ĐNÖNÜ ÜNĐVERSĐTESĐ MÜHENDĐSLĐK FAKÜLTESĐ ELEKTRĐK-ELEKTRONĐK MÜH. BÖL. DC ŞÖNT MOTOR DENEY

Ebat: px

Şu sayfadan göstermeyi başlat:

Download "ĐNÖNÜ ÜNĐVERSĐTESĐ MÜHENDĐSLĐK FAKÜLTESĐ ELEKTRĐK-ELEKTRONĐK MÜH. BÖL. DC ŞÖNT MOTOR DENEY"

Ilhami Sevim
7 yıl önce
İzleme sayısı:

1 ĐNÖNÜ ÜNĐVRSĐTSĐ MÜHNDĐSLĐK FAKÜLTSĐ LKTRĐK-LKTRONĐK MÜH. BÖL. DC ŞÖNT MOTOR DNY AMAÇ: Şönt bğlnmış DC motorun moment/hız ve verim krkteristiklerini ve ln kımıyl nsıl değiştiklerini incelemek.. UYGULAMALAR: 1. Şönt bğlı DC motorun moment/hız ve verim krkteristikleri.. Şönt bğlı DC motorun ln kımının moment/hız krkteristiğine etkisi. 3. TORİ: Şönt bğlı bir DC motorun rmtür ve ln srgılrı DC kynk terminline prlel bğlnmıştır. Şekil 1 motor olrk bğlnmış bir DC şönt mkinnın eşdeğer devresini göstermektedir. L R V T R L M - - Şekil 1: Şönt bğlnmış DC Motorun eşdeğer devresi üretilen MK, R rmtür srgısının direnci, R ln srgısının direnci ve V T kynk gerilimidir. Meydn gelen MK nın büyüklüğü kı ve hızl orntılıdır. Verilen bir mkin için = K Φω (1) Deney

2 Burd ω çısl hız, Φ kı ve Közel mkiny hs bir sbittir. Armtür kımı V R = T eşittir. Rotord üretilen moment kı ve rmtür kımı ile orntılıdır. T= K Φ (3) Klıcı rejim koşulund sürtünme ve dönme kyıplrı ihml edilirse üretilen moment sıır ve böyle rmtür kımı sıır olur. Şekil 1 den terminl gerilimi yüksüz durumd VT = = K Φω (4) olur. Denklem 4 ten görüleceği gibi eğer mnyetik kı zltılırs (ln zyıltm) kynk gerilimi sbit tutulurs hız rtr. Sbit kynk gerilimi ltınd hızın yük ile değişimine bklım. Şönt motordki kı rmtür kımındn bğımsız olduğundn yük (moment) değişiminden etkilenmez. Yükün (momentin) rtmsındn dolyı rtn rmtür kımı rmtür direnci üzerindeki gerilim düşümünü rtırır. Bud geriliminin düşmesine ve hızın rtn momentle lineer olrk düşmesine neden olur. Akı ln kımıyl orntılıdır, böylece terminl gerilimi sbitse hız ln kımıyl kontrol edilebilir. () 3. 1 VRİM: Motor giriş gücü Motor çıkış gücü Burd N motorun rpm hızıdır. Motor verimi Pi = VT VT = VT L (5) π P0 = NT=ωT (6) 60 P0 η= 100 P i (7) 4. CİHAZ LİSTSİ 3-z Kynk Kontrolü Değişken 3-z AC/DC Kynk DC Kompound Mkin Moment ve Hız kontrol pneli Dinmometre Mkinsı Anhtrlı üç-z direnç yükü Snl Ölçme (Çoklu /O ünitesi ve bilgisyr) vey Deney 34-0

3 det Voltmetre ve Ampermetre pneli 5. DNYİN YAPLŞ 5.1 Ön Kurulum 3-z Kynk Kontrolü üzerindeki 3 phse circuit breker ve Single phse circuit breker o durumun getirerek güç kynğının kplı olduğundn emin olunuz. Uygulm 1 ve Uygulm için Şekil deki devreyi kurunuz Ayrlı Dc V Anhtrlı Direnç 50V - 1 1A Link V 50V M A 1 10A A Dinmometre Şekil : Uygulm 1 ve için bğlntı devresi Şekil 3: Anhtrlı direnç bğlntı şemsı (dirençler bir birine prlel bğlıdır) 5. Kontrol Ayrlrı Direnç Kutusu Direnç kutusunu kıs devre eden linki şekilde gösterdiği gibi yerleştiriniz ve tüm direnç nhtrlrının on durumund olduğunu kontrol ediniz. Deney

4 60-15 Güç Kynğı 3-z güç sigortlrının çık o durumd olduğunu kontrol ediniz. Ayrlı kontrol çıkışını %0 konumun getiriniz. Değişken AC/DC güç kynğının çıkış nhtrını DC konumun getiriniz Kynk Kontrolü Single phse circuit breker nhtrının kplı on durumund olduğunu kontrol ediniz Yeşil on/o düğmesini kullnrk n AC güç kynğını kptınız (on). Yuvrlk düğmeleri stin tersi yönünde dönebilecekleri en son konum getiriniz. Dinmometreyi moment modu (torque mode) soketine tkınız. Demnd voltge nhtrını e getiriniz. Güç (power) düğmesine bsınız (yeşil yncktır). Dinmometre güç (Dynmometer power) düğmesine bsınız (bitişik kırmızı LD ynr). Güvenlik notu: e test motoru dönmüyor ise yük gereksinimi durumund güç uygulmyınız. Bu dinmometrenin motorunun şırı ısınmsın ve cihz zrr vermesine neden olur.. Dinmometre 5 dkikdn uzun süre kullnılmdığınd dinmometre güç o düşmesine bsınız. Tekrr devm etmek için on düğmesine bsınız. 3. Hiçbir şekilde nhtrlı direncin çık devre olmsın izin vermeyiniz. Bu durum ln kısının sıır olmsın ve motorun çok yüksek hızlr çıkmsın neden olur. Bu uyrı dikkte lınmz ise motord ciddi hsr ve onrılmz durumlr oluşur USB Snl ölçüm için bilgisyrınız çın ve snl ölçüm yzılımını bşltınız. 5.3 Uygulm 1- Hız/Moment Krkteristiği ünitesindeki 3-z sigortlrı kptınız (on) ünitesindeki Değişken DC güç kynğını kullnrk motor hızını 300 rpm yrlyınız. Deney

5 3- Snl ölçüm yzılımını (vey voltmetre ve mpermetre ölçüm pnelini kullnıyorsnız pnelini) kullnrk motor 0.1 Nm'lik rlıklr hlinde 0.1 Nm den 1.0 Nm ye yük uygulyın. Her bir yük değeri için Tblo-1 deki değerleri kyıt ediniz. Bu uygulm boyunc kynk uç geriliminin yrlnn ilk değerde sbit klmsın dikkt ediniz. Tblo-1: Moment (Nm) Armtür Gerilimi (V) Armtür Akımı (A) Aln Gerilimi (V) Aln Akımı (A) Hız (rpm) Giriş Gücü (W) Çıkış Gücü (W) Verim (%) Snl ölçüm yzılımını (vey voltmetre ve mpermetre ölçüm pnelini kullnıyorsnız pnelini) kullnrk uygulnn momenti sıırlyınız. 5.3 Uygulm - Aln Akımının Hız/Moment Krkteristiği Üzerindeki tkisi nhtrlı dirençteki kıs devre linkini dikktlice (Şekil 3) çıkrtınız ünitesindeki Değişken DC güç kynğını kullnrk motor hızını eğer değişmiş ise tekrr 300 rpm yrlyınız. 3- Aşğıdki Tblo-3 ve Tblo-4 te verilen her bir direnç değeri için snl ölçüm yzılımını (vey voltmetre ve mpermetre ölçüm pnelini kullnıyorsnız pnelini) kullnrk motor 0.1 Nm'lik rlıklr hlinde 0.1 Nm den 1.0 Nm ye yük uygulyın. Her bir yük değeri için Tblo-3 ve Tblo-4 deki değerleri kyıt ediniz. Uygulm-1 de ldığınız değerleri (Tblo-1) Tblo- ye kyıt ediniz. Bu uygulm boyunc kynk uç geriliminin yrlnn ilk değerde sbit klmsın dikkt ediniz. Deney

6 Tblo-: Sonuçlr Tblo 1 den lıncktır. Yük = 0 Ω (Tüm nhtrlr kıs devre (link)) Tblo-3 Yük = 18 Ω (Tüm nhtrlr kplı (on)) Tblo-4 Yük = 317 Ω (Tüm 950R nhtrlrı kplı (on), diğerleri çık (o)) Aln kımı= A Aln kımı= A Aln kımı= A Moment (Nm) Hız (rpm) Moment (Nm) Hız (rpm) Moment (Nm) Hız (rpm) 4- Snl ölçüm yzılımını (vey voltmetre ve mpermetre ölçüm pnelini kullnıyorsnız pnelini) kullnrk uygulnn momenti sıırlyınız Güç kynğının 3-z sigortlrını çınız (o) ve yrlı kontrol çıkışını %0 konumun getiriniz Kynk Kontrolü 3-z ve Tek-z sigortlrını (Single phse circuit breker) sigortlrını çınız (o). 6. SONUÇLAR ) Uygulm-1 için giriş gücünü, çıkış gücünü ve verimi hesplyınız ve değerlerini Tblo-1 e kyıt ediniz. b) Uygulm-1 için hızı, rmtür kımını ve verimi moment değerlerine krşılık çiziniz. c) Uygulm- de hızı momente krşılık Tblo-, Tblo-3 ve Tblo-4 te elde ettiğiniz değerler için ynı grik üzerine çiziniz. 7. SORULAR ) Motorun yükü (moment) rtığınd hızdki düşmenin nedenini belirtiniz. Hızdki bu düşmeyi engellemek için neler ypılbilir? b) Şönt DC motor için ln kısı (kımı) hngi yöntemler ile kontrol edilebilir? Deney

Benzer belgeler

BAĞIMSIZ UYARILMIŞ DC JENERATÖR DENEY

BAĞIMSIZ UYARILMIŞ DC JENERATÖR DENEY İNÖNÜ ÜNİVRSİTSİ MÜHNDİSLİK FAKÜLTSİ LKTRİKLKTRONİK MÜH. BÖL. 35 LKTRİK MAKİNALARI LABORATUVARI I BAĞIMSIZ UYARILMIŞ DC JNRATÖR DNY 3503. AMAÇ: Bğımsız uyrılmış DC jenertörün çlışmsını incelemek.. UYGULAMALAR:.