BÖLÜM 4 ARAŞTIRMA TASARIMININ ÖĞELERİ

Transkript

1 BÖLÜM 4 ARAŞTIRMA TASARIMININ ÖĞELERİ

2 Araştırma Süreci 1.Gözlem Genel araştırma alanı 3.Sorunun Belirlenmesi Sorun taslağının hazırlanması 4.Kuramsal Çatı Değişkenlerin açıkça saptanması ve isimlendirilmesi 5.Hipotez Oluşturma 6. Bilimsel Araştırma Tasarımı 7.Verilerin Toplanması, Analizi ve Yorumlanması 2.Öncelikli Veri Toplama Görüşme Kaynak taraması 8.ÇIKARIM Kaynak: (Sekaran, 2000) Prof. Dr. Özkan Tütüncü 2

3 Araştırma tasarımı, Çalışmanın nerede yürütüleceği, Araştırma türü, Araştırma Tasarımı Araştırmacının çalışma üzerindeki kontrol derecesi, Çalışma süresi, Veri toplama yöntemi, Değişkenlerin ölçümü ve analizi gibi unsurlar içerir. Prof. Dr. Özkan Tütüncü 3

4 Araştırmanın Amacı Keşfe Yönelik Araştırma Araştırmacının elinde araştırma konusuyla ilgili yeterli veri yoksa ya da geçmişte bu çalışmaya benzer bir çalışma yapılmamışsa sürdürülmektedir. Gözlem, mülakat gibi teknikleri kullanarak yapılan bazı niteliksel araştırmalar, keşfe yöneliktir. Prof. Dr. Özkan Tütüncü 4

5 Araştırmanın Amacı Betimsel Çalışma Bir olay ile ilgili değişkenlerin özelliklerini belirlemek ya da ortaya çıkarmak üzere yapılan çalışmalardır. Amacı, araştırmacının ilgi duyduğu konu ile ilgili olan bireysel, örgütsel, sektörel ya da farklı açılardan yaklaşımları ortaya koymaktır. Prof. Dr. Özkan Tütüncü 5

6 Araştırmanın Amacı Hipotez Testi, Genellikle belirli bir durumun değişkenleri veya grupları arasındaki kesin ilişkilerin yapısını ortaya koymak için yapılır. Prof. Dr. Özkan Tütüncü 6

7 Araştırma Türleri Nedensel/Nedensel Olmayan Araştırmalar Araştırmacı, araştırma sorusunu cevaplamak için gerekli olan çalışma türünü (nedensel/nedensel olmayan) belirlemelidir. Bu tür çalışma, kesin bir neden sonuç ilişkisi kurmak gerektiğinde yapılır. Prof. Dr. Özkan Tütüncü 7

8 Araştırma Türleri Nedensel/Nedensel Olmayan Araştırmalar Araştırmacının bir sorunun sebebini betimlediği çalışma Nedensel Çalışma olarak adlandırılır. Araştırmacının sorunla ilgili önemli değişkenleri betimlediği çalışma Korelasyonel Çalışma olarak adlandırılır. Prof. Dr. Özkan Tütüncü 8

9 Nedensel Çalışma Sorusu: Sigara kansere yol açar mı? Korelasyonel Çalışma Sorusu: Sigara içmek, içki içmek, stres kanserle ilgili midir? Prof. Dr. Özkan Tütüncü 9

10 Araştırmacının Araştırmaya Müdahalesi Korelasyonel Çalışma Araştırmacı olayların normal akışına en az müdahalede bulunur, araştırma doğal ortamda yürütülür. Prof. Dr. Özkan Tütüncü 10

11 Araştırmacının Araştırmaya Müdahalesi Neden-Sonuç İlişkili Çalışma Araştırmacı müdahalelerin bağımlı değişken üzerindeki etkisini ölçmek için belirli değişkenlere müdahalelerde bulunur. Örnek: Işığın verimliliğe etkisi. Prof. Dr. Özkan Tütüncü 11

12 Araştırmanın Ortamı Yapay ve Doğal Ortam Araştırmalar olayların normal olarak oluştuğu, doğal ortamlarında yapılabilir. Örgütlerde yapılan korelasyonel çalışmalar daha çok Alan Araştırmaları olarak adlandırılır. Prof. Dr. Özkan Tütüncü 12

13 Araştırmanın Ortamı Yapay ve Doğal Ortam Alan Araştırmalarında, Araştırmacının sürece müdahalesi en az düzeydedir. Örnek: Hastaların sağlık merkezlerinde anketle memnuniyetlerinin belirlenmesi. Prof. Dr. Özkan Tütüncü 13

14 Araştırmanın Ortamı Yapay ve Doğal Ortam Çalışanların normal olarak faaliyet gösterdikleri, aynı doğal ortamı kullanarak neden-sonuç ilişkileri saptamak için yürütülen çalışmalar Alan Deneyleri olarak adlandırılır. Prof. Dr. Özkan Tütüncü 14

15 Araştırmanın Ortamı Yapay ve Doğal Ortam Alan Deneylerinde, Araştırmacının sürece müdahalesi orta düzeydedir. Örnek: Öğrencilerin başarısında ısının rolünü ölçmek için, sınıfta klimanın ısı değerlerinin değiştirilmesi ve başarı skorlarının izlenmesi. Prof. Dr. Özkan Tütüncü 15

16 Araştırmanın Ortamı Yapay ve Doğal Ortam Neden-sonuç ilişkisinin, bütün etkenlerin sıkı kontrol altında olduğu, müdahale edilebilen yapay ortamlarda saptandığı araştırmalar, Laboratuvar Deneyleri olarak adlandırılır. Prof. Dr. Özkan Tütüncü 16

17 Araştırmanın Ortamı Yapay ve Doğal Ortam Laboratuvar Deneylerinde Araştırmacının sürece müdahalesi en üst düzeydedir. Örnek: Laboratuvar ortamında bir fare üzerinde yapılan ve tüm şartların kontrol altında tutulduğu deneyler. Prof. Dr. Özkan Tütüncü 17

18 Araştırmanın Türü Alan çalışması: Doğal ortamda, araştırmacının müdahalesi en azdır. Alan deneyi: Doğal ortamda fakat araştırmacının müdahalesi orta düzeydedir. Laboratuar deneyi: Yapay ortamda, araştırmacının müdahalesi en fazladır. Prof. Dr. Özkan Tütüncü 18

19 Analiz Birimleri Analiz birimi, birbirini takip eden analizler boyunca toplanan verilerin seviyesini gösterir. bireyler, çiftler, gruplar, örgütler, kültürler... Prof. Dr. Özkan Tütüncü 19

20 Analiz Birimleri Araştırmacı verileri bireylerden topluyorsa, veri birimi bireydir. Araştırmacı iki kişilik etkileşimlerle ilgileniyorsa, veri birimi çiftlerdir. Sorun tanımı grup faaliyetleri ile ilgiliyse, o zaman analiz birimi gruplar olacaktır. Araştırmacı örgütleri veya ülkeleri kıyaslıyorsa, analiz birimi olarak kültürler değerlendirilebilir. Prof. Dr. Özkan Tütüncü 20

21 Zaman Boyutu Bir defalık çalışmalar Tekrar eden çalışmalar Prof. Dr. Özkan Tütüncü 21

22 Zaman Boyutu Bir defalık çalışmalar Soruna yanıt bulmak için bir defada toplanan verilerle yapılan çalışmalar, tekvuruşlu çalışmalar olarak adlandırılır. Örnek: Bir örgütte sadece bir kerelik müşteri memnuniyeti çalışmasının yapılmasıdır. Prof. Dr. Özkan Tütüncü 22

23 Zaman Boyutu Tekrar eden çalışmalar Soruna yanıt bulabilmek için, insanlar ve olaylar üzerinde farklı zaman dilimlerinde yapılan çalışmalar Örnek: Bir örgütte müşteri memnuniyeti çalışmasının periyodik olarak yapılmasıdır. Prof. Dr. Özkan Tütüncü 23

24 Kaynaklar Sekaran, U. (2000). Research methods for business, a skill-building approach. John Wiley & Sons, Inc: New York Prof. Dr. Özkan Tütüncü 24

25 4. BÖLÜMÜN SONU 25