Sağlık Alanındaki Araştırmalarda Kullanılan Niteliksel Veri Toplama Yöntemleri
|
|
- Su Aktaş
- 7 yıl önce
- İzleme sayısı:
Transkript
1 Ç a ğ r ı l ı Y a z ı / D e r l e m e Sağlık Alanındaki Araştırmalarda Kullanılan Niteliksel Veri Toplama Yöntemleri Funda SEVENCAN Nesrin ÇİLİNGİROĞLU Qualitative Data Collection Methods Used in Health Field Surveys ÖZET Sosyal bilimlerde kullanılan çok sayıda veri toplama yöntemi sağlıktaki alan araştırmalarında da uygulanmaktadır. Araştırılan konu, araştırmanın amacı, eldeki kaynaklar ve yaklaşım doğrultusunda araştırmanın hangi teknikle uygulanacağına karar verilmektedir. Sağlıktaki alan araştırmalarında bir nüfus incelenirken konuyla ilgili olan değişkenlerin bir kısmı niteliksel özelliğe sahip olabilir. Gözlem, kişileri gözleyerek, müdahalede bulunmadan veya yürütülmekte olan bir müdahale varsa buna bir başka müdahale eklemeden yapılan çalışma, saha araştırmaları ve incelemelerdir ve herhangi bir ortamda oluşan davranışı ayrıntılı olarak tanımlama amacın taşımaktadır. Derinlemesine görüşme, nitel araştırmada en sık kullanılan veri toplama aracı olarak karşımıza çıkmaktadır. Araştırmada kullanılacak değişken ve belirleyicilerin seçimini için kullanılan bir yöntemdir. Bireylerin deneyimlerine, tutumlarına, görüşlerine, şikayetlerine, duygularına ve inançlarına ilişkin bilgi elde etmede etkili bir yöntemdir. Odak grup görüşmeleri; bir konu veya hizmet hakkında kişilerin düşündüklerini ve hissettiklerini anlamak odak grup görüşmelerinin amacını oluşturmaktadır ve kişilerin kendi görüşlerini başkalarının görüşlerini de dikkate alarak özgürce ifade ettikleri sosyal içerikle yüksek nitelikli veri elde edilmektedir. Sağlığı geliştirmek ve sürdürmek, bireyin ve toplumun sağlıkla ilgili davranışlarını, inançlarını ve değerlerini öğrenerek ve bu doğrultuda uygun müdahale yöntemleri geliştirerek mümkün olacaktır. Anahtar Kelimler: Niteliksel Araştırmalar, Niteliksel Veri Toplama Yöntemleri, Gözlem, Görüşmeler, Odak Grup Görüşmeleri ABSTRACT Many of the data collection methods used in social sciences are also used in health field surveys. The subject and aim of the searched topic, available resources and the approach of the survey determines its methodology. Some of the variables of the searched subject can have qualitative characteristics when conducting population based surveys. Collecting information by observation method is a kind of investigation that is made by keeping an eye on individual without making any form of intervention. The observation may aim to define the form of behaviour in anywhere. An in-depth interview is another quantitative data collection method that is used so often in field surveys. Also, the in-depth study aims to help with the selection of the variables and indices to be used and identify the statistical associations for an extensive study. This method is an effective method for collection the knowledge about the experiences, the attitudes, view points, the feelings and the beliefs. The aim of focus group interview is to collect data on the feelings and the considerations of individuals about a subject and a service in a free environment. Therefore, it is possible to derive data that has social context and high quality. To promote health and sustain the status can be achieved by learning the individuals health related behaviours, beliefs and values and by developing appropriate intervention methods. Key Words: Qualitative Researchs, Qualitative Data Collection Methods, Observation, In-depth Interviews, Focus Group Interview Arş. Gör. Dr., Hacettepe Üniversitesi Halk Sağlığı AD Prof. Dr., Hacettepe Üniversitesi Halk Sağlığı AD Yazışma Adresi: Hacettepe Üniversitesi Tıp Fakültesi Halk Sağlığı Anabilim Dalı Ankara e-posta: fundasevencan@yahoo.com [Geliş Tarihi: Kabul Tarihi: ]
2 Sevencan ve Çilingiroğlu Sosyal bilimlerde kullanılan çok sayıda veri toplama yöntemi sağlıktaki alan araştırmalarında da uygulanmaktadır (1). Araştırılan sorun, araştırmanın amacı, eldeki kaynaklar ve yaklaşım doğrultusunda araştırmanın hangi teknikle uygulanacağına karar verilmektedir. Tablo 1 de araştırmalarda kullanılan veri toplama yöntemleri bir özet halinde sunulmaktadır (2). Tablodaki yöntemler incelendiğinde, sağlık alanında kullanılabilecek çok sayıda araştırma yöntemi olduğu görülür. Aynı amaç için birden fazla veri toplama yöntemi bir arada kullanılabilir (3). Tablo 1. Veri Toplamada Kullanılan Temel Araştırma Yöntemleri Sorun Yaklaşım Araştırma Yöntemi Kontrol edilen koşullar altında güvenilir veri toplama Bireylerin toplumda nasıl davrandıklarını öğrenme Bireylerin özel yaşamlarında nasıl davrandıklarını öğrenme Bireylerin ne düşündüğünü öğrenme Bireyin nereye gittiğini öğrenme Kişilik özelliklerini ya da mental yetileri tanımlama Sözel materyaldeki gelişimi tanımlama Beklenmedik bir olayı anlama Laboratuvarda bireyle test etme Bireyleri gözleme Bireyden günlük tutmasını isteme Bireye doğrudan sorma Bireyin hareketlerini şematize etme Standardize edilmiş test uygulama Sistematik tabulasyon Detaylı ve uzun inceleme Laboratuvar deneyi, simulasyon Doğal gözlem Kişisel dokümanlar Görüşme (mülakat), anket, tutum ölçeği Davranışsal haritalama, iz ölçümü Psikolojik test uygulama İçerik analizi Vaka çalışması Alan araştırmaları yalnızca niceliksel araştırmalar değildir. Sağlıktaki alan araştırmalarında bir nüfus incelenirken konuyla ilgili olan değişkenlerin bir kısmı niteliksel özelliğe sahip olabilir. Ayrıca, sağlık alanında yapılacak çalışmalar diğer alanlarda olduğu gibi, araştırmanın tipine ve niteliğine göre de uygulanan yöntem açısından farklılık gösterebilir (4, 5). Her veri toplama tekniğinin kendine özgü olumlu ve olumsuz yönleri bulunmaktadır. Niceliksel araştırmalarda belirli bir davranışın ya da sorunun görülme sıklığı saptanırken, genellikle bu davranışa ya da soruna yol açan nedenler, yönlendirmeler, inançlar ve değerleri tam olarak açıklamak her zaman mümkün olmamaktadır (5, 6). Niteliksel ve niceliksel araştırma yöntemleri arasındaki farkları bilmek, kullanılacak yönteme karar verme açısından sağlık hizmeti sunan kişilere yardımcı olacaktır. Tablo 2 de niceliksel ve niteliksel yöntem kullanılan araştırmalar arasındaki farklılıklar sunulmaktadır (7). Tablo 2. Niteliksel ve Niceliksel Araştırmaların Farkları NİTELİKSEL Derinlemesine anlama sağlar Neden? sorusunu sorar Motivasyonları inceler Subjektiftir Keşfe, gelişime olanak sağlar Açıklayıcıdır Davranışların, eğilimlerin, vb. asıl nedenini ortaya çıkarır Yorumlar NİCELİKSEL Oluş düzeyini ölçer Kaç tane?, Ne sıklıkta? sorularını sorar Eylemleri inceler Objektiftir Kanıt sağlar Kesindir Eylemlerin, eğilimlerin düzeyini ölçer Tanımlar Sosyal bilimlerin dışında da sıklıkla kullanılan niteliksel araştırmalar, sağlık alanında sağlıkla ilgili davranışların, inançların ve değerlerin anlaşılabilmesi ve uygun müdahalelerin geliştirilebilmesi için önemli bir yere sahiptir. Niteliksel Araştırma Uygulamaları Alanları: Erken dönemde fikir oluşturma ve hedef nüfusla karşılaşma, Niceliksel araştırmalara hazırlık; keşif, hipotez ve dil oluşturma, Niceliksel davranış ve tutum verilerinin açıklanması, anlaşılması ve aydınlatılması, Potansiyel hedef grupların bilgi gereksinmelerinin tanımlanması, Tutum veya davranış değişikliği eğilimlerinin anlaşılması, Problem tanıma ve tanımlama, İletişim stratejileri, kavram ve tedavi geliştirme, Davranış kümelerini bireysel düzlemde bağlantılandırma, Gruplardan ( küçük, elit ) bilgi toplama. Niteliksel Veri Toplama Yöntemleri: Sosyal bilimlerde sıklıkla kullanılan nitel veri toplama yöntemleri, günümüzde sağlık alanında da başvurulan ve sağlık hizmeti sunan kişilerin kullanması gereken önemli yöntemlerdir. Niteliksel araştırmalarda kullanılan veri toplama yöntemleri çok sayıdadır. Sıklıkla başvurulan veri toplama yöntemleri gözlemsel çalışmalar, derinlemesine görüşmeler ve odak grup görüşmeleridir. Bu yöntemlerin dışında, doküman incelemesi, mecazlar
3 yoluyla nitel veri toplama gibi yöntemler de bulunmaktadır (6, 8). Sosyal bilimlerde, tek bir yapının incelenmesi için çoklu yöntemler sıklıkla kullanılmaktadır. Veri oluşturmada çoklu tekniklerin ve kaynakların kullanımı verilerin doğruluğunun güçlendirilmesi için tercih edilebilmekte ve verinin toplam kalitesini artırmak için kullanılabilmektedir (6, 8, 9) (Şekil 1). Dokümanlar Açık Uçlu Sorularla Görüşme Arşiv kayıtları İncelenen Konu Gözlem (Doğrudan ve/veya Katılımlı) Odak Grup Görüşmeleri Standartlaştırılmış Görüşme Şekil 1. Farklı Tekniklerin Bir ya da Birkaçı ile Yapılabilecek Kombinasyonlar Farklı yöntemlerin bir arada kullanılabilmesi için öncelikle yöntemlerin uygulama özelliklerini, olumlu ve olumsuz yönlerini bilmek gerekmektedir. Bu yazıda, sağlık alanında da sıklıkla başvurulan niteliksel araştırmalarda veri toplama yöntemlerinden gözlem çalışmaları, görüşmeler ve odak grup görüşmeleri sunulmaktadır. Sevencan ve Çilingiroğlu Gözlem Çalışmaları Gözlem, niteliksel araştırmalarda yaygın olarak kullanılan veri toplama yöntemlerinden biridir. Kişileri gözleyerek, müdahalede bulunmadan veya yürütülmekte olan bir müdahale varsa buna bir başka müdahale eklemeden yapılan çalışma, saha araştırmaları ve incelemelerdir. Gözlem çalışmaları, herhangi bir ortamda oluşan davranışı ayrıntılı olarak tanımlama amacını taşımaktadır. (3, 6, 8, 10, 11). Bu yöntem, sözel olmayan davranış hakkında veri toplayan tekniklerin en önemlisidir. Gözlemlerde ağırlıklı olarak görsel veri toplanmaktadır. Gözlem türlerine ilişkin olarak, araştırmacının yapıya yönelik iki temel boyut üzerinde düşünmesi gerekmektedir. Gözlemin gerçekleşeceği ortam ya da çevrenin yapısı ile (doğal veya yapay) araştırmanın uygulanacağı ortama ilişkin araştırmacının aldığı yapısal kararlar bu iki temel boyutu oluşturur (6). İnsan davranışlarının doğal ortamı içinde gözlenmesi, bu davranışların gerçekçi bir biçimde incelenmesi için ön koşuldur. Doğal ortamından farklı bir ortamda incelenen insan davranışları tam olarak gerçeği yansıtmamaktadır. Bu yöntem diğer veri toplama yöntemleri ile birlikte veri kalitesinin artırılması amacıyla kullanılabilmektedir (3, 5, 6, 8, 11-14). Gözlem çalışmaları Tablo 3 de de sunulduğu gibi alan ve laboratuar çalışmaları olarak iki temel grupta incelenmektedir (6). Tablo 3. Gözlem Türleri Araştırmacı tarafından ortama ilişkin geliştirilen yapı Yapılandırılmamış Yapılandırılmış Gözlem Türleri Ortamın kendisi ile ilgili yapı Doğal ortam (Alan çalışması) Tür 1: Yapılandırılmamış alan çalışması (araştırmacı katılımcıparticipant) Tür 2: Yapılandırılmış alan çalışması (araştırmacı dışarıdan gözlemci-non participant) Yapay ortam (Laboratuvar çalışması) Tür 3: Yapılandırılmamış laboratuvar çalışması (araştırmacı dışarıdan gözlemci-non participant) Tür 4: Yapılandırılmış laboratuvar çalışması (araştırmacı dışarıdan gözlemci-non participant) Sağlık alanında ele alınması gereken gözlemsel alan çalışmaları Tür 1 ve Tür 2 dir. Yapılandırılmamış alan çalışması (Tür 1), davranışın gerçekleştiği doğal ortamlarda yapılmakta ve çoğu durumda araştırmacının ortama katıldığı, katılımlı gözlem olarak da ifade edilen yöntemle gerçekleştirilmektedir. Burada araştırmacı çalıştığı konuya ilişkin kültür ya da alt kültürün içine girmeye ve bir parçası olmaya çalışmalıdır. Amaç belirli bir kültürü içeriden tanımlamak olduğu için, araştırmacının elinde herhangi standart bir gözlem veya görüşme aracı bulunmamaktadır (3, 5, 6, 8, 14). Yapılandırılmış alan çalışması (Tür 2), yapılandırılmamış alan çalışması yoluyla elde edilen sonuçları doğal ortamlarda test etme amacına hizmet etmektedir. Gözlenen ortamı değerlendirebilmek amacıyla araştırmacının elinde standart bir gözlem veya görüşme aracı bulunmaktadır. Bu türün en önemli sorunu, araştırmacıya ortam üzerinde tam bir kontrol gücü vermemesidir (5, 6, 8, 11). Diğer veri toplama yöntemleri ile karşılaştırıldığında, gözlemin belirgin bazı olumlu yönleri vardır. Gözlemsel çalışmalar ile belirli bir zamanda pek çok kişinin davranışları ve birbiriyle etkileşimleri saptanabilmektedir. Gözlemin olumlu yanları sözel olmayan davranış hakkında veri sağlayabilmesi, doğal ortamda meydana gelen davranışı ortaya koyabilmesi ve zamana yayılmış analize olanak tanımasıdır. Olumsuz yanları ise, doğal ortamda yapılan çalışmalarda olduğu gibi verileri etkileyebilecek pek çok faktörün araştırmacı tarafından kontrol edilememesi, elde edilen verilerin sayıya dökülmesinin genellik- 3
4 Sevencan ve Çilingiroğlu le mümkün olamaması, çalışılan grubun küçük olması, gözlemin yürütüleceği gruba ya da topluma girmenin zor olması ve özellikle hassas konularda gizliliğin ortadan kalkmasıdır (5, 6, 8, 12, 13). Gözlem yaparken araştırmacının en çok güçlük çektiği noktalardan biri, neyin hangi ayrıntı ile kaydedilmesi gerektiğidir. Temel kural, araştırmanın amacına göre önemli olan her şeyin kaydedilmesidir. Gözlem sürecinde not alırken dikkat edilmesi gereken bir diğer ilke, herhangi bir olay ya da davranışın gözlendiği anda not edilmesi gerekliliğidir. Gözlem sürecinde not alırken, gözlemcinin mümkün olduğu ölçüde tanımlayıcı olması ve gözlenen olayları kendi düşünme süzgecinden geçirerek yorumlamaması gerekmektedir. Gözlemin nerede ve hangi ortamda yapıldığı, ortamda kimlerin bulunduğu, fiziksel çevrenin ne tür özellikleri olduğu, ne tür etkinliklerin ya da davranışların bu süreçte oluştuğu, iletişim sürecinin özellikleri gibi boyutlardan yola çıkarak gözlemin yapıldığı ortam ve bu ortam içinde oluşan temel davranış ve süreçlere ilişkin ayrıntılı ve tanımlayıcı notlar alınmalıdır. Araştırmacının gözlenen olaylara ilişkin düşüncelerine ve deneyimlerine yer vermesi, niteliksel araştırmalarda araştırmacının sürece etkin katılım ilkesine önemli bir örnek oluşturmaktadır (5, 6, 8). Derinlemesine Görüşmeler Derinlemesine görüşme, nitel araştırmada en sık kullanılan veri toplama aracı olarak karşımıza çıkmaktadır. Araştırmada kullanılacak değişken ve belirleyicilerin seçimi için kullanılan bir yöntemdir. Bireylerin deneyimlerine, tutumlarına, görüşlerine, şikayetlerine, duygularına ve inançlarına ilişkin bilgi elde etmede etkili bir yöntemdir. Derinlemesine görüşme yönteminin avantajları, incelenen konuyla ilgili olan davranışların gerçek nedenleri ve yapısal belirleyicileri hakkında daha sağlıklı bilgi alma olanağı sağlaması, katılımcıya konuların ve başlıkların ana hatlarını belirlemesinde ortam yaratması, daha derinlemesine ve detaylı bilgi sağlamasıdır. Ayrıca bu teknik, katılımcının görüşlerinin daha iyi anlaşılması, konuyla ilgili inançların, deneyimlerin ve kullanılan terminolojinin ortaya çıkarılması ve yapısal görüşmelerde ortaya çıkmayacak olan beklenmedik konuların anlaşılmasına ortam yaratmaktadır. Dezavantajları ise, görüşmelerin başarılı ve verimli olabilmesi için gerekli olan konuya vakıf, araştırma ekibinin bir parçası olan, yalnızca mekanik olarak soru soran görüşmecilerin değil, yüksek beceriye sahip, iyi eğitilmiş görüşmecilerin bulunmasının her zaman mümkün olamamasıdır. Görüşmeci öncelikle güven vermelidir. Katılımcıyı anlamak istediğini ve bunun önemini anlatabilmelidir. Görüşmeci iyi bir dinleyici olmalı, dinlerken çeşitli geri besleme yöntemleri ile katılımcıyı cesaretlendirmelidir. Araştırma sürecinin bir karşılıklı öğrenme ve deneyim paylaşımı içermesi gerektirdiği her zaman hatırlanmalıdır (6, 8, 13-15). Steward a göre görüşme türleri yönlendirici olan ve yönlendirici olmayan olarak ikiye ayrılmaktadır. Yönlendirici olan görüşmede amaç, görüşülen kişilerin verdikleri bilgiler arasındaki paralelliği ve farklılığı saptamak ve karşılaştırma yapmaktır (6). Yönlendirici olmayan görüşme ise, keşfe yönelik bir görüşme süreci gibidir. Önceden belirlenmiş herhangi bir soru, doğal olarak da yanıtlara ilişkin bir beklenti bulunmamaktadır (5, 6, 8, 14). Rubin e göre görüşme türleri sabit format anket görüşmesi, açık uçlu anket görüşmesi, açık uçlu duyarlılaştırıcı görüşme ve açık uçlu yoğunlaşmış görüşme olarak dörde ayrılmaktadır. Bunlardan ilk ikisi, içerik ve yöntem açısından yapılandırılmış görüşmeye benzemektedir. Açık uçlu duyarlılaştırılmış görüşmede önceden hazırlanmış sorular ve yanıtlarda kısıtlama yoktur ve sıradan bir konuşmadan pek farklı değildir. Açık uçlu yoğunlaşmış görüşmede ise, araştırmacının elinde önceden saptanmış konu bulunmaktadır. Bu tür görüşmelerde önceden hazırlanmış sorular yoktur, ancak üzerinde durulacak konuların belirlenmiş olması nedeniyle biraz daha yapılandırılmıştır (6). Patton a göre görüşme türleri sohbet tarzı görüşme, görüşme formu yaklaşımı ve standartlaştırılmış açık uçlu görüşme tarzı olarak üçe ayrılmaktadır. Sohbet tarzı görüşmede önceden belirlenmiş sorular bulunmamakta ve görüşmenin hangi yöne gideceği kestirilememektedir. Sorular, etkileşimin doğal akışı içinde sorulur ve görüşülen kişi kendisiyle görüşme yapıldığını bile fark etmeyebilir. Görüşme formu yaklaşımı, görüşme sırasında irdelenecek sorular ve konular listesini kapsamaktadır. Patton a göre görüşme rehber formu, görüşmecinin bu formda yer alan konu başlıkları ve alanları hakkında sorular üretmesine yardımcı olacak bir araçtır. Görüşmeci önceden hazırladığı sorularla birlikte gerekirse daha detaylı bilgi için ek soruları sorabilmektedir. Bu yöntem araştırma problemi ile ilgili tüm boyutların ve soruların kapsanmasını güvence altına almak için geliştirilmiş bir yöntemdir. Standartlaştırılmış açık uçlu görüşme de dikkatlice yazılmış ve belli bir sıraya konmuş bir dizi sorudan oluşmakta ve her görüşülen kişiye bu sorular aynı tarzda ve sırada yöneltilmektedir. Bu yöntemde görüşmeci yanlılığı daha az olmaktadır. Bu anlamda, bu yöntem bir araştırmada birden fazla görüşmecinin kullanılacağı ve araştırmanın tekrarlanacağı durumlarda etkili bir yöntem olarak karşımıza çıkmaktadır (6, 8, 14). 4
5 Odak Grup Görüşmeleri Bir kişinin tek başına davranışı ile grup içindeki davranışları arasında farklar vardır. Gruplar arasında kişi kendine özgü kalıpları yaratırken aynı zamanda da içinde bulundukları kültür ve değerler sisteminin de grup içindeki temsilini sağlamaktadır (6, 8). Bir konu, ürün veya hizmet hakkında kişilerin ne düşündüğünü ve ne hissettiğini anlamak, odak grup görüşmelerinin temel amacını oluşturmaktadır. Bu amaç doğrultusunda, kişilerin kendi görüşlerini başkalarının görüşlerini de dikkate alarak özgürce ifade ettikleri sosyal bir içerik ile yüksek nitelikli veri elde edilmektedir. Odak grupta kimlerin ve kaç kişinin yer alacağı sorusu araştırmanın konusu ile doğrudan ilişkilidir. Aynı sosyal gruptan, aynı eğitim düzeyinden ve benzer sosyal geçmişten gelen kişiler odak grupta yer alabilmektedir. Bazen de farklı sosyal geçmişten gelen kişiler odak grupta yer alabilmektedir. Çoğunlukla cinsiyet temelli eşleştirme, grup üyelerinin belli konu başlıklarında tartışmalarını kolaylaştırıcı olabilmektedir. Bir çok çalışmada gruba dahil edilen kişi sayısı araştırmanın konusuna göre dört ile on arasında değişmektedir (6-8). Morgan a göre odak grup görüşmesi, araştırma konusu hakkında ortaya çıkan bir etkileşimdir. Patton a göre ise, görüşme sürecinde katılımcılar diğer katılımcıların tepkilerini ve yanıtlarını duyarlar, buradan hareketle daha önce dile getirdikleri görüşlerine eklemeler yaparlar (6, 8). Odak grup görüşmelerinin olumlu yanları arasında sosyal yönelimli bir araştırma yöntemi olması, formatın moderatöre inceleme sorusu sorma olanağı vermesi, görünüş ve içerik geçerliliğinin yüksek olmasıdır. Odak grup görüşmesinin bireysel görüşmeye göre bir dizi olumlu yanı bulunmaktadır. Bu yöntemle kısa bir sürede daha çok sayıda katılımcıya ulaşmak mümkün olabilmektedir. Bu anlamda araştırmacılara daha fazla kişiyle çalışma fırsatı yaratılmaktadır. Odak grup görüşmeleri doğası gereği etkileşimli süreçlerdir ve dinamizmi ve yaratıcılığı nedeniyle odak grup görüşmeleri yoluyla araştırmanın problemleri hakkında daha derin ve zengin bilgiye ulaşmak mümkün olmaktadır (6, 8). Odak grup görüşmeleri ile toplanan veriler inceleyici ve aydınlatıcı olmakla beraber, sonuçları bütün bir topluma genellenememektedir. Odak grup görüşmelerinde kontrol bireysel görüşmelere göre daha az olmaktadır. Özel olarak eğitilmiş görüşmecilerle uygulanabilmekte, katılımcıları bir araya getirmek zor olmakta ve rahat bir tartışma ortamı yaratmak güç olabilmektedir (6, 8, 13, 16). Odak grup görüşmeleri diğer yöntemlerden daha fazla süreç yönetimi bilgi ve becerisi gerektirmektedir. Katılımcılar arasında statü ve güç farkı varsa, aynı ortamları paylaşıyorlarsa konu ve sorular hakkında herkes aynı ölçüde katkıda bulunmayacaktır. Ayrıca odak grup görüşmelerinde soru sayısı oldukça az olmakta ve bu da Sevencan ve Çilingiroğlu keşfedilecek konu hakkında daha sınırlı bir derinlik ve ayrıntı anlamına gelmektedir. Odak grup sürecinin en zayıf yanlarından biri gruptaki kişilik farklılıklarına çok duyarlı olmasıdır. Burada en büyük görev, süreci yöneten kişiye düşmektedir (6, 8). Sağlık alanında yapılacak çalışmalarda, araştırılan soruna çözüm yolu ararken kişilerin davranışlarına yol açan nedenlerin, yönlendirmelerin, inançların ve değerlerin anlaşılması gerektiği unutulmamalıdır. Bunun için niteliksel yöntemlerle veri toplanırken verinin kalitesi açısından hangi yöntemin uygulanacağına doğru karar vermek gerekmektedir. Tablo 4 te niteliksel araştırmalarda sıklıkla kullanılan derinlemesine ve odak grup görüşmelerinden hangisinin uygun olacağına karar verirken kullanılabilecek kriterler özetlenmiştir (7). Tablo 4. Niteliksel Araştırmalarda Sıklıkla Kullanılan Derinlemesine Ve Odak Grup Görüşmelerinden Hangisinin Uygun Olacağına Karar Verirken Kullanılabilecek Kriterler Değerlendirilmesi Gereken Konu Grup etkileşimi Grup baskısı/soysal baskı Konunun duyarlılığı Bireysel yanıtların derinliği Görüşmeci yorgunluğu Uyarıcı materyaller Bilginin sürekliliği Odak Grup Görüşmeleri Derinlemesine Görüşmeler Katılımcıların Grup etkileşimi etkileşimi yanıtlarda sınırlayıcı ya da zenginleştirmeye ya verimsiz olacaksa da yeni ve değerli düşüncelerin ortaya çıkmasına neden olacaksa Grup baskısı/sosyal Grup baskısı/sosyal baskılar katılımcıların baskılar yanıtların düşünce süreçlerini ortaya çıkmasını ateşleyecek ve çelişkili engelleyecek ve düşüncelere açıklık sonuçların anlamını getirecekse karıştıracaksa Konu, katılımcıların Konu, katılımcıların yanıtlarını engelleyecek bir grup içinde ya da bilgi aklanmasına konuşmasını neden olacak kadar engelleyecek kadar duyarlı değilse duyarlı ise Konu, tek tek her kişinin bildiklerini ya da konu ile ilgili söyleyebileceklerini on dakikadan kısa bir sürede tamamlayabileceği bir konuysa Araştırma için tek araştırmacının istendiği durumlarda, çok sayıda grup araştırmacı yorgunluğu yaratmayacaksa Uyarıcı materyaller çok sayıda değilse Tek konu derinlemesine inceleniyorsa ve davranış örüntüleri pek önemli değilse Her kişiden daha derinlemesine bilgi edinilmek istendiği daha karmaşık konular ve/veya bilgili yanıtlayıcılar söz konusuysa Birden çok araştırmacının yer alabileceği durumlarda, araştırmacılardan birinin görüşmelerden yorulması mümkünse Daha çok sayıda uyarıcı materyalin değerlendirilmesi gerekiyorsa Tutum ve davranışların bireysel düzlemde birbirleriyle nasıl ilişkilendikleri anlaşılmak isteniyorsa Devam ediyor... 5
6 Sevencan ve Çilingiroğlu Tablo 4. [Devamı] Görüşme rehberi ile ilgili denemeler Gözlem Lojistik Maliyet ve zamanlama Anlamlı bir konu rehberi oluşturabilmek içi yeterli bilgi varsa Karar vericilerin kullanıcılarla ilgili bilgileri ilk elden almaları önemli ve istenen bir durumsa Hedef gruptan kabul edilebilir sayıda bir grup insan belli bir yerde bir araya gelebiliyorsa Bütçe kısıtlıysa ve bilginin bir an önce geri gelmesi gerekiyorsa Her görüşme sonrasında görüşme rehberini geliştirmek gerekiyorsa İlk elden alınacak kullanıcı bilgileri kritik önem taşımıyor ya da mümkün değilse Yanıtlayıcılar coğrafi olarak dağınık yerlerdeyse ya da başka nedenlerle bir araya gelemiyorlarsa Bütçe daha yüksek maliyetleri kabul edebiliyorsa ve bilginin hızlı geri dönmesi o kadar önemli değilse Sonuç olarak, sağlık alanında sağlığı etkileyen çok sayıda faktör olduğu dikkate alındığında bu faktörlerin boyutunu, etkileme güçlerini ve karşılıklı etkileşimlerini bilmek, bireyin ya da toplumun sağlığını geliştirebilme ve sürdürebilme yolunda yapılacak girişimler için ipuçları sağlayacaktır. Sağlığı geliştirmek ve sürdürmek, bireyin ve toplumun sağlıkla ilgili davranışlarını, inançlarını ve değerlerini öğrenerek, bu doğrultuda uygun müdahale yöntemleri geliştirerek mümkün olacaktır. 9. Yin RK. Case Study Research, Design and Methods, Sage Pub. Londra, p Vaughan JP, Morrow RH. Epidemiyolojik Saha Araştırmaları. Bölüm 7. Bölge Sağlık Yönetiminde Epidemiyoloji El Kitabı. Çeviri Editör: Bertan M, Enünlü T. Ankara, Hançerlioğlu O. Toplumbilim Sözlüğü. Büyük Fikir Kitapları Dizisi: Baskı. ISBN: Ankara, Ocak Aksit B. Toplum Kültür ve Sağlık. Halk Sağlığı Temel Sağlığı. İçinde: Bertaz M. Güler Ç. (editörler). Ankara: Güneş Kitabevi: p Pelto PJ, Pelto GH. Anthropological Research: The Structure of Inquiry. Cambridge University Press. USA, Kottak CP. İnsan Çeşitliliğine Bir Bakış. Antropoloji. ISBN: Ütopya Yayınları: 53. Ankara, Campbell O. Social Science Methods for Research on Reproductive Health. WHO/RHR/SOC/99.1. Geneva, social_science/ (07/10/2007). 16. Lyon EF, Trost J. Conducting Focus Group Sessions. Studies in Family Planning ; 12, Part 1. pp KAYNAKLAR 1. Scrimshaw SCM. Combining Quantitative and Qualitative Methods in the Study of Intrahousehold Resourse Allocation. Food and Nutrition Bulletin, Supp. 15. Tokyo: United Nations University Press, 1990: Sommers R, Sommers B. A Practical Guide to Behavioral Research. 2nd ed. New York. Oxford University Press Güvenç B. İnsan ve Kültür. Büyük Fikir Kitapları Dizisi: Baskı. ISBN: Ankara, Ekim Tezcan S. Epidemiyoloji: Tıbbi Araştırmaların Yöntem Bilimi. Hacettepe Halk Sağlığı Vakfı Yayını. Yayın no: Ankara, Giddens A. Sosyoloji. Hazırlayan: Cemal Güzel. 4. Baskı. ISBN: Ayraç Yayınevi. Ankara, Yıldırım A, Şimşek H. Sosyal Bilimlerde Nitel Araştırma Yöntemleri. ISBN: , Ankara, Ekim Debus M. Odak Grup Araştırmalarında Mükemmellik İçin El Kitabı. Çev: Hande Harmancı. Marmara Sağlık Eğitimi Araştırma Vakfı. Yayın No: 2. ISBN: İstanbul, Haziran Kümbetoğlu B. Sosyolojide ve Antropolojide Niteliksel Yöntem ve Araştırma. İnceleme-Araştırma: Baskı. ISBN: İstanbul, Kasım
Veri Toplama Araçları
Veri Toplama Araçları 0 Görüşme 0 Odak grup görüşmesi 0 Gözlem 0 Araştırma problemine hizmet edecek her nevi doküman (soru formları, katılımcı ve/veya araştırmacı günlüğü, fotoğraf, resim vb) GÖRÜŞME Önceden
DetaylıGÖRÜŞME GÖRÜŞME GÖRÜŞME. Sanat vs Bilim? Görüşme Yapma Becerileri. Hangi Amaçlar için Kullanılır? (mülakat-interview)
Görüşme Görüşme Türleri Görüşme Süreci (mülakat-interview) Nitel araştırmada en sık kullanılan veri veri toplama aracıdır. Amacı, bir bireyin iç dünyasına girmek ve onun bakış açısını anlamaktır. Odak
DetaylıBİLİMSEL ARAŞTIRMA YÖNTEMLERİ. Nitel Araştırma Yöntemleri
BİLİMSEL ARAŞTIRMA YÖNTEMLERİ Nitel Araştırma Yöntemleri Başlıca iki araştırma metodolojisi vardır: niceliksel araştırma (quantitative research) ve niteliksel araştırma (qualitative research) Biyoloji,
DetaylıGörüşme Türleri. Sohbet tarzı görüşme Görüşme formu yaklaşımı Standartlaştırılmış açık-uçlu görüşme Kapalı, kesin yanıtlı görüşme
GÖRÜŞME Görüşme, önceden belirlenmiş bir amaç için yapılan, en az iki kişi arasında sürdürülen, soru sorma-yanıtlama sürecine dayalı, karşılıklı, etkileşimli, sürekli ve dinamik bir sözlü iletişim yoluyla
Detaylıaraştırma alanı Öğrenme Bellek Algı Heyecanlar PSİKOLOJİNİN ALANLARI Doç.Dr. Halil EKŞİ
PSİKOLOJİNİN ALANLARI Doç.Dr. Halil EKŞİ GELİŞİM PSİKOLOJİSİ Yaşa bağlı organizmadaki değişimleri inceler Çocuk psikolojisi Ergen Psikolojisi Yetişkin Psikolojisi Deneysel Psikoloji Temel psikolojik süreçler
DetaylıAraştırma Yöntem ve Teknikleri
Araştırma Yöntem ve Teknikleri Veri Kaynakları Verilerin Toplanmasında Kullanılan Teknikler Veri Kaynakları İnsanlar, araştırmalarda çoğu kez bilginin toplandığı kaynaktır. Bu çalışmalarda insanların çeşitli
DetaylıVERİ TOPLMA ARAÇLARI
VERİ TOPLMA ARAÇLARI GÖZLEM GÖRÜŞME ANKET ANKET Anket, insanların yaşam koşullarını, davranışlarını, inançlarını veya tutumlarını betimlemeye yönelik bir dizi sorudan oluşan bir araştırma materyalidir.
DetaylıNitel Araştırmalarda Veri Toplama
Nitel Araştırmalarda Veri Toplama Veri Toplama Döngüsü Veriyi saklama Yeri ve kişiyi saptama Ulaşma ve uyum Alan sorunlarını çözümlemek Bilgiyi kaydetme Amaçlı örnekleme Veri toplama Yeri ve kişiyi saptama
DetaylıNitel Araştırmada Geçerlik ve Güvenirlik
Nitel Araştırmada Geçerlik ve Bilimsel araştırmanın en önemli ölçütlerinden biri olarak kabul edilen geçerlik ve güvenirlik araştırmalarda en yaygın olarak kullanılan iki en önemli ölçüttür. Araştırmalarda
DetaylıHazırlayan. Ramazan ANĞAY. Bilimsel Araştırmanın Sınıflandırılması
Hazırlayan Ramazan ANĞAY Bilimsel Araştırmanın Sınıflandırılması 1.YAKLAŞIM TARZINA GÖRE ARAŞTIRMALAR 1.1. N2tel Araştırmalar Ölçümlerin ve gözlemlerin kolaylık ve kesinlik taşımadığı, konusu insan davranışları
DetaylıKRİMİNOLOJİ -I- 25 Aralık 2014 Kriminolojide Araştırma Teknikleri. Yar.Doç.Dr. Tuba TOPÇUOĞLU
KRİMİNOLOJİ -I- Yar.Doç.Dr. Tuba TOPÇUOĞLU tuba.topcuoglu@gmail.com 25 Aralık 2014 Kriminolojide Araştırma Teknikleri İSTANBUL ÜNİVERSİTESİ HUKUK FAKÜLTESİ KRİMİNOLOJİDE KULLANILAN ARAŞTIRMA TEKNİKLERİ
DetaylıII. ULUSAL FİZİK EĞİTİMİ KONGRESİ
II. ULUSAL FİZİK EĞİTİMİ KONGRESİ Betül OKCU Mustafa SÖZBİLİR Email: betul.okchu11@ogr.atauni.edu.tr 8. SINIF GÖRME ENGELLİ ÖĞRENCİLERE YAŞAMIMIZDAKİ ELEKTRİK ÜNİTESİNDE ETKİNLİĞE DAYALI ÖĞRETİM: MIKNATIS
DetaylıBilimsel Araştırma Yöntemleri
Bilimsel Araştırma Yöntemleri Nitel Araştırma Modelleri 1 Neler Öğreneceğiz? Nitel Araştırma Yöntemleri Durum Çalışması Olgubilim Etnografya 2 1 Nitel Araştırmalar Nicel yaklaşım ve sosyal bilimler? Sınav
DetaylıVeysi Acar Muhammed Fevzi PARMAKSIZ Murat Çiftçi Reşat şilen
Veysi Acar Muhammed Fevzi PARMAKSIZ Murat Çiftçi Reşat şilen Gelişimsel araştırma ontolojik ve epistemolojik olarak nitel araştırma yaklaşımına dayalı araştırma yöntemlerinden biridir. Nitel araştırmada
DetaylıNİCEL (Quantitative) VERİ TOPLAMA ARAÇLARI
Amaçlar NİCEL (Quantitative) VERİ TOPLAMA ARAÇLARI Bu bölümde ölçümlerin geçerlilik ve güvenilirliği ile veri toplama teknikleri üzerinde durulacaktır. Araştırmanın amacına göre her bir aracın nasıl uygulanacağı
DetaylıBÖLÜM 4 ARAŞTIRMA TASARIMININ ÖĞELERİ
BÖLÜM 4 ARAŞTIRMA TASARIMININ ÖĞELERİ Araştırma Süreci 1.Gözlem Genel araştırma alanı 3.Sorunun Belirlenmesi Sorun taslağının hazırlanması 4.Kuramsal Çatı Değişkenlerin açıkça saptanması ve isimlendirilmesi
DetaylıDERS 8. Hastanelerde Kanıta Dayalı Veri Toplama ve Ölçme
DERS 8 Hastanelerde Kanıta Dayalı Veri Toplama ve Ölçme KDT NEDİR (EVIDENCE BASED MEDICINE) En geniş tanımıyla Kanıta Dayalı Tıp (KDT) sağlıkla ilgili bilgi üretiminden, bilginin günlük kullanımına; sağlıkla
DetaylıProf. Dr. Banu Çakır, HÜTF Halk Sağlığı AD. 5. ULUSAL İLK YARDIM SEMPOZYUMU 18.9.2014, Ankara
Prof. Dr. Banu Çakır, HÜTF Halk Sağlığı AD 5. ULUSAL İLK YARDIM SEMPOZYUMU 18.9.2014, Ankara Prof. Dr. Banu Çakır, 18.9.2014, Ankara 2 } Acil durum ve afetlerde ilk yardımcılardan beklenenler nelerdir?
DetaylıSOSYOLOJİK SORU SORMA VE YANITLAMA
SOSYOLOJİK SORU SORMA VE YANITLAMA Bilimin amacı: olguları tanımlamak, olgular arasında nedensellik ilişkileri kurmak, bu ilişkileri genelleyip yasalar biçimine dönüştürmek. Bu amaçları gerçekleştirmek
DetaylıBÖLÜM I ARAŞTIRMANIN DOĞASI
İÇİNDEKİLER ÖNSÖZ...... V BÖLÜM I ARAŞTIRMANIN DOĞASI... 1 1.1. GERÇEĞİ ARAMA YOLLARI..... 1 1.1.1.Deneyim..... 2 1.1.2. Mantık... 2 1.1.3. Bilimsel Araştırma... 3 1.1.4. Yansıtma... 4 1.2. BİLGİ EDİNME
DetaylıFSML / 2009 10 I.Dönem s.gky
FSML / 2009 10 I.Dönem s.gky Bir amaca ulaşmak için izlenen düzenli yola yöntem denir. Bilim olaylar ve olgular ile ilgili genel geçerliliği olan nesnel bilgiler elde etmek ister. Bilimin ortaya koyduğu
DetaylıDAVRANIŞ BİLİMLERİNE GİRİŞ
DAVRANIŞ BİLİMLERİNE GİRİŞ DAVRANIŞIN TANIMI Davranış Kavramı, öncelikle insan veya hayvanın tek tek veya toplu olarak gösterdiği faaliyetler olarak tanımlanabilir. En genel anlamda davranış, insanların
DetaylıBİLİMSEL ARAŞTIRMA YÖNTEMLERİ
BİLİMSEL ARAŞTIRMA YÖNTEMLERİ Yöntem Dr. Seher Yalçın 3.2.2017 Dr. Seher Yalçın 1 YÖNTEM Araştırmanın Modeli Evren ve Örneklem Veriler ve Toplanması Verilerin Çözümü ve Yorumu 3.2.2017 Dr. Seher Yalçın
DetaylıNicel ve Nitel Araştırma Yöntemleri. BBY606 Araştırma Yöntemleri Güleda Doğan
Nicel ve Nitel Araştırma Yöntemleri BBY606 Araştırma Yöntemleri Güleda Doğan Bilimsel bilgi Diğer bilgi türlerinden farklı Belli bir yöntem kullanımı Kullanılan bu yönteme uygun veri toplama teknikleri
DetaylıSosyal Bilimlerde Araştırma Yöntemleri. Bölüm 14. NİTEL ARAŞTIRMA DESENLERİ VE NİTEL VERİ ANALİZİ Sait Gürbüz - Faruk Şahin
Sosyal Bilimlerde Araştırma Yöntemleri Bölüm 14 NİTEL ARAŞTIRMA DESENLERİ VE NİTEL VERİ ANALİZİ Sait Gürbüz - Faruk Şahin Öğrenim Kazanımları Bu bölümü okuyup anladığınızda; 1. Nitel araştırmanın ne anlama
DetaylıÇeviriye önsöz... xi Önsöz... xii Teşekkür... xv Kitabı kullanmanın yolları... xvii. Ortamı hazırlamak... 1
İÇİNDEKİLER Çeviriye önsöz... xi Önsöz... xii Teşekkür... xv Kitabı kullanmanın yolları... xvii K I S I M I... 1 Ortamı hazırlamak... 1 B Ö L Ü M 1... 3 Giriş... 3 Gerçek dünya araştırması nedir?... 3
DetaylıTürkiye de Biyoloji Eğitimi. Türkiye de Biyoloji Eğitimi İÇERİK
24.3.215 TÜRKİYE DE BİYOLOJİ EĞİTİMİ ALANINDA YAPILAN ARAŞTIRMALARA YÖNELİK BİR İÇERİK ANALİZİ ÇALIŞMASI İÇERİK Biyoloji Eğitimi ŞEYDA GÜL Atatürk Üniversitesi K.K. Eğitim Fak. Biyoloji Eği t i m i MUSTAFA
DetaylıEĞİTSEL DEĞERLENDİRME SÜRECİ
EĞİTSEL SÜRECİ EĞİTSEL NEDİR? Özel Eğitimde Değerlendirme, genel olarak çocukla ilgili sorunların (Akademik, davranışsal ya da fiziksel) belirlenip incelenmesi ve bireyle ilgili eğitimsel kararlar alınması
DetaylıGÖZLEM 19.04.2011. Dersin İçeriği ve Akış NİTEL ARAŞTIRMADA VERİ TOPLAMA ARAÇLARI-II. 1. Gözlem. 2. Gözlem Türleri. 3. Gözlem Formu. 4.
Dersin İçeriği ve Akış NİTEL ARAŞTIRMADA VERİ TOPLAMA ARAÇLARI-II GÖZLEM 1. Gözlem 2. Gözlem Türleri 3. Gözlem Formu 4. Sonuç 1 2 Neden Gözlem? Neden Gözlem? Bireylerin yaptıkları ile söyledikleri arasında
DetaylıEVREN VE ÖRNEKLEM. EVREN Araştırma Bulgularının genellenmesi hedeflenen, veri toplamaya esas büyük kitle.
EVREN VE ÖRNEKLEM EVREN Araştırma Bulgularının genellenmesi hedeflenen, veri toplamaya esas büyük kitle. ÖRNEKLEM Evrenden çeşitli tekniklerle seçilen, evrenin özelliklerini taşıması istenilen, verilerin
DetaylıTEMEL KAVRAMLAR. BS503 ARAŞTIRMA YÖNTEMLERİ 1. seminer PROF. DR. SALİH OFLUOĞLU MSGSÜ ENFORMATİK BÖLÜMÜ BİLGİSAYAR ORTAMINDA SANAT VE TASARIM 1
TEMEL KAVRAMLAR 1. seminer PROF. DR. SALİH OFLUOĞLU MSGSÜ ENFORMATİK BÖLÜMÜ BİLGİSAYAR ORTAMINDA SANAT VE TASARIM 1 ARAŞTIRMA Neden araştırma yapılır? Araştırma sorularına yanıt bulmak Araştırma problemlerinin
DetaylıKRİMİNOLOJİ -I- 8 Ocak 2015 Kriminolojide Araştırma Teknikleri. Yar.Doç.Dr. Tuba TOPÇUOĞLU
KRİMİNOLOJİ -I- Yar.Doç.Dr. Tuba TOPÇUOĞLU tuba.topcuoglu@gmail.com 8 Ocak 2015 Kriminolojide Araştırma Teknikleri İSTANBUL ÜNİVERSİTESİ HUKUK FAKÜLTESİ KRİMİNOLOJİDE KULLANILAN ARAŞTIRMA TEKNİKLERİ İkincil
DetaylıORTAOKUL DÜZEYİNDEKİ GÖRME ENGELLİ ÖĞRENCİLERİN OKULDAKİ ÖĞRENİM SÜRECİNDE KARŞILAŞTIKLARI SORUNLAR 1. GİRİŞ.
ORTAOKUL DÜZEYİNDEKİ GÖRME ENGELLİ ÖĞRENCİLERİN OKULDAKİ ÖĞRENİM SÜRECİNDE KARŞILAŞTIKLARI SORUNLAR 1. GİRİŞ Eğitim Özel eğitim Betül OKCU Fatih YAZICI Mustafa SÖZBİLİR Email: betul.okchu11@ogr.atauni.tr
DetaylıKRİMİNOLOJİ -I- 17 Aralık 2015 Kriminolojide Araştırma Teknikleri. Yrd.Doç.Dr. Tuba TOPÇUOĞLU tuba.topcuoglu@gmail.com
KRİMİNOLOJİ -I- Yrd.Doç.Dr. Tuba TOPÇUOĞLU tuba.topcuoglu@gmail.com 17 Aralık 2015 Kriminolojide Araştırma Teknikleri İSTANBUL ÜNİVERSİTESİ HUKUK FAKÜLTESİ SUÇUN ÖLÇÜMÜNDE KAYNAKLAR Resmi suç istatistikleri:
DetaylıTestler AHMET SALİH ŞİMŞEK
Testler AHMET SALİH ŞİMŞEK Test Standart koşullar altında yapılan gözlem Sistematik bir yaklaşım Farklı maddeleri türleri kullanılabilir. Ancak yaygın olarak «çoktan seçmeli» ya da «dereceli» «çoktan seçmeli
DetaylıAraştırma Metodları ve İletişim Becerileri (MMR 501) Ders Detayları
Araştırma Metodları ve İletişim Becerileri (MMR 501) Ders Detayları Ders Adı Ders Kodu Dönemi Ders Saati Uygulama Saati Laboratuar Saati Kredi AKTS Araştırma Metodları ve İletişim Becerileri MMR 501 Her
DetaylıBS503 BİLİMSEL NEDENSELLİK VE YAZIM
Temel Kavramlar 1. Seminer BS503 BİLİMSEL NEDENSELLİK VE YAZIM MSGSÜ Enformatik Bölümü BST/MKE Y. Lisans Programları PROF. DR. SALİH OFLUOĞLU Araştırma Neden araştırma yapılır? Belirli bir alanda: varolan
DetaylıVeri Toplama Teknikleri
A. Gözlem Yoluyla Veri Toplama Teknikleri B. Soruşturma Yoluyla Nicel Veri Toplama Teknikleri Yazılı Soruşturma Tekniği Anket, Başarı Testi Yapılandırılmış Gözlem Önceden hazırlanmış göstergeler ve semboller
Detaylı1.Hafta. Arş. Gör.Canan SOLA
1.Hafta Arş. Gör.Canan SOLA csola@sakarya.edu.tr GÜNDEM Ölçme Değerlendirme Eğitsel Değerlendirme Tıbbi Tanılama ve Eğitsel Tanılama Modelleri Eğitsel Tanılama Süreci Arş.Gör.Dr.Canan SOLA DERSİN İLK ETKİNLİĞİ
DetaylıGeçmişten Günümüze Kastamonu Üniversitesi Dergisi: Yayımlanan Çalışmalar Üzerine Bir Araştırma 1
Mart 2017 Cilt:25 No:2 Kastamonu Eğitim Dergisi xii-xxi Geçmişten Günümüze Kastamonu Üniversitesi Dergisi: Yayımlanan Çalışmalar Üzerine Bir Araştırma 1 Lütfi İNCİKABI, Samet KORKMAZ, Perihan AYANOĞLU,
DetaylıGİRİŞ. Eğitsel Tanım. Eğitsel Tanım Dünyadaki Engelli İstatistikleri
.6.16 TÜRKİYE VE DÜNYADA GÖRME ENGELLİLERE FEN ÖĞRETİMİNE YÖNELİK YAPILAN ARAŞTIRMALARIN İÇERİK ANALİZİ Mustafa SÖZBİLİR, Şeyda GÜL, Fatih YAZICI, S. Levent ZORLUOĞLU, Aydın KIZILASLAN, Betül OKCU, Gülşah
Detaylı1. BETİMSEL ARAŞTIRMALAR
ARAŞTIRMA MODELLERİ 1. BETİMSEL ARAŞTIRMALAR A. BETİMLEME (KAMUOYU) ARAŞTIRMALARI Bir survey yöntemi olan betimleme yöntemi, grupla ilgili, genişliğine bir çalışmadır. Bu tür araştırmalar, çok sayıda
DetaylıARAŞTIRMA TÜRLERİ R. ALPAR
ARAŞTIRMA TÜRLERİ R. ALPAR ARAŞTIRMA TÜRLERİ Araştırmanın yapılacağı yer, amaç, kapsadığı zaman ve veri toplama biçimine göre değişik biçimlerde sınıflandırılabilir. Araştırmanın kapsadığı zamana göre:
DetaylıEngellilere Yönelik Tutumların Değiştirilmesi ZEÖ-II 2015
Engellilere Yönelik Tutumların Değiştirilmesi ZEÖ-II 2015 Ön yargı Farklılık Tutumlar Korkular Kaygılar Tabular Hoşgörü Tahammül Farklılıklar Hepimiz birbirimizden farklıyız. Aşağıdakileri kabul ettiğimizde
Detaylıİnternet Destekli Temel Bilgisayar Bilimleri Dersinde Anket Uygulaması
İnternet Destekli Temel Bilgisayar Bilimleri Dersinde Anket Uygulaması Yalçın Ezginci Selçuk Üniversitesi Elk.-Elt.Mühendisliği Konya ANKET Anket, insanlardan fikirleri, duyguları, sağlıkları, planları,
DetaylıNiceliksel / Niteliksel Araştırma Yöntemleri ve Etik. Prof. Dr. Nüket Örnek Büken (MD, PhD) Dr. Şükrü Keleş (PhD) Tıp Tarihi ve Etik Anabilim Dalı
Niceliksel / Niteliksel Araştırma Yöntemleri ve Etik Prof. Dr. Nüket Örnek Büken (MD, PhD) Dr. Şükrü Keleş (PhD) Tıp Tarihi ve Etik Anabilim Dalı Sunum akışı Araştırma Yöntemleri Biyomedikal araştırmalar
DetaylıBİLİMSEL ARAŞTIRMA YÖNTEMLERİ EYLEM ARAŞTIRMASI
BİLİMSEL ARAŞTIRMA YÖNTEMLERİ EYLEM ARAŞTIRMASI 1 KAZANIMLAR Eylem araştırmalarının ortaya çıkış nedenini ve felsefi temelini açıklayabileceğiz Eylem araştırmalarının araştırma sorularını belirleyebileceğiz
DetaylıG İ R İ Ş. SBÖ115 SOS. PSİ. - Prof.Dr. H. HARLAK
G İ R İ Ş 1 İnsanın duygu düşünce ve davranışları başka insanlardan nasıl etkilenir, onları nasıl etkiler? İnsanlar birbirlerini nasıl algılar? İnsanlar birbirlerine karşı niçin dostluk veya düşmanlık
DetaylıDersin Yürütülmesi Hakkında
Ders Kodu Teorik Uygulama Lab. İnsan Bilgisayar Etkileşimi Ulusal Kredi Öğretim planındaki AKTS 482031100001203 2 0 0 2 5 Dersin Yürütülmesi Hakkında Bu dersten en iyi şekilde faydalanmak ve başarılı olmak
DetaylıZaman Çizgisi. Venn Şeması
Zaman Çizgisi Zaman çizgisi, bir değerlendirme planını göstermenin ve öğrenme döngüsü boyunca çeşitli değerlendirme yöntemlerinin ortaya çıkışını incelemenin basit bir yoludur. Venn Şeması Venn şeması
DetaylıBOLOGNA SÜRECĠ PAYDAŞ ANALĠZĠ (I) ĠŞVERENLER ODAK GRUP EĞĠTĠMĠ
BOLOGNA SÜRECĠ PAYDAŞ ANALĠZĠ (I) ĠŞVERENLER ODAK GRUP EĞĠTĠMĠ 2 ODAK GRUP ÇALIŞMASI Odak gruplar, yapılmakta olan araģtırmanın gerektirdiği belli özelliklere göre homojen olması sağlanan bir grubun, belli
DetaylıTutum ve Tutum Ölçekleri
Tutum ve Tutum Ölçekleri tutum bireye atfedilen ve bireyin psikolojik bir obje ile ilgili düşünce, duygu ve davranışlarını düzenli bir biçimde oluşturan eğilim Smith ( 1968 ) psikolojik obje birey için
DetaylıDers 9 Hastanelerde Veri Toplama Yöntemleri
Ders 9 Hastanelerde Veri Toplama Yöntemleri İstatistik Nedir? İstatistik; veri olarak ifade edilir. Sayılabilen her bilgi veridir. İstatistik; verilerin toplanması, düzenlenmesi, analiz edilmesi ve yorumlanmasıdır.
DetaylıNitel Araştırma. Süreci
EBE AE 602 Nitel Araştırma Süreci Nitel Araştırma Süreci Örneklem Seçimi Nitel Araştırma Süreci ve Örneklem Seçimi Nitel araştırma esnek bir araştırma deseni yaklaşımını gerektirir. Başta ortaya çıkan
DetaylıDURUM ÇALIŞMASI. Aysun Ö. KAPLAN
DURUM ÇALIŞMASI Aysun Ö. KAPLAN Durum Çalışması Case study Örnek olay Vaka araştırması Özel durum çalışması Bir araştırma yöntemi olarak tarihçesi; 1920 lerden sonra Sosyoloji ve Antropoloji gibi alanların
DetaylıÖzgün Problem Çözme Becerileri
Özgün Problem Çözme Becerileri Research Agenda for General Practice / Family Medicine and Primary Health Care in Europe; Specific Problem Solving Skills ANKARA ÜNİVERSİTESİ TIP FAKÜLTESİ AİLE HEKİMLİĞİ
DetaylıEsas Sosyal 2017 İlk Fırsat Programı Değerlendirme Raporu. III. Paydaşlara göre Genel Değerlendirmeler ve Geri Bildirimler
Esas Sosyal 2017 İlk Fırsat Programı Değerlendirme Raporu İÇİNDEKİLER I. İzleme Değerlendirme Yöntemi II. Yönetici Özeti III. Paydaşlara göre Genel Değerlendirmeler ve Geri Bildirimler 1 I. İzleme Değerlendirme
Detaylı2.c. Başkalarının Görüşlerine Dayalı Teknikler
2.c. Başkalarının Görüşlerine Dayalı Teknikler Sosyometri: Bireyin üyesi bulunduğu grup içinde sosyal statü ve durumunu saptamak, bir grupta karşılıklı kişisel ilişkileri ortaya çıkarmak için kullanılan
DetaylıBÖLÜM 2 VERİ SETİNİN HAZIRLANMASI VE DÜZENLENMESİ
1 BÖLÜM 2 VERİ SETİNİN HAZIRLANMASI VE DÜZENLENMESİ Veri seti; satırlarında gözlem birimleri, sütunlarında ise değişkenler bulunan iki boyutlu bir matristir. Satır ve sütunların kesişim bölgelerine 'hücre
DetaylıProblem çözme durumları öğretmen tarafından modellenmeli ve öğrenciler uygun sorular yardımı ile yönlendirilmelidir. Bir problem çözüldükten sonra,
Problem Çözme Problem Çözme Problem çözme esasen tüm öğrenme alanlarında pekiştirilen ve diğer beceriler ile ilişki hâlinde olan temel bir beceridir. Matematik öğretiminde problem çözme becerisine atfedilen
DetaylıSİMÜLASYON Hazırlayan: Özlem AYDIN
SİMÜLASYON Hazırlayan: Özlem AYDIN Not: Bu sunumda Yrd. Doç. Dr. Yılmaz YÜCEL in Modelleme ve Benzetim dersi notlarından faydalanılmıştır. SİMÜLASYONUN ORTAYA ÇIKIŞI Simülasyonun modern anlamda kullanılışı
DetaylıAraştırma Yöntem ve Teknikleri
Araştırma Yöntem ve Teknikleri Verilerin Toplanması Veri, bir gerçeği ortaya çıkarabilmek ya da bir olayı aydınlatmak için gerekli olan ve bir karara varmamızı sağlayan ya da üzerinde inceleme yapılabilecek
DetaylıOkul Temelli Mesleki Gelişim Nedir?
Okul Temelli Mesleki Gelişim Nedir? Okul Temelli Mesleki Gelişim (OTMG), okul içinde ve dışında öğretmenlerin mesleki bilgi, beceri, değer ve tutumlarının gelişimini destekleyen, etkili öğrenme ve öğretme
DetaylıSoyolojik Soru Sorma ve Cevaplama
Soyolojik Soru Sorma ve Cevaplama Lütfi Sunar Sosyolojiye Giriş / 3. Ders Bilgi Türleri Thomson ve Hickey e göre beş tür bilgi mevcuttur: 1. Sınama yanılma yoluyla elde edilen deneyim (experience). bilgiyi
Detaylı7. BİREYİ TANIMA TEKNİKLERİ. Abdullah ATLİ
7. BİREYİ TANIMA TEKNİKLERİ Abdullah ATLİ Bireyi tanıma teknikleri neden gereklidir Rehberlik Hizmetlerinin en nihai amacı bireyin kendini gerçekleştirmesidir. Bireyin kendini gerçekleştirebilmesi için
DetaylıAraştırma Sorununu Tanımlama ve Hipotez Kurma
Araştırma Sorununu Tanımlama ve Hipotez Kurma Yaşar Tonta H.Ü. Bilgi ve Belge Yönetimi Bölümü tonta@hacettepe.edu.tr http://yunus.hacettepe.edu.tr/~tonta/tonta.html Araştırma Araştırma tasarımında üzerinde
DetaylıEĞİTİM FAKÜLTESİ ÖĞRENCİLERİNİN ÖĞRETMENLİK MESLEK BİLGİSİ DERSLERİNE YÖNELİK TUTUMLARI Filiz ÇETİN 1
58 2009 Gazi Üniversitesi Endüstriyel Sanatlar Eğitim Fakültesi Dergisi Sayı:25, s.58-64 ÖZET EĞİTİM FAKÜLTESİ ÖĞRENCİLERİNİN ÖĞRETMENLİK MESLEK BİLGİSİ DERSLERİNE YÖNELİK TUTUMLARI Filiz ÇETİN 1 Bu çalışmanın
DetaylıDENEYSEL DESENLER GERÇEK DENEYSEL DESENLER YARI DENEYSEL DESENLER FAKTÖRYEL DESENLER ZAYIF DENEYSEL DESENLER
DENEYSEL DESENLER ZAYIF DENEYSEL DESENLER GERÇEK DENEYSEL DESENLER YARI DENEYSEL DESENLER FAKTÖRYEL DESENLER YARI DENEYSEL DESENLER Hazır gruplar üzerinde ancak grup eşleştirmenin olduğu seçkisiz atamanın
Detaylı2 PARADİGMALAR IŞIĞINDA BİLİMSEL ARAŞTIRMA ANLAYIŞLARI
İÇİNDEKİLER ÖNSÖZ III Bölüm 1 BİLİM VE ARAŞTIRMA 11 1.1.İnsan, Bilim ve Bilgi 12 1.1.1.Bilimsel Bilgi Türleri 16 1.2. Bilgi Edinme Yolları 17 1.2.1.Otoriter Figürü Yaklaşım 17 1.2.2.Mistiksel Yaklaşım
DetaylıBİREYİ TANIMA TEKNİKLERİNİN SINIFLANDIRILMASI
Ünite 13 BİREYİ TANIMA TEKNİKLERİNİN SINIFLANDIRILMASI Öğr. Gör. Hatice Elif ALTUNTAŞLI Kendini Anlatma Teknikleri Şunlardır: 1) Görüşme 2) Anket 3) Envanter 4) Problem tarama listeleri 5) Otobiyografi
DetaylıEtkinlik Listesi BÖLÜM II İLİŞKİLENDİRME AŞAMASI 67
İçindekiler Etkinlik Listesi Önsöz XII XIV BÖLÜM I GİRİŞ 1 1. Danışmanlık ve yardım nedir? 3 Bölüm sonuçları 3 Danışmanlık, psikoterapi ve yardım 4 Danışmanlık nedir? 9 Yaşam becerileri danışmanlığı yaklaşımı
DetaylıTürkiye Halk Sağlığı Kurumu Çalışan Sağlığı ve Bilimsel Kapasitenin Güçlendirilmesi Projesi
Türkiye Halk Sağlığı Kurumu Çalışan Sağlığı ve Bilimsel Kapasitenin Güçlendirilmesi Projesi Şu anki sunumun yapılmasına imkan tanıyan bu proje, 692188 sayılı anlaşma kapsamındaki AB Horizon 2020 Araştırma
DetaylıAnketlerin cevaplayıcılarla karşılıklı etkileşim içinde uygulanmasını sağlar. Bireysel ve ya grup olarak gerçekleştirilebilir
Anketlerin cevaplayıcılarla karşılıklı etkileşim içinde uygulanmasını sağlar. Bireysel ve ya grup olarak gerçekleştirilebilir Zamanı ve maliyeti yüksektir. Araştırmanın en büyük avantajı daha geniş alanlarda
DetaylıTemel ve Uygulamalı Araştırmalar için Araştırma Süreci
BÖLÜM 8 ÖRNEKLEME Temel ve Uygulamalı Araştırmalar için Araştırma Süreci 1.Gözlem Genel araştırma alanı 3.Sorunun Belirlenmesi Sorun taslağının hazırlanması 4.Kuramsal Çatı Değişkenlerin açıkça saptanması
DetaylıARAŞTIRMA METOTLARI VE VERİ TOPLAMA
ARAŞTIRMA METOTLARI VE VERİ TOPLAMA VERİ TOPLAMA SÜRECİ Araştırma metotları Verilerin nerelerden Nasıl Kim tarafından Ne zaman Hangi veri toplama aracıyla toplanacağı Toplanan verilerin hangi teknikler
Detaylı225 ARAŞTIRMA YÖNTEMLERİ. Yrd. Doç. Dr. Dilek Sarıtaş-Atalar
225 ARAŞTIRMA YÖNTEMLERİ Yrd. Doç. Dr. Dilek Sarıtaş-Atalar Bilgi Nedir? Bilme edimi, bilinen şey, bilme edimi sonunda ulaşılan şey (Akarsu, 1988). Yeterince doğrulanmış olgusal bir önermenin dile getirdiği
DetaylıTemellendirilmiş teori nedir?
Temellendirilmiş Teori Nedir? Temellendirilmiş teori nedir? Temellendirilmiş teori antropoloji,sosyoloji,sağlık hizmetleri ve birçok diğer alanda araştırmacılar tarafından benimsenmiş popüler bir araştırma
DetaylıBİLİMSEL ARAŞTIRMA. BİLİMSEL ARAŞTIRMA TÜRLERİ: Kalitatif ve Kantitatif Araştırma Teknikleri
BİLİMSEL ARAŞTIRMA BİLİMSEL ARAŞTIRMA TÜRLERİ: Kalitatif ve Kantitatif Araştırma Teknikleri Bilimsel araştırma; bilimsel kuralları takip ederek veri toplamak, sistematik olarak sınamak, analiz etmek ve
Detaylıİçindekiler. 1 Giriş 2. 3 Psikoloji Araştırmalarında Etik Meseleler Bilimsel Yöntem 27. KISIM I Genel Meseleler 1
Ön Söz xiii KISIM I Genel Meseleler 1 1 Giriş 2 PSİKOLOJİ BİLİMİ 3 BİLİMİN BAĞLAMI 6 Tarihsel Bağlam 6 Sosyal ve Kültürel Bağlam 9 Ahlakî Bağlam 13 BİR ARAŞTIRMACI GİBİ DÜŞÜNMEK 14 Medyada Yayımlanan Araştırma
DetaylıEĞİTİM PROGRAMI HAZIRLAMA
EĞİTİM PROGRAMI HAZIRLAMA M. DENİZ AYBEY EĞİTİM ŞUBE 2009 1 EĞİTİM İHTİYACI Çalışanların işe girerken beraberlerinde getirdikleri bilgi, beceri ve tutumlar ile işlerinin görev ve sorumluluklarını yerine
DetaylıESKİŞEHİR OSMANGAZİ ÜNİVERSİTESİ EĞİTİM BİLİMLERİ ENSTİTÜSÜ ÖZEL EĞİTİM ANABİLİM DALI
ESKİŞEHİR OSMANGAZİ ÜNİVERSİTESİ EĞİTİM BİLİMLERİ ENSTİTÜSÜ ÖZEL EĞİTİM ANABİLİM DALI EĞİTİMDE BÜTÜNLEŞTİRME UYGULAMALARI TEZSİZ II. ÖĞRETİM YÜKSEK LİSANS PROGRAMINA İLİŞKİN BİLGİLER Özel gereksinimli
DetaylıFEN EĞİTİMİNDE ARAŞTIRMA YÖNTEMLERİ
FBE-YL/2015-2015 Ders Notları 4 FEN EĞİTİMİNDE ARAŞTIRMA YÖNTEMLERİ Araştırma Modeli ve Türleri Dr. Aysun ÖZTUNA KAPLAN Araştırma Modeli } Araştırma modeli, araştırmanın amacına uygun ve ekonomik olarak
DetaylıÖğrenim Kazanımları Bu programı başarı ile tamamlayan öğrenci;
Image not found http://bologna.konya.edu.tr/panel/images/pdflogo.png Ders Adı : SAHA ARAŞTIRMA METOD VE TEKNİKLERİ Ders No : 0020090021 Teorik : 3 Pratik : 0 Kredi : 3 ECTS : Ders Bilgileri Ders Türü Öğretim
DetaylıBaykuş Ödülleri 2013 -Ödül Alan Projeler
Baykuş Ödülleri 2013 -Ödül Alan Projeler Proje Adı: TÜKETİCİ İÇGÖRÜSÜ VE MARKA KONUMLANDIRMA ARAŞTIRMASI Araştırma Şirketi: ERA RESEARCH & CONSULTANCY Araştırma Veren: İNCİ DERİ MAMULLERİ SAN. VE TİC.
DetaylıSeminer (FNCE500) Ders Detayları
Seminer (FNCE500) Ders Detayları Ders AdıDers Kodu Dönemi Ders Uygulama Saati Saati Laboratuar Saati Kredi AKTS Seminer FNCE500 Her İkisi 3 0 0 0 5 Ön Koşul Ders(ler)i Dersin Dili Dersin Türü Dersin Seviyesi
DetaylıMAN502T İŞLETME YÖNETİMİ İÇİN ARAŞTIRMA YÖNTEMLERİ
MAN502T İŞLETME YÖNETİMİ İÇİN ARAŞTIRMA YÖNTEMLERİ Prof. Dr. Dilek Leblebici Teker Işık Üniversitesi İşletme Bölümü dilek.teker@isikun.edu.tr 0216 528 71 28 1 BÖLÜM 1 BİLİMSEL ARAŞTIRMAYA GİRİŞ 2 BİLİMSEL
DetaylıUlusal Eğitim Derneği Cumartesi Konferansları
Ulusal Eğitim Derneği Cumartesi Konferansları PISA ARAŞTIRMALARI ve TÜRKİYE Yrd. Doç. Dr. Ergül Demir Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Ankara, 21 Kasım 2015 1 PISA Nedir? Uluslararası eğitim
DetaylıBİLİMSEL ARAŞTIRMA YÖNTEMLERİ. Anket
BİLİMSEL ARAŞTIRMA YÖNTEMLERİ Anket Anket yoluyla bilgi toplama (Collecting Primary Data Through Questionnaires) Anket, sistematik bir veri toplama yöntemidir. Veriler, önceden belirlenmiş insanlara bir
DetaylıPortfolyo, Portfolyo Değerlendirme Nedir? (öğrenci gelişim dosyaları)
Portfolyo, Portfolyo Değerlendirme Nedir? (öğrenci gelişim dosyaları) Öğrencilerin belirli bir zaman diliminde, belirli bir amaç dahilinde becerilerini, yeteneklerini, zayıf ve güçlü yönlerini öğrenme
Detaylıe-öğrenme KONUSUNDA YAPILAN ARAŞTIRMALAR Prof. Dr. Yasemin GÜLBAHAR
e-öğrenme KONUSUNDA YAPILAN ARAŞTIRMALAR Prof. Dr. Yasemin GÜLBAHAR e-öğrenme ve Uzaktan Eğitim için Araştırma Alanları Uzaktan eğitim konusunda yapılan araştırmalar için ilk sınıflandırma önerilerinden
DetaylıBİLİM VE BİLİMSEL ARAŞTIRMA YRD. DOÇ. DR. İBRAHİM ÇÜTCÜ
BİLİM VE BİLİMSEL ARAŞTIRMA YRD. DOÇ. DR. İBRAHİM ÇÜTCÜ 1 SUNUM PLANI 1. Giriş 2. Dersin İçeriği Amaçları Beklentileri 3. Bilgi ve Bilim Kavramları 4. Bilimsel Yöntem 5. Bilimsel Düşünce Yöntemi 6. Bilimlerin
Detaylıİnsan Bilgisayar Etkileşimi (IBE) nedir? İnsan Bilgisayar Etkileşimi Araştırma ve Uygulama Labaratuvarı
İçindekiler Giriş İnsan Bilgisayar Etkileşimi (IBE) nedir? Kullanılabilirlik nedir? Kullanılabilirlik Testi nedir? İnsan Bilgisayar Etkileşimi Araştırma ve Uygulama Labaratuvarı İnsan Bilgisayar Etkileşimi
DetaylıSosyal Bilimlerde İstatistik ve Araştırma Yöntemleri I (KAM 209) Ders Detayları
Sosyal Bilimlerde İstatistik ve Araştırma Yöntemleri I (KAM 209) Ders Detayları Ders Adı Ders Kodu Dönemi Ders Uygulama Saati Saati Laboratuar Saati Kredi AKTS Sosyal Bilimlerde İstatistik ve Araştırma
DetaylıARAŞTIRMA ve BİLİMSEL ARAŞTIRMA TÜRLERİ
ARAŞTIRMA ve BİLİMSEL ARAŞTIRMA TÜRLERİ Bilimsel Araştırma Problemlere güvenilir çözümler aramak amacıyla planlı ve sistemli olarak, verilerin toplanması, analizi, yorumlanarak değerlendirilmesi ve rapor
DetaylıBDE nin Amacı. BDE nin Avantajları. BDE nin Avantajları. BDE nin Avantajları. BDE nin Avantajları. BDE nin Avantajları ve Dezavantajları
BDE nin Amacı BDE nin Avantajları ve Dezavantajları Bayburt Üniversitesi, Egitim Fakültesi www.sakipkahraman.wordpress.com Bilgisayar Destekli Eğitimde genel amaç, öğrencinin bilgiyi en etkin bir biçimde
DetaylıSosyal Psikolojiye Giriş ve Araştırma Yöntemleri
Sosyal Psikolojiye Giriş ve Araştırma Yöntemleri Ne biliyoruz? TV de izlenen şiddet, izleyicilerde şiddeti artırır mı? Pornografik yayınlar (örneğin cinsel içerikli filmler), erkeklerde cinsel şiddeti
DetaylıBilimsel Araştırmanın Temelleri
Temel kavramlar Bilimsel Araştırmanın Temelleri İstatistik nedir? Sayısal değerleri ifade etmek için kullanılan bir dil Evren (population) Belirli bir özellik yönünden, birbirine benzeyen elemanların oluşturduğu
Detaylı