Proje kapsamında yapılması planlanan gübre kurutma tesisinin kurulacağı parselin güneydoğu sınırından Eşmegölü Deresi geçmektedir. Gübre kurutma tesisi parselin kuzeybatısına inşa edilecek olup, tesisin Eşmegölü Deresi ne mesafesi ortalama 180 m olacaktır. Ayrıca Eşmegölü Deresi ne 20 m koruma mesafesi bırakılacaktır. Dereye olan mesafe Şekil 8 de gösterilmiştir. Proje kapsamında tesiste her hangi bir yeraltı ve yerüstü suyu kullanılmayacak olup, su ihtiyacı Kaynarca Belediyesi ne ait şebekeden karşılanacaktır. Şebeke suyu kullanılmasına ilişkin Kaynarca Belediyesi nden alınan yazı Kurum Görüşleri başlığı altında Ek-7 de verilmiştir. Tesisin inşaat ve işletme aşamalarında Eşmegölü Deresi ne herhangi bir hafriyat, katı atık, sıvı atık vs. atılmayacağı ve dere yatağına müdahalede bulunulmayacağı şirketin taahhüdü altındadır. Proje sahasının yakın çevresinde bulunan yüzeysel su kaynakları 1/ ölçekli topoğrafik haritada işaretlenmiş olup, söz konusu harita Ek-9 da verilmiştir. 41

53 180 m 66 nolu parsel Eşmegölü Deresi Şekil 9: Gübre Kurutma Tesisi ile Eşmegölü Deresi Arasındaki Mesafe III.6. Meteorolojik ve İklimsel Özellikler (Bölgenin Genel İklim Koşulları, Sıcaklık, Yağış, Nem Dağılımı, Buharlaşma Durumu, Sayılı Günler Dağılımı, Rüzgar Dağılımı, Standart Zamanlarda Gözlenen En Büyük Yağış Değerleri, Meteorolojik Verilerin Güncelleştirilmiş ve Uzun Yıllar Değerleri Kapsaması (En Yakın Meteoroloji İstasyonunun Esas Alınması) Bölgenin Genel İklim Koşulları Sakarya İli iklim açısından, geçiş bölgesi iklim özellikleri göstermektedir. İklim hem Karadeniz hem de Marmara bölgesinin özelliklerini yansıtmaktadır. Güneydeki dağlık kütleler özellikle kuzeyden gelen hava kütlelerinin hareketini yavaşlatan, yön veren etken olarak sahanın daha fazla yağış almasına sebep olmaktadır. Ayrıca çevredeki denizler, göller ve ovadaki bataklıklar sebebiyle nemli bir havaya sahiptir. Sakarya meteoroloji istasyonu Meteorolojik Bülten ve Standart Zamanlarda Gözlenen En Büyük Yağış Değerleri, Yağış Şiddet Süre Tekerrür Eğrileri ve Fevk Rasatları Ek-9 da verilmiştir. 42

54 OCAK ŞUBAT MART NİSAN MAYIS HAZİRAN TEMMUZ AĞUSTOS EYLÜL EKİM KASIM ARALIK ÖZBAY GIDA Basınç Sakarya Meteoroloji İstasyonu bülteni gözlem kayıtlarına göre yıllık ortalama basınç 1012,8 hpa dır. Maksimum basınç 1040,7 hpa, minimum basınç ise 986,1 hpa olarak ölçülmüştür. verilmiştir. Basınç Değerleri Tablosu Tablo 13.1 da, Basınç Değerleri Grafiği Şekil 10.1 da Tablo 13.1: Basınç Değerleri Tablosu (hpa) AYLAR ORTALAMA BASINÇ (hpa) MAKSİMUM BASINÇ (hpa) MİNİMUM BASINÇ (hpa) OCAK ŞUBAT MART NİSAN MAYIS HAZİRAN TEMMUZ AĞUSTOS EYLÜL EKİM KASIM ARALIK YILLIK ORTALAMA BASINÇ (hpa) MAKSİMUM BASINÇ (hpa) MİNİMUM BASINÇ (hpa) Şekil 10.1: Basınç Değerleri Grafiği 43