AKUT ÜST SOLUNUM YOLU ENFEKSİYONLARININ TEDAVİSİNE GÜNCEL YAKLAŞIM VE LOKAL TEDAVİ

Transkript

1 AKUT ÜST SOLUNUM YOLU ENFEKSİYONLARININ TEDAVİSİNE GÜNCEL YAKLAŞIM VE LOKAL TEDAVİ Doç.Dr. Ali Vefa YÜCETÜRK Celal Bayar Üniversitesi KBB Baş-Boyun Cerrahisi

2 Üst Solunum Yolu Enfeksiyonları Rinit ve rinosinüzit Oral kavite ve farinks enfeksiyonları Larenjitler

3 Enfeksiyöz Rinit Virütik: Rinovirüs (Soğuk algınlığı) İnfluenza HIV, su çiçeği, herpes zoster Bakteriyel: Virütik olanlara sekonder oluşur (% 10-50) Strep. Pnömonie Hem. İnfluenza Mor. Catarrhalis Staf. Aureus Difteri, lepra, tbc, sy, mantar, parazit Pratikte izole bakteriyel rinit olmaz. Tamamı rinosinüzit şeklinde görülür.

4 Enfeksiyöz Rinit

5 Sinüzit Paranazal sinüslerin mukozasının enflamasyonudur. Sadece sinüs mukozasının tutulup burun mukozasının tutulmadığı bir enflamasyon olamaz. RİNOSİNÜZİT 12 haftadan kısa Patogenez

6 Sinüzit-Patogenez Ostium tıkanıklığı Sinüs havalanmasının azalması PO2 azalması, PCO2 artması Drenajın azalması Mukus stazı Lokal enflamasyon, müköz viskozite artışı, siliyer hareket yavaşlaması Sinüs içinde bakteri çoğalması Granülositlerin toplanması ve proteolitik enzimlerin açığa çıkması PO2 azalması ve PCO2 artışının fazlalaşması Fagositozun yavaşlaması, siliyer harabiyet Anaerob bakteri artışı Mukozal Kalınlaşma

7 Sinüzit

8 Sinüzit-Etiyoloji Anatomik faktörler: Septum deviasyonu, konka hipertrofisi ve şekil bozuklukları, Haller hücresi, unsinat çıkıntı bozuklukları, vs. Allerjik rinitler Fonksiyonel bozukluklar: Kistik fibrozis, İmmotil silia send, konjenital ve akkiz immun yetmezlik Tekrarlayan viral ÜSYE Genetik yatkınlık Diğer: Adenoid veg, diş enf, yabancı cisim, laringofaringeal reflü

9 Sinüzit-Etiyoloji Mukosilier aktiviteyi etkileyen faktörler: Çevresel: kuruma, sigara dumanı, sülfür dioksit, hava sıcaklığı Fizyolojik: Hipoksi, hiperkarbi, hipertonik ve hipotonik tuzlu sol, dehidratasyon, ph değişiklikleri Farmakolojik: Fenilefrin, epinefrin, lidokain, atropin, antihistaminikler

10 Sinüzit-Etiyoloji Patojenler Strep. Pnömonie Hem. İnfluenza Mor. Catarrhalis Strep. Pyogenes Staf. Aureus Anaeroblar Gram negatif bakteriler Virüsler: Rinovirüs, influenza, adenovirüs

11 Sinüzit-Tedavi Amaçları Enfeksiyonun kontrolü Dokudaki ödemin azaltılması Drenajın kolaylaştırılması Ostium açıklığının sağlanması

12 Rinosinüzit Tedavisi Semptomatik tedavi Yatak istirahati Analjezik-antipiretik Odanın ısısının C ve nemli tutulması Bol sıvı alımı C vitamini desteği Dekonjestanlar Antihistaminikler Mukolitikler Kortikosteroidler Cerrahi Antibiyotikler

13 Dekonjestanlar OMK deki mukozal ödemi azaltıp ostiumu açarak drenajı kolaylaştırır. 1. Topikal ajanlar: fenilefrin, ksilometazolin, oksimetazolin, menthol Rinosinüzit Tedavisi 2. Oral sistemik ajanlar fenilpropanolamin psödoefedrin

14

15 Rinosinüzit Tedavisi Antihistaminikler Allerjik rinite bağlı enfeksiyonlarda tercih edilebilir. Ancak sekresyonları koyulaştırıcı etkileri sebebiyle akut rinosinüzitte tercih edilmezler.

16

17

18 Mukolitikler Rinosinüzit Tedavisi Koyulaşan sekresyonları sulandırmak ve drenajı kolaylaştırmak için sistemik dekonjestan veya antihistaminik kullanıldığında ilave olarak verilir. Ayrıca çocuklarda daha sık olan sinobronşitte alt solunum yollarındaki sekresyonların sulandırılması ve böylece atılımını kolaylaştırmak için verilebilir. Guafenezin Potasyum iyodür Kombine preparatlar

19

20 Rinosinüzit Tedavisi Kortikosteroidler Önceki tedaviler 2 hafta devam ettikten sonra hala mukozal ödem varsa topikal kortikosteroidler kullanılarak ödem çözülmeye çalışılabilir. Aktif enfeksiyonda birkaç günlük antibiyotik tedavisinden sonra verilebilir. Beklametazon Flunizolid

21 Rinosinüzit Tedavisi Cerrahi Komplikasyon oluşmuş akut sinüzitler ve kronik sinüzitlerde endikasyonu vardır.

22 Rinosinüzit Tedavisi Antibiyotikler 1. Gerekli mi? 2. Kültür alınıp mı başlanmalı? 3. Etken olabilecek mikroorganizmalar? 4. Birden fazla antibiyotik kullanımına gerek var mı? 5. İlk seçilecek ve sonrakiler? 6. SÜRESİ? 7. Sistemik mi topikal mi? 8. Maliyet? 9. Kullanım kolaylığı ve tolerabilitesi? 10. Yan etkileri?

23 Rinosinüzit Tedavisi Antibiyotikler AB Doz S. Pneum H. İnflu M.Catarrh S.Pyog S.Aureus Ampisillin 4x /- +/- + +/- Amoksisilin 3x /- +/- + +/- Amok. Klav 3x1 tb Sefaklor 4x /- + + Sefur. Aset2x /- + + Eritromisin50mg/kg + + +/- + + Trim.sulfa 2x1 tb Fusafungine* 4x1 pf * ABHS enfeksiyonunda verilmez. Ayrıca antienflamatuar etkilidir. Candida, Mycoplasma pneu ve Legionella pneu üzerinde de etkilidir.

24 Fusafungine (Locabiotal) sprey 4X günlük tedavi sonrası Klinik etkinlik % 78-92

25 Oral Kavite ve Farinks Enfeksiyonları Özellikle çocuklarda en sık hekime başvurma sebebi Waldeyer in lenfatik halkası: Palatin tonsiller, Nazofarinks tonsili(adenoid), Orofarinks yan ve arka duvarındaki lenfoid folliküller, Lingual tonsil

26 Oral Kavite ve Farinks Enfeksiyonları Sınıflandırma Akut farenjit Streptokokkal tonsillofarenjit Akut tonsillit Akut adenoidit Akut lingual tonsillit

27 Akut Farenjit Farinks yan, arka duvarı ve yumuşak damakta enflamasyon vardır. Viral (% 75): Rinovirüs, adenovirüs, koronavirüs, infkuenza virüsü, herpes simpleks, koksaki A virüsü, EBV, CMV Bakteriyel (% 25): A grubu β hemolitik steroptokok (Strep. Pyogenes)

28 Akut Farenjit

29 Streptokokkal Tonsillofarenjit A grubu β hemolitik steroptokok, primer bakteriyel enfeksiyonların % unda etkendir 5-14 yaş arasında sık Servikal LAP, ateş, tonsiller üzerinde pseudomembranöz eksuda, eritem, ödem Komplikasyon riski daha yüksek Boğaz kültürü??? ASO???

30

31 EMN Vincent anjini Ludwig anjini

32 Tonsiller hipertrofi Peritonsiller abse Difteri Parafaringeal tümör

33 Akut Tonsillit Etkenler ve klinik akut farenjite benzer. Farklı olarak tonsillerde hiperemi ve hiperemi görülür. Eksudasyon olabilir veya olmayabilir. LAP olabilir. Tedavi akut farenjitteki gibidir. Kronik ise cerrahi tedavi gündeme gelir.

34 Akut Adenoidit Maksimum büyüklüğe 3-7 yaşları arasında ulaşır. Sonra yavaş yavaş regrese olur ve puberteden sonra kaybolur. Gerçek değil, nisbi büyüklüğü önemlidir. Yan nazofarinks yumuşak doku grafisi??? Palpasyon??? Endoskopik muayene??? Klinik

35 Akut Adenoidit Komplikasyon sıktır: Akut otitis media Sekretuar otitis media Sinüzit Farenjit Larenjit Adenoid yüz, Maksiller hipoplazi ve yüz gelişiminde bozukluk Kronik tonsillit Tedavi: Antibiyotik, cerrahi

36 Akut Lingual Tonsillit Nadirdir Lingual tonsiller ödemli, hiperemik, üzerinde eksuda bulunabilir. Tedavi: Semptomatik tedavi ve antibiyotik

37 Farinks Enfeksiyonlarında Tedavi Tedavi Semptomatik: Yatak istirahati Analjezik-antipiretik Ilık serumla gargara, pastil Bol sıvı alımı Antibiyotik

38 Farinks Enfeksiyonlarında Tedavi Antibiyotik Tedavisi 1. Oral veya enjektabl Penisilin 2. Makrolidler (Eritromisin, ) 3. İkinci kuşak sefalosporinler 4. Fusafungine

39 Fusafungine (Locabiotal) sprey endikasyonları: Akut rinit, sinüzit, farenjit, tonsillit, larenjit (ABHS enfeksiyonları dışında kullanıldığında)

40 Fusafungine (Locabiotal) sprey 7 günlük tedavi ile Viral ÜSYE larında % 91, Bakteriyel ÜSYE larında % 87 etkinlik % iyi veya mükemmel tolerabilite Antimikrobiyal + Antienflamatuar Etkinlik

41 Akut Larenjitler Akut Larenjitler Epiglottit Pseudokrup Krup

42 Akut Larenjitler Viral: sıklıkla burun, PNS veya tonsillerin enfeksiyonuna eşlik eder tarzda Bakteriyel: genellikle superenfeksiyon şeklinde Toksik Termik (irritan gazlar), (kuru ve sıcak oda havası, büyük sıcaklık değişiklikleri) Mekanik: ani ses yüklenmeleri nedeniyle (vokal kord hiperemisi); dumanlı ortam ve soğuk hava kolaylaştırır

43 Akut Larenjitler Ses kısıklığı (disfoni) Tam ses kaybı (afoni) Laringoskopi: kızarık, ödemli, üzeri mukusla kaplı vokal kordlar Stroskopi: şiddetini ve seyrini belirlemede kullanılır; inflamasyon Reinke aralığına ilerlemişse kenar hareketleri kaybolur Laboratuvar: bakteriyel larenjitte lökositoz, sedimentasyon artışı

44 Akut Larenjitler-Tedavi- Mutlak ses istirahati (susmak sesin alçı bandajıdır) Sigara yasaklanır (aktif/pasif) Oda havası iyileştirilir (%50 nem, 20 C) Medikal tedavi Lokal: Antibiyotik (Fusafingine) Epitelizan pastil Sistemik: Analjezik/antienflamatuvar Antitüssif (iritasyon öksürüğü halinde) Ekspektoran Antibiyotik (sadece bakteriyel larenjitte) Kortizon (stroboskopik olarak saptanan ileri vakalarda, 40mg/gün den azalan dozlarda, 10 gün)

45 Epiglottit Larinks girişinin hiperakut seyreden, ödemli, flegmonlu iltihabıdır Haemophilus inf. tip B, Strep. Pneu. Genellikle öncesinde nazofarenkste enf. var Okul çağındaki çocuklarda (erişkinde ise sıklıkla epiglotta abseleşme) Pseudokrup ile ayrıcı tanısı yapılmalıdır Yüksek ateş, yutkunma sırasında ağrı, ağızda sıcak patates varmış gibi konuşma, horlama tarzında inspiratuvar stridor ve solunum sıkıntısı Çocukluk çağında dar anatomik oranlar nedeniyle çok tehlikeli, hayatı tehdit eden bir hastalık

46 Epiglottit-Tedavi Yatırılarak tedavi edilmeli (Çocuklarda şüphe durumunda bile!) Çocuklarda damar yolu açılırken dahi, heyecana bağlı mukozal ödem ve dispne gelişebilir Çocuk hastaların >%50 sinde entübasyon gerekir Geniş spektrumlu IV antibiyoterapi (amoksisilin+klavunik asit 3x30 mg/kg/gün) Stridor varsa, IV kortikosteroid (çocuklarda 6mg/gün, erişkinlerde 1000mg a kadar prednizolon) Epiglotta abse gelişimi cerrahi girişim gerektirir (erişkinlerde tama yakın)

47 Pseudokrup Küçük çocuklarda görülen, virus enfeksiyonuna bağlı (Parainfluenza, RSV) gelişen ve gevşek subglottik dokuların iltihabi şişmesine neden olan hastalık tablosudur. Sekonder bakteriyel enfeksiyon sıktır. Genellikle akşam ortaya çıkan ses kısıklığı, kuru, havlar tarzda öksürük, ekspiratuvar komponentli inspiratuvar stridor, dispne, siyanoz, huzursuzluk, hafif ateş Tanı klinik özelliklerle konur, laringoskopi genelde yapılamaz Larinks incelendiğinde, vokal kordlarda hiperemi, subglottik bölgede kabarık, kırmızı mukoza ödemi, fibrinle kaplı kirli yüzey

48 Pseudokrup-Tedavi Yakın solunum takibi şartıyla eve gönderilebilir Vücudun üst kısmı yükseltilir, yatmaya zorlanmaz, yatınca solunum kötüleşebilir Sedasyon (öksürüğü azaltır) Oda havası nemlendirilir (banyo, nebulizer) İnspiratuvar stridor Kortikosteroid (prednizolon 6mg/kg) Oksijen kontrollü verilebilir (azalan oksijen solunumu uyaran tek faktör!) Artan solunum sıkıntısı, çekilmeler durumunda yatırılarak tedavi Antibiyoterapi sadece yüksek ateş, lökositoz varlığında (amoksisilin 100mg/kg/gün)

49 Krup Corynebacterium diphtheriae (Etken gösterilirse bildirimi zorunlu) Orofarenks, larenks ve trakeada membranöz, kirli-beyaz bir tabaka Havlar tarzda öksürük, ağızda aseton kokusu, dispne, kötü genel durum Tedavide, Difteri antiserumu Antibiyoterapi

50 İlginiz ve sabrınız için teşekkür ederim...