DÖNER ALET SİSTEMLERİNİN KARŞILAŞTIRILMASI

Transkript

1 T.C. Ege Üniversitesi Dişhekimliği Fakültesi Endodonti Anabilim Dalı DÖNER ALET SİSTEMLERİNİN KARŞILAŞTIRILMASI BİTİRME TEZİ Stj. Diş Hekimi Hasan AKPINAR Danışman Öğretim Üyesi: Prof. Dr. B.Oğuz AKTENER İZMİR-2015

2 ÖNSÖZ Tezimin hazırlanması sürecinde desteğini ve yardımlarını esirgemeyen değerli hocam, Endodonti Anabilim Dalı Öğretim Üyelerinden Prof. Dr. B.Oğuz AKTENER e teşekkürlerimi sunuyorum. İZMİR-2015 Stj. Diş Hekimi Hasan AKPINAR

3 İÇİNDEKİLER 1.GİRİŞ..1 2.GENEL BİLGİLER Nikel Titanyum Eğelerin Tarihçesi Nikel Titanyum Eğelerin Ortak Özellikleri Nikel Titanyum Eğelerin Özellikleri Nikel Titanyum Eğelerin Avantajları Nikel Titanyum Eğelerin Dezavantajları FİZİKSEL ÖZELLİKLER Korozyon Sterilizasyon Kesme Etkinliği Aşınmaya Karşı Direnç-Yorgunluk Kırılma 9 4.GÜNCEL DÖNER ALET SİSTEMLERİ Profile Light Speed Protaper.. 18

4 4.4.Hero Shaper Quantec Mtwo Race K System GT ÖZET KAYNAKLAR ÖZGEÇMİŞ...39

5

6

7 1.GİRİŞ Endodontik tedavinin başarısı; doğru teşhis, kök kanallarının etkin bir şekilde temizlenmesi, şekillendirilmesi, dezenfeksiyonu, apikal ve koronalde sıkı bir tıkama sağlayacak şeklinde doldurulmasına bağlıdır.(1) Günümüze kadar kök kanallarının içerisindeki inorganik ve organik artıkalrın çıkarılması ve kök kanallarının doldurulması için gereken boşluğu oluşturmak için çeşitli yöntemler kullanılmıştır. Kök kanalının nispeten daha düz olduğu anterior dişlerde şekillendirme daha kolay yapılırken dar ve eğri kanalların bulunduğu dişlerde preperasyonda zorluklarla karşılaşılmaktadır.(2) Geleneksel kanal aletleri bu eğri kanallar için ön büküm yapılarak kullanılsa da paslanmaz çelik yapılarından dolayı kolaylıkla deforme olmakta ve komplikasyonlara sebebiyet vermektedir.(3)bu amaçla eğri kanallara daha iyi uyum sağlayan, yapısı komplikasyona sebebiyet vermeyecek şekilde esnek olan aletlerin arayışı hız kazanmıştır. Walia ve arkadaşları tarafından Ni-Ti esaslı esnek kanal aletleri kullanıma sunulmuştur.(4) Bu aletler ile komplikasyon sıklığı azaltılmış ancak dentini kesme kabiliyetleri nispeten düşük olması nedeniyle çalışma zamanı konusunda avantaj sağlayamamışlardır. Çalışma süresini azaltmak için döner sistemler gündeme gelmiştir. Özel anguldurvalar kullanılarak devir sayısı sabit tutulmuş ve böylece klasik yöntemlere göre klinik sürede anlamlı bir azalma olmuştur.(3)

8

9 2.GENEL BİLGİLER 2.1Nikel Titanyum Eğelerin Tarihçesi Nikel Titanyum eğeler şekil hafızalı alaşımlar sınıfındandır. Şekil hafızası; ısı, elektromanyetik alan ve fiziksel kuvvet gibi etkenlerle alaşımın şeklinin değişmesine rağmen etken ortadan kalktıktan sonra orijinal haline dönebilmesidir. Nikel Titanyum eğeleri ilk olarak Nitinol ismiyle tanınmıştır.(5)1961 yılında, Nickel Titanium Naval Ordinance Labaratory tarafından şekil hafızası özelliği keşfedilmiştir. Bu keşif; Dr. Muzzeyey in çakmakla nitinol şeridini ısıtıp daha sonra eski haline gelmesiyle bulunmuştur. 2.2 Nikel Titanyum Eğelerin Ortak Özellikleri Nikel Titanyum eğeler yaklaşık %56 nikel, % 44 titanyum içermektedir.bazı alaşımlarda ek olarak % 2 kobalt eklenmektedir.nikel Titanyum kanal aletleri, paslanmaz çelik aletlere göre daha esnek bir yapıdadır. Şekil hafızasına sahip olmalarıyla kanal içersinde ne kadar eğilirlerse eğilsinler çıkarıldıklarında eski hallerini alabilmektedirler. Bu özelliğiyle eğri kanallarda avantaj sağlamaktadır.(6) Geleneksel el aletlerinde % 2 lik taper açısı,döner sistemlerde farklı derecelerde üretilmiştir. % 4, % 6 ve daha üzerindeki taper açılarında aletler bulunmaktadır. Bu taper açılarındaki amaç, kök kanalının en dar yeri olan fizyolojik foramenden başlayarak genişleyen huni tarzında bir form elde etmektir.% 6 açılı kanal aletleri apikal üçlüde şekilldendirmesi nispeten azdır. Daha çok orta ve koronal bölgede şekillendirme yapmaktadır.% 4 açıya sahip aletler apexe 2 mm kalıncaya kadar şekilldendirme yapar. % 2 açılı aletler ise çalışma boyunda çalışır. 2

10 Aletlerin dizaynı sayesinde kesilen dentin oluklar yardımıyla kanal dışına taşıyabilmekte ve kanalın tıkanmasının önüne geçilmektedir Nikel Titanyum eğelerin özellikleri: 1.Pseudoelastiklik( süperelastiklik ) ( Şekil 1) 2.Çok yüksek defleksiyon kabiliyeti 3.Küçük elastiklik modülü 4.Şekil kalıcı etkisi Şekil 1: Ni-Ti aletlerin elastik özellikleri Ni-Ti Aletlerin avantajları: Paslanmak çelik aletlere göre 2-3 kat daha esnektir.elastiklik modülü yaklaşık 35 KN/mm dir. Maximum tork uygulandığında açısal deformasyon ve yorgunluğa karşı direnleri iyidir. 3

11 Kırılmaya karşı dayanıklıklıkları NaOCl den daha az etkilenir. Korozyona karşı dirençlidir. Şekil kalıcığı etkisi sayesinde bükme ve deformasyon kuvvetleri karşısında ilk haline kolayca dönebilmektedir. Çok yüksek deflesiyon kabiliyeti vardır Ni-Ti Aletlerin genel olarak dezavantajları: Bükme kuvvetlerine karşı direçleri düşüktür Metal yorgunluğuna bağlı deformasyon gözle tespit edilemez, işlem sırasında alet aniden kırılır Pahalıdır. Sterilizayon kesme etkinliklerini azaltır. Ni- Ti aletlerle çalışırken paslanmak çelik eğelere göre daha dikkatli olunmalıdır. Dikkat edilmesi gereken noktalar şunlardır;(7) 1.Basınç: --Uygulama sırasında çok az basınç uygulanmalıdır.bu basıncı sıvri kalemle ucu kırmadan yazı yazabilecek şekilde olmalıdır. --Eğe apikal yönde kesinlikle zorlanmamalıdır.arzu edilen boya ulaşılamadığında etkin irigasyonla beraber daha küçük aletlere dönülüp işlemler tekrarlanmalıdır. 4

12 2.Hareket: --Uygulanan hareket hafif ve pasif olmalıdır. --Tek seferde 1mm den daha fazla genişletme yapılmamalıdır. --Ege devamlı olarak kanal duvarına temas ettirilip çekilir. --Eğe kanal içerisine döner vaziyette girmeli ve o şekilde çıkmalıdır. 3.Derinlik: --Döner aletten önce apikal üçlünün hazırlanması ve devamlılığın sağlanması amacıyla konvansiyonel % 2 lik taper a sahip aletlerle ön genişletme yapılmalıdır. 4.Dönme Hızı ve Çalışma süresi: --Eğeler firma önerlilerine uygun kullanılması gerekse de genel olarak ortalama devir/dk olmalıdır. --Kanal içerisinde 3-5 sn den daha fazla kalınmamalıdır. --Hız ve torkun sabit olması için eğelere uygun redüksiyonlu bir mikromotor kullanılmadır. 3.FİZİKSEL ÖZELLİKLER 3.1 Korozyon: Alet kırıklarına neden olan faktörlerden birisi de korozyondur. Endodontik aletlerin korozyonu;kimyasal, mekanik hazırlık sırasında meydana gelmektedir.sterilizasyon sırasında kullanılan kimyasalların etkisi büyüktür.sterilizasyon sonucu oluşan metal yüzeyindeki korozyonun aletin kesme etkinliğini azalttığı görülmektedir.aletlerde ilk olarak pitting ya da yarık korozyonu 5

13 meydana gelmektedir.daha sonra kırık mekanizması konvanisyonel yorgunluktan korozyon yorgunluğuna dönüşmektedir.(8) Sterilizasyonda kullanılan NaOCl solüsyonunun korozyona etkisi tartışılmaktadır.krıitik stres altındaki kırılma zamanının NaOCl konsantrasyonuna bağlılığı gösterilmiştir.ni-ti döner aletlerin korozyon direncini değerlendirmek amacıyal çeşitli çalışmalar yapılmıştır.bunlardan birinde % 5,25 lik NaOCl(ph:12,3) solüsyonu kullanılmıştır.aynı solüsyona sülfürik asit eklenerek ph:10,1 e düşürülmüştür.9 döner alet iki solüsyona batırılarak kıyaslama yapılmıştır.aletler keskin bölüm, keskin olmayan bölüm ve sap olarak üçe ayrılmıştır.bu üç parçaya Galvanik akım gönderilerek ZARA değerleri ölçülmüştür.ölçümler sırasında ni-ti alaşımının 10,1 ph daki solüsyona 20 sn batırılmasıyla korozyon potansiyelinin yaklaşık olarak pasif sabit noktaya ulaştığı ve böyle kaldığı görülmüştür.bununla birlikte 12,3 ph daki eğeler 6000 sn batırılsa bile sabit bir değere ulaşılamamıştır.bu araştırma alaşımın korozyon direncini, solüsyonun ph ını azaltarak artırılabileceğini göstermiştir.(9)alette oluşan micropittingler stres depolanmasına, çatlakların oluşmasına,aletin zayıflamasına neden olmaktadır. Bir başka çalışmada ise(10), 120 protaper eğesi 3 gruba ayrılmıştır. 1. Grup kontrol grubu alınmıştır. Gruplardan biri 20 mm diğeri ise tamamen % 5 lik 50 C lik NaOCl solüsyonuna batırılmıştır.yapılan çalışmalarda tamamen batırılan 3. Grubun kırılmaya daha dirençli olduğu görülmüştür.bu araştırma diğer araştırmanın aksine solüsyonun kırılmaya direnç kazandığını göstermiştir. 3.2 Sterilizasyon Endodonik aletler tükürük kan ve enfekte pulpa nedeniyle enfeksiyon açısından risk taşımaktadır. Bu nedenle aletlerin etkin şekilde steril hale getirilmesi 6

14 gerekmektedir.işlemler aletin yapısında birtakım değişikliklere neden olmaktadır. Sterilizasyon tipinin Ni-Ti aletlere etkisi farklıdır.ortoontik teller üzerinde yapılan çalışmada, kuru sıcak hava,formaldehit buharı ve otoklav kullanılmıştır.çalışmanın sonucunda aletin özelliklerinde değişim gözlenmemiştir(11).bu konuda bir fikir birliği yoktur.bazı çalışmalarda ise mekanik özellikleri etkileyip kırıklara neden olabileceği bulunmuştur. Sterilizasyon tipi dezenfeksiyon üzerinde de etkilidir.kuru sıcak havanın daha derinlere penetre olamadığı ve daha uzun zaman gerektirdiği gösterilmiştir. Daha çok otoklav sterilizasyonu tercih edilir.bu sayede çapraz enfeksiyon riski minimuma indirilmiş olmaktadır. Sıklıkla otoklav kullanımı nedeniyle çalışmalara da bu sistem üzerine yoğunlaşmıştır.otoklav ın mekanik özelliklerine, kırılmaya dirençlerine,kesme etkinliğine etkileri araştırılmaktadır.bununla birlikte döner aletlerin niteliklerini değerlendirirken yüzey karekteristik özellikleri hesaba katılmalıdır, çünkü bu aletlerin korozyon direncini belirlemektedir.(12) Bu çalışmalarla beraber bazı çalışmalarda sterilizayonu takiben yüzey sertliğinin arttığı ve bu sayede kesme etkinliğinde artış olduğu bildirilmiştir.ancak bazı çalışmalar ise yüzey sertliğinin azaldığını ve kesme etkinliğinin düştüğünü göstermiştir.ayrıca sterilizasyon sonucu aletlerin üzerinde Titanyum oksit tabakasının arttığı görülmüştür.(13) 3.3 Kesme Etkinliği: Aletin uç tasarımına, konfigürasyonuna, çapraz kesit şekline ve kullanılan alaşıma bağlı olarak aletlerin kesme etkinliği farklılık göstermektedir.farklı 7

15 çalışmalarda farklı sonuölar bulunsa da genel anlamda paslanmaz çelik eğelerin kesme etkinlikleri daha üstün bulunmuştır.(14)bu konuda fikir birliği sağlanamamıştır. Coleman ve Svec kesme etkinliği üzerine yapılacak çalışmaların dentin üzerinde yapılması gerektiğini savunmuş ve 2 grup arasında bir farklılık bulunmadığını ortaya koymuşlardır.(15) 3.4 Aşınmaya karşı direnç ve yorgunluk: Ni-Ti esaslı döner aletlerin deformasyona ve aşınmaya karşı daha fazla direnç gösterdikleri belirlenmiştir. Ancak kırılmaya daha çok eğilimli oldukları belirlenmiştir. Zuolo ve Walton(16) tarafından yapılan çalışmada, en fazla yıpranmaya uğrayan kanal aletlerinin paslanmaz çelik esaslı eğeler olduğu belirlenmiştir. İkinci sırayı Ni- Ti esaslı döner aletlerin aldığı, yıpranmaya en dirençli grubun Ni-Ti esaslı el eğeleri olduğu bulunmuştur. Bu çalışmada en fazla kırılan aletler ise döner aletler olmuştur. Döngüsel yorgunluk; alet kırıklarının üçte birinin nedeni olarak karşımıza çıkmaktadır(17). Döner aletlerin yorgunluğa karşı direnci; açıya, kanal kurvatür yarıçapına ve aletin açısına bağlıdır. Bu parametrelerden en önemli kurvatürün yarıçapıdır. Bu faktörlerin yanı sıra aletin boyu da döngüsel yorgunlukta etkilidir.yapılan bir araştırmada Protaper ın boyutu arttıkça döngüsel yorgunluğa karşı direncinin azaldığı görülmektedir (18). Araştırma sonuçlarına göre K3, Race ve Profile gibi yüksek yorgunluk dirençlerine sahip döner aletler kök kanallarının hazırlanmasında güvenlice kullanılabilir. 8

16 3.5 Kırılma: Klinik açıdan çok sayıda avantajı bulunmasına ragmen alet kırıkları sıklıkla gözlenmektedir. Bu tedavinin başarısını etkilediğinden önem arz etmektedir. Çoğu olguda kırıklar apikal 1/3 te ortaya çıkmaktadır ve kalan parçanın çıkarılması zor olmaktadır. Özellikle kanalın dar olduğu durumlarda aletin çıkarılması ve kalan kısmın temizlenmesi oldukça zordur. Şekillendirme sırasında, nikel-titanyum kanal aletleri döngüsel stresle karşı karşıya gelirler ve döngüsel yorgunluk nedeniyle kırılabilirler (19). Bazı çalışmalar döngüsel hızın eğri kanallarda alet kırıklarını artırdığını gösterir ve bu; alet ile kanal duvarı arasındaki kontak sonucu oluşan stres ile açıklanabilir. Yüksek döngüsel hız, aletin sürtünmeye bağlı stresini artıtır ve bunun sonucunda aletin kırılma riski artmaktadır.(20). Döner alet kırıkları bükülme ya da esnemeye bağlı yorgunluktan meydana gelir. Bükülmeye bağlı oluşan kırık; alet çalışmaya devam ederken, ucunun veya bir parçasının kanal içerisinde kırılmasıyla olur. Bu durumda elastiklik limiti aşılmış olur ve alet kırığı meydana gelir. Böyle kırıklar aletin kullanımı sırasında aşırı apikal kuvvet uygulanması ile ilişkilidir (20). Esnemeye bağlı metal yorgunluğu sonucu oluşan kırık ise metal yorgunluğunun çok fazla olmasından kaynaklanmaktadır. Döner alet kanal içerisinde sıkışmaz fakat nikel-titanyum döner aletin klinik kullanımı sırasında kırılmasında önemli bir faktör olduğu bilinir (20) Kırık alet varlığında tedavinin başarısı ; aletin çıkarılması veya by-pass edilmesiye tedavinin tamamlanmasına bağlıdır. 9

17 Alet kırıkları, tedavinin başarısını etkileyen iyatrojenik komplikasyondur. Çünkü bu, durum şekillendirmeyi irigasyonu ve dolayısıyla doldurmanın ettkin şekilde yapılmasını engeller.çalışmalar kullanılmış aletlerin yenilerine göre kırılma eğilimlerinin yüksek olduğunu gösterir. Tork; aletlerin frekansını etkileyerek kırılmasına sebep olan parametredir. Yüksek torklu motorla, aletin kanal içerisindeki kırılma noktasını aşmak daha kolaydır. Her döner alet için elastic limitin aşılmasını önleyen düşük torklu endodontik motorlar kullanılabilir. Aletler torka karşı koymaya başladığında düşük torklu motorlar dönmeyi durdurur ve daha sonra zıt yönde dönmeye başlarlar. Bu kırılmayı önleyen mekanizmadır Döner aletlerin üreticileri aletlerin sık sık control edilmesi gerektiğini, görülecek defektlerin kırık habercisi olacağını bildirirler. Bununla birlikte döner aletler uyarı vermeden de kırılabilir. Ayrıca döner aletlerin çelik kopyalarından farklı olarak, metal yorgunluğuna dair erken belirtiler genelde üzerlerinde gözlenmez (20) 4.GÜNCEL DÖNER ALET SİSTEMLERİ 4.1 Profile Ni-Ti gövdenin üzerine üç eşit aralıklı U şekilli olukların taşlanması ile yapılmıştır. Üzerindeki çıkıntılar düz yüzeylere sahiptir ve bu yüzeyler dentini kesmede görev alır.yuvarlatılmış düz uçları sayesinde daha az basamak ve transportasyon oluşur.(21) (Şekil2-3) 10

18 Şekil 2-3:Profile kanal eğelerinin enine kesiti ProFile enstrümanların kullanımında kanal içinde bir lubrikant ile kullanımı, enstrümanlarının hafif basınç ve çekme hareketi ile kullanılması, sık sık debrislerin temizlenmesi gereklidir. Üretici firmanın dönüş hızı için önerisi rpmdir. Kullanılan eğeler: 1.ProFile Orifice Shapers: %5-8 açılı, 1-6 numara (20-80) 19 mm uzunluktadır. Aletlerin sapında renkli 3 tane halka bulunur. Bunlar kanalın koronal bölümün hazırlanmasında, post yerleştirilmesinden önce veya retreatment olgularında gütaperka ve seaları uzaklaştırmakta kullanılırlar.(7) 2.ProFile 06: %6 açılı, numara mm uzunluklardır. Aletlerin sapında renkli iki tane halka bulunur. Bunlar kanalın orta bölümün hazırlanmasında kullanılırlar.(7) 11

19 3.ProFile 04: %4 açılı, numara ve 31 mm uzunluklardadır. Aletlerin sapında renkli tek bir halka bulunur. Bunlar sıklıkla kanalın apikal 1/3 lük kısmının hazırlanmasında kullanılırlar.(7) 4.ProFile GT: %6-12 açılıdır. Bu 4 adet ProFile döner aletlerin ve %2 açılı ProFile el aletlerinin kendi aralarında kombine kullanılmaları sonucunda 4 tane ProFile şekillendirme yöntemi açığa çıkmıştır. Şekillendirme Crown Down tekniği uygulanır.her eğe için çalışma süresi max 10 sn dir. Profile sisteminde kullanılan aletlerin sıralaması tablodaki gibidir. Tablo:1 Profile serisi eğelerin kullanım yerleri ve sıraları(7) 0.06 #25 Koronal bölge preperasyonu 0.06 #20 Koronal bölge preperasyonu 0.04 #25 Orta üçlü preperasyonu 0.04 #20 Orta üçlü preperasyonu 0.04 # # #25 Apikal üçlü preperasyonu 0.06 #20 Flaring tamamlanır. 12

20 geniş kanallarda üst molar dişlerin palatinal kökleri ve alt molar dişlerin distal kökleri Tek kanallı premolar dişler Alt kanin diş Üst anterior dişler Alt anterior dişler Çok köklü premolar dişler Alt çene molar dişlerin mesial ve üst molar dişlerin bukkal kökleri Çok ince veya eğri köklerde kullanılmalıdır. Profile eğelerin avantajları Eğenin dış kenarlarının düz yapıda olması sayesinde vidalanma önlenir ve lateral perforasyonun önüne geçilmiş olunur. Üç radial alan yivleri birbirinden ayrılmıştır.bu sayede debrisin taşınması sağlanmış olur.(22) Penetrasyon ilerledikçe debris apikalden taşırılmaz ve tahliyesi daha kolaydır. Eğe kanalla ortak merkezli olarak hareket etmektedir. Bu avantajlarına ragmen; Kanal aleti sayısının fazla olması 0.04 açılı aletin kırılma riskinin fazla olması Sürenin uzun olması gibi dezavantajları mevcuttur. 13

21 Profile uygulama yöntemleri : Profile 0.02 El aletleri ve Profile 0.04 ile Şekillendirme Profile 0.04 ve Profile 0.06 şekillendirme yöntemi Profile 0.04/0.06 ve Orifice Shapers ile şekillendirme yöntemi Profile GT ve 0.04 ile şekillendirme yöntemi Bu yöntemler arasında, kullanımı en çok önerilen ve sıklıkla kullanılan ProFile 04/06 ve Orifice Shapers şekillendirme yöntemidir. Bu yöntemde işlem sırası dört aşamadan oluşur. 1)Crown-Down aşaması 2)Çalışma uzunluğunun saptanması 3)Apikal preparasyon 4)Final şekillendirme 1-)Crown-down aşaması: Çalışma boyu saptandıktan sonra ProFile Orifice shapers #3 (06-40) ProFile #3 Orifice Shapers eğeleriye şekillendirmeye başlanır. Orifice Shapers ler diğer aletlere oranla daha kısa olduklarından kullanımı daha kolaydır.. Dönen bir #3 Orifice Shapers kök kanalına aşırı baskı olmaksızın yerleştirilir ve 5-10 sn süreyle ileri ve geri yavaşça hareket ettirilerek şekillendirme yapılır, bu aşamada kanal boyuna gitmesi önemli değildir, amaç kanal içerisinde ilerlemektir. İlerleme zorlaştığında alet geri çekilir ve diğer alete geçilir. 14

22 ProFile Orifice Shapers #2 06/30 : Önceki kanal aletinden daha küçük çaplı olduğu için kanal boyuna daha çok yaklaşmaktadır. ProFile 06/25: Bu kanal aleti öncekilerden daha küçük çaplıdır ve işlev gören kısmının daha uzun olması nedeniyle daha esnektir. Öncekilerle aynı şekilde kullanılır. ProFile 06/20: Öncekilerle aynı şekilde kullanılır. ProFile 04/25: Öncekilerle aynı şekilde kullanılır. ProFİle 04/20: Bu kanal aleti ile gerçek çalışma uzunluğuna kadar işleme devam edilir. 2)Gerçek çalışma uzunluğunun saptanması Konvansiyonel #10 ve # 15 K file eğelerle apex locator yardımıyla çalışma boyu ölçülür. 3)Gerçek çalışma uzunluğuna kadar apikal preparasyon: ProFile 04/20 ProFile04/25 kullanılır. Gerçek çalışma uzunluğuna kadar crown-down böylelikle tamamlanır. Kanal genişliğine gore % 4 ten daha büyük aletler sırayla kullanılmalıdır.bu aletlerde de gerçek çalışma boyuna gidilmesi gerekir. 4)Final şekillendirme ProFile 06/20 (Kök kanalının anatomisi gerektiriyorsa daha büyüğü). Son şekillendirme işlemi kök kanalının doldurulmasını kolaylaştırmak için %6 açılı 15

23 Profile kanal aletleriyle yapılır. Bu safhada apekse ulaşma amacı güdülmez, aletin basınçsız ulaşabileceği yere kadar şekillendirme yapılır Şekil:4 Dar kanallarda Profile system ile şekillendirme Şekil:5 Geniş kanallarda Profile system ile şekillendirme 4.2 LİGHT SPEED Kök kanallarının şekillendirilmesinde kullanılan ilk Ni-Ti döner alet sistemi LightSpeed tir. LightSpeed in ilk tasarımı 1993 yılında Senia ve Wildey tarafından Canal Master U nun orijinal formu esas alınarak geliştirilmiştir.(14) 16

24 Şekil:6 LightSpeed kanal aleti Ligtspeed in Özellikleri Light Speed sistemi 21,23 ve 25 mm uzunluğunda ve numara aralığında 22 adet kanal aletinden oluşmaktadır.kesici kısmın uzunluğu, kanal aletinin büyüklüğüne göre 0,25 ile 1,75 mm arasında değişmektedir.kanal aletinin büyüklüğü arttıkça kesici kısmın uzunluğu da artmakta ve pilot uç bölgesinde açı daralmaktadır.lightspeed kanal aletlerinin şaft kısmı oldukça ince ve elastiktir.çalışma sırasında alet kırılırsa kolaylıkla çıkarılabilmesi için 18 mm uzaktan kırılacak şekilde tasarlanmıştır.u şeklinde kesitleri sayesinde bu kanal aletleri temas ettikleri dentin yüzeyi ile nötral meyil açısı oluşturur.lightspeed kanal aletleriyle devir arasında seçilen sabit hızda çalışılması önerilmektedir. Uygulama Yöntemi 1.Aşama: Kök kanalının koronal 1/3 lük kısmı, tercih edilen kanal aletleri ile şekillendirilir. Çalışma boyu belirlenir. 15 numara kanal aletinin çalışma uzunluğunda ilerlediği doğrulanır. Bu çalışma uzunluğu LightSpeed aletleri üzerinde işaretlenir. 17

25 2.Aşama: Kanal duvarlarına temas edecek şekilde hafif basıçla ilerleyen ilk kanal eğesi Initial Apical Rotary (IAR) olarak adlandırılır. IAR den sonraki beş büyük boy LightSpeed kanal aletleri ile çalışma uzunluğunda şekillendirme yapılarak, apikal kısmın şekillendirmesi tamamlanmış olur. Apikal kısımda kullanılan son LightSpeed kanal aleti Master Apical Rotary (MAR) olarak adlandırılır. MAR dan sonra, kullanılacak her kanal aleti 1 mm kısa olacak şekilde çalışmaya devam edilir. MAR dan sonra dört kanal aleti kullanılır. 3.Aşama: MAR dan sonraki beşinci LightSpeed kanal aleti ile orta 1/3lük kısmın şekillendirilmesine başlanır. Şekillendirme aynı çalışma boyunda yapılır. LightSpeed kanal aletleri ile direncin hissedildiği yere kadar ilerlenip geri çıkılır. En son MAR ile rekapitülasyon yapılır (14). 4.3 PROTAPER ProTaper, Denstply/Maillefer firması tarafından üretilen dar, kalsifiye ve çok eğri kanalların şekillendirilmesinde kullanılan özel mikromotor angıldruvaları ile kullanılan nikel-titanyum döner alet sistemidir. Pro-Taper ın en önemli özelliği, eğenin taper açısının aletin ucundan itibaren artan tarzda olmasıdır.(23) ProTaper eğelerinin taper açıları 0.02 ve 0.19 arasında değişmektedir ve açılar ile diğer tüm aletlerden ayrılmaktadır.bu özellik sayesinde daha fazla madde kaybına 18

26 neden olmaktadır.bu durum aletin kanal içinde uzun süre kullanılmasına bağlanabilir. Protaper Sisteminde Kullanılan kanal aletleri: a) Yardımcı şekillendirici kanal aleti (Sx) Yardımcı şekillendirici kanal aleti çok kısa kanallarda şekillendirme yapmak için ve uzun kanallarda koronal açıklığın sağlanmasında Gates Glidden ile birlikte kullanılır b)şekillendirici Kanal Aletleri (S1, S2) Hem koronal üçlü hem de orta üçlüde şekillendirme yapmak üzere kullanılır.s1 ile genellikle koronal üçlünün şekillendirmesi yapılırken S2 orta üçlünün şekillendirmesinde kullanılır. Aynı zamanda bitirici kanal eğelerinden önce apikal şekillendirme için kullanılırlar.uzunlukları 14 mm dir. c)bitirici Kanal aletleri (F1,F2,F3) Apikal üçlünün şekillendirmesinde kullanılırlar. Son kullanılan aletlerdir. Kanal çapına uygun bir bitirici eğe kullanılması gerekir. Protaper Sistemi için Çalışma İlkeleri: Şekilendirme sırasında apikal yönde basınç uygulanmamalıdır. Aletler kuru kanalda kullanılmamalıdır.etkin bir irigasyon ve gerektiğinde kayganlaştırıcı jel kullanılmalıdır. Bitirici eğe foramen apikale ye ulaştıktan sonra alet geri çevrilerek çıkarılmalıdır. 19

27 Hızın sabit ve devir olması gerekmektedir. Aletler sık sık temizlenmeli ve kontrol edilmelidir. Pro-Taper Rotary sistemin özellikleri ve avantajları : -Çok Amaçlı Konisite: Seri içindeki her alet kesme hattı boyunca çok amaçlı konisitesi sayesinde oldukça esnektir ve bu durum bükme kuvvetini azaltır ve etkinliğini artırır. -Konveks Üçgen Kesiti: Konveks üçgen kesiti sayesinde kesme etkinliği artmış artmış ve kanal duvarındaki kontak alanı azalmıştır. -Modifiye Rehber Uç: Kök kanal duvarlarını zarar vermeden, kanal içerisinde kendi yolunu bulması için hazırlanmış özel uç. -Helezonik Açı ve Derece: Vidalanmayı engelleme ve debrisin kanal dışına taşınmasını sağlamak amacıyla dengelenmiştir. -Kısa Sap: Posterior bölgede çalışma kolaylığı sağlar.(24) ProTaper Tedavi Aşamaları Kısa kök kanalları Sx kanal aleti ile başlanır. Kanal aleti ile tahmini çalışma uzunluğunda fizyolojik foramen apikaleye 2-3 mm kadar yaklaşılır. Gerçek çalışma uzunluğu saptanır. Sx kanal aleti ile çalışma boyunda şekillendirme yapılır. F1 kanal aleti ile çalışma boyunda şekillendirme yapılır. 20 numara kanal aleti ile fizyolojik foramen apikaleye ulaşıyorsa şekillendirme bitirilir. 20

28 Orta uzunlukta ve uzun kök kanallarında Sx kanal aleti ile başlanır. S1 kanal aleti ile koronerde genişletme yapılır. S2 kanal aleti ile orta üçlü genişletilir. F1 kanal aleti ile çalışma boyunda şekillendirme yapılır. 20 numara kanal aleti yeterliyse şekillendirme bitirilir. Kanal geniş ise F2 ve F3 kullanılır Şekil:7 Protaper ile şekillendirme Yöntemi 4.4 HERO SHAPER Asorti Takım: İki ayrı koniklik açısına sahip 3 farklı numaradan 6 kanal aleti içermektedir.no:20 (%6,%4) no :25 (%6,%4) ve no:30 (%6,%4) tür.kanal Aletleri %4 açılılar için 21,25,29 mm ve %6 açılıklar için ise sadece 21 mm uzunlukta üretilmiştir. Hero Shaper Mikro Mega firması tarafından üretilen 06 veya 04 açılı Ni- Ti eğelerden oluşan döner alet sistemidir. Hero Shaper ın en önemli özelliği modifiye edilmiş yeni eğe tasarımıdır. Temel olarak Hero 642 benzeri pozitif kesim açısı gösteren üç bıçaklı heliks kesitinde olsa da, keskin kenarlarda heliks açısı 21

29 değiştirilmiştir. Bunun amacı; şekillendirme sırasında eğenin vidalanma hareketiyle sıkışmasını engellemektir. Şekil:9 Hero Shaper sisteminde kullanılan kanal aletleri Heliks açısı eğenin ucundan çalışma boyuna artarak değişir. Eğelerin büyük tepe açılı olması, eğe üzerindeki yiv adımlarının daha uzun olması anlamına gelir. Eğelerin kısaltılmış metalik sapları posterior bölgede daha iyi hareket kabiliyeti sağlar. Hero 642 de olduğu gibi devir/dakika hızla saat yönünde tam rotasyon yapan özel mikromotor angıldruvaları ile kullanılır. Hero Shaper Sistemi Uygulama Aşamaları: --Kolay kanallar Schneider in eğrilik kriterine göre 10 derece den az eğimli kanallardır. Kolay kanalların şekillendirilmesinde mavi seri (#30; açılı eğeler) kullanılır. Çalışma boyu hesaplanır. 22

30 Çalışma boyunun 2/3 uzunluğunda 06 açılı #30 kullanılır. Çalışma boyunda 04 açılı #30 kullanılır. Kanal aleti rotasyon halindeyken kök kanalına yerleştirilir. Eğe istenen çalışma boyuna gelinceye kadar kısa ileri-geri hareketlerle hafif bir baskıyla kanal içinde ilerletilir. --Orta uzunlukta kanallar Schneider in eğrilik kriterine göre derece arası açıya sahip olan kanallardır. Bu tip kanalların şekillendirilmesinde kırmızı seri (#25; açılı eğeler) ve mavi seri ( #30 ; 04 açılı eğe ) kullanılır. Şekillendirme kısaca özetlenirse: Çalışma boyu hesaplanır. Çalışma boyunun 2/3 uzunluğunda 06 açılı # 25 Çalışma boyunda 04 açılı # 25 Çalışma boyunda 04 açılı # 30 kullanılır. --Zor kanallar: Schneider in eğrilik kriterine göre 25 derceden daha geniş açı yapan eğri kanallardır. Zor kanalların şekillendirilmesinde sarı seri (# 20 ; açılı eğeler), kırmızı seri (#25 ; 04 açılı eğe) ve mavi seri (# 30 ; 04 açılı eğe) kullanılır. Çalışma boyu hesaplanır. Çalışma boyunun 2/3 uzunluğunda 06 açılı # 20 Çalışma boyunda 04 açılı # 20 Çalışma boyunda 04 açılı # 25 Çalışma boyunda 04 açılı # 30 kullanılır. 23

31 4.5 QUANTEC: 1996 yılında MCSpadden tarafından tasarlanarak Analytic firması ile üretilmiştir.bu eğelere özel QUANTEC-E motoru veya herhangi bir endodontic anguldurva ile kullanılır.firma kullanım hızının devir olması gerektiğini önermektedir. QUANTEC sisteminde kullanılan eğeler: a).lx non-cutting: Aşırı eğri kurvatürlerle karşılaşılınca yönünü değiştirerek santral aks doğrultusunda hareket eder. Uç kısmının kesici özelliği yoktur. Bıçak kısımları oldukça keskindir. Kullanıldığı yerler : Rutin vakalar, Eğimi şiddetli kurvatürler, Apikal bölgede hassas olan dişler b).sc Safe-Cutting: Bu eğenin ucu apikale doğru basınç yapıldığında aktif hale gelir. kanal yolunu takip eder. Oluşturduğu stress oldukça azdır. Kullanıldığı yerler : İnce ve dar kanallar, Kalsifiye kanallar,tıkanmış kanallar 24

32 Şekil:10 QUANTEC eğelerin kesiti Tablo:2 Standart QUANTEC uçları No 1.06 açı #25 17 mm No 2.02 açı # mm No 3.02 açı # mm No 4.02 açı # mm No 5.03 açı # mm No 6.04 açı # mm No 7.05 açı # mm No 8.06 açı # mm No 9.02 açı # mm No açı # mm c)flare serisi: Kanalın coroner üçte birlik bölgesi güvenli ve hızlı şekilde genişletilir. Gates-glidden frezlere kıyasla bu eğeler daha pürüzsüz ve konik forma sahip yüzeyler oluştururlar. Tablo:3 Flare Serisi(7) 25

33 .08 açı # mm.10 açı # mm.12 açı # mm d)flüt dizaynı: Helikal açısı ( keskin ucun, eğenin uzun aksıyla yaptığı açı )sayesinde debris kanaldan hızlı ve etkin bir şekilde uzaklaştırılır. Quantec eğeleri pozitif kesme açısına sahiptirler ve bu nedenle genişletme sırasında hareket yönünde kesim yaparlar, bu sayede dentin üzerinde çizik oluşturmadan kontrollü bir şekillde uygulanırlar.pozitif açıya sahip olan uç etkin şekilde madde uzaklaştırırkne negative açıya sahip olan uç kesilen yüzey üzerine hafif bir sürtünme uygular. QUANTEC sisteminin Avantajları : Quantec eğenin yüzey gerilimini, kontak sahasını ve üzerindeki stresi azaltmak için radial alanları azaltılmıştır.teorik olarak radial alan azaltılması irigasyonun apikale debris hareketinin koronere doğru olmasını sağlamaktadır.radyal alan kesici ucun arkasında bulunan düz yüzeydir ve eğenin kırılmaya karşı direncini artırır.kanal aletinin merkezde kalmasını sağlayarak vidalanmanın önüne geçer. Kesici ucun arkasındaki radial alanlar düzensiz yerleştirilmiştir ve sayıları sürtünme kuvvetlerini azaltmak amacıyla azaltılmıştır.yivlerin derinliği uçtan boyun kısmına doğru giderek artar ve bu da etkin madde uzaklaştırılmasında önem kazanır, eğenin aşınma süresi uzar. Kesici bıçakların üzerinde bulunduğu gövdenin kütlesi, digger eğelere kıyasla daha fazladır, bu da eğenin basınçlara karşı kırılma riskini azaltmaktadır.. 26

34 0.02 den 0.12 ye kadar artan açı sayesinde kesme etkinliği artar. Eğe üzerindeki stress minimum a iner. Açı giderek yükseldiğinde eğe kanal içinde daha once temas etmediği alanlara temas ederek --optimum genişletme sağlar. Apikal foramenin orjinal boyutu korunmuş olur. 4.6 MTWO 2003 yılında Prof. Dr. Vito Malagnino tarafından geliştirilen sistemi digger sistemlerden ayıran özellik modifiye step-back tekniği ile kullanılmasıdır. Üretici firma bunu single length technique (tek uzunluk tekniği) olarak tanımlar. Alet sayısı dört ile sınırlandırılması şekillendirme süresini azaltır.bunlar 10/.04, 15/.05, 20/.06, 25/.06 numaralı aletlerdir.(25) Mtwo nun aletin ilerlemesini daha kontrollü olmasını sağlayan factor dike yakın spiralleri olan iki kesici köşesinin bulunmasıdır. Kesici köşelerin arkaları kesme etkisini artırmak için keskinleştirilmiştir ve bu da kanalda çalışmayı kolaylaştırır. Bıçaklar arasındaki uzaklık eğe boyunca uçtan yukarı doğru genişler. Dişlerin eğimi; tutuculuğu ve dentin parçacıklarının birikmesini azaltmak amacı ile sapa doğru daha fazladır. Bu kullanım kolaylığını artırır.kısaltılmış sap boyu sayesinde özellikle molar dişlerde kullanım kolaylığı sunmaktadır.(26) Mtwo 10/04 ve 10/05 ölçülere sahip tek Ni-Ti sistemdir. Bu, ISO ölçülerinde.04 açılı 10 numara uca ve.05 açılı 15 numara uca karşılık gelmektedir.mtwo nun geniş açılı olması ile sağlanan kolaylık apical üçlünün daha emin şekilde ulaşılmasını sağlar, ayrıca koronal ve orta 1/3 lük bölüm, kanal aletinden daha geniş olsa da istenen şekilde şekillendirilebilir. 27

35 Santoro ve arkadaşlarının(27)yaptıkları çalışmada ProTaper ve Mtwo karşılaştırmışlar ve her iki aletin de kanal anatomisine sadık genişletme yaptığını bulmuşlardır.buna ek olarak ProTaper ın M2 ye göre daha fazla transportasyon riski oluşturabileceği bildirilmiştir Platino ve arkadaşlarının(28) yaptığı çalışmada 20 adet Mtwo enstrümanı kullanılmış, bu dişler iki gruba ayrılarak yeni ve kullanılmış Mtwo sistemlerinin dönme yorgunluğu dirençleri karşılaştırılmıştır. Sonuçta, kullanılmış olan sistemlerin direncinde anlamlı bir azalma meydana geldiği gösterilmiştir. Şekil:11 Mtwo Alet seti Şekil:12 Mtwo kanal aleti Mtwo Uygulama Yöntemi 28

36 Konvansiyonel 10 numaralı el aleti ile çalışma boyu saptanır. 10/.04, 15/.05, 20/.06, 25/.06 Mtwo aletleri sırasıyla kullanılır. Apeksine ISO 15 veya 20 el aleti ile kolayca ulaşılabilen kanallarda 10/.04 hatta 15/.05 alet gerekli değildir. Bu durumda 20/.06 ilk M2 aleti olacaktır. 4.7 RACE 1999 yılında FKG Dentaire (Swiss Dental Products) tarafından üretilmiş, ardından distribütörlüğünü Brasseler yapmıştır. Adını Reamer with Alternating Cutting Edges ten almıştır. Geliştirilmiş kesici ağızlı reamerlar mevcuttur. Bunların üzerinde bükülmüş bölgelerin yanında düz alanlar da vardır. Bu dizayn kanal içerisindeki perforasyon riskini azaltır. (29) Üçgen kesit ve keskin kenarlarının kombinasyonu ile digger kanal aletlerinden farklı olması birçok avantajı da beraberinde getirmektedir. Farklı yapıdaki kesici kenarları torku azalttığı gibi vidalanma ve sıkışmanın da önüne geçmektedir.(30) RaCe eğesi, çalışma boyu boyunca spiral ve nonspiral kısımlar kullanılmasıyla rotasyonel torku azaltan alternatif helikal dizayn geliştirilmiştir. Bu dizayn özelliği eğenin kanal içine sıkışma olasılığını azaltır.(31) Keskin kesici kenarlar dentini kaldırmakta etkili şekilde görev yapar. Aynı zamanda kanal eğesinin farklı yapısı debrisin kanal dışına taşınmasını kolaylaştırır. Sistemin bünyesinde.02,.04,.08,.10 taper larda eğeler barındırır. Güvenli uç yapısı ile kanal merkezli bir çalışma sağlar. Sistemdeki alet sayısının azaltılmış olması klinik süreyi kısaltarak hekime avantaj sağlar.(30) Schirrmeister ve arkadaşlarının(32) 150 kök kanalında RaCe, FlexMaster, Sistem GT, ProFile, ProTaper ve Hedström eğelerini karşılaştırmışlardır. Kökler 29

37 şekillendirilmiş ve preparasyon yapılmayan bölgeler Image Analyzer Software ile hesaplanmıştır. Sonuçta en az boyanmamış alanın RaCe ile prepare edilen kanallarda bulunduğu görülmüş, RaCe i ProTaper ın izlediği gözlenmiştir. ProFile grubunda ProTaper, Sistem GT, ve FlexMaster dan daha fazla boyalı alan görülmüştür. 4.8 K yılında Dr. John Mcspadden ın dizayn ettiği K3 sistemi Quantec ten sonra imal edilmiştir. Yeni bir system olan K3 üretici firmanın iddiasına gore keskinlik ve dayanıklılığın artırılmasıyla genişletme ve şekillendirmenin daha iyi bir şekilde yapılmasını sağlar.tüm eğeler içerisinde pozitif kesme açısı en fazla eğedir.(33) Şekil:13 K3 kanal aleti ve kesiti K3 sistemin diğer döner sistemlerden farklılıkları: Pozitif kesme açısı: Diğer sistemlerne dentinin kesimini zorlaştıran negative kesme açısı K3 de farklıdır.k3 de kullanılan pozitif kesme açısının da fazla olması, delme yada kazımaya neden olabilir. İdeal kesme açısı hafif pozitif olandır. 30

38 Değişken sarmal açı: K3 kanal aletlerinin D1 noktasında 31 derecelik, D2 noktasında 43 derecelik sarmal açı bulunur. Bu sarmal açıların dizaynı debrisin dışarı taşınmasını kolaylaştırır. Geniş radial alan: K3 sistemi kırılmayı azaltmak için yüzeysel bir radial alana sahiptir. K3 bıçak kütlesi çatlakların yayılmasını önlemek amaçıyla artırılmıştır, fakat bükülme stresi nedeniyle kırık ve deformasyon oranı artar. Değişken alet çapı ve güvenli uç tasarımı: Esneklik ve daha uzun kesim sağlayabilmek için, çap D1 den D16 ya doğru koniklik açısıyla orantılı olarak değişiklik gösterir. Konvansiyonel eğelerden 4 mm daha kısa olan sap kısmı arka bölgede çalışmayı kolaylaştırılmıştır. Güvenli pilot uç, kanal perforasyonu veya kanal içi basamak oluşumu gibi komplikasyonların oluşumunu engeller. Çalışma sırasında devir hız ile sivri kalemle yazı yazarkenki kuvvete eşit kuvvet ile çalışılmalıdır.kanal içerisinde 5-7 sn den fazla kalınmamaldır.step down yöntemiyle şekillendirme yapılmaktadır. K3 Sistemi Uygulama yöntemi: 10 numara K file eğe ile kök kanallarının devamlılığı kontrol edilir. 250 devir hızla %10 koniklik açılı Orifice Opener ile birkaç mm ilerlenir. Kanal ağızlarına EDTA uygulanır ve % 8 koniklik açılı Orifice Opener ile 3-4 mm daha ilerlenir. Hipo ile irigasyondan sonra 10 numara K file ile çalışma boyu saptanır. 35 numara % 6 açılı kanal aleti ile şekillendirmeye başlanır.sırasıyla aletler kulanıldıkran sonra açıklık kontrol edilir. Çok dar ve açılı kanallarda %4 ve %6 lık eğeler beraber kullanılmalıdır. Bu tür kanallarda koronal bölge Orifice Opener ile şekillendirilmelidir. 31

39 Daha sonra 30 numaralı aletin %6 ve %4 açılı eğeleri kullanılarak bu işlem küçük eğelerde de tekrarlanır. Çalışma boyuna ulaşılamazsa 10,15,20 nolu K file eğeler ile çalışma boyunda şekillendirme yapılmalıdır.(14,34) Zor ve eğri kanallar Koronal üçlüye kadar rutin şekillendirme basamakları takip edilir.daha sonra #10.06 taperli eğeyi #30.04 taper, #25.06 taper, #25.04 taper ve en son #20.06 taper ve #20.04 taper takip eder. Eğer bu metodla apikale ulaşılamazsa #10, #15 ve #20 K tipi eğelerle genişletme yapılarak işlem tamamlanır.(35) 4.9 SYSTEM GT: Bu sistemin tork kontrollü ve düşük hızlı mikromotorlarla kullanılması tavsiye edilir.06,08,10 açılı kanal aletleri için maximum tork 04 açılı aletler için ise minimum tork da çalışılması gerekmektedir System GT yönteminde kök kanlları genişliğine gore dar orta geniş olmak üzere sınıflandırılır.alt kesiciler, üst molarların bukkal kanalları ve alt molarların mezyal kanalları dar olarak değerlendirilir ve bu kanallarda 20 serisi kullanılır.üst ve alt küçük azılar ve bazen alt kesiciler orta kanallar olarak değerlendirilir ve 30 serisi kullanılır.üst ön dişler ve alt kanin,üst molarların palatinal kanalları ve alt moların distal kanalı geniş olarak değerlendirilir ve 40 serisi ile şekillendirilir. 20, 30 ve 40 serileri en iyi tork kontrollü el aletleri ile hız 300 devir olmalıdır. Bazı zor vakalarda aletleri 150 devirde çalıştırmak tercih edilmelidir. Aksesuar eğeler (35/.12, 50/.12, 70/.12) 500 r.p.m. de kullanılabilir.(30) Aksesuar GT lerin 32

40 posterior kanallarda kullanımları sınırlıdır. Bunun nedeni, aletin koroner kısmındaki kesici bölümün çapının 6 numaralı Gates Glidden frezine eş değer olmasıdır.(11). Uygulama Yöntemi Kök kanalının genişliği dişe göre ve röntgen ile tespit edilir. Uygun kök aletleri serisi seçilir. 10 ya da 15 numara konvansiyonel K tipi eğelerle çalışma boyu saptanır. Dar kök kanallarında sırasıyla.10,.08,.06,.04 açılara sahip 20 numara kanal aletleri; orta genişlikteki kök kanallarında aynı açı sırasıyla 30 numara kanal aletleri; geniş kök kanallarında aynı açı sırasıyla 40 numara kanal aletleri kullanılır. Her üç kanal tipinde eğer gerekliyse, o serinin.06 açılı kanal aletine geri dönülerek rekapitülasyon yapılır ve tekrar aynı serinin.04 açılı kanal aleti ile şekillendirme tamamlanır.dar kanallar için kullanılan eğeler ideal genişletmeyi sağlayamazsa orta ve geniş kanallar için kullanılan eğeler ile genişletme sağlanabilir.(11) 33

41 5.ÖZET Kanal tedavisinin amacı, kanal içerisindeki mikroorganizmaları elemine etmek ve kanal duvarlarından eşit madde kaldırarak transportasyonu engellemektir.döner aletler transportasyonu azalttığından transportasyonun sonucu olan komplikasyonlar da daha az görülmektedir. Bu nedenle Ni-Ti sistemler aynı zamanda daha uygun dolgu yapmaya izin vermeleri bakımından irrigasyonun daha etkin kullanılabilirliğinden dolayı daha avantajlıdır. Döner aletler, doğru biçimde kullanıldıkları takdirde hem hızlı, hem güvenli biçimde kanal şekillendirmesini sağlayan kanal tedavisinin başarısını artıran ve komplikasyon sıklığını azaltan aletlerdir. Ancak bu aletler elde kullanılan kanal aletleri ile birlikte kullanılırsa kök kanal tedavilerinin daha güvenli olacağı düşünülmektedir. Bunun nedeni konvansiyonel el aletlerinde hekime sağlanan dokunma hassasiyetidir. Bu avantajı kaybetmek döner aletlerle şekillendirme yapan yöntemlerin tam olarak uygulanmasından sonra bile görülebilen başarısızlıkların en önemli nedenidir. Bu açıdan döner aletlerle şekillendirme yöntemleri mümkün olduğunca kullanılmalı, ancak elde kullanılan kanal aletlerinden de asla uzak kalınmamalıdır 34

42 6. KAYNAKLAR 1. Gazi Üniversitesi Diş Hekimliği Fakülte Dergisi Kök Kanal Preparasyonunda Kullanılan Kanal Aletlerinin Gelişim Süreci 2006,23, s: Atatürk Üniversitesi Dişhekimliği Fakülte Dergisi HERO 642 Sistemi 2001,11,3,s: Fava LRG,The double-flared technique, an alternative for bio-mechanical preparation. J Endod 1983, 9,s: Walia H, Brantley W.A, Gerstein H. An initial investigation of the bending and torsional properties of nitinol root canal files. J Endod 1988,14,s: Küçükay, E.S, Küçükay, Yılmaz B, Kök Kanalı Şekillendirme Yöntemleri. 6. Abou-Rass M, Frank AL, Glick DH, The anticurvature filing method to prepare the curved canal. J Am Dent Assoc 1980,101,s: Aktener BO. 4. sınıf endodonti ders notları Bonaccorso A, Tripi T.R, Rondelli G, Condorelli G.G, Cantatore G, Schafer E. Pitting corrosion resistance of nickel-titanium rotary instruments with different surface treatments in seventeen percent ethylenediaminetetraacecic acid and sodium chloride solutions. J Endod 2008, 34,2,s: Novoa X.R, Biedma B.M, Patino P.V, Collazo A, Luacces A.M, Cantatore G, Perez M.C, Munos F.M. The corrosion of nickel-titanium rotary endodontic instruments in sodium hypochlorite. Int Endod 2007,40,1,s:

43 10.Berutti E, Angelini E, Rigolone M, Migliaretti G, Pasgualini D. İnfluence of sodium hypochlorite on fracture properties and corrosion of Protaper rotary instruments. Int Endod 2006,39,s: döner aletler.forum.tr mht kök kanalları sağlık&tıp-ödev root.mht 12. Valois C, Silva L.P, Azevedo R.B. Multiple otoclave cycles affect the surface of rotary nickel-titanium files,an atomic force microscopi study. J Endod 2008,34,s: Alexandrou G, Chrissafis K, Vasiliadis L, Pavlidou E, Polichroniadis E.K. Effect of heat sterilization on surface characteristics and microstructure of maninrt rotary instruments. Int Endod 2006,39,s: Küçükay, E.S,Küçükay, I,Yılmaz B, kök Kanalı Şekillendirme Yöntemleri İstanbul,2004, 74, 75, 76, 77, 78, 79,81, 92, 93, 96, 97, 101, 102, Colemon CL, Suec TA, Reiger MR, Suchina JA, Wang MM, Glickman GN. Analysis of Nickel- Titanyum versus stainless steel instrumentation by means of direct digital imaging,j Endodon 1996,22,s: Zuolo M, Walton R, Imura N. Histologic evaluation of three endodontic instrument preparation techniques. Endod Dent Traumatol 1992,8,s: Cheung G, Darvell B. Low-cycle fatigue of rotary Ni-Ti endodontic instrument in hypochlorite. Dent Mater 2008, 24,s:

44 18. İnan U, Aydın C, Tunca Y. Cyclic fatigue of protaper rotary nickeltitanium instuments in artificial canals with 2 different radii of curvature. Oral Surg Oral Med Oral Pathol Oral Radiol Endod 2007,104,s: Fiore P.M, Genov K.A, Komaroff E, Li Y, Lin L. Nickel-titanium rotary instrument fructure,a clinical practice assessment. Int Endod 2006,39,s: Martin B, Zelada G, Barela P, Bahillo J.G, Magan F, Ahn S, Rodriguez C. Factors influencing the fructure of nickel-titanium rotary instruments. Int Endod 2003, 36,s: Gazi Üniversitesi Dişhekimliği Fakülte Dergisi Endodontide, Kullanılan Kök Kanal Aletleri, 2002,19,1,s: Dunlap C.A ve ark. Uses the ratio methodin vital and necrotic canal J Endodon 4,s: Diş Hekimliği Dergisi Sayı 74 1SSN , Bürklein S, Schäfer E. The influence of various automated devices on the shaping ability of Mtwo rotary nickel-titanium instruments. Int Endod J 2006 Dec,39,12,s: Santoro G, et al. Comparative evaluation of two Ni-Ti instruments,protaper and Mtwo. University of Rome La Sapienza School of Dentistry, Department of 37

45 Conservative Dentistry and Endodontics, University of Catania, School of Dentistry, Department of Conservative Dentistry 2002,26,s: Platino G, et al. Comparison of cyclic fatigue between used and new Mtwo Ni- Ti rotary instruments. International Endodontic Journal 2004,94,s: Cohen S, Burns RC, Pathways of the Pulp, 8th ed, Mosby, USA, 2002, s:306, 308, 311, 312, 317, 318, 336, 534, Diş Hekimliği Dergisi Sayı 75 1SSN , Uyanık Ö, Nikel titanyum döner kanal eğeleri. Ankara Üniv. Dişhek. Fak. Dergi, Schirrmeister JF, Strohl C, Altenburger MJ, Wrbas KT, Hellwig E. Shaping ability and safety of five different rotary nickel-titanium instruments compared with stainless steel hand instrumentation in simulated curved root canals. Oral Surg Oral Med Oral Pathol Oral Radiol Endod 2006,101,6,s: Hübscher W, Barbakow F, Peters OA. Root canal preparation with FlexMaster,canal shapes analysed by micro computed tomography. Int Endodon J 2003,36,s: R BEER ve ark. Pocket atlas of Endodontics, Newyork, Luiten DJ ve ark. Et al. A comparison of four instrumentation techniques on apical canal transportation. J Endodon,

46 7.ÖZGEÇMİŞ 1992 yılında Afyon da doğdum. İlköğrenimimi Fatih İlköğretim Okulunda, ortaöğrenimini Zafer İlköğretim Okulunda tamamladım. Liseyi Afyon Süleyman Demirel Fen Lisesinde tamamladıktan sonra 2010 yılında Ege Üniversitesi Diş Hekimliği Fakültesi ni kazandım. 39