TürkiyE-Bülteni. The Body Keeps The Score. Yakın Dönem Travma Protokolü nün Gelişimsel / Bütünleyici Bakış Açısı Uzm. Psk.

Transkript

1 ISSN (Online) Makale Özeti Editörden Dr. Hejan Epözdemir Üç aylık aradan sonra, herkese tekrar merhaba!... Bildiğiniz üzere, önümüzdeki günlerde, tarih vermek gerekirse Temmuz arasında Milano da 16. EMDR Avrupa Konferansı yapılıyor olacak. EMDR Avrupa, gelenek olarak 2 yılda bir dışarıdan araştırma kabul etmiyor, sadece alanda önemli davetli konuşmacılardan... Devamını 2. sayfada... The Body Keeps The Score Doç. Dr. Önder Kavakcı Bessel van der Kolk, 30 yılı aşkın süredir travma alanında çalışıyor ve travma alanına en fazla katkı veren kişilerden biri olarak tanınıyor. ABD de kurduğu Travma Center ile hem travma mağdurlarına hizmet veriyor. Devamı 3. sayfada... EMDR-TR Derneği Yayın Organı EMDR Alt Komiteleri Yayın Kurulu Başkanı: Hejan Epözdemir Yayın Kurulu (Alfabetik Sırayla) : Berk Murat Ergun, Emre Konuk, İnci Canoğulları, Muhammet Özkan, Önder Kavakcı, Zeynep Zat, Editör: Hejan Epözdemir Akademik Danışma Kurulu (Alfabetik Sırayla): Dr. Derek Farell, Dr. Udi Ören, Prof Dr. Emine Gül Kapçı, Uzm. Emre Konuk, Doç. Dr. Feryal Çam Çelikel, Uzm. Psk. Hejan Epözdemir, Dr. Jim Knipe, Dr. Marilyn Luber, Prof Dr. Nahit Özmenler, Uzm. Psk. Olcay Güner, Doç. Dr. Ömer Böke, Doç Dr. Önder Kavakcı, Dr.Richard Mitchell, Prof. Dr. Ümran Korkmazlar, Prof. Dr. Vedat Şar Gülbahar mah. Yenidere sk. No:21/A Şişli İstanbul Tel: emdrebulten@yahoo.com Araştırma / Başkan: Hejan Epözdemir İletişim: epozdemir@yahoo.com Çeviri, Üye İşleri ve WEB / Başkan: Asena Yurtsever, İletişim: asenayurt@hotmail.com Çocuk ve Ergen / Başkan: Ümran Korkmazlar İletişim: ukorkmazlar@gmail.com Uluslar Arası İlişkiler, Akreditasyon, Eğitim ve Etik Başkan: Önder Kavakcı, Emre Konuk İletişim:okavakci@yahoo.com konuk@dbe.com.tr EMDR HAP ve Krize Müdahale / Başkan: Emre Konuk İletişim: konuk@dbe.com.tr Genel Koordinatör: Şenel Karaman İletişim: senelkaraman@gmail.com Klinik Uygulama ve Protokol Geliştirme Başkan: Serin Öget İletişim: smeskill@superonline.com Yakın Dönem Travma Protokolü nün Gelişimsel / Bütünleyici Bakış Açısı Uzm. Psk. İnci Canoğulları Bu makalede, Yakın Dönem Travma Protokolü (R-TEP) nün yapısı ve yöntemleri gelişimsel/bütünleyici bakış açısına göre incelenmiştir. Bu bakış açısının temel teorik kavramlarından bahsedilecek ve R-TEP in yapısı tanımlanacaktır. Devamı 5. sayfada... Duyuru EMDR ne Araştırma Yazılarınızı Gönderebilirsiniz... E-bültene gönderilecek araştırma yazıları, A4 boyutlarında beyaz kağıda üst, alt, sağ ve sol boşluk 2,5 cm. Bırakılarak (16 x 24,7 lik alana) çift aralıklı ve düz metin olarak yazılmalıdır (Bu ölçüler, gönderilen tablo ve grafiklerin dergi sayfa boyutları dışına taşmamasını... Devamı 11. sayfada... Bu Sayıda Editörden... 2 The Body Keeps The Score... 3 Makale Özeti... 5 Bültene Yazı Gönderme Kuralları Psikoloji ve Psikyatri Dünyasından Haberler Sayfa 1

2 Editörden Dr. Hejan Epözdemir Dr. Hejan Epözdemir Üç aylık aradan sonra, herkese tekrar merhaba!... Önümüzdeki günlerde, tarih vermek gerekirse Temmuz arasında Milano da 16. EMDR Avrupa Konferansı yapılıyor olacak. ve kendi yaklaşımıma çok yakın bulduğum bir eğitim vermişti. Dr. Forgash i kaçırmamanızı öneririm. Yine Türkiye EMDR camiasına tanıdık gelecek bir isim Arne Hofmann Bildiğiniz üzere Arne Hofmann, EMDR ile kronik depresyon tedavisine yönelik çalışmaları ile tanınıyor. Hatta benim DBE de projeler koordinatörü olduğum dönemde (birkaç sene önce) Hofmann nın protokolüne göre Türkiye de de kronik depresyonun EMDR ile tedavisi üzerine bir araştırma başlatmıştık. Protokolün çevirisinden, araştırma prosedürlerinin oturtulmasına kadar her aşamada bana bağlı olan ekibin çalışmalarını yakinen takip etmiş birisi olarak, Hofmann ın konferansın üçüncü gününde sunacağı yaklaşımını kaçırmamanızı şiddetle tavsiye ederim. Üç aylık aradan sonra, herkese tekrar merhaba!... Bildiğiniz üzere, önümüzdeki günlerde, tarih vermek gerekirse Temmuz arasında Milano da 16. EMDR Avrupa Konferansı yapılıyor olacak. EMDR Avrupa, gelenek olarak 2 yılda bir dışarıdan araştırma kabul etmiyor, sadece alanda önemli davetli konuşmacılardan ve atölye çalışmalarından bilimsel programını oluşturuyor. Konferanstan bir önceki gün de yine klasik olarak eğitimci ve danışman günü olarak toplantılara ayrılıyor. EMDR İtalya nın Başkanı Isabel Fernandez in açılışını yapacağı ve ardından Türkiye EMDR camiasının yakinen tanıdığı, pek çok kişinin temel eğitimini kendisinden (ben de hem 1. ve 2. düzey, hem de danışmanlık eğitimlerini kendisinden almıştım) aldığı, çok sevdiğim Avrupa EMDR Başkanı Dr. Udi Oren in konuşması ile devam edecek konferansta bu sene de oldukça önemli isimler dikkati çekiyor. Bu isimlerden biri temel psikodinamik kabullerle EMDR yi oldukça başarılı bir şekilde entegre eden Dr. Carol Forgash, keynote speaker olarak konferansın ikinci ve üçüncü günlerinde katılımcılarla birlikte olacak. Hatırlayanlarınız olacaktır mutlaka, Carol Forgash bundan seneler önce Türkiye de çok güzel ve dürüst konuşmak gerekirse beni oldukça etkileyen Bu isimlerin dışında Maria Zaccagnino, Derek Farrell, Robert Miller, Jenniffer Lendl gibi pek çok değerli isim, bu seneki konferansta çalışmalarını sunacak. Ve bir isim de bizden! EMDR Türkiye Yönetim Kurulu Başkanımız Uzm. Psk. Emre Konuk, yeme bozuklukları ile konferansın ikinci gününde öğle arasında özel bir grup çalışması ile sizlerle birlikte olacak Depresyon çalışmasına benzer bir şekilde yeme bozuklukları ile ilgili çalışmaları da pozisyonum gereği yakinen takip etmiş birisi olarak, çalışmanın oldukça iddialı olduğunu belirtmek isterim; Emre Bey, burada, hep dinleriz nasıl olsa demeyin, konferansta yepyeni bir yaklaşımla tanışacaksınız, kaçırmayın!... Sonuç olarak, EMDR nin önemli isimlerinden bol bol öğrenme fırsatınızın olacağı bir kongre sizleri bekliyor. Bu seneki konferansta birbirinden değerli isimler, kendi yaklaşımlarını sunacak ve böylece, sizler, EMDR ile ilgili yeni yaklaşımları, güncel araştırmaları ve klinik çalışmaları birinci ağızdan dinleme fırsatını elde etmiş olacaksınız. Bir de tabii, EXPO nun bu yıl Mayıs-Ekim ayları arasında Milano da olduğunu da unutmayın!... Hepinize keyifli bir yaz diliyorum Sevgi ve Saygılarımla, Dr. Hejan Epözdemir, Klinik Psikolog Yayın kurulu Başkanı ve Editörü Sayfa 2

3 Doç. Dr. Önder Kavakcı The Body Keeps The Score Bessel van der Kolk, 30 yılı aşkın süredir travma alanında çalışıyor ve travma alanına en fazla katkı veren kişilerden biri olarak tanınıyor. Bessel van der Kolk un ABD de kurduğu Travma Center ile hem travma mağdurlarına hizmet veriyor hem de bir akademi olarak travma bilgisinin gelişmesine önemli katkı sağlıyor. Kendisini Madrid te yapılan EMDR kongresinde dinleme şansım olmuştu. Sunumundan çok etkilenmiştim. Ardından You Tube daki konuşmalarını tekrar tekrar dinlemiştim. Body Keeps The Score un çıkacağını duyunca erkenden sipariş verip kitabı edindim. Heyecanımı boşa çıkarmadı. Psikiyatri asistanlığına başladığımdan bu yana benim en çok etkilendiğim kitap Judith Herman ın ülkemizde de yayınlanan Travma ve İyileşme adlı eseriydi. Body Keeps the Score u okurken de aynı tadı aldım. Dr van der Kolk un engin birikiminin ürünü olan Body Keeps the Score 2014 ün sonlarında yayınlandı. Kısa zamanda büyük ilgi gördü ve yılın en iyi kitabı olarak değerlendirildi. Kitap hem bilimsel bir kaynak, hem de bir roman tadında sürükleyici bir dille yazılmış. Hem bir sonraki bölümü merakla bekliyorsunuz, hem de iyice öğrenebilmek için her bölümü tekrar tekrar okuma gereksinimi duyuyorsunuz. Başlangıçta ruhsal travmanın öneminin anlaşılmasını sağlayacak bilgiler ve yazarın mesleki tarihi, hem de travma çalışmalarının gelişimi özetlenmiş. İkinci bölümde, travmanın nörobiyolojisi son derece anlaşılır bir dille anlatılmış. Travmanın nasıl organizmanın alarm sisteminin aşırı gelişmesine ve bedenin savaş/kaç ya da dona kal yanıtlarında takılı kalmasına yol açtığını, odaklanma, esneklik ve duyguları kontrolde tutabilmeyi içeren beyin döngülerini bozduğunu, sürekli tehlike ve çaresizlik hislerinin stres hormonlarının sürekli salgılanmasını uyardığını, bunun da bağışıklık sistemi ve organların işlevlerine hasar verdiğini bu bölümde öğreniyoruz. Üçüncü bölümde, çocukluk travmaları, bağlanma ve travma ilişkisi ve travmanın bireye ve topluma maliyeti ve travmanın gizli bir salgın olarak hepimizin yaşamını nasıl etkilediği çarpıcı bir dille anlatılıyor. Sayfa 3

4 Dördüncü bölümde yazar, travmatik belleği ve hatırlamanın dayanılmaz ağırlığını gözler önüne sermiş. Beşinci bölüm, travmadan iyileşme çalışmalarına ayrılmış. Bu bölümde en dikkat çeken iyileşme araçlarından biri olarak EMDR gösterilmiş. EMDR ile ilk beyin görüntüleme çalışmasının öyküsü ve etkinliğinin kanıtlanması yine bu bölümde anlatılıyor. İyileşme bölümünde başta yoga olmak üzere ülkemizde az bilinen beden temelli travma yaklaşımları anlatılmış. Neurofeedback in travma tedavilerine nasıl eklenebileceği, Internal Family Systems yaklaşımı, travma ve tiyatro gibi fazla tanımadığımız yaklaşımlar bu bölümde okuyucuya duyuruluyor. Bu bölümde, tedavi ile beyin plastisitesi kavramı ve beynin tekrar şekillenebileceğini görüyor ve umutlanıyoruz. Son bölümde yazar ve ekibinin önerdiği gelişimsel travma bozukluğu kavramı ve bu alanda çalışma çağrısını görüyoruz. Body Keeps the Score kapsamlı travma bilgisini en önemli araştırmacılarından birinin kaleminden okumak isteyenler için bulunmaz bir kaynak. En yakın sürede Türkçe de görmek dileğiyle okuyucularımıza öneriyorum. Doç Dr Önder Kavakcı Ruhsal Travma Tedavisi İçin EMDR Yazar Önder Kavakçı EMDR, bugün birçok psikiyatrik bozukluk için hızlı ve etkili tedavi olanağı sağlayan bir terapi yöntemidir. Travmatik içeriğe hızlı ulaşmayı sağlayan özelliği nedeni ile hastalar; çok çabuk, anımsamaya hazır olmadıkları anılarla yüzleşebilmektedirler. EMDR, geleneksel tedavi yöntemleri ile zor iyileşen bozukluklar için de etkilidir. Kişilik bozuklukları, somatoform bozukluklar, karmaşık travmalar, dissosiyatif bozukluklar gibi durumların EMDR uygulanarak tedavisi mümkündür. Ancak bu durumların tedavisi iyi bir psikopatoloji bilgisi, EMDR ve diğer terapilerde deneyimli olmayı gerektirir. Bu kitapta yalnızca erişkin travmalarına EMDR ile müdahale tekniklerinden söz edilmektedir. Bu kitap bir EMDR ye giriş kitabı olarak ele alınmalıdır. Sayfa 4

5 Uzm. Psk. İnci Canoğulları Makale Özeti Uzm. Psk. İnci Canoğulları Bu makalede, Yakın Dönem Travma Protokolü (R-TEP) nün yapısı ve yöntemleri gelişimsel /bütünleyici bakış açısına göre incelenmiştir. Bu bakış açısının temel teorik kavramlarından bahsedilecek ve R-TEP in yapısı tanımlanacaktır. Makale Özeti Makale Adı: Yakın Dönem Travma Protokolü nün Gelişimsel / Bütünleyici Bakış Açısı Yönergeler* Yazar: L. Brurit & W. Nomi Dergi: Journal of EMDR Practice and Research Sayı: 2011; Volume 5, Number 2 ; Çeviri özet: İnci Canoğulları Bu makalede, Yakın Dönem Travma Protokolü (R-TEP) nün yapısı ve yöntemleri gelişimsel / bütünleyici bakış açısına göre incelenmiştir. Bu bakış açısının temel teorik kavramlarından bahsedilecek ve R-TEP in yapısı tanımlanacaktır. Bütünleştirme Buradaki varsayım şudur; farklı gelişimsel modellere (Erickson, 1950; Kohlberg, 1976; Loevinger, 1976; Mahler, Pine, & Bergman 1975; Piaget, 1970) göre, öz bilinç geliştirmenin ve duygusal olarak iyi olma halinin temelinde daha büyük olana doğru içsel bir hareket (Klein, 1976; Koestler, 1978; Mosak & Maniacci, 2008; Siegel, 1999;Smuts, 1926; Werner, 1957; Wilber, 1996) vardır. Bütünleştirici hareket, hem ileriye yönelik hem de geriye yönelik olayları ya da organizasyon, deorganizasyon ve reorganizasyon sıralamasını içermektedir (Schore, 1997; Wilber). Siegel (1999), bunun karmaşıklık teorisi ile uyumlu olduğunu ve sistemlerin karmaşıklığı ve uyumu maksimuma çıkarmak üzere kendi kendini düzenleme eğiliminde olduklarını belirtmektedir (Prigogine & Stengers, 1984;Skinner,Molnar, Vybiral, & Mitra, 1992). Travma ile Bütünleştirmenin Bozulması Travma ile bütünleştirmenin bozulması, çift aşamalı psikoform ve somatoform (Chu, 1998; van der Hart, van Dijke, van Son, & Steele, 2000) semptom örüntüleriyle ortaya çıkmaktadır. Bir tarafta, duygusal ve bedensel hissizleşme, az uyarılma, travmayı hatırlatan ipuçlarından kaçınma ve zihinsel fonksiyonlarda disosiyasyon vardır. Diğer tarafta, istemsiz gelen/araya giren geriye dönüşler, rüyalar ve düşünceler ile travmanın acısının hafifletilmesi ve somatik semptomlar, aşırı uyarılma, çok yoğun duygular ve travmatik fragmanların yeniden deneyimlenmesi vardır. Adaptif Bilgi İşleme Modeli Adaptif Bilgi İşleme Modeli (AIP) nin (Shapiro, 1995, 2001; Solomon & Shapiro, 2008) temel varsayımı, yeni deneyimleri mevcut anı ağlarına asimile eden bir bilgi işleme sisteminin var olduğudur. Göz Hareketleriyle Duyarsızlaştırma ve Yeniden İşleme (EMDR) Protokolü, AIP Modeli nden türemiştir ve izole bir şekilde işlevsiz depolanan travmatik anı ağlarının aktive edilmesini ve bunlara ulaşılmasını içerir. Böylece uyumlu anı ağları ile dinamik bağları oluşturmaya yardımcı olur. Bütün/Parça İlişkileri Hiyerarşik/Bütünleyici İlke Sistemlerin (Koestler, 1978; Smuts, 1926; Wilber, 1996) bütün/parça ilişkileri üzerinden kavramsallaştırılmasına göre, bütün daha büyük bir bütünün bir parçası haline gelir ve bu bir öncekini de içerir fakat onun ötesine geçer. R-TEP in teorik kavramsallaştırması bu ilkeyi anı bütünleştirme işlemine uygular. Birçok olay, epizodun parçaları haline gelir. Epizod diğer olaylarla ve epizodlarla birlikte tema kümelerinin paçaları haline gelir ve tema kümeleri diğer tema kümeleri ile birlikte bir kimliğin parçalarını oluştururlar. Sayfa 5

6 Bigi İşlemenin Düzeyleri Bilgi işlemenin üç düzeyi sensorimotor, duygusal ve kognitif (Koestler, 1978; Smuts, 1926; Wilber, 1996)fonksiyonel ve karşılıklı olarak birbirlerine bağımlıdırlar ve iç içe geçmişlerdir ( Damasio, 1999; Lanius, Lanius, Fisher, & Ogden, 2006; Schore, 1994). Anı bütünleştirme işleminin ilk aşamasında (Shapiro & Laub, 2008), basit istemsiz gelen/araya giren görüntü/duyum bölümleri hakimdir. İkinci aşamada, bölümler daha karışık hale gelirken epizod içindeki olayların farklı deneyimlerine ait sensorimotor ve duygusal bilgiler dahil olur. Üçüncü aşamada, bölümler daha da karışık hale gelirler ve danışanın hayatındaki çeşitli olaylar/epizodlar ile ilgili sensorimotor, duygusal ve kognitif bilgiyi dahil ederek bir tema kümesi oluştururlar. Yakın Dönem Travma Protokolü nün Yapısı R-TEP in, EMDR standart protokolden uyarlanmış 8 aşamalı bir yapısı vardır. Üç gruba bölünmüştür: (a) hikaye alma (1. Aşama) ve hazırlık (2. Aşama); (b) rahatsızlık veren noktanın(pod) işlenmesi ve değerlendirme (3. Aşama), duyarsızlaştırma (4. Aşama) ve eğer mümkünse yerleştirme (5. Aşama) uygulanır ve (c) epizod düzeyinde tamamlama bu grupta epizoda ait öznel rahatsızlık ölçeği (SUD) kon trol edilir ve epizod yerleştirme (5. Aşama), epizod beden tarama (6. Aşama), epizod kapama (7. Aşama) ve epizod takip (8. Aşama) ile devam edilir. Hikaye Alma ve Hazırlık Kısa hikaye alma sırasında, terapötik ilişki kurulur ve danışanın erken EMDR müdahalesi (early EMDR intervention EEI) için hazır olunup olunmadığı değerlendirilir. Bu değerlendirme geçmiş travmaların, fonksiyon düzeyinin ve mevcut kaynakların araştırılmasını içerir. Rahatsızlık Veren Noktanın İşlenmesi Bu gruptaki ilk işlem, danışanın çift yönlü uyarım (BLS) alırken aynı anda tüm travmatik hikayeyi sıralı bir şekilde yüksek sesle anlatmasıdır. Epizoda ait hikayenin bu ilk defa işlenmesi parçalanmış travmatik hikayedeki boşlukları bir araya getirmeye yardımcı olur. Sonraki işlem, PoD ları belirlemek üzere yapılan Google Tarama dır. Bu, travmatik epizod T-Epizod un rahatsızlık veren bölümler için sıralı olmayan bir şekilde içsel taramasıdır ve devam eden çift yönlü uyarım ile birlikte uygulanır. Her bir PoD belirlenir, değerlendirilir ve ayrı ayrı işlenir. Teleskopik işleme, R-TEP duyarsızlaştırma aşamasının 3-yönlü yaklaşımıdır. Sadece PoD la ilişkili oldukça dar bir bakış açısına ait çağrışımlardan (EMD yöntemi) tüm travmatik epizod (T-Episode) a ait geniş bakış açısına ait çağrışımlara (EMDr yöntemi) ve tüm yaşam deneyimlerine ait oldukça kapsamlı bir bakış açısına ait serbest çağrışımlara (EMDR yöntemi) kadar çağrışımların kademeli ilerlemesine olanak sağlar. Çağrışımların kapsamı hedefe (PoD) geri dönme isteği ile düzenlenir ve SUD düzeyi kontrol edilir. PoD un SUD düzeyi ekolojik seviyeye gelirse (durum için uygun olan) ya da PoD sakin bir şekilde incelenebiliyorsa yerleştirme yapılır. Kalan PoD ları belirlemek üzere tekrar Google tarama yapılır ve bu işlem daha fazla PoD bulunamayana kadar tekrar edilir. Üç ya da dört ardışık uyumlu çağrışımdan sonra danışandan hedefe geri dönmesi ve SUD seviyesini kontrol etmesi istenir. Halen beden duyumlarını etkileyebilecek rahatsızlık veren hedefler olduğu için Beden Taraması na (6. Aşama) geçilmez. Güçlü bir kaynak ile kapama (7. Aşama) her bir seansın sonunda yapılmalıdır. Kalan bir PoD olup olmadığını kontrol etmek için her seansın başında Google tarama ile Sayfa 6

7 Yeniden Değerlendirme (8. Aşama) yapılmalıdır. R-TEP genellikle, isteğe bağlı olarak ardışık günlerde de yapılabilen, 3 ya da 4 seans sürmektedir. Epizod Düzeyinde Tamamlama Bu, tüm epizod ile ilgili son ve kapanış grubudur. Google taramadan artık daha fazla PoD çıkmadığında ve T-Epizod un işlemesi tamamlamaya ulaştığında başlar. Tüm epizodun SUD düzeyi kontrol edilir. Eğer ekolojik seviyeye ulaştıysa danışana travmatik deneyimden ne öğrendiği sorulur. Epizoda ait olumlu kognisyon (EPC-Episode Pozitive Cognition) ile epizod yerleştirme yapılır. Ardından epizod beden tarama ve epizod kapanış ile devam edilir. Olay Etki Ölçeği nin (IES-R; Weiss & Marmar, 1997) uygulanması ve fonksiyon düzeyinin tedavi öncesi, tedavi sonrası ve 3-6 ay sonrasında takip olmak üzere üç defa değerlendirilmesi önerilir. Yakın Dönem Travma Protokolü nün Yapısına Gelişimsel/Bütünleyici Bakış Açısı Travma bütünleyici fonksiyonlara zarar verdiği için erken dönem gelişimsel örüntülere ve yeterliklere doğru bir gerileme ile sonuçlanabilir. Bu yüzden, gelişimsel ihtiyaçları ve örüntüleri anlamak travmalarından iyileşmeye çalışan kişiler ile çalışırken yardımcı olabilir. Örneğin, travma sonucu ortaya çıkan bozulmanın bazen bağlanma zorluklarını yansıttığını anlamak terapistin duruma uygun bir düzenleme yapmasına yardımcı olabilir. R-TEP in yapısının ve özel prosedürlerinin, yakın travma sonrası danışanların bozulmaya uğramış durumlarına ve onların işleme için gerekli özel örüntülerine gelişimsel olarak uyum sağladığı bilinmektedir. EMDR protokolünün sıralamasında öncelikle bir temas ve ilişki kurulması, bu hikaye alma aşamasında yapılır, daha sonrasında yani duyarsızlaştırma aşamasında ise travmanın işlemesine başlamadan danışanın stabilize edilmesi gelişimsel bir mantık izlendiğini göstermektedir. R-TEP bu sıralamayı izleyerek (makalenin orjinalinde Tablo-1 e bakabilirsiniz) işleme başlamadan önce ve işleme sırasında, ilk iki aşamada kapsama containment üzerinde özellikle durmaktadır. Bu danışanın kendi tolerans penceresinde (Siegel, 1999) kalmasına ve mümkün olduğunca güvende hissetmesine yardımcı olur. Tutma Tutma - holding (Winnicot, 1965) ve kapsama -containment (Bion, 1962) bebeğin doyurulma ve rahatlatılma gibi ihtiyaçlarının her ikisinin de karşılandığı ipuçlarının ritmik değişimi ile ilgilidir. Travmanın hemen arkasından gelen şok etkisi bebeklikteki erken dönem ihtiyaçlarını tetikleyebilir. Bebek, uyarılmasını tolerans penceresi dahilinde tutmak için ilk bağlanma figürünün dışarıdan sağladığı etkileşimsel düzenlemeye ihtiyaç duyar (Bowlby, 1973; Schore, 1994; Siegel, 1999). Yakın dönemde yaşanan travmanın yarattığı bozulma, tutulmaya ve güvende hissetmeye ait temel duyumları etkiler. Fizyolojik ve duygusal düzenlemedeki bu bozulmanın bilgi işleme üzerinde olumsuz etkisi vardır (van der Hart et al., 2000; van der Kolk, McFarlane, & Weisaeth, 1996). Bu yüzden, güvenlik ve kapsama konusu ile ilgilenmek kontağın ilk kurulduğu andan itibaren ve tüm terapi süreci boyunca oldukça önemlidir. Gelişimsel / bütünleyici bakış açısına göre travmadan sonraki acil müdahale, sözel olmayan bağlanmaya ait iletişimsel ipuçlarının (Schore, 1994; Winnicot, 1965) üzerinde durmalıdır. Göz kontağı, yatıştırıcı ses tonu, yüz ifadeleri, ses tonu, dokunma, mimikler ve beden duruşu bunlara örnek verilebilir. Kendi Kendini Dengeleme (Self-Stabilization) Yakın dönemli travmanın ardından kişinin kendi kendini düzenlemesinin bozulmasıyla birlikte bebeklikteki erken dönem bakım veren kişi tarafından yönetilen düzenleme (caregiver guided self-regulation) ihtiyaçlarının tetiklenmesi durumu ortaya çıkabilir. Bu çeşit bir düzenlemede yetişkin, çocuğa zihin durumlarını kendi kendine düzenlemeye başlaması için yardım eder.( Erickson, 1950; Sayfa 7

8 Mahler et al., 1975; Sroufe, Cooper, & DeHart, 1996). Danışan, terapist tarafından tutulmanın getirdiği güvende olma duygusunu kazandıktan sonra terapötik ilişki bağlamında kendi kendini dengeleme duygusunu geri kazanabilir. Bunun için, 4 element egzersizi (Shapiro, 2007) ve bir kaynakla bağlantı kurma (Resource Connection-RC) tavsiye edilir. Tabii diğer araçlar da kullanılabilir. EMD Dar Odaklı Strateji Teleskopik işleme EMD yöntemi ile başlar, sadece PoD a ait çağrışımlarla kalır. Eğer çağrışımlar onun ötesine geçiyor ise danışandan hedefe (PoD) geri gitmesi ve SUD seviyesini kontrol etmesi istenir. Eğer SUD seviyesi birkaç setten sonra düşmüyorsa, terapist doğal olarak EMDr yöntemine geçer. Dar- odaklı EMD yönteminin sadece bir parçaya (PoD) odaklanması, okul öncesi çocuklarına özgün kognitif özelliklere benzemektedir. Piaget bunu preoperasyonel ya da mantık öncesi dönem olarak adlandırmaktadır (Piaget, 1970). Çocuk, gerçekte kendi duyumlarında var olmayan şeyleri zihninde görüntülemeye başlar, geçmiş hakkında düşünebilir ve geleceği görebilir. Terapist, danışanın PoD ile yüz yüze gelme becerisine uyum sağlamalıdır. Bu, ebeveynin bir zorluğun büyüklüğünü çocuğun kapasitesine göre düzenleyecek şekilde uyum sağlamasına benzemektedir. Güvenli bir ortam ile uyarıcı bir ortam arasında dengenin sağlandığından emin olunmalıdır ki, böylece gelişimsel zorluğun üstünden gelme başarılsın (Klein, 1976; Schore, 2003; Siegel & Hartzel, 2003). dışındaki çağrışımlarla ilgili kısıtlamalar, işleme alanını sınırlandırmaktadır. Danışanlar, epizod - odaklı işlemenin kendilerine güvenlik ve kapsanma duygusu verdiğini söylemektedirler. Eğer SUD seviyesi düşmüyor ise, terapist danışanın onayı ile serbest çağrışımlı işlemenin yapıldığı EMDR yöntemine geçebilir. EMDr yöntemi, Piaget nin concrete operasyonel -somut işlemler dönemi olarak adlandırdığı 6-12 yaşları arasındaki döneme ait kognitif özelliklere uymaktadır. Okul çağındaki çocuklar, mantıksal ve sistematik düşünme konusunda daha iyi olurlar ve bilgiye dair birçok bölümü dikkate alabilirler. EMDr yönteminin genişletilmiş çağrışımlı içeriği, bilgiye dair farklı parçalarla aynı anda ilgilenmeye olanak sağlayan anı bütünleştirmenin ikinci aşamasına uyumlu hale getirilmiştir. EMDR Daha Geniş - Odaklı Strateji EMDR serbest çağrışımlı işleme; sensorimotor, duygusal ve kognitif bilgilerin yer aldığı çeşitli yaşam deneyimleri ile ilgilidir. Ergenlikte edinilen bazı kognitif özelliklere benzemektedir. Piaget (1970) bu dönemi formal operasyonel dönem-soyut işlemler dönemi olarak adlandırmaktadır. Ergenler bu dönemde, mantıksal düşünme yeteneklerini sadece somut şeylere değil soyut şeylere de uygulayabilirler. EMDR nin geniş odaklı serbest çağrışımlı işlemesi, anı bütünleştirme işleminin üçüncü aşaması ile uyumludur. Bu aşamada, üç düzeyli bilgi işlemeye yerleştirilir ve çağrışımların alanı daha geniştir. Çağrışımlar, bir tema kümesinde organize olmuş çeşitli olaylara/epizodlara aittir. EMDr Geniş Odaklı Strateji Anı bütünleştirme işlemi devam ettikçe, daha karmaşık travmalar sensorimotor ve duygusal bilgilerle birlikte gelir. EMDr yöntemi daha geniş çağrışımlı bir yöntem olduğu için bunları işlemek için daha uygundur. Fakat bununla birlikte, epizod Bu, gelişen yansıtma yeteneği ve diğer kognitif ve duygusal yeteneklerle birlikte danışanın öz- algısını ve öz-güvenini etkileyebilir. Eğer uyumlu bir işleme gerçekleşirse, epizod daha sonra daha uyumlu ve anlamlı bir hikayeye dönüşerek danışanın yaşam hikayesi ile bütünleşir. Sayfa 8

9 Olay Orit, bir süredir birlikte olduğu bir erkek ve onun arkadaşı tarafından cinsel istismara uğramıştır. Bu olay bir bar eğlencesi gibi başlamıştır. Çok Düzeyli Bütünleyici İşleme Bütünlemenin daha üst seviyesi olan bu düzey teleskopik işlemenin spesifik olarak herhangi bir yöntem ile ilişkili değildir, ancak EMDR ve R-TEP işlemi sürecinde ortaya çıkabilir. Yetişkin ileriyi görme-mantığına dair kognitif beceriler gerektirmektedir (Piaget, 1970). Yetişkin; sentez yapabilir, birleştirebilir ve yetişkinin global bir bakış açısı vardır. Gözlemleyen öz-benlik hem zihnin hem de bedenin farkındadır ve onları birleştirebilir. Bu seviyede, büyüme deneyimleri kişinin kendisine, diğerlerine ve evrene dair daha bütüncül bir anlam oluşturmasına olanak sağlayabilir. Vaka Örneği Bu örnek, olaydan 3 ay sonra yapılan R-TEP Tedavisi ile ilgilidir. R-TEP Tedavisi altı seans sürmüştür. İlk iki seans öykü alımı sırasında güven oluşturma, değerlendirme ölçümleri yapma, R-TEP in inceliklerini açıklama, kendi kendini stabilize etme egzersizleri öğretme ve tedavi için hazır olup olmadığını değerlendirme ile geçmiştir. Sonraki dört seans R-TEP işlemesidir ve her biri yaklaşık 2 saat sürmüştür. Vaka Orit, cinsel istismara uğradıktan 3 ay sonra terapiye gelen, üniversite öğrencisi bir kadındır. Uyku problemleri, flashbackler, düşük özsaygı hisleri, güvensizlik, cinsel isteğin yok olması, yakın ilişkilerden korkma, evinden dışarı çıkmaktan korkma, labil (oynak) ruh hali ve astımının kötüye gitmesi gibi problemleri vardı. Değerlendirme Değerlendirme tedavi öncesinde, tedavi sonrasında ve 10 ay sonraki takip seansında yapılmıştır. Ölçüm aracı olarak IES-R (Weiss & Marmar, 1997) ve Greenwald ın (1994) Problem Değerlendirme Ölçeği (Problem Rating Scale) kullanılmıştır. 1. ve 2. Seanslar İlk iki seans öykü alımı, danışanla ilişki kurma ve güven oluşturma, protokolün mantığını açıklama ve danışanın kendi kendini stabilize etmesi için dört element egzersizini öğretme konularına ayrılmıştır. 3. Seans Rahatsızlık Veren Noktaları işlemeye başlamadan önce, Orit ten kendini iyi/ bir bütün olarak hissettiği bir anısını hatırlaması istenmiştir. Orit in istismar öyküsünün epizodu (BLS ile sesli bir şekilde söyledi) çok uzun ve detaylıydı. Biraz ara vermek istedi ama devam etmeye kararlıydı ve bitirdiğinde biraz rahatladığını hissetti. Oldukça yorgun olmasına rağmen Orit, terapistinin en azından bir kez PoD işlemesine devam etme önerisini istekle kabul etti. PoD, cinsel istismarın istemsiz gelen/araya giren görüntüsüydü/duyumuydu. Orit, Negatif Kognisyon unu (NK) Aşağılandım ve utandım olarak belirtirken, Pozitif Kognisyon unu (PK) İstismara uğradım olarak belirtti. Düşüncenin Geçerliliği (VOC) puanı 5 ti, iğrenmiş ve tiksinmiş hissetmişti, kusmak istiyordu; SUD seviyesi 7-8 di. EMD işlemesi boyunca (sekiz set), dakika dakika duyumlarının ve hislerinin en ince ayrıntısına kadar hatırladı. SUD seviyesi 4 e düştü ve biraz daha rahatlamış hissetti. Google taraması ile belirlenen ikinci PoD u, daha önce tanımadığı bir adamla olan cinsel istismar Sayfa 9

10 bölümüydü. NK si : İsteğim dışında maruz kaldım, aşağılandım iken PK si : Kendi kontrolümde değildim ve yapabileceğimi yaptım idi. VOC puanı 5 ti kızgınlık, küçük düşürülme, aşağılanma ve özel hayatın ihlal edilmesi gibi şeyler hissetti, SUD seviyesi 8 di ve beden duyumları göğsünde baskıydı. İlk setin sonrasında istismar eden kişiye vurmak istediğini söyledi. Terapist hayalinde bunu yapması için onu cesaretlendirdi. Terapist değerlendirmeleri: Bu seçim noktasında terapist EMD stratejisinden EMDr stratejisine geçiş yapmaya ve hedefe geri dönerek (PoD) araya girmemeye karar verdi. Üçüncü PoD daha öncekiler gibi istemsiz gelen/araya giren bölümler gibi engelleyen bir bölüm değildi. Bu seferki PoD olay öyküsünün başlama noktasıydı. Buna uyumlu olarak terapist, Orit in çağrışımlarına uymaya ve ne geldiğini görmeye karar vermiştir. Sonraki üç sette Orit, agresyonunun çoğunu boşalttı, oldukça rahatlamış bir şekilde gülerken istismar edenleri bağlıyor ve onlara vuruyordu. Kapıyı çarpıp çıktığını, istismar edenlerin ona yalvarıp ağlarken onları bırakıp çıktığını hayal etti. SUD seviyesi ekolojik bir seviye olan 2 ye düştü. Kapanışta terapist fiziksel boşalım olarak halı çırpıcı ile bir koltuğa vurma önerisini getirdi. İlk olarak duraksayan Orit, büyük bir ilgiyle ve gülerek, tatmin olmuş bir biçimde bu öneriyi gerçekleştirdi. 4. Seans Dördüncü seansta Orit terapistine koku flashbacklerinin gittiğini söyledi ve Hayata geri döndüm dedi. Seans Google taraması ile başladı. Tam bilinçsiz olarak yapılan Google taraması bir önceki seanstan ikinci bir PoD buldu. Orit in Adaptif Bilgi İşleme (AIP) sistemi ikinci bir deneme seçti. NK si : Onu durdurmadığım için kendime kızgınım ve PK si: İstismar edildim, kendimde değildim idi. VOC puanı 4 tü kızgınlık ve iğrenme hissetti; SUD seviyesi 6 ydı ve beden duyumları göğsünde baskı, kusma isteğiydi. SUD seviyesi 3-4 e düştü ve bunun hakkında konuşabilmenin rahatlatıcı olduğunu söyledi. Bir sonraki PoD u barda otururken, iki adamın ona eşlik etmesinden keyif alması ve hiçbir şey şüphelenmemesiydi. NK si Ben safım iken PK si İlacın etkisi altında olmadığımda kendi ayaklarım üzerinde durabilirim idi. VOC puanı 4 tü ve SUD seviyesi 7-8 di. Bir şeylerin yanlış olduğunu karnında hissetti. Sonraki çağrışımlar, Orit in AIP sisteminin başlangıç noktasından itibaren her adımı taradığı titiz ardışık bir işlemeydi. Eğlencenin tam olarak ne zaman istismar noktasına döndüğünü aradı. Üçüncü sette aradığı anı buldu. Ardışık işlemeye, epizodun daha fazla parçasını ayırt etmeye, disosiye olmuş bölümleri birbirine bağlarken hatırlamaya ve yeniden yaşamaya devam etti. Bir önceki seansta işlenen istemsiz gelen/araya giren bölümler, epizodun daha geniş bir çerçevesine dahil edilmişti. Orit in çağrışımları istismar edenleri bıraktığı zamana bağlandı. Ne olduğunu anlamaya çalışırken nasıl uyuyamadığını hatırladı. Sabahın erken saatinde bir arkadaşıyla yaptığı telefon görüşmesi, istismar edildiğini anlamasına yardımcı oldu ve bu durumu bildirmesi ve profesyonel bir yardım alması için onu cesaretlendirdi. SUD seviyesi 4-5 e düştü. Göğsündeki baskı kayboldu ve daha rahatlamış hissetti. Kapanış kaynağı hafta sonu yaptığı bir geziden hoş bir sahneydi. 5. Seans Beşinci seansta Orit, son seanstan sonra yalnız ve yorgun hissettiğini ve enerjisini hafta sonu kız arkadaşlarıyla geçirdiği harika anlar sonrasında geri kazandığını söyledi. Terapistine erkeklerle çıkmayı reddetmeye devam ettiğini, güvensiz hissettiğini ve korktuğunu söyledi. Google taramasında daha önceki seanslarda iki kere işlediği rahatsız edici bir PoD a döndü. Bu, tanımadığı adamla olan sahnesiydi. Sayfa 10

11 Orit in çağrışımları istismar edenleri bıraktığı zamana bağlandı. Ne olduğunu anlamaya çalışırken nasıl uyuyamadığını hatırladı. Sabahın erken saatinde bir arkadaşıyla yaptığı telefon görüşmesi, istismar edildiğini anlamasına yardımcı oldu ve bu durumu bildirmesi ve profesyonel bir yardım alması için onu cesaretlendirdi. SUD seviyesi 4-5 e düştü. Göğsündeki baskı kayboldu ve daha rahatlamış hissetti. Kapanış kaynağı hafta sonu yaptığı bir geziden hoş bir sahneydi. 5. Seans Beşinci seansta Orit, son seanstan sonra yalnız ve yorgun hissettiğini ve enerjisini hafta sonu kız arkadaşlarıyla geçirdiği harika anlar sonrasında geri kazandığını söyledi. Terapistine erkeklerle çıkmayı reddetmeye devam ettiğini, güvensiz hissettiğini ve korktuğunu söyledi. Google taramasında daha önceki seanslarda iki kere işlediği rahatsız edici bir PoD a döndü. Bu, tanımadığı adamla olan sahnesiydi. 6. Seans Altıncı seansta yapılan Google taramasında PoD bulunamadı, terapist epizod seviyesinde bitirmeye başladı. Epizod SUD ı 3-4 tü ve Orit bunun gelecekte erkeklerle çıktığını düşündüğünde hala koruyucu ve engellenmiş hissettiği için böyle olduğunu söyledi. NK si Yeterince iyi değilim, engellendim ve PK si Değerliyim, açılabilirim idi. VOC puanı 4 tü, duyguları korku ve endişeydi; SUD seviyesi 6 ydı, yüreği cız etmiş gibi hissetti. Orit korkularını ve yakın ilişkilere olan gönülsüzlüğünü EMD stratejisi ile işledi. Bir sonraki setten sonra son erkek arkadaşı ve onun ailesiyle ilgili EMDR çağrışımları geldi. Son erkek arkadaşı onunla evlenmek istemiş ve Orit reddetmiş, bu nedenle de ayrılmışlardı. Epizod odaklı kalma anlaşması nedeniyle, EMDR çağrışımlarının önemini hedefe geri dönerek (PoD) fark etmesi önerilmiştir. Eğer ihtiyaç olursa daha sonra bir EMDR çalışması seçeneği tanınmıştır. Artık PoD kalmadığı için terapist epizod seviyesinde bitirmeye başlamıştır. Epizod SUD ı 2-3 civarındadır ve henüz çözülmemiş gelecek endişeleri dikkate alındığında ekolojik bir düşüş olarak görülür. Epizod PK si Kendime değer veriyorum, Güçlüyüm, Kendi ayaklarım üzerinde duruyorum. idi. VOC puanı 5-6 civarındaydı. Yerleştirme sırasında ilk set BLS bu puanı 6 ya yükseltti. Sonraki sette mutlu oldu ve rahatladı ve PK ile bağlantı kurduğunda tamam hissettiğini söyledi. Orit tedaviyi son seanstaki kaynağın aynısı ile kapatmayı seçti. Bu kaynak ile bağlantı kurduğunda, heyecan, huzur, değerli ve tatmin olmuş hissetti. Bu hafta sonunun ona kendine inanmayı öğrettiğini söyledi. Bir sonraki seansta Orit daha mutlu hissettiğini, yeni biriyle flört ettiğini ve cinselliğinin geri geliyor olduğunu hissettiğini söyledi. Terapiyi sonlandırdı ve 2 ay sonra üç seanslığına onu istismar edenleri dava etme kararını takiben geri döndü. Kendini onlarla karşılaşmaya ve polis sorgusuna hazırlamak istedi. R-TEP seansları olmadı. Bir ay sonra telefonla yapılan takip seansında istismara ilişkin SUD seviyesi 1-2 civarındaydı. İki ay sonra final sınavlarında birbirini takip eden başarısızlıkları ile ilgili yardım almak için dört seanslığına (R-TEP seanslarını da içeren) geri döndü. 3 ay sonraki bir takip seansında (R-TEP tedavisinin bitmesinden 10 ay sonra) SUD seviyesi sıfırdı. Tedavi Sonrasında ve Takip Seanslarında Değerlendirme Orit, IES-R ve Greenwald ın Problem Değerlendirme Ölçeği nde (Problem Rating Scale) büyük değişiklikler ve gelişmeler gösterdi. Orit in 10 aylık takip süreci boyunca 9 tane daha tedavi seansı aldığı unutulmamalıdır. Bu nedenle R-TEP sonrası ile 10 aylık takip süreci arasındaki puan değişikliği, bu süreçte alınan tedaviyle ilgili faydaların yansıması olabilir. Sayfa 11

12 TARTIŞMA Orit örneğine gelişimsel/bütüncül bakış açısından baktığımızda, R-TEP yapısının ve prosedürlerinin yakın dönemli travmayı işleme sürecindeki anı bütünleştirme işleminin aşamalarının sıralamasının ard arda gelişine nasıl uyum sağladığını görmekteyiz. İlk R-TEP aşaması, güvenli bağlanma kapsamında tutma-holding temel ihtiyaçlarını karşılamaya yöneliktir. Bu ihtiyacın, bebeklikten gelen, travma sonrası bütünün parçalanması sonucu özellikle üzerinde durulmaktadır. Güvenli bir bağ kurma ve güven duygusu her terapi için gereklidir. Fakat, R-TEP genellikle kısa süreli yakın dönemli travma tedavisi olduğu için, bu aşama oldukça önemlidir. Travmadan hemen sonra, danışan şokta iken, bu aşama aile ve toplumdan gelen duygusal destek ile birlikte ilk yardım olarak uygulanabilir. Bakım veren kişinin tutan yaklaşımı ve o anda danışanın ihtiyaçları ile uyumlu olmak, BLS ile birleştiğinde stresi azaltmaya yardımcı olabilir, konuşamayan danışanlarla ilişki kurulmasını sağlayabilir ve mevcut zamanda güvenlik için zemin oluşturarak empatik insani ilişkiyi yeniden kurabilir. İkinci R-TEP aşamasında, terapist danışana kendi kendini düzenleme egzersizleri öğretir, kendi kendini yatıştırması için gerekli becerilerini geliştirir ve kaynaklarına ulaşabilmesi için erişilebilir bir bağ kurulmasına olanak sağlar. Üçüncü R-TEP aşaması, EMD yöntemi ile istemsiz gelen/araya giren bölümlerin işlenmesi ile ilgilidir. Bu aşama, anı bütünleştirme sürecinin ilk aşamasına uygun hale getirilmiştir. Dar-odaklı çağrışımlar ile EMD yöntemi, sadece PoD ile ilgili, bu aşama için en uygun olanıdır. Bu yöntem, istemsiz gelen/araya giren görüntülerin ve duyumların en baskın olduğu travmadan hemen sonraki günler için uygulanabilecek en uygun yöntemdir. Dördüncü R-TEP aşaması, epizod işlemedir ve bu anı bütünleştirme sürecinin ikinci aşamasına uyarlanmaktadır. Bu daha üst düzey olan seviyede, deneyimsel bölümler daha karmaşıktır ve hem duygusal hem de sensorimotor bilgilerle doludurlar. Geniş-odaklı çağrışımlarla EMDr yöntemi, T-Epizod ile ilişkili, bu aşama için en uygun olan yöntemdir. Beşinci R-TEP aşaması, tema işlemedir ve anı bütünleştirme sürecinin üçüncü aşamasına uygundur. Bu aşamada, deneyimler daha da karmaşıklaşır. Sensorimotor, duygusal ve kognitif bilgilerle doludur. Tüm yaşama dair deneyimlerle alakalı daha geniş odaklı çağrışımlarla çalışan EMDR yöntemi bu aşama için en uygun yöntemdir. Unutulmamalıdır ki, yukarıda bahsedilen tanımlar şematiktir. Aslında, bilgi düzeyleri üst üste gelebilir ve işleme çeşitleri belli bir düzen izlemeyebilir. Bununla birlikte, gelişimsel sırayı takip etmek terapiste, danışanın belli ihtiyaçları ve işleme şeklinin dalgalanmaları ile uyumlu olması ve R-TEP prosedürünü buna göre uyarlaması için yardım eder. Orit in işleme şekli gelişimsel sıralamada kişisel farklılıkların olabileceğini ve farklı birleştirme düzeyleri arasındaki dalgalanmaları göstermektedir. Orit in işlemesi, müdahale travmatik deneyimin yaşanmasından aylar sonra olduğu için, epizod odaklı EMDr yöntemi kullanarak yapılabilirdi ancak istemsiz gelen/araya giren görüntüler ve duyumlar (anı bütünlrştirmenin ilk aşaması)aip sisteminin tıkanmasına neden olduğu için ilk önce bunların işlenmesine ihtiyaç duyulmuştur. Bu amaç için EMD yöntemi en uygun olandı ve adaptif işleme AIP sistemindeki tıkanıklığı açarak anı bütünleştirme sürecinin ikinci aşamasına geçmesine olanak sağladı. Orit in iki istemsiz gelen/araya giren parçayı işlemesi sonraki epizod işleme düzeyi için zemin hazırladı. Onun ihtiyaçlarına uyumlu bir şekilde terapist, EMD den EMDr yöntemine hızlı bir geçiş yaptı ve Orit in çağrışımlarının akıcı bir şekilde gelmesi için geçişi sağlamış oldu. Sayfa 12

13 Daha sonra seans süresince, çağrışımlar doğal olarak epizoddan ayrılmaya başladılar. Terapist, EMDR işleminin beşinci R-TEP aşamasına geçişin olmasından kaçınarak, Orit den hedefe (PoD) geri dönmesini istedi. R-TEP epizod odaklı kontrat, terapistten danışanın, EMDR çağrışımlarına gitmeden, uyumlu epizod çözümlenmesine ulaşıp ulaşmadığını kontrol etmesini bekler. Orit, uyumlu epizod işlemesine ulaştı. Bu, onun semptomlarının azalmasını sağladı, öz-güveni arttı. Cinsellikle ilgili kendine olan güvenini ve yakın ilişki kurma becerisini yeniden kazandı. Mevcut tetikleyicilerle baş edebildi ve taciz eden kişilerle kararlılıkla karşılaşabildi ki bu onun için oldukça yeni bir durumdu. Ebeveynleri ile değişken olan ilişkilerini düzenleyerek evinden taşınmak için adım attı. Üstelik aile konuları EMDR ile çalışılmamıştı. AIP sistemi, Orit in temasında bir dönüşüme doğru hareket etmekteydi. Kendisine, diğerlerine ve evrene dair daha bütüncül bir anlam oluşturmasına olanak sağlayan kişiler arası deneyimler ile çok düzeyli global bir işlemeye ulaşamadı. R-TEP in danışanla uyumlu bir şekilde uygulanmasının çok fazla uzmanlık gerektirdiği düşünülebilir. Neyse ki, EMDR protokolü oldukça bağışlayıcıdır ve bu protokolden adapte edilen R-TEP de yine aynı şekilde oldukça bağışlayıcıdır. İnsanı hatalarımızın üstesinden gelmek için AIP sisteminin bütünleyici bilgeliğine güvenebiliriz. Bununla birlikte, işlemenin gelişimsel/bütünleyici yönlerinin farkında olmak artı bir fayda sağlayabilir. ÖZET Bu makalede sunulan R-TEP in gelişimsel / bütünleyici bakış açısından değerlendirilmesi, danışanların semptomlarını, duygusal ihtiyaçlarını ve yakın geçmişli bir travmadan sonra belli bir işleme stilleri olduğunu anlamamıza yardımcı olabilir. Gelecekte; acil, çok erken, yakında olan ve yakında olmayan EMDR müdahalelerinin işleme örüntülerinin araştırılması ve karşılaştırılması üzerine çalışmalar yapılabilir. Sayfa 13

14 Yazım Kuralları Genel İlkeler 1. E-bültene gönderilecek araştırma yazıları, A4 boyutlarında beyaz kağıda üst, alt, sağ ve sol boşluk 2,5 cm. Bırakılarak (16 x 24,7 lik alana) çift aralıklı ve düz metin olarak yazılmalıdır (Bu ölçüler, gönderilen tablo ve grafiklerin dergi sayfa boyutları dışına taşmamasını ve daha kolay kullanılmasını sağlayacaktır). 2. Yazılarda Türk Dil Kurumu nun yazım kılavuzu örnek alınmalı, yabancı sözcükler yerine olabildiğince Türkçe sözcükler kullanılmalıdır. Türkçe de pek alışılmamış sözcükler yazıda kullanılırken ilk geçtiği yerde yabancı dildeki karşılığı parantez içinde verilmelidir (Türkçe ve İngilizce). 3. Araştırma yazıları başlık sayfası, özet (Türkçe ve İngilize), anahtar kelimeler, ana metin, kaynaklar, ekler, tablolar, şekil başlıkları, şekiller, yazar notları ve yazışma adresi ile genişletilmiş İngilize uzun özet (summary) bölümlerini içermelidir. a) Başlık sayfası: Sadece araştırma yazısı başlığı ve kısa başlık bu sayfada yer almalıdır. Yazarların adı ve soyadı, unvanı ve çalıştığı kurumu içeren bilgiler de bu sayfada yer almalıdır. b) Özet ve anahtar sözcükler: Araştırma yazısı, Türkçe ve İngilizce olmak üzere her iki dilde Özet ve Abstract başlıkları altında 250 kelimeyi geçmeyecek şekilde olmalıdır. Anahtar kelimeler (3 ile 6 arasında) Türkçe özetin altında Anahtar kelimeler ve İngilizce özetin altında Key words başlığı kullanılarak verilmelidir. Türkçe ve İngilizce özetin her biri yeni bir sayfadan başlamalıdır. c) Ana metin: Yeni bir sayfadan başlamalıdır. Görgül makalelerde (araştırma yazılarında) metin, sırasıyla giriş, yöntem, sonuçlar ve tartışma bölümlerinden oluşmalıdır. Derleme türü yazılarda da yöntem bölümü dışında diğer adımlar benzer şekilde yazılmalıdır. Makalenin başlığı ana metnin ilk sayfasında yer almalı ve başlıktan sonra, Giriş alt başlığı yazılmadan paragraf ile metne başlanmalıdır. Yöntem, Sonuçlar ve Tartışma bölümleri yeni bir sayfadan başlamamalıdır; bir bölüm bittikten sonra, aynı sayfada diğeri onu izlemelidir. Giriş bölümü, yapılan araştırma ile ilgili olarak, literatürdeki yaklaşım ve sonuçlar ile araştırmanın amacını içermelidir. Yöntem bölümü örneklem, veri toplama araçları ve işlem olmak üzere 3 alt bölümden oluşmalıdır. Sonuçlar, araştırmada kullanılan istatistiksel analizleri, her değişkene ait ortalama ve standart sapma değerlerini içermelidir. Tablolar ve şekiller ayrı bir sayfada yazının en sonunda verilmelidir. Verilecek olan tablolarda ortalamalar ortalama işareti, standart sapmalar ise s ile gösterilmelidir. d) Kaynaklar: Yeni bir sayfadan başlamalıdır. Metin içinde belirtilen tüm kaynaklar Kaynakça listesi içinde yer almalıdır. APA 5 formatına uygun yazılmalıdır. e) Ekler: Yeni bir sayfadan başlamalıdır. Araştırmada kullanılan ölçekler gibi ek bilgileri içerir. f) Tablolar: Yeni bir sayfadan başlamalıdır ve her bir tablo ayrı bir sayfada verilmedir. Tablo numarası (Tablo 1: gibi) ve Tablo başlığı tablonun üstünde kelimelerin yalnızca baş harfleri büyük olarak yer almalıdır. g) Şekil başlıkları ve şekiller: Yeni bir sayfadan başlamalıdır. Şekil numarası ve şekil başlıkları kelimelerin baş harfleri büyük olarak aynı sayfada alt alta verilmelidir. Şekillerin her biri ise ayrı sayfalarda verilmelidir. h) Yazar notları: Yeni bir sayfadan başlamalıdır. Eğer araştırma bir tez çalışmasının özeti ise veya araştırmayı destekleyen kurum(lar) var ise bu bölümde belirtilmelidir. Ayrıca araştırmacının, araştırmaya katkılarından dolayı teşekkür etmek istediği kişiler de bu sayfada belirtilmelidir. ı) Yazışma adresi: Yeni bir sayfadan başlamalıdır. Yazarın veya yazarlardan bağlantı kurulabilecek olan kişinin adresi, telefon numarası ve varsa faks numarası ile e-posta adresi bu bölümde yer almalıdır i) Genişletilmiş İngilizce özet (Summary): Yeni bir sayfadan başlamalıdır. Çift aralıklı, 4-10 sayfa uzunluğunda olmalı; giriş, yöntem, bulgular ve tartışma bölümlerini içermelidir. İngilizce kısa başlık mutlaka belirtilmelidir. 4) Yazılardan ifade edilen düşüncelerden yazarları sorumludur. 5) Yayın Kurulu, yazıda gerekli gördüğü sözcükleri değiştirebilir. 6) Kurallara uymayan yazılar yayınlanmaz. 7) Yayınlanan her araştırmanın verilerinin 5 yıl süre ile araştırmacı tarafından saklanması zorunludur. Çalışma iki kopya halinde emdrebulten@yahoo.com adresine gönderilmelidir. Bunlar: a)-kimlik bilgilerini içeren başlık sayfası dahil b) Kimlik bilgilerini içeren başlık sayfası hariç. Sayfa 14

15 Psikoloji ve Pskiyatri Dünyasından Haberler 14. Avrupa Psikoloji Kongresi 7-10 Temmuz 2015 tarihleri arasında Milano da gerçekleşecektir. Detaylı bilgiye adresinden ulaşabilirsiniz. EMDR Avrupa 2015 Kongresi Temmuz 2015 tarihleri arasında Milano da gerçekleştirilecektir. Kongre ile ilgili detaylı bilgiye adresinden ulaşılabilir. 20. Ulusal Psikoloji Öğrencileri Kongresi Temmuz 2015 tarihleri arasında Gaziantep de gerçekleşecektir. Detaylı bilgiye adresinden ulaşabilirsiniz. EMDRIA 2015 Konferansı Ağustos 2015 tarihleri arasında Philadelphia, Amerika da düzenlenecektir. Kongre ile ilgili detaylı bilgiye adresinden ulaşabilirsiniz. Bu yıl 9. su gerçekleşecek olan Ulusal Madde ve Alkol Bağımlılığı Kongresi Aralık 2015 tarihleri arasında Edirne de yapılacaktır. Kongre ile ilgili detaylı bilgiye adresinden ulaşabilirsiniz. EMDR I.Düzey Eğitimi Eylül 2015 tarihlerinde İzmir de olacaktır. Detayları no lu telefonu arayarak Seda Köse den öğrenebilirsiniz. Sayfa 15