TÜRKİYE CUMHURİYET MERKEZ BANKASI

Transkript

1 TÜRKİYE CUMHURİYET MERKEZ BANKASI Ankara Sanayi Odası Sunumu Durmuş Yılmaz Başkan Haziran 29 1

2 Sunum Planı I. Küresel Kriz ve Türkiye Ekonomisine Etkileri II. Enflasyon Görünümü ve Para Politikası Duruşu 2

3 I. Küresel Kriz ve Türkiye Ekonomisine Etkileri 3

4 Küresel Kriz 28 yılının son çeyreğinden itibaren küresel krizin dünya ekonomileri üzerindeki etkisi hızlı ve yıkıcı bir şekilde ortaya çıkmıştır. Bölgelere Göre Büyüme Oranları (22 1.Ç 29 1.Ç, yüzde) Seçilmiş Ülkelerin 29 Yılı Büyüme Tahminleri (yüzde) Ç1 23Ç1 24Ç1 ABD 25Ç1 26 Ç1 OECD Avrupa Birliği 27Ç1 28Ç1 29Ç1 İzlanda Estonya Singapur Ukrayna Japonya Rusya Almanya Turkiye İtalya İngiltere Meksika Hırvatistan Çek Cum. Malezya Macaristan ABD Bulgaristan Arjantin Brezilya G.Afrika Kolombiya Şili Endonezya Hindistan Çin Kaynak: IMF, TCMB Kaynak: IMF, TCMB 4

5 Finansal Piyasalarda Son Gelişmeler Son dönemde küresel finans piyasalarında göreli bir iyimserliğin yaşandığı görülmektedir. Finans piyasalarında yaşanan bu olumlu hava, reel kesime ilişkin göstergelerde de gözlenmektedir. 1 Risk İştahı Endeksi (2 Ocak Haziran 29) 7 Küresel Satın Alma Yöneticileri Endeksi ve Öncü Göstergeler (Ocak 24 Mayıs 29) Aşırıİyimserlik Küresel Satın Alma Yöneticileri Endeksi (sol eksen) Panik Küresel Öncü Göstergeler (sağ eksen) Kaynak: Credit Suisse, TCMB Kaynak: Bloomberg, Goldman Sachs, TCMB 5

6 Küresel Krizin Türkiye Ekonomisine Etkileri 27 yılının ikinci yarısından itibaren ortaya çıkan küresel kriz, finansman imkanlarını ve dış talebi olumsuz etkileyerek, diğer gelişmekte olan ülkeler gibi Türkiye de de iktisadi faaliyette belirgin bir yavaşlamaya yol açmıştır. 6 4 Büyümenin Bileşenleri (27 1.Ç 28 4.Ç, bir önceki yılın aynı dönemine göre, yüzde katkı) 15 1 GSYİH (24 1.Ç 28 4.Ç, mevsimsellikten arındırılmış, 1998 sabit fiyatlarıyla, 28 1.Ç = 1) 1, , Devletin Nihai Tüketim Harcamaları Net Dış Ticaret Gayri Safi Sabit Sermaye Oluşumu Stok Değişmeleri Yerleşik Hanehalkının Tüketimi 7 Ç1 7 Ç2 7 Ç3 7 Ç4 8 Ç1 8 Ç2 8 Ç3 8 Ç4 7 4 Ç1 4 Ç2 4 Ç3 4 Ç4 5 Ç1 5 Ç2 5 Ç3 5 Ç4 6 Ç1 6 Ç2 6 Ç3 6 Ç4 7 Ç1 7 Ç2 7 Ç3 7 Ç4 8 Ç1 8 Ç2 8 Ç3 8 Ç4 Kaynak: TÜİK, TCMB Kaynak: TÜİK, TCMB 6

7 Türkiye de Finansal Gelişmeler Son zamanlarda küresel risk algılamalarında gözlenen toparlanma eğilimi Türkiye nin risk primine, yurt içi piyasa faizlerine ve döviz kurlarındaki oynaklığa olumlu yönde yansımıştır. Risk Göstergeleri (1 Ocak Haziran 29, baz puan) Döviz Kuru Oynaklığı ve Gösterge DİBS Faizi (Ocak 28 - Haziran 29, aylık ortalama, yüzde) Gösterge DİBS Faizi (nominal, sol eksen) EMBI Gösterge DİBS Faizi (beklenen reel*, sol eksen) EMBI+Türkiye 1 5 TL/ABD Doları Oynaklığı (sağ eksen) Kaynak: Bloomberg, TCMB * 12 ay sonrasının enflasyon beklentilerine göre Kaynak: BBDK, TCMB. 7

8 Üretim Gelişmeleri ve Sipariş Beklentileri Mevcut göstergeler, gelecek 3 ay içinde beklenen siparişlerde bir toparlanma yaşandığına ve 29 yılının ikinci çeyreğinde sanayi üretiminin istikrar kazanacağına işaret etmektedir. Sanayi Üretim Endeksi* (Ocak 27 Nisan 29) ve Kapasite Kullanım Oranı* (Ocak 27 Mayıs 29) Talep Göstergeleri (Ocak 27 Mayıs 29) 85 8 Kapasite Kullanım Oranı (Sol Eksen) İYA Gelecek Üç Aydaki İç Piyasa Sipariş Beklentisi** (sol eksen) PMI Yeni Siparişler Endeksi* (sağ eksen) Sanayi Üretim Endeksi (Sağ Eksen) * Mevsimsellikten arındırılmış Kaynak: TÜİK, TCMB * PMI: Satın Alma Yöneticileri Endeksi, mevsimsellikten arındırılmış ** İktisadi yönelim anketi Kaynak: ABN Ambro, TCMB 1 8

9 İç Talep Göstergeleri Vergi indirimlerinin etkisiyle Mart ayından itibaren stok eritme sürecinin hızlandığı gözlenmektedir. Bununla birlikte, iç talepte gözlenen canlanmanın bir bölümünün, tüketim talebinin öne çekilmesinden kaynaklandığı unutulmamalıdır. Yurt İçine Yapılan Beyaz Eşya (Ocak 27 Nisan 29 27=1) ve Otomobil Satışları (Ocak 27 Mayıs 29, 27=1) Beyaz Eşya Satışları Otomobil Satışları * Mevsimsellikten arındırılmış 3 aylık hareketli ortalama Kaynak: BESD, OSD, TCMB 9

10 Güven Endeksleri ve Öncü Göstergeler Bunun yanı sıra, reel kesim güven endeksinin ve tüketici güven endeksinin artış eğilimine girmesi, önümüzdeki dönemde iktisadi faaliyette kısmi bir toparlanma yaşanabileceğine işaret etmektedir. Tüketici Güven Endeksi ve Reel Kesim Güven Endeksi (Ocak 27 Mayıs 29) Öncü Göstergeler (Ocak 1992 Mayıs 29) Reel Kesim Güven Endeksi (sağ eksen) Tüketici Güven Endeksi (sol eksen) Kaynak: TCMB Kaynak: TCMB 1

11 Dış Talep Beklentileri Nominal olarak hem ihracatta hem ithalatta yüksek oranda düşüşler yaşanmıştır. Ancak mevsimsellikten arındırıldığında, miktar bazında (reel) ihracatın son dönemde istikrarlı bir eğilim sergilediği, dış talebe ilişkin beklentilerde bir toparlanma yaşandığı görülmektedir ABD Doları Bazında İhracatta ve İthalatta Değişim (Temmuz 27 Nisan 29, bir önceki yılın aynı dönemine göre 3 aylık hareketli ortalama, yüzde) İhracat Miktar Endeksi* (Temmuz 27 Mart 29) ve İhracat Beklentileri** (Temmuz 27 Nisan 29) İhracat İthalat -28,6-41, Kaynak: TÜİK, TCMB İhracat Miktar Endeksi (altın hariç, sol eksen) Yurt Dışı Sipariş Beklentisi (sağ eksen) * İş günü sayısına göre düzeltilmiş ve mevsimsellikten arındırılmış ** İktisadi yönelim anketi ihracat beklentilerinde artış ile azalış arasındaki fark (iki ay ileri kaydırılmış) Kaynak: TÜİK, TCMB

12 İktisadi Faaliyette Toparlanma Son dönemde politika faizlerindeki indirimler ve alınan mali tedbirler sonrasında, içinde bulunduğumuz yılın ikinci çeyreğinde ülkemizde yurt içi talebin göreli olarak istikrar kazanabileceğini ve son çeyrekten itibaren büyümenin pozitif olacağını öngörmekteyiz.. Merkez Bankasının Çıktı Açığı Tahminleri (28 4.Ç Ç) Ç4 9 Ç1 9 Ç2 9 Ç3 9 Ç4 1 Ç1 1 Ç2 1 Ç3 1 Ç4 11 Ç1 11 Ç2 11 Ç3 11 Ç4 12 Ç1 Kaynak: TCMB 12

13 Finansal Piyasalar Kriz boyunca Türkiye nin finans piyasalarındaki oynaklık sınırlı kalmış, Türkiye nin risk priminde gerçekleşen artış, diğer bir çok yükselen piyasa ekonomisinin gerisinde kalmış ve Türkiye nin finans sistemi krize, kredi notunun ima ettiğinden çok daha fazla direnç göstermiştir. Döviz Kuru Oynaklığı (Eylül 28 - Mayıs 29, döviz kurlarının günlük değişimlerinin standart sapması) Şili Kolombiya Meksika Ülkelerin Kredi Notları ve Risk Primlerindeki Değişim (12 Eylül Mayıs 29) Macaristan Rusya Çek Cum. Y.Zelanda Türkiye Macaristan Polonya G.Afrika G.Kore Brezilya,11,13,15,17,19,21,23 CDS Değişimi (baz puan) Şili Çek Cumh. G.Kore Polonya Meksika G.Afrika Brezilya Hindistan Kolombiya S&P Kredi Notları (1=A+, 9=BB-) Türkiye Kaynak: Bloomberg, TCMB Not: Eğilim eğrisi Türkiye hariç ülkeleri kapsamaktadır. Kaynak: Bloomberg, TCMB 13

14 Finansal Stres Endeksleri Türkiye nin Finansal Stres Endeksindeki bozulma diğer gelişmekte olan ülkelere göre daha sınırlı olmuştur. Bir çok ülkenin bankacılık sektörünün, bu ülkelerin finansal sistemleri üzerinde yüksek oranda baskı oluşturduğu, Türkiye de ise bu baskının düşük seviyelerde kaldığı görülmektedir. Finansal Stres Endeksleri* (Ocak 1997 Mayıs 29) Finansal Stres Endeksi Türkiye nin Bileşenleri (Temmuz 27 Mayıs 29) Asya krizi Rusya krizi LTCM iflası Türkiye bankacılık krizi Enron ve World Com skandalları İkinci Irak Savaşı Lehman Brothers iflası Gelişmiş Ülkeler Gelişmekte Olan Ülkeler Türkiye Ülke Kredi Riski İma Edilen Oynaklık Döviz Piyasası Hisse Senedi Piyasası Bankacılık Sektörü Finansal Stres Endeksi Kaynak: TCMB, IMF Endekslerin standardize edilmiş üç aylık hareketli ortalama değerleridir. Türkiye endeksi 2 Mayıs ta güncellenmiştir. Kaynak: TCMB, IMF 14

15 Riskler Dış finansmana erişim imkanlarının sınırlı kalmaya devam etmesi, ihracat pazarlarımızda toparlanmanın daha geç ve kademeli olması ve ihracatımızda dış talebe duyarlı dayanıklı tüketim ve sermaye mallarının yüksek payı, Türkiye ekonomisindeki toparlanmanın, alışılagelmiş tecrübelerimizden farklı olacağını göstermektedir. 1 Büyüme Tahminleri (26 211*, yüzde) 3 İhracat İçinde Yatırım ve Dayanıklı Tüketim Mallarının Payı (Ocak Nisan 29, yüzde) 8 6 Gelişmekte Olan Ülkeler 25 6 aylık hareketli ortalama 4 Dünya AB Kaynak: IMF *29 ve sonrası tahmin Kaynak: TÜİK, TCMB 15

16 Yatırım ve İstihdam Beklentileri Yatırım ve istihdam göstergeleri, 1994 ve 21 krizlerinin ardından iktisadi faaliyette gözlemlediğimiz hızlı toparlanmanın aksine, mevcut krizden çıkışın yavaş ve kademeli olacağına, kısa vadede toplam talepte belirgin bir ivmelenme yaşanmayacağına işaret etmektedir. 2 Yatırım Harcamaları (26 1.Ç 29 2.Ç, yüzde) 2 İşsizlik Oranları* (Ocak 2 - Mart 29, yüzde) Tarım Dışıİşsizlik Oranı İşsizlik Oranı Ağırlıklandırılmış Endeks* Makine-Teçhizat Yatırımı II 6-III 6-IV 7-I 7-II 7-III 7-IV *Sermaye malları üretim, ithalat ve ihracat verileri kullanılarak elde edilen endekstir. **Nisan ayı verisini içermektedir. Kaynak: TÜİK, TCMB 8-I 8-II 8-III 8-IV 9-I 9-II** Tarım Dışı İşsizlik Oranı İşsizlik Oranı 3/ / / / / *Mevsimsellikten arındırılmış Kaynak: TÜİK, TCMB 16

17 Tüketim ve Üretim Beklentileri Kısa vadede iktisadi faaliyetteki canlanmanın esas olarak özel tüketim harcamalarındaki artıştan kaynaklanacağı düşünülmektedir. Son dönemde bir miktar toparlanmaya rağmen, süregelen küresel belirsizlikler ve ekonomideki mevcut atıl kapasite dikkate alındığında, yatırım talebinin bir müddet daha zayıf seyredeceği öngörülmektedir. Tüketim Harcamaları* (23 1.Ç 29 2.Ç**, yüzde) Sermaye Malı Üretimi ve İthalatı* (23 5.Ç 29 2.Ç**, yüzde) Nihai Tüketim Harcamaları (sağ eksen) Sermaye Malı İthalatı CNBC-e Tüketim Endeksi (sol eksen) Sermaye Malı Üretimi 8 3-I 3-III 4-I 4-III 5-I 5-III 6-I 6-III 7-I 7-III 8-I 8-III 9-I I 5-II 5-III 5-IV 6-I 6-II 6-III 6-IV 7-I 7-II 7-III 7-IV 8-I 8-II 8-III 8-IV 9-I 9-II *Mevsimsellikten arındırılmış **Nisan ve Mayıs ayı verilerini içermektedir. Kaynak: TÜİK, TCMB *25=1, mevsimsellikten arındırılmış **Nisan ayı verisini içermektedir. Kaynak: TÜİK, TCMB 17

18 Finansal Sıkılık Göstergeleri Gerçekleştirilen faiz indirimlerine rağmen finansal koşullardaki ek sıkılık kısmen devam etmektedir. Merkez Bankasının sağladığı likidite imkanlarının, piyasadaki likidite sıkışıklığını hafifletmekle beraber, bankaların vade açısından daha önce kullandıkları fon kaynaklarının yerini tutamayacağı unutulmamalıdır Faiz Oranları (Temmuz 27 Mayıs 29, yıllık yüzde) Ticari Kredi Faizi* Tüketici Kredi Faizi* 1 8 Ticari Kredi Faizleri ve Tüketici Kredi Faizleri ile Mevduat Faizleri Arasındaki Farkı* (Temmuz 27 Mayıs 29, yıllık yüzde) Tüketici Kredisi Mevduat Faizi Mevduat Faizi** Merkez Bankası Politika Faizi 4 2 Ticari Kredi - Mevduat Faizi * Ağırlıklı ortalama akım faiz oranları. Tüketici kredisi faizleri; taşıt, konut ve ihtiyaç kredilerinin ağırlıklı ortalamasıdır. * Bankalararası mevduat hariç. Kaynak: BDDK, TCMB * Ağırlıklı ortalama akım faiz oranlarıdır. Kaynak: TCMB 18

19 Firmalara Verilen Krediler Küresel piyasalarda meydana gelen likidite daralması ve kredi standartlarının sıkılaşması nedeniyle firmalara verilen kredilerdeki azalış eğilimi devam etmektedir. 18 Firma ve KOBİ lere Verilen Krediler (Ocak 28 Nisan 29, milyar TL) 1 Firma ve KOBİ Kredilerinin TGA ya Dönüşüm Oranı (Aralık 27 Nisan 29) KOBİ Hariç Firma Kredileri (sol eksen) KOBİ Kredileri (sağ eksen) KOBİ Kredileri Firma Kredileri KOBİ Kredileri KOBİ Hariç Firma Kredileri 1/ / / / / Kaynak: TCMB Kaynak: TCMB KOBİ Kredileri Firma Kredileri 1/ / / / /

20 Kredi Eğilim Anketi Sonuçları Kredi Eğilim Anketleri, son dönemde yatırım kaynaklı kredi talebinin belirgin bir şekilde azaldığını, kredi talebinin esas olarak firmaların mevcut kredilerini yeniden yapılandırma isteklerinden kaynaklandığını, bankaların kredi standartlarını sıkılaştırmalarında ekonomiye ilişkin risk algılamalarının önemli bir rol oynadığını göstermektedir. 4 2 Kredi Arzını Etkileyen Unsurlar (Haziran 24- Mart 29) Bankaların Likidite ve Sermaye Kısıtlarının Etkisi Kredi Talebini Etkileyen Unsurlar (Haziran 24- Mart 29) Borcun Yeniden Yapılandırılmasının Etkisi Stok Artırımı ve İşletme Sermayesinin Etkisi Rekabet Baskısının Etkisi Sektör ve Ekonomiye İlişkin Algılamaların Etkisi -4 Sabit Yatırımın Etkisi Kaynak: TCMB Kaynak: TCMB 2

21 Ticari Faaliyetler Karşılıksız çıkan banka çeklerinin takas odasına ibraz edilen toplam çek adedine oranı ve protestolu senet tutarlarının ticari kredilere oranında, 28 yılı Eylül ayından itibaren gözlenen artış eğilimi devam etmektedir. Karşılıksız Banka Çek Adetinin Takas Odasına İbraz Edilen Toplam Çek Adetine Oranı (23 Mayıs 29, yıllık yüzde) 12. Protestolu Senet Tutarlarının (12 aylık birikimli) Toplam Ticari Kredilere Oranı (Ocak Mayıs 28, yüzde) Aylık hareketli ortalama Kaynak: BTOM, TCMB Kaynak: TCMB 21

22 II. Enflasyon Görünümü ve Para Politikası Duruşu 22

23 Türkiye de Enflasyon Gelişmeleri Mayıs ayında tüketici fiyatları yıllık enflasyonu yüzde 5,2 olarak gerçekleşmiştir. Enflasyondaki gerilemenin bütün temel gruplarda hakim olduğu, özellikle hizmet kalemindeki yavaşlamanın giderek belirginleştiği dikkat çekmektedir. 13 Tüketici Enflasyonu (Ocak 27 Mayıs 29, yıllık yüzde değişim) TÜFE TÜFE Temmuz Ağustos Eylül Ekim Kasım Aralık Ocak Şubat Mart Nisan Mayıs Kaynak: TÜİK, TCMB 23

24 Türkiye de Enflasyon Gelişmeleri Temel enflasyon göstergelerinin yakın dönemdeki seyri de enflasyonun ana eğiliminin tarihsel olarak düşük seviyelerde olduğunu göstermektedir. Gıda ve Enerji Enflasyonu (Ocak 27 Mayıs 29, yıllık yüzde değişim) Çekirdek Enflasyon Göstergeleri* (Ocak 267 Mayıs 29, mevsimsellikten arındırılmış ve yıllıklandırılmış 3 aylık hareketli ortalama, yüzde) Gıda ve Enerji 12 1 Hizmetler Enflasyonu Gıda ve Enerji Dışı TÜFE ÖKTG-I Kaynak: TÜİK, TCMB * Vvergi indirimlerinin etkisinden arındırılmıs Kaynak: TÜİK, TCMB 24

25 21 Sonrası Para Politikası Nasıl Şekillendi? Yükselen Enflasyon III Olumsuz Maliyet Şoku 28 2.Ç Politika Tepkisi Hedef revizyonu, Ölçülü faiz artırımı II Yüksek Talep ve Olumsuz Maliyet Şoku 26 2.Ç Politika Tepkisi Güçlü parasal sıkılaştırma Fiyat İstikrarı Düşen Enflasyon IV Düşük Talep Şoku 28 4.Ç Politika Tepkisi Faiz indirimleri HEDEF Olumlu Maliyet Şoku 23-5 Politika Tepkisi İhtiyatlı Faiz İndirimi ve Faiz Dışı Araçlar: Düzenleme ve Denetlemelerin sıkılaştırılması I Düşen Milli Gelir Sürdürülebilir Büyüme Aşırı Hızlı Artan Milli Gelir 25

26 Para Politikası Duruşu Merkez Bankası, 28 yılının son çeyreğinde enflasyonu yükselten küresel gelişmelerin tersine dönmesiyle birlikte süratli bir şekilde faiz indirimlerine gitmiş, bu konuda yükselen piyasalar arasında öncü bir rol üstlenmiştir. Gelişmekte Olan Ülkelerde Politika Faiz Oranlarının Değişimi (yüzde) Romanya Ukrayna İzlanda Brezilya Şili Türkiye Peru Endonezy G. Afrika Rusya Macaristan Meksika Polonya Kolombiya Tayland Tayvan G. Kore Çin Malezya Çek Cum. İsrail -.25 Şubat 28 Ağustos Kaynak: TCMB, Merkez Bankaları Türkiye Şili Kolombiya G. Afrika İsrail G. Kore Meksika Brezilya İzlanda Tayvan Tayland Çek Cum. Polonya Çin Peru Endonezya Malezya Romanya Rusya Macaristan -8. Eylül 28 Haziran Kaynak: TCMB, Merkez Bankaları

27 Para Politikası Duruşu Para politikasının aşağı yönlü esnekliğini uzunca bir süre korumasının gerekebileceği düşünülmektedir. Bununla birlikte, iktisadi faaliyete dair toparlanma işaretlerinin belirginleşmesi halinde, faiz indirimlerinde bir yavaşlama veya indirimlere ara verilmesi gündeme alınabilecektir. TCMB Politika Faiz Oranı ve Gösterge DİBS Faiz Oranı (1 Ocak Haziran 29, bileşik, yüzde) Gösterge DİBS Faiz Oranı Kaynak: Hazine Müsteşarlığı, TCMB Politika Faiz Oranı 12.8 Politika Faizi Değişim Ekim Kasım Aralık Ocak Şubat Mart Nisan Mayıs Haziran

28 Para Politikası Duruşu Bankaların likidite yönetimlerini ve aktarım mekanizmasının sağlıklı çalışmasını desteklemek amacıyla, 19 Haziran 29 tarihinden itibaren temel fonlama aracı olan bir hafta vadeli repo işlemlerine ilave olarak 3 aya kadar vadeli repo işlemleri de aktif olarak kullanılacaktır Merkez Bankasınca Sağlanan TL Likiditesi (1 Ocak 28 5 Haziran 29, milyar TL) 2 Haftalık Ortalama Kaynak: TCMB 28

29 Dengeleyici Kamu Maliyesi 29 yılında küresel büyümedeki belirgin yavaşlama ve deflasyon riskini hafifletmek üzere uygulanan dengeleyici maliye politikaları, tüm dünyada bütçe açıklarının hızla artmasına neden olmaktadır. Bu dönemi kamu borç stoklarında sınırlı bir artış ile atlatan ülkeler, krizin ardından potansiyel büyüme oranlarına daha çabuk dönebilecektir. 28 Yılı Bütçe Açığı ve Bütçe Açığı Tahminleri* (GSYİH ye oranı, yüzde) Hindistan İngiltere Japonya ABD Fransa Gelişmiş Ülkeler Türkiye Gelişmekte Olan Ülkeler Çin Meksika G. Afrika Brezilya * Türkiye için KEP verisi, diğer ülkeler için IMF tahmini kullanılmıştır Kaynak: IMF, KEP, TCMB

30 Orta Vade Mali Çerçeve Gereksinimi İçinde bulunduğumuz iktisadi konjonktürde kamu kesiminin artan finansman gereksinimi, para politikası kararlarının iktisadi faaliyet üzerindeki olumlu etkilerini zayıflatma potansiyeli taşımaktadır. 35 Merkezi Yönetim Vergi Gelirleri ve Faiz Dışı Harcamalar (Mart 27 Mayıs 29, yıllık yüzde değişim, 3 aylık hareketli ortalama) 3 25 Faiz Dışı Harcamalar Vergi Gelirleri Kaynak: Maliye Bakanlığı, TCMB 3

31 Orta Vade Mali Çerçeve Gereksinimi Uzun vadeli faizlerin tek haneli seviyelere daha erken gelebilmesi, güçlü ve inandırıcı bir orta vadeli mali disiplin perspektifi verilmesiyle mümkün olabilecektir. Katılım Öncesi Ekonomik Program da açıklanan orta vadeli bütçe ve borçlanma hedefleri ile uyumlu bir maliye politikası izlenmesi önemini korumaktadır. 8 73,7 AB Tanımlı Kamu Borç Stoku ve Hedefler (22 211, GSYİH ye oranı) 7 67,4 6 59,2 Maastricht Kriteri: % ,3 46,1 39,4 Katılım Öncesi Ekonomik Programı 43,1 44,1 43,4 39, Kaynak: Katılım Öncesi Ekonomik Program, Hazine Müsteşarlığı, TCMB 31

32 TÜRKİYE CUMHURİYET MERKEZ BANKASI Ankara Sanayi Odası Sunumu Durmuş Yılmaz Başkan Haziran 29 32