KAR KATÜR SANATI VE B R KAR KATÜR SANATÇISININ TANITILMASI

Transkript

1 ÖZEL EGE L SES GÖRSEL SANATLAR PROJES KAR KATÜR SANATI VE B R KAR KATÜR SANATÇISININ TANITILMASI HAZIRLAYANLAR Tuana ÇET N rem Su DEM RC O LU Berat DURAN Deniz YONTUK Efe Can CEVHER DANI MAN Ö RETMEN ule KAYA ZM R

2 Ç NDEK LER 1.TE EKKÜR KAR KATÜR SANATI ÖZET...2 G R TÜRK YE DE KAR KATÜR BA LANGIÇ DÖNEM KLAS K KAR KATÜR DÖNEM ÇA DA KAR KATÜR DÖNEM ÖDÜLLÜ KAR KATÜRLER ,DO A VE NSAN KAR KATÜR YARI MASI ÖDÜLLÜ KAR KATÜRLER SERG S O UZ ARAL O UZ ARAL KAR KATÜR VE RES MLER SONUÇ KAYNAKÇA RES M KAYNAKÇASI. 30 2

3 TE EKKÜR Bu projeyi hazırlama olana ını bizlere sa layan Sayın Okul Yöneticilerimize, bizleri yönlendiren, bizlere yol gösteren Sayın ule Kaya ya ve sevgili ailemize te ekkür ederiz. 3

4 KAR KATÜR ÖZET Karikatür, herhangi bir insanın, fikrin veya bir olayın resimlendirilerek gülünç ekilde anlatılmasıdır. Bir insanın veya bir olayın ayrıntılarına girmeksizin, kısa, dü ündürücü ve özlü bir fikir vermek veya genellikle güldürmek için bazı özelliklerinin göze çarpıcı bir ekilde resimlendirilmesidir. Karikatür, bir resim sanatıdır. Bu resimleri çizenlere karikatürcü veya karikatürist denir. Karikatür, konu olan bir ki inin veya bir olayın dikkati çekici özelliklerini ortaya koyar. Ço u zaman ki inin bazı özelliklerinin abartılmasını konu eden karikatür, o ki iyi hicvetmek, küçültmek ve onunla alay etmek vasıtası olarak da kullanılmaktadır. Karikatür, kitle ileti im araçlarının geli ti i, evrenselle menin ba ladı ı bir dönemde, bu dönemin gereksinmelerine yanıt vermek üzere ortaya çıkmı ve biçimlenmi yeni bir sanat dilidir. Görsel bir ileti im aracı olan karikatür, kültürel de erleri, inançları, normları ve yasaları iletmede önemli rol oynamaktadır. Bu özelli i ile insanlık tarihini yansıtır. Bilim, sanat ve felsefe, kendini yorumlayabilen, ya adıklarını anlamlandırabilen ve geçmi inden gelen kültür birikimine yeni anlamlar kazandırabilen toplumlarda geli ir ve büyür. Topluma her zaman bir ayna tutmu olan karikatür, ya ananları anlamlı bir biçimde çarpıtarak, izleyene iletiler sunma sanatıdır. G R Karikatür; insanların, varlıkların, olayların hatta duygu ve dü üncelerin do ala ters dü en, ola anla çeli en, gülünç yanlarını yakalayıp bunları kimi zaman da yazıyla desteklenmi abartılı çizimlerle bir gülmece anlatımına dönü türme sanatıdır. Çok eski devirlerden beri karikatürün yapıldı ı bilinmektedir. Pompei ve Herculanın kazılarında, duvar ve vazolarda çe itli karikatür örneklerine rastlanmı tır. Esas karikatür sanatı, Rönesans devrinde ba lamı tır. Fakat Champfleury, eskiden yapılan resimleri karikatürden saymamaktadır. Resme konu olan ki ilerin özellikleri aydınlatılmadı ı için karikatür sayılmaz. Bunlara bürlesk denir. Ta, tu la, vazo ve duvar gibi yerlere yapılan karikatür, baskı makinesi bulunup da kitaplar ve gazeteler yayınlanmaya ba layınca daha da geli ti. Karikatür, kendine özgü sadeli i ve didaktik (ö retici) tarafı sebebiyle herkes tarafından benimsendi. Karikatürde insanları veya tipleri hicivli olarak canlandırma ekli ilk olarak 16. yüzyılda olmu tur. Mesela, Agostino Carracci ve Giovanni Bernini tarafından ele alınmı tır. 16. yüzyılın tanınmı karikatürlerinden birisi, küçük bir el arabasında midesini ta ıyan ve bir yandan da kusan bir oburu tasvir eden Alman karikatürüdür. Siyasi konuları gaye edinen karikatürler, 18. yüzyılda ço aldı. Lutercili in ortaya çıkı ı ngiltere'de Hannover Hanedanıyla Jakobitler arasında meydana gelen olayları anlatan çizgiler önemli siyasi karikatürler arasında sayılmaktadır. Son zamanlarda milletlerarası karikatürcüler arasında Fransa'da Sempe, Ronald Searle, Guérin ve Effel; ngiltere'de Sir David Low; Almanya'da da P. Simmel bilinmektedir. air ve edipliklerinin yanında Victor Hugo ile Alfred de Musset birer karikatürcüydüler. 4

5 Önceleri sadece ki ilerin portreleriyle ilgilenirken daha sonra olayları, sosyal konuları ele almı ve bu geli meler sırasında çizgi anlayı ı ve teknik açısından da de i imler göstermi tir. Baskı makinesinin geli imine paralel olarak karikatür daha da yaygınla mı tır. Karikatür gazetelerle, dergilerle, sergilerle hedef kitlesine ula maya çalı ırken, daha sonra TV ye girmi, bilgisayara girmi internet a ı ile yepyeni bir ileti im olana ına kavu mu tur. TÜRK YE DE KAR KATÜR Karikatür Türkiye'de batı etkisi altında geli mi sanatlar arasındadır. Ama bize özgü sanatlar arasında karikatürün özelliklerini ta ıyan yaratı alanları da bulunmaktadır. Sözgelimi, minyatürde çizimin önemli bir yeri vardır. Bazı minyatürlerde oldukça abartılmı figürlere rastlanır. Karagöz oyununda kullanılan figürler de fazlasıyla kendine özgü, abartılmı çizgilerle gülünç tipler çizerler. Karikatürün en önemli ö esi olan gülmece ise çok eskiça lardan beri Anadolu insanının kullandı ı bir dı avurum biçimidir. Hitit kabartmaları incelendi inde, i levi e lencelerde insanları güldürmek oldu u anla ılan ki ileri canlandıran kabartmalara rastlanır. Nasreddin Hoca ve Bekta i fıkraları ise daha yakın ça lardan örneklerdir. Ortaoyunu gibi gösteri sanatları özgün ve abartılı tiplerle gülmeceyi kullanan anlatım araçlarıdır. Bütün bu birikimler Türkiye'de karikatüre hazır bir ortam yaratmı tır diyebiliriz. Ba langıç Dönemi: Türkiye'de ilk karikatür; Teodor Kasap'ın 1870'te çıkardı ı Diyojen Dergisi'nde görüldü. Bilinen ilk Türk karikatürcüsü Ali Fuat Bey'dir. Bu dönemde Türk karikatürü Türkiye dı ında yayımlanan gazete ve dergilerde yer alarak sürdü. Sultan Abdülhamit döneminde kesintiye u rayan mizah dergicili inde kinci Me rutiyet'in ilanıyla birlikte bir patlama olur. 1908'de II. Me rutiyet'ten hemen sonra bu tür yerli yayınlar yeniden ço aldı, bu da karikatürde bir canlanmaya neden oldu. Bu dönemin en önemli karikatürcüsü Cem'dir. Damgasını vurdu u Kalem ve çıkardı ı Cem dergilerinde batı anlayı ına uygun olarak Osmanlı Devletini ve idarecilerini hicvetmi tir. Bu dönemde birbiri ardına çıkan Karagöz, Geveze, Dalkavuk, Davul gibi dergilerde siyasi karikatürün ilk örnekleri verilmi tir. lk dönem Türk karikatürünün özelliklerinden biri çizimlerin resim gibi olu udur. Ba ka bir deyi le, karikatürler gerçekçi çizimler üstüne kuruluydu. Abartıyı sa lamak için düzenleme ve çizim özelliklerine önem veriliyor, gülmece daha çok yazıya dayanıyordu. Altyazılarda açıklamalar, kar ılıklı konu malar yer alıyor, ayrıca çizimde gösterilen figürlerin üstüne de kim ya da ne oldukları yazılarak açıklanıyordu. 5

6 Klasik Karikatür Dönemi: Türk karikatürünün ikinci dönemi cumhuriyetin kurulmasını izleyen yıllarda ortaya çıkmı tır. 1928'de yeni Türk alfabesinin benimsenmesi okuryazar sayısını ço alttı ı gibi basın yayın alanında da önemli bir canlanmaya yol açtı. Bu de i me ve geli meleri izleyen yıllarda karikatürün günlük gazetelerin ayrılmaz bir parçası olmu ve klasik Türk karikatürünün en büyük ustaları yeti mi tir. Kurtulu Sava ı'na kar ı Aydede'de Rıfkı ve Kurtulu Sava ı yanlısı Güleryüz de Sedat Simavi de dönemin önemli imzalarıdır. Cumhuriyet döneminin karikatürcü simgeleri olarak Cemal Nadir ve Ramiz Gökçe'yi görürüz. Bu iki karikatürcü, çizdikleri sosyal a ırlıklı karikatürlerle Türkiye'de bu sanatın geni kitleler tarafından benimsenip sevilmesini sa lamı lardır. Türk karikatürünün iki önemli imzası olmu ; yeni bir devlet kurma, Cumhuriyet toplumu yaratma çabalarına çizgileriyle katkıda bulunmu lardır. Aynı dönemde Yusuf Ziya Ortaç'ın yayımladı ı ve Cumhuriyet döneminin en uzun ömürlü mizah dergisi olan "Akbaba" da, de i ik anlayı ların sergilendi i, güçlü yazar ve çizer kadrosuyla döneme damgasını vurmu tur. Aynı dönemin çizerleri olarak Münif Fehim, Sedat Nuri, evki Çankaya, Necmi Rıza Ayça, Orhan Ural, Sururi Gümen, Salih Erimez, hap Hulusi adları da anılmaya de erdir... Bu dönemin karikatürünün en belirgin özelli i çizimdeki de i medir. Bir önceki dönemin sonlarına do ru ba layan çizimlerdeki yalınla ma süreci bu dönemde de sürmü tür. Çizimlerde artik en ince ayrıntılardan vazgeçilmi tir. Karikatürün gündelik olması bu ayrıntı düzeyinde çalı mayı olanaksız kılmaktaydı. Dönemin bir ba ka çizim özelli i de insanların dı ındaki varlık ve olguların da karikatür kalıpları içinde çizilmeye ba lanmasıdır. Çizim düzeyindeki üçüncü geli me ise bazısı batıdan alınmı simgelerin ve kalıpların kullanılmasıdır. Örne in a ıran birinin apkası uçar, birinin ba ının üstünde uçu an yıldızlar onun canının yanmı oldu unu anlatır. Yazı bu dönemde de gülmeceyi iletmede en önemli ö e olmayı sürdürmü tür. Karikatürler resimlendirilmi birer fıkra gibidirler. Bir önceki döneme göre bu alanda da bir yalınla ma gözlenmektedir. Artık olayın hangi ortamda geçti i, konu maların kimler arasında oldu u gibi, çizimin açık seçik gösterdi i eyler yazıyla açıklanmaz olmu tur. Eskiden oldu u gibi bu dönemde de tümüyle yazısız anlatımların kullanıldı ı olmaktadır, ama bunların sayısı çok de ildir. Yeni yazıyla yayımlanan ilk karikatür albümlerinin çıkması, ilk karikatür sergilerinin açılması, ilk kadın karikatürcünün yeti mesi yakla ık 1950'ye kadar süre bu dönem içinde olmu tur. 1940'ların sonlarına do ru Sabahattin Ali ve Aziz Nesin'in çıkardıkları Marko Pa a dergisinde Mim Uykusuz toplumcu gerçekçi karikatürün ba yapıtlarını vermi tir. 6

7 Dönemin en önemli sanatçısı Cemal Nadir Güler'dir. Bu dönemin özelli i olarak söylenenlerin hepsinde katkısı olan bu sanatçı çizgide sa lam bir anlatım dili kurmu tur. lk çizgi roman sayılabilecek Amcabey'i yaratmı, onun öykülerini çizgi film biçimine getirmeye çalı arak bu alandaki ilk denemeleri yapmı tır. lk kadın karikatürcü olan Selma Emiro lu'nun da ö retmenidir. Cemal Nadir karikatür sanatının sevilmesinin, benimsenmesini sa lamı, genç karikatürcüleri özendirmi tir. Dönemin önde gelen öteki adları arasında Münif Fehim Özarman, Ramiz Gökçe, Ratip Tahir Burak, Kozma Togo, Salih Erimez, Orhan Ural, Necmi Rıza Ayça bulunmaktadır. Bu sanatçılardan birço u sonraki dönemlerde de karikatürcülü ü sürdürmü tür. Ça da Karikatür Dönemi: Türk karikatürünün üçüncü dönemi 1950'de ba lar. II. Dünya Sava ı'nın bitmesinden sonra Türkiye'nin dı dünyaya açılmasına, siyasal ve ekonomik alanda liberalle mesine paralel olarak basın-yayın ya amında gözlenen canlanma ve çe itlenme karikatüre de yansımı, Türk karikatürü yenilenip ça da la maya ba lamı, çalı malarını uluslararası düzeyde kabul ettiren sanatçılar yeti mi tir. Yeni karikatür anlayı ının en etkin oldu u dönem arasıdır. Önde gelen temsilcileri günümüzde de yapıt vermeyi sürdürmekte, ayrıca pek çok genç karikatürcü günümüzde de bu dönemin ustalarının ilkelerini uygulayan yapıtlar vermektedir. Üçüncü dönemdeki en önemli de i iklik çizimde görülmektedir. Belli bir yalınla ma sürecinden geçmi de olsa, ikinci dönem karikatürü anlatımı do rudan desteklemeyen ayrıntılarla doludur ku a ı adıyla da bilinen yeni karikatür neredeyse bir çırpıda denecek kadar hızla kendini bunlardan arındırmı, gereksiz her türlü ayrıntıyı çizimden çıkarmı tır. Ça da e ilimlere paralel bu geli me bir süre sonra karikatürün çizgiyle gülmece yapma sanatı olarak tanımlanmasına yol açmı tır. Bu dönemde Türk karikatürcüleri yurtdı ındaki yarı malarda ödüller kazanmı, yapıtları yabancı gazete ve dergilerde yayımlanmı, karikatürleri albümlere, müzelere alınmı tır. Türkiye'de de ulusal ve uluslararası yarı malar düzenlenmeye ba lanmı tır. Karikatürcülerin çizgi roman, canlandırma sineması diye de anılan çizgi film, kitap resimleme, afi gibi sanat alanlarında da çalı malar yapmı lardır. Karikatürün ne oldu u ve ne olması gerekti ine ili kin ilk kurumsal çalı malara da gene bu dönemde rastlanır. Türk karikatürü 1960'tan sonra bir duraklama dönemine girdi. Sanatçıların anlatım açısından yenilikler getirmeyi inin yanı sıra okuyucu ve izleyici de karikatüre daha az ilgi göstermeye ba ladı. Gazete ve dergiler yalnız yurtdı ından alınan karikatürleri ve adını duyurmu Türk sanatçılarının yapıtlarını yayımlıyor, genç sanatçıların çalı malarına fazla ans tanımıyordu. Duraklamaya neden olan etkenlerden biri karikatürün giderek soyut bir grafik sanat düzeyine gelmesi, anlatımını karma ık simgeler ve çizim teknikleriyle iletir olmasıdır. Karikatür çizgiyle gülmece yapma sanatıdır dü üncesi yerini, karikatür güldürmez dü ündürür dü üncesine bıraktı, gülmecesi sınırlı bu yakla ım da geni izleyici kitlesi tarafından benimsenmedi. Konu ya da anlatım yolu bulamayan karikatürcüler güncel olayları resimlemekten ileri geçemeyen yapıtlar üretir oldular. Bu dönemin sonlarında, 1969'da Semih Balcıo lu, Turhan Selçuk ve Ferit Öngören'le birlikte Karikatürcüler Derne i'ni kurdu. Eflatun Nuri, Semih Balcıo lu, Turhan Selçuk, Nehar Tüblek, Ferruh Do an, Ali Ulvi, Güngör Kabakçıo lu, Tonguç Ya ar, Yalçın Çetin, Altan Erbulak, Bedri Koraman, Mıstık, Cafer Zorlu gibi karikatürcüler bu dönemde ve daha sonra önemli yapıtlara imzalarını atmı lardır. 7

8 1970'lerin ba ında karikatür bir kendini yenileme sürecine girdi, böylece de günümüze kadar süren dördüncü ve sonuncu dönem ba lamı oldu. Bu dönemde karikatür büyük yaygınlık kazanarak pek çok ki i, özellikle de gençler için bir anlatım, bir dı avurum aracı oldu. 1975'te de stanbul'da, Tepeba ı'nda Türkiye'nin ilk Karikatür Müzesi kuruldu. Dönemin özelliklerinden biri soyut anlatımlarından uzakla mak olmu tur. Bir ba ka çizim özelli i de karikatürün çizgi romana özgü anlatım tekniklerinden yararlanmaya ba lamasıdır. Altyazılar ortadan kalkarak, sözlerin konu ma balonları içine alınması, çizgi romana özgü ünlem, sözcük ve i aretlerin karikatürde de kullanılması, daha devingen, canlı, çarpıcı çizimlerin ara tırılması, yazarı ile çizeri ayrı ortak yapımların ço alması karikatüre yeni bir soluk kazandırmı, karikatürün yeniden yaygın bir anlatım aracı olarak kullanılmasını sa lamı tır. O uz Aral, 1972'de yayınlamaya ba ladı ı Gırgır dergisiyle, 1960'lar boyunca dü ü gösteren mizah dergicili ine büyük bir ivme kazandırmı ve 1970'lerin sonunda 300 bin, 80'lerde 500 binin üzeri tirajları yakalamı tır. Hayatın her alanını kucaklamaya çalı an Gırgır karikatürcüleri arasında lban Ertem, Nuri Kurtcebe, rfan Sayar, Hasan Kaçan, Behiç Pek, Latif Demirci, Necdet en, Engin Ergönülta, Mehmet Ça ça, Tuncay Akgün, Ergün Gündüz, Zafer Temoçin, Birol Bayram, Metin Üstünda sayılabilir. Aynı dönemde Tan Oral, Sami Caner, Atilla Kanbir, Emre Senan, Kemal Gökhan, Behiç Ak, Musa Kart, Salih Memecan gibi karikatürcüler de daha farklı tarzlarda gazete ve sergi karikatürleri çizmi lerdir...90'lı yılların sonlarına do ru yeni karikatür anlayı ları filizlenmeye ba lamı ve undergraund tarzda yakla ımlar öne çıkmaya ba lamı tır. Bu son dönemin önde gelen adları arasında Selçuk Erdem, Erdil Ya aro lu, Bahadır Baruter, Bülent Üstün sayılabilir... Bu dönemde kadın çizerlerin de sayısı ço almı tır. En ba arılı olanlarından biri Çılgın Bedi adlı çizgi romanın yaratıcısı Özden Ögrük'tür. Bu arada bu dönemde karikatürcülü ünün yanı sıra mizah yazarlı ı yapan isimler de görülür. Cihan Demirci, Gani Müjde ve Metin Üstünda gibi isiler hem çizer hem de yazar olarak di er mizahçılardan ayrılırlar. Karikatür, günümüz Türkiye'sinde yaygınlık açısından en önde gelen sanat dalı durumuna gelmi tir. Sanatsal yaratıcılık alanı olarak geni kitleler tarafından ilgiyle izlenmekte ve sevilmektedir. Gülmece dergilerinin sayısı ço almı, ayrıca gazete ve dergiler de gülmece ekleri vermeye, amatör çizer kö eleri düzenlemeye ba lamı lardır. Büyük kentlerin dı ında da sergiler, yarı malar düzenlenmektedir. Bunlara paralel olarak karikatürün tarihini, kuramını konu alan yazılar, kitaplar yayımlanmaktadır. Karikatür, kitle ileti im araçlarının geli ti i, evrenselle menin ba ladı ı bir dönemde, bu dönemin gereksinmelerine yanıt vermek üzere ortaya çıkmı ve biçimlenmi yeni bir sanat dilidir. Görsel bir ileti im aracı olan karikatür, kültürel de erleri, inançları, normları ve yasaları 8

9 iletmede önemli rol oynamaktadır. Bu özelli i ile insanlık tarihini yansıtır. Bilim, sanat ve felsefe, kendini yorumlayabilen, ya adıklarını anlamlandırabilen ve geçmi inden gelen kültür birikimine yeni anlamlar kazandırabilen toplumlarda geli ir ve büyür. Topluma her zaman bir ayna tutmu olan karikatür, ya ananları anlamlı bir biçimde çarpıtarak, izleyene iletiler sunma sanatıdır. 9

10 ÖDÜLLÜ KAR KATÜRLER Atilla Özer Türkiye 1.'lik Ödülü -Fereol Murillo Fuentes - Costa Rica 10

11 2.'lik Ödülü - Miroslav Hajnos Polonya 3.'lük Ödülü - Xiaoqiang Hou Çin 11

12 DO A ve NSAN KAR KATÜR YARI MASI 1.'lik Ödülü - Raed Khalil / Suriye 2.'lik Ödülü - Vladimir Kazanevski / Ukrayna 12

13 3.'lük Ödülü Altan Altın Ödül - 5th FreeCartoonsWeb International Cartoonet Festival- Çin 13

14 2006 ÖDÜLLÜ KAR KATÜRLER SERG S Büyük Ödül - DICACO / Daejeon - Kore Altın Ödül - 4th FreeCartoonsWeb International Cartoonet Festival- Çin 14

15 Özel Ödül Nehar Tüblek Karikatür Yarismasi Türkiye Altın Ödül - 2. Uluslararası Suriye Karikatür Yarı ması Suriye 15

16 Ba arı Ödülü - Uluslararası Aydın Do an Karikatür Yarı ması Türkiye (2005) 16

17 17

18 18

19 O UZ ARAL stanbul Silivri'de 1936 yılında do mu tur. stanbul Devlet Güzel Sanatlar Akademisi'nin üçüncü sınıfından ayrılarak, 1950'den sonra çe itli dergi ve gazetelerde karikatür çizmeye ba lamı tır. Güncel, halkın anlayabilece i basite indirgenmi bir karikatür anlayı ına önem veren Aral, kendi mizahi görü ü ve do rultusunda birçok karikatürcü yeti tirmi tir. Gırgır mizah dergisinin kurucusu ve yöneticisi olan Aral, daha sonra Avni dergisini çıkardı. Aral, Gırgır dergisinin tirajını 300 bin adedin üzerine çıkararak, Avrupa'nın üçüncü büyük güldürü dergisi durumuna getirmi tir. Avanak Avni tiplemesinin yaratıcısı olan O uz Aral, Hayk Mammer, Köstebek Hüsnü, Utanmaz Adam ve Vites Mahmut gibi tiplemeleriyle de tanınıyordu. Karikatürleri ve 'Huysuz htiyar' ba lı ı altında yazıları ölümüne kadar Hürriyet gazetesinde yayınlanan Aral'ın, tiyatro, müzik ve sinema konularında da çalı maları bulunmaktadır. Anadolu'nun çe itli yerlerinde pandomim gösterileri sergileyen Aral, 1960 lı yılların sonunda 5 adet çizgi film yaptı. Koca Yusuf (1966), Direkler Arası (1967), Bu ehri stanbul (1968), A ustos Böce i ile Karınca (1971) adında çizgi filmleriyle de Türk çizgi film sektöründe önemli bir yere sahiptir. O uz Aral, son yıllarda Hürriyet Gazetesi nde Huysuz htiyar ismiyle kö e yazıları yazıyordu. O uz Aral, Yazar nci Aral ve karikatürist Tekin Aral'ın a abeyidir. 26 Temmuz 2004'te Bodrum'da vefat etti. Ölümünün 1. yıldönümünde anısına (26 Temmuz 2005) stanbul Cihangir parkına heykeli dikildi. Heykeli 2006 ve 2007 yıllarında 2 kez saldırıya u ramasına ra men tekrar onarılmı tır. Ancak ubat 2008'de gerçekle tirilen son saldırı sonucu parçalara ayrılan heykel yerine yenisi yapılması planlanmaktadır. 19

20 20

21 21

22 22

23 23

24 24

25 25

26 26

27 27

28 28

29 29

30 SONUÇ E itim, bireyin davranı larında, ya antısından yararlanarak olumlu de i melerin meydana getirilme sürecidir. Bu süreç insan ya amı boyunca devam eder. E itimi örgün ve yaygın e itim olarak iki gruba ayırmak mümkündür. E itimin gerçekle mesinde üphesiz ki çok çe itli araç ve gereçler kullanılmaktadır. Örgün ve yaygın e itim süreçlerinde kullanılması gereken en önemli araçlardan birisi de karikatürdür. Yeterince anla ılamamı olsa da karikatür sanatı e itim sürecinde çok önemli bir yere sahiptir. nsanı ele tirmek, dü ündürmek ve güldürmek gibi i levleri bulunan karikatürün temelinde insan ve toplumun e itimi yatmaktadır. Karikatür ele tiriye dayalı bir sanattır. Ele tiri ise dü ünmeyi, görmeyi, sorunların ve olumsuzlukların tespitini beraberinde getirir. Bu da çözüm yollarının üretilmesi için temel gerekliliktir. Bütün bunları mizah yoluyla yapmak ise karikatürün sihirli gücüdür. 30

31 KAYNAKÇA Danyal, N. (1992) Haydi Karikatür Çizelim, Ankara Kar,. (1999) Karikatür Sanatı, Adana Efe, H. (1998) Merhaba Gazetesi, ocak, Ulm-Almanya Özer, A. (1998) Kuramsal ve Uygulamalı Karikatür, Eski ehir Daban, M. (1992) Uygulamalı Karikatür Çizim Tekni i, stanbul Yeni Asır Gazetesi, 14 Aralık 1994, zmir RES M KAYNAKÇASI