Doç. Dr. Hale Maral Kır

Transkript

1 Doç. Dr. Hale Maral Kır 1

2 Yükseköğretim Kurulu Başkanlığının tarih ve sayılı yazısı ile Türkiye Sağlık Bilimleri Enstitü Müdürlerinin her yıl bir araya gelerek Ankara Üniversitesi Koordinatörlüğünde toplanmaları uygun görülmüştür. Amaç: Eğitim ve öğretimin niteliğinin iyileştirilmesinin gerçekleştirilmesine ilişkin görüş alışverişi yapmak, uygulamalarda birlik sağlamak ve sistemi sağlıklı bir şekilde yerleştirmek ve geliştirmek. 2

3 İlk toplantı 19 Sağlık Bilimleri Enstitülerinin katılımıyla Prof. Dr. Melahat OKUYAN başkanlığı nda yapılmıştır. Prof. Dr. Melahat Okuyan 3

4 YILLARI ARASINDA SAĞLIK BİLİMLERİ ENSTİTÜ MÜDÜRLERİ TOPLANTISI DÜZENLEYEN ÜNİVERSİTELER Anadolu Üniversitesi: Ankara Üniversitesi: Çukurova Üniversitesi: Yüzüncü Yıl Üniversitesi: Cumhuriyet Üniversitesi: Dicle Üniversitesi: Dokuz Eylül Üniversitesi: Ege Üniversitesi: Erciyes Üniversitesi: Erzurum Atatürk Üniversitesi:

5 Eskişehir Osmangazi Üniversitesi: Fırat Üniversitesi: Gaziantep Üniversitesi: İnönü Üniversitesi: Karadeniz Teknik Üniversitesi: Mersin Üniversitesi: Pamukkale Üniversitesi: Trakya Üniversitesi: Yeditepe Üniversitesi: Kocaeli Üniversitesi:

6 Toplantı Kararları 1. İDARİ KARARLAR 2. ÖĞRENCİLERLE İLGİLİ KARARLAR 3. EĞİTİM VE ÖĞRETİM İLE İLGİLİ KARARLAR 6

7 1. İdari kararlar Yapılanma ile ilgili kararlar Üniversitelerimizde halen uygulanmakta olan lisansüstü eğitim ve öğretim sistemi gerekli düzenlemeler yapılarak geliştirilmeli ve korunup sürdürülmelidir (1989, 1990). 7

8 Lisansüstü eğitim ve öğretimle ilgili enstitülere; sağlık bilimleri lisansüstü fakültesi, sosyal bilimler lisansüstü fakültesi, fen bilimleri lisansüstü fakültesi, ismi verilmesi (1990) Üniversitelerde Enstitü adı altında farklı işlevde kurumlar bulunmaktadır. Lisansüstü eğitim verenlerin diğerlerinden ayrılması için önerimiz: Sağlık Bilimleri Enstitüsü adının teşkilat yönetmeliğinde belirtildiği gibi Sağlık Bilimleri Lisansüstü Enstitüsü şeklinde değiştirilmesi (2009) 8

9 Enstitülerin protokoldeki yeri (1990, 95, 2003, 2007, 2009) Enstitü müdürlerinin Üniversite Yönetim Kurullarında temsil edilmesi (1990, 92, 93, 98, 2001, 2003, 2011 ) Enstitüler YÖK te, Tıp ve Sağlık Bilimleri Konseyi Toplantılarında bir temsilci bulundurmalı, ayrıca Üniversite Yönetim Kurullarında temsil edilmelidirler (2003, 2005, 2006, 2008) 9

10 Enstitü müdür ve müdür yardımcılarına ek ödenek ödenmesi (1990, 91, 92, 93, 94, 95, 96, 97, 98 ) Enstitü sekreterlerinin özlük haklarının düzeltilmesi (1990, 91, 95, 96, 98, 2003, 2008, 2009, 2010, 2011) Enstitü personelinin döner sermaye gelirlerinden faydalanması, (1992, 95, 2001, 2002, 2009) 10

11 Enstitüler arasındaki eşgüdüm, işbirliği ve iletişim geliştirilerek sürdürülmelidir (1990, 2004, 2010) ve Türkiye Sağlık Bilimleri Enstitüleri Web Sayfası hazırlanmalı ve bunun Avrupa Birliğindeki benzer organizasyonlara bağlantısı sağlanmalıdır (2005, 2007, 2008, 2010). Yurt dışı sağlık bilimleri enstitüleri ile işbirliği (1991) 11

12 YÖK te lisansüstü eğitim ile ilgili bir bölümün bulunmaması sebebiyle bazı konularda sorunlar yaşanmaktadır. Bunların aşılabilmesi için YÖK e bağlı merkezi bir Lisansüstü Eğitim Konseyi nin oluşturulması gerekmektedir (2003, 2005, 2007, 2011) 12

13 Bütçe problemi (1989, 92, 94, 95, ) Enstitülerin kendi bütçeleri belirlenirken öğrenci sayısının göz önünde bulundurulması ve Fakülteler-Yüksekokullar ile aynı şekilde oluşturulması (2011) 13

14 2. Öğrencilerle ilgili kararlar 351 sayılı Kredi ve yurtlar kurumu yasasında değişiklik yapılarak lisansüstü öğrencilerinde kredi alabilmeleri sağlanmalıdır (1990) Lisansüstü öğrencilerden harç alınması (1990, 91, 93 ) Yabancı uyruklu öğrencilerden harç alınması (1990) 14

15 Enstitülere daha fazla araştırma görevlisi kadrosu verilmesi ve bağlı kadroların serbest bırakılması (1990, 92, 93, 94, 98, 2001, 2004, 2007, 2008, 2010) Enstitüler arasında öğrencilerin yatay geçiş yapabilmesi veya kurum dışı rotasyona gönderilmesi (1990, 92, 2004, 2006, 2007, 2008, 2010) 15

16 Doktora yeterlik ve tez sınavında dışarıdaki üniversiteden gelen jüri üyeleri sınava katılmayarak adayın mağduriyetine neden olmaktadır. Öğretim üyesinin bağlı bulunduğu rektörlüğe durumun bildirilmesi (1991, 93, 94 ) Doktoraya başlayan tıp mezunlarının zorunlu hizmetlerinin, tıpta uzmanlık öğrencileri gibi ertelenmesi konusu Sağlık Bakanlığına önerilmesi (2006) 16

17 Enstitü Müdürleri Toplantılarına enstitü öğrenci temsilcilerinin katılmaları desteklenmelidir (2006, 2007, 2010, 2011) Türkiye çapında SBE öğrenci temsilcileri konseyinin oluşturulması girişiminde bulunulmalıdır (2007, 2011) 17

18 Devlet ve hükümet burslusu olarak gelen yabancı uyruklu öğrencilerin programlara adaptasyonundaki sorunların çözüme kavuşturulması için Tıp Sağlık Eğitim Konseyinde ivedilikle tartışılması sağlanmalıdır (2008) Öğrencilerin Erasmus programına katılımı teşvik edilmelidir (2009) 18

19 3. Eğitim-Öğretim ile İlgili Kararlar Lisansüstü eğitim ve öğretim gelişmiş ve gelişmesini tamamlamakta olan Üniversitelerde ve anabilim dallarında yaptırılmalıdır (1990) Yeni lisansüstü programların açılması için Yüksek Öğretim Kurulunca uzmanlardan oluşturulacak bir inceleme komisyonunun olumlu görüşü alınmalıdır (1990) 19

20 Yüksek lisans ve doktora tez bulgularının özellikle yurt dışında yayınlanmasının teşviki ve gerekli desteğin sağlanabilmesi için Üniversiteler araştırma fonlarının kullanım ve yönetim esaslarına ilişkin yönetmelikte değişiklik yapılmalıdır (1990, 91, 98, 99, 2001, 2002, 2004, 2005, 2006, 2007, 2008, 2009, 2011 ) 20

21 Lisansüstü eğitim ve öğretim sınav yönetmeliğinde değişiklik yapılması durumunda Enstitülerin görüşleri alınmalıdır (1990, 92 ) Doktora yabancı dil giriş sınavı merkezi sistemle yapılmalıdır (1991, 92, 93, 94, 99 ) 21

22 Her üniversite ve enstitü kendi koşullarına göre yaz kursları düzenlemelidir (1992, 95) Aynı anda ihtisas ve doktora yapılmamalıdır (1992) 22

23 Özel öğrenci kabulu (1992), Yapılan tezlerin isim ve özetlerinin diğer enstitülere bildirilmesi (1992, 94), Öğretim üyesine verilecek öğrenci danışmanlığı ve ders saatinin sınırlanması (1993, 94, 95, 96) Danışmanın standardize edilmesi, eğitilmesi (2001, 2004, 2005, 2006, 2007, 2008, 2011) 23

24 Özellikle doktora programlarında toplam ders kredileri sınırlandırılmalı, zorunlu ders saatleri azaltılmalı, seçmeli ders saatleri arttırılmalı ve uygulamalı ders saatleri arttırılmalı (2007) 24

25 Geri bildirim uygulanması (2002, 2004, 2009) Doktora eğitiminin Amacı ve Hedefleri belirlenerek; (Uluslararası bilim standartlarına uygun, çağdaş, bilimsel yetkinliğe sahip akademisyenler ve bilim üreten araştırıcılar yetiştirmek) eğitimle ilgili bazı önemli kararlar 2003 te Ankara da yapılan toplantıda alınmıştır. 25

26 Avrupa Birliği uyum çalışmaları kapsamında Sağlık Bilimleri Enstitülerinin Eğitimde akreditasyon çalışmalarına hız verilmesi, (2004) Doktora programlarında toplam ders süresinin, yasaya uygun olarak kısaltılması, Doktora tez projesinin yeterlilik sınavı beklenilmeden mümkün olduğunca erkene alınması; Doktora tezlerinin SCI kapsamındaki dergilerde yayına teşvik edilmesi; 26

27 - Socrates programı çerçevesinde öğrenci ve öğretim üyesi değişiminin desteklenmesi ve uygulanması; - Lisansüstü tez projelerinin kabulünden önce etik kurul onayının istenmesi ve tezin cildine eklenmesi (2004, 2005) 27

28 Doktora tez projelerinin seçiminde TÜBİTAK Vizyon2023 de belirtilen temel araştırma alanlarına veya ülke sorunlarına yönelik çalışmalara (Endüstriyel doktora vb.) öncelik tanınmalıdır (2005, 2006, 2007) 28

29 Yeni açılacak programlar çok disiplinli olmalıdır (2005, 2006, 2007, 2009) 29

30 Lisansüstü Eğitimde kalite gereği gerçeğinden yola çıkılarak ; Ülkemizdeki tüm üniversitelerin Lisansüstü Eğitim uygulayan enstitülerinin birlikte hazırlayacakları ve kaliteyi artırmayı destekleyecek yaptırımların, (derslerin planlanması, ders faaliyetlerinin izlenmesi, ölçme ve değerlendirmenin bu sisteme göre yapılması 2007) Yükseköğretim Kurulu çerçeve Yönetmeliğine eklenmesinin üst makamlara önerilmesi (2006, 2007) 30

31 Avrupa Kredi Transfer Sistemi (ECTS) ile diploma ekleri ve ortak dersler kolay anlaşılabilir, karşılaştırılabilir şekilde ve bir takvim çerçevesinde hızla tamamlanmalı ve ilgili üniversite senatolarına önerilmelidir (2007) 31

32 Mezunlarla iletişim sürdürülmeli, (2007) Ortak doktora programları açılmalı (2008) Avrupa Birliği 7. Çerçeve Programı ndan proje alınması için Türkiye Sağlık Bilimleri Enstitüleri Avrupa Birliği proje Konsorsiyumu oluşturulmalı (2008) 32

33 Elektronik ortamda mezuniyet sonrası eğitim; laboratuvar ve klinik uygulaması olmayan programlar için teşvik edilmelidir (2008, 2009) Birbirine yakın illerdeki üniversitelerin ilgili anabilim dalları güçlerini birleştirerek Yüksek Lisans ve Doktora programları açmak için YÖK e başvurabilirler (2009) 33

34 Enstitülerdeki doktora programları ile eşleşebilir doçentliklerin listelenmesi ve multidisipliner yeni doktoralar için de bu eşleştirme listesinin yapılabilmesine olanak sağlayacak düzenlemelerin yapılması (2009) Tıp Sağlık Bilimleri Eğitim Konseyine bir yerine beş üyenin katılması için gerekli girişimlerde bulunulması (2009) 34

35 Tüm anabilim dallarında bulunan ortak derslerin (bilim felsefesi, araştırma teknikleri, proje hazırlama, etik, bioistatistik, vb.) enstitü ortak dersleri olarak düzenlenmesi (2009, 2010) Ortak temel dersler için, Enstitülere öğretim üyesi kadrosunun verilmesinin uygun olacağı (1990, 2001, 2011) 35

36 Sağlık Bilimleri Enstitülerinde otomasyon kullanılması yaygınlaştırılmalıdır (2009) Açılan programlara tercihlerin artırılabilmesi için araştırma ve uygulama olanakları artırılmalı, burs olanakları sağlanmalı ve programlar istihdama yönelik olarak şekillendirilmelidir (2009, 2010) 36

37 Yüksek Öğretim Kurumu (YÖK) bünyesinde diğer Enstitülerin de katılacağı bir Lisansüstü Eğitim Konseyi kurulmalı ve bu konseyin sekreterliğinin oluşturulması için girişimde bulunulmalıdır (2010, 2011) 37

38 1. ENSTİTÜ YAPILANMASI; 1.1 Mevzuat - Araştırma enstitüleri ve eğitim veren enstitülerin lisansüstü eğitimlerinin, eğitim veren enstitüler tarafından gerçekleştirilmesi - Farklı fakülte ve yüksek okullarda bulunan benzer programların ortak program şeklinde yapılandırılması ve standardizasyonunun sağlanması 38

39 Yönetmelik ve Yönergeler ile uzmanlık alan dersi, seminer uygulamalarında standartların belirlenmesi YÖK tarafından belirlenen, yüksek lisans için en az üç, doktora için en az 5 öğretim üyesi asgari koşul kuralı nedeniyle bütün Enstitülerde sorunlar yaşanmaktadır. Bu değerlendirme yapılırken sayının yerine öğretim üyelerinin bilim üretme (yayın, proje, araştırma) potansiyellerinin göz önünde bulundurulması 39

40 Disiplinler arası programlarda ikili görevlendirmeler yapılabilmesi Mevcut akademik personelin %20 sine kadarının birden fazla programda yer alabilmesi Tıpta uzmanlık programlarının açılması için Sağlık Bilimlerinin uygulamasında var olan En az bir doçent olmak üzere üç öğretim üyesi şartının (unvan belirtmeden) doktora içinde önerilmesi 40

41 1.2 Akademik ve idari Yapılanma YÖK bünyesinde Lisansüstü Eğitim Konseyi kurulması Enstitü Müdürleri ve yardımcılarının, özlük hakları kapsamında maaş ödemeleri için, dekan ve yardımcıları ve yüksek okul müdürleri aynı kapsamda değerlendirilmesi Enstitü yönetim kurullarına gerektiğinde ihtisas komisyonları oluşturmak üzere yetki verilmesi 41

42 Performans hesaplamalarında, döner sermaye geliri olan müdür ve yardımcılarının yönetici olarak değerlendirilmeleri ile maaş kaybının önlenmesi Enstitü müdürlerinin üniversite yönetim kurulunda temsiliyetinin sağlanması (Tercihen Eğitim Bilimleri, Sağlık Bilimleri ve Sosyal Bilimler Enstitü Müdürlerinin doğal üyeler olması, ya da senato tarafından seçilen en az bir üye ile temsiliyetin sağlanması) 42

43 Enstitülere öğretim üyesi kadrosunun verilmesinin sağlanması Lisansüstü öğrencilere eğitimlerinin bitmesini takiben, doktora sonrası bir yıl araştırma görevlisi olarak devam etme hakkının sağlanması ALES in şeffaf, güvenilir bir yapıya kavuşturulması ve ALES te süre sınırlamasının olmaması 43

44 1.3 Altyapı ve olanaklar Enstitülerin ayrı bir binlarının oluşturulması BAP projelerinden enstitülere aktarılarak, öğrenci tez projelerinin BAP, etik ve enstitü şeklinde üç ayrı yere verilmesinin engellenmesi 44

45 Lisansüstü öğrencilere maddi destek amacıyla burs sağlanması, ayrıca yayın yapan öğrencilere maddi destek ve kongre desteği şeklinde destek sağlanması Öğretim üyeleri ve enstitü müdürleri şeklinde dernek kurularak buradan elde edilen gelirlerle lisansüstü öğrencilere destek verilmesi 45

46 Lisansüstü eğitimde üstün performans gösterenlerden seçilen öğrencilere ödül uygulamasının sağlanması Projelerden elde edilen kaynakların akılcı kullanımının sağlanması 46

47 1.4 Mali kaynaklar Enstitülerin kendi bütçeleri belirlenirken öğrenci sayısının göz önünde bulundurulması ve Fakülteler-Yüksekokullar ile aynı şekilde oluşturulması 47

48 2.ARAŞTIRMA KAYNAKLARI VE ALTYAPI OLANAKLARI 2.1 Araştırma Etiği Çekirdek dersler ve programın oluşturulması Enstitü bünyesinde her öğrencinin alabileceği bilimsel araştırma ile ilgili ortak derslerin açılması 48

49 Yeni kaydolan doktora öğrencileri için, tez bitirme sınavı öncesi, doktora bilim alanında tercihen uluslararası atıf indekslerine kayıtlı dergilerde (SCI, SCI Expanded vb.) olmak üzere, hakemli dergilerden birinde ilk isimle en az bir yayın yapması (kabul yazısı yeterlidir) şartının getirilmesi 49

50 2.2 Bilim Araştırma Etiği Araştırma dersleri öncesinde bilimsel etik derslerinin alınması, yüksek lisans veya doktora programlarının ilk yarıyılında bir kredilik akademik, araştırma ve yayın etiği dersinin alınması, tüm program boyunca etik konuların ele alınması ve vurgulanması Tez danışmanlarının eğitilmesi (iyi klinik ve laboratuvar uygulama kursları) 50

51 2.3 İşbirliği (sanayi, üniversiteler arası, toplum, kamu, uluslararası vb.) Tüm enstitülerin anabilim dalı altyapı olanaklarının belirlenmesi ve işbirliğine (eğitim ve araştırma alanlarında) açık olan anabilim dallarının WEB sayfasından duyurulması 51

52 2.4 Araştırma altyapısı ve Olanakları Enstitülerin de yönetim sürecinde yer aldığı, üniversite ölçeğinde kadrolu elemanları olan araştırma merkez laboratuvarlarının oluşturularak, 7 gün 24 saat açık bir şekilde ortak kullanıma açılması sağlanmalıdır. 52

53 3.EĞİTİM PROGRAMLARI 3.1 Öğrenciler (seçimi, sayısı, özellikleri) Öğrenciler ile ilgili kararlarda anabilim dalı kurul kararının getirilmesinin zorunlu hale getirilmesi YÖK bünyesinde Lisansüstü Öğrenci Kurulu kurulması ve öğrenci temsilcisinin Enstitü ve Yönetim Kurullarında yer almasının/katılımının sağlanması 6111 sayılı kanunun getirdiği yaptırımların akılcı bir şekilde uygulamaya geçmesi için ivedi olarak YÖK te çerçeve yönetmeliğin belirlenmesi ve enstitülerin bu çerçeve yönetmelikte kendi yönergesini oluşturmasının sağlanması. 53

54 3.2 Danışmanlık Doktora öğrencisine danışmanlık yapabilmek için; Öğretim üyesi olmak, en az bir lisansüstü/tıpta uzmanlık tezi veya araştırma projesi yürütmüş,projeyi sonuçlandırılmış ve sonuç raporunu sunmuş olmak, son beş yıl içerisinde, uluslar arası atıf indekslere kayıtlı dergilerde, en az birinde ilk isim olmak üzere en az dört adet makale yayınlamış olması gerekir gibi bir kuralın konması 54

55 Danışman öğretim üyesi seçiminde anabilim dalı kurulu tarafından karar verilmesi Öğretim üyesine düşen öğrenci sayısının eşitlenmesi Projelerde öğrencilerin de sorumluluğunun olmasının sağlanması Danışman öğrenci iletişiminin efektif olmasının sağlanması 55

56 4.TEZ ÇALIŞMALARI Tez öncesinde öğrencilerin başka bir projede çalışmış olmasının sağlanması Tez çalışmalarının zamanında tamamlanabilmesi için BAP projelerinin gecikmeden zamanında çıkmasının sağlanması Etik kurullarının zamanında çalışmasının sağlanması 56

57 5.ORTAK PROGRAMLAR Ortak programların işleyişindeki aksaklıklar göz önünde bulundurularak, ortaklık kavramı iyice tanındıktan sonra uygulamalara başlaması 57