Ekonomi Bülteni. 10 Şubat 2014, Sayı: 06. Yurt Dışı Gelişmeler Yurt İçi Gelişmeler Finansal Göstergeler

Transkript

1 Ekonomi Bülteni, Sayı: 06 Yurt Dışı Gelişmeler Yurt İçi Gelişmeler Finansal Göstergeler Ekonomik Araştırma ve Strateji Dr. Saruhan Özel Ercan Ergüzel Ezgi Gülbaş Ali Can Duran 1

2 DenizBank Ekonomi Bülteni Yurt Dışı Gelişmeler Mario Draghi piyasaya beklediğini vermedi. Euro Bölgesi nde Ocak ayı enflasyon oranı %0.7 oranına gerilemişti. Bu oran ECB nin Kasım ayındaki toplantısında politika faizini 25 baz puan indirerek %0.25 e çekmesine neden olmuştu. Bu nedenle piyasada faiz indirimi dahil birkaç farklı ihtimal konuşulmasına karşın ECB genel beklentiye paralel faiz oranlarında bir değişikliğe gitmedi. Fakat Mario Draghi nin güvercin bir ton kullanması ve deflasyon riskine karşı atılabilecek adımlar hakkında daha yakın bir tarih için sinyal vermesi beklentisi gerçekleşmedi. Mario Draghi önceki basın toplantılarındaki gerekirse her şeyi yapmaya hazırız ifadesini tekrarlasa da deflasyon konusundaki bir risk olmadığı yönündeki söyleminin yakın zamanda ECB den bir hamle beklememek gerektiği şeklinde yorumlanması Euro nun yükselmesine neden oldu. ECB nin neden bir hamle atmadığı yönünde detaylı açıklamalarda bulunan Draghi, bunun ana nedenlerinden birinin yeteri kadar bilgiye/veriye sahip olunmamasını olduğunu vurguladı. Uzunca bir süre düşük enflasyon oranlarının görüleceği bir periyottan geçildiğini belirtirken, Mart ayının başlarında tamamlanacak olan projeksiyonların orta ve uzun vadeli enflasyon ve büyüme görünümü üzerinde daha net bir resim ortaya koyacağını belirtti. Bu söylemlerden, ECB nin Mart ayında gerçekleştireceği toplantının ve yapacağı projeksiyonların önümüzdeki dönemde ECB nin yol haritasının çizilmesinde belirleyici olacağına işaret ediyor. ABD de tarım dışı istihdam artışı Ocak ta da sürpriz yaptı. ABD de Aralık ayında beklentilerin oldukça altında kalan tarım dışı istihdam artışı Ocak ayında da beklentilerin altında kaldı. 175 bin ile 185 bin arasında değişen piyasa beklentisine karşın 113 bin adetlik ek istihdam yaratıldığı açıklandı. So- ABD Tarım Dışı İstihdam (Çeyreklik Ortalama) 400K ğuk hava koşullarına bağlanan 74 bin adetlik Aralık ayı verisi 200K sınırlı bir oranda 75 bin adete revize edilirken, Kasım ayı verisi 33 bin adet yukarı 274 bin adete revize edildi. Yıl sonlarında 0K 113K yapılan geçmişe yönelik toplu revizeler sonrası ise 2012 yılı -200K aylık ortalama ek istihdam artışı 186 bin adet olarak gerçekleşirken, 2013 yılında Aralık taki 75 bin adetlik oldukça düşük -400K artışa karşın aylık ortalama 194 bin adet ek istihdam yaratıldı. -600K Ocak ayında da soğuk hava koşullarının etkili olmuş olma ihtimali ve verinin yüksek revizyon ihtimalleri piyasanın ilk tepki -800K haricinde veriyi olumsuz karşılamamasına neden oldu. Ayrıca iş gücüne katılım oranında gerileme olmamasına karşın %6.7 den %6.6 ya gerileyen işsizlik oranı piyasada pozitif bir tepki verilmesine destek sağladı. İmalat PMI endeksleri Çin ve ABD de gerilerken, Euro Bölgesi nde yükseldi. ABD de Ocak ayı ISM imalat endeksi 56 olan piyasa beklentisinin altında 51.3 olarak açıklandı. Arka arkaya ikinci ay gerileyerek 56.5 den 51.3 e sert düşüş gösteren endeks Mayıs 2013 den bu yana en düşük değerine ulaştı. ISM imalat endeksinde en dikkat çekici gerileme önümüzdeki döneme yönelik yeni siparişler endeksi oldu. Bu alt kırılımda 64.4 den 51.2 ye görülen gerileme 1980 den bu yana görülmüş en sert aylık gerileme oranı oldu. Endeksin içindeki istihdam ve üretim göstergeleri de Aralık ayına göre genişleme hızının azaldığına işaret etti. Çin de ise son 6 ayın en düşük seviyesine gerileyen PMI endeksi imalat sanayiinin Ocak ayında daraldığına işaret etti. Dünyanın en büyük ekonomisi ABD ve ikinci en büyük ekonomisi Çin de ekonomik aktivite adına olumsuz sinyal veren veriler hafta başında risk iştahının gerilemesine neden olmuştu. Euro Bölgesi verisi ise imalat sanayiinin 2011 ortasından bu yana en iyi ayını geçirdiğine işaret etti. Aralık ayındaki 52.7 seviyesinden 54 e yükselen imalat PMI endeksi ekonomik aktivitenin istikrar kazanmaya devam ettiğine işaret etti. Mario Draghi nin de basın toplantısında bahsettiği gibi Euro Bölgesi gelişmekte olan ülkelerdeki risklere ABD den daha açık bir durumda. Bu nedenle Euro Bölgesi ihracatını etkileyebileceği için gelişmekte olan ülkelerdeki çalkantılı dönem Euro Bölgesi imalat aktivitesinin toparlanmasında yavaşlama riskini ortaya çıkarıyor Euro Bölgesi Enflasyon Oranı (%) ECB Politika Faiz Oranı (%) İmalat PMI Endeksi 45 Euro Bölgesi Çin ABD

3 DenizBank Ekonomi Bülteni Yurt Dışı Gelişmeler ABD de borçlanma tavanı yeniden gündemde başında başlayan borç tavanı tartışmaları hükümetin kısmen kapalı kalmasına neden olmuş ve sonrasında geçici bir anlaşma ile 7 Şubat a kadar ötelenmişti. Geçtiğimiz yıl 16.7 trilyon $ olan borç tavanı yapılan bu anlaşma ile askıya alınmıştı. 8 Şubat tarihinde ise borç tavanı o tarihteki borç tutarı ile limitlenecek ve yeni tavan belirlenmiş olacak. En son veriler borç tutarının 17.3 trilyon $ a ulaştığını gösteriyor. ABD Hazinesi ekstra önlemler ile borç tutarını azaltmaya çalışıyor. Fakat sadece bu ay sonuna kadar ek hamlelerin işe yarayacağını belirten ABD Hazine bakanı Jacob Lew en kısa zamanda limitin artırılması çağrısında bulundu. Geçtiğimiz borç tavanı görüşmelerinde Cumhuriyetçiler limitin artırılması karşılığı Demokratlardan ağır harcama kesintileri ve sağlık reformunu (Obamacare) iptal etmeleri gibi talepleri olmuştu. Demokratlar ise bu anlaşmalara yanaşmak istememişlerdi. Sanayi üretimi Almanya da yeniden geriledi. Euro Bölgesi nin en büyük ekonomisi Almanya da açıklanan Aralık ayı sanayi üretimi verisi genişleme beklentilerinin aksine daralmaya işaret ederek bölgenin kalanında görülen zayıflığa karşı kırılganlığına dikkat çekti. Piyasa bir önceki aya göre %0.3 lük bir artış beklerken, veride %0.6 oranında daralma gözlemlendi. Kasım ayında %2.4 ile bölgedeki sanayi üretimi artışına liderlik eden Almanya ya ek olarak genişlemenin genele yayıldığı da gözlemlenmişti. Euro Bölgesi perakende satışları beklentilerin üzerinde geriledi. Önceki ay açıklanan Kasım ayı perakende satışlar verisi beklentilerin üzerinde artış kaydetmiş PMI verilerinde de görülen toparlanmayı desteklemişti. En son açıklanan Aralık Euro Bölgesi Perakende Satışlar Endeksi 110 ayı verisi bir önceki aya göre %0.7 lik daralma beklentisinin 108 ötesinde %1.6 oranında daraldı. Ayrıca %1.4 lük Kasım ayı 106 artış oranı da %0.9 a revize edildi. ECB toplantısından önce açıklanan veri ECB nin yeni bir adım atması için baskı oluşturmuştu. Sert bir oranda gerileyen Aralık ayı verisi ve aşağı revi ze edilen Kasım ayı verisi 2011 in 3.çeyreğinden bu yana bir 100 önceki yıla göre çeyreklik büyüme üzerinde negatif etki yapan 98 hanehalkı harcamalarının büyümeyi aşağı çekmeye 4.çeyrekte -% de devam edeceğine işaret etti. Piyasa beklentisi Euro Bölgesi nin son çeyrekte önceki yılın aynı çeyreğine göre %0.4 ora nında büyüyeceği yönünde. 3

4 DenizBank Ekonomi Bülteni Yurt İçi Gelişmeler Enflasyon, Ocak 2014 Ocak ayında TÜFE aylık bazda ortalama %1.6 olan piyasa beklentisinin üzerinde %2 arttı. Yıllık TÜFE %7.8 seviyesine çıkarken, çekirdek enflasyon göstergelerinde de bozulma görüldü. TÜFE nin Ocak ayında yüksek gelmesinde kurdaki değer kaybı, 10% vergi artışları ve gıda fiyatlarındaki belirgin yükseliş etkili oldu. TÜFE endeksinde ağırlığı en yüksek olan gıda ve alkolsüz içecekler grubu fiyatlarında görülen %5.2 lik artış aylık enflasyona 7.6% 8% 7.8% 1.26 puan etki yaparken, alkollü içecek ve tütün grubunda vergi 6% artışlarının etkisiyle görülen yükselişin (%7.45) aylık enflasyona 4% etkisi 0.39 puan oldu. Kurdaki yükselişin etkisiyle ulaştırma grubu fiyatlarında %2.5 lik artış olurken, bu grubun aylık enflasyonu 2% Çekirdek I katkısı da 0.39 puan oldu. Hizmet sektörü enflasyonunda ise yemek ve konaklama hizmetlerindeki artış devam etti (sırasıyla bir önceki aya göre 1.59% ve 2.8%). Ocak ayı gerçekleşmeleriyle, yıllık gıda enflasyonu %11.3 e yükselirken, yemek hizmetleri grubundaki yıllık fiyat artışı da %11 ile manşet enflasyonun üzerinde gerçekleşti. Benzer şekilde, ulaştırma grubu fiyatları da bir önceki yıla göre manşet enflasyonun üzerinde %12 lik artış kaydetti. Kira fiyatlarında ise Ocak ayında da manşet enflasyonu altında (%0.54) artış görülürken, bu gruptaki yıllık enflasyon %6.58 ile manşet enflasyona göre daha olumlu seyir izlemeye devam etti. Ocak ayı enflasyonuna giyim ve ayakkabı grubunun ise mevsimsellikten dolayı negatif katkısı oldu. Giyim ve ayakkabı grubunda bir önceki aya göre görülen %7.6 lık düşüşün etkisi puan oldu. Çekirdek enflasyon göstergeleri Ocak ayında da bozulmaya devam etti. Gıda, Enerji, Alkollü içecekler, tütün ürünleri, ve altını dışarıda bırakan özel kapsamlı TÜFE (I Endeksi), Ocak ayında %7.1 den %7.6 ya çıktı. Kur tarafında devam eden yüksek seyir çekirdek enflasyon göstergelerinin önümüzdeki dönemde de yüksek seyretmesine neden olacaktır. Üretici fiyatlarında ise Ocak ayında da aylık bazda %3.32 lik artış görülürken, yıllık ÜFE son 2012 Ocak ayından bu yana en yüksek seviyesi olan %10.72 ye yükseldi. ÜFE nin aylık bazdaki ciddi yükselişinde ve yıllık ÜFE nin çift haneli seviyeye bazda çıkmasında gıda ve ana metal sanayi fiyatlarındaki artış etkili oldu. Gıda ürünleri imalatı fiyatlarında görülen %2.59 luk artışın endeksteki aylık artışa katkısı 0.54 puan olurken, ana metal ürünleri imalatı fiyatlarındaki yükseliş (%5.41) 0.36 puan etkide bulundu. Ocak ayı itibarıyla yıllık gıda ürünleri imalat fiyatlarındaki artış % 11.4 seviyesinde bulunuyor. Ocak ayında TÜFE de görülen yükselişte gıda fiyatlarında kuraklığın etkisiyle görülen artış, yılbaşında yapılan vergi ayarlamaları ve kurdaki yükselişin ulaştırma grubu fiyatlarına yansıması etkili oldu. Enflasyondaki yükselişi ve enflasyon beklentilerindeki bozulmayı dikkate alarak önceki hafta Merkez Bankası nın ek Para Politikası Kurulu nda yaptığı faiz artışlarının şu an için yeterli olduğunu düşünüyoruz. İlerleyen dönemde enflasyonda daha fazla bozulma görülmesi durumunda ilk etapta faiz değişikliği yerine Merkez Bankası nın piyasayı fonlamasını %10 olan bir hafta vadeli repo faizinden %12.0 (piyasa yapıcı bankalar için %11.5) olan gecelik vadeye kaydıracağını düşünüyoruz. 14% 12% Manşet ve Çekirdek TÜFE Manşet Reel Efektif Döviz Kuru, Ocak 2014 Reel Efektif Döviz Kur endeksi Ocak ayında enflasyon oranının yüksek gelmesine karşın TL de diğer para birimlerine karşı değer kaybının devam etmesiyle gerilemeye devam etti. TL, Ocak ayında dolara karşı %6.5, Euro ya karşı ise %4.7 değer kaybederken, reel efektif döviz kuru %5 düşüşle seviyesine indi. Reel Efektif Döviz Kuru (2003=100) Aşırı Değerli Para Birimi Değerli Para Birimi Aşırı Değersiz Para Birimi Oca.08 Oca.09 Oca.10 Oca.11 Oca.12 Oca.13 Oca.14 4

5 H. Senedi Piyasaları Para Piyasaları Haftalık ve Aylık Getiri DenizBank Ekonomi Bülteni Finansal Göstergeler Geçtiğimiz hafta risk iştahında toparlanma yaşandı Euro Libor daki volatil seyir devam etti, ECB den hamle beklentisi ile geriledi ve sonra yükseldi Toparlanan risk iştahı GOÜ hisse senedi endekslerinde kazanımlara destek verdi Not: Tüm veriler raporun çıktığı Cuma günü saat 12:00 itibarı ile güncellenmiştir. 5

6 Emtia Piyasaları Döviz Piyasaları Tahvil Piyasaları DenizBank Ekonomi Bülteni Finansal Göstergeler Gösterge tahvil getirisi yeniden %11 li seviyelerin altına geriledi GOÜ lere yeniden artan talep ile USD değer kaybetti, TL pozitif ayrıştı Emtia endeksleri de toparlanan risk iştahından pozitif etkilendiler Not: Tüm veriler raporun çıktığı Cuma günü saat 12:00 itibarı ile güncellenmiştir. 6