SÜRDÜRÜLEBİLİR ÇELİK ÜRETİMİ

Transkript

1 43. YIL TÜRKİYE DEMİR ÇELİK ÜRETİCİLERİ DERNEĞİ SÜRDÜRÜLEBİLİR ÇELİK ÜRETİMİ DR. VEYSEL YAYAN GENEL SEKRETER HACETTEPE ÜNİVERSİTESİ KONGRE MERKEZİ SIHHİYE / ANKARA 10 NİSAN 2013

2 Bölgeler İtibariyle Ham Çelik Üretim Kapasitesi (milyon ton) Marmara Bölgesi 14.5 mt Karadeniz Bölgesi 7.9 mt İzmir Bölgesi 11.3 mt D. Akdeniz Bölgesi 16.4 mt 2

3 16,5 21,0 18,3 20,5 25,3 23,4 25,8 26,8 29,1 34,1 35,9 38,0 Türkiye nin Ham Çelik Üretimi (milyon ton) 40,0 20,0 35,0 Üretim Değişim % 15,2 17,0 15,0 30,0 25,0 9,9 11,1 11,9 11,8 9,9 10,0 20,0 4,1 5,2 5,9 5,0 15,0 2,4 0,0 10,0 5,0-5,6-5,0 0, * -10,0 * tahmini

4 Türkiye nin AB ile Demir Çelik Ürünleri Dış Ticareti (milyar dolar) 0,0-0,5-1,0-1, ,1 0,0-0,1-0,3-0,4-0,4-0,6-0,6-0,6-0,7-0,9-1,0-1,2-1,2-1,4-2,0-2,0-2,5-2,4-3,0

5 Türkiye nin Dünya Çelik Üretim Sıralamasındaki Yeri China China China China China China Japan Japan Japan Japan Japan Japan USA USA USA USA Russia USA Russia Russia Russia Russia USA India Germany S. Korea S. Korea S. Korea India Russia S. Korea Germany Germany Germany G.Kore South 6. Korea Ukraine Ukraine Ukraine India Germany Germany Brazil Brazil Brazil Ukraine Ukraine Turkey India India India Brazil Brazil Brazil Italy Italy Italy Italy Turkey Ukraine France France France Turkey Italy Italy Taiwan Taiwan Turkey France Taiwan Taiwan Canada Turkey Taiwan Taiwan Spain Mexico Spain Spain Spain Spain Mexico France Mexico Canada Mexico Mexico France Iran UK Mexico Canada Canada Iran Canada Turkey UK UK UK UK Spain Belgium Belgium Belgium Belgium Canada Ukraine Poland S. Africa Poland Poland S. Africa Poland S. Africa Poland S. Africa Iran Poland Austria World World World World World World

6 Büyük Çelik Üreticisi Ülkeler ( 000 ton) % değişim 11/12 % değişim 07/ Çin ,1 46,3 2 Japonya ,1-10,6 3 ABD ,5-9,7 4 Hindistan ,3 43,5 5 Rusya ,5-2,5 6 G. Kore ,2 34,6 7 Almanya ,7-12,1 8 Türkiye ,2 39,3 9 Brezilya ,5 2,7 10 Ukrayna ,9-23,2 11 İtalya ,0-13,4 12 Tayvan ,4-1,2 13 Meksika ,4 3,5 14 Fransa ,1-18,9 15 İran ,6 43,9 TOPLAM ,2 12,7

7 -6,9-3,7-1,5-0,1 1,2 1,2 2,5 2,5 3,1 4,3 5, Yılında Üretimi En Fazla Artan Büyük Üreticiler (%) 6,0 4,0 2,0 0,0 Türkiye Hindistan Çin Rusya ABD G. Kore DÜNYA Japonya Brezilya Almanya Ukrayna -2,0-4,0-6,0-8,0

8 Döneminde Türkiye nin Üretim Sıralamasında Önüne Geçtiği Ülkeler DÖNEMİ 2015 E KADAR TAYVAN MEKSİKA FRANSA İSPANYA KANADA İNGİLTERE BREZİLYA UKRAYNA İTALYA ALMANYA 8

9 -2,5-9,7 2,7-10,6-12,1-23,2 12,7 34,6 39,3 46,3 43, Döneminde, En Fazla Üretim Artışı Yakalayan Büyük Üreticiler (%) 50,0 40,0 30,0 20,0 10,0 0,0 Çin Hindistan Türkiye G. Kore Dünya Brezilya Rusya ABD Japonya Almanya Ukrayna -10,0-20,0-30,0

10 Türk Demir Çelik Sektörünün Dünyadaki Konumu 36 milyon tonluk üretimi ile dünyanın en büyük 8. çelik üreticisidir. Dünya ham çelik üretiminin % 2.35 oranındaki kısmını gerçekleştirmektedir. Son 5 yılda, Çin ve Hindistan ın ardından üretimini en hızlı arttıran sektör konumundadır yılında, 17 milyon ton ile dünyanın en büyük 8. çelik ihracatçısıdır yılında dünya çelik ihracatının % 4.1 ini gerçekleştirmiştir yılında, 10.3 milyon ton ile dünyanın en büyük 9. çelik ithalatçısıdır yılında, dünyanın en büyük 6. net çelik ihracatçısıdır. İnşaat demirinde, dünyanın en büyük ihracatçısı konumundadır. Uzun ürünlerde, 10.5 milyon ton ile, Çin in ardından ikinci en büyük ihracatçıdır. Orta Doğu, Körfez ülkeleri ve Kuzey Afrika nın en büyük inşaat demiri tedarikçisidir. 10

11 Türk Demir Çelik Sektörünün Dünyadaki Konumu Her yıl 160 dan fazla ülkeye çelik ihraç etmektedir. Otomotiv sektörünün ardından, Türkiye nin ikinci en büyük çelik ihracatçı sektörüdür yılı itibariyle, 55 milyar dolar ihracat hedeflemektedir. Yassı ürünlerde, dünyanın en büyük 7. ithalatçısıdır yılında gerçekleştirdiği 28.7 milyon tonluk ham çelik tüketimi ile, dünyanın en büyük 9. çelik tüketicisidir yılında, kişi başına 364 kg seviyesindeki ham çelik tüketimi ile, AB, Kuzey Amerika ve dünya ortalamasının üzerinde bir tüketim değerine sahiptir. Elektrik ark ocaklı üretim yapısı nedeniyle, dünyanın en büyük hurda ithalatçısı konumundadır. Bu durum, Türk çelik sektörünü dünyanın en çevreci çelik sektörlerinden birisi yapmaktadır. Ham çelik üreten kuruluşlar, doğrudan istihdam yaratmaktadır. 11

12 Türkiye nin Demir Çelik Ürünleri Dış Ticareti (milyar dolar) AB27 (2.5 mmt) AB27 (5.2 mmt) K. Afrika (2.1 mmt) BDT (4.6 mmt) O. Doğu ve Körfez (9 mmt) 94 % Uzak Doğu& GD Asya (1.4 mmt) Uzak Doğu & GD Asya(0.6 mmt) 70 % İHRACAT İTHALAT 12

13 Çelik Sektörünün Yurtdışındaki Yatırımları FAS KARADAĞ ROMANYA ARNAVUTL UK CEZAYİ R IRA K GÜRCİST AN AZERBAYC AN 2 MİLYAR DOLAR TOPLAM YATIRIM 13

14 Dünyanın En Büyük Çelik İhracatçıları (mmt) Dünyanın En Büyük Çelik İhracatçıları (Yarı Mamul + Mamul), mmt % 11/10 % 11/07 1 Çin ,0-27,8 2 Japonya ,9 14,1 3 G. Kore ,2 58,0 4 Almanya ,3-11,4 5 Ukrayna ,0-14,4 6 Rusya ,7-15,9 7 İtalya ,3-3,9 8 Türkiye ,7 10,4 9 Belçika ,5-25,7 10 Fransa ,8-21,8 14

15 Dünyanın En Büyük Hurda İthalatçıları (mmt) En Büyük Hurda İthalatçıları, mmt % 11/10 % 11/07 1 Türkiye ,7 58,9 2 Çin ,7 99,3 3 Almanya ,2 4,4 4 İtalya ,5 9,6 5 Belçika ,5 3,4 15

16 Sürdürülebilir Çelik Üretimi Hammadde ve enerji kullanımı ile atık üretimi yoğun bir sektör olan demir çelik sektörümüzde, çelik üretiminin, sürdürülebilir olması için, ana hedef; kurumsal ve sosyal sorumluluk çerçevesinde, çevreye, insanlara ve ekolojik yapıya en az zarar verecek, istihdam yaratacak, olabildiğince ekonomik yöntemlerle üretim yapmaktır. 16

17 Sürdürülebilir Çelik Üretimi Elektrik Ark Ocaklı Tesislerde, hurda % 100 geri dönüştürülmektedir. En önemli emisyon kaynağı, çelikhane hurda şarjı, ergitme ve döküm alma sırasında çıkan toz emisyonu ve yakıttan kaynaklanmaktadır. Çıkan tozlar, kurulan torbalı toz tutma sistemleri ile tutulmaktadır. Değişik kapasitelerde kurulu bulunan toz tutma sistemleri, zamanla değişen kapasite ihtiyacını karşılamak üzere büyütülmekte veya yenisi ile değiştirilmektedir. Bacalarda tutulan tozlar ise, peletlenerek veya toz halinde, lisanslı geri kazanım firmalarına içinde bulunan çinkoyu geri kazanmak üzere verilmektedir. 17

18 Sürdürülebilir Çelik Üretimi HURDA ARK OCAĞI POTA OCAĞI SÜREKLİ DÖKÜM TAV FIRINI HADDE Ark ocağı, pota ısıtma, tandiş ısıtma ve haddehane tav fırınlarında yakıt olarak doğal gazın kullanımıyla, fuel oil ve motorin kullanımından kaynaklanan çevresel etkiler giderilmiştir. Ayrıca baca gazı ısısından faydalanarak işletmenin ısıtma ve sıcak su ihtiyacı karşılanmakta, böylece yakıttan tasarruf sağlanmaktadır. 18

19 Sürdürülebilir Çelik Üretimi Fabrika içi yolların asfaltlanarak betonla kaplanması çalışmaları da, hemen hemen bütün tesislerde yerine getirilmiştir. Böylece yollardan ve açık sahalardan yayılan tozların önüne geçilmeye çalışılmaktadır. Hurda sahalarının, üstü kapatılarak, tozla büyük bir mücadele verilmektedir. Fabrika çevresinde yapılan ağaçlandırma çalışmaları da, çıkan tozların çevreye yayılmasını önlemeye katkı sağlamaktadır. 19

20 Sürdürülebilir Çelik Üretimi Demir Cevheri Yüksek Fırınlar Pik Makinesi Pik Sürekli Dökümler Kömür Sinter Fabrikası Çelikhane Kütük Kok Fabrikası Pelet Hurda + Kireç Haddehane Nihai msmul Entegre Entegre tesislerde tesislerde baca gazı bacaemisyonlarının gazı emisyonlarının çevreye çevreye yayılmasını yayılmasını önlemek amacıyla, önlemek birçokamacıyla, ıslak ve kuru birçok tip toz ıslak tutma ve sistemleri kuru tip kurulmuştur. toz tutma sistemleri Kok fabrikası, kurulmuştur. yüksek fırın, sinter fabrikası, kireç fabrikası ve çelikhanede baca gazı Koktemizlenirken, fabrikası, yüksek gaz içinde fırın, sinter bulunan fabrikası, empüriteler kireçyan fabrikası ürün olarak ve kullanılmak çelikhanede üzere geri baca kazanılmaktadır. gazı temizlenirken, gaz içinde bulunan empüriteler yan ürün olarak kullanılmak üzere geri kazanılmaktadır. 20

21 Sürdürülebilir Çelik Üretimi Entegre tesislerde tutulan baca tozlarının bir kısmı, sinter prosesinde tekrar hammadde olarak kullanılmaktadır. Diğer yan ürünler, örneğin kok fabrikasından çıkan ham katran, toluol, ksilol vb. ürünler hammadde olarak satılmaktadır. Proses sonucu çıkan yüksek fırın curufu, klinker hammaddesi olarak çimento fabrikalarına satılmaktadır. Yıkama suları ise arıtımdan geçirildikten sonra, prosese geri döndürülmektedir. Bazı tesislerde kullanılan proses suyunun yaklaşık % 90 ı proseste tekrar kullanılmaktadır. Ayrıca, bazı tesislerde arıtma tesisleri modernize edilerek, kapasiteleri arttırılmakta veya yeni tesis kurulmaktadır 21

22 Sürdürülebilir Çelik Üretimi Demir çelik üretim prosesinde açığa çıkan atıkların tesis içerisinde kullanımına ve birkaç firmanın bir araya gelerek oluşturacakları bölgesel tesislerde geri kazanıma yönelik çalışmalar devam etmektedir. Sektörümüzde, demir çelik atıkları içerisinde önemli bir yer tutan çelikhane cürufunun, ekonomiye kazandırılması için, çeşitli projeler geliştirilmektedir. 22

23 Sürdürülebilir Çelik Üretimi 2012 Emisyon miktarı CO 2 Türkiye BOF (üretim % 26) : 1700 kg /ton ham çelik EAO (üretim %74) : 150 kg/ ton ham çelik Çelik sektörü Türkiye ortalaması: 540 kg /ton ham çelik Dünya BOF (üretim % 70): 1800 kg/ton ham çelik EAO (üretim % 30) : 200 kg/ton ham çelik Çelik sektörü Dünya Ortalaması: 1320 kg/ ton ham çelik Ülkemiz ton çelik başına karbondioksit emisyonunun, dünya ortalamasının, % 40 ı civarında olduğu hesaplanmıştır. Başka bir ifade ile Türkiye çeliği, Dünya ortalamasından 2.5 misli daha düşük emisyonla üretmektedir. 23

24 Sürdürülebilir Çelik Üretimi Enerjinin Üretim Maliyetleri içindeki Payı Cevhere dayalı üretimin gerçekleştiği ve enerji tüketiminin % 80 inin kömür, % 10 unun doğal gaz, % 5 inin ise, elektrik ve fuel-oilden oluştuğu entegre tesislerde, yakıtların toplam maliyet içerisindeki payı, % 20 civarındadır. Hurdanın ergitildiği ve enerji tüketiminin % 65 inin elektrik, % 30 unun doğalgaz ve % 5 inin fuel-oilden oluştuğu Elektrik Ark Ocaklı tesislerde, elektrik enerjisi tüketimi, sanayi maliyetleri içinde, hammaddeden sonra ikinci sıradadır ve ortalama % 15 civarında bir paya sahiptir. Enerjinin üretim maliyetleri içerisindeki payı, enerjinin demir çelik sektörü açısından nasıl bir öneme sahip olduğunu göstermeye yetmektedir. 24

25 Sürdürülebilir Çelik Üretimi Demir çelik sektörümüzde, enerji verimliliğini arttırmak amacıyla; Kaliteli girdi malzeme tedariği ve kullanımı, Yanma verimliliklerinin arttırılması ve emisyonların kontrolü, Proses kontrol tekniklerinin geliştirilmesi ve otomasyon uygulanması, Soğutmada su tüketimini azaltacak kuru soğutma sistemlerinin yaygınlaştırılması, Yüksek verimli elektrik motoru kullanımı, Aydınlatma, ısıtma, pompalar, kompresörler gibi, ana üretim hatlarına göre, enerji tüketimi daha düşük olan yardımcı tesislerde de, enerji tasarrufu yapılması, Enerji yoğunluğunu düşürmek amacıyla, katma değeri yüksek ürün üretimine geçilmesi, Etkin bir enerji yönetim sisteminin oluşturulması ve enerji tüketimlerinin izlenmesi, Her türlü yan ürün ve atığın geri kazanımı, konularında azami çaba gösterilmektedir. 25

26 Sürdürülebilir Çelik Üretimi Demir çelik sektöründe faaliyet gösteren kuruluşlarımız, enerji kaynaklarını daha verimli kullanmak ve daha ucuz enerji temin edebilmek amacıyla, otoprodüktör ve kojenerasyon statüsünde, kendi ihtiyaçlarını karşılamak üzere, enerji santralleri kurmaya devam etmektedirler. Sözkonusu yatırımlar içerisinde, başta, rüzgar enerji santralleri olmak üzere, pek çok çelik üreticisinin yenilenebilir enerji yatırımları da bulunmaktadır. 26

27 Sürdürülebilir Çelik Üretimi Sektörümüzde, enerji verimliliği çalışmalarının başlangıcı, 80 li yıllara dayanmaktadır. Son 30 yıl içerisinde yapılan enerji tasarrufu çalışmaları sayesinde, enerji tüketiminde, % 50 civarında düşüş sağlamıştır. Önümüzdeki dönemde, düşük tenörlü cevher ve kalitesiz hurda ile kalorisi yüksek kömür kullanımına bağlı spesifik enerji tüketim değerlerinde büyük oranlarda, düşüşler beklenmemekte, enerji tüketimindeki düşüşlerin yeni çelik teknolojileri ile mümkün olacağı değerlendirilmektedir. 27

28 Sürdürülebilir Çelik Üretimi Yılları Entegre Tesislerde Spesifik Enerji Tüketimi (Mcal/ton ham çelik) % Yılları EAO larda Spesifik Enerji Tüketimi (Mcal/ton ham çelik) % 23 28

29 Sürdürülebilir Çelik Üretimi Özetle ifade etmek gerekirse, Türk çelik sektörü, çevrenin korunmasına, enerji verimliliğinin arttırılmasına ve emisyonların azaltılmasına yönelik projeler için, son 5 yıl içerisinde toplam 1.5 milyar dolar civarında yatırım yapmıştır. Beyaz eşya, otomotiv, makine imalat sanayi, inşaat gibi çelik tüketicisi pek çok sektörün hammaddesini üreten ekonominin lokomotifi konumundaki demir çelik sektörümüzde, son yıllarda, üretim odaklı işletme anlayışı yerini, kurumsal sosyal sorumluluk sahibi kuruluş anlayışına bırakarak, enerji verimliliğini arttırıcı, çevreyi en az kirleten teknolojilere ve projelere daha fazla odaklanıldığı görülmektedir. Elde edilen sonuçlar, sektörün bu alanlarda yapmış olduğu yatırımların başarıya ulaştığını ortaya koymaktadır. Çelik sektörümüz bugüne kadar olduğu gibi, bundan sonra da, sürdürülebilir üretimin çağdaş medeniyet anlayışının bir gereği olduğu bilinci içerisinde, çevreye hassasiyet konusunda azami özeni göstermeye devam edecektir. 29

30 Sürdürülebilir Çelik Üretimi KATILIMINIZ İÇİN TEŞEKKÜRLER Türkiye Demir Çelik Üreticileri Derneği Tel: (312) Faks: (312) E-posta: Web: 30