D A V R A N IŞ BOZUKLUKLA R I

Transkript

1 D A V R A N IŞ BOZUKLUKLA R I Davranış bozuklukları çocuğun çeşitli ruhsal ve bedensel nedenlere bağlı, iç çatışmalarını davranışlarına aktarması sonucu ortaya çıkar. Hırçınlık, sinirlilik, saldırganlık, inatçılık, yalan, çalma, küfür gibi davranışlar davranış bozukluklarına girer. Bir çocuğun davranışının bozukluk sayılabilmesi için bazı ölçütler gerekir. Bu ölçütler: 1-yaşa uygunluk: Her gelişim döneminin kendine özgü davranışları vardır. Bu nedenle çocuğun içinde bulunduğu gelişim döneminin özelliklerini iyi bilmek gerekir. Ör; 2 yaş çocuğu negativist,hareketlidir ve istenilen Şeyi yapmaz. Freud'un anal, Erikson'un özerkliğe karşı kuşku ve utanç dönemine rastlayan bu yaşlarda çocuk, özerk bir birey olduğunu öğrenir.kendisi istemeyince altının değiştirilmesini istemez, öpülmeyi reddeder. 3-5 yaş çocuğu dikkat çekmek ister.hayal dünyası çok geniş olduğu için inanılmaz öyküler anlatabilir.henüz yalanla yalan olmayanı ayırt edemezler. Bu nedenle bu yaşlardaki çocukların anlattıkları yalan olarak kabul edilmezken, yaşlarındaki çocuklarda görülen yalan normalden sapan bir davranış olarak kabul edilir. 2-Yoğunluk:Bir davranışın bozukluk olarak kabul edilmesindeki 2. Ölçüt yoğunluktur.ör; 5 yaş çocuğunda öfke ve huysuzluk doğalken, bu davranış başkasına fiziki zarar verme Şekline dönüşürse, davranış bozukluğu kategorisine girer. 3-Süreklilik:Çocuğun belirli bir davranış türünü ısrarlı bir biçimde ve uzun zaman devam ettirmesidir. 4-Cinsel rol beklentileri: Erkeklerde kızlara oranla daha saldırgan olmaları beklenirken, davranışları ile erkeklere benzer saldırgan davranan kızların davranışları normalden sapan davranış kategorisine girer. GENEL OLARAK DAVRANIŞ BOZUKLUKLARININ NEDENLERI -Dikkat çekmek:çocuğa gerekli sevgi ve ilgi gösterilmediğinde yada yeterli zaman ayrılmadığında dikkat çekmek için davranış bozukluklarına yönelir. -Ebeveynlere karşı güç kazanma isteği: -Intikam alma isteği: Özellikle dayak yiyen,sevgi verilmeyen çocuk ana-babasından intikam almak ister.aşırı otoriter ve baskıcı tutum, katı disiplin ana-babaya karşı öfke ve nefret duygularının gelişmesine ve buna paralel olarak başkaldırıcı bir bireyin oluşmasına neden olur. -Yetersizlik:Çocuğun kendine güvensiz olması davranış bozukluklarına neden olur. Annebabanın aşırı koruyucu, hoşgörülü tutumu, gerektiğinden fazla özen gösterilmesi fazla kontrol anlamına gelir. Sonuçta çocuk diğer kimselere aşırı bağımlı, kendine güveni olmayan, duygusal olarak çabuk kırılan bir kişi olur.bu durum çocuğun kendi kendisine yetmesine olanak vermez ve davranış bozukluklarına neden olur.

2 DAVRANIŞ BOZUKLUĞU OLAN ÇOCUKLARLA OLUMLU ILIŞKI NASIL KURULUR? 1-karşılıklı saygı:azarlamak, bağırmak, vurmak, susturmak,tutarsız davranmak çocuğa saygısızlığın göstergesidir. Her ana-baba çocuklarına saygı göstermeyi öğrenmelidir. Her çocuk ayrı bir birey olarak ele alınıp, fikirleri sorulmalı ve fikirlerine saygı gösterilmelidir. 2-Çocuğa zaman ayırmak: Çocukla ilgilenmek, zaman ayırmak gerekir. Birlikte geçirilecek zaman nicelik değil, nitelik olarak önemlidir. Birlikte çocuğun hoşlanacağı faaliyetler yapılabilir. 3-Cesaretlendirme:Çocuğun kendine güvenmesini istiyorsa önce anne-baba çocuğa güvenmelidir. Çocuğun çabasını övmeli ve yüreklendirmelidir. Cesaretlendirme çocuğun kendini değerli algılayabilmesi için çok önemlidir.cesaretlendirme çocuğu olduğu gibi kabul edip, kendi olduğu için değer vermedir. 4-Sevgiyi anlatmak:çocuğun kendini güvenli hissedebilmesi için, en azından sevildiğini bilmesi ve sevmesi gerekir.uyum Ve Davranış Sorunları Gelişim basamaklarında çocukların karşılaştığı sorunlar çok çeşitlidir. Bunların bir çoğu döneme özgü olan ana babanın desteğiyle çözümlenebilir sorunlardır. Eğer çocuk karşılaştığı sorunlar karşısında uygun baş etme yolları ararken anne babadan yeterli destek görmezse çocuk içinde bulunduğu sorun çözümlenebilecekken daha karmaşıklaşır. Çocuğun engellerle karşılaşıp onları aşarak yeni duruma uyma çabası kişilik gelişimini ve ruhsal gücü arttırır. Uyum Ve Davranış Sorunları Çocuğun ruhsal gelişiminde anne babanın desteğiyle birlikte tutumu da çok önemlidir. Örneğin;çocuğa kendi başına yemek yeme alışkanlığı verilemezse tuvalet eğitimi 2-3 yaşlarında sağlanamazsa sorunlar bir sonraki döneme aktarılır ve yeni dönem sorunlarıyla giderek büyür.uyum Ve Davranış Sorunları Çocuklardaki ruhsal sorunlar aşağıdaki durumlardan kaynaklanabilmektedir.dış etkenler (anne baba tutumu, ev yaşantısı vs. )Çocuğun yapısı ve hastalıklar Uyumsuzluklar (aile içi iletişim ve etkileşim, yaşantılar veya yanlış yetiştirme vs. sonucu oluşan uyum sorunları)uyum Ve Davranış Sorunları İstenmeyen uyum ve davranış sorunlarının çocuğun gelişim döneminin getirdiği normal bir davranış sorunu mu yoksa gerçekten bir davranış problemi söz konusu mu şeklindeki soruları doğru yanıtlayabilmek için bu davranışları dikkatli bir şekilde değerlendirmek gerekir. Bunun içinde dikkate alınması gereken bazı kriterler aşağıdaki gibidir:1. Çocuğun gelişim dönemi: Davranış belli bir gelişim döneminde görülen geçici bir durum olabilir. Örn: 4-5 yaşına kadar olan gece işemeleri, 2-3 yaşlarında ortaya çıkan uyku bozuklukları, kısa süren konuşma düzensizlikleri kaygı duyulmasını gerektirmez 2. Belirtinin sıklığı: Çocuğun yaptığı davranışın ne kadar sıklıkta yapıldığı önemlidir. Ara sıra söz dinlememe, yaramazlık yapma, evde huysuz ve hırçın ama dışarıda uyumlu olan çocukların davranışları olağandır. Her söylenene zıt davranışlar gösteren, okulda ve çevrede sürüp giden davranışlar ruhsal açıdan incelenmelidir. 3. Davranışın şiddeti: Davranışın yoğunluğu hat safhalara geldiğinde sorun sinyali verir. Örn: çocuk mikrop korkusundan sürekli ellerini yıkıyorsa, üstünün tozlanmasından huylanıp giysi değiştiriyorsa titizliği sorun boyutlarına ulaşmış demektir.uyum Ve Davranış Sorunları4. Davranışın sürekliliği: Süreklilik gösteren davranışlarla bir müddet olup kaybolan davranışlar aynı düzeyde tutulamaz. Örn: kardeş kıskançlığı nedeniyle hırçın ve huysuz olan çocuk davranışı normal problem davranış olarak nitelendirilebilir. Ancak çeşitli nedenlerle sorunların sürmesi uyumsuzluk olarak saptanabilir. Uyum Ve Davranış Sorunları5. Bir davranışın başka hangi davranışlara eşlik ettiği: Örn: Sadece gece altını ıslatmak yeterli değildir bunun yanında kekemelik korku kaygı gibi durumlarda söz konusu ise uyumsuzluk olarak söylenebilir.6. Çocukların hepsi ruhsal sorunlarını dışa vurmaz. Dıştan belirti göstermeyen içten bir çok sorun yaşayan çocuk bunları davranış sorunu yokmuş gibi gösterebilir ancak çocuğun her zaman bu uyumlu ve dengeli davranması beklenemez. Yaşadığı sorunlarla kendisinin başa çıkmaya çalışması ve yorulması sonucu belirtiler göstermeye başlar.uyum Ve Davranış Sorunları7. Çocuğun geçmişteki uyumunun ve olumlu özelliklerinin de incelenmesi yararlı olacaktır. Geçtiği gelişimsel dönemlerde sapmaları olan

3 çocuklar aile desteği ve aile tutumlarının olumlu yada olumsuz olması nedeniyle geçici yada kalıcı uyumsuzluk durumu oluşabilir. Uyumsuzluk Çeşitleri: 1. Davranış bozuklukları:çocuğun ruhsal ve bedensel etkenlere bağlı olarak iç çatışmalarını davranışına aktarması sonucu ortaya çıkar.inatçılık, Yalan söyleme, Çalma, Saldırganlık, Yangın çıkarma Okuldan kaçma, Sinirlilik, geçimsizlik, kavgacılık, 2. Duygusal bozuklukları: Çocuğun çevresinden çok kendisini tedirgin eden ruhsal belirtilerdir.korkular,kaygı, Kaçınma, Aşırı kaygı, Ayrılık kaygısı ve Okul fobisi, Obsesiflik (kuruntu ve saplantılı düşünceler), Tikler, Uyum Ve Davranış Sorunları, Uyku bozuklukları, Beslenme sorunları,kekemeli 3. Alışkanlık bozuklukları : Alışkanlıkların düzensizliği ile ilgilidir.parmak emme Tırnak yeme Altını ıslatma Kaka kaçırma Mastürbasyon 4. Ağır ruhsal bozukluklar: Çocuğun uyumunu her alanda ve sürekli olarak bozan durumlardır.içe Kapanıklık/Çocuk psikozları Otizm: 5. Hiperaktivite ve dikkat eksikliği6. Zeka gerilikleri, Öğrenme güçlükleri İNATÇILIK İnatçı çocuk saldırganlığını pasif direniş yoluyla açığa vurur. Her işi ağır yapar. Ağır giyinir, okula geç gider, çalışmam demez ama masa başına geçip hiçbir şey yapmadan oturur. Okulda da öğrenmeye karşı isteksizdir. Ancak geçebilecek kadar not alabilir. Anne baba ve öteki yetişkinlere karşı olumsuz bir tutum içindedir. Arkadaşları ile tam olarak kavga etmese de geçimsiz ve uyumsuzdur. İnatçı çocuk gergin ana çocuk ilişkisinin bir sonucudur ve başlangıcı özerklik dönemine kadar, Uyum Ve Davranış Sorunları gider. Annenin tuvalet eğitimi veya yemek konusunda çok katı ve ısrarcı oluşu çocuğu pasif direnmeye götürür. Çok karışan çok söylenen ayrıntılar üzerinde çok duran bir anne çocuğunu böyle bir savunma yoluna kolayca iter. Kardeşler arasında ayırım yapılması da yine inatçılığı tetikleyen bir durum olabilir.çocuğun İnatçı Davranışı İle Başa Çıkmaya Yönelik Öneriler Aile tutum ve davranış çeşitlerinden olan baskıcı ve katı olma çocuğun inatçılık davranışını artırır.aile sosyalleşmeyi öğrenebilmesi için kabul edilmiş uygun davranış biçimlerini içeren birer model oluşturmalıdır.çocuğa isteklerini ertelemesi ve bu istekleri kontrol altına alması konusunda destek olunmalıdır.çocuğun benlik saygısını geliştirmesine destek olun.çocuğun İnatçı Davranışı İle Başa Çıkmaya Yönelik Öneriler Arkadaşları ve diğer yetişkinlerle nasıl sağlıklı iletişim kurulabileceği konusunda yardımcı olun.inatçı olan bir çocuğun inatçılık davranışını pekiştirebilecek ve devamını sağlayacak her türlü tutum ve davranışlardan kaçının.çocuk yetiştirme konusunda uygulanacak disiplin ve konacak kurallar konusunda tutarlı ve kararlı bir davranış sergileyin.okul ortamında inatçı çocuğun davranışları karşısında öğretmen zıtlaşma şeklinde ortamların olmasına izin vermemelidir. Çocuğun İnatçı Davranışı İle Başa Çıkmaya Yönelik Öneri Kategorileri Öğretmen inatçı bir çocuğun istek ilgi ve ihtiyaçlarını çok iyi belirlemelidir.öğretmen inatçı bir davranışla karşılaştığında çocuğu örselemeden uzlaşabilecekleri bir orta nokta bulmalıdır.öğretmenin bu davranışın ortadan kaldırılmasına yönelik aile ve uzman kişiler ile işbirliği yapması gereklidir. YALAN SÖYLEME: Yalanlar önemli ve önemsiz olmak üzere iki şekilde olabilir. Önemsiz yalanlar abartmalı övgüler, günlük yaşamda görgü kurallarına uygun düşen küçük yalanlar sayılabilirken önemli yalanlar başkasını bilerek aldatmak amacıyla söylenen yalanlardır. Çocukların söylediği

4 yalanlarda çocuğun gerçeği iyi değerlendirememesi, gördüğü ve duyduğu şeyleri uydurması veya olmamış şeyleri olmuş gibi anlatması söz konusudur. Uyum Ve Davranış Sorunları Çocukları yalana iten çoğunlukla yetişkinlerin gerçek karşısındaki çelişkili tutumlarıdır. Çocuk bol yalan söylese bile anne babasının yalanlarına çok duyarlıdır. Anne ve babanın yalanına çocuğunu ortak etmesi ve bunun sonucunda çocuğa susması konusunda ödüller vaat etmesi ile çocuk yalanlardan kendine kazanç sağlamak gibi bir alışkanlık elde eder. Bazı çocuk yalan söylerken bir özlemini dile getirebilir veya bunun tam karşıtı bir tutum takınabilir. Örneğin; babasız bir çocuğun babası olduğunu Uyum Ve Davranış Sorunları söylemesi ve annesi olan bir çocuğun annesinin öldüğünü söylemesi. Çocuk anne ve babasının beklentilerini karşılamakta güçlük çekiyorsa ya da ceza korkusu varsa yalana başvurur.yalan Söyleme Davranışının Ortadan Kaldırılmasına Yönelik Öneriler Kendine güven duygusu aşılanmalıdır.anne baba tutumlarında çelişkili durumlardan kaçınılmalıdır.çocuğa uygun modeller sunulmalıdır.çocuğu doğru söylemeye teşvik edici pekiştireçler kullanılmalıdır.çocuğun söylediği yalanı doğrudan yargılamak yerine yalan söylemeye teşvik eden nedenleri araştırılmalıdır.çocukla sağlıklı iletişim ve etkileşim kurulmalıdır.çocuğun yapacağı olumsuz davranışları karşısında alacağı tepkilerle başa çıkma yolları öğretilmeli ve yalandan uzaklaştırılmalıdır.yalan Söyleme Davranışının Ortadan Kaldırılmasına Yönelik Öneriler Çocuğun okul ve sosyal yaşamda başarılı olması için çocuğun yeteneklerini ön plana çıkarmalı ve yalan söyleme davranışının doğru olmadığı açıklanmalıdır.okul ortamındaki kuralların, verilen sorumlulukların ve beklentilerin çocuğu başarabileceği düzeyde olmasına dikkat edilmelidir.öğretmenin hoşgörülü ve arkadaşlık ilişkileri içinde belli bir saygı ve sevgi çerçevesinde iletişimi, çocuğun kendini değerli hissetmesini sağlar ve anlayışla karşılanacağını bilmesi onu yalandan uzaklaştırabilir. ÇALMA Çalma davranışı yalandan daha çok ayıplanan sıklıkla da cezalandırılan bir suçtur. 2 yaş çocuğunda sahiplik kavramı yoktur her şey onundur. Çocuk yaşı ilerledikçe kendinin olan ile olmayanı ayırt etmeye başlar ama bencil tutumu uzun süre değişmez. Örneğin 3-4 yaş çocuğu sormadan bir yerden şeker alınmayacağını bilir ama alma isteğine karşı koyamaz. Hatta gezmeye gittiği yerlerden cebinde kendine ait olmayan oyuncak ve nesnelerle dönebilir.uyum Ve Davranış Sorunları 5-8 yaş arasında parlak ve kağıt paralar daha çekici gelirken, birbirinin renkli kalemleri ve silgilerinde gözleri kalır. Çoğu çocuk izinsiz alıp eve getirdiği nesneleri buldum kendi paramla aldım değiş-tokuş ettim veya ödünç aldım diye açıklar. Okul çağlarında yinelenen çalmalar üzerinde önemle durulmalıdır. Çünkü bu çalmalar ruhsal sorundan ileri gelebilir. Şu olasılıklar üzerinde durulmalıdır:yaşına göre olgunlaşması geri kalmış bir çocuğun evden aldığı paralar veya nesneleri başka çocuklara Uyum Ve Davranış Sorunları dağıtarak kazanamadığı arkadaşlığı sağlamaya çalışır.yaşına uygun olgunlukta olmayan bir çocuk durmadan almaya alışmış olabilir ne istediyse alınmış ve çocuğun istekleri kısıtlanmadığı için sürekli almakta sakınca görmez.çalmanın en önemli nedeni kısa süreli ya da uzun süreli çocuğun doyumsuz olmasında aranmalıdır.sevgi eksikliği ile çalma davranışını arasında belirli bir ilişki vardır.

5 ÇOCUĞUN ANNE BABASINDAN ÖC ALMA İSTEĞİ NEDENİYLE DE ÇALMA DAVRANIŞI GÖRÜLEBİLİR. ÇALMA DAVRANIŞININ ORTADAN KALDIRILMASINA YÖNELİK ÖNERİLER ÇOCUĞA KARŞI AĞIR SUÇLAMALAR YAPILMAMALI VE ÇOCUĞU ÖRSELEYİCİ CEZALAR VERİLMEMELİDİR. ANNE BABALARIN ÇOCUĞA OLAN SEVGİ VE İLGİSİNİ HER ZAMAN GÖSTERMESİ VE ÇOCUĞUN BUNU HİSSETMESİNİ SAĞLAMAK GEREKİR. ÇOCUĞUN YAPTIĞI BU OLUMSUZ DAVRANIŞ KARŞISINDA DUYARSIZ KALINMAYIP ÇOCUKLA AÇIK OLARAK KONUŞULMALIDIR. ÇOCUĞU BU DAVRANIŞI YAPMAYA İTEN NEDENLER ARAŞTIRILMALIDIR. ÇALMA DAVRANIŞININ ORTADAN KALDIRILMASINA YÖNELİK ÖNERİLER ÇOCUĞUN HER İSTEDİĞİ ŞEYİ ANINDA YAPMAK YERİNE KENDİ İSTEKLERİNİ ERTELEYEBİLMESİNİ VE KONTROL ETMESİNİ ÖĞRETEREK DESTEK OLUNMALIDIR. ÇOCUK BAŞKALARINA AİT EŞYALARI ALDIĞINDA ANNE BABANIN BU DURUM KARŞINDAKİ TUTUMU ÇOK ÖNEMLİDİR. ANNE BABA ALINAN EŞYALARIN ÖZÜR DİLEYEREK SAHİBİNE VERİLMESİ KONUSUNDA ÇOCUĞU TEŞVİK ETMELİDİR. ÇOCUĞA EMPATİK DÜŞÜNMEYİ AŞILAYIN. OKUL ORTAMINDA ARKADAŞLIK KURABİLMEYE YÖNELİK ÇALMALAR KARŞISINDA ÖĞRETMEN ÇOCUĞA SOSYAL KABULÜN FARKLI YOLLARLA DA SAĞLANABİLECEĞİ KONUSUNDA DESTEK OLMALIDIR. SALDIRGANLIK SALDIRGANLIK İNSANDA VAROLAN BİR DÜRTÜDÜR. VAROLAN BU DÜRTÜ YOK OLMAZ VEYA TÜMÜYLE BASTIRILMAZ ANCAK BİÇİM DEĞİŞTİRİR. SALDIRGANLIĞIN SÖZEL, FİZİKSEL, PASİF VE AKTİF OLMAK ÜZERE ÇEŞİTLERİ VARDIR. BEBEKLİK DÖNEMİNDE AMAÇSIZ OLAN AĞLAMA VURMA GİBİ ÖFKE TEPKİLERİ GÖRÜLÜR. 1-4 YAŞLARI ARASINDA FİZİKSEL SALDIRGANLIK DAHA ÇOK GÖRÜLÜRKEN, 4-5 YAŞLARINDA İSE SÖZEL SALDIRGANLIK İFADELERİ ARTAR. ORTA ÇOCUKLUK DÖNEMİNDE ÇOCUKLARIN SALDIRGANLIĞI DAHA AMAÇSALDIR.

6 ÇOCUK ÇOK SERT VEYA GEVŞEK DİSİPLİNLE YETİŞTİĞİNDE BU DAVRANIŞ OLUŞABİLİR. KENDİNE GÜVENSİZ ÇOCUK SALDIRGAN DAVRANIŞLAR GÖSTEREBİLİR. ÇOCUĞUN ENGELLENMESİ İLE SALDIRGANLIK OLUŞABİLİR. SALDIRGANLIK KENDİNE VE ÇEVRESİNE ZARAR VERME ŞEKLİNDE DE GÖRÜLEBİLİR. AİLE İÇERİSİNDEKİ SORUNLAR, İLETİŞİM BOZUKLUĞU, SEVGİ YETERSİZLİĞİ, ÇOCUĞU SUÇA TEŞVİK EDİCİ DAVRANIŞLAR, ÖRSELENME, KENDİ DÜRTÜLERİNE ENGEL OLAMAMA GİBİ NEDENLER SALDIRGANLIĞIN ORTAYA ÇIKMASINI SAĞLAR. SALDIRGAN DAVRANIŞLARIN OLUŞMASINI ENGELLEMEYE YÖNELİK ÖNERİLER AİLE İÇİNDEKİ DENGESİZ VE OLUMSUZ İLİŞKİLERDEN KAÇINILMALIDIR. ÇOCUĞUN SALDIRGANLIK DÜRTÜSÜNÜN KABA ÜSTÜNLÜK SAĞLAMAK İÇİN DEĞİL DE YETENEKLERİNİ VE ZEKASINI KULLANARAK TOPLUMSAL AMAÇLARA YÖNLENMESİ SAĞLANMALIDIR. ÇOCUKTA GÜVEN DUYGUSU GELİŞTİKÇE BEKLEMEYİ VE TEPKİSİNİ DİZGİNLEMEYİ ÖĞRENİR. BU YÜZDEN ÇOCUĞA GÜVEN AŞILANMALIDIR. BAŞKALDIRMA YERİNE UYSAL DAVRANMANIN KENDİ YARARINA SONUÇLANDIĞINI GÖRDÜĞÜNDE SALDIRGANLIK SALDIRGAN DAVRANIŞLARIN OLUŞMASINI ENGELLEMEYE YÖNELİK ÖNERİLER DAVRANIŞI AZALIR. SALDIRGAN DÜRTÜYÜ BOŞALTMAK İÇİN SPOR GİBİ ÇEŞİTLİ FAALİYETLERE ÇOCUK YÖNLENDİRİLMELİDİR. OKUL ORTAMINDA ÇOCUĞUN İLGİ İSTEK İHTİYAÇ VE GELİŞİMSEL DÜZEYİNE UYGUN PROGRAMLARIN YAPILMASI, FİZİKSEL ORTAMLARIN HAZIRLANMASI VE MATERYAL SEÇİMİ ÖNEMLİDİR. SALDIRGAN ÇOCUĞA AKTİF OLMASINI SAĞLAYACAK HAREKETLİ OYUNLAR VEYA ETKİNLİKLER HAZIRLANMALIDIR. ÇOCUĞUN KENDİ DAVRANIŞINI ELEŞTİRMESİNE VE EMPATİ KURMASINA YÖNELİK HİKAYELER OLUŞTURMAK SALDIRGAN DAVRANIŞLARIN OLUŞMASINI ENGELLEMEYE YÖNELİK ÖNERİLER VE BU HİKAYELERİ ÇOCUĞA OKUMAK YARARLI OLUR. SALDIRGANLIK DAVRANIŞINI PEKİŞTİREBİLECEK HER TÜRLÜ DAVRANIŞ BİÇİMİNDEN KAÇINILMALIDIR.

7 SINIF İÇİ DİSİPLİN VE KURALLAR ÇOCUKLARIN BAŞARABİLECEĞİ DÜZEYDE OLMALIDIR. ÇOCUĞUN SALDIRGAN DAVRANIŞINI ENGELLEMEK İÇİN MOTİVASYON ARTTIRICI ETKİNLİKLER VE BAŞARABİLECEĞİ SORUMLULUKLAR VERİLMELİDİR. SALDIRGANLIK DAVRANIŞI ÇEŞİTLİ DAVRANIŞ DEĞİŞTİRME YÖNTEMLERİ UYGULANARAK SÖNDÜRÜLEBİLİR. KORKULAR KORKULAR ÇEVRESEL TEHLİKEYE NORMAL BİR REAKSİYONDUR. KORKU BEBEKLİK DÖNEMİNDE YÜKSEK GÜRÜLTÜ, ANİ HAREKETLER, TANIMADIĞI İNSANLAR VE HAYVANLARDAN KORKMA ŞEKLİNDEYKEN; OKUL ÖNCESİ DÖNEMDE TRAFİK KAZALARI, YANGIN, CEZA, HAYALİ YARATIKLAR VE KABUSLARDIR. SON ÇOCUKLUKTA İSE VÜCUTSAL ZARARLAR, TV DEKİ FİLMLERDEN ETKİLENME, OKUL BAŞARISIZLIĞI GİBİ KORKULAR GÖZLEMLENİR. ANNE BABADAN AYRILMA ÇOCUĞU TEDİRGİN EDER, GÜVENİNİ SARSAR VE ANNE BABANIN ONU TERKETMESİNDEN KORKAR. ÇOCUKLARINI KORKU İLE YETİŞTİREN VEYA AŞIRI KORUYUCU OLAN AİLELERİN ÇOCUKLARINDA KORKU ORANI DAHA FAZLADIR. ÇOCUĞUN EVDE TANIK OLDUĞU ÇEŞİTLİ KAVGALAR, HASTALIK DURUMLARI,AMELİYAT OLMA, DEPREM, YANGIN, SU BASKINI GİBİ DURUMLARLA KARŞILAŞAN ÇOCUKLARDA DA KORKU YOĞUN OLARAK GÖRÜLÜR. KORKUNUN OLUŞMASINI ENGELLEMEYE YÖNELİK ÖNERİLER ÇOCUĞU DİSİPLİNE ETMEK İÇİN ONUN KORKTUĞU DURUMLAR KULLANILMAMALIDIR. 2-3 YAŞ ÇOCUKLARININ GERÇEKTEN KORUNMAYA GEREKSİNİMLERİ VARDIR. BU YÜZDEN ÇOCUKLARIN OYUNLARININ DENETLENMESİ, ÇEŞİTLİ TEHLİKELERE KARŞI ÖNLEMLER ALINMASI GEREKLİDİR. AŞIRI KORUYUCU OLMAK ÇOCUĞUN KARŞILAŞTIĞI DURUMLARLA BAŞA ÇIKMA BECERİSİNİ GELİŞTİRMEZ VE ÇOCUĞU ÜRKEK YAPAR. ÇOCUĞUN KORKULARI KARŞISINDA SERT TEPKİLERDEN KAÇINILMALIDIR. KORKUNUN OLUŞMASINI ENGELLEMEYE YÖNELİK ÖNERİLER KORKULARINDAN DOLAYI ÇOCUĞU AYIPLAMAK, UTANDIRMAK, ALAY ETMEK VE KORKUNUN ÜSTÜNE GİTMEKTEN KAÇINILMALIDIR.

8 ÇOCUK OYUNDAN VE ARKADAŞTAN YOKSUNSA BUNA OLANAK YARATIN. ÇOCUĞUN KORKULARI TANINMALI VE ONLARI BASTIRMAMALI VE BİR KORKUYU DİĞER BİR KORKU İLE YENMEYE ÇALIŞILMAMALIDIR. ÇOCUĞA KORKULARINI YENME KONUSUNDA KÜÇÜK ADIMLARLA BAŞLAYARAK DESTEK OLUN. ÖRNEĞİN DENİZDEN KORKAN ÇOCUĞU SADECE SU İLE BARIŞMASINI SAĞLAMAK İÇİN KUMSALDA KÜÇÜK BİR SU HAVUZU YAPIN. KAYGI KORKU VE KAYGI BİRBİRİNE ÇOK YAKIN İLİŞKİLİ ANCAK FARKLI KAVRAMLARDIR. KORKU BELLİ BİR NESNE YADA DURUMDAN OLUŞURKEN, KAYGI DA DAHA ÇOK NESNE BELİRSİZDİR. KAYGILI ÇOCUK GERGİN, ENDİŞELİ VE DUYGUSALDIR. KAYGILI ÇOCUK KARŞILAŞTIĞI YENİ DURUMLARDA FAZLA HEYECANLIDIR. BU DURUM TIRNAK YEME, SAÇI İLE OYNAMA GİBİ BAZI FİZİKSEL DAVRANIŞLAR GÖSTERMESİNİ SAĞLAR. KAYGILI ÇOCUK KURALLARA UYMAYA ÖZEN GÖSTERİR. KENDİSİNE KIZILMASINA VEYA ELEŞTİRİYE KARŞI DUYARLIDIR. AYRICA ÇOCUKTAKİ KAYGI FİZYOLOJİK BİR RAHATSIZLIĞIN KALINTILARI OLABİLİR. KENDİ GELİŞİMSEL UYGUNLUĞU İÇİNDE ÇOCUKLAR PEK ÇOK KAYGI YAŞAYABİLİR.ANCAK UYGUNLUK YAŞINI ÇOKTAN AŞMIŞ İSE O ZAMAN GEÇİCİ OLMAYAN BİR HAL ALMIŞ OLABİLİR. KAYGI DÜZEYİNİN YÜKSEK OLMASI ÇOCUKLARIN DİĞER İNSANLARLA OLAN İLİŞKİLERİNE BAKILDIĞINDA; SOSYAL ORTAMLARDAN İZOLE OLMA, İYİ İLİŞKİLER GELİŞTİREMEME GİBİ GÜÇLÜKLER GÖRÜLEBİLİR. BU DURUM ÇOCUĞU SALDIRGAN YAPABİLECEĞİ GİBİ, İÇE KAPANIK, İTAATKAR VE ÇEKİNGEN DE YAPABİLİR. KAYGININ OLUŞMASINI ENGELLEMEYE YÖNELİK ÖNERİLER ÇOCUĞA KAYGI VEREN ORTAMLARDAN KAÇINILMALIDIR. KAYGI DURUMUNUN ORGANİK KÖKENLİ BİR RAHATSIZLIK SONUCU OLUP OLMADIĞINI BELİRLEMEK İÇİN TIBBİ YARDIM ALMAK GEREKİR. ÇOCUĞUN KENDİNE OLAN GÜVENİNİ ARTTIRICI FAALİYETLERDE BULUNMASINA DESTEK OLUNMALIDIR. AİLEVİ SORUNLAR ÇOCUKTAKİ KAYGIYI ARTTIRDIĞI UNUTULMAMALIDIR. OKUL ORTAMINDA ARKADAŞLARI VE ÖĞRETMENLERİ İLE OLAN İLİŞKİLERİNDE KAYGI DÜZEYİNİ AZALTMAK İÇİN ONUN İLGİSİNİ ÇEKEN MATERYALLER VE ETKİNLİKLER

9 KAYGININ OLUŞMASINI ENGELLEMEYE YÖNELİK ÖNERİLER DÜZENLENEREK KAFASINDA OLUŞTURDUĞU KAYGI YUMAĞI DAĞITILMAYA ÇALIŞILMALIDIR. SINIFTAKİ AKTİVİTELERDE ETKİN ROL ALMASI, BAŞARABİLECEĞİ SORUMLULUKLAR VERİLMESİ VE SÜREÇLİ OLUMLU PEKİŞTİREÇLER KULLANARAK ÖZGÜVENİ DESTEKLENMELİDİR. ÇOCUĞUN AKTİF KATILIMI VE ARKADAŞLARI ARASINDAKİ KABULÜNÜ KOLAYLAŞTIRMAK GEREKİR. KAYGI DURUMLARINDA ÇOCUĞUN ARKADAŞLARINDAN DESTEK ALARAK KAYGI DÜZEYİNİ AZALTMAK YARARLI OLUR. KAYGININ NEDENLERİNİ ARAŞTIRMAK VE ÇOCUĞA KAYGININ OLUŞMASINI ENGELLEMEYE YÖNELİK ÖNERİLER OLACAKTIR. ANLAYABİLECEĞİ BİR DİLLE BU KAYGILARIN ÖNEMLİ OLMADIĞINI AÇIKLAMAK UYGUN KAÇINMA ÇOCUK YABANCILARLA KARŞILAŞTIĞINDA YOĞUN OLARAK KAÇINMA DAVRANIŞI GÖSTERİR. YABANCILARDAN KORKMA GELİŞİMSEL OLARAK UYGUN OLDUĞUNUN DÜŞÜNÜLDÜĞÜ YAŞTAN SONRA GELİŞİRSE, KAÇINMA DAVRANIŞI ÇEKİNGEN OLMA, GÜVENSİZ VE SOSYAL ORTAMDAN İZOLE OLMA ŞEKLİNDE KENDİNİ GÖSTERİR. AYRILIK KAYGISI VE OKUL FOBİSİ OKUL FOBİSİ ÇOCUĞUN OKULA GİDERKEN ANNESİNDEN AYRILMAYA KARŞI GÖSTERDİĞİ BİR ÇEŞİT AYRILMA KAYGISINA BAĞLI OLARAK GELİŞİR. YANİ OKUL KORKUSUNUN KAYNAĞI ANNEDEN AYRILMADIR. OKUL FOBİSİ OLAN ÇOCUKLAR OKULA OLAN İSTEKSİZLİKLERİNİ BEDENSEL SIKINTILARI OLDUĞUNU İFADE EDEREK ANNE BABAYI OKULA GİTMEME KONUSUNDA İKNA ETMEYE ÇALIŞIR. ÇOCUKTA GÖRÜLEN MİDE BULANTISI, KARIN AĞRISI GİBİ ŞİKAYETLER OKULA GİTMEMEYE KARAR VERİLMESİYLE KAYBOLUR.

10 ÇOCUĞUN OKUL FOBİSİ AŞIRI BAĞIMLI VE YALNIZ KALMAK İSTEMEYEN BİR ANNENİN ÇOCUĞUNA KARŞI TAKINDIĞI TUTUMDAN KAYNAKLANABİLMEKTEDİR. AYRICA TÜM İSTEKLERİ KARŞILANAN BİR ÇOCUĞUN HER YERDE AYNI ŞEKİLDE İSTEKLERİNİN KARŞILANMASINI BEKLEMESİ DE ONU SIKINTIYA SOKAR.BUNUNLA BİRLİKTE ANNE BABANIN HASTALIĞI, EVDE YANGIN VE HIRSIZLIK, YENİ KARDEŞİN EVE GELMESİ, YAKIN ÇEVREDEKİ ÖLÜM, ANNE BABANIN BOŞANMASI, OKUL DEĞİŞİKLİĞİ, OKULDAKİ ARKADAŞLIK İLİŞKİLERİNDEKİ BOZUKLUK, OKULU SEVMEME, EVDEKİ YAŞAMIYLA İLGİLİ BİR GÜVENSİZLİK DURUMU DA OKUL FOBİSİNİN NEDENLERİ İÇİNDEDİR. OKUL FOBİSİNİN OLUŞMASINI ENGELLEMEYE YÖNELİK ÖNERİLER ÇOCUĞUN OKULA GİTMEK İSTEMEMESİNİN NEDENLERİNİ ARAŞTIRIN. ÇOCUĞA KARŞI TUTUMLARDA AŞIRI KORUYUCU VE ESNEK OLUNMAMALIDIR. ÇOCUĞUN BAĞIMLI OLDUĞU EBEVEYN YERİNE OKULA DİĞER EBEVEYNİN GÖTÜRMESİ VEYA OKUL SERVİSİ İLE GİTMESİNİ SAĞLAYIN. ÇOCUK OKULDA OLDUĞUNDA KAYGILANDIĞI HER NE İSE O KONUDA BELLİ BİR GÜVEN KAZANDIRILMAYA ÇALIŞILMALIDIR. OKULA GİTMEDİĞİ İÇİN ÇOCUĞU SUÇLAMAKTAN KAÇININ. OKUL FOBİSİNİN OLUŞMASINI ENGELLEMEYE YÖNELİK ÖNERİLER OKULA GİTME KONUSUNDA AİLE ÜYELERİNİN KARARLI VE ISRARLI OLMASI GEREKİR. ÇOCUĞUN OKULA GİTMEK İSTEMEMESİNDE GERÇEKTE ORGANİK KÖKENLİ BİR RAHATSIZLIK OLUP OLMAMASINA DİKKAT EDİN. OKUL ORTAMI ÇOCUK İÇİN OKUL FOBİSİ YARATIYORSA O ZAMAN ÖĞRETMEN SINIF İÇİ ETKİNLİKLERİNİ ÇOCUKLARIN DÜZEYİNE UYGUN VE ZEVKLİ OLMASINA DİKKAT ETMELİDİR. OKUL FOBİSİNİN OLUŞMASINI ENGELLEMEYE YÖNELİK ÖNERİLER ÖĞRETMEN ÇOCUĞUN SINIF İÇİNDE MUTLU OLABİLMESİ VE SINIF ORTAMINA KATILIMININ SAĞLANMASI İÇİN DESTEK OLMALIDIR. ÖĞRETMEN ÇOCUĞA KARŞI ANLAYIŞLI OLMALI VE ZORLAYICI TUTUMLARDAN KAÇINMALIDIR.

11 ÖĞRETMEN ÇOCUĞU OKULA BİRAZ ALIŞTIRDIKTAN SONRA ONA GÖREVLER VEREREK ÖNEMİNİ VE İŞLEVİNİ VURGULAR. OBSESİFLİK (KURUNTU VE SAPLANTILI DÜŞÜNCELER) ÇOCUĞA KAYGI VERİCİ VE SÜREKLİ YİNELENEN DÜŞÜNCELER VE KURUNTULAR OBSESİFLİĞİ OLUŞTURUR. ÇOCUK DÜŞÜNDÜĞÜ ŞEYİN SAÇMA OLDUĞUNU BİLSE BİLE ETKİSİNDE KALIR. SAPLANTILI DÜŞÜNCELERE ZORLAYICI DAVRANIŞLAR EKLENİR. ÖRNEĞİN; ÇOCUK ŞUNU YAPMAZSAM ANNEM ÖLECEK GİBİ BİR DÜŞÜNCEYE KAPILIR. SAPLANTILI DÜŞÜNCELER BİREYİ BÜYÜK ÖLÇÜDE BUNALTIR VE BİREY BUNLARDAN KURTULMAK İÇİN KENDİSİNE DE SAÇMA GÖRÜNEN YAPMAZSA RAHAT EDEMEDİĞİ ZORLAYICI DAVRANIŞLAR GELİŞTİRİR. ÖRNEĞİN; AŞIRI TİTİZLİK, ODA İÇİNDE GİDİP GELMELER, BELLİ YERLERE DOKUNMALAR, AŞIRI KURALCILIK GİBİ. BATIL İNANÇLAR DEDİĞİMİZ MERDİVEN ALTINDAN GEÇMENİN VE KARA KEDİ GÖRMENİN UĞURSUZLUK GETİRECEĞİNE İLİŞKİN İNANÇLARDA SAPLANTILI DÜŞÜNCELERDİR. OBSESİF DAVRANIŞLARIN OLUŞMASINI ENGELLEMEYE YÖNELİK ÖNERİLER ÇOCUĞU DİSİPLİNE ETMEYE YÖNELİK AŞIRI KURALLAR KOYMAK VE BU KURALLARA UYMAYA ZORLAMAKTA BU TÜR DÜŞÜNCELERE ZEMİN HAZIRLAYABİLİR. ÇOCUĞUN SAPLANTILI DÜŞÜNCELER OLUŞTURMASINA İMKAN SAĞLAYACAK ORTAMLARDAN KAÇINILMALIDIR. ÇOCUĞUN ANNE YADA BABANIN SAPLANTILI VE KURUNTULU DÜŞÜNCELERİNE UYGUN DAVRANIŞLAR GELİŞTİRMESİNE YÖNELİK ÖDÜLLENDİRME YA DA UYGUN OLMAYAN DAVRANIŞLARINDA CEZALANDIRMADAN KAÇINILMALIDIR. TİKLER

12 BEDEN KASLARINDA İSTEM DIŞI BELİREN ARALIKLI KASILMALARDIR. ÖRNEĞİN; GÖZ KIRPMA, BAŞ YADA OMUZ OYNATMA, KAŞ KALDIRMA GİBİ. TİKLER AŞIRI BİR HEYECAN VE KORKU YARATAN OLAYLAR SONUCU OLUŞABİLİR. ERKEN YAŞLARDA GÖRÜLSE DE 6 YAŞINDAN SONRA BAŞLAR. TİKİ OLAN ÇOCUKLAR GENELDE TEDİRGİN, KAYGILI VE GERGİNDİR. TİKE SAHİP OLAN ÇOCUKLARDA KEKEME ÇOCUKLARDA OLAN ÖZELLİKLER GÖZLENİR. ÇOCUĞU ÖRSELEYİCİ DAVRANIŞLARA TEPKİ OLARAK TİKLER GELİŞEBİLİR. TİKLER GENELLİKLE KAYGILI DURUMLARDAN KURTULMAK AMAÇLI GERÇEKLEŞİR. TİKLERDE KEKEMELİK GİBİ DİKKAT ÇEKTİKÇE ARTIŞ GÖSTERİR. YÜZDEKİ TİKLER BÜYÜK ÇOĞUNLUKLA RUHSAL NEDENLERE BAĞLIDIR. ANCAK BÜTÜN BEDENE YAYILAN GENİŞ HAREKETLER BİÇİMİNDEKİ TİKLERDE BEDENSEL BİR NEDEN BULUNABİLİR. TİKLER ÇOĞU ZAMAN GEÇİCİDİR. ERGENLİK ÇAĞINDAN ÖNCE SÖNERLER. TİK DAVRANIŞININ ORTADAN KALDIRILMASINA YÖNELİK ÖNERİLER TİKİ OLAN BİR ÇOCUKLA KONUŞURKEN ÇOCUĞA SIK SIK TİK DAVRANIŞINI YAPMAMASI GEREKTİĞİNİ ANIMSATMAK BU DAVRANIŞIN YAPILMA SIKLIĞINI ATTIRIR. TİKLERİN ÇOCUKTA GERGİNLİK YARATMASI NEDENİYLE BU DURUMUN KAYNAĞINI BULUP ÇIKARMAK VE DÜZELTİCİ DEĞİŞİKLİKLERE GİTMEK UYGUN OLUR. ÇOCUĞA KORKU VEREN OLAYLAR, ORTAMLAR, DURUMLAR KİŞİLER VE NESNELER BELİRLENMELİ VE KAÇINMASI SAĞLANMALIDIR. ÇOCUKLA KURULAN İLETİŞİMDE ÇOCUĞUN TİKİNE ÇOK FAZLA DİKKAT ÇEKİLMEMELİDİR. TİK DAVRANIŞININ ORTADAN KALDIRILMASINA YÖNELİK ÖNERİLER ÇOCUĞUN GÖSTERDİĞİ TİK DAVRANIŞININ ALAY KONUSU OLMASINA İZİN VERİLMEMELİDİR. TİK DAVRANIŞINI ENGELLEMEK AMAÇLI ÇOCUĞA ÖZGÜVEN KAZANDIRILMALIDIR. PARMAK EMME EMME DAVRANIŞI BEBEKLERİN DAHA ANNE RAHMİNDE ÖĞRENDİKLERİ VE DOĞUŞTAN SAHİP OLDUKLARI EN GÜÇLÜ REFLEKSLERDEN BİRİDİR. 3-4 YAŞLARINDA GÖRÜLEN PARMAK EMME NORMAL GELİŞİMSEL BİR DAVRANIŞTIR. BAZI ÇOCUKLAR PARMAK EMME YERİNE EL BİLEKLERİNDE

13 KABARCIKLAR OLUŞTURACAK ŞEKİLDE EMDİĞİ GÖRÜLÜR. BEBEKLİKTE GÖRÜLEN EMME DAVRANIŞI ACIKMANIN BİR İFADESİDİR. ANCAK İLERİKİ DÖNEMLERDE BU DAVRANIŞ OYUNCAKLARI VEYA EŞYALARI EMME OLARAK GÖRÜLMEKTEDİR.1 YAŞ ÇOCUKLARINDA UYKU İLE PARMAK EMME ARASINDA BİR İLİŞKİ KURULABİLİR. DİŞLERİ YENİ ÇIKMAYA BAŞLAYAN BİR ÇOCUKTA DA DİŞLERİNİ KAŞIMAYA YÖNELİK PARMAK EMME GÖRÜLÜR. 5-6 YAŞLARINDA BU DAVRANIŞIN KAYBOLMASI BEKLENİR. PARMAK EMME İLGİ ÇEKMEK İÇİN VEYA GERİLEMENİN BİR BELİRTİSİ OLARAK DA DÜŞÜNÜLEBİLİR. PARMAK EMME DAVRANIŞININ ORTADAN KALDIRILMASINA YÖNELİK ÖNERİLER AİLE İÇERİSİNDEKİ OLUMSUZ İLİŞKİLERDE ÇOCUĞUN UTANMA, KENDİNİ SUÇLU HİSSETME, GERGİN OLMA VE KENDİNİ GÜVENDE HİSSETMEME DURUMLARINDA ÇOCUĞA DESTEK OLUNMALIDIR. AİLEYE YENİ BİR BEBEĞİN GELMESİ İLE ÇOCUK ONA OLAN İLGİNİN AZALDIĞINI DÜŞÜNÜP PARMAK EMME DAVRANIŞINI GÖSTEREBİLİR. BU YÜZDEN ÇOCUĞA OLAN İLGİ ARTTIRILMALIDIR. ARKADAŞLARI VE YETİŞKİNLERLE OLAN İLETİŞİMDE ÖZGÜVEN EKSİKLİĞİNİN GİDERİLMESİ KONUSUNDA DESTEK OLUNMALIDIR. PARMAK EMME DAVRANIŞININ ORTADAN KALDIRILMASINA YÖNELİK ÖNERİLER OKUL ORTAMINDA ÖĞRETMEN UTANMA, SUÇLULUK, SIKILMA GİBİ DAVRANIŞLAR KARŞISINDA SOSYALLEŞMESİNİ KOLAYLAŞTIRICI SORUMLULUKLAR VERMESİ VE ETKİNLİKLERE AKTİF OLARAK KATILMASINI SAĞLAMALIDIR. PARMAK EMME DAVRANIŞINI BİR ARKADAŞINDAN VEYA YETİŞKİNDEN MODEL ALMASINI SAĞLAYICI DURUMLARDAN KAÇINILMALIDIR. ÇOCUĞA PARMAK EMME DAVRANIŞININ NE KADAR ZARARLI OLDUĞUNU, PARMAĞINI ACITTIĞINI, AĞIZ VE DİŞLERİNE ZARAR VERECEĞİNİ ANLATMAK GEREKİR. TIRNAK YEME TIRNAK YEME ALIŞKANLIĞINA 3-4 YAŞLARINDAN ÖNCE SIKLIKLA RASTLANILMAZ.TIRNAK YEME BİR GÜVENSİZLİK BELİRTİSİ OLARAK KABUL EDİLİR. AİLE İÇİNDE AŞIRI BASKICI VE OTORİTER BİR EĞİTİMİN UYGULANMASI, KISKANÇLIK, YETERSİZ SEVGİ, GERGİNLİK, AZARLANMA YADA ÖRSELEYİCİ DAVRANIŞLARA MARUZ KALMA TIRNAK YEMEYE NEDEN OLAN ETKENLER ARASINDA SAYILABİLİR.

14 TIRNAK YEME DAVRANIŞININ ORTADAN KALDIRILMASINA YÖNELİK ÖNERİLER ÇOCUĞUN TIRNAK YEME DAVRANIŞI KÜÇÜK YAŞLARDA GÖRMEMEZLİKTEN GELİNMELİDİR. ÇOCUĞUN KENDİNE OLAN GÜVENİNİN ARTTIRILMASI GEREKİR. BU YÜZDEN BAŞARABİLECEĞİ KÜÇÜK SORUMLULUKLAR VERİLMELİDİR. ÇOCUĞUN ÇEVRESİNDEKİ YETİŞKİNLER VE ARKADAŞLARI İLE OLAN İLETİŞİMİN ETKİLİ OLMASI SAĞLANMALIDIR. BASKICI VE OTORİTER AİLE TUTUMLARINDAN KAÇINILMALIDIR. OKUL ORTAMINDA GRUP İÇİNDE ETKİLİ OLABİLECEĞİ ROLLER VERİLMELİDİR. TIRNAK YEME DAVRANIŞININ ORTADAN KALDIRILMASINA YÖNELİK ÖNERİLER: ÇOCUĞU ÖRSELEMEDEN BU DAVRANIŞIN ONUN ÇİRKİN ELLERE SAHİP OLMASINI SAĞLAYACAĞI AÇIKLANMALIDIR. KIZ ÇOCUKLARINA MANİKÜR MALZEMESİ ALINARAK VE TIRNAKLARINA OJE SÜRÜLEREK TIRNAK YEMEMEYE ÖZENDİRİLMELİDİR. ALTINI ISLATMA ÇOCUKLAR MESANE KONTROLÜ GERÇEKLEŞİNCEYE KADAR GECE VE GÜNDÜZ ALTLARINI ISLATIRLAR. GÜNDÜZ KONTROL 2 YAŞ DOLAYLARINDA, GECE KONTROL İSE 3,5-4,5 YAŞLARI ARASINDA KAZANILIR. ALT ISLATMA DAVRANIŞI 4 YAŞINDAN SONRA HALA DEVAM EDİYORSA BİR SORUN OLABİLECEĞİ DÜŞÜNÜLEBİLİR. İKİ BİÇİMDE GÖRÜLEBİLİR. BUNLARDAN İLKİ SİNİR KAS KONTROLÜNÜN GELİŞMESİNDEKİ GECİKMEDEN KAYNAKLANABİLİR. İKİNCİSİNDE İSE TUVALET KONTROLÜ OLUŞTUKTAN SONRA BİR GERİLEME DURUMU SÖZ KONUSUDUR. İKİNCİ DURUM DAHA ÇOK RUHSAL NEDENLERE BAĞLIDIR. ÇOCUĞUN AŞIRI SEVGİ VE HOŞGÖRÜ, YETERSİZ İLGİ KISKANÇLIK, KORKU VE KAYGI GİBİ NEDENLERDEN KAYNAKLANABİLİR. AİLESEL BİR YATKINLIK DURUMU SÖZ KONUSU OLABİLİR. BEDENSEL HASTALIKLAR (BÖBREKTE VEYA İDRAR YOLLARINDA SORUN) ALTINI ISLATMA DAVRANIŞINA NEDEN OLABİLİR. ANNE BABA TARAFINDAN KENDİ KENDİNE BİR ŞEYLER ÖĞRENEREK OLGUNLAŞMASINA FIRSAT VERİLMEYEN ÇOCUKLARDA DA ÇOCUKSU KALMAK İSTEYİŞLE İLGİLİ ALTINI ISLATMA GÖRÜLEBİLİR.

15 ERKEKLERDE KIZLARA ORANLA 2 KAT DAHA FAZLADIR. ALTINI ISLATMA DAVRANIŞININ ORTADAN KALDIRILMASINA YÖNELİK ÖNERİLER ALTINI ISLATMA DAVRANIŞININ TIBBİ BİR NEDENDEN OLUP OLMADIĞINI BELİRLEMEK GEREKİR. AİLENİN ÇOCUĞU İLE KURDUĞU İLETİŞİMDE TUTARLI VE KARARLI OLMASI ÖNEMLİDİR. AİLENİN TUVALET EĞİTİMİ İÇİN ÇOCUĞUN İDRAR KONTROLÜ KONUSUNDA BELLİ BİR OLGUNLUĞA ULAŞMASINI BEKLEMESİ GEREKİR. ANNE BABA TUVALET EĞİTİMİ VERİRKEN ÇOCUĞA KORKU VE ENDİŞE VERMEMEYE ÖZEN GÖSTERMELİDİR. ANNE BABA HİÇBİR ZAMAN ÇOCUĞUNUN ALTINA YAPMASI KONUSUNDA ÇOCUĞUN YANINDA YADA ÇOCUĞA RAHATSIZLIĞINI DİLE GETİRMEMELİDİR. ALTINI ISLATMA DAVRANIŞININ ORTADAN KALDIRILMASINA YÖNELİK ÖNERİLER ÇOCUKTA TEK BAŞINA GÖRÜLEN YATAK ISLATMA DENGELİ, MUTLU VE UYUMLU ÇOCUKLARDA KAYGI UYANDIRICI OLMAYABİLİR. ÇOCUĞUN UYKUSUNUN DERİN OLMASI NEDENİYLE OLUŞAN ALTINI ISLATMA SORUNUNUN ÇÖZÜMÜNE YÖNELİK ÇOCUĞU SIK SIK TUVALETE KALDIRMAK VE GECE YATARKEN ÇOK SULU BESİNLERİ VERMEMEK UYGUN OLUR. ALTINI ISLATMA PROBLEMİ CİDDİ BOYUTLARA ULAŞTIĞINDA BİR ÇOCUK RUH SAĞLIĞI HEKİMİ İLE GÖRÜŞÜLMELİDİR.

16 KAKA KAÇIRMA ALTINI ISLATMADAN DAHA AĞIR BİR RUHSAL UYUMSUZLUK GÖSTERGESİDİR. GENELLİKLE YETERSİZ VE GEVŞEK BİR EĞİTİM NEDENİYLE DIŞKI TUTMA ALIŞKANLIĞININ KAZANILMAMIŞ OLMASINDAN KAYNAKLANIR. DIŞKILAMA DÜZENE GİRDİKTEN BİR SÜRE SONRA DA BOZULMUŞ OLABİLİR. ALTINI ISLATMADAKİ GİBİ RUHSAL ETKENLERE BAĞLI OLARAK ORTAYA ÇIKAR. KARDEŞ DOĞUMU, ANNEDEN AYRILIK, HASTANEYE YATIŞ GİBİ ÇEŞİTLİ KORKU VE KAYGILAR ÇOCUKTA GERİLEMEYE YOL AÇABİLİR. BU DAVRANIŞ HEM ANNENİN İLGİSİNİ ÇEKMEK HEM DE BAŞKALDIRMAK AMAÇLI YAPILABİLİR. BAZI ÇOCUKLAR TUVALETE GİTMEYE KARŞI DİRENÇ GÖSTERİR. OKULDA DIŞKISINI TUTARKEN EVDE DIŞKI KAÇIRABİLİR. DIŞKI SORUNU OLAN ÇOCUKLAR GENELLİKLE YAŞLARINDAN KÜÇÜK DAVRANAN OKULA UYUMLARI YETERSİZ, ARKADAŞ İLİŞKİLERİ BOZUK, BAĞIMLI VE İNATÇI ÇOCUKLARDIR. KAKA KAÇIRMA DAVRANIŞININ ORTADAN KALDIRILMASINA YÖNELİK ÖNERİLER ÇOCUĞUN DIŞKI KAÇIRMA PROBLEMİNİN TIBBİ BİR NEDENDEN KAYNAKLANIP KAYNAKLANMADIĞININ BELİRLENMESİ GEREKİR. ÇOCUĞUN ÜZERİNDEKİ GEREKSİZ BASKILARIN KALDIRILMASI VE AŞIRI TİTİZ TUTUMLARDAN VAZGEÇİLMESİ GEREKİR. ÇOCUKLA OLUMLU BİR İLETİŞİM KURULARAK ONUN DEĞERLİ OLDUĞUNU HİSSETMESİNİ SAĞLAMAK YARARLI OLUR. ÇOCUĞUN DIŞKISINDAN TİKSİNME YERİNE DIŞKISINI TUVALETE YAPTIĞI ZAMANLARDA ÖDÜLLENDİRMEK GEREKİR. KAKA KAÇIRMA DAVRANIŞININ ORTADAN KALDIRILMASINA YÖNELİK ÖNERİLER ÇOCUK 3-4 KEZ BELİRLİ ARALIKLARLA TUVALETE OTURTULMALIDIR. ÇOCUKLA OLAN İLİŞKİLER SONUCUNDA OLUŞAN CİDDİ DIŞKI KAÇIRMA SORUNU İÇİN ÇOCUK RUH SAĞLIĞI HEKİMİNE DANIŞILMALIDIR. DAVRANIŞ DEĞİŞTİRME YÖNTEMLERİ

17 BİR DAVRANIŞIN DEĞİŞTİRİLMESİNE KARAR VERİLMESİ O DAVRANIŞIN İSTENDİK OLUP OLMADIĞINI BELİRLEMEK GEREKİR. YANİ DAVRANIŞ PROBLEM BİR DAVRANIŞ MIDIR? DEĞİL MİDİR? BUNA KARAR VERİLİR.O YÜZDEN DAVRANIŞ PEK ÇOK AÇIDAN ELE ALINIP DİKKATLE İNCELENMELİDİR. BUNLAR: 1. PROBLEM DAVRANIŞI BELİRLEME VE DEĞERLENDİRME 2. ÇOCUK AÇISINDAN 3. AİLE AÇISINDAN DAVRANIŞ DEĞİŞTİRME YÖNTEMLERİ 4. OKUL VE ÖĞRETMEN AÇISINDAN 5. DİSİPLİN VE KURALLAR 6. İLETİŞİM VE ETKİLEŞİM DAVRANIŞ DEĞİŞTİRME YÖNTEMLERİ DAVRANIŞ DEĞERLENDİRİLİRKEN; 1. DAVRANIŞIN OLUŞMASINI TETİKLEYİCİ ORTAM, KİŞİ, NESNE VE DURUM 2. DAVRANIŞ 3. DAVRANIŞ SONRASI SONUÇ-TEPKİ ÖNEMLİDİR. DAVRANIŞ DEĞİŞTİRME YÖNTEMLERİ DAVRANIŞTA ETKİYE KARŞI BİR TEPKİ GÖSTERİLİR. BUNUNLA BİRLİKTE GÖSTERİLEN BU TEPKİDE GERİ BİR TEPKİYE NEDEN OLUR. YANİ SEBEP VE SONUÇ İLİŞKİSİ VARDIR.

18 ÇOCUK DAVRANIŞI YAPMADAN ÖNCE ONU TETİKLEYİCİ BİR NEDENİ VARDIR. DAVRANIŞ YAPILIR VE SONUCUNDA İSTENDİKSE OLUMLU İSTENDİK DEĞİLSE OLUMSUZ TEPKİLER ALINIR. DAVRANIŞ DEĞİŞTİRME YÖNTEMLERİ DAVRANIŞ DEĞİŞTİRMEDE KULLANILAN TEKNİKLER 1. GÖRMEMEZLİKTEN GELME 2. MOLA 3. ÖDÜL (SÖZEL- SOMUT VE BONUS ÖDÜLLERİ) 4. CEZA 5. ÇOCUKTAN ÇOCUĞA MODEL OLMA DAVRANIŞ DEĞİŞTİRME YÖNTEMLERİ SONUÇTA DAVRANIŞ DEĞİŞTİRİRKEN ÖNEMLİ OLAN NOKTA ŞUDUR Kİ İSTENDİK DAVRANIŞLARIN SIKLIĞI ARTIRILMALI VE İSTENMEDİK DAVRANIŞLARIN SIKLIĞI AZALTILMALIDIR. DAVRANIŞ DEĞİŞTİRME DE DİKKAT EDİLMESİ GEREKEN BİR DİĞER NOKTADA ÇOCUK İÇİN İLK ÖNCE CEZA YERİNE ÖDÜLÜ KULLANMAK VE ÇOCUK HAKLARINA TERS DÜŞEN DAVRANIŞ VE TUTUMLARDAN KAÇINMAKTIR.