2016 YILI GERİYE DÖNÜK TEST İSTATİSTİKLERİ

Transkript

1 İstanbul, YILI GERİYE DÖNÜK TEST İSTATİSTİKLERİ 17 Nisan 2012 tarih ve sayılı Resmi Gazete de yayımlanan Derecelendirme Kuruluşlarının Yetkilendirilmesine ve Faaliyetlerine İlişkin Esaslar Hakkında Yönetmelik in 31.Maddesinin 7.fıkrası gereği 2016 yılına ilişkin Kuruluşumuzun hesaplanan Geriye Dönük Test İstatistiklerinden; Ayrıştırma Gücü istatistikleri, Kalibrasyon İstatistikleri, Geçiş Matrisleri, Birikimli Temerrüt İstatistikleri, ve açıklamaları aşağıdadır. Varlık kategorilerindeki kredi değerliliklerinin derecelendirmesinde, tamamı BDDK ve SPK na sunulan derecelendirme metodolojileri ve modelleri kapsamında yapılmıştır. Bağımsız denetim kuruluşlarınca veya tarihli ve 3568 sayılı Serbest Muhasebeci Mali Müşavirlik ve Yeminli Mali Müşavirlik Kanunu na göre ruhsat almış denetim yetkisine sahip meslek mensupları tarafından Türkiye Muhasebe Standartları Kurulunca belirlenmiş muhasebe ilkelerine uygunluğu onaylanmış finansal tablolar esas alınmış olmak suretiyle; Talebe ve sözleşmeye bağlı olarak, adedi Yatırımcı Model (Investor Pay Model) kapsamında ve 508 adedi ihraççı model (Issuer Pay Model) kapsamında olmak üzere toplam adet, Talebe ve sözleşmeye bağlı olmadan (Unsolicited Model) 694 adet Olmak üzere toplam adet derecelendirme gözlemi yapılmıştır. Issuer Pay Modelde yapılan gözlemlerin tamamı BDDK ve SPK na bildirilmiş, 13 adedi hariç 495 adedi ise kamuoyu ile paylaşılmıştır. Yatırımcı Modelde yer alan gözlemler sadece yatırımcı kuruluşlarla paylaşılmış, ancak Unsolicited Modeldeki gözlemler ise herhangi bir kurum ve kişiyle paylaşılmamıştır. Ülke ratingi kapsamında yapılan 14 gözlem Validasyon çalışmalarından ayrı tutulduğu için aşağıdaki tablolarda kullanılan toplam gözlem sayısı adettir. Sözleşmeye ve Talebe Bağlı Gözlem Sayıları Yapılan (Özet) Yatırımcı İhraççı Unsolicited Toplam Açıklanan -, ,- 495 Açıklanmayan Toplam Sözleşmeye ve Talebe Bağlı Temerrüt Sayıları Yapılan Unsolicited Toplam (Özet) Yatırımcı İhraççı Açıklanan -,- 7 -,- 7 Açıklanmayan 250 -,- -,- 250 Toplam

2 31 Aralık 2016 tarihi itibariyle derecelendirme modellerimizin bulunduğu AVRA isimli sistemimizde toplam adet derecelendirme gözlemi ve 257 adet temerrüt olayı bulunmaktadır. Gerçekleşen temerrüt olaylarından 250 adedi Yatırımcı Model içerisinde oluşmuş, 7 adedi ise ihraççı model kategorisinde gerçekleşmiştir. DERECELENDİRME MODELLERİ Toplam gözlem ve temerrüt verilerine dayalı olarak, geriye yönelik testler kapsamında modellerimizin ayrıştırma gücünü ve kalibrasyon kalitesini birden çok yönteme göre sistemimiz anlık olarak ölçmekte ve temerrüt geçiş matrislerini otomatik olarak hesaplayıp raporlayabilmektedir. İstatistiklerimiz aşağıdaki tabloda gösterildiği şekilde Kurumsal, banka ve diğer finansal Kuruluşlar ile KOBI başlıkları altında toplam üç grupta toplanarak yapılmıştır. KURUMSAL MODEL BANKACILIK VE BANKA DIŞI FİNANSAL KURUMLAR MODELİ KOBİ MODELİ JCR ER CORPORATE MODEL JCR ER LEASING+FACTORING MODEL JCR ER/CONSTRUCTION MODEL JCR ER HEALTH MODEL JCR ER MENKUL KIYMET&ARACILIK MODELİ JCR ER/GENERAL MODEL JCR ER HOTEL&TURISM&CONSTRUCTION JCR ER/BANKING MODEL JCR-ER AVRA/FACTORING MODEL JCR ER KAMU KURUM&KURULUŞLARI JCR ER/INSURANCE MODEL(HEALTH) JCR ER PRODUCTION MODEL JCR ER NEW CONSTRUCTION JCR ER INSURANCE(ELEMENTAIR) JCR ER REIT-GYO MODEL JCR ER/OPERATIONAL LEASING JCR ER SERVICES MODEL JCR ER/STRUCTURED FINANCE MODEL JCR ER SOLICITED CORP JCR-ER ASSET MENAGEMENT JCR SOVEREIGN MODEL JCR-ER CONSUMER FINANCE MODEL JCR ER YEREL YÖNETİMLER JCR ER/S.F.-SUKUK JCR-ER/PROJECT RATING JCR-ER TUKETICI FINANSMAN JER ER HOLDING MODEL JCR ER S.F.-REIT CERTIFICATE JCR ER ENERGY DISTRIBUTION JCR ER TELECOM JCR-ER RİSK GİRİŞİM SERMAYELERİ JCR ER DIŞ TİCARET SERM ŞİRK JCR ER PRODUCTION MODEL a) KURUMSAL MODEL GRUBU Bu grupta yer alan modellerde adet gözlem ve bu gözlemler içerisinde 45 adet temerrüt verisi bulunmaktadır. Grupta değişik alanlarda faaliyet gösteren büyük ölçekli reel sektör firmaları, ülke ve yerel yönetimler ve kamu kuruluşları ve tüm bu kuruluşların ihraç ettikleri borçlanma araçları bulunmaktadır. Merkezi yönetimler, yerel idareler ve kamu kuruluşları açısından ise SPK ve BDDK na sunulmuş olan metodolojilerimiz kapsamında ve talebe bağlı olmadan Kuruluşumuz; Arnavutluk ülkesine 7 dönem, Ukrayna ya 5 dönem ülke derecelendirmesi ve sözleşme kapsamında kamuya açıklanmak suretiyle Türkiye de İstanbul Büyükşehir Belediyesi ne ve TOKİ ye yönelik olarak kredi ratingi vermektedir. Özellikle son dönemlerde birçok kamu kuruluşunun derecelendirmeye yönelik ilgisi artmaktadır (Tablo: 1-2-3). b) BANKA VE DİĞER FİNANSAL KURULUŞLAR MODEL GRUBU Bu grupta yer alan modellerde 599 adet gözlem ve bu gözlemler içerisinde 13 adet temerrüt verisi bulunmaktadır. Bankalar dışındaki finansal kuruluşların kategorisinde yer alan faktoring, leasing, sigorta, varlık yönetim şirketi, aracı kuruluş, finansman şirketi, GYO gibi şirketleri ve bizzat bu kuruluşlar tarafından ihraç edilen borçlanma araçları yer almaktadır. Ayrıca, yapılandırılmış

3 borçlanma araçlarına yönelik VDMK, VTMK, Sukuk ve GayrimMenkul Sertifikası gibi borçlanma araçlarının derecelendirme işlemleri de bu grupta incelenmiştir (Ek Tablo: 1-2-3). c) KOBİ MODELİ Bu grupta yer alan modellerde adet gözlem ve bu gözlemler içerisinde 199 adet temerrüt verisi bulunmaktadır. Bu kategori ağırlıklı olarak Küçük ve Orta Büyüklükteki İşletmelerin kredi değerliliklerinin tespitine ilişkindir. Alacak sigortası işlemlerinin artışı paralelinde müşteri sigorta limiti tahsisi alanında da rating ihtiyaçlarının giderek artması; dağıtım ağları geniş olan kuruluşların bayi ve acentelerinin risk analizlerine ihtiyaç duyulması ve Türkiye pazarlarına vadeli mal satışı yapan yabancı üretici firmaların bağımsız rating raporlarına ilgisinin artması kapsamında, bu ratingler, talebe bağlı olarak, ancak herhangi bir sözleşme düzenlenmeden küçük ve orta ölçekli firmalara yönelik verilmiştir. Bu derecelendirmelerin tamamı SPK ve BDDK na sunulmuş olan metodolojilerimiz ve modellerimiz kapsamında notlandırılmış olmakla birlikte, talep eden tarafların yasal inisiyatiflerine dayalı olarak kamuoyuna açıklanamamıştır. Rating ücreti ise derecelendirilen KOBİ ler tarafından değil, bizzat sigorta şirketleri, ana bayiler ve yurtdışındaki üretici firmalar tarafından ödenmiştir. Kuruluşumuz tarafından derecelendirme sürecinde ulaşılan neticeler, bu sistem içerisinde yer alan bu gibi kuruluşların kredi-limit-vade tahsislerinde referans unsuru olarak kullanılmaktadır (Tablo:1-2-3). GENEL DEĞERLENDİRMELER Kuruluşumuzun derecelendirme süreçleri, validasyon sonuçları ve uzun vadeli referans alınan 3 yıllık birikimli temerrüt olasılıkları, eşleştirme (mapping) süreci için Basel dokümanlarında belirlenen objektif kriterler ve kredi/risk ağırlıklarının yansıtıldığı aralıklarla matematiksel netlikle son derece uyumludur. Eşleştirme sürecinde, kuruluşumuzun not verdiği borçluların ve borçlanma enstrüman havuzunun boyut ve kapsamı varlık kategorileri itibariyle istatistiki olarak anlamlı sonuç doğuracak yeterliliktedir. Kredi notlarımızın kategori bazındaki tanımları ve kapsamı ile kuruluşumuzun esas aldığı temerrüt tanımı uluslararası kredi derecelendirme kuruluşlarının tarihsel metodolojik alt yapılarıyla ile eşgüdümlüdür. Eşleştirme için üç yıllık birikimli temerrüt olasılıkları (KTO) dikkate alınmaktadır. Basel dokümanlarında Not Kategorisi Birikimli 3 yıllık temerrüt olasılığı AAA-AA 0,10% A 0,25% BBB 2% BB 7,50% B 20% olarak esas alınmaktadır. JCR-ER in hesapladığı 3 er yıllık birikimli temerrüt olasılıkları Basel dokümanlarında referans değer olarak önerilen olasılıklarla uyumludur. Ayrıca Basel düzenlemelerinde belirlenen alarm ve aksiyon seviyelerinin haricindedir. Dolayısıyla Kuruluşumuzca verilen notlar, Basel dokümanlarında ve BDDK düzenlemelerinde yer alan standart yaklaşımdaki standart risk ağırlığı kategorileri ile birebir karşılık gelmekte/eşlenmekte

4 olmasına rağmen, BDDK Tarafından Kuruluşumuzun verdiği notları topyekûn olarak derecelendirilmemiş kategorideki risk ağırlıklarıyla eşleştirilmektedir. Son 10 yılda gerçekleşen 3 yıllık birikimli temerrüt olasılıklarının ortalaması esasen önemlidir. Ama Basel uygulamalarında yeni derecelendirme kuruluşlarının tahminleri de dikkate alınmaktadır. Kuruluşumuzun, derecelendirme süreçlerinin, validasyon sonuçları ve uzun vadeli referans alınan 3 yıllık birikimli temerrüt olasılıklarının; eşleştirme (mapping) süreci için Basel dokümanlarında belirlenen objektif kriterler ve kredi/risk ağırlıklarının yansıtıldığı aralıklarla matematiksel netlikte son derece uyumlu olması, Eşleştirme sürecinde, kuruluşumuzun not verdiği borçluların ve borçlanma enstrüman havuzunun boyut ve kapsamı varlık kategorileri itibariyle istatistiki olarak anlamlı sonuç doğuracak yeterlilikte olması, Kredi notlarımızın kategori bazındaki tanımları ve kapsamı ile kuruluşumuzun esas aldığı temerrüt tanımı uluslararası kredi derecelendirme kuruluşlarının tarihsel metodolojik alt yapılarıyla ile eşgüdümlü olması, Hesaplanan 3 er yıllık birikimli temerrüt olasılıklarının Basel dokümanlarında referans değer olarak önerilen olasılıklarla uyumlu olması Yine hesaplanan 3 yıllık birikimli temerrüt olasılıklarının Basel düzenlemelerinde belirlenen alarm ve aksiyon seviyelerinin haricinde kalması nedenleriyle Kuruluşumuzca verilen notlar, Basel dokümanlarında ve BDDK düzenlemelerinde yer alan standart yaklaşımdaki standart risk ağırlığı kategorileri ile birebir karşılık gelmekte ve dolayısıyla bu şekilde eşlenmesi gerekmektedir. Kamuoyuna duyurulur Saygılarımızla JCR AVRASYA DERECELENDİRME A.Ş. Yönetim Kurulu

5 E k l e r: Tablo 1-Model Bazında Toplam Gözlem ve Temerrüt sayıları Tablo 1-a ) Varlık Kategori Bazında Gözlem Sayıları -Yatırımcı Model, İhraççı Model, Unsolicited Model Tablo 1-b ) Varlık Kategori Bazında Temerrüt Sayıları -Yatırımcı Model, İhraççı Model, Unsolicited Model Tablo 1-c ) Varlık Kategori Bazında Gözlem Sayıları - İhraççı Model Tablo 1-d ) Varlık Kategori Bazında Temerrüt Sayıları - İhraççı Model Tablo 1-e ) Varlık Kategori Bazında Gözlem Sayıları - Yatırımcı Model, Unsolicited Model Tablo 1-f ) Varlık Kategori Bazında Temerrüt Sayıları - Yatırımcı Model, Unsolicited Model Tablo 2-Varlık kategorileri bazında derecelendirilen firma sayıları-ihraççı Model Tablo 3- Gözlem Sayıları özeti Tablo 4- Toplulaştırılmış CAP Cumulative Accuracy Profile (Gini Katsayısı) oranı, AUC Area Under the Curve oranı, CoC Coefficient of Concordance oranı Tablo 5- Modeller ayırımına gör CAP Cumulative Accuracy Profile (Gini Katsayısı) oranı, Tablo 6- Modeller ayırımına gör ROC Receiver Operating Characteristics oranı, Tablo 7- Modeller ayırımına gör CoC Coefficient of Concordance oranı, Tablo 8- Karar Dağılımları Tablo 9- Tarihsel ve Kalibre edilmiş temerrüt olasılıkları Tablo 10- Beklenen/Gerçekleşen Temerrüt Olasılık Fonksiyonları Tablo 11- Sıklık F onksiyonları Tablo 12- Kolmogorov-Smirnov Test Grafikleri Tablo 13- Önemli İstatistiki yöntemlerden bir kısmı ve anlamlılık seviyeleri Tablo Yıllarında Gerçekleşen Üçer Yıllık Birikimli Temerrüt Oranları Tablosu Tablo 15- Üçer Yıllık Birikimli KTO'nın 10 Yıllık Ortalama Tablosu Tablo 16- Gerçekleşen Üçer Yıllık Birikimli TO'nın Grafiği Tablo 17- Segment Temerrüt ortalaması Grafiği Tablo 18- Geçiş Matrisi-Gözlem Sayıları Tablo 19- Geçiş Matrisi-Birikimli Gözlem Sayıları Tablo 20- Geçiş Matrisi-Birikimli ve Yıllık Gözlem Sayıları Tablo 21- Varlık kategorileri bazında Gözlem Sayıları-İhraççı Model Tablo 22- Varlık kategorileir bazında temerüt sayıları-ihraççı Model Tablo 23- Geçiş Matrisi-Sekiz Yıllık Tablo 24- Geçiş Matrisi-Yedi Yıllık Tablo 25- Geçiş Matrisi-Altı Yıllık Tablo 26- Geçiş Matrisi-Beş Yıllık Tablo 27- Geçiş Matrisi-Dört Yıllık Tablo 28- Geçiş Matrisi-Üç Yıllık Tablo 29- Geçiş Matrisi-İki Yıllık Tablo 30- Geçiş Matrisi-Bir Yıllık

6 I) GÖZLEM ve FİRMA SAYILARI Tablo: 1 JCR EURASIA RATING GÖZLEM VE TEMERRÜT SAYILARI (31 Aralık 2016 İtibariyle) JCR-ER in validasyon analizleri için kullandığı; Gözlem sayısı adet Temerrüt olarak gözlemlediği olay sayısı ise 257 Adettir. Notasyon KOBİ MODELİ FİNANSAL KURULUŞLAR KURUMSAL MODELİ TOPLAM GÖZLEM TEMERRÜT GÖZLEM TEMERRÜT GÖZLEM TEMERRÜT GÖZLEM TEMERRÜT D DD DDD C CC CCC B B B BB BB BB BBB BBB BBB A A A AA AA AA AAA Toplam DDDD

7 Tabo: 1/a Madde: 5 (3) Derecelendirme ana ve alt varlık kategorileri YATIRIMCI MODEL+İHRAÇÇI MODEL+TALEBE BAĞLI OLMAYAN MODEL Açıklanan Gözlem Sayıları ( İtibariyle) Sözleşmeye ve talebe bağlı yapılan Açıklanmayan Kredi Drc. İhraç ratingi Toplam Kredi Drc. İhraç ratingi Toplam Sözleşmeye ve Talebe bağlı olmadan a) Merkezi yönetimler, kamu kuruluşları, uluslararası teşkilatlar ve çok taraflı kalkınma bankaları: Ülkelerin merkezi yönetimlerinin derecelendirilmesi, Kamu kuruluşlarının derecelendirilmesi, Uluslararası teşkilatların ve çok taraflı kalkınma bankalarının derecelendirilmesi b) Şirketler: Bankaların derecelendirilmesi, Bankalar dışındaki finansal kuruluşların derecelendirilmesi Kurumsal şirketlerin derecelendirilmesi, Küçük ve Orta Büyüklükteki İşletmelerin ve diğ er şirketlerin derecelendirilmesi b) Projeler: Proje finansmanlarının derecelendirilmesi c) Yapılandırılmış Borçlanma Araçları: Menkul kıymetleştirmelerin derecelendirilmesi, Diğer yapılandırılmış borçlanma araçlarının derecelendirilmesi Toplam Toplam (Doğ rulama işlemine ülke rating gözlemleri hariç Toplam Genel Toplam

8 Tablo:1/b Madde: 5 (3) Derecelendirme ana ve alt varlık kategorileri YATIRIMCI MODEL+İHRAÇÇI MODEL+TALEBE BAĞLI OLMAYAN MODEL Açıklanan Temerrüt Gözlem Sayıları ( İtibariyle) Sözleşmeye ve talebe bağlı yapılan Açıklanmayan Kredi Drc. İhraç ratingi Toplam Kredi Drc. İhraç ratingi Toplam Sözleşmeye ve Talebe bağlı olmadan yapılan a) Merkezi yönetimler, kamu kuruluşları, uluslararası teşkilatlar ve çok taraflı kalkınma bankaları: Ülkelerin merkezi yönetimlerinin derecelendirilmesi, Kamu kuruluşlarının derecelendirilmesi, Uluslararası teşkilatların ve çok taraflı kalkınma bankalarının derecelendirilmesi b) Şirketler: Bankaların derecelendirilmesi, Bankalar dışındaki finansal kuruluşların derecelendirilmesi Kurumsal şirketlerin derecelendirilmesi, Küçük ve Orta Büyüklükteki İşletmelerin ve diğer şirketlerin derecelendirilmesi b) Projeler: Proje finansmanlarının derecelendirilmesi c) Yapılandırılmış Borçlanma Araçları: Menkul kıymetleştirmelerin derecelendirilmesi, Diğer yapılandırılmış borçlanma araçlarının derecelendirilmesi Toplam Toplam Genel Toplam

9 Tablo:1/c Madde: 5 (3) Derecelendirme ana ve alt varlık kategorileri İHRAÇCI MODEL Açıklanan Gözlem Sayıları ( İtibariyle) Sözleşmeye ve talebe bağlı yapılan Açıklanmayan Kredi Drc. İhraç ratingi Toplam Kredi Drc. İhraç ratingi Toplam Sözleşmeye ve Talebe bağlı olmadan yapılan a) Merkezi yönetimler, kamu kuruluşları, uluslararası teşkilatlar ve çok taraflı kalkınma bankaları: Ülkelerin merkezi yönetimlerinin derecelendirilmesi, Kamu kuruluşlarının derecelendirilmesi, Uluslararası teşkilatların ve çok taraflı kalkınma bankalarının derecelendirilmesi b) Şirketler: Bankaların derecelendirilmesi, Bankalar dışındaki finansal kuruluşların derecelendirilmesi Kurumsal şirketlerin derecelendirilmesi, Küçük ve Orta Büyüklükteki İşletmelerin ve diğer şirketlerin derecelendirilmesi b) Projeler: Proje finansmanlarının derecelendirilmesi c) Yapılandırılmış Borçlanma Araçları: Menkul kıymetleştirmelerin derecelendirilmesi, Diğer yapılandırılmış borçlanma araçlarının derecelendirilmesi Toplam Toplam Genel Toplam

10 Tablo:1/d Madde: 5 (3) Derecelendirme ana ve alt varlık kategorileri İHRAÇCI MODEL Açıklanan Temerrüt Gözlem Sayıları ( İtibariyle) Sözleşmeye ve talebe bağlı yapılan Açıklanmayan Kredi Drc. İhraç ratingi Toplam Kredi Drc. İhraç ratingi Toplam Sözleşmeye ve Talebe bağlı olmadan yapılan a) Merkezi yönetimler, kamu kuruluşları, uluslararası teşkilatlar ve çok taraflı kalkınma bankaları: Ülkelerin merkezi yönetimlerinin derecelendirilmesi, Kamu kuruluşlarının derecelendirilmesi, Uluslararası teşkilatların ve çok taraflı kalkınma bankalarının derecelendirilmesi b) Şirketler: Bankaların derecelendirilmesi, Bankalar dışındaki finansal kuruluşların derecelendirilmesi Kurumsal şirketlerin derecelendirilmesi, Küçük ve Orta Büyüklükteki İşletmelerin ve diğer şirketlerin derecelendirilmesi b) Projeler: Proje finansmanlarının derecelendirilmesi c) Yapılandırılmış Borçlanma Araçları: Menkul kıymetleştirmelerin derecelendirilmesi, Diğer yapılandırılmış borçlanma araçlarının derecelendirilmesi Toplam Toplam Genel Toplam

11 Tablo:1/e Madde: 5 (3) Derecelendirme ana ve alt varlık kategorileri YATIRIMCI MODEL+TALEBE BAĞLI OLMAYAN MODEL Açıklanan Gözlem Sayıları ( İtibariyle) Sözleşmeye ve talebe bağlı yapılan Açıklanmayan Kredi Drc. İhraç ratingi Toplam Kredi Drc. İhraç ratingi Toplam Sözleşmeye ve Talebe bağlı olmadan a) Merkezi yönetimler, kamu kuruluşları, uluslararası teşkilatlar ve çok taraflı kalkınma bankaları: Ülkelerin merkezi yönetimlerinin derecelendirilmesi, Kamu kuruluşlarının derecelendirilmesi, Uluslararası teşkilatların ve çok taraflı kalkınma bankalarının derecelendirilmesi b) Şirketler: Bankaların derecelendirilmesi, Bankalar dışındaki finansal kuruluşların derecelendirilmesi Kurumsal şirketlerin derecelendirilmesi, Küçük ve Orta Büyüklükteki İşletmelerin ve diğer şirketlerin derecelendirilmesi b) Projeler: Proje finansmanlarının derecelendirilmesi c) Yapılandırılmış Borçlanma Araçları: Menkul kıymetleştirmelerin derecelendirilmesi, Diğer yapılandırılmış borçlanma araçlarının derecelendirilmesi Toplam Toplam Genel Toplam

12 Tablo:1/f YATIRIMCI MODEL+TALEBE BAĞLI OLMAYAN MODEL Temerrüt Gözlem Sayıları ( İtibariyle) Sözleşmeye ve talebe bağlı yapılan Sözleşmeye ve Madde: 5 (3) Derecelendirme ana ve alt varlık kategorileri Talebe bağlı Açıklanan Açıklanmayan olmadan Genel Kredi Drc. İhraç ratingi Toplam Kredi Drc. İhraç ratingi Toplam Toplam yapılan Toplam a) Merkezi yönetimler, kamu kuruluşları, uluslararası teşkilatlar ve çok taraflı kalkınma bankaları: Ülkelerin merkezi yönetimlerinin derecelendirilmesi, Kamu kuruluşlarının derecelendirilmesi, Uluslararası teşkilatların ve çok taraflı kalkınma bankalarının derecelendirilmesi b) Şirketler: Bankaların derecelendirilmesi, Bankalar dışındaki finansal kuruluşların derecelendirilmesi Kurumsal şirketlerin derecelendirilmesi, Küçük ve Orta Büyüklükteki İşletmelerin ve diğer şirketlerin derecelendirilmesi b) Projeler: Proje finansmanlarının derecelendirilmesi c) Yapılandırılmış Borçlanma Araçları: Menkul kıymetleştirmelerin derecelendirilmesi, Diğer yapılandırılmış borçlanma araçlarının derecelendirilmesi Toplam

13 Tablo: 2 JCR-ER Talebe Bağlı ve Sözleşmeye dayalı olarak derecelendirilen ve yayımlanan firma sayıları ( itibariyle) Madde: 5 (3) Derecelendirme ana ve alt varlık kategorileri a) Merkezi yönetimler, kamu kuruluşları, uluslararası teşkilatlar ve çok taraflı kalkınma bankaları: Ülkelerin merkezi yönetimlerinin derecelendirilmesi, Kamu kuruluşlarının derecelendirilmesi, Uluslararası teşkilatların ve çok taraflı kalkınma bankalarının derecelendirilmesi Kamuoyuna Açıklanan Toplam Kamuoyuna Kredi Kamuoyuna Toplam İhraç Ratingi Açıklanmayan Derecelendirme Açıklanan Gözlem Temerrüt Gözlem Temerrüt Gözlem Temerrüt Gözlem Temerrüt Gözlem Temerrüt Sayısı Sayısı Sayısı Sayısı Sayısı Sayısı Sayısı Sayısı Sayısı Sayısı b) Şirketler: Bankaların derecelendirilmesi, Bankalar dışındaki finansal kuruluşların Derecelendirilmesi 5- Kurumsal şirketlerin derecelendirilmesi, 7- Küçük ve Orta Büyüklükteki İşletmelerin ve diğer şirketlerin derecelendirilmesi b) Projeler: Proje finansmanlarının derecelendirilmesi. Yapılandırılmış Borçlanma c) Araçları: Menkul kıymetleştirmelerin derecelendirilmesi, Diğer yapılandırılmış borçlanma araçlarının derecelendirilmesi Toplam Tablo: 3 Sözleşmeye ve Talebe Bağlı Gözlem Sayıları Yapılan (Özet) Yatırımcı İhraççı Unsolicited Toplam Açıklanan -, ,- 495 Açıklanmayan Toplam Sözleşmeye ve Talebe Bağlı Temerrüt Sayıları Yapılan Unsolicited Toplam (Özet) Yatırımcı İhraççı Açıklanan -,- 7 -,- 7 Açıklanmayan 250 -,- -,- 250 Toplam

14 II) AYRIŞTIRMA GÜCÜ İSTATİSTİKLERİ (31 Aralık 2016 itibariyle) A) Toplulaştırılmış olarak (2016 yılsonu itibariyle) JCR Eurasia Rating tarafından talebe bağlı olarak derecelendirilen ve/veya halka açık olan Firma ve kuruluşların 2016 yılsonu itibariyle kullandığımız AVRA isimli sistemin toplulaştırılmış grafiksel çıktıları aşağıdadır. Buna göre; CAP Cumulative Accuracy Profile (Gini Katsayısı) oranı % 81,74 AUC Area Under the Curve oranı % CoC Coefficient of Concordance oranı % 90,99 Olup, sistemin yüksek ayrıştırma gücüne sahip olduğunun ve ölçüm kalitesinin devam ettiğinin göstergesidir. Tablo:4

15 0.00% 4.55% 9.09% 13.64% 18.18% 22.73% 27.27% 31.82% 36.36% 40.91% 45.45% 50.00% 54.55% 59.09% 63.64% 68.18% 72.73% 77.27% 81.82% 86.36% 90.91% 95.45% % Temerrütler % Temerrütler % Temerrütler % B) MODELLER BAZINDA AYRIŞTIRMA GÜCÜ ve KALİBRASYON İSTATİSTİKLERİ (31 Aralık 2016 itibariyle) % 90.00% 80.00% 70.00% 60.00% 50.00% 40.00% 30.00% 20.00% 10.00% 0.00% a) 31 Aralik 2016 itibariyle toplam gözlem ve 257 adet temerrüt verisine göre Gini Katsayısı; Kurumsal Model için % 80,52 Kobi Modeli İçin % 90,26 Banka ve Diğer Finansal Kuruluşlar Modeli İçin % 96,09 olarak ölçülmüş ve üretilen grafiksek gösterimler aşağıda sunulmuştur. Accual Default Random Default KURUMSAL MODEL (CUMULATIVE ACCURACY PROFILE CAP-GINI KATSAYISI-) % Perfect Default Toplam Gözlem % 90.00% 80.00% 70.00% 60.00% 50.00% 40.00% 30.00% 20.00% 10.00% 0.00% Accual Default Random Default Perfect Default KOBI MODEL CUMULATIVE ACCURACY PROFILE CAP(GINI KATSAYISI) % Toplam % 90.00% 80.00% 70.00% 60.00% 50.00% 40.00% 30.00% 20.00% 10.00% 0.00% Accual Default Random Default Tablo:5 Perfect Default BANKA VE FİNANSAL KRLŞ. MODELİ CUMULATIVE ACCURACY PROFILE CAP(GINI KATSAYISI) % Toplam Gözlem

16 Temerrütler Temerrütler % Temerrütler b) 31 Aralik 2016 itibariyle toplam gözlem ve 257 adet temerrüt verisine göre ROC katsayısı; Kurumsal Model için % 90,26 Kobi Modeli İçin % 95,13 Banka ve Diğer Finansal Kuruluşlar Modeli İçin % 98,04 olarak ölçülmüş ve üretilen grafiksek gösterimler aşağıda sunulmuştur. HIT RATE PERFECT RATE RANDOM RATE KURUMSAL MODEL ROC-RECEIVER OPERATING CHARACTERISTICS % % 95.00% 90.00% 85.00% 80.00% 75.00% 70.00% 65.00% 60.00% 55.00% 50.00% 45.00% 40.00% 35.00% 30.00% 25.00% 20.00% 15.00% 10.00% 5.00% 0.00% Sağlıklı HIT RATE RANDOM RATE PERFECT RATE KOBİ MODELİ ROC-RECEIVER OPERATING CHARACTERISTICS % % 95.00% 90.00% 85.00% 80.00% 75.00% 70.00% 65.00% 60.00% 55.00% 50.00% 45.00% 40.00% 35.00% 30.00% 25.00% 20.00% 15.00% 10.00% 5.00% 0.00% Sağlıklı HIT RATE PERFECT RATE Tablo:6 BANKA VE DİĞER FİNANSAL KRL. MODELİ ROC-RECEIVER OPERATING CHARACTERISTICS % RANDOM RATE % 95.00% 90.00% 85.00% 80.00% 75.00% 70.00% 65.00% 60.00% 55.00% 50.00% 45.00% 40.00% 35.00% 30.00% 25.00% 20.00% 15.00% 10.00% 5.00% 0.00% -5.00% % Sağlıklı

17 Temerrütler (%) (%) Temerrütler (%) (%) Temerrütler (%) (%) c) 31 Aralik 2016 itibariyle toplam gözlem ve 257 adet temerrüt verisine göre COC katsayısı; Kurumsal Model için % 90,50 Kobi Modeli İçin % 95,26 Banka ve Diğer Finansal Kuruluşlar Modeli İçin % 98,09 olarak ölçülmüş ve üretilen grafiksek gösterimler aşağıda sunulmuştur. Tablo: 7 RANDOM RATE ACCUAL RATE PERFECT RATE RANDOM RATE ACCUAL RATE PERFECT RATE RANDOM RATE PERFECT RATE ACCUAL RATE KURUMSAL MODEL COC- Coefficient Of Concordance % KOBİ MODELİ COC- Coefficient Of Concordance 95,26 % BANKA VE DİĞER FİNANS.KRLŞ.MODELİ COC- Coefficient Of Concordance % Temerrüde Düşmemiş Gözlem Temerrüde Düşmemiş Gözlem Temerrüde Düşmemiş Gözlem

18 d) Karar Dağılım Tabloları KARAR DAĞILIM TABLOLARI (31 Aralık 2016 itibariyle) Tablo: 8 JCR ER in kullandığı modellerin tamamında, gerçekleşen Optimum hata oranlarının oldukça düşük gerçekleşmesi, 1.Tür hata oranlarının sıfıra, 2.Tür hata oranlarının da % 100 oranına yakınsaması kullanılan modellerin ölçüm gücünün yüksek olduğunu göstermektedir. Ayrıca modellerin özgünlük (specificity) ve doğruluk (accuracy) oranlarının da % 100 civarında olması ve hesaplanan diğer tüm göstergelerin optimum seviyelerinin koruması da modellerin sağlıklı olduklarının işaretleridir. Kurums al Model-Karar Dağ ılımı T ablos u(c ontingenc y table) KURUMS AL MODEL H0: kabul Gözlem S ays ı 5-5 H0: kabul Gözle m S ayıs ı H0: kabul Gözle m S ays ı 0-1 H1:re d Odds Ratio H0 K ar ar Olas ılığ ı 11,11% 0,00% Karar Olas ılığ ı 35,68% 0,00% Karar Olas ılığ ı 1.Tip Hata (a)doğru Karar (1-B ) KOBİ FİNANS Karar Tipi 1.Tip Hata (a) Doğru Karar (1-B ) Karar T ipi 1.T ip Hata (adoğ ru Karar (1-B) Karar T ipi MODEL MODEL Gözlem S ays ı H1:re d Gözle m S ayıs ı H1:re d Gözle m S ays ı K ar ar Olas ılığ ı 88,89% 100,00% Karar Olas ılığ ı 64,32% 100,00% Karar Olas ılığ ı 92,31% 100,00% Toplam Gözlem Type I error rate Type II error rate Total error rate Sens itivity S pec ific ity Optimum Error Ac c urac y Event Probability Prob.of a Forecas t of Occurance Ferequenc y of Bias Proportion Correct Threat Sc ore Fir m a te m e r r üt Ede c e k KOB İ Modeli-Karar Dağ ılımı T ablos u(c ontingenc y table) H0 : Fir m a te m e r r üt Ede c e k B anka ve diğ er finans al Kuruluş lar-karar Dağ ılımı T ablos u(c ontingenc y table) H1 Fir m a te m e r r üt Etm e ye c e k H1 : Fir m a te m e r r üt Etm e ye c e k H1 : Fir m a te m e r r üt Etm e ye c e k BANKA VE DİĞER FİNANS AL GERÇEKL EŞEN KOBİ MODEL Kar ar Dağ ılım ı GEREÇEKL EŞEN GERÇEKL EŞEN KURUMS AL MODEL -Kar ar Dağ ılım ı KURUL UŞ L AR MODEL İ-Kar ar Dağ ılım ı Tablos u(contingency table ) Tablos u (Contingency Table ) H0: Gerç ek (TemH0: Hatalı (Sağlıklı) H0: Gerçek (T em H0: Hatalı (Sağ lıklı) Tablos u (Contingency table ) H0: Gerçek (T em H0: Hatalı (Sağ lıklı) Karar Tipi Doğru karar (1-a) 2.Tip H ata (B ) Toplam Karar T ipi Doğ ru k arar2.t ip Hata (B) T oplam Karar T ipi Toplam Gözlem Toplam Gözlem ,89% Type I error rate 64,32% Type I error rate 92,31% 0,00% Type II error rate 0,00% Type II error rate 0,00% 2,18% Total error rate 1,67% Total error rate 2,00% 11,11% Sens itivity 35,68% Sens itivity 7,69% 100,00% S pec ific ity 100,00% S pec ific ity 100,00% 1,09% Optimum Error 0,84% Optimum Error 1,00% 97,823% Ac c urac y 98,330% Ac c urac y 97,997% 2,45% Event Probability 2,60% Event Probability 2,17% 0,27% Prob.of a Forecas t of Occurance 0,93% Prob.of a Forecas t of Occurance 0,17% 0, Ferequenc y of Bias 0, Ferequenc y of Bias 0, , Proportion Correct 0, Proportion Correct 0, , Threat Sc ore 0, Threat Sc ore 0, #DIV/0! Odds Ratio #DIV/0! Odds Ratio #DIV/0! H0 : Fir m a te m e r r üt Ede c e k T oplam

19 AAA AA+ AA AA- A+ A A- BBB+ BBB BBB- BB+ BB BB- B+ B B- CCC CC C DDD DD D TARİHSEL VE KALİBRE EDİLMİŞ TEMERRÜT OLASILIKLARI (31 Aralık 2016 itibariyle) Tablo: 9 JCR ER in kullandığı modellerin tamamında, gerçekleşen tarihsel temerrüt oranları ile kalibre edilen temerrüt oranları aynı paralelde oluşmuştur. Ho: Firma Temerrüt Edecek, Hı: Firma Temerrüt etmeyecek Tarihsel PD Kalibre Edilmiş PD Tarihsel PD Kalibre Edilmiş PD Kalibre Edilmiş PD Tarihsel PD % 90.00% 80.00% 70.00% Banka ve Finansal Kurl. Modeli Kalibrasyon Smoothing % Kurumsal Model Kalibrasyon % Smoothing 80.00% % % 80.00% KOBİ Modeli Kalibrasyon Smoothing 60.00% 50.00% 60.00% 60.00% 40.00% 30.00% 40.00% 40.00% 20.00% 10.00% 0.00% 20.00% 0.00% 20.00% 0.00%

20 BEKLENEN/GERÇEKLEŞEN TEMERRÜT OLASILIK FONKSİYONLARI (31 Aralık 2016 itibariyle) Tablo: 10 JCR ER in kullandığı modellerin tamamında, gerçekleşen tarihsel temerrüt oranları ile beklenen temerrüt oranları aynı paralelde oluşması modellerin kurgulanmasında esas alınan risk aralıklarının sağlıklı olduğunu göstermektedir. Gerçekleşen Modelden Beklenen Gerçekleşen Modelden Beklenen % % 90.00% 80.00% 70.00% 60.00% 50.00% 40.00% 30.00% 20.00% 10.00% 0.00% KOBİ Modeli PD Kümülatif Dağılım Trendi % % 90.00% 80.00% 70.00% 60.00% 50.00% 40.00% 30.00% 20.00% 10.00% 0.00% % % Banka ve Finansal Krl.Modeli PD Kümülatif Dağılım Trendi

21 0 D DD DDD C CC CCC B- B B+ BB- BB BB+ BBB- BBB BBB+ A- A A+ AA- AA AA+ AAA 0 D DD DDD C CC CCC B- B B+ BB- BB BB+ BBB- BBB BBB+ A- A A+ AA- AA AA+ AAA SIKLIK FONKSİYONLARI (31 Aralık 2016 itibariyle) Tablo: 11 JCR ER in kullandığı modellerin tamamında, sıklık fonksiyonları temerrüt eden firmalarda sol tarafa, sağlıklı firmalarda ise sağ tarafa yatık olmakta ve birbirlerinden net olarak ayrışmaktadırlar. Temerrüde düşen firmalar daha düşük rating sınıflarında yoğunlaşırken, sağlıklı firmalar daha yüksek rating sınıflarında yoğunlaşmışlardır. Temerrüt Eden Firmalar Sıklık Fonsiyonu Sağlıklı Firmaların Sıklık Fonksiyonu Temerrüt Eden Firmalar Sıklık Fonsiyonu Sağlıklı Firmaların Sıklık Fonksiyonu Temerrüt Eden Firmalar Sıklık Fonsiyonu Sağlıklı Firmaların Sıklık Fonksiyonu Kurumsal Model 0.2 KOBI Modeli 0.45 Bankalar ve Finansal 0.4 Krlş. Modeli

22 KOLMOGOROV-SMIRNOV TEST GRAFİĞİ (31 Aralık 2016 itibariyle) Tablo: 12 JCR ER in Finansal Kuruluşlar Modeli % 83,20, KOBİ Modeli, % 87,28 ve Kurumsal Model için ise % 70,40 oranları hesaplanmış olup, bu değerler K-S istatistiği açısından % 100 seviyesindeki referans değerleriyle kıyaslandığında, ölçümler yüksek eşik değerlere tekabül etmekte ve yüksek ayrışım gücüne erişmektedir Temerrüt Eden Firmaların Dağılım Fonksiyonu Canlı Firmaların Dağılım Fonksiyonu Kurumsal Model Kolmogorov-Smirnov Test Grafiği (Kümülatif Dağılımlar) Temerrüt Eden Firmaların Dağılım Fonksiyonu Canlı Firmaların Dağılım Fonksiyonu 1 KOBİ Modeli Kolmogorov-Smirnov Test Grafiği (Kümülatif Dağılımlar) Temerrüt Eden Firmaların Dağılım Fonksiyonu Canlı Firmaların Dağılım Fonksiyonu Finansal Kuruluşlar Modeli Kolmogorov-Smirnov Test Grafiği (Kümülatif Dağılımlar) -

23 ÖNEMLİ İSTATİSTİKİ VALİDASYON YÖNTEMLERİNDEN BİR KISMININ HESAPLANAN DEĞERLERİ VE LİTERATÜRDE GENEL KABUL GÖRMÜŞ REFERANSLARA GÖRE ANLAMLILIK SEVİYELERİ (31 Aralık 2016 itibariyle) Tablo: 13 JCR ER in kullandığı modellerin aşağıdaki istatistiki yöntemlere göre hesaplanan değerleri, kullanılan referans değerlere göre yüksek düzeyde anlamlıdır. J C R E R's C ombined Approac h table KL IS D ROC CAP COC K-S S Kullbac k Mean R ec eiver C umulative C oeffic ient Kolmogorov- L eibler Information Difference Operating Accuracy Concordance S mirnov S tatistic S tatistic S tatistic Characteristic Profile Ratio S tatıstic KOB İ MODE L İ KUR UMS AL MODE L İ FİNANS AL KUR UL UŞ L AR MODE L İ C alc ulated Value - 0, , , , , , ,77374 Meaning Ratgele-Random Yeterli-Satis facvtory Üs tün-superior Mükemmel (**)-Excellent(** Mükemmel (**)-Excellent(** Mükemmel (**)-Excellent(** Üs tün-superior C alc ulated Value 1, , , , , , , Meaning Mükemmel (*)-Excellent(*) Çok İyi-Very Good Çok Güçlü-Very Strong Çok Güçlü-Very Strong Çok Güçlü-Very Strong Çok Güçlü-Very Strong Çok Güçlü-Very Strong C alc ulated Value 0, , , , , , , Meaning Yeterli-Satis facvtory Çok Güç lü-very S trong Mükemmel (**)- Exc ellent(**) Mükemmel (***)- Exc ellent(***) Mükemmel (**)- Exc ellent(**) Mükemmel (***)- Exc ellent(***) Mükemmel (***)-Exc ellent(*** -

24 Kısa Vade Uzun Vade III) BİRİKİMLİ TEMERRÜT ORANLARI Kuruluşumuz tarafından verilen derecelendirme notlarının Sermaye Yeterliliği Rasyolarının hesaplamalarında, tekabül ettiği kredi kalitesi kademelerinin belirlenmesi ve/veya değiştirilmesi amacıyla, her risk derecelendirme notu düzeyi için Yönetmeliğin Eşleştirme başlığı altındaki 26.maddesinin 3 numaralı fıkrası doğrultusunda eşleştirmenin ana parametrelerden birisi olarak Yönetmelik gereği derecelendirme kuruluşlarından talep edilen; Son üç yıla özgü ve kuruluşumuzun 9 yıllık faaliyet geçmişinden elde ettiği veriler paralelinde Gerçekleşen güncel üçer yıllık birikimli temerrüt oranları tablosu ile Altı yılı tahmin edilen ve ilk dört yılı da gerçekleşmiş bu verilerle hesaplanan Üçer yıllık birikimli temerrüt oranlarının on yıllık ortalamaları tablosu nu, İlişikte sunuyoruz. Son üç yıla ait gerçekleşen üçer yıllık birikimli temerrüt oranlarının hesaplanmasında Yönetmelik gereği, mütemerrit müşterilerin, temerrüt ettikleri tarihten doksan gün öncesinde sahip oldukları derecelendirme notları dikkate alınmıştır. Çok az bir kısmında ise yine Yönetmeliğe uygun olarak doksan gün öncesinde müşteriye verilmiş bir derecelendirme notu bulunmadığı için bu doksan günlük süre içerisinde verilen ilk derecelendirme notları dikkate alınmıştır. Birikimli temerrüt oranlarının hesabı, bizzat kuruluşumuzun kullandığı metodolojiler neticesinde verilen talep edilmiş derecelendirme notları ile Yönetmelikte bahsi geçen şekilde talep edilmemiş derecelendirme notlarına dayandırılmıştır. Kuruluşumuzun tarihsel derecelendirme verilerinde gerçekleşen bu üçer yıllık ortalama temerrüt oranları Basel uzlaşılarında denetim için üst sınırları referans olarak önerilen izleme ve alarm eşik seviyelerinin oldukça altında kalmaktadır. Bu kapsamda, her bir uzun ve kısa derecenin temsil ettiği kendi risklilik seviyesinin aşağıda yer alan tablodaki gibi ilgili kredi kalitesi kademesine denk gelecek şekilde yeniden eşleştirilmesine uygun hale gelmiştir. Vade Eşleştirme JCR-ER Not Aralıkları Kredi kalitesi kademesi AAA AA- 1. A+ A- 2. BBB+ BBB- 3. BB+ BB- 4. B+ B- 5. CCC DDD 6. A A-1 2. A-2 A-3 3. B D 4.

25 Tablo: 14 JCR-ER 2012 ve 2016 Yıllarında Gerçekleşen Üçer Yıllık Birikimli Temerrüt Oranları Tablosu (31 Aralık 2016 İtibariyle) Toplam Gözlem sayıları Toplam Temerrüt sayıları Üç Yıllık Birikimli Temerrüt Oranları Temerrüt Gözlem Sayısı Sayısı D ,0000% 100,0000% 100,0000% 100,0000% 100,0000% DD ,0000% 100,0000% 100,0000% 100,0000% 100,0000% DDD ,0000% 100,0000% 100,0000% 100,0000% 100,0000% C ,0000% 100,0000% 100,0000% 100,0000% 100,0000% CC ,0000% 100,0000% 100,0000% 100,0000% 100,0000% CCC ,0000% 95,8333% 89,6552% 80,7692% 74,0741% B ,3058% 2,5641% 1,1494% 1,9231% 2,0000% B ,2520% 4,0000% 3,3708% 7,5472% 7,1429% B ,1277% 2,1739% 0,8333% 2,9412% 3,3708% BB ,1494% 1,1236% 1,0067% 1,4085% 1,0363% BB ,9465% 1,9868% 2,1053% 2,3256% 2,5000% BB ,6263% 2,4482% 1,4894% 1,9231% 1,9608% BBB ,0000% 0,0000% 0,1667% 0,5263% 0,7491% BBB ,0000% 0,0000% 0,0000% 0,0000% 0,0000% BBB ,3170% 0,2618% 0,0000% 0,2268% 0,3257% A ,2710% 0,2220% 0,1075% 0,0000% 0,0000% A ,4329% 0,1709% 0,1558% 0,0000% 0,0000% A ,0000% 0,2309% 0,2075% 0,2597% 0,0000% AA ,0000% 0,0000% 0,0000% 0,0000% 0,0000% AA ,0000% 0,0000% 0,0000% 0,0000% 0,0000% AA ,0000% 0,0000% 0,0000% 0,0000% 0,0000% AAA ,0000% 0,0000% 0,0000% 0,0000% 0,0000% Toplam ,2392% 2,8656% 2,1174% 1,7201% 1,9202% Not: Bu tablonun oluşturulmasında Yönetmeliğin 26.maddesinin 5.fıkrası kapsamında kuruluşumuzun metodolojileri neticesinde verilen talep edilmiş veya talep edilmemiş derecelendirme notları kullanılmıştır.

26 JCR-ER 2012 Gerçekleşen üç yıllık birikimli TO 2013 Gerçekleşen üç yıllık birikimli TO Tablo: 15 Üçer Yıllık Birikimli KTO'nın 10 Yıllık Ortalama Tablosu (31 Aralık 2016 itibariyle) Gerçekleşen Üçer Yıllık Kümülatif Temerrüt Oranları 2014 Gerçekleşen üç yıllık birikimli TO 2015 Gerçekleşen üç yıllık birikimli TO Tahmin Edilen Üçer Yıllık Kümülatif Temerrüt Oranları 2016 Gerçekleşen üç yıllık birikimli TO Üçer Yıllık Birikimli KTO'nın 10 Yıllık Ortalaması Derece Ortalaması Segment Temerrüt Ortalaması D 100,0000% 100,0000% 100,0000% 100,0000% 100,0000% 100,0000% 100,0000% 100,0000% 100,0000% 100,0000% 100,0000% DD 100,0000% 100,0000% 100,0000% 100,0000% 100,0000% 98,7587% 98,8860% 97,0283% 94,6694% 95,7355% 98,5078% 96,8098% DDD 100,0000% 100,0000% 100,0000% 100,0000% 100,0000% 81,2931% 85,3577% 89,6256% 90,5219% 72,4175% 91,9216% C 100,0000% 100,0000% 100,0000% 100,0000% 100,0000% 74,1777% 77,3866% 70,7559% 71,4635% 77,1708% 87,0955% CC 100,0000% 100,0000% 100,0000% 100,0000% 100,0000% 47,8794% 50,2733% 52,7870% 53,3149% 42,6519% 74,6906% 73,7372% CCC 100,0000% 95,8333% 89,6552% 80,7692% 74,0741% 29,8482% 31,3406% 32,9076% 33,2367% 26,5894% 59,4254% B- 3,3058% 2,5641% 1,1494% 1,9231% 2,0000% 35,1996% 35,5595% 36,9875% 27,2874% 34,2299% 18,0206% B 3,2520% 4,0000% 3,3708% 7,5472% 7,1429% 13,4303% 18,6018% 25,8319% 26,0903% 20,8722% 13,0139% 13,7953% B+ 2,1277% 2,1739% 0,8333% 2,9412% 3,3708% 11,3741% 17,3928% 22,4624% 22,6871% 18,1497% 10,3513% BB- 1,1494% 1,1236% 1,0067% 1,4085% 1,0363% 15,0946% 15,8993% 14,7443% 14,9217% 14,3374% 8,0722% BB 1,9465% 1,9868% 2,1053% 2,3256% 2,5000% 12,8272% 12,4186% 11,0395% 9,1699% 9,5359% 6,5855% 6,6178% BB+ 2,6263% 2,4482% 1,4894% 1,9231% 1,9608% 9,6617% 8,0448% 8,4470% 8,5315% 6,8252% 5,1958% BBB- 0,0000% 0,0000% 0,1667% 0,5263% 0,7491% 2,4501% 2,7226% 2,6087% 1,7688% 1,9551% 1,2947% BBB 0,0000% 0,0000% 0,0000% 0,0000% 0,0000% 1,2599% 1,4229% 1,5940% 1,6299% 1,9040% 0,7811% 0,9047% BBB+ 0,3170% 0,2618% 0,0000% 0,2268% 0,3257% 1,0182% 1,0691% 1,1226% 1,1338% 0,9070% 0,6382% A- 0,2710% 0,2220% 0,1075% 0,0000% 0,0000% 0,7742% 0,8129% 0,8536% 0,8621% 0,6897% 0,4593% A 0,4329% 0,1709% 0,1558% 0,0000% 0,0000% 0,4992% 0,5241% 0,5503% 0,5558% 0,4447% 0,3334% 0,3306% A+ 0,0000% 0,2309% 0,2075% 0,2597% 0,0000% 0,2506% 0,2631% 0,2763% 0,2791% 0,2232% 0,1990% AA- 0,0000% 0,0000% 0,0000% 0,0000% 0,0000% 0,1900% 0,1995% 0,2095% 0,2116% 0,1692% 0,0980% AA 0,0000% 0,0000% 0,0000% 0,0000% 0,0000% 0,1069% 0,1077% 0,1086% 0,1088% 0,1503% 0,0582% 0,0574% AA+ 0,0000% 0,0000% 0,0000% 0,0000% 0,0000% 0,1040% 0,1047% 0,1054% 0,1056% 0,1025% 0,0522% AAA 0,0000% 0,0000% 0,0000% 0,0000% 0,0000% 0,0217% 0,0263% 0,1011% 0,0209% 0,0417% 0,0212% Not: 2012 ve 2016 yılları arasında gereçekleşen üçer yıllık birikimli temerrüt oranlarının oluşturulmasında Yönetmeliğin 26.maddesinin 5.fıkrası kapsamında kuruluşumuzun metodolojileri neticesinde verilen talep edilmiş veya talep edilmemiş derecelendirme notları kullanılmıştır yılı ve takip eden 7 yıllık dönemlerde de kurluşumuzun tahminlerine yer verilmiştir.

27 Tablo: 16 Derece Ortalaması % % JCR-ER Gerçekleşen Güncel Üçer Yıllık Birikimli Temerrüt Oranları (5 Dönem Ortalaması) 80.00% 60.00% 40.00% 20.00% 0.00% Tablo: 17 Segment Temerrüt Ortalaması % % % 91.92% 80.00% 73.74% 60.00% 40.00% 20.00% 0.00% 13.80% 6.62% 0.90% 0.33% 0.06% D DDD CC B BB BBB A AA

28 IV) 2016 GEÇİŞ MATRİSLERİ 2008 ve 2016 yılları arasında yer alan 8 yıllık süreçte talebe bağlı olarak (solicited) derecelendirme hizmeti verilen kuruluşların 31 Aralık 2016 tarihi itibariyle hazırlanan bir yıllıktan sekiz yıllığa kadarki temerrüt geçiş matrisleri ile notasyon sistemindeki derece kategorileri bazında oluşan gözlem sayıları ve gelişimleri aşağıdaki tablolarda gösterilmiştir. Tablo: 18 (Gözlem Sayıları) Yıl AAA AA+ AA AA- A+ A A- BBB+ BBB BBB- BB+ BB BB- B+ B B- CCC CC C DDD DD D W/D & New Toplam Gözlem Gözlem Sayıları

29 AAA AA+ AA AA- A+ A A- BBB+ BBB BBB- BB+ BB BB- B+ B B- CCC CC C DDD DD D W/D & New yılları arasında derecelendirme notları ilk sırada BBB kategorisinde, ikinci sırada ise A-, üçüncü sırada ise BBB- kategorilerinde yoğunlaşmıştır Notların Yoğunlaşması Tablo 1 de bir önceki yıldan bir sonraki yıla devreden gözlemlerin sayısını, tablo:2 ise kümülatif gözlem sayılarını göstermektedir. Örneğin 2015 yılından 2016 yılına devreden gözlem sayısı 391, 2016 yılındaki 2008 yılından itibaren kümülatif gözlem sayısı ise 508 olarak gerçekleşmiştir. Ayrıca Tablo:3 de ise yıllık gözlem sayıları gösterilmiştir. Örneğin 2015 yılındaki gözlem sayısı 119 iken 2016 yılı gözlem sayısı 117 dir. Tablo: 19 (Birikimli Gözlem sayıları) Yıllar

30 Tablo: 20 (Birikimli ve Yıllık gözlem sayıları) Gözlem Sayısı-Kümülatif Gözlem Sayısı-Yıllık Tablo 4 de 508 adet gözlem sayısının Kamuoyuna yayımlanıp yayımlanmana durumu, ihraç ratingi olma durumu dikkate alınarak gözlemlerin ana ve alt varlık kategorilerine göre dağılımları yer almıştır. Tablo:21 JCR-ER Derecelendirme Sayıları (2016 Aralık itibariyle) (Talebe Bağlı ve Sözleşmeye dayalı olarak yapılan derecelendirme gözlem sayıları) Kamuoyuna Açıklanan Toplam Kamuoyuna Kamuoyuna Toplam Talebe bağlı ve Madde: 5 (3) Derecelendirme ana ve alt varlık kategorileri Kredi Derecelendirme İhraç Ratingi Açıklanan Açıklanmayan sözleşmeye dayalı Gözlem Temerrüt Gözlem Temerrüt Gözlem Temerrüt Gözlem Temerrüt Gözlem Temerrüt Sayısı Sayısı Sayısı Sayısı Sayısı Sayısı Sayısı Sayısı Sayısı Sayısı a) Merkezi yönetimler, kamu kuruluşları, uluslararası teşkilatlar ve çok taraflı kalkınma bankaları: Ülkelerin merkezi yönetimlerinin derecelendirilmesi, Kamu kuruluşlarının derecelendirilmesi, Uluslararası teşkilatların ve çok taraflı kalkınma bankalarının derecelendirilmesi b) Şirketler: Bankaların derecelendirilmesi, Bankalar dışındaki finansal kuruluşların derecelendirilmesi Kurumsal şirketlerin derecelendirilmesi, Küçük ve Orta Büyüklükteki İşletmelerin ve diğer şirketlerin derecelendirilmesi b) Projeler: Proje finansmanlarının derecelendirilmesi c) Yapılandırılmış Borçlanma Araçları: Menkul kıymetleştirmelerin derecelendirilmesi, Diğer yapılandırılmış borçlanma araçlarının derecelendirilmesi Toplam

31 Tablo 5 de 508 adet gözlem sayısının ait olduğu toplam 169 adet firmanın derecelendirme raporlarının kamuoyuna yayımlanıp yayımlanmana durumu, ihraç ratingi olma durumu dikkate alınarak firmaların ana ve alt varlık kategorilerine göre dağılımları yer almıştır. Tablo:22 JCR-ER Derecelendirme Sayıları (2016 Aralık itibariyle) (Talebe Bağlı ve Sözleşmeye dayalı olarak derecelendirilen firma sayıları) Kamuoyuna Açıklanan Toplam Kamuoyuna Kamuoyuna Toplam Kredi Derecelendirme İhraç Ratingi Açıklanan Açıklanmayan Madde: 5 (3) Derecelendirme ana ve alt varlık kategorileri Gözlem Temerrüt Gözlem Temerrüt Gözlem Temerrüt Gözlem Temerrüt Gözlem Temerrüt Sayısı Sayısı Sayısı Sayısı Sayısı Sayısı Sayısı Sayısı Sayısı Sayısı a) Merkezi yönetimler, kamu kuruluşları, uluslararası teşkilatlar ve çok taraflı kalkınma bankaları: 1-2 Ülkelerin merkezi yönetimlerinin derecelendirilmesi, Kamu kuruluşlarının derecelendirilmesi, Uluslararası teşkilatların ve çok taraflı kalkınma bankalarının derecelendirilmesi b) Şirketler: Bankaların derecelendirilmesi, Bankalar dışındaki finansal kuruluşların derecelendirilmesi Kurumsal şirketlerin derecelendirilmesi, Küçük ve Orta Büyüklükteki İşletmelerin ve diğer şirketlerin derecelendirilmesi b) Projeler: Proje finansmanlarının derecelendirilmesi c) Yapılandırılmış Borçlanma Araçları: Menkul kıymetleştirmelerin derecelendirilmesi, Diğer yapılandırılmış borçlanma araçlarının derecelendirilmesi Toplam Aşağıda Tablo:6-Tablo:13 arasında kalan 8 adet tabloda yer alan matrislerin diyagonal kısımlarında yer alan oranların; % 100 olması ilgili kategorideki notların yıllar arasında değişmediğini,

32 %70 ile % 100 arasında olması ise ilgili kategorideki notların yukarı veya aşağı yönlü değişiğini ve bu değişikliklerin makul ölçülerde olduğu, % 50 ile % 70 arasında olması ilgili kategorideki notların yukarı ya da aşağı yönlü değiştiği, ancak bu değişimin oldukça yüksek olduğunu, metodolojik olarak gözden geçirilmesi gereken problemlerin olabileceğini, % 50 nin altında olması halinde de ilgili kategorideki notların yukarı ya da aşağı yönlü oldukça radikal bir şekilde değiştiği, bu değişikliklerin derecelendirme metodolojisinde önemli bozuklukluların olduğunu İşaret etmektedir. Teorik olarak derecelendirme hizmeti durdurulan veya geri çekilen veyahut ta yeni not verilen kurumların varlığı da ilgili kategorinin diyagonelinde oluşan oranın % 100 den aşağı düşmesine neden olabilmektedir. Yine gözlem sayısının ve derecelendirilen kuruluş sayısının az olması da matris diyagonelindeki değişim oranının yüksek gerçekleşmesinin bir diğer nedenidir. Geçiş matrislerinde öne çıkan bulgular Yılları arasında oluşan 8 Yıllık Geçiş matrisi analiz edilerek şu şekilde özetlenebilir: 2015 yılından 2016 yılına geçiş yapan yılları arasındaki birikimli 391 adet gözlemin değişimini içeren sekiz yıllık geçiş matrisinde; Toplam olarak %13,81 oranında yeni girişler ve geri çekilmeler meydana gelmiştir. AA+ ve AAA notlarında hiç değişiklik meydana gelmemiş, firmalar notlarını yıllar içerisinde korumuşlardır. A+, AA-, AA notlarını alan firmaların notlarındaki değişiklikler sırasıyla %35,29, %26,32 ve %4,35 oranlarında olmuş, ancak bu kategorilerde not alan firmaların notları zaman içerinde hiç düşmeyip yukarı doğru upgrade olmuştur. A ve BB arasında kalan 7 kategorideki notlarda ise hem yukarı yönlü hem de aşağı yönlü not değişiklikleri meydana gelmiştir. Bu kategorilerdeki değişiklikler BB seviyesine yaklaştıkça birden fazla kategoriye dağılım göstermektedir. Notları BB not kategorisinin altına düşen firmaların genellikle tamamına yakın kısmı rating sürecini sürdürmek konusunda isteksiz davranmakta ve geri çekilmektedir. Bu nedenle 8 yıllık matriste B- ile CCC arası nota sahip firmalar Geri çekilme sütununda yoğunlaşmıştır. Geçiş matrislerinde ortaya çıkan bu sonuçlar literatür, teorik beklentiler ve istatistiki referans değerleriyle son derece uyumlu olup, JCR Eurasia Rating in derecelendirme sistematiğinin başarılı olduğuna işaret etmektedir. Tablo:23