BÖLGE PLANI SÜRECİ Bursa Çevre, Enerji ve Tabii Kaynaklar Özel İhtisas Komisyonu Çalışmaları Merinos AKKM

Transkript

1 BÖLGE PLANI SÜRECİ Bursa Çevre, Enerji ve Tabii Kaynaklar Özel İhtisas Komisyonu Çalışmaları Merinos AKKM

2 Çevre, Enerji ve Tabii Kaynaklar Akıllı Büyüme Eğitime, bilgiye ve yeniliğe dayalı bir ekonomi AB'nin GSYH'nin % 3'ü Ar-Ge yatırım yapılacak enerji güvenliği, ulaşım, iklim değişikliği ve kaynak verimliliği, sağlık ve yaşlanma, çevre dostu üretim yöntemleri ve arazi yönetimi Sürdürülebilir Büyüme Kaynakların verimli kullanıldığı, çevreye daha duyarlı ve daha rekabetçi bir ekonomi İklim değişikliği ve enerji sürdürülebilirlik Düşük karbon ekonomi, yenilenebilir enerji kaynaklarının kullanımını artırmak, ulaşım sektörünün modernize etmek ve enerji verimliliği teşvik etmek Kapsayıcı Büyüme Ekonomik ve sosyal uyumun sağlandığı ve yüksek istihdamın olduğu bir ekonomi 20 milyon daha az kişi yoksulluk riski altında olmalıdır.

3 Ulusal Çevre Stratejisi ( ) Sağlıklı ve dengeli bir çevrede yaşama hakkı Sektörler arası entegrasyon Kullanan-kirleten öder Kirliliği önleyici tedbirlerin alınması Doğal kaynakların korunması Sürdürülebilir kalkınma Kamu-özel sektör işbirliği Kamuoyunda çevre bilincinin artırılması ve halkın katılımı

4 *TR41 Bölgesi Çevre Durum Raporu, 2011 Öncelikli Problemler

5 İlçeler / Tesisler Altyapı Tesislerinin Durumu Kanalizasyon Atıksu Arıtma Tesisi İçme Suyu Şebekesi Katı Atık Tesisi Tıbbi Atık Tesisi Osmangazi Nilüfer Yıldırım Gürsu Kestel Mudanya Gemlik İnegöl İznik X X X Karacabey M.Kemalpaşa X X Büyükorhan X X Orhaneli X X Orhangazi X Keles X X Yenişehir X X X Harmancık X X

6 Su Kirliliği Mevcut arıtma tesisi kapasite ve verimlerinin yetersiz olması, Yerleşim yerlerinde kanalizasyon şebekesinin olmaması veya yetersiz olması, Yerleşim yerlerindeki evsel nitelikli atıksuların arıtılmaması, Mevcut sanayinin atıksularını arıtmaması, Bazı ilçelerde küçük sanayilerde toplu arıtmanın olmaması, Fosseptik çukurların sağlıklı bir şekilde inşa edilmemesi, Zirai faaliyetler ve kimyasal gübre kullanımı.

7 Belediye - Atıksu Göstergeleri Kanalizasyon şebekesi ile hizmet verilen nüfusun belediye nüfusu içindeki oranı (%) Atıksu arıtma tesisi ile hizmet verilen nüfusun belediye nüfusu içindeki oranı (%) Belediyelerde deşarj edilen kişi başı günlük atıksu miktarı (litre/kişi-gün) Kaynak: TÜİK Su Kirliliği İmalat Sanayi Arıtılan ve Arıtılmayan Su Miktarları Arıtılan su miktarları (1000 m3/yıl) Türkiye TR41 Bursa Eskişehir Bilecik Arıtılmayan su miktarları (1000 m3/yıl) Bilecik Bursa Eskişehir Bilecik Bursa Eskişehir Kaynak: TÜİK, 2008

8 Su Kirliliği Belediye - İçme ve Kullanma Suyu Göstergeleri (1000 m3/yıl) Türkiye TR41 Bursa Eskişehir Bilecik İçme ve kullanma suyu şebekesi ile hizmet verilen nüfusun belediye nüfusu içindeki oranı (%) İçme ve kullanma suyu arıtma tesisi ile hizmet verilen nüfusun belediye nüfusu içindeki oranı (%) Belediyelerde kişi başı çekilen günlük su miktarı (litre/kişi-gün) Çekilen toplam su miktarı içindeki yeraltı suyu miktarı (%) Kaynak: TÜİK İmalat Sanayi - Kaynağına Göre Çekilen Su Miktarı 68% 1% 23% 1% 2% 2% 3% Şehir şebekesi Kaynak Deniz Göl Akarsu Baraj Kuyu Tanker Organize sanayi bölgesi şebekesi Diğer

9 Katı Atık Bursa sınırları dahilinde sadece Bursa Büyükşehir Belediyesi ve İnegöl Belediyesi tarafından düzenli depolama yapılmaktadır. Nilüfer, Yıldırım, Osmangazi, Mudanya, Gürsu, Kestel, Orhangazi ve Karacabey ilçelerine ait katı atıklar Hamitler Kent Katı Atık Sıhhi Depolama Sahasında düzenli olarak bertaraf edilmektedir. Eskişehir Büyükşehir Belediyeleri sınırları dışında ilçe belediyeleri ile Bilecik il merkezi ve ilçelerinde düzenli depolama tesisinin bulunmaması veya vahşi depolama yapılmamaktadır Kaynakta ayrı toplama işleminin yapılmamaktadır Sanayi kaynaklı, kayıt altına alınamayan tehlikeli atıklar ve uygun olmayan bertaraf işlemleri sorun yaratmakladır

10 Katı Atık Belediye Bertaraf Yöntemine Göre Atık (TÜİK, 2010) 100% 90% 80% 70% 60% 50% 40% 30% 20% 10% Diğer Gömme Göle ve dereye dökme Açıkta yakma Kompost tesisi Düzenli depolama Başka belediye çöplüğü Belediye çöplüğü Büyükşehir belediyesi çöplüğü 0% Türkiye TR41 Bursa Eskişehir Bilecik

11 Hava Kirliliği Isınma amaçlı yakıt kullanımı, Endüstriyel kaynaklı hava kirliliği, Trafikten kaynaklanan egzoz emisyonları, Sanayi kuruluşlarının yanlış yer seçimi, Plansız kentleşme Sanayinin yoğun olduğu bölgelerde prosesten kaynaklı hava kirliliği bulunmaktadır. İnegöl ilçesinde faaliyet gösteren sunta fabrikalarından kaynaklı kirlilik oluşmaktadır. Trafiğin yoğun olduğu ilçelerde egzoz gazı kirliliği oluşmaktadır.

12 Gürültü Kirliliği Trafik gürültüsü, Demiryolu gürültüsü, Havaalanı gürültüsü, Rekreasyon ve eğlence yerlerinden kaynaklanan gürültü, Küçük sanayi iş kollarından kaynaklanan gürültü.

13 Arazi Kullanımı

14 Sulak Alan Kaybı Bursa da Uluabat Gölü, İznik Gölü ve Kocaçay Deltası önemli sulak alanlar arasında olup, bunlardan Uluabat Gölü, Su Kuşları Yaşama Ortamı Olarak Uluslararası Öneme Sahip Sulak Alanların Korunması Sözleşmesi kapsamında 1998 yılında RAMSAR alanı olarak ilan edilmiştir.

15 Çevresel Sürdürülebilirlik "Sürdürülebilir Tüketim ve Üretim" kavramı Hammadde ve enerjiyi daha az kullanmayı, Yeniden kullanım ve geri dönüşümü artırmayı, Daha az atık oluşturmayı, Tehlikeli atık miktarını azaltmayı amaçlayan bir yaklaşımdır. Bu yaklaşım, çevresel etkileri en aza indirmenin yanında verimlilik artışı sağlamayı da amaçlayan çevresel fayda yanında ekonomik getirileri de olan bir üretim stratejisidir.

16 Enerji Üretimi Türkiye Elektrik Üretiminin Kaynaklara Dağılımı Hidrolik ; 22,8% Linyit ; 16,9% Doğal Gaz ; 45,4% İthal Kömür + Taş Kömürü + Asfaltit; 11,9% Rüzgâr; 2,1% Sıvı Yakıtlar ; 0,4% Jeotermal; 0,3% Yenilenebilir + Atık ; 0,2% TR41 Bölgesinde Brüt Enerji Tüketimi (GWH) Kaynak: EÜAŞ, 2012 Kaynak: TEİAŞ, 2011

17 bin MWh Enerji Tüketimi Sektörlere Göre Elektrik Tüketimi % DİĞER 90% 80% AYDINLATMA TARIMSAL SULAMA 70% 60% 50% TİCARET 40% 30% MESKEN 20% 10% BURSA ESKİŞEHİR BİLECİK SANAYİ 0% BURSA ESKİŞEHİR BİLECİK Kaynak: TEDAŞ, 2010

18 Enerji Verimliliği Strateji Belgesi ( ) Enerji verimliliği, enerji arz güvenliğinin sağlanması, dışa bağımlılıktan kaynaklanan risklerin azaltılması ve iklim değişikliği ile mücadele bakımından önemlidir. Enerji verimliliği enerji üretimi, iletim ve dağıtım sisteminin yanı sıra, sanayi, ulaşım, konut ve hizmet sektörlerinde ki kullanımı da içermektedir. Yürütülen ve planlanan çalışmalarla enerji yoğunluğunun 2023 yılına kadar, 2008 yılına göre %20 oranında düşmesi hedeflenmektedir Kamu kuruluşlarının bina ve tesislerinde yıllık enerji tüketimi 2023 yılına kadar %20 azaltılacaktır.

19 Yenilenebilir Enerji Kaynakları Hidrolik Rüzgâr Güneş Hidrojen Yakıt Biyokütle/biyoenerji Jeotermal

20 Hidrolik TR41 Bölgesinde Kurulu Hidroelektrik Santraller (EİE, 2011) Hidroelektrik Santralın Adı Kurulu Güç (MW) Ortalama Üretim (GWh) İl Adı İlçe Adı Açılış Yılı İşletici Bozüyük 0,36 1 Bilecik Bozüyük 1938 EÜAŞ İnegöl-Cerrah 0,27 2 Bursa İnegöl 1952 EÜAŞ İznik-Dereköy 0,30 2 Bursa İznik 1952 EÜAŞ Mustafakemalpaşa 0,50 1 Bursa M.K. Paşa 1952 EÜAŞ Beyköy Eskişehir Sarıcakaya 2000 ADÜAŞ Gökçekaya Eskişehir Merkez 1973 EÜAŞ Yenice Eskişehir 2000

21 Güneş TR41 Bölgesi Küresel Güneş Radyasyon Dağılımı (EİE, 2011)

22 Güneş TR41 Bölgesi Küresel Güneş Kullanılamaz Alanlar (EİE, 2011)

23 Rüzgar TR41 Bölgesinde Rüzgar Hızı 50m (EİE, 2011)

24 Rüzgar TR41 Bölgesi Kapasite Faktörü Dağılımı 50m (EİE, 2011) Ekonomik RES yatırımı için minimum 7m/s rüzgar hızı ve %35 kapasite faktörü gerekmektedir.

25 Rüzgar TR41 Bölgesinde Rüzgar Enerji Santrali Kullanılamaz Alanlar (EİE, 2011)

26 Biyokütle Orman ürünleri Yağlı tohumlar Karbon hidratlar Elyaf bitkileri Bitkisel atıklar Hayvansal atıklar Şehirsel ve endüstriyel atıklar

27 İklim Değişikliği Strateji Belgesi ( ) İklim değişikliği politikalarını kalkınma politikalarıyla entegre etmek Temiz ve yenilenebilir enerji kaynaklarının kullanımını arttırmak İklim değişikliğiyle mücadeleye özel şartları çerçevesinde aktif katılım sağlamak Yüksek yaşam kalitesiyle refahı tüm vatandaşlarına düşük karbon yoğunluğu ile sunabilmek

28 İklim Değişikliği Strateji Belgesi ( ) ENERJİ Elektrik enerjisi üretiminde yeni ve yenilenebilir enerji payının artırılması, Temiz üretim teknolojileri ve en iyi tekniklerin kullanılması, Binalarda enerji kimlik sisteminin uygulanması, Düşük karbonlu yakıtların kullanılması, yakıt dönüşümü, CO 2 emisyonun azaltılması Enerji verimliliğinde bilinçlendirme ve farkındalığın artırılması, SANAYİ En iyi teknik ve teknolojilerin etkin kullanılarak temiz üretimin gerçekleştirilmesi, Enerji yoğun tesislerde enerji verimliliğinin artırılması, Enerji yönetim sistemlerinin etkin uygulanması İklim değişikliği ile mücadele kapsamında bilinçlendirme Ar-Ge faaliyetlerinin teşvik edilerek artırılması 29

29 Tabii Kaynaklar Bakır-Kurşun-Çinko Krom Volfram Bor Mermer Feldispat Manyezit Kireçtaşı ve jips Kömür Jeotermal Alanlar

30 Madenlerin Oluşturduğu Çevresel Etkiler Alternatif alan kullanımı (örn. Orman, tarım alanı, mera vb) kayıplarına yol açan yüzey tahribatları, Su kaynaklarının tahribi ve kirlenmesi, Yer kaymaları ve şev duraysızlıkları, Asit maden drenajı oluşumu ve etkileri, Metal liçi ve toprak ile su kaynaklarının metal kontaminasyonu, Atık depolanması ve yok edilmesi, Cevher zenginleştirmeden kaynaklanan kimyasal kirlenme, Su yataklarında toprak erozyonu ve sedimentasyonu, Toz oluşumu ve yayılımı. Maden ocaklarının terk edilirken rehabilite edilmemesi

31 Genel Eğilimler İklim değişikliği Temiz Üretim Yenilenebilir enerji Enerji verimliliği Çevreye duyarlı kentleşme Çevreye duyarlı tarımsal üretim Geri dönüşüm/kaynağında ayırma Düzenli depolama alanları