Cuminum cyminum L. nin Hipoglisemik Etkisinin Araştırılması Van Tıp Dergisi: 10 (2):29-35, 2003

Transkript

1 Van Tıp Dergisi: 1 (2):29-35, 23 Cuminum cyminum L. (Kimyon) Meysi Uçucu Yağının Median Lethal Doz (LD5) Düzeyi Sağlıklı Diyaetli Farelerde Hipoglisemik Etkisinin Euekir Ceylan*, Hanefi Özek**, Zahid Ağaoğlu*** Özet: Amaç: Cuminum cyminum L. (kimyon) meysi uçucu yağının, median lethal doz (LD5 ) düzeyinin sağlıklı diyaetli etkisinin araştırılması. Yöntem: Alloksanla diyaet oluşturulmuş farelere sağlıklı farelere Cuminum cyminum L. uçucu yağı ekstresi, glienclamide (referans) serum fizyolojik (kontrol) uygulanıp; sıfırıncı, irinci, ikinci, dördüncü 24. saatlerde, farelerin kuyruk ninden kan alınarak açlık kan şekeri düzeyleri ölçüldü; sonuçlar tek yönlü varyans analizi ile test edildi. Bulgular: Cuminum cyminum L. ekstresinin; alloksanla diyaet oluşturulmuş serum fizyolojik gruuna göre açlık kan şekerini irinci, ikinci (p<.1), dördüncü 24. saatlerde (p<.5) anlamlı derecede düşürdüğü; glienclamide in, serum fizyolojik gruuna göre açlık kan şekerini irinci (p<.1), ikinci (p<.1), dördüncü (p<.1) 24. saattelerde (p<.5) anlamlı derecede düşürdüğü; glienclamide ile Cuminum cyminum L. nin açlık kan şekerini düşürme yönünden aralarında anlamlı ir farklılık ulunmadığı gözlenmiştir (p>.5). Sağlıklı gruplar arasında açlık kan şekeri yönünden yapılan ölçümlerde yalnızca dördüncü saatte Cuminum cyminum L. gruunda kan şekerinin serum fizyolojik glienclamide gruplarına göre anlamlı derecede yüksek olduğu saptanmıştır (p<.5). Sonuç: Cuminum cyminum L. meysi uçucu yağ ekstresinin, referans ilaç olarak kullanılan glienclamide ile aynı düzeyde olmak üzere, irinci, ikinci, dördüncü 24. saatlerde etki gösterdiği gözlendi. Cuminum cyminum L. uçucu yağ ekstresinin LD5 dozu ise.78 ml/kg olarak tespit edildi. Anahtar kelimeler: Cuminum cyminum L., kimyon, uçucu yağ, glienclamide, etki, akut toksisite, fare. Diyaetin (diaetes mellitus) tedavisi amacıyla tıi itkilerin kullanımı Eers papirüslerinden edinilen ilgilere göre M.Ö. 155 yıllarına kadar gitmektedir (1). Dünyanın pek çok yerinde çeşitli itkiler, diyaetin tedavisi için geleneksel yöntemlerle kullanılmaktadır. Kullanılan u geleneksel itki tedavilerinin ir kısmı ilimsel çevrelerce dikkate alınmakta Dünya Sağlık Örgütü (WHO) u alandaki çalışmaları desteklemektedir (2). Modern tıpta diyaetin tedavisinde insülin oral antidiyaetikler kullanılsa da özellikle gelişmekte olan ülkelere u ilaçların sağlanması, saklanması, uygulanması Bu çalışma, Yüzüncü Yıl Ünirsitesi Tıp Fakültesi Neuroscience Araştırma Birimi (NAB) Laoratuvarları nda gerçekleştirilmiştir. *Yüzüncü Yıl Ünirsitesi, SHMYO, Van **Yüzüncü Yıl Ünirsitesi, Tıp Fakültesi, Farmakoloji AD,Van ***Yüzüncü Yıl Ünirsitesi, Veteriner Fakültesi, İç Hastalıkları AD, Van Yazışma Adresi: Yrd.Doç.Dr. Hanefi ÖZBEK Yüzüncü Yıl Ünirsitesi Tıp Fakültesi Farmakoloji Anailim Dalı Maraş Caddesi Araştırma Hastanesi 653 VAN. gii nedenlerden dolayı alternatif olarak yeni, doğal ya sentetik antidiaetik ilaç arayışlarına yönelim aşlamıştır (3). Ülkemizde de çeşitli ölgelerde diyaet tedavisi için geleneksel itki tedavilerine aşvurulduğu ilinmekte (4,5); ayrıca tıi itkilerin etkileri üzerinde ilimsel çalışmalar yapılmaktadır (6-8). Cuminum cyminum L. (Kreuzkümmel (Al.), Semence de cumin (Fr.), Cumin seed (İn.)), halk arasında Avcar, Acem kimyonu, Kemmon, Zira isimleriyle de ilinmektedir. Vatanı Mısır olan, Akdeniz ülkeleri Türkiye nin Orta Anadolu ilgesinde (Eskişehir, Sivrihisar, Polatlı, Konya) yetiştirilen ir itkidir. 5-6 mm. uzunlukta, iğ içiminde sarımsı esmer renkli taneler halindedir. Kuvtli kokulu özel lezzetlidir. Halk arasında midevi, gaz söktürücü, uyarıcı, idrar söktürücü terletici olarak kullanılır. Türkiye nin ir dışsatım ürünüdür. Meyleri (tohumları) kullanılmaktadır (9). Kimyon meyleri, % uçucu yağ, % 123 sait yağ, % protein, tanen, flavonoit, reçine zamk içerir. Sait yağın ana asitleri % 8-9 petroselinik asit, % 1-12 palmitik asit, oleik asit linoleik asittir. Protein içeriğinde Van Tıp Dergisi, Cilt:1, Sayı:2, Nisan/23 29

2 Ceylan ark. Gereç Yöntem Bitki Materyali: Cuminum cyminum L. meyleri Van daki aharatçılardan temin edildi. Referans için örnek kimyon meyleri laoratuvarda (örnek no: B-18) ulundurulmaktadır. Bitki Materyalinin Ekstraksiyonu: Kurutulmuş meyler elektrikli değirmende öğütülüp, Clenger cihazına konularak kaynatıldı. Cihazda toplanan uçucu yağ tüplere alınarak saklandı uçucu yağ rimi % 1.5 olarak saptandı. 3 Deney Hayvanları: Çalışmada 13 haftalık, 24-3 gram ağırlıkta, erkek fareler (Mus Musculus Swiss alino) kullanıldı. Deney hayvanları Yüzüncü Yıl Ünirsitesi Tıp Fakültesi Neuroscience Araştırma Birimi (NAB) Deney Hayvanları Ünitesi nden temin edildi; standart kafeslerde arındırılıp, yem su alımı serest ırakıldı. Hayvanların ulunduğu oda 22 ± 2 o C de, 12 saat karanlık-12 saat ışık ortamında tutuldu. Her çalışma öncesi hayvanlar, çalışma prosedürü gereği 18 saat aç ırakıldı. Çalışmaya aşlamadan önce Yüzüncü Yıl Ünirsitesi Tıp Fakültesi Etik Kurulu ndan onay alındı (onay karar sayısı: 23/2-5). Akut Toksisite Çalışması: Her iri 8 adet erkek fare içeren 7 grup oluşturuldu. Kontrol gruuna sadece.2 ml SF (%,9 luk serum fizyolojik) uygulandı. Kan glukoz düzeyi Kontrol C. Cyminum Saat : p<.1 : p<.1 Grafik 1. Alloksan diyaetli çalışma gruplarının kan şekeri düzeyleri. Kontrol Kan glukoz düzeyi glutamik asit, aspartik asit glisin aşta olmak üzere 18 adet amino asit tespit edilmiştir. 1 gr. aharatta: 375 kcal enerji, 8.1 gr. su, 17.8 gr. protein, 18.3 gr. yağ, 44.2 gr. karonhidrat, 1.5 gr. llif, 7.6 gr. kül, 931 mg Ca, 66 mg Fe, 366 mg Mg, 499 mg P, 1788 mg K, 168 mg Na, 5 mg Zn, 8 mg C vitamini, 1 mg tiamin, 5 mg niasin 1279 IU A vitamini ulunmaktadır. Uçucu yağında: % 2-35 küminaldehit, % 1-3 γterpinen, % 5-25 p-menta-1,3-dien-7-al, % 15-2 β-pinen, p-menta-1,4-dien-7-1l, p-ment-3-en-7-al, küminalkol, monoterpenler, seskiterpenler alkoller içermektedir. Gıda, eczacılık parfümeride kullanılmaktadır (1). Kimyonla ilgili literatür taramasında kimyon uçucu yağının; gaz kromatografi mass spektrometrik analizi (11), yine kimyon uçucu yağının suda çözünen komponentlerinin araştırılması (12), antiakteriyel aktivitesi (13,14), sağlıklı sıçanlarda alloksanla diyaet oluşturulmuş sıçanlar üzerindeki hipolipidemik etkisi (15,16), galaktogog (süt getirici) etkisi (17) araştırılmış, ayrıca deneysel kolon kanserinde akteri enzim aktivitesi üzerine etkisi (18), kimyonun anti karsinojenik etkisi (19), sıçanlar üzerinde estrojenik etkisi (2) konularında çalışıldığı tespit edilmiştir. Cuminum cyminum L. nin, geleneksel yollarla haftalık uygulamalarla ağızdan rilmesi sonucu hiperglisemili tavşanlardaki etkisi araştırılmış, anlamlı derecede etkiye sahip olduğu ildirilmiştir (21). Bu çalışmadan yola çıkarak, deneysel çalışmanın ir aşka ayağı olan fareler üzerinde ham ekstre yerine daha saf olan kimyon uçucu yağı ile u çalışmayı gerçekleştirmeyi amaçladık. Ayrıca Cuminum cyminum L. nin LD5 dozu üzerine yapılmış yerli yaancı herhangi ir araştırmaya rastlanmadığından median lethal doz araştırması da u çalışmaya eklenmiştir. Kimyon uçucu yağının etkisi, sağlıklı alloksanla diyaet oluşturulmuş araştırıldı, u çalışmada standart ajan olarak glienclamide kullanıldı (22). C. Cyminum Saat Grafik 2. Sağlıklı çalışma gruplarının kan şekeri düzeyleri. Diğer gruplara ise sırayla.2,.4,.8, 1.6, ml/kg kimyon uçucu yağı ekstresi uygulandı. Van Tıp Dergisi, Cilt: 1, Sayı: 2, Nisan/23

3 Tüm uygulamalar i.p. yolla yapıldı. 72 saat sonra çalışma gruplarındaki ölü hayvanlar sayıldı. Proit analiz metodu uygulanarak letal doz düzeyleri (LD1, LD1, LD5 LD9 LD99 ) ölçüldü (23, 24). Farelerde Deneysel Diyaet Oluşturulması: On sekiz saat aç ırakılan farelere 15 mg/kg alloksan, serum fizyolojik (SF) içerisinde çözülerek, periton içi yolla rildi. Bu işlem 48 saat arayla toplam 3 kez uygulandı (25). Son uygulamadan yedi gün sonra fareler 18 saat aç ırakılarak kan şekeri seviyelerine akıldı (sıfırıncı saat), 2 mg/dl üzerinde açlık kan şekeri değerlerine sahip fareler diyaetli olarak kaul edilip çalışmaya alındı diğer fareler çalışma dışı ırakıldı. Biyolojik Analizler: Cuminum cyminum L. meysi ekstresinin diyaetli etkisinin ölçümü: Alloksanla diyaet oluşturulmuş fareler kullanılarak heririnde sekizer fare olacak şekilde üç çalışma gruuna ayrıldı. Birinci grua serum fizyolojik (SF:.2 ml), ikinci grua (referans grup) glienclamide (3 mg/kg) üçüncü grua Cuminum cyminum L. uçucu yağ ekstresi (.3 ml/kg) intraperitoneal yoldan uygulandı. Uygulamayı takien irinci, ikinci, dördüncü 24. saatlerde kuyruk nlerinden kan alındı. Alınan u kan örneklerinden glukoz-oksidaz peroksidaz metodundan hareketle üretilmiş olan şeker stripleri aracılığıyla MediSense Optium Blood Glucose System (Aott) cihazında kan şekeri düzeylerine akıldı. Cuminum cyminum L. meysi ekstresinin sağlıklı etkisinin ölçümü: Sağlıklı n heririnde sekizer fare olacak şekilde üç çalışma gruu oluşturuldu. On sekiz saatlik açlığı takien irinci grua.2 ml serum fizyolojik ikinci grua (referans grup) glienclamide (3 mg/kg) üçüncü grua.3 ml/kg Cuminum cyminum L. uçucu yağ ekstresi intraperitoneal yoldan uygulandı. Uygulamayı takien irinci, ikinci, dördüncü 24. saatlerde kuyruk nlerinden kan alındı. Alınan u kan örneklerinden glukoz-oksidaz peroksidaz metodundan hareketle üretilmiş olan şeker stripleri aracılığıyla MediSense Optium Blood Glucose System (Aott) cihazında kan şekeri düzeylerine akıldı. İstatistik Analiz: Grupların kan şekeri seviyeleri ortalama ± standart hata ortalaması (Ort ± SHO) olarak gösterildi. Verilere One-sample Kolmogorov Smirnov testi uygulanarak riler dağılım yönünden analiz edildi. Bu test sonuçlarına göre normal dağılım gösteren rilere (p>.5) parametrik ir test olan tek yönlü varyans analizi (ANOVA) uygulandı. Bu testte anlamlı çıkan gruplar için post-hoc Tukey testi uygulandı p<.5 istatistiksel olarak anlamlı kaul edildi. Akut toksisite çalışması sonuçlarının (Letal Doz) değerlendirilmesinde proit analiz metodu kullanıldı (26, 27). Bulgular Akut toksisite çalışmasının sonuçları (letal doz düzeyleri) aşağıda rilmiştir: LD1 :.162 ml/kg, LD1 :.44 ml/kg, LD5 :.78 ml/kg, LD9 : ml/kg, LD9 9 : ml/kg. Alloksan diyaetli n oluşturulmuş çalışma gruplarının farklı zamanlardaki açlık kan şekeri seviyeleri Talo 1 grafik 1 de, sağlıklı n oluşturulmuş çalışma gruplarının farklı zamanlardaki açlık kan şekeri seviyeleri ise Talo 2 Grafik 2 de rilmiştir. Elde edilen kan şekeri değerlerinin zaman içindeki seyri dikkate alındığında, örneğin 4 mg/dl değerinin ir saat sonra 3 mg/dl ye düşmesi ile (1 mg/dl lik yani % 25 lik ir düşme) 2 mg/dl değerinin ir saat sonra 1 mg/dl ye düşmesinin (yine 1 mg/dl ama % 5 lik ir düşme) aslında iririyle aynı seviyede ir düşme olamayacağı açıktır. Bu nedenle elde edilen rilerin sıfırıncı satte ölçülen ilk değere göre 1 üzerinden standardize edilmesi gereklidir. Bu standardizasyon işlemi için aşağıdaki formül kullanılmış olup, Talo 1 Talo 2 nin devamında u standardize edilmiş % değerler rilmiş tartışma u değerler üzerinden yapılmıştır. Kan şekeri seviyesinin düşmesi (%) = 1 x (Kan şekerin -Kan şekeri ) / Kan şekeri Kan şekerin : n. yani 1., 2., 4. ya 24. saatteki kan şekeri değeri. Kan şekeri : Sıfırıncı saatte ölçülen kan şekeri değeri. Tartışma Ülkemizde çeşitli ölgelerde diyaet tedavisi için geleneksel itki tedavilerine aşvurulduğu ilinmekte (4,5); ayrıca tıi itkilerin etkileri üzerinde ilimsel çalışmalar yapılmaktadır. Akev arkadaşları (6) Van Tıp Dergisi, Cilt:1, Sayı:2, Nisan/23 31

4 Ceylan ark. Talo I: Alloksan diyaetli çalışma gruplarının kan şekeri düzeyleri. Açlık kan şekeri düzeyleri (mg/dl) Gruplar. saat 1. saat 2. saat 4. saat 24. saat 337,2 ± 23,4 318,4 ± 25,3 38, ± 34,2 225, ± 34,4 25,4 ± 19,3 267,33 ± 37,7 197,83 ± 47,3 15,5 ± 39,7 11,83 ± 1,6 9,16 ± 15,4 365, ± 51,1 255,6 ± 45,7 21,8 ± 37,8 174,8 ± 34,7 145, ± 31,3 Sıfırıncı saate göre kan şekerinin düşme oranı (%) -1. saat -4,79 ± 4,45-2. saat -5,81 ± 8,88-3,16 ± 4,98 c -31,1 ± 6,9-4. saat -29,4 ± 9,65-47,1 ± 4,96-42,36 ± 5,78 a -24. saat -38,8 ± 4,27-59,56 ± 3,36 a -57,21 ± 2,97-52,2 ± 5,93 a -58,94 ± 6,36 F değerleri p değerleri P<,1 P<,1 P<,1 P<,1 Veriler ortalama ± Standart hata ortalaması olarak gösterildi. Post-hoc Tukey HSD testi için p değerleri: a: p<.5 ilgili gruun kontrol gruu ile karşılaştırılması : p<.1 ilgili gruun kontrol gruu ile karşılaştırılması c: p<.1 ilgili gruun kontrol gruu ile karşılaştırılması Talo II: Sağlıklı çalışma gruplarının kan şekeri düzeyleri. Açlık kan şekeri düzeyleri (mg/dl) Gruplar. saat 1. saat 2. saat 4. saat 24. saat 91.5± ± ± ± ± ± ± ± ± ± ± ± ± ± ±9. Sıfırıncı saate göre kan şekerinin düşme oranı (%) -1. saat -2. saat -4. saat -24. saat -19.4± ±7. -3.± ± ± ± ± ± ± ±8.8 a 8.21± ±17. F değerleri p değerleri p>,5 p>,5 p<,5 p>,5 Veriler ortalama ± Standart hata ortalaması olarak gösterildi. Post-hoc Tukey HSD testi için p değerleri: a: p<.5 ilgili gruun kontrol gruu ile karşılaştırılması : p<.5 ilgili gruun glienclamide referans gruu ile karşılaştırılması Türkiye de (Tokat, Amasya yöreleri) halk arasında kan şekerini düşürücü olarak kullanıldığı elirtilen Prunus mahale tohumlarının (İdris ağacının kurutulmuş tohumları, mahlep tohumu) kan şekerini düşürücü etkisini tavşanlar üzerinde çalışmışlar, fakat itki ekstresinin u etkiye sahip olmadığını göstermişlerdir. Kavalalı arkadaşları (7) Urtica pilulifera (kara ısırgan) itkisinin meylerinden elde ettikleri ekstrenin 32 sıçanlar üzerindeki etkisini araştırdıkları çalışmalarında, hazırlanan ekstrenin istatistiksel olarak anlamlı derecede etki gösterdiğini ortaya koymuşlardır. Özek ark. (8) Van ili civarında tüketilen Rheum ries (uşkun) kökünün kan şekerini düşürmek amacıyla kullanıldığını gözlemişler normal alloxan la diyaet oluşturulmuş etkisini araştırarak, itki Van Tıp Dergisi, Cilt: 1, Sayı: 2, Nisan/23

5 ekstresinin fareler üzerinde etkili olduğunu göstermişler, ayrıca Secale cereale L. (çavdar) itkisi rezene (Foeniculum vulgare Miller) meyleri dekoksiyon ekstresinin etkisi üzerinde çalışmışlardır (28,29). Deney hayvanlarında alloksanla oluşturulmuş diyaet modeli, aslında Tip I diyaet modeline uymaktadır glienclamide gii Tip II diyaet tedavisinde kullanılan ilâçlara cevap rmemesi eklenir. Fakat deney hayvanlarında yapılan çalışmalar, oluşturulan diyaet modelinin hem insüline hem de glienclamide gii oral antidiyaetik ir ilâca cevap rdiğini göstermektedir. Yapılan literatür taramasında diyaetle ilgili yapılmış deneysel çalışmaların çok üyük ir kısmında glienclamide in referans ilâç olarak kullanıldığı gözlenmiştir (3-33). Bilim çevrelerinin u eğiliminden dışarı çıkmamak amacıyla yapılan çalışmada referans grup için glienclamide uygulaması tercih edilmiştir. Bu çalışmada Cuminum cyminum L. meysi uçucu yağ ekstresinin sağlıklı diyaetli etkisi araştırılmış, sonuçlar Talo 1 Talo 2 de gösterilmiştir. Talo 1 incelendiğinde, Cuminum cyminum L. meysi uçucu yağ ekstresinin kan şekeri seviyesini, alloksan diyaetli SF gruuna göre irinci, ikinci (p<.1), dördüncü 24. saatlerde (p<.5) istatistiksel olarak anlamlı derecede düşürdüğü görülmektedir. in ise kan şekeri seviyesini, alloksan diyaetli SF gruuna göre irinci (p<.1), ikinci (p<.1), dördüncü (p<.1) 24. saatlerde (p<,5) anlamlı derecede düşürdüğü gözlenmektedir. in ile Cuminum cyminum L. nin kan şekerini düşürme yönünden istatistiksel olarak aralarında anlamlı ir fark olmadığı (p>,5) gözlenmiştir. Talo 2 incelendiğinde; sağlıklı gruplar arasında kan şekeri yönünden yalnızca dördüncü saatte Cuminum cyminum L. uçucu yağ ekstresinin hem serum fizyolojik, hem de glienclamide gruuna göre kan şekerini anlamlı derecede yüksek tuttuğu (p<.5) gözlenmiştir. Yukarıdaki ulgular, Roman-Ramos R. arkadaşlarının çalışmasını (21) destekler niteliktedir. Sonuç olarak Cuminum cyminum L. uçucu yağ ekstresinin uygulamadan sonraki irinci saatte aşlayan 24. saate kadar süren standart referans grup olarak kullanılan glienclamide ile denk ir etkiye sahip olduğu, sağlıklı fareler üzerinde ise herhangi ir etkisinin ulunmadığı sonucuna varılmıştır. Instigation of The Lel of The Median Lethal Dose (LD5 ) and The Hypoglycemic Effect of Cuminum cyminum L. Fruit Essential Oil Extract in Healthy and Diaetic Mice Astract: Aim: Instigation of the lel of the median lethal dose (LD5 ) and the hypoglycemic effect of Cuminum cyminum L. fruit essential oil extract in healthy and diaetic mice. Method: Extract of Cuminum cyminum L., glienclamide (as a reference group) and physiologic saline (control group) were administrated perorally to the healthy and alloxan-induced diaetic mice. In the first, second, zero, fourth and 24th hours, lood was taken from the na coccygea of the mice. Blood glucose lels were measured. Results were tested y One-way ANOVA. Results: When compared with physiologic saline group it was oserd that Cuminum cyminum L. extract decreased lood glucose values significantly in a diaet occured mice with alloxan in the first, second (p<.1), fourth and 24th hour (p<.5). decreased lood glucose values significantly in the first (p<.1), second (p<.1), fourth (p<.1) and 24th hours (p<.5). There was not a significant difference of lood glucose values measurements etween glienclamide and Cuminum cyminum L. groups. When compared with Cuminum cyminum L. extract it was oserd that physiologic saline group and glienclamide group decreased lood glucose values significantly in groups of healthy mice in the fourth hour (p<.5). Conclusion: It was oserd that the essential oil extract of Cuminum cyminum L. has significantly hypoglycemic effect in the first, second, fourth and 24th hour when compared with physiologic saline group which was used as a control group. The median lethal dose (LD5 ) of the extract of Cuminum cyminum L. was determinated as.78 ml/kg.. Key words: Cuminum cyminum L., essential oil, glienclamide, hypoglycemic effect, acute toxicity, mice. Kaynaklar Pushparaj P, Tan CH, Tan BKH: Effects of Arrhoa ilimi leaf extract on lood glucose and lipids in streptozotocin-diaetic rats. J Ethnopharmacol 72:69-76, 2. WHO Expert Committee on Diaetes mellitus, Second Report. Technical Report Series 646. WHO, Geneva, p: 61, 198. Marles RJ, Farnsworth NR: Antidiaetic plants and their acti constituents. Phytomedicine 2(2): , Bozan B, Koşar M, Tunalıer Z, Değirmenci İ, Üstüner C, Başaran A, Başer KHC: Şeker hastalığında kullanıldığı ilinen azı itkilerin Van Tıp Dergisi, Cilt:1, Sayı:2, Nisan/23 33

6 Ceylan ark kan aminoasit düzeylerine etkisinin yüksek asınçlı sıvı kromatografisi ile elirlenmesi. XI. BİHAT, Mayıs 1997 Ankara, Bildiri kitaı. Ed: Coşkun M, Ankara Üniv Ecz Fak Yay No: 75: Erol MK, Tuzlacı E: Eğirdir (Isparta) yöresinin geleneksel halk ilacı olarak kullanılan itkileri. XI. BİHAT, Mayıs 1997 Ankara, Bildiri kitaı. Ed: Coşkun M, Ankara Üniv Ecz Fak Yay No: 75: Akev N, Can A, Sütlüpınar N: Effect of Prunus mahale seeds on lood glucose lel. IX. BİHAT, Mayıs 1991 Eskişehir, Bildiriler. Ed: Başer KHC, Anadolu Üniv Yay No: 641: Kavalalı G, Tuncel H, Göksel S, Hatemi H: Urtica pilulifera (kara ısırgan) itkisinin sıçanlar üzerindeki etkisinin araştırılması. XII. BİHAT, 2-22 mayıs 1998 Ankara, Astract Book, P-9. Özek H, Ceylan E, Kara M, Özgökçe F, Koyuncu M: Rheum ries (uşkun) kökünün normal alloxan la diyaet oluşturulmuş etkisi. XIV. BİHAT, Mayıs 22 Eskişehir, Bildiri Özetleri. Anadolu Üniv Ecz Fak Farmakognozi AD TBAM, Eskişehir, B-13. Baytop T: Therapy with Medicinal Plants in Turkey. 2nd Edition, İstanul, Noel Tıp Kitaevleri, , Akgül A: Baharat Bilimi & Teknolojisi. Birinci Baskı, Ankara, Gıda Teknolojisi Derneği Yayınları No: 15, Ankara, , Yan JH, Tang KW, Zhong M, Deng NH. Determination of chemical components of volatile oil from Cuminum cyminum L. y gas chromatography-mass spectrometry. Se Pu 22 Nov;2(6): Ishikawa T, Takayanagi T, Kitajima J. Watersolule constituents of cumin: monoterpenoid glucosides. Chem Pharm Bull (Tokyo) 22 Nov;5(11): Singh G, Kapoor IP, Pandey SK, Singh UK, Singh RK. Studies on essential oils: part 1; antiacterial activity of volatile oils of some spices. Phytother Res 22 Nov;16(7): Agnihotri S, Vaidya AD. A nol approach to study antiacterial properties of volatile components of selected Indian medicinal hers. Indian J Exp Biol 1996 Jul;34(7): Dhandapani S, Suramanian VR, Rajagopal S, Namasivayam N. Hypolipidemic effect of Cuminum cyminum L. on alloxan-induced diaetic rats. Pharmacol Res 22 Sep;46(3): Samaiah K, Srinivasan K. Effect of cumin, cinnamon, ginger, mustard and tamarind in induced hypercholesterolemic rats. Nahrung 1991;35(1): Agrawala IP, Achar MV, Boradkar RV, Roy N. Galactagogue action of Cuminum cyminum and Nigella sativa. Indian J Med Res 1968 Jun;56(6): Nalini N, Saitha K, Viswanathan P, Menon VP. Influence of spices on the acterial (enzyme) activity in experimental colon cancer. J Ethnopharmacol 1998 Aug;62(1): Aruna K, Sivaramakrishnan VM. Anticarcinogenic effects of some Indian plant products. Food Chem Toxicol 1992 Nov;3(11): Malini T, Vanithakumari G. Estrogenic activity of Cuminum cyminum in rats. Indian J Exp Biol 1987 Jul;25(7): Roman-Ramos R, Flores-Saenz JL, AlarconAguilar FJ. Anti-hyperglycemic effect of some edile plants. J Ethnopharmacol 1995 Aug 11;48(1): Amalraj T, Ignacimuthu S: Evaluation of the hypoglycaemic effect of Memecylon umellatum in normal and alloxan diaetic mice. J Ethnopharmacol 62:247-25, Kouadio, F., Kanko, C., Juge, M., Grimaud, N., Jean, A., Guessan, Y.T.N. and Petit, J.Y. (2). Analgesic and antiinflammatory activities of an extract from Parkia igloosa used in traditional medicine in the Ivory Coast. Phytother. Res Litchfield, J.T., and Wilcoxon, F.W.J. (1949). A simplified method of evaluating dose-effect experiments. J Pharmac Exp Ther 96, Rodriguez H, Perez RM, Muñoz H, Perez C, Miranda R: Inducción de diaetes en raton por medio de aloxana. Acta Med XI: 33-36, Sümüloğlu K, Sümüloğlu V: Biostatistics. 8th Edition, Ankara, Hatioğlu Yayınevi, Hayran M, Özdemir O: Bilgisayar İstatistik Tıp. Ankara, Hekimler Yayın Birliği Medikal Araştırma Birimi, Medikomat Basımevi, Özek H, Özgökçe F, Ceylan E, Taş A, Tunçtürk M: Secale cereale L. (Çavdar) Meysi Dekoksiyon Ekstresinin Sağlıklı Diyaetli Farelerde Hipoglisemik Etkisinin. Van Tıp Dergisi 22; 9(3): Özek H. Foeniculum vulgare Mill. (rezene) meysi uçucu yağının lethal doz 5 (LD5 ) düzeyi sağlıklı diyaetli etkisinin araştırılması. Van Tıp Dergisi, 22; 9(4): Afaf AES. Effect of some oral antidiaetic drugs on glucose and mineral metaolism in with ethylene diamine alloxan diaetic tetraacetic acid rats pretreated disodium salt. Indian Journal of Pharmacology 1992; 24: Stanely MPP, Venugopal PM. Antioxidant activity of Tinospora cordifolia roots in experimental diaetes. Journal of Ethnopharmacology 1999; 65: Van Tıp Dergisi, Cilt: 1, Sayı: 2, Nisan/23

7 32. Pari L, Venkateswaran S. Hypoglycaemic Activity of Scoparia dulcis L. Extract in Alloxan Induced Hyperglycaemic Rats. Phytother. Res. 22; 16: Skim F, Kaaya A, Jaouhari JT, Lazrek HB, Jana M, El Amri H. Hypoglycaemic activity of Gloularia alypum leas in rats Fitoterapia 1999; 7: Van Tıp Dergisi, Cilt:1, Sayı:2, Nisan/23 35