ÇUKUROVA ÜNİVERSİTESİ FEN BİLİMLERİ ENSTİTÜSÜ
|
|
- Engin Aydan
- 8 yıl önce
- İzleme sayısı:
Transkript
1 ÇUKUROVA ÜNİVERSİTESİ FEN BİLİMLERİ ENSTİTÜSÜ YÜKSEK LİSANS TEZİ Muhammet BİLEN ÇELİKHANE CURUFLARINDAN LİÇ-KARBONATLAŞTIRMA PROSESİ İLE KALSİYUM KARBONAT KAZANILMASI MADEN MÜHENDİSLİĞİ ANABİLİM DALI ADANA, 2010
2 I
3 ÖZ YÜKSEK LİSANS TEZİ ÇELİKHANE CURUFLARINDAN LİÇ-KARBONATLAŞTIRMA PROSESİ İLE KALSİYUM KARBONAT KAZANILMASI Muhammet BİLEN ÇUKUROVA ÜNİVERSİTESİ FEN BİLİMLERİ ENSTİTÜSÜ MADEN MÜHENDİSLİĞİ ANABİLİM DALI Danışman : Doç. Dr. Mehmet YILDIRIM Yıl: 2010, Sayfa: 124 Jüri : Prof. Dr. Oktay BAYAT Prof. Dr. Halil Kumbur Prof. Dr. Selahattin SERİN Yrd. Doç. Dr. Hüseyin VAPUR Bu çalışmada, İskenderun Demir ve Çelik Fabrikaları A.Ş. (İsdemir) çelikhane curuflarının asetik asit (CH 3 COOH) ile liç işlemi sonrasında kalsiyumun selektif bir çözünme ile çözeltiye alınması ve elde edilen bu çözeltiye CO 2 verilerek yüksek saflıkta katı kalsiyum karbonatın (CaCO3) kazanım koşulları araştırılmıştır. Deneysel çalışmalarda, özütleme deneyleri sırasında asit derişiminin, katı-sıvı oranının, sıcaklığın, tane boyutunun ve sürenin kalsiyum ve safsızlıların çözeltiye geçmesine etkileri incelenmiştir. Aynı zamanda Ca 2+ iyonlarının çöktürülmüş kalsiyum karbonata dönüşmesi sırasında NaOH miktarı, sıcaklık, gaz (CO2) basıncı ve sürenin etkisi üzerinde durulmuştur. Elde edilen ürünün kimyasal, faz analizi ve taramalı elektron mikroskobu (SEM) analizleri yapılmış, tane boyutu incelemeleri ile ticari boyutu irdelenmiştir. Sonuç olarak 50 C sıcaklıkta, % 6,5 katı-sıvı oranında, 0,1 mm altı tane boyutundaki çelikhane curufu ile 0,7 M asit derişimine sahip çözeltide 2 saat deney süresi sonunda % 61,38 verimle kalsiyum iyonları selektif olarak çözeltiye alınmıştır. Karbonatlaştırma prosesinde NaOH ilavesi ile, 50 C de, 2 bar basınçta 10 dakikada % 92,10 verim ile % 99,77 saflıkta CaCO3 elde edilmiştir. CaCO 3 ın genel kazanım verimi % 56,50 olmuştur. Anahtar Kelimeler: Çelikhane Curufu, Liç, Karbonatlaştırma, Çöktürülmüş Kalsiyum Karbonat (Ç.K.K.) I
4 ABSTRACT MSc THESIS RECOVERY OF PRECIPITATED CALCIUM CARBONATE FROM STEELMAKING SLAGS BY LEACH CARBONATION PROCESS Muhammet BİLEN ÇUKUROVA UNIVERSITY INSTITUTE OF NATURAL AND APPLIED SCIENCES DEPARTMENT OF MINING ENGINEERIG Supervisor : Assoc. Prof. Dr. Mehmet YILDIRIM Year: 2010, Pages: 124 Jury : Prof. Dr. Oktay BAYAT Prof. Dr. Halil Kumbur Prof. Dr. Selahattin SERİN Assist. Prof. Dr. Hüseyin VAPUR In this study, recovery conditions of high purity calcium carbonate ( CaCO 3 ) by injection of carbon dioxide ( CO 2 ) into the leach solution in which Ca 2+ ions were selectively extracted from the steel making slags of Iskenderun Iron and Steel Works Co. by using acetic acid (CH 3 COOH) were studied. In the leaching experiments, effects of the acid concentration, solid / liquid ratio, particle size, and the leaching period on the dissolution of the Ca 2+ and other impurity ions into the solution were determined. Also, effects of NaOH addition, temparature, gas (CO 2 ) pressure and the period on the precipitation of Ca 2+ ions in the solution as CaCO 3 particles were investigated. Chemical, scanning electron microscope (SEM), particle size analysis and the commercial limits of the final product were discussed. Ca 2+ ions were extracted from the steel making slags (-0,1 mm) at 50 C, 6,5 % solid / liquid ratio, 0,7 M acid concentration for 2 hours with the recovery of %. Precipitated CaCO 3 that has 99,77 % purity reached 92,10 % precipitation recovery at 50 C, 2 bar pressure by adding NaOH for 10 minutes in the carbonation process. The overall production recovery of the precipitated CaCO 3 was %. Key Words: Steelmaking (BOF) Slag, Leaching, Carbonation, Precipitated Calcium Carbonate (P.C.C.) II
5 TEŞEKKÜR Bu çalışma, yılları arasında Çukurova Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Maden Mühendisliği Anabilim Dalı nda Doç. Dr. Mehmet YILDIRIM yönetiminde YÜKSEK LİSANS TEZİ olarak hazırlanmıştır. Bu çalışmanın her aşamasında bana yol gösteren danışman hocam Sn. Doç. Dr. Mehmet YILDIRIM a ve Maden Mühendisliği Bölümü ne sonsuz teşekkürlerimi sunarım. Tezim süresince bana destek veren, fabrika olanaklarından sonuna kadar faydalanmamı sağlayan İSDEMİR Kalite Met. ve Ürt. Pln. Başmüdürü Sn. Celal YEŞİL, Kalite Metalurji Müdürü Sn. Özcan BAHAROĞLU ve Eski Müdür Yard. Sn. Mehmet KAHRAMAN a, yüksek lisans çalışmalarımın her aşamasında beni motive eden Sn. Mustafa ERDOĞAN, Sn. Cevher ŞENER ve Sn. Metehan YILDIRIM a, deneysel çalışmaların yapılması adına ihtiyaç duyulan laboratuar için kendi çalışma sahalarını tarafıma tahsis eden Sn. Mustafa Kemal YURTBAY ve Hasan KELEŞ e, deney düzeneğini atölyede yapımı konusundaki yardımlarından ötürü Sn. Fatih BALIKÇI ya, şükranlarımı sunarım. Günlerce süren kimyasal analizleri büyük bir anlayışla gerçekleştiren ve sonsuz destekleri ile bana yön veren Sn. Serhat DİKE ye sonsuz teşekkür ederim. Spektral Analiz Labraturarındaki Sn. Ebru TEZCAN, Sn. Sadık POLAT, Sn. Elif HOROZOĞLU, Sn. Gamze FİDAN, Sn. Hatice BİLDİREN ve Eritiş Laboratuarındaki tüm çalışma arkadaşlarıma, ICP-OES cihazındaki analizler için Genel Kimya Laboratuarındaki başta Sn. Müberra İLKAY KURU, Sn. Özlem GÖKSU ve Sn. Esra GÜRZ olmak üzere tüm arkadaşlara desteklerinden ötürü teşekkür ederim. XRD analizlerini gerçekleştiren Erdemir de Sn. Orhan ORUÇ a, tane boyutu analizleri için çalışma arkadaşım Sn. Erkan ŞANLI ve ERMADEN de Sn. Harun KÖSE ye, SEM analizleri için desteklerinden ötürü Sn. Yasin SUBAŞI, Sn. Tolga KOÇER e, SEM analizlerini yapan Gebze Yüksek Teknoloji Enstitüsü nden Sn. Ömer Faruk DENİZ e şükranlarımı sunarım. Çalışmalarım sırasında büyük bir özveride bulunan ve manevi desteğini benden eksik etmeyen eşime, annem, babam ve değerli dostlarıma teşekkür ederim. III
6 İÇİNDEKİLER SAYFA ÖZ... I ABSTRACT... II TEŞEKKÜR... III İÇİNDEKİLER.....IV ÇİZELGELER DİZİNİ... VII ŞEKİLLER DİZİNİ... IX SİMGELER VE KISALTMALAR... XII 1. GİRİŞ Amaç Çelik Üretimi ve Bazik Oksijen Fırını (BOF) Teknolojisi Genel Olarak Çelik Üretim Prosesi İsdemir Çelik Üretim Prosesi İsdemir Hakkında Bilgiler İsdemir Üretim Prosesi BOF (Bazik Oksijen Fırını) Curuf Curuf Oluşumu Curuf Özellikleri Curuf Kimyasal Özellikleri Curufun Mineralojik Özellikleri Curuf Değerlendirme İşlemleri Çimento Üretiminde Curuf Kullanımı Karayollarında Curuf Kullanımı Balast Malzeme Olarak Curuf kullanımı Gübre Üretiminde Curuf Kullanımı Sinter Tesisinde Curuf Kullanımı Grit Üretiminde Curuf Kullanımı BOF Tesisinde Demiri Ayrıştırılan Curuf Kullanımı Dünyada Çelikhane Curufunun Değerlendirilmesi IV
7 Türkiye de Çelikhane Curufunun Değerlendirilmesi Çöktürülmüş Kalsiyum Karbonat Çöktürülmüş Kalsiyum Karbonat Özellikleri Çöktürülmüş Kalsiyum Karbonat Üretimi Geleneksel Çöktürülmüş Kalsiyum Karbonat Üretimi Alternatif Çöktürülmüş Kalsiyum Karbonat Üretimi Çöktürülmüş Kalsiyum Karbonat Kullanım Yerleri Ç.K.K. ın Kağıt Sanayinde Kullanımı Ç.K.K. ın Boya Sanayinde Kullanımı Ç.K.K. ın Plastik Sanayinde Kullanımı Ç.K.K. ın Diğer Kullanımı Alanları ÖNCEKİ ÇALIŞMALAR MATERYAL VE METOD Materyal Metod Kimyasal Analiz XRF (X-Ray Fluorescence) Analizi ICP-OES Analizi Toplam Karbon (TC) Analizi XRD (X-ray Diffraction) Analizi Tane İriliği Dağılımı Nem Analizi Taramalı Elektron Mikroskobu (SEM) Analizi Konverter Curuflarının Asetik Asit ile Çözeltiye Alınması Katı / Sıvı Ayrımı Kalsiyum Karbonatın Çöktürülmesi BULGULAR VE TARTIŞMA Çelikhane Curufunun Asetik Asit ile Çözeltiye Alınması Asit Derişiminin Etkisi Katı / Sıvı Oranının Etkisi Sıcaklığın Etkisi V
8 Tane Boyutunun Etkisi Sürenin Etkisi Kalsiyum Karbonatın Çöktürülmesi NaOH Miktarının Etkisi Sıcaklığın Etkisi Basıncın Etkisi Sürenin Etkisi Optimum Deney Şartlarında Elde Edilen Ç.K.K. Analiz Sonuçları Çöktürülmüş Kalsiyum Karbonatın Kimyasal Analizi Çöktürülmüş Kalsiyum Karbonatın Tane Boyu Analizi Çöktürülmüş Kalsiyum Karbonatın XRD Analizi Çöktürülmüş Kalsiyum Karbonatın SEM Analizi SONUÇLAR VE ÖNERİLER KAYNAKLAR ÖZGEÇMİŞ VI
9 ÇİZELGELER DİZİNİ SAYFA Çizelge 1.1. Curuf içinde bulunan bileşikler (Xuequan ve ark., 1999) Çizelge Yılı konverter (çelikhane) curuf analizleri (İsdemir Laboratuar Bilgi Sistemi, 2009) Çizelge 1.3. Curufun içerdiği fazlar (Shi, 2004) Çizelge 1.4. Erdemir'e gönderilen curuf numunesinin sonuçları (İsdemir Sistem Geliştirme müdürlüğü, 2004) Çizelge 1.5. Kalsitin kullanım alanlarına göre özellikleri (DPT, 2001) Çizelge 1.6. Toplu halde irdelendiğinde Türkiye toplam kalsit tüketimi (DPT, 2001) Çizelge 3.1. Çalışmalarda kullanılan çelikhane curufunun kimyasal analizi Çizelge 4.1. Farklı asit derişimlerinde çözeltiye alma verimleri Çizelge 4.2. Deneyde kullanılan katı-sıvı oranları Çizelge 4.3. Katı-sıvı oranına göre Ca, Si, Fe ve Mg nin çözünme miktarları ve verimleri Çizelge 4.4. Sıcaklığa göre Ca, Si, Fe ve Mg nin çözünme miktarları ve verimleri Çizelge 4.5. Çeşitli sıcaklılarda katı-sıvı ayrımı sonrası çözeltideki renk değişimi Çizelge 4.6. Deneyde kullanılan numunelerin tane boyutu dağılımları Çizelge 4.7. Tane boyut dağılımına göre Ca, Si, Fe ve Mg nin çözünme miktarları ve verimleri Çizelge 4.8. Zamana bağlı Ca, Si, Fe ve Mg nin çözünme miktarları ve verimleri Çizelge 4.9. Çöktürülmüş kalsiyum karbonat ile NaOH miktarı ilişkisi Çizelge Elde edilen CaCO 3 katısının NaOH miktarına göre kimyasal analizi Çizelge Elde edilen CaCO 3 katısının NaOH miktarına göre TC (toplam karbon) analizi VII
10 Çizelge Çöktürülmüş kalsiyum karbonat ile sıcaklık ilişkisi Çizelge Elde edilen CaCO 3 katısının sıcaklığa göre kimyasal analizi Çizelge Elde edilen CaCO 3 katısının sıcaklığa göre TC (toplam karbon) analizi Çizelge Çöktürülmüş kalsiyum karbonat ile basınç ilişkisi Çizelge Elde edilen CaCO 3 katısının basınca göre kimyasal analizi Çizelge Elde edilen CaCO 3 katısının basınca göre TC (toplam karbon) analizi Çizelge Çöktürülmüş kalsiyum karbonat ile sürenin ilişkisi Çizelge Elde edilen CaCO 3 katısının süreye göre kimyasal analizi Çizelge Elde edilen CaCO 3 katısının deney süresine göre TC analizi Çizelge Optimum şartlarda elde edilen CaCO 3 ın kimyasal analizi Çizelge ml NaOH, 50 C, 2 bar, 4 dk çöktürme deney şartlarında elde edilen katı CaCO 3 numunesinin tane boyutu analizi Çizelge ml NaOH, 50 C, 2 bar, 4 dk çöktürme deney şartlarında elde edilen katı CaCO 3 numunesinin tane boyutu analizi Çizelge ml NaOH, 50 C, 2 bar, 4 dk çöktürme deney şartlarında elde edilen katı CaCO 3 numunesinin tane boyutu analizi Çizelge ml NaOH, 70 C, 2 bar, 4 dk çöktürme deney şartlarında elde edilen katı CaCO 3 numunesinin tane boyutu analizi VIII
11 ŞEKİLLER DİZİNİ SAYFA Şekil 1.1. Entegre demir-çelik tesisine ait akım şeması (Dündar, 2006)... 5 Şekil 1.2. Bazik oksijen fırını (BOF) görünümü (Dündar, 2006)... 7 Şekil 1.3. Dünya çeliğinin üretim türlerine göre dağılımı (Taşel ve Ark., 2005)... 7 Şekil 1.4. Elekrik ark fırını görüntüsü (Dündar, 2006)... 8 Şekil 1.5. Konverter (BOF) prosesinin adımları (Karagöl, 2004) Şekil 1.6. Curuf resimleri (İskenderun Katı Atık Bertaraf Tesisi, 2009) Şekil 1.7. Curuf ve metal resimleri (İskenderun Katı Atık Bertaraf Tesisi, 2009) Şekil 1.8. Curuf sahasından genel görünüşler Şekil 1.9. Curuf değerlendirme tesisinden genel görünüşler Şekil 3.1. Sıvı haldeki çeşitli çelikhane curufları Şekil 3.2. Katılaşmış çelikhane curufu Şekil 3.3. İsdemir curuf stok sahası Şekil 3.4. BOF (Çelikhane) curuflarının eldesi ve sonraki prosesler Şekil 3.5. ICP-OES cihazı ve bileşenleri ( sayfalartezdoc) Şekil 3.6. Çöktürme deneylerinin yapıldığı kapalı sistem çöktürme cihazı Şekil 3.7. Önerilen akım şeması Şekil 4.1. Asit derişimine göre kalsiyum çözeltiye alma verimi Şekil 4.2. Asit derişimine göre elementlerin çözeltiye geçme verimleri Şekil 4.3. Asit derişimine göre elementlerin miligram olarak konsantrasyonları Şekil 4.4. İçinde safsızlıkları barındıran Ç.K.K. katıları Şekil 4.5. Katı-sıvı oranına göre elementlerin çözeltiye geçme verimleri Şekil 4.6. Katı-sıvı oranına göre çözeltideki elementlerin konsantrasyonları Şekil 4.7. Demir elementinin çözeltiye geçerek neden olduğu renk değişimleri Şekil 4.8. Sıcaklığa göre çözeltideki elementlerin konsantrasyonları Şekil 4.9. Sıcaklığa göre elementlerin çözeltiye geçme verimleri Şekil Tane boyutu dağılımına göre elementlerin çözeltiye geçme verimleri IX
12 Şekil Tane boyutu dağılımına göre çözeltideki elementlerin konsantrasyonları Şekil Zamana bağlı elementlerin çözeltiye geçme verimleri Şekil Zamana bağlı çözeltideki elementlerin konsantrasyonları Şekil NaOH ilavesinin CaCO 3 çökelme verimi üzerindeki etkisi Şekil ml NaOH ilavesinde elde edilen Ç.K.K. katısı XRD analizi Şekil ml NaOH ilavesinde elde edilen Ç.K.K. katısı XRD analizi Şekil ml NaOH ilavesinde elde edilen Ç.K.K. katısı XRD analizi Şekil ml NaOH ilavesinde elde edilen Ç.K.K. katısı XRD analizi Şekil ml NaOH ilavesinde elde edilen Ç.K.K. katısı XRD analizi Şekil Sıcaklığın CaCO 3 çökelme verimi üzerindeki etkisi Şekil C sıcaklıkta elde edilen Ç.K.K. katısı XRD analizi Şekil C sıcaklıkta elde edilen Ç.K.K. katısı XRD analizi Şekil C sıcaklıkta elde edilen Ç.K.K. katısı XRD analizi Şekil C sıcaklıkta elde edilen Ç.K.K. katısı XRD analizi Şekil C sıcaklıkta elde edilen Ç.K.K. katısı XRD analizi...95 Şekil Basıncın CaCO 3 çökelme verimi üzerindeki etkisi Şekil bar CO2 gaz basıncında elde edilen Ç.K.K. katısı XRD analizi..98 Şekil bar CO2 gaz basıncında elde edilen Ç.K.K. katısı XRD analizi Şekil bar CO2 gaz basıncında elde edilen Ç.K.K. katısı XRD analizi Şekil bar CO2 gaz basıncında elde edilen Ç.K.K. katısı XRD analizi Şekil Sürenin CaCO 3 Çökelme Verimi Üzerindeki Etkisi Şekil dakika deney süresi sonunda elde edilen Ç.K.K. katısı XRD analizi 101 Şekil dakika deney süresi sonunda elde edilen Ç.K.K. katısı XRD analizi 102 Şekil dakika deney süresi sonunda elde edilen Ç.K.K. katısı XRD analizi 102 Şekil dakika deney süresi sonunda elde edilen Ç.K.K. katısı XRD analizi Şekil Optimum deney koşullarında elde edilen CaCO 3 XRD analiz sonucu. 109 Şekil Ç.K.K. katısının litaratüre göre tane yapısı (Eloneva, 2008) Şekil x büyütmede 1. numuneye ait SEM görüntüsü Şekil x büyütmede 1. numuneye ait SEM görüntüsü X
13 Şekil x büyütmede 1. numuneye ait diğer SEM görüntüsü Şekil x Büyütmede 1. Numuneye ait SEM görüntüsü Şekil x Büyütmede 2. Numuneye ait SEM görüntüsü Şekil x Büyütmede 2. Numuneye ait SEM görüntüsü Şekil x Büyütmede 2. Numuneye ait SEM görüntüsü Şekil x Büyütmede 2. Numuneye ait Diğer SEM görüntüsü Şekil x Büyütmede 3. Numuneye ait SEM görüntüsü Şekil x Büyütmede 3. Numuneye ait SEM görüntüsü Şekil x Büyütmede 3. Numuneye ait SEM görüntüsü Şekil x Büyütmede 3. Numuneye ait Diğer SEM görüntüsü Şekil x Büyütmede 4. Numuneye ait SEM görüntüsü Şekil x Büyütmede 4. Numuneye ait SEM görüntüsü Şekil x Büyütmede 4. Numuneye ait SEM görüntüsü Şekil x Büyütmede 4. Numuneye ait SEM görüntüsü XI
14 SİMGELER VE KISALTMALAR Ç.K.K. : Çöktürülmüş Kalsiyum Karbonat C : Santigrat derece XRD XRF W ICP-OES MHz Ppm g mg l IR Å cm mm dk SEM Pa d/dk TC ph ppm : X-Ray Diffraction : X-Ray Floura : Ağırlık (weight) : Inductively Coupled Plasma Optical Emission Spectroscopy : Mega hertz : per percent milion (milyonda bir oranında) : Gram : Mili gram : Litre : İnfrared : Angstron 10-8 cm : Santimetre : milimetre : dakika : Taramalı elektron mikroskobu : Paskal : Bir dakikadaki dönüş sayısı : Toplam karbon : Hidrojen iyonu konsantrasyonu : Milyonda bir kısım µm : Mikron BOF : Basic oxygen furnace bazik oksijen fırını YF TSE DDY P.C.C. : Yüksek fırın : Türk Standartları Enstitüsü : Devlet Demir Yolları : Çöktürülmüş kalsit XII
15 1. GİRİŞ Muhammet BİLEN 1. GİRİŞ Curuflar, çeşitli metalurji tesislerinden elde edilen atık madde gruplarından birisidir. Kimyasal kompozisyonları ve özellikleri, elde edildikleri tesisin ana ürün tipine ve üretim yöntemine bağlı olarak farklılık göstermektedir. Demir çelik fabrikaları yan ürünlerinden olan çelikhane curufu, çelik üretim prosesinde, ergimiş haldeki demirin safsızlıklardan arındırılması aşamasında elde edilmektedir. Çelikhane curuflarının farklı endüstriyel tesislerde kullanımı için çeşitli araştırmalar yürütülmektedir. Çelikhane curufunun farklı üretim alanlarına hammadde olarak kullanılabilirliğinin belirlenmesindeki en önemli faktörlerden bir tanesi işlemin ekonomik katkılarıdır. Günümüzde, curufların büyük bir kısmı, özelliklerinden tam anlamıyla yararlanılmadan kullanılmakta veya kullanılmadan atılmaktadır (Dündar, 2006). Proses artıklarının veya yan ürünlerinin farklı sektörlerde hammadde kaynağı olarak kullanımı, atık bertarafı; maliyet azaltımı, etkin kaynak kullanımı ve benzeri nedenlerden ötürü günümüz teknolojilerinin önemli unsurlarından birini oluşturmaktadır. Endüstriyel atıkların değerlendirilmesi kavramı, çevresel ve ekonomik katkıları nedeniyle son yıllardaki en önemli konulardan biri haline gelmiştir. Özellikle Kyoto Protokolü nü takiben ülkelerin CO 2 emisyon değerlerini yılları arasında 1990 daki seviyenin % 5 altındaki değerlere düşürmek zorunda olmaları, atık hammadde kaynaklarına olan ilgiyi daha da arttırmaktadır. Mevcut teknolojiyle, entegre tesisler ton ham çelik üretimi başına 1,8-2,0 ton CO 2, ark ocaklı tesisler ise 0,2-0,4 ton CO 2 salım yapmaktadırlar (Özmen ve ark., 2008). Son yıllarda demir çelik fabrikaları, çevre koruma ve geri dönüşüm konusunda çeşitli programlar üzerine yoğunlaşarak, kullanılmayan atık malzeme oranını sıfıra indirmeye çalışmaktadırlar. Bu programlar; tüm çelik üretim prosesi aşamalarını, yan ürün oluşumunu minimuma indirmeyi, düşük maliyetle üretim yapmayı, taşıma ve proses teknolojilerini kapsamaktadır. Kaynakların efektif kullanımı, ekonomi ve çevre koruma faktörleri dikkate alındığında, çelik fabrikalarından çıkan çeşitli türdeki curufların, toz ve çamurların çok iyi bir şekilde değerlendirilmesini gerektirmektedir. Çelik üretiminde ortaya çıkan fazla miktardaki 1
16 1. GİRİŞ Muhammet BİLEN yan ürünler, dünyada birçok ülkede yasalarla denetlenmekte ve demir çelik fabrikaları kendi atıklarını ya da yan ürünlerini çevresel faktörleri de dikkate alarak kullanmanın veya yok etmenin yollarını aramaktadırlar. Dünyadaki eğilim, çelik üretiminde yan ürünleri mümkün olduğunca kullanmak ve yasalarla yan ürün kullanımını desteklemektir. Ülkemizde de demir çelik endüstrisinden gelen yan ürünlerin geri kazanımı ve atıkların çevreyle uyumlu bir şekilde yok edilebilmesi konusunda çalışmalar yapılarak, üretim yapan şirketler ve araştırmacılar birlikte çalışmakta, geliştirilen/geliştirilecek atık/yan ürün değerlendirme prosesleri devlet tarafından yasalarla desteklenmektedir (Günay ve Kara, 2005). Demir çelik üretim prosesi sırasında ortaya çıkan bir atık olan curufun çelik içermesi nedeniyle değerlendirilebilir olması ve çelik üretimi esnasında fazla miktarda açığa çıkması nedeniyle bir çok ülkede araştırma konusu olmuştur. Teknolojik gelişmelere paralel olarak, atıkların sebep olduğu çevre kirliliğini önlemek ve aynı zamanda atıkların geri kazanımı (demir çelik curuflarının çeşitli alanlarda değerlendirilmesine yönelik olan çalışmalar) hız kazanmıştır. Atıkların yeniden kullanılması için yoğun çalışmalar yapılmakta ve çevre açısından da önemli olması nedeniyle dünyada ve ülkemizde yasalarla da (Katı Atık Kontrol Yönetmeliği) desteklenmektedir. Bu nedenle, çelikhane curufunun tanımlanması, özelliklerinin belirlenmesi ve değerlendirilebilme yöntemlerinin saptanması önemli bir konu haline gelmiştir. Atık oluşumunu azaltarak atık kaynaklarının dikkatli bir şekilde yönetimini sağlamak, etkin bir atık yönetiminin amacıdır. Çevre ve ekonomik yüklerini azaltacak bir sistem içinde yönetimini bulmak gereklidir. Atıkların en uygun kullanımını sağlamak, geri dönüşüm oranını artırmak, geri dönüşümü olmayan kaynakları geliştirmek ve yeni ürünler üretebilme amacıyla birçok araştırma ve geliştirme yapılmaktadır (İsdemir Sistem Geliştirme Müdürlüğü, 2004) Amaç Entegre bir çelik tesisinde üretilen katı atık toplamının % 90 ını yüksek fırın ve çelikhane curufu oluştururken, geri kalan % 10 yüksek fırın, çelikhane ve haddehanelerin oksitli atıklarıdır. Çelik curufları esas olarak kalsiyum, demir, 2
17 1. GİRİŞ Muhammet BİLEN magnezyum ve mangan oksitlerin ergiyerek oluşturduğu kalsiyum silikat ve alüminoferritten meydana gelmektedir. Üretilen çeliğin özelliklerine bağlı olarak kimyasal içerik farklılıklar göstermektedir. Çelikhane curufundan maksimum fayda sağlamak günümüzün temel itici güçlerinden biridir. Yüksek fırın curufuna kıyasla çelikhane curufunun kullanımını geliştirebilme olanağı daha fazladır. Çelikhane curufunun çeşitli uygulamalarda kullanmak amacıyla geri kazanımını artırmak için global ölçekte çabalar sürmektedir. Çelikhane curufu, katılaşmış curufun tüm kütlesi içinde küçük metal parçalar ve demirli malzemeleri içerdiği gibi, curufta hapsolmuş büyük ve katılaşmış çelik parçalarıyla beraber % 30 a varan demirli malzeme içermektedir (Günay ve Kara, 2005). İskenderun Demir Çelik işletmelerinde çelikhane curufu içeriğinde demiri geri kazanmak adına bir dizi işleme tabi tutulmaktadır. Bir çok tesiste denendiği gibi, kazanım (recovery), katı curufun kırılmasını takiben içeriğindeki metal manyetik ayırmayla elde edilmektedir. Kazanımın verimi, curuf kütlesinin etkili kırılabilmesine bağlıdır. Geleneksel hurda kazanımı, çukura konmuş curufun üzerine vinçten ağırlık bırakarak gerçekleştirilmektedir. Bu yöntem curufun içinde gömülü tüm hurdayı açığa çıkarmak için yeterli değildir. Sonuçta demirli malzemelerin % 12 kadarı kayba uğramaktadır. Bu işlemler sonucu 10 mm üstü malzemeler manyetik ayırıcı ile demir içeriği mümkün olduğunca ayrıştırılmakta ve geriye kalanlar atıl olarak stoklanmakta ve herhangi bir kullanım alanı olmamaktadır (İsdemir Sistem Geliştirme Müdürlüğü, 2004). Bu çalışmada İsdemir de üretilen bir yan ürün olan çelikhane (BOF Bazik oksijen fırını) curuflarından liç karbonatlaştırma prosesi ile kalsiyum karbonat kazanılması üzerinde durulacaktır. Elde edilecek çöktürülmüş kalsiyum karbonat (Ç.K.K.) son yılların en çok tüketilen mineral maddelerindendir. Dünya tüketimi gün geçtikçe artmakta ve 10 milyon ton/yıl seviyelerine ulaşmıştır. İçerdiği saflık oranına göre fiyatı $/ton arasında değişmektedir. Sönmüş kireç üzerinden karbondioksit geçirilerek elde edilen çöktürülmüş kalsiyum karbonatın çeşitli sanayi mamullerinde kullanımı son yıllarda hızla yaygınlaşmaktadır. Bu ürünler kağıt endüstrisinde dolgu ve kaplama malzemesi olarak kullanılmakta ve böylece hem 3
18 1. GİRİŞ Muhammet BİLEN kağıt kalitesi yükselmekte, kağıdın sararması önlenmekte, hem mürekkep sarfiyatı çok düşmekte, hem de kağıt üretimi için daha az ağaç lifine ihtiyaç duyulmaktadır. Dünya tüketiminin % 72 si kağıt sektöründe olmaktadır. Ç.K.K. ın kullanıldığı başka alanlar boya, plastik, kauçuk, zamk, gıda v.b. endüstrileri gibidir (Doğan, 2007). BOF (Bazik oksijen fırını) teknolojisi ile çelik üreten tesislerde literatüre göre 1 ton çelik üretimi için gerekli curuf miktarı yaklaşık olarak 150 kg dır. BOF curufunun kimyasal kompozisyonu ve miktarı; konvertöre (BOF) şarj edilen hammaddeye, elde edilecek çeliğin cinsine ve işletme pratiğine göre değişiklik gösterir. Halihazırda İsdemir de 1 ton sıcak madenin işlenmesi sırasında yaklaşık olarak: 45 kg skal, 125 kg BOF curufu, 12,5 kg taşan curuf, 18 kg çelik potasında kalan curuf, 15 kg desülfürizasyon curufu oluşmaktadır. Bu orana göre yıllık yaklaşık 400 bin tonun üzerinde çelikhane curufu ortaya çıkmaktadır. Çalışmada teorik ve deneysel anlamda başarılı olunduğu takdirde gerekli olacak CO 2 in fabrikanın baca gazlarından temin edilmesi önerilecektir. Bu ise çevre kirliliğinin azaltılması konusunda yardımcı olacaktır (Altan, 2001). Zira 2007 yılı ocak ayı itibariyle, atmosferdeki CO 2 konsantrasyonu hacimce 383 mg/l olarak verilmektedir. Bu, 2,99x10 12 ton CO 2 'nin atmosferde bulunduğu anlamına gelmektedir. CO 2 'nin azaltılması yönünde birçok çalışma yürütülmektedir. Bunlar arasında, karbonu tutma, karbonu nakletme ve karbonu depolama öne çıkmaktadır. Bu projelerin hayata geçirilmesi, proseste gerekli CO 2 gazının teminini kolaylaştıracaktır (Teir, 2006) Çelik Üretimi ve Bazik Oksijen Fırını (BOF) Teknolojisi Genel Olarak Çelik Üretim Prosesi Ülkemizde modern anlamda demir-çelik üretimine yönelik girişimler, Cumhuriyet in kurulusundan sonra başlamış ve ilk demir-çelik tesisi, 1930 lu yıllarda Kırıkkale de kurulmuştur. Ardından entegre bir tesis olan Karabük Demir- Çelik Fabrikaları faaliyete geçmiştir. Özel sektörde ise ilk ark ocaklı tesis olan Metaş, 1960 yılında üretime başlamıştır. Yassı ürüne yönelik ilk tesis olan Erdemir 4
19 1. GİRİŞ Muhammet BİLEN ise, 1965 yılında Ereğli de üretime geçmiş, demir-çelik talebindeki gelişmeye cevap vermek üzere 1975 yılında İskenderun da, İskenderun Demir-Çelik Fabrikaları üretime başlamıştır. 80 li yılların ilk yarısında, yeni ark ocaklı tesislerin üretime geçmesiyle, özel kesim Türkiye nin demir-çelik üretimine ağırlığını koymuştur. Bugün Türkiye de kapasiteleri 100 bin ton ile 2 milyon ton arasında değişen, 15 özel sektöre, 2 tanesi kamuya ait olmak üzere, toplam 17 adet ark ocaklı tesis ile kapasiteleri 1 milyon ton ile 3 milyon ton arasında değişen 3 entegre tesis mevcuttur (Göksu, 2004). Çelik üretimi temel olarak, demirdeki safsızlıkların oksitlenerek uzaklaştırılmasını kapsamaktadır. Farklı çelik üretim proseslerine bağlı olarak kullanılan metal de değişiklik göstermektedir. Çelik üretiminde; prosese bağlı olarak, yüksek fırından çıkan pik demir, hurda metal veya sünger demir ana hammadde olarak kullanılmaktadır. Tipik bir modern entegre demir-çelik tesisine ait akım şeması Şekil 1.1 de verilmektedir (Dündar, 2006). Şekil 1.1. Entegre demir-çelik tesisine ait akım şeması (Dündar, 2006) 5
20 1. GİRİŞ Muhammet BİLEN Buna göre kok fırınında elde edilen metalurjik kok, kireç ve demir cevheri yüksek fırına şarj edilmekte ve elde edilen ergimiş metal torpido arabaları ile yüksek fırın potalarına ve kükürt giderme işleminden sonra bazik oksijen fırınına taşınmaktadır. Burada safsızlıkları giderilen ve çelik halini alan metal, ikincil metalurji tesisine gönderilmek üzere çelik potalarına boşaltılırken, BOF un dibinde kalan curuf da ayrı potalara aktarılır. İkincil metalurji tesisinde alaşım ilavesi ve sıcaklık optimizasyonu sağlanan çelik, sürekli döküm tesisinde özel kalıplara dökülerek katılaştırılır. Çelik üretiminde ilk olarak Bessemer Prosesi geliştirilmiş, sonrasında Siemens- Martin Prosesi (open-hearth), oksijen üflemeli teknikler ve son olarak da elektrik ark fırını yöntemi geliştirilmiştir. Besemer prosesinde, fırınının alt kısmında yer alan kanallardan ergimiş pik demir boyunca hava üflenerek silisyum, manganez ve karbon gibi safsızlıklar oksitlenerek curuf fazına alınmakta ve böylelikle saflaştırma gerçekleştirilmektedir (Dündar, 2006). Siemens-Martin prosesinde, pik demir hurda çelikle birlikte ergitilip saflaştırılmaktadır. Ergitme işlemi için gereken ısı miktarını sağlamak için sıcak baca gazları sisteme geri döndürülmektedir. Sıcak baca gazları, fırın içerisindeki tuğla içeren bir dizi bölmeden geçirilir, tuğlalar tarafından soğurulan ısı fırına verilen yakıtı ve havayı ısıtmak için kullanılmaktadır (Dündar, 2006). Hava üflemeli tekniklerde, kullanılan havanın, oksijen içeren, hacimce % 20 lik kısmı safsızlıkların oksitlenmesini sağlamakta ve geri kalan, baslıca azottan oluşan, % 80 lik kısım ise fırına soğuk girip sıcak olarak terk etmektedir. Bu da ısının dışarı taşınarak prosesin termal verimliliğini düşürmektedir. Oksijen üflemeli teknikler geliştirilerek bu problem ortadan kaldırılmıştır (Higgins, 1983). Bazik oksijen prosesinde; ergimiş haldeki pik demir ve hurda metal kullanılır. Fırın içerisine yüksek basınçta, safa yakın derecede oksijen gazı verilerek yaklaşık C lik bir sıcaklığa erişilir. Bu sıcaklık hurda metalin ergimesine ve karbonun uzaklaşmasına sebep olur. Yanma sonrası açığa çıkan safsızlıklar fırına ilave edilen ergiticiler (kireç veya dolomit) ile tepkimeye girerek curuf fazını oluşturur. Curufu meydana getiren bu safsızlıklar; karbon (karbon monoksit formunda), silisyum, 6
21 1. GİRİŞ Muhammet BİLEN manganez, fosfor ve az miktarda sıvı halde demir oksitlerden oluşmaktadır (Şekil 1.2). Şekil 1.2. Bazik oksijen fırını (BOF) görünümü (Dündar, 2006) Dünyada üretilen çeliğin % 65,3 ü bazik oksijen prosesi ile üretilmektedir. Ancak Türkiye de bu oran elektrik ark prosesi lehine olmaktadır (Şekil 1.3). Elektrik Ark Fırını 31,2% Siemens-Martin 2,5% Bazik Oksijen Fırını 65,3% Şekil 1.3. Dünya çeliğinin üretim türlerine göre dağılımı (Taşel ve ark., 2005) Bazik Oksijen Fırınlarının temel amacı karbon giderimidir. Fırına sıvı pik ile birlikte hem tonaj artırımı hem de soğutucu amaçlı olarak hurda da şarj edilir. Curuf 7
Pik (Ham) Demir Üretimi
Pik (Ham) Demir Üretimi Çelik üretiminin ilk safhası pik demirin eldesidir. Pik demir için başlıca şu maddeler gereklidir: 1. Cevher: Demir oksit veya karbonatlardan oluşan, bir miktarda topraksal empüriteler
DetaylıHarici Yanma Tesisi. Enerji Üretim ve Dağıtım Müdürlüğü. Özgür AKGÜN
Harici Yanma Tesisi Enerji Üretim ve Dağıtım Müdürlüğü Özgür AKGÜN 05.06.2015 Şirket Tanıtımı Alanı 4.2 km² 3 05.06.2015 Şirket Tanıtımı Ülkemizin en büyük ve tek entegre yassı çelik üreticisi 9 milyon
DetaylıBazik Oksijen Fırını (BOF)
ÇELİK ÜRETİMİ Bazik Oksijen Fırını (BOF) Çelik üretimindeki ilk modern anlamdaki uygulamalar 1850 lerdeki Bessemer uygulamaları ile başlamıştır. İlk başta bu uygulamalarda kullanılan konvertörlerin iç
DetaylıKireçtaşlarından Çöktürülmüş Kalsiyum Karbonat Üretimi Doç. Dr. Özen KILIÇ
Kireçtaşlarından Çöktürülmüş Kalsiyum Karbonat Üretimi Doç. Dr. Özen KILIÇ Ç.Ü. Müh. Mim. Fak. Maden Müh. Bölümü e-posta: zenkilic@cu.edu.tr PCC (ÇKK) NEDİR? PCC (Precipitated Calcium Carbonate), çöktürülmüş
DetaylıMETAL ÜRETİM TEKNİKLERİ
ÜRETİM YÖNTEMLERİ VE İMALAT TEKNOLOJİLERİ Doç. Dr. Fehmi Nair Erciyes Üniversitesi Makine Mühendisliği Bölümü Yrd. Doç. Dr. Afşın Alper Cerit Erciyes Üniversitesi Endüstriyel Tasarım Mühendisliği Bölümü
DetaylıDEMİR-ÇELİK SEKTÖRÜNDE ENERJİ VERİMLİLİĞİ & YÖNETİMİ
DEMİR-ÇELİK SEKTÖRÜNDE ENERJİ VERİMLİLİĞİ & YÖNETİMİ Serpil Çimen Teknik İşler Direktörü Türkiye Çelik Üreticileri Derneği 15 Ocak 2014 WOW Kongre Merkezi -İstanbul Türkiye nin Ham Çelik Üretimi (mmt)
DetaylıAlüminyum Cürufundan Alüminyum Metali ve Flaks Eldesi
Alüminyum Cürufundan Alüminyum Metali ve Flaks Eldesi 1 *Nedim SÖZBİR, 2 Mustafa AKÇİL and 3 Hasan OKUYUCU 1 *Sakarya Üniversitesi, Mühendislik Fakültesi, Makina Müh. Bölümü, 54187 Esentepe, Sakarya 2
DetaylıKimyasal Metalürji (II) (MET312)
KARADENİZ TEKNİK ÜNİVERSİTESİ Metalürji ve Malzeme Mühendisliği Bölümü Kimyasal Metalürji (II) (MET312) Dersin Sorumlusu: Yrd. Doç. Dr. Saeid Pournaderi 2016 2017 Eğitim Yılı Bahar Dönemi Flaş-Fırın Mat
Detaylı3/25/2016 YÜKSEK FIRIN REAKSİYONLARI
YÜKSEK FIRIN REAKSİYONLARI Demir oksitler hematit (Fe 2 O 3 ), magnetit (Fe 3 O 4 ) ve wüstit (FeO) olmak üzere 3 çeşittir. Bu oksitler fırın içerisinde kısımlar halinde indirgenirler. Yüksek fırın ters
DetaylıENDÜSTRİYEL SÜREÇLER MEVCUT VERİLERİN DEĞERLENDİRİLMESİ
ENDÜSTRİYEL SÜREÇLER MEVCUT VERİLERİN DEĞERLENDİRİLMESİ Erhan ÜNAL 10.03.2010 1 4. ENDÜSTRİYEL PROSESLER 4.1. Genel Çimento Üretimi Kireç Üretimi Kireçtaşı ve Dolomit Kullanımı Soda Külü Üretimi ve Kullanımı
DetaylıÇelik Üretim Metotları
Çelik Üretim Metotları - Bessemer Thomas çelik üretim metodu - Siemens - Martin çelik üretim metodu - Bazik oksijen konvertörlerinde çelik üretimi - Elektrik ark ocaklarında çelik üretimi Bu üretim metotlarından
DetaylıDemir Ve Çelik Üretimi. Üzerine Uygulamalar ve. Teknolojiler Özeti
Demir Ve Çelik Üretimi Üzerine Uygulamalar ve Teknolojiler Özeti Günümüzde çelik üretiminde dünya çapında dört yol kullanılmaktadır: 1. Yüksek Fırın/oksijenli Fırın (BF/BOF) 2. Elektrikli Ark Fırın (EAF)
DetaylıYrd. Doç. Dr. Atilla EVCİN Sol-jel Prosesleri Ders Notları
Alüminyum Alkoksit ve Alümina Üretimi Alüminyum metalinin alkolle reaksiyonu sonucu alkoksit oluşturulması ve bundan elde edilecek jelinde öğütülüp kalsine edildikten sonra alüminaya dönüşmesi beklenmektedir.
DetaylıFİGEN YARICI Nuh Çimento Sanayi A.ş. Yönetim Destek Uzman Yard. 07.10.2015
1 2 FİGEN YARICI Nuh Çimento Sanayi A.ş. Yönetim Destek Uzman Yard. 07.10.2015 3 İÇİNDEKİLER 1) TARİHÇE 2) ÇİMENTO nedir ve ÇİMENTO ÜRETİM PROSESİ 3) VERİMLİLİK UYGULAMALARI (Bu sunumda yer alan sayısal
DetaylıASC (ANDALUZİT, SİLİSYUM KARBÜR) VE AZS (ANDALUZİT, ZİRKON, SİLİSYUM KARBÜR) MALZEMELERİN ALKALİ VE AŞINMA DİRENÇLERİNİN İNCELENMESİ
ASC (ANDALUZİT, SİLİSYUM KARBÜR) VE AZS (ANDALUZİT, ZİRKON, SİLİSYUM KARBÜR) MALZEMELERİN ALKALİ VE AŞINMA DİRENÇLERİNİN İNCELENMESİ İlyas CAN*, İbrahim BÜYÜKÇAYIR* *Durer Refrakter Malzemeleri San. Ve
DetaylıÇEV416 ENDÜSTRİYEL ATIKSULARIN ARITILMASI
ÇEV416 ENDÜSTRİYEL ATIKSULARIN ARITILMASI 6.Endüstriyel Kirlenme Kontrolü - Nötralizasyon Yrd. Doç. Dr. Kadir GEDİK Birçok endüstrinin atıksuyu asidik veya bazik olduğundan alıcı ortama veya kimyasal ve/veya
DetaylıİSDEMİR DE ENERJİ YÖNETİMİ VE YAPILAN TASARRUF ÇALIŞMALARI
İSDEMİR DE ENERJİ YÖNETİMİ VE YAPILAN TASARRUF ÇALIŞMALARI Selver SAKALLI İSDEMİR A.Ş İşletmeler Genel Müdür Yardımcılığı, Yardımcı İşletmeler Baş Müdürlüğü, Enerji Yöneticiliği 31319 Hatay Tel : 0 326
DetaylıDEMIR-ÇELIK METALURJISI (DERS NOTU)
DEMIR-ÇELIK METALURJISI (DERS NOTU) Doç. Dr. ÖZKAN ÖZDEMĠR Doç. Dr. UĞUR ÖZSARAÇ 2015 1. Bessemer Yöntemi Bessemer prosesi, seri üretim boyutunda ergimiş pik demirden çelik üretimi yapılan ilk ucuz ve
DetaylıFARKLI BAĞLAYICILARIN KALSİYUM ALÜMİNAT ÇİMENTOSU ESASLI HARÇLAR ÜZERİNDEKİ ETKİLERİ. Prof. Dr. İsmail Özgür YAMAN
FARKLI BAĞLAYICILARIN KALSİYUM ALÜMİNAT ÇİMENTOSU ESASLI HARÇLAR ÜZERİNDEKİ ETKİLERİ Prof. Dr. İsmail Özgür YAMAN SUNUM İÇERİĞİ Kalsiyum Alüminat Çimentosu (KAÇ) PÇ KAÇ KAÇ Uygulama Alanları KAÇ Hidratasyonu
DetaylıMMT113 Endüstriyel Malzemeler 4 Metaller, Aluminyum ve Çinko. Yrd. Doç. Dr. Ersoy Erişir 2013-2014 Güz Yarıyılı
MMT113 Endüstriyel Malzemeler 4 Metaller, Aluminyum ve Çinko Yrd. Doç. Dr. Ersoy Erişir 2013-2014 Güz Yarıyılı Al Aluminium 13 Aluminyum 2 İnşaat ve Yapı Ulaşım ve Taşımacılık; Otomotiv Ulaşım ve Taşımacılık;
DetaylıPÜSKÜRTME ŞEKİLLENDİRME (SPRAY FORMING / SPRAY DEPOSITION)
PÜSKÜRTME ŞEKİLLENDİRME (SPRAY FORMING / SPRAY DEPOSITION) Püskürtme şekillendirme (PŞ) yöntemi ilk olarak Osprey Ltd. şirketi tarafından 1960 lı yıllarda geliştirilmiştir. Günümüzde püskürtme şekillendirme
Detaylı3/20/2018. Puzolan malzemelerin sınıflandırılması:
PUZOLAN MALZEMELER: Puzolanmaddelerin kullanımı binlerce yıl öncesine kadar gitmektedir. Eski Romalılar, Pozzuolikasabasının civarında volkanik kül ile söndürülmüş kirecin suyla birlikte karıştırılmasıyla
DetaylıEmisyon Raporu YAZICI DEMİR ÇELİK SAN.VE TUR.TİC. A.Ş.
Emisyon Raporu YAZICI DEMİR ÇELİK SAN.VE TUR.TİC. A.Ş. Rapor Bilgileri Yıl 2016 Oluşturulma Tarihi 23.10.2017 Tesis Bilgileri Adres İSKENDERUN ORGANİZE SANAYİ BÖL.SARI SEKİ İSKENDERUN HATAY Telefon 3266562300
DetaylıÇimento Fazları ve Hidratasyonu Çimento Araştırma ve Uygulama Merkezi
Çimento Fazları ve Hidratasyonu Çimento Araştırma ve Uygulama Merkezi 1 Çimento Fazları ve Hidratasyonu Belirli bir hesaplama ile bir araya getirilmiş kalker ve kil karışımının döner fırında 1400 C Sıcaklıkta
DetaylıYAPI MALZEMESİ. Romalılar devrinde ise su kireci bulunmuş ve su içi inşaatlarında kullanılmıştır.
Bilinen en eski bağlayıcılardan birisi olan kireç, eski Babil, Mısır, Finikeliler, Hitit ve Persler tarafından hava kireci olarak yapıda kullanılmıştır. Romalılar devrinde ise su kireci bulunmuş ve su
DetaylıTürkiye nin Elektrik Üretimi ve Tüketimi
Türkiye nin Elektrik Üretimi ve Tüketimi -Çimento Sanayinde Enerji Geri Kazanımı Prof. Dr. İsmail Hakkı TAVMAN Dokuz Eylül Üniversitesi Makine Mühendisliği Bölümü Enerji Kaynakları Kullanışlarına Göre
DetaylıTAMGA ENDÜSTRİYEL KONTROL SİSTEMLERİ LTD.ŞTİ., ENERJİ YÖNETİMİNDE SINIRSIZ ÇÖZÜMLER SUNAR. HOŞGELDİNİZ
TAMGA ENDÜSTRİYEL KONTROL SİSTEMLERİ LTD.ŞTİ., ENERJİ YÖNETİMİNDE SINIRSIZ ÇÖZÜMLER SUNAR. HOŞGELDİNİZ TAMGA TRİO YANMA VERİMİ Yakma ekipmanları tarafından yakıtın içerdiği enerjinin, ısı enerjisine dönüştürülme
DetaylıGRUP: Aktif güç (Kw): (Trafo gücü (KVA) + (trafo gücü (KVA) x % sürşarj) ) x 0,80
GRUP: 3710 DEMİR ÇELİK SANAYİ 2- ELEKTRİK ARK OCAKLARI İLE ÇELİK ÜRETİMİ Elektrik ocakları ile düşük, normal, yüksek karbonlu ve alaşımlı çelik üretimi kapasite hesabı aşağıdaki esaslara göre yaplır. Yapılan
DetaylıSunan: Ahmet Börüban Makina Mühendisi, Şirket Müdürü
Sunan: Ahmet Börüban Makina Mühendisi, Şirket Müdürü KARE Mühendislik Çevre Teknolojileri Sanayi ve Tic. A.Ş. A.O.S.B. 23. Cadde no:28 ADANA /TURKEY Tel: +90 322 394 4464 E-mail: ahmet48@yahoo.com Web:www.kareeng.com
DetaylıENERJİ YÖNETİMİ VE POLİTİKALARI
ENERJİ YÖNETİMİ VE POLİTİKALARI KAZANLARDA ENERJİ VERİMLİLİĞİ ÖĞRENCİNİN ADI:KUBİLAY SOY ADI:KOÇ NUMARASI:15360038 KAZANLAR Yakıtın kimyasal enerjisini yanma yoluyla ısı enerjisine dönüştüren ve bu ısı
DetaylıÇelik Üretim Esasları ÇELİK ÜRETİM ESASLARI. Çelik Üretim Esasları. Çelik Üretim Esasları
Çelik Üretim Esasları Ham demirden çelik üretimin esasları şunlardır: ÇELİK ÜRETİM ESASLARI 1. Ham demirdeki C un istenen değere göre azaltılması. 2. Sıvı ham demir içinde P ve S ü mümkün olduğu kadar
DetaylıISIDAÇ 40. yapı kimyasalları. Özel ürünleriniz için özel bir çimento!
ISIDAÇ 40 yapı kimyasalları Özel ürünleriniz için özel bir çimento! Çimsa ISDAÇ 40 Kalsiyum Alüminat Çimentosu Yapı Kimyasalları Uygulamaları www.cimsa.com.tr ISIDAÇ 40, 10 yılı aşkın süredir Çimsa tarafından,
Detaylı2. MİKRO İNCELEME ( PETROGRAFİK-POLARİZAN MİKROSKOP İNCELEMESİ)
SVS Doğaltaş Madencilik Sanayi ve Ticaret A.Ş. uhdesinde bulunan Sivas İli, İmranlı İlçesi sınırları dahilindeki 20055289 (ER: 3070586), 20055290 (ER: 3070585), 20065229 (ER: 3107952) ruhsat numaralı II.B
DetaylıBeton Melike Sucu ZEMİN BETONLARINDA KALSİYUM ALÜMİNAT ÇİMENTOSU KULLANIMI. Nisan, 17
Beton 2017 Melike Sucu ZEMİN BETONLARINDA KALSİYUM ALÜMİNAT ÇİMENTOSU KULLANIMI Nisan, 17 İçerik NEDEN KAÇ KAÇ MİKROYAPI VE KİMYASAL ÖZELLİKLERİ KAÇ HİDRATASYONU ATAKLARA KARŞI DAYANIM KİMYASAL ATAKLAR
DetaylıHİDROJEN ÜRETİMİ BUĞRA DOĞUKAN CANPOLAT
1 HİDROJEN ÜRETİMİ BUĞRA DOĞUKAN CANPOLAT 16360018 2 HİDROJEN ÜRETİMİ HİDROJEN KAYNAĞI HİDROKARBONLARIN BUHARLA İYİLEŞTİRİMESİ KISMİ OKSİDASYON DOĞAL GAZ İÇİN TERMAL KRAKİNG KÖMÜR GAZLAŞTIRMA BİYOKÜTLE
DetaylıÇimento Klinker Fazları ve Öğütme Parametreleri Arasındaki İlişkiler
Çimento Klinker Fazları ve Öğütme Parametreleri Arasındaki İlişkiler Çimsa Çimento Araştırma ve Uygulama Merkezi Mayıs, 2017 Çimento Üretimi ve Enerji Kullanımı Çimento üretimi, enerji kullanımının yoğun
DetaylıÇimento Fazları ve Etkileri
Çimento Fazları ve Etkileri Çimsa Çimento Araştırma ve Uygulama Merkezi Ocak, 2017 Kalsiyum Alüminat / Portland Çimentosu - Faz Yapıları ve Etkileri 1. Kalsiyum Alüminat Çimentosu Fazları ve Etkileri 2.
Detaylıİkincil Çelik Metalurjisi (MATE 482) Ders Detayları
İkincil Çelik Metalurjisi (MATE 482) Ders Detayları Ders Adı Ders Kodu Dönemi Ders Saati Uygulama Saati Laboratuar Saati Kredi AKTS İkincil Çelik Metalurjisi MATE 482 Her İkisi 3 0 0 3 5 Ön Koşul Ders(ler)i
DetaylıÇİMENTO ÜRETİMİ VE HAVA KİRLİLİĞİ
Dokuz Eylül Üniversitesi, Mühendislik Fakültesi, Çevre Mühendisliği Bölümü, Buca/İZMİR ÇİMENTO ÜRETİMİ VE HAVA KİRLİLİĞİ 1 / 56 EN ÇOK ÜRETİM YAPAN 15 ÜLKE Türkiye, çimento üretiminde dünyada 5. Avrupada
DetaylıKÜKÜRT DİOKSİT GAZI İLE ÜLEKSİT TEN BORİK ASİT ÜRETİMİ
KÜKÜRT DİOKSİT GAZI İLE ÜLEKSİT TEN BORİK ASİT ÜRETİMİ İbrahim Hakkı Karakaş a*,mehmet Çopur b, M. Muhtar Kocakerim c, Zeynep Karcıoğlu Karakaş d a Bayburt Üniversitesi, Bayburt Meslek Yüksek Okulu, Bayburt
DetaylıKÖMÜRÜN GAZLAŞTIRILMASI YOLUYLA ELDE EDİLEN SENTEZ GAZINDAN METANOL ÜRETİMİ
Ek 2 ULUSAL ÖĞRENCİ TASARIM YARIŞMASI PROBLEM TANIMI KÖMÜRÜN GAZLAŞTIRILMASI YOLUYLA ELDE EDİLEN SENTEZ GAZINDAN METANOL ÜRETİMİ 1. Giriş Türk kömür rezervlerinden metanol üretimi Kömürden metanol üretimi,
DetaylıDOÇ. DR. FATİH ÇALIŞKAN
Sakarya Üniversitesi, Teknoloji Fakültesi, Metalurji ve Malzeme Mühendisliği Bölümü Metalurji ve Malzeme Laboratuarı ve Uygulamaları Dersi Deney Föyü PİROMETALURJİK YÖNTEMLERLE METAL TOZ ÜRETİMİ 1- AMAÇ
DetaylıISIDAÇ 40. karo. Özel ürünleriniz için özel bir çimento!
karo Özel ürünleriniz için özel bir çimento! Çimsa Kalsiyum Alüminat Karo Uygulamaları www.cimsa.com.tr, 10 yılı aşkın süredir Çimsa tarafından, TS EN 14647 standardına uygun olarak üretilen Kalsiyum Alüminat
DetaylıBARTIN ÜNİVERSİTESİ METALURJİ VE MALZEME MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ MALZEME LABORATUVARI-I DERSİ OKSİTLİ BAKIR CEVHERİNİN LİÇİ DENEYİ DENEYİN AMACI: Uygun
BARTIN ÜNİVERSİTESİ METALURJİ VE MALZEME MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ MALZEME LABORATUVARI-I DERSİ OKSİTLİ BAKIR CEVHERİNİN LİÇİ DENEYİ DENEYİN AMACI: Uygun bir reaktif kullanarak oksitli bakır cevherindeki bakırı
DetaylıDünya Enerji Konseyi Türk Milli Komitesi TÜRKİYE 10. ENERJİ KONGRESİ
Dünya Enerji Konseyi Türk Milli Komitesi TÜRKİYE 10. ENERJİ KONGRESİ ERDEMİR 4 NOLU SLAB ISITMA FIRINI: SEVİYE 2 ISI OPTİMİZASYON SİSTEMLİ YÜRÜYEN TABANLI DİJİTAL FIRIN Vedat BEKTAŞ 1, Ercan ARI 2, 1 Ereğli
Detaylı6XXX EKSTRÜZYON ALAŞIMLARININ ÜRETİMİNDE DÖKÜM FİLTRELERİNDE ALIKONAN KALINTILARIN ANALİZİ
6XXX EKSTRÜZYON ALAŞIMLARININ ÜRETİMİNDE DÖKÜM FİLTRELERİNDE ALIKONAN KALINTILARIN ANALİZİ Kemal Örs ve Yücel Birol ASAŞ Alüminyum Malzeme Enstitüsü MAM TUBİTAK Maksimum billet uzunluğu :7.300mm, ve152,178,203,254,355mm
DetaylıToz Metalürjisi. Prof. Dr. Akgün ALSARAN. Notların bir bölümü Dr. Rahmi Ünal ın web sayfasından alınmıştır.
Toz Metalürjisi Prof. Dr. Akgün ALSARAN Notların bir bölümü Dr. Rahmi Ünal ın web sayfasından alınmıştır. Toz metalürjisi İmali zor parçaların (küçük, fonksiyonel, birbiri ile uyumsuz, kompozit vb.) ekonomik,
DetaylıProf.Dr.Muzaffer ZEREN SU ATOMİZASYONU
. Prof.Dr.Muzaffer ZEREN SU ATOMİZASYONU Su atomizasyonu, yaklaşık 1600 C nin altında ergiyen metallerden elementel ve alaşım tozlarının üretimi için en yaygın kullanılan tekniktir. Su atomizasyonu geometrisi
DetaylıSODA KATI ATIĞININ ÇİMENTODA KULLANILABİLİRLİĞİ
SODA KATI ATIĞININ ÇİMENTODA KULLANILABİLİRLİĞİ Nadiye Gür Soda Sanayi A.Ş. Geliştirme Uzmanı 11 Nisan 2013 Adana Sanayi Odası Seyhan/Adana GİRİŞ- SOLVAY PROSESİ HAMMADDELER ÜRÜNLER AMONYAK HAFİF SODA
DetaylıELEKTROLİTİK TOZ ÜRETİM TEKNİKLERİ. Prof.Dr.Muzaffer ZEREN
Prof.Dr.Muzaffer ZEREN Bir çok metal (yaklaşık 60) elektroliz ile toz haline getirilebilir. Elektroliz kapalı devre çalışan ve çevre kirliliğine duyarlı bir yöntemdir. Kurulum maliyeti ve uygulama maliyeti
DetaylıDEMİR - ÇELİK ÜRETİMİ
DEMİR - ÇELİK ÜRETİMİ Demir üretiminde, yaklaşık olarak bir ton demir üretmek için yedi ton hammadde gerekmektedir: 2.0 ton demir cevheri 1.0 ton kok 0.5 ton kireç taşı 3.5 ton gaz Temel olarak çelik
DetaylıASC VE AZS MALZEMELERİN ALKALİ VE AŞINMA DİRENÇLERİNİN İNCELENMESİ
ALKALİ VE AŞINMA İbrahim BÜYÜKÇAYIR, İlyas CAN. 1 Çimento sanayinde alkali problemleri son zamanlarda alternatif yakıt t ve hammadde kullanımını ile da etkisi artan, sıkça s karşı şılaşılan sorunlardan
DetaylıÇEYREK FİNANSAL SONUÇLARI KARDEMİR A.Ş. AĞUSTOS 2017
2017 2. ÇEYREK FİNANSAL SONUÇLARI A.Ş. AĞUSTOS 2017 Sorumluluk Beyanı Bu sunumda yer alan bilgiler Karabük Demir Çelik San. ve Tic. A.Ş. tarafından hazırlanmıştır ve burada sunulan bilgiler yazım esnasında
DetaylıYAPI MALZEMESİ OLARAK BETON
TANIM YAPI MALZEMESİ OLARAK BETON Concrete kelimesi Latinceden concretus (grow together) ) kelimesinden gelmektedir. Türkçeye ise Beton kelimesi Fransızcadan gelmektedir. Agrega, çimento, su ve gerektiğinde
DetaylıKOMPOZİTLER Sakarya Üniversitesi İnşaat Mühendisliği
Başlık KOMPOZİTLER Sakarya Üniversitesi İnşaat Mühendisliği Tanım İki veya daha fazla malzemenin, iyi özelliklerini bir araya toplamak ya da ortaya yeni bir özellik çıkarmak için, mikro veya makro seviyede
DetaylıDÖKÜM TEKNOLOJİSİ. Döküm:Önceden hazırlanmış kalıpların içerisine metal ve alaşımların ergitilerek dökülmesi ve katılaştırılması işlemidir.
DÖKÜM TEKNOLOJİSİ Döküm:Önceden hazırlanmış kalıpların içerisine metal ve alaşımların ergitilerek dökülmesi ve katılaştırılması işlemidir. DÖKÜM YÖNTEMİNİN ÜSTÜNLÜKLERİ Genelde tüm alaşımların dökümü yapılabilmektedir.
DetaylıSUNUM İÇERİĞİ DÜNYA DA VE TÜRKİYE DE DEMİR ÇELİK SEKTÖRÜ II. KARDEMİR III. YATIRIMLARIMIZ 2 / 48
SUNUM İÇERİĞİ I. DÜNYA DA VE TÜRKİYE DE DEMİR ÇELİK SEKTÖRÜ II. KARDEMİR III. YATIRIMLARIMIZ 2 / 48 3 / 48 DÜNYA HAM ÇELİK ÜRETİMİ 2013 2014 Dünya ham çelik üretimi yaklaşık 1,618 milyar tondur. Çin, Dünya
DetaylıMMT113 Endüstriyel Malzemeler 7 Seramikler. Yrd. Doç. Dr. Ersoy Erişir 2014-2015 Güz Yarıyılı
MMT113 Endüstriyel Malzemeler 7 Seramikler Yrd. Doç. Dr. Ersoy Erişir 2014-2015 Güz Yarıyılı Aşınmaya dayanıklı parçalar Kesici takımlar Dekorasyon ve sanat Yalıtkan malzemeler Elektronik http://www.flickr.com
DetaylıSÜRDÜRÜLEBİLİR ÇELİK ÜRETİMİ
43. YIL TÜRKİYE DEMİR ÇELİK ÜRETİCİLERİ DERNEĞİ SÜRDÜRÜLEBİLİR ÇELİK ÜRETİMİ DR. VEYSEL YAYAN GENEL SEKRETER HACETTEPE ÜNİVERSİTESİ KONGRE MERKEZİ SIHHİYE / ANKARA 10 NİSAN 2013 Bölgeler İtibariyle Ham
Detaylı2.Oturum: Kalıp & Maça Teknolojileri Oturum Başkanı: Teoman Altınok (Entil Endüstri)
«Daha Temiz Motor Bloğu ve Silindir Kafaları için Gelişmiş Boya Sistemleri» Simon Turley, Halil Gönenbaba (Metko Hüttenes Albertus) 2.Oturum: Kalıp & Maça Teknolojileri Oturum Başkanı: Teoman Altınok (Entil
DetaylıSAĞLIK GEREÇLERİ ÜRETİMİNDE ENERJİ VE SİNTERLEME SICAKLIĞININ DÜŞÜRÜLMESİ ÇALIŞMALARI
SERAMİK ARAŞTIRMA MERKEZİ SAĞLIK GEREÇLERİ ÜRETİMİNDE ENERJİ VE SİNTERLEME SICAKLIĞININ DÜŞÜRÜLMESİ ÇALIŞMALARI PERVİN DAĞ 03 04 2009 İçerik Türkiye de enerji tüketimi Enerji esaslı CO 2 emisyonu Türkiye
DetaylıÇimento Sektörünün Ekolojik Sürdürülebilirliği ve Eren Holding Çalışmaları
Çimento Sektörünün Ekolojik Sürdürülebilirliği ve Eren Holding Çalışmaları Türkiye de nüfus artışına paralel ilerleyen konut ihtiyacı, devam eden kamu projeleri, altyapı çalışmaları ve artan sanayileşme
DetaylıGönen Enerji Biyogaz, Sentetik Petrol, Organik Gübre ve Hümik Asit Tesisleri: Ar-Ge Odaklı Örnek Bir Simbiyoz Çalışması Hasan Alper Önoğlu
Gönen Enerji Biyogaz, Sentetik Petrol, Organik Gübre ve Hümik Asit Tesisleri: Ar-Ge Odaklı Örnek Bir Simbiyoz Çalışması Hasan Alper Önoğlu Altaca Çevre Teknolojileri ve Enerji Üretim A.Ş. Yönetim Kurulu
DetaylıISIDAÇ 40. refrakter. Özel ürünleriniz için özel bir çimento!
refrakter Özel ürünleriniz için özel bir çimento! Çimsa Kalsiyum Alüminat Refrakter Uygulamaları www.cimsa.com.tr, 10 yılı aşkın süredir Çimsa tarafından, TS EN 14647 standardına uygun olarak üretilen
DetaylıMMT209 Çeliklerde Malzeme Bilimi ve Son Gelişmeler 3 Çelik üretimi. Yrd. Doç. Dr. Ersoy Erişir Güz Yarıyılı
MMT209 Çeliklerde Malzeme Bilimi ve Son Gelişmeler 3 Çelik üretimi Yrd. Doç. Dr. Ersoy Erişir 2013-2014 Güz Yarıyılı Fırın Ön hadde Nihai hadde Soğuma Sarma Hadde yolu koruyucusu 1200-1250 ºC Kesme T >
DetaylıİNŞAAT MALZEME BİLGİSİ
İNŞAAT MALZEME BİLGİSİ Prof. Dr. Metin OLGUN Ankara Üniversitesi Ziraat Fakültesi Tarımsal Yapılar ve Sulama Bölümü HAFTA KONU 1 Giriş, yapı malzemelerinin önemi 2 Yapı malzemelerinin genel özellikleri,
DetaylıKAZANLARDA ENERJİ VERİMLİLİĞİ
KAZANLARDA ENERJİ VERİMLİLİĞİ BİRSEN BAKIR ELEKTRİK MÜH. ENERJİ YÖNETİCİSİ EVD ENERJİ YÖNETİMİ -1- Kazanlar Yakıtın kimyasal enerjisini yanma yoluyla ısı enerjisine dönüştüren ve bu ısı enerjisini taşıyıcı
DetaylıKATI YALITIM MALZEMELERİ KALSİYUM SİLİKAT
KATI YALITIM MALZEMELERİ KALSİYUM SİLİKAT Celal Bayar Üniversitesi Turgutlu Meslek Yüksekokulu İnşaat Bölümü Öğretim Görevlisi Tekin TEZCAN İnşaat Yüksek Mühendisi KALSİYUM SİLİKAT Yüksek mukavemetli,
DetaylıİNŞAAT MALZEME BİLGİSİ
İNŞAAT MALZEME BİLGİSİ Prof. Dr. Metin OLGUN Ankara Üniversitesi Ziraat Fakültesi Tarımsal Yapılar ve Sulama Bölümü HAFTA KONU 1 Giriş, yapı malzemelerinin önemi 2 Yapı malzemelerinin genel özellikleri,
DetaylıÇEV416 ENDÜSTRİYEL ATIKSULARIN ARITILMASI
ÇEV416 ENDÜSTRİYEL ATIKSULARIN ARITILMASI 9.Çözünmüş İnorganik ve Organik Katıların Giderimi Yrd. Doç. Dr. Kadir GEDİK İnorganiklerin Giderimi Çözünmüş maddelerin çapları
DetaylıDİYARBAKIR MERMER TOZ ARTIKLARININ TAŞ MASTİK ASFALT YAPIMINDA KULLANILABİLİRLİĞİNİN ARAŞTIRILMASI
DİYARBAKIR MERMER TOZ ARTIKLARININ TAŞ MASTİK ASFALT YAPIMINDA KULLANILABİLİRLİĞİNİN ARAŞTIRILMASI 1.GİRİŞ Mermer üretiminde ülkemiz dünyada önemli bir yere sahiptir. Mermer ocak işletmeciliği ve işleme
DetaylıYAPI MALZEMESİ YAPI MALZEMESİNE GİRİŞ
YAPI MALZEMESİNE GİRİŞ KAYNAK KİTAPLAR 1.) Yapı Malzemesi-II (Bülent BARADAN) DEU 2.) Yapı Malzemesi ve Beton (M. Selçuk GÜNER, Veli SÜME) 3.) Yapı Malzemesi (Bekir POSTACIOĞLU) 4.) Yapı Malzemesi Problemleri
DetaylıNUR KĐREÇ SAN. TĐC. VE PAZ. LTD. ŞTĐ. Çeşitli Atıkların Kireç Fırınlarında Yakıt Olarak Değerlendirilmesi
NUR KĐREÇ SAN. TĐC. VE PAZ. LTD. ŞTĐ Çeşitli Atıkların Kireç Fırınlarında Yakıt Olarak Değerlendirilmesi ADANA (2014) KĐREÇ Kireç taşlarının 900 o C-1200 o C de kalsinasyonu ile kireç (CaO) elde edilir.
DetaylıYTÜMAKiNE * A305teyim.com
YTÜMAKiNE * A305teyim.com KONU: Kalın Sacların Kaynağı BİRLEŞTİRME YÖNTEMLERİ ÖDEVİ Kaynak Tanımı : Aynı veya benzer cinsten iki malzemeyi ısı, basınç veya her ikisini birden kullanarak, ilave bir malzeme
DetaylıTIBBİ ATIKLARIN YAKILARAK BERTARAFI
TIBBİ ATIKLARIN YAKILARAK BERTARAFI Ahmet Çağrı GÖR Tıbbi Atık Bertaraf Şefi e-posta: agor@istac.istanbul İstanbul Aralık, 2016 İSTANBUL DA TIBBİ ATIKLARIN BERTARAFI Dikkat! Tıbbi Atık TIBBİ ATIKLARIN
DetaylıÇİMENTO TESİSLERİNDE ATIK ISI GERİ KAZANIMINDAN ELEKTRİK ÜRETİMİ. Hasan Çebi. Nuh Çimento 2015
ÇİMENTO TESİSLERİNDE ATIK ISI GERİ KAZANIMINDAN ELEKTRİK ÜRETİMİ Hasan Çebi Nuh Çimento 2015 Özet Enerjiyi yoğun kullanan çimento tesisler yıllarca proses gereği attıkları ısılarını değerlendirmek için
DetaylıFIRAT ÜNİVERSİTESİ TEKNOLOJİ FAKÜLTESİ METALURJİ VE MALZEME MÜHENDİSLİĞİ 3. SINIF EKSTRAKTİF METALURJİ DERSİ VİZE SINAV SORULARI CEVAP ANAHTARI
FIRAT ÜNİVERSİTESİ TEKNOLOJİ FAKÜLTESİ METALURJİ VE MALZEME MÜHENDİSLİĞİ 3. SINIF EKSTRAKTİF METALURJİ DERSİ VİZE SINAV SORULARI CEVAP ANAHTARI ---------------------------------------Boşluk Doldurma Soru
DetaylıÇİMENTO ve -Çimento Türleri-
ÇİMENTO ve -Çimento Türleri- Hayat BOZKIR Türkiye Çimento Müstahsilleri Birliği (TÇMB) 10.05.2012 YÜF Beton ve Beton Bileşenleri Semineri ÇİMENTO Tanımı Üretimi Türleri ÇİMENTO malzemesi önemli bir yapı
DetaylıAtık/Hurda Demir & Metal Tam Entegre Geri Dönüşüm Tesisi Fabrikası Demir Boru Profil Üretimi
Atık/Hurda Demir & Metal Tam Entegre Geri Dönüşüm Tesisi Fabrikası Demir Boru Profil Üretimi Demir Çelik hurdaları atıl olarak her yerde bulunmaktadır ve oksidasyon sebebiyle de yok olmaktadır. Bu atıl
DetaylıİSTANBUL OFİSİ İSTANBUL OFİS
ÜNİTE KODU ÜNİTE ADI MASO MER KODU MASOMER ADI KİŞİ SAYISI 50000951 Mali Kontrol ve Analiz Müdürlüğü 171033 MALİ İŞLER YÖNET İST 1 50004162 Paz. Müd.(Fabrikalar Sip. Tak. ve Yön) 161001 SATIŞ VE PAZARLAMA
DetaylıGaz arıtımı sonucu oluşan ve tehlikeli maddeler içeren çamurlar ve filtre kekleri dışındaki gaz arıtımı sonucu oluşan çamurlar
Düzenli Depolama - 1. Sınıf (Tehlikeli Atık Düzenli Depolama) 01 03 04* Sülfürlü cevherlerin işlenmesinden kaynaklanan asit üretici maden atıkları 01 03 05* Tehlikeli madde içeren diğer maden atıkları
DetaylıTKĐ SINIRLI SORUMLU EGE LĐNYĐTLERĐ ĐŞLETMESĐ MÜESSESE MÜDÜRLÜĞÜ LABORATUVAR ŞUBE MÜDÜRLÜĞÜ
Laboratuvar Şube Müdürlüğü bünyesindeki cihazlar, numune hazırlama ve analiz cihazları olarak iki ana gruba ayrılır. 1. NUMUNE HAZIRLAMA 1.1.KIRICILAR : Çekiçli Kırıcı - Çeneli Kırıcı : PRS Makine RETSCH/BB200
DetaylıİÇERİK. Amaç Yanma Dizel motorlardan kaynaklanan emisyonlar Dizel motor kaynaklı emisyonların insan ve çevre sağlığına etkileri Sonuç
SAKARYA 2011 İÇERİK Amaç Yanma Dizel motorlardan kaynaklanan emisyonlar Dizel motor kaynaklı emisyonların insan ve çevre sağlığına etkileri Sonuç Yanma prosesinin incelenmesi ve temel yanma ürünleri Sıkıştırmalı
DetaylıDokuz Eylül Üniversitesi, Mühendislik Fakültesi, Çevre Mühendisliği Bölümü, Buca/İZMİR ÇİMENTO ÜRETİMİ VE HAVA KİRLİLİĞİ
Dokuz Eylül Üniversitesi, Mühendislik Fakültesi, Çevre Mühendisliği Bölümü, Buca/İZMİR ÇİMENTO ÜRETİMİ VE HAVA KİRLİLİĞİ Üretim aşamaları - Ham madde depolama ve hazırlama - Yakıt depolama ve hazırlama
DetaylıYAŞ KALIPLAMA KUMUNUN OPTİMİZASYONU VE STANDARTLAŞTIRILMASI
YAŞ KALIPLAMA KUMUNUN OPTİMİZASYONU VE STANDARTLAŞTIRILMASI Erkan DALAY* ve Onur ER** * Laboratuvar Uzmanı, EKU Fren ve Döküm Sanayi AŞ, Kocaeli, TÜRKİYE ** Ar-Ge Mühendisi, EKU Fren ve Döküm Sanayi AŞ,
DetaylıSODA SANAYİ A.Ş. NİN ENDÜSTRİYEL SİMBİYOZ ÇALIŞMALARI
SODA SANAYİ A.Ş. NİN ENDÜSTRİYEL SİMBİYOZ ÇALIŞMALARI Nadiye Gür Soda Sanayi A.Ş. Geliştirme Müdürü Endüstriyel Simbiyoz Konferansı 20 Şubat 2014 Ankara İÇERİK Soda Sanayi A.Ş.- Genel Tanıtım Simbiyoz
DetaylıPortland Çimentosu ve Kalsiyum Alüminat Çimentosu Mineral Fazlarının Yapı Kimyasalı Ürünlerinin Performansına Etkileri. Eylül,2017 İstanbul
1 2 Portland Çimentosu ve Kalsiyum Alüminat Çimentosu Mineral Fazlarının Yapı Kimyasalı Ürünlerinin Performansına Etkileri Eylül,2017 İstanbul 3 Düşünmek bilmekten daha ilginçtir; ama incelemekten daha
DetaylıFOSİL YAKITLARIN YANMASI
Kömür, sıvı yakıtlar ve doğal gazın yakılması sırasında açığa çıkan bazı gazların zehirleyici etkileri ve çevre için zararları vardır. Kükürtdioksit (SO 2 ) ve (NO x ) ler bu zararlı gazların miktar ve
Detaylıetkilemezler. Karbon miktarının çeliğin özelliklerine etkisi
Çeliklerin karbon oranlarına göre genel olarak sınıflandırılması: Düşük Karbonlu Çelikler: Düşük karbonlu çelikler en fazla % 0.25 mertebelerinde karbon içerirler. Bunlar diğer türlere kıyasla en fazla
DetaylıÇEVRE MÜHENDĠSLĠĞĠ BÖLÜMÜ 0010020036 KODLU TEMEL ĠġLEMLER-1 LABORATUVAR DERSĠ DENEY FÖYÜ
DENEY NO: 5 HAVAANDIRMA ÇEVRE MÜHENDĠSĠĞĠ BÖÜMÜ Çevre Mühendisi atmosfer şartlarında suda çözünmüş oksijen ile yakından ilgilidir. Çözünmüş oksijen (Ç.O) su içinde çözünmüş halde bulunan oksijen konsantrasyonu
DetaylıDöküm kumu bileşeni olarak kullanılan silis kumunda tane büyüklüklerinin tespiti.
DÖKÜM KUMLARININ ELEK ANALİZİ 1. DENEYİN AMACI Döküm kumu bileşeni olarak kullanılan silis kumunda tane büyüklüklerinin tespiti. 2. TEORİK BİLGİLER Döküm tekniğinde ergimiş metalin içine döküldüğü kalıpların
DetaylıNEFELİNLİ SİYENİT Sodyum & Potasyum Feldspat B & S YATIRIM A.Ş. KIRŞEHİR NEFELİN İŞLETMELERİ
NEFELİNLİ SİYENİT Sodyum & Potasyum Feldspat B & S YATIRIM A.Ş. KIRŞEHİR NEFELİN İŞLETMELERİ B& S YATIRIM A.Ş. Kırşehir Nefelin İşletmeleri w w w. b s ya t i r i m.co m.t r Ankara Merkez Kırşehir Nefelin
DetaylıENERJİ VERİMLİLİĞİ MEVZUATI VE KOJENERASYONUN YERİ
ENERJİ VERİMLİLİĞİ MEVZUATI VE KOJENERASYONUN YERİ enveripab Bilinçlendirme Semineri (Marmara Üniversitesi) 12 Kasım 2008 A. Yıldırım TÜRKEL ENKO Birleşik Enerji Sistemleri ENERJİ VERİMLİLİĞİ KANUNU Kanun
DetaylıÇEYREK FİNANSAL SONUÇLARI KARDEMİR A.Ş. MAYIS 2017
2017 1. ÇEYREK FİNANSAL SONUÇLARI A.Ş. MAYIS 2017 Sorumluluk Beyanı Bu sunumda yer alan bilgiler Karabük Demir Çelik San. ve Tic. A.Ş. tarafından hazırlanmıştır ve burada sunulan bilgiler yazım esnasında
DetaylıDeğerlendirilebilir atıkların çeşitli fiziksel ve/veya kimyasal işlemlerle ikincil hammaddeye dönüştürülerek tekrar üretim sürecine dahil edilmesine
GERİ DÖNÜŞÜM Değerlendirilebilir atıkların çeşitli fiziksel ve/veya kimyasal işlemlerle ikincil hammaddeye dönüştürülerek tekrar üretim sürecine dahil edilmesine geri dönüşüm denir. Geri dönüşebilen maddeler;
DetaylıTürkiye Hazır Beton Birliği İktisadi İşletmesi Deney / Kalibrasyon Laboratuvarı. Deney Listesi
REVİZYON GÜNCELLEME DOKÜMAN NO YAYIN L27 01.01.2008 13.01.2014-06 08.05.2014 1/8 GÜNCELLEŞTİRMEYİ GERÇEKLEŞTİREN (İSİM / İMZA / TARİH) : DENEYLERİ A01 İri agregaların parçalanmaya karşı direnci Los Angeles
Detaylı2. KLİNKER HAMMADDELERİ
İçerik İÇERİK 1.GİRİŞ... 1.1 Çimentonun Tarihi... 1.2 Çimento Fırınlarındaki Gelişmeler... 1.3 Türkiye de Çimento... 1.4 Çimento Üretimi... 1.5 Klinker Üretim Yöntemleri... 1.5.1 Yaş Yöntemle Klinker Üretimi...
DetaylıAlaşımların Ergitilmesinde Kullanılan Gereçler Eritme ocakları Potalar ve maşalar Tel ve plaka şideleri
ERİTME Tanımı ve Önemi Cisimlerin herhangi bir ısı yardımıyla katı hâlini kaybedip akışkan hâle gelmesi işlemine eritme denir. Kuyumculukta en çok yapılan işlemlerden birisi de eritme işlemidir. Altına
DetaylıYrd. Doç. Dr. Atilla EVCİN Afyonkarahisar Yrd. Doç. Dr. Atilla EVCİN Afyonkarahisar Temel: 100 mol kuru su gazı. caklık k ve 5 bar basınc
Yrd. Doç. Dr. Atilla EVCİN Afyonkarahisar 007 ÖRNEK 5-165 00 0 C sıcakls caklık k ve 5 bar basınc ncında nda olan bir kızgk zgın n buhar, 100 0 C sıcakls caklıkta kta olan kızgk zgın n kok kömürük üzerinden
DetaylıFIRINLARDA ENEJİ VERİMLİLİĞİ BEYZA BAYRAKÇI
FIRINLARDA ENEJİ VERİMLİLİĞİ BEYZA BAYRAKÇI FIRINLARDA ENEJİ VERİMLİLİĞİ 1. Metal Eritme İşleminde Enerji Tasarrufu 2. Fırınlarda Enerji Etüdü İçin Örnek Çalışma 2.1. Ölçme yönetimi ve ölçme cihazları
Detaylı