Şirket. Bölünmeleri. Güncellenme Tarihi:

Transkript

1 Şirket Bölünmeleri 1 Güncellenme Tarihi:

2 İlk Bakış Eski Türk Ticaret Kanunu'nda yer almayan şirket bölünmeleri 6102 sayılı Türk Ticaret Ka u u u TTK 159. ve 179. Maddeleri arası da kapsa lı şekilde düzenlenmektedir. TTK ya göre, sermaye şirketleri (anonim ve limited şirketler ve kooperatifler sermaye şirketleri e ve kooperatiflere tam veya kıs i şekilde bölünebilirler. TTK, tam ve kıs i şekilde bölünmenin detaylı bir şekilde ta ı ı ı yap aktadır. 2

3 Tam ve Kısmi Bölünme Tam bölünmede, şirketi tüm alvarlığı bölümlere ayrılır ve diğer şirket veya şirketlere devrolunur. Bölünen şirketi ortakları, devralan şirketleri payları ı ve hakları ı iktisap ederler. Tam bölünüp devrolunan şirket sona erer ve u va ı ticaret sicilinden silinir. Kıs i bölünmede ise, bir şirketi alvarlığı ı bir veya birden fazla bölümü diğer şirket veya şirketlere devrolunur. Bölünen şirketi ortakları, devralan şirketleri payları ı ve hakları ı iktisap ederler veya bölünen şirket, kural olarak, devredilen alvarlığı bölümlerinin karşılığı da devralan şirketlerdeki payları ve hakları elde ederek yavru şirketi i oluşturur. Bölünen şirket alvarlığı ı mevcut veya bölünme ile birlikte yeni kurulacak bir şirkete devredebilir. 3

4 Hisse Oranlarının Korunması Tam ve kıs i bölünmede şirket payları ve ortakları hakları korunur. Buna göre, bölünen şirketi ortakları ı, mevcut ortaklık payları ı ve hakları ı karşılaya ak değerde, bölünmeye katıla devralan şirketi payları ve hakları üzerinde istemde bulunma hakları vardır. Bu istem hakkı, bölünmeye katıla şirketleri alvarlıkları ı değeri, oy hakları ı dağılı ı ve önem taşıya diğer hususlar dikkate alı arak hesapla ır. Ortaklık payları ı değişi ora ları belirlenirken, bölünen şirketi ortakları a devralan şirkette tahsis olunan ortaklık payları ı gerçek değerleri i 1/10 u aş a ası şartıyla, bir de kleştir e ödenmesi de öngörülebilir. Ayrı a, mutabakat varsa, ortaklar bölünen şirkette ayrıla ilirler, ancak ihraç edilemezler. 4

5 Hisse Oranlarının Korunması Bu kapsamda TTK, bölünen şirketi ortakları a i) bölünmeye katıla devralan tüm şirketlerde, bölünen şirketteki mevcut payları ora ı da şirket payları Ora ları Koru duğu Bölünme veya ii) bölünmeye katıla azı veya tüm devralan şirketlerde, bölünen şirketteki mevcut payları ı ora ı a göre değişik oranda şirket payları ( Ora ları Koru adığı Bölünme tahsis edilebilmesine imkan vermektedir. Ora ları koru adığı bölünmeye örnek olarak, (X) A.Ş. de (a), (b), (c) hissedarları ı sırasıyla %40, %30, %30 hisseleri varken, (X) A.Ş. i kıs i bölünme ile alvarlığı ı bir kıs ı ı (Y) A.Ş. ye devretmesi sonucu, söz konusu hissedarları Y şirketi deki hisse ora ı ı %50, %25, %25 ola ağı düzenlenebilir. Ancak bu durumda, (Y) şirketi de hissesi azalan hissedarları X şirketi deki hisselerinin o oranda art ası gerekmektedir. Ancak, TTK, ORTAKLARIN DEVRALAN ŞİRKETTE PAY ALARAK BÖLÜNEN ŞİRKETTEN AYRILMASINA DA OLANAK TANIMAKTADIR. 5

6 Sermaye Artırımı ve Kuruluş Hisse ora ları ı koru ası kapsa ı da devralan şirket sermayesini, bölünen şirketi ortakları ı hakları ı koruyacak miktarda artırır. Bölünmede, ayni sermaye ko ul ası a ilişki hükümler uygulanmaz. Bölünme sebebiyle, kayıtlı sermaye sisteminde müsait olmasa bile, tavan değiştiril ede sermaye artırıla ilir. Bölünme çerçevesinde yeni bir şirketi kurul ası a TTK ile Kooperatifler Ka u u u kuruluşa ilişki hükümleri uygula ır. 6

7 Bölünme Sözleşmesi/Planı Bir şirket, bölünme yoluyla, alvarlığı ı bölümlerini var olan şirketlere devredecekse, bölünmeye katıla şirketleri yönetim orga ları tarafı da bir bölünme sözleş esi i yapıl ası zorunlu kılı ıştır. Bir şirket, bölünme yoluyla, alvarlığı ı bölümlerini yeni kurulacak şirketlere devredecekse, devredecek şirketi yönetim orga ı tarafı da bir bölünme pla ı ı düzenlemesi gereklidir. Bölünme sözleş esi i /pla ı ı yazılı şekilde yapıl ası ve u ları ilgili şirketleri genel kurulları tarafı da o ayla ası şarttır. 7

8 Bölünme Sözleşmesi/Planı Bölünme sözleş esi/pla ı da ulu ası zorunlu içerik TTK da detaylı bir şekilde belirtilmektedir. Buna göre bölünme sözleş esi i/pla ı ı özellikle: a) Bölünmeye katıla şirketleri ticaret u va ları ı, merkezlerini ve türlerini, b) Aktif ve pasif alvarlığı ko uları ı devir a a ıyla bölümlere ayrıl ası ı ve tahsisini; açık ta ı la ayla, bu bölümlere ilişki envanteri; taşı azları, kıy etli evrakı ve maddi olmayan alvarlığı ı teker teker gösteren listeyi, c) Payları değişi ora ı ı ve gereği de ödenecek de kleştir e tutarı ı ve devreden şirketi ortakları ı, devralan şirketteki ortaklık hakları a ilişki açıkla aları, 8

9 Bölünme Sözleşmesi/Planı d) Devralan şirketi ; intifa senedi, oydan yoksun pay ve özel hak sahiplerine tahsis ettiği hakları, e) Şirket payları ı değişi tarzları ı, f) Şirket payları ı bilanço karı a hangi tarihten itibaren hak kaza a akları ı ve bu istem hakkı ı özelliklerini, g) Devreden şirketi işle leri i hangi tarihten itibaren devralan şirketi hesa ı a yapıl ış kabul edildiği i, içerir. h) Yönetim orga ları ı üyelerine, müdürlere, yönetim hakkı a sahip kişilere ve denetçilere ta ı a özel menfaatleri, i) Bölünme sonucu devralan şirketlere geçen iş ilişkileri i listesini 9

10 Ara bilanço Bilanço günüyle, bölünme sözleş esi i i zası veya bölünme pla ı ı düzenlenmesi tarihi arası da, 6 aydan fazla bir zaman ulu duğu veya son bilançonun çıkarıl ası da itibaren, bölünmeye katıla şirketleri alvarlıkları da önemli değişiklikler meydana gel iş olduğu takdirde, bir ara bilanço çıkarılır. Ara bilançoya yıllık bilançoya ilişki hüküm ve standartlar uygula ır. Ancak ara bilanço için; Fiziki envanter çıkarıl ası gerekli değildir. Son bilançoda kabul edil iş bulunan değerle eler, sadece ticari defterlerdeki hareketler ölçüsünde değiştirilir; amortismanlar, değer düzeltmeleri ve karşılıklar ile ticari defterlerden a laşıl aya işlet e için önemli değer değişiklikleri de dikkate alı ır. 10

11 Bölünme Dışı Malvarlığı TTK da bölünme sözleş esi de veya bölünme pla ı da tahsisi yapıl a ış şirket varlıkları (alacak ve maddi olmayan alvarlığı da dahil) akı ı da getirilen düzenlemeye göre; Tam bölünmede: devralan tüm şirketler arası da, bölünme sözleş esi veya pla ı a göre kendilerine geçen net aktif alvarlığı ı ora ı a göre, söz konusu varlıklar üzerinde paylı mülkiyet hakkı tesis edilir. Kıs i bölünmede söz konusu alvarlığı, bölünen şirkette kalır. Tam bölünmeye katıla şirketler, bölünme sözleş esi veya bölünme pla ı a göre herhangi bir şirkete tahsis edilmeyen borçlardan müteselsilen sorumludurlar. 11

12 Bölünme Raporu Bölünmeye katıla şirketleri yönetim orga ları, bölünme hakkı da ayrı rapor hazırlarlar; ortak rapor da geçerlidir. Rapor; a) Bölünmenin a a ı ı ve so uçları ı, b) Bölünme sözleş esi i veya bölünme pla ı ı, c) Payları değişi ora ları ı ve gereği de ödenecek de kleştir e tutarı ı, özellikle bölünen şirketi ortakları ı devralan şirketteki hakları a ilişki açıkla aları, d) Değişi ora ı ı sapta ası da, payları değerle esi e ilişki özellikleri, e) Gereği de, bölünme dolayısıyla ortaklar için doğa ak olan ek ödeme yükümlülüklerini, diğer kişisel edim yükümlülüklerini ve sı ırsız soru luluğu, 12

13 Bölünme Raporu f) Bölünmeye katıla şirketleri türlerinin farklı ol ası halinde, ortakları yeni tür sebebiyle söz konusu olan yükümlülüklerini, g) Bölünmenin işçiler üzerindeki etkileri ile içeriği i; varsa sosyal pla ı içeriği i, h) Bölünmenin, bölünmeye katıla şirketleri ala aklıları üzerindeki etkilerini hukuki ve ekonomik yönleri ile açıklar ve gerekçelerini gösterir. Yeni kuruluşu varlığı halinde, bölünme pla ı a yeni şirketi ana sözleş esi de eklenir. Tüm ortakları o ayla ası halinde "küçük ve orta" ölçekli şirketler bölünme raporunun düzenlenmesinden vazgeçebilirler. Bir şirketi bu kategoriye girip gir ediği Küçük ve Orta Büyüklükteki İşlet eleri Ta ı ı, Nitelikleri ve ı ıfla dırıl ası Hakkı da Yönetmelik kapsa ı da belirlenecektir. 13

14 İncelemeye Sunma Bölünmeye katıla şirketlerde her biri, bölünme sözleş esi veya bölünme pla ı ı ilgili yönetim orga ı tarafı da genel kurula su ul ası ve genel kurulun bölünme kararı al ası da 2 ay önce, merkezlerinde, halka açık anonim şirketler ayrı a Sermaye Piyasası Kurulu u uygun gördüğü yerlerde; i) bölünme sözleş esi i veya bölünme pla ı ı; ii) bölünme raporunu; iii) son 3 yılı finansal ta loları ile faaliyet raporları ı ve varsa ara ila çoları bölünmeye katıla şirketleri ortakları ı incelemesine sunmakla yükümlüdür. Ancak, tüm ortakları o ayla ası halinde küçük ve orta ölçekli şirketlerde ortakları inceleme hakkı da feragat edilebilir. Bölünmeye katıla şirketlerde her biri, Türkiye Ticaret Sicili Gazetesi de, sermaye şirketleri ayrı a internet sitesinde, şirket ortakları ı inceleme yapma hakları a işaret eden bir ilan yayı larlar. 14

15 Alacaklılara Çağrı Yükümlülüğü Bölünme kararı alı ası için genel kurula aşvur ada önce, bölünmeye katıla şirketleri yönetim orga ları ı bölünmeye katıla ala aklılarda ala akları için şirkette teminat talep etmelerini istemeleri gerekmektedir. Bu doğrultuda, bölünmeye katıla şirketleri ala aklıları, Türkiye Ticaret Sicili Gazetesi de, 7 şer gün aralıklarla 3 defa yapıla ak ilanla ve sermaye şirketleri de ayrı a internet sitesine de konulacak ilanla, ala akları ı bildirmeye ve teminat verilmesi için istemde bulunmaya çağırılırlar. 15

16 Alacaklılara Çağrı Yükümlülüğü Bölünmeye katıla şirketler, söz konusu ila ları yayı ı tarihinden itibaren 3 ay içinde, istemde bulunan ala aklıları ala akları ı teminat altı a almak zoru dadırlar. Ancak TTK da bu kuralı iki istis ası ulu aktadır: Bölünme ile, ala aklıları ala akları ı tehlikeye düş ediği i ispatı halinde, teminat altı a almak yükümü ortadan kalk aktadır. Diğer ala aklıları zarara uğra aya akları ı a laşıl ası halinde, şirket, teminat göstermek yerine borcu da ödeyebilir. 16

17 Genel Kurul Kararı Ala aklıları ı ala akları ı teminat altı a alı ası akabinde, bölünmeye katıla şirketleri yönetim orga ları, bölünme sözleş esi i veya bölünme pla ı ı genel kurulun o ayı a sunar. Bölünme kararı şirket irleş e kararları için öngörülen nisaplara uyularak alı ır. Buna göre, payları borsada işle görmeyen anonim şirketlerde, esas veya çıkarıl ış sermayenin çoğu luğu u temsil etmesi şartıyla, genel kurulda mevcut bulunan oyları 3/4 ü ile bu karar alı a ilir. Ancak, ora ları koru adığı bölünmede bölünme kararı, devreden şirkette oy hakkı ı haiz ortakları %90 ı ile alı ır. 17

18 Ortakların Kişisel Sorumluluğu Bölünen şirketi orçları da bölünmeden önce sorumlu olan ortakları soru lulukları bölünmeden sonra da devam eder. Ancak bu soru luluğu devam etmesi için i) bu orçları bölünme kararı ı ila ı da önce doğ uş ol ası veya ii) orçları doğura sebepler bu tarihten önce oluş uş ulu ası gerekmektedir. Bölünen şirketi orçları da doğa, ortakları kişisel soru luluğu a ilişki istemler, bölünme kararı ı ila ı tarihinden itibaren 3 yıl geçince za a aşı ı a uğrar. Alacak ilan tarihinden sonra muaccel olursa, za a aşı ı süresi muacceliyet tarihinden aşlar. Bu sı ırla a, devralan şirketi orçları dolayısıyla şahse sorumlu olan ortakları soru lulukları a uygulanmaz. 18

19 Borçlardan Sorumluluk Bölünme sözleş esi veya bölünme pla ıyla kendisine borç tahsis edilen şirket (birinci derecede sorumlu bulunan şirket, ala aklıları ala akları ı ifa etmezse, bölünmeye katıla diğer şirketler (ikinci derecede sorumlu şirketler, müteselsilen sorumlu olurlar. 19

20 Borçlardan Sorumluluk Ancak, ikinci derecede sorumlu olan şirketleri takip edilebilmeleri için i) ala ağı teminat altı a alı a ış ve ii) birinci derecede sorumlu şirketi ; i) iflas et iş veya ii) konkordato süresi al ış veya iii) aleyhinde yapıla bir icra takibinde kesin aciz vesikası alı ası ı şartları doğ uş veya iv) merkezi yurt dışı a taşı ış ve artık Türkiye de takip edilemez duruma gel iş veya v) yurt dışı daki merkezinin yeri değiştiril iş ve bu sebeple hukuken takibi önemli derecede güçleş iş ol ası şarttır. 20

21 İşçilerin Durumu Tam veya kıs i bölünmede, işçilerle yapıla hizmet sözleş eleri, işçi itiraz et ediği takdirde, devir gününe kadar bu sözleş ede doğa bütün hak ve borçlarla devralan şirkete geçer. Ancak, işçi i itiraz etmesi durumunda, hizmet sözleş esi kanuni işte çıkar a süresinin sonunda sona erer; devralan şirket ve işçi o tarihe kadar iş sözleş ede kaynaklanan yükümlülüklerini yerine getirmekle yükümlüdür. Eski işvere olarak bölünen şirket ile devralan şirket, işçi i i) bölünmeden evvel muaccel ol uş ala akları ile ii) hizmet sözleş esi i normal olarak sona ere eği veya işçi i itirazı sebebiyle sona erdiği tarihe kadar geçen sürede muaccel olacak ala akları da müteselsilen sorumludur. 21

22 İşçilerin Durumu Aksi kararlaştırıl adıkça veya halin gereği de a laşıl adıkça, işvere hizmet sözleş esi de doğa hakları ı üçüncü bir kişiye devredemez. İşçileri, muaccel olan ve muaccel olacak ala akları ı teminat altı a alı ası ı isteyebilme hakkı mevcuttur. Bölünen şirketi bölünmeden önce şirket orçları da dolayı sorumlu olan ortakları, i) hizmet sözleş esi de doğa ve intikal gününe kadar muaccel olan borçlar ile ii) hizmet sözleş esi normal olarak sona er iş olsaydı muaccel hale gelecek olan veya işçi i itirazı sebebiyle hizmet sözleş esi i sona erdiği ana kadar doğa ak olan borçlardan müteselsilen sorumlu olmakta devam ederler. 22

23 Tescil ve Geçerlilik Bölünme genel kurul tarafı da o ayla ı a, yönetim orga ı bölünmenin işle i i Ticaret i ili e tescil etmek zoru dadır. Kıs i bölünme sebebiyle devreden şirketi sermayesinin azaltıl ası gerekiyorsa buna ilişki ana sözleş e değişikliği de tescil ettirilir. Tam bölünme halinde devreden şirket, bölünmenin ticaret siciline tescili ile birlikte infisah eder. Bölünme ticaret siciline tescille geçerlilik kaza ır. Tescil ile, tescil a ı da envanterde yer alan bütün aktifler ve pasifler devralan şirketlere geçer. 23

24 Büyükdere Cad. Ta kaya Palas No: /D: 9 6 Şişli-İsta ul Tel: (+90) Faks: (+90) info@oadlegal.com Web: 24