SAYISAL ETKĐLE TELEVĐZYON YAYINCILIĞI..Gör.Ali Murat KIRIK

Transkript

1 SAYISAL ETKĐLE LEŞĐMLĐ TELEVĐZYON YAYINCILIĞI Arş.G.Gör.Ali Murat KIRIK

2 TELEVĐZYON YAYINCILIĞI Televizyon yayınc ncılığıığı çok geniş bir kapsama sahiptir. Televizyon, tüm t m insanlığı ilgilendiren bir kitle iletişim im aracıdır. r. Genel olarak televizyon yayınc ncılığıığı dediğimiz imiz olguda sadece bir medyadan birçok medyaya bilgi akışı sağlan lanır. Bununla birlikte televizyonun temel hedefi geniş kitlelere eğlence, e bilgi ve eğitim e hizmeti sunmaktır. Televizyon yayınc ncılığıığı servisi; birincil olarak bir noktadan birçok noktaya ulaşı şım m ve veri aktarımı sağlamak amacıyla ortaya çıkmıştır. Ancak yayını alan tüm t m izleyiciler tamamen pasif durumdadır. r. Son dönemde, d televizyon teknolojilerinin gelişmesi ve dijital veri yayınc ncılığının n tam anlamıyla etkin bir konuma gelmesiyle birlikte bu pasif izleyici kavramı tamamen ortadan kalkacaktır.

3 Televizyon Kavramı Televizyon, görüntg ntü ve görüntg ntüyle ilgili seslerin bir vericiden iletilen elektromanyetik dalgalar halinde yayılmas lmasını ve televizyon alıcılar ları sayesinde yeniden görüntg ntülenmesini sağlayan en yaygın n kitle iletişim im aracıdır. r. Televizyon kelimesi iki kelimenin birleşiminden iminden oluşmaktad maktadır. Bu kelime; "uzak" anlamındaki ndaki Yunanca sözcs zcük "tele" (τῆλε( τῆλε) ) ve "görme" anlamındaki ndaki Latince sözcük k "visio" visio" nun bir araya gelmesiyle ortaya çıkmıştır. Televisio kelimesi Türkçe ye televizyon olarak geçmi miştir. Kısaca K TV şeklinde gösterilmektedir

4 Televizyon Kavramı Standart bir televizyon sisteminin temel parçalar aları resim kaynağı ğı,, ses kaynağı ğı,, verici, verici anten, alıcı anten, televizyon alıcısı,, ekran ve hoparlörd rdür. r. Resim kaynağı ğı; canlı ve banttan yayınlarda değişiklik iklik göstermektedir. g Canlı görüntüler için i in profesyonel bir video kamera gerekmektedir. Banttan görüntg ntüler içinse i inse bir video cihazı şarttır. r. Ses kaynağı ise bir mikrofondan alınan elektrik sinyalini herhangi ses çıkışından iletilmesiyle oluşturulur. Verici; radyo sinyalleriyle ses ve görüntg ntünün n taşı şındığı sistemdir. Verici anten; vericinin radyo dalgalarını televizyon alıcısının n antenine taşı şıma işlevini i görmektedir. g Alıcı anten ise vericiden gelen radyo dalgalarını televizyon alıcısına taşı şıma işini i ini görmektedir. g Televizyon alıcısı; vericiden gelen radyo dalgalarını elektrik yardımıyla yla tekrar ses ve görüntg ntü formuna sokan cihazdır. Ekran; görüntg ntüyü izleyebildiğimiz imiz düz d z platformun adıdır. Hoparlör r ise sesi duymamıza imkan veren parçan anın n adıdır.

5 Televizyon Yayınc ncılığının n Kısa K Tarihi Hareketli görüntg ntülerin uzaklara iletilmesi düşüncesi, d görüntg ntünün çeşitli elemanlarından ndan yayılan ışığın n elektrik akımı değişimlerine imlerine çevrilebileceğinin inin anlaşı şılmasıyla doğmu muştur. Elektrik direnci ışık etkisiyle değişen en selenyumun, fotoelektriksel özelliklerinin 1873 te tesadüfen keşfedilmesinden sonra, Amerikalı bilim adamı G. R. Carey yayımda, binlerce selenyumlu fotosel taşı şıyan bir ekran kullanmayı düşünmüştür yılında y Fransız z bilim adamı Senlecq,, görüntg ntü elemanlarının sırayla iletimi ilkesini ortaya atmış ıştır yılında y yine Fransız z bir bilim adamı olan Maurice Leblanc, görüntünün n elemanlarını art arda yansıtan salınıml mlı iki ayna ile analiz yapmayı öne sürms rmüştür. r.

6 Televizyon Yayınc ncılığının n Kısa K Tarihi Nipkow 1884 yılında y basit bir televizyon aygıtı yapmış ve delikli tarama diskini gerçekle ekleştirmiştir. tir. Bu icada Nipkow Diski adı verilmiştir. A.B.D. li bilim adamı K.Zworykin ülkesinde Westinghouse firmasıyla çalışarak elektronik tarama yapan kamera tüpünü bulmuş ve 1924 yılında y Đkonoskop adı verilen bu resim tüpüyle t görüntg ntü yayınını gerçekle ekleştirmiştir. tir. Đkinci dünya d savaşı öncesi 1929 yılında y BBC şirketi Baird in in uygulamaya soktuğu u bu sistemle 30 satırl rlı olarak ilk televizyon yayınına na başlam lamıştır. Daha sonra satır r sayısını yükseltmek adına çalışmalar yapılm lmıştır. Satır r sayısı önce 60 a a sonra da 90 a a ve daha sonra da 180 e çıkarılmıştır.

7 Televizyon Yayınc ncılığının n Kısa K Tarihi Renkli televizyon (yani görüntg ntünün çözümlenerek üç ana renge ayrılmas lması) ) 1929 yılında y bulunmuştur. Renkli görüntg ntünün oluşturulmas turulması için in mevcut görüntg ntünün n yeniden çözümlenmesi gerekmektedir; ancak görüntg ntünün n yeniden oluşturulmas turulması, görüntünün çözümlenmesine göre g daha karmaşı şık k işlemleri i gerektirmekteydi. Renkli televizyon konusundaki ilk çalışmalar Amerika Birleşik ik Devletleri nde yapılm lmıştır. Televizyon çalışmaları Avrupa ve Amerika da olmak üzere çift koldan sürds rdürülmüştür. Öncelikle 1953 yılında y Amerika da NTSC sistemi (The( National Television Systems Committee) benimsenmiştir. Fransa da ise 1956 yılında y SECAM (Sequential( Color with Memory) ) sistemi kabul edilmiştir. Daha sonra Avrupa 1966 yılında y PAL (Phase( Alternating Line) ) sistemiyle NTSC ve SECAM ı takip etmiştir. tir. Televizyon sistemlerindeki gelişmeler üst üste yaşan anırken 1957 yılında y da Sputnik adlı uydu uzaya fırlatılmıştır.

8 Analog Televizyon Yayınc ncılığıığı Analog televizyon yayınc ncılığı,, televizyon görüntg ntüleri ve ses bilgilerini şifrelemekte ve yayınlar nları analog sinyaller aracılığı ığıyla göndermektedir. Bu gönderilen g görüntg ntüler ve ses bilgileri analog sinyaller halinde taşı şınmaktadır. NTSC, SECAM, PAL ve diğer analog sistemlerin tümüt dijital yayın n teknolojisinden çok önce meydana getirilmiştir. tir. Analog televizyon teknolojisi de diğer hareketli görüntg ntü sistemlerinde olduğu u gibi insan gözünün g n aldanmasıdır. Televizyon ekranında nda kareler ardı ardına aktığı için in insan gözüg bu aldatmacanın n farkına asla varmamaktadır. r. Eğer E ekranda saniyede 25 kare değil de 16 kare akarsa insan gözüg bu sefer aldanmamaktadır. Saniyede 25 kare geçiyorsa göz, g karelerin ardı ardına sıralands ralandığının n farkına varmamaktadır r ve ekrandakinin hareketli bir görüntg ntü olduğunu unu zannetmektedir. NTSC televizyon sisteminin ilk yıllary llarında 30 Hz lik bir değer er seçilmi ilmiştir. Günümüzde G 60 Hz kullanılmaktad lmaktadır.

9 Dijital (Sayısal) Televizyon Yayınc ncılığıığı 20.yy yy ın sonuyla birlikte yayınc ncılık, haberleşme ve iletişim im alanlarında nda kullanılan lan teknolojilerde çok hızlh zlı ve önemli aşamalar amalar kaydedilmiştir. Sayısal iletişim im teknolojisi aracılığı ığıyla yapılan televizyon ve radyo yayınc ncılık hizmetlerinde, analog yayın n sistemlerine oranla ses ve görüntü kalitesinin üstünlüğünün n yanında nda çeşitli bilgilerin de eş zamanlı olarak ve çok daha ekonomik koşullarla program iletme olasılığı ığı,, dünyand nyanın n değişik ik ülkelerini bu konular hakkında çeşitli araştırmalar rmalar ve denemeler yapmaya sevk etmiştir. tir. En başta ABD, Almanya ve Đngiltere olmak üzere birçok ülkede sayısal sal yayınc ncılığa a dayalı yapılan fizibilite çalışmaları ve saha denemelerinin parlak sonuçlar ları 21.yy yy ın yeni yayın n sisteminin sayısal sal yayın n sistemleri olacağı ğını tüm dünyaya açıkça a a göstermig stermiştir. tir.

10 Dijital (Sayısal) Televizyon Yayınc ncılığıığı Önceleri birkaç büyük ülkenin bir araya gelerek yürütty ttükleri bu çalışmalar daha sonra ITU nun gündemine alınm nmış ve nihayet ilk uluslararası toplantı 1995 yılında y Almanya da (Wiesbaden)) ve ikincisi Đngiltere de (Chester( - 97) yapılm lmıştır. Bu toplantılarda larda ülkelere dijital radyo ve televizyon yayınlar nları için in ayrılan frekans ve kanallar belirlenmiştir. Böylelikle B bu toplantılarla larla beraber dijital yayınc ncılığın n temelleri oluşturulmu turulmuştur. tur. Dijital teriminin TürkT rkçe e karşı şılığıığı sayısald saldır. Bilindiği i gibi elektronik sistemler analog ve sayısal sal olmak üzere ikiye ayrılmaktad lmaktadır. Analog sistemlerde elektrik sinyalleri sürekli s bir değişim im içerisindedir. i Sabit bir değer er yoktur; belli sınır s ve konumlarda her değeri eri alabilmektedir. Sayısal sinyallerin iletimi çok daha farklıdır. r. Bu tip sistemlerde elektriksel sinyaller olduğu u gibi iletilmez. Bu sinyallerin yerine bunlara karşı düşen rakamlarla sinyaller iletilmektedir.

11 Dijital (Sayısal) Televizyon Yayınc ncılığıığı Dijital televizyon yayınc ncılığının n en belirgin özelliklerinden biri de piksellere bölünmedir. b Pikseller, (byte( byte) ) görüntg ntü öğelerine verilen addır. Veriler kablolar veya mikrodalga linkler aracılığı ığıyla şifreli bir biçimde imde gönderilmektedir. g Şifreleme işleminde i görüntg ntülerde, seslerde ve verilerde herhangi bir kayıp p yaşanmamaktad anmamaktadır. Şifre çözüm m esnasındaysa ndaysa gönderilen g verilerdeki görüntg ntü ve ses öğeleri kendi seviyelerine göre g yeniden oluşturulmaktad turulmaktadır. r. Bundan dolayı da yeniden oluşturulan ses ve görüntg ntüler gerçeğin tıpatt patıp aynısıdır. Hiçbir kayıp p meydana gelmez. Dijital yayın n sistemlerinde veriyi gönderen g uca aktarım m ucu, bu verileri alan uca da alım m ucu denir. Bu iki ucun birbiriyle olan doğru ve hatasız z iletişimi imi sayesinde veri transferi yapılmaktad lmaktadır. Sayısal sinyallerin aktarım m ve alım m ucu arasında yeterli sinyal miktarı olduğu u sürece s görüntg ntüler orjinalin aynı kopyası olarak yeniden oluşturulmaktad turulmaktadır. r. Analog yayınlarda veri kayıplar plarının yaşanmas anmasından ndan dolayı görüntünün n tıpatt patıp p aynısının n oluşabilmesi ise neredeyse olanaksızd zdır.

12 Dijital (Sayısal) Televizyon Yayınc ncılığıığı Dijital televizyon yayınc ncılığıığı birden çok avantajı da beraberinde getirmiştir tir: Bir kanaldan 10 ila 15 program yayınlayarak kanalların n daha etkin ve verimli kullanılabilmesi, labilmesi, Hareketli bir pozisyondayken bile televizyon yayınının n taşı şınabilir bir antenle alınabilmesi, (Etkileşimli) imli) televizyon yayınc ncılığı,, bankacılık, k, alış ışveriş ve internet bağlant lantısı sağlamas laması Yansıyan işaretler i birleşti tiği i zaman bozuk görüntg ntü yerine yüksek y yayın n kalitesi sağlamas laması, Bir yayın n izlerken aynı anda DVD filmlerindeki gibi çoklu dil seçebilme ebilme olanağı sağlamas laması, Sinyal yeterli olduğu u sürece s parazitsiz ve kaliteli görüntg ntü ve ses yayını, Dijital vericiyle, analog vericiye göre g 20 db daha düşük d k verici çıkışış gücü sağlamas laması, Geleceğin televizyon teknolojisi olan Yüksek Y Çözünürl rlüklü (HDTV) ile 1920 X 1024 çözünürl rlükle televizyon yayını yapabilmesi, Çatılardaki ve balkonlardaki büyük b k görüntg ntü kirliliğine ine neden olan kablo karış ışmalarını minimum seviyeye indirgemesi, cm.lik düz d z ve ufak bir antenle yükselticisiz y yayınlar nların n rahatça a alınabilmesi, Ülkede Tek Frekans AğıA ğı-sfn (Single( Frequency Network) ile kurulabilmesi,[1] Analog yayında kapsanan aynı alanın, n, dijital yayında daha düşük d k güçg üçlü verici ile kapsanabilmesi ve dolayısıyla yla enerji tasarrufu sağlanmas lanması, Radyo ve televizyon alıcı ekranında; nda; istasyonun adı,, programın n adı,, programın n içerii eriği, i, programın süresi, gelecek program, deprem, yangın, n, sel felaketi gibi acil güvenlik g bilgileri, trafik anonsları, hava ve yol durumu, turizm bilgileri, borsa ve döviz d bilgileri vs. görünebilecek g olması, Mevcut telefon hatları üzerinden RS-232 kartı ile merkez stüdyoyla haberleşerek erek Pay Pier View (Đzlediğin in Kadar Öde) sisteminin devreye sokulabilmesi, Birden fazla yayının n tek bir televizyon vericisi ile yayınlanmas nlanması imkanı,, dolayısıyla yla da bu alanda ekonomik kazancın n sağlanmas lanmasıdır.

13 ETKĐLE LEŞĐM M (Đnteraktivite( nteraktivite) Etkileşim im olarak adlandırd rdığımız interaktivite kavramı yabancı dilden Türkçe ye girmiştir. Etkileşim; im; Đngilizce kökenli k kenli bir sözcüktür r ve "Interaction" Interaction" " kelimesine karşı şılık k gelmektedir. Đnteraktivite yani interaktif iletişim, im, kaynaktan gönderilen g mesajların n birbirleriyle ilişkili olmasına bağlı olarak alıcının katılımına olanak tanıyan çok yönly nlü bir süres reçtir. Etkileşimin imin altında yatan en önemli etken iletişim im kurulurken karmaşı şık k bir sürecin s yaşanmas anmasıdır. Etkileşimde imde önemli olan olgu; iletişimin imin hangi araçlarla yapıld ldığı değil kaynak ve alıcı arasındaki etki-tepki tepki ve katılım m bağı ğıdır. Türk Dil Kurumu; interaktivite yani etkileşim im kavramını toplumsal boyutlarıyla yla ele alarak "Toplum yaşam amında her şeyin hem kendisinin bağlı olduğu, u, hem de kendisine bağlı olan bir karşı şılıklı etkiler bütünlb nlüğü içinde inde bulunması; ; neden ile sonucun birbirinden ayrı değil, sıkıs sıkıya birbirine bağlı olması ve durmadan birbiriyle yer değiştirmesi" olarak tanımlam mlamıştır. Basit tanımıyla iletişim im ise; Bir yerden, bir kişiden, iden, bir makineden bir başkas kasına, herhangi bir ortamdan yararlanarak bilgi gönderme dirdir

14 Kavramsal Olarak Etkileşim im Etkileşim im sürecinde s her öğe e ilişkilidir ve belli ölçülerde bağı ğımsızdır. Bundan dolayı etkileşim im bağlam lamında gerçekle ekleşebilecek ebilecek bütün b n faaliyetlerin de kendine özgü sonuçlar ları bulunmaktadır. Etkileşim im sürecinde s geri bildirim yani feedback çok etkin bir konumdadır. Alıcı,, belirli bir kaynak tarafından iletişim im araçlar ları aracılığı ığıyla kendisine gönderilen mesajları geri bildirim yoluyla kaynağa a tekrar iletebilmektedir. Bu iletim, klasik iletişim im sürecindekinden s farklı olarak kaynağı ğın n da alıcıdan etkilenmesini sağlamaktad lamaktadır. Dolayısıyla yla etki süreci s kaynak ve alıcı arasında değişik ik ve çift yönly nlü bir boyut almaktadır. Đletişimin imin sağlıkl klı gerçekle ekleşip gerçekle ekleşmediğinin inin tespiti de etkileşim im süreci s içindeki i indeki geri bildirimin desteğiyle daha kolay anlaşı şılmaktadır.

15 Etkileşim im Niçin in Gereklidir? Televizyon iletişiminde iminde etki çok önemli bir konumdadır. Programlar aracılığı ığıyla gönderilen g anlam yükly klü mesajların n izleyiciler tarafından anlaşı şılması istenmektedir. Bu anlaşı şılma ise izleyicilerin mevcut programlara ilgi duyabilmesi ile gerçekle ekleşecektir. ecektir. Bu açıdan a etkinin yaratılmas lması ilginin yaratılmas lmasına bağlıdır. Đlginin yaratılmas lması televizyon yayınc ncılarına getiriler sağlayacakt layacaktır. Programların n izlenmesiyle reytingler artacak, reklam verenler tarafından büyük b k gelir akışı sağlanacak, ticari politikalar başar arıya ulaşacak, acak, izleyici üzerinde etki ve denetim sağlanacak, yayın n politikaları genişleyecektir. Tabii bu unsurların n tümünün t n başar arıya ulaşabilmesi abilmesi için i in en büyük b k görev g program yapımc mcılarına düşmektedir. d Đzleyiciler üzerinde etkiyi sağlayacak kişiler iler program yapımc mcılarıdır. r. Etki ve etkileşimi imi gelişterecek tek teknoloji dijital yayınc ncılıktır. televizyon sistemleri buna bağlı olarak gelişme gösterecektir. g Günümüzde G veri ve enformasyon akışı hızlı bir biçimde imde sağlanmaktad lanmaktadır. Özellikle internet aracılığı ığıyla bu akış hızlı bir boyut kazanmış ıştır. Her ne kadar internet ortamında interaktivite sağlan lanıyor olsa bile bu yeterli değildir. Etkileşim im gerçek ek amacına ulaşmamaktad mamaktadır. Etkileşimin imin tam olarak sağlanabilmesi için i in uygun ortamların n da kurulması şarttır. r. Đnternet teknolojisi hızlh zlı biçimde imde gelişti tiği i için i in internet üzerinde meydana gelen teknolojik gelişmeler kullanıcı çok da şaşırtmamaktadır. r. Bu alışı ışılan bir durumdur.

16 ĐNTERAKTĐF F (Etkileşimli) imli) TELEVĐZYON Televizyon, bütün b n izleyicileri etkisi altına almış ıştır. Bundan dolayı pasif izleyicilik kavramı oluşmu muştur. Pasif izleyicilik insanların n birbirleriyle daha az iletişim im kurmasına neden olmaktadır. televizyonculuk modelinin gelişebilmesi ebilmesi için i in milyonlarca dolar harcanmakta, uzun süreli s araştırmalar rmalar yapılmaktad lmaktadır. televizyon yayınc ncılığında amaçlanan şey; televizyon cihazının n kişileri ileri tanımas ması, zevklerini, hobilerini bilmesi ve sadece kumandanın n tek tuşuyla uyla alış ışveriş turuna çıkarmasıdır. r. Yani kişi i bütün b n yayınlar nları kendi zevk ve değerlerine erlerine göre seçip izleyebilecektir. televizyon sayesinde televizyon anlayışı yeni bir çehre kazanacaktır. televizyon; diğer bir adıyla etkileşimli imli televizyon yayını alan bütün b n izleyicilere programları kontrol etme yetkisi veren muhteşem em bir televizyon modelidir. televizyon, bütün b çevrimiçi (on-line line) ) servisleri (Elektronik program akışı ve program seçimi, elektronik mektuplaşma, ma, elektronik ticaret, interaktif reklamlar, internet erişimi imi v.b.) televizyon üzerinden bir buket halinde izleyiciye sunmaktadır. Bu buket sürekli s bir gelişim im ve değişim im halindedir.

17 Televizyon Nedir? televizyonda amaçlanan, yayını alan izleyicinin o anda seyretmekte olduğu programın n tüm t m içerii eriği i ile etkileşime ime girerek yayın n akışı ışını değiştirebilece tirebileceği i ve içerii eriği kendine özgü bir biçime ime getirebileceği i yayınc ncılık k modeli yaratmaktır. r. Kimi zaman kişiler iler belli uygulamalarda sadece yayını sunan televizyon cihazları ile etkileşme girseler de interaktif televizyonculuk ile asıl l amaçlanan şey geri bildirimin sağlanabilece lanabileceği i televizyon yayınc ncılığıdır. Veriler, bilgiler, enformasyonlar sadece yayınc ncıdan izleyiciye doğru değil, izleyiciden yayınc ncıya doğru da gönderilmektedir. g televizyon anlayışı dijital televizyon yayınc ncılığıığı ile beraber yapılmaktad lmaktadır. Aslına bakılırsa tüm t interaktif televizyon uygulamaları hem analog yayın n aracılığı ığıyla, hem de dijital yayınc ncılık k aracılığı ığıyla faaliyet gösterebilmektedir. g Ancak dijital yayınc ncılık aracılığı ığıyla yapılan interaktif televizyon yayınlar nları daha kalitelidir. Bununla birlikte analog yayında program ve bant genişli liğinden inden kaynaklanan sıkınts ntılar yaşanmaktad anmaktadır. Bilindiği i gibi dijital yayınc ncılıkta bant genişli liğinden inden kaynaklanan sıkınts ntılar mevcut değildir; aksine dijital televizyon yayınında nda program bir verici üzerinden yapılabilmektedir. Yine dijital televizyon yayınc ncılığının interaktif televizyon anlayışı ışına en büyük b k katkısı bütün n yayınlar nların n tamamen uydudan yapılıyor yor olmasıdır. Bu gerekçeler eler bir araya geldiği i vakit interaktif televizyon uygulamalarının n neden analog yayın üzerinden yapılamad lamadığı açıkça a ortaya çıkmaktadır. Artık k bütün b interkaktif televizyon uygulamaları dijital yayınc ncılık k temeli üzerine oturtulmuştur. tur.

18 Televizyon Nedir? televizyon modelinin yaralandığı en büyük b k kaynak internettir. Bunun en büyük b k kanıtı da SkyPe nin kurucuları olan Janus Friis ve Niklas Zennstrom un internet üzerinden televizyon yayını yapacak olan kanalı Joost dur dur. Joost un evlerde yaygınla nlaşacak acak olan interaktif televizyon cihazlarına öncülük k yapacağı ğını söylemek yanlış olmaz. Joost ile televizyon programları izlenirken aynı anda chat (sohbet) de yapılabilecektir. Bunun yanında nda televizyon programları arasından istenilen program izlenebilecektir. Dahası kişinin inin isteği üzerine yayınlar yapılabilecektir. televizyonlarda en önemli olgu geribildirimdir. Geribildirim olmadıktan sonra kaynağı ğın n etkilenmesi ve bilgilenmesi söz s z konusu olamamaktadır. Đngiltere deki Freeview sistemi de interaktif televizyon modeline örnek olarak gösterilebilir; g ancak bu tarz yayınlarda geri dönüşd yolu bulunmamaktadır. Bundan dolayı izleyiciler televizyon programlarına aktif olarak katılamamakta, oylamalarda yer alamamakta, ürün n sipariş edememektedir. Etkileşim im çok sınırls rlı kalmaktadır. Freeview de izleyici sadece farklı kamera açılara larını seçebilmektedir. ebilmektedir.

19 Televizyon Nedir? televizyon modeli beş öğeden oluşmaktad maktadır. Bu öğeler şunlardır: r: Yayınlar nları alacak izleyici televizyon seti yayınlar nları iletici şebeke ve platform Set-top top-box (Set üstü cihazı) yayın üretim araçlar ları televizyon yayınc ncılığının n yapılabilmesi için i in bu sayılan beş öğe eksiksiz bir biçimde imde bir arada bulunmalıdır. televizyon uygulamaları hazırlan rlanırken rken izleyici kapalı bir kutu olarak görülmektedir. g Bu interaktif uygulamalar her izleyiciye uygun bir biçimde imde hazırlanmal rlanmalıdır. r. Đnsanların n zevklerinin farklı olduğu u unutulmamalı ve interaktif uygulamalar buna bağlı olarak çeşitlilik göstermelidir. g

20 Televizyonun Tarihsel Gelişimi imi Đlk yapılan çocuk programı her ne kadar interaktif televizyonun temellerini oluşturmu turmuş olsa da yayınc ncı ve izleyici arasında yine de pasif yani tek yönly nlü bir ilişki vardır. r. Bu interaktif yayınc ncılık k yolunda yapılan ilk programın n adı Winky Dink and You (Winky Dink ve Sen) dur. Winky Dink bir çizgi film karakteridir. Aynı zamanda çok tanınm nmış bir çizgi karakterdir ve oyuncak bebekleri dükkanlarda d da satılmaktad lmaktadır. Winky Dink,, o dönemde d çocukların n da büyük b k ilgisini çekmektedir. CBS televizyonu tarafından 1950 yılında y Amerikan çocuklarını etkilemeye yönelik y çizilerek oluşturulmu turulmuş bir karakterdir. Çocuklara, (ellerinin aracılığı ığıyla) Winky Dink e yardım ediyorlarmış hissi verilmiştir. Örneğin; Winky Dink yere düşerken d çocuklar, onun paraşüte ulaşmas ması için in elleriyle köprk prü bile yapmış ışlardır. r. Hatta Winky Dink yetişkinlerin bile büyük b k ilgisini çekmiştir. Đşte bu program, izleyiciyi tam pasif durumdan çıkarmamış olsa bile oluşturuldu turulduğu u tarihe göre g interkaktif televizyon yolunda ortaya koyulmuş çok önemli bir yapıtt ttır.

21 Televizyonun Tarihsel Gelişimi imi 1970 li yıllar y interaktif medya adına çok daha parlak geçmi miştir. Özellikle Amerika Bileşik ik Devletleri bu teknolojiyi ön n plana çıkartmıştır. Ulusal Bilim Kurumu ( The National Science Foundation); Amerika Bileşik ik Devletleri nde interaktif medya adına test çalışmaları yapan üç kuruma sponsor olmuştur. Bu kurumlar interaktif medya ve uygulamalarını meydana getirebilmek için i in kablolu televizyon sistemini kullanmayı uygun görmg rmüşlerdir. Bu üç şirket; A.B.D. Sağlık k Departmanı,, A.B.D. Eğitim E Departmanı ve Welfare (Refah Şirketi-DHEW) DHEW) dir. Ancak bu üç şirketin yaptığı çalışmalar interaktif televizyon yayınc ncılığına yönelik y değildir. Şirketler sağlık k konusunu temel alarak çalışmalarını yürütmüşlerdir. Bu bakımdan interaktif televizyon adına kayda değer er bir şey yapılamam lamamıştır. Daha sonra sağlık k sektöründe kullanılan lan bu kablo sisteminin interaktif televizyon sistemlerinde de kullanılaca lacağı anlaşı şılmıştır.

22 Televizyonun Tarihsel Gelişimi imi Daha sonra bu çalışmaları Warnex Amex s Qube şirketi üstlenmiştir. tir. Bu şirket çok daha iyi bir alt yapıya sahiptir ve ekonomik açıdan a sorunları bulunmamaktadır. Bu açıdan a Warnex Amex s Qube şirketi interaktif televizyon adına büyük b k bir test yapmaya karar vermiştir. Bu testte; interaktif veri dikey bir biçimde imde analog sinyaller aracılığı ığıyla gönderilmig nderilmiştir. Böylelikle interaktif televizyon adına yapılan ilk büyük b k test analog sinyallerle gerçekle ekleştirilmiştir. tir. Bütün B n bilgiler gönderilen g veri içine i ine kodlanmış ıştır r ve veri ekrana ulaştığı vakit görüntg ntülenmiştir. Đşte bu çalışmayla birlikte ilk defa BBC tarafından geliştirilen teletext sistemi ortaya çıkmıştır yılında y Amerika nın interaktif televizyona yönelik y yaptığı çalışmaları gören Đngiltere, izleyicilere yönelik y yeni bir teknoloji üzerinde çalışmaya karar verir. Bu teknoloji teletext yayınc ncılığıdır. Başta BBC kanalı olmak üzere Đngiltere de teletext yayınc ncılığına yönelik y çalışmalar yapılmaya başlan lanır. Verilerin düzgd zgün n bir biçimde imde gönderilebilmesi g için i in bant genişli liği oranının n yüksek y olması gerekmektedir; ancak bant genişli liği teletext yayınlar nları için in sınırls rlıdır. r. Bu açıdan a ilk teletext yayınlar nlarının n veri aktarım m hızıh yavaştır r ve gönderilen g veriler sınırls rlıdır. r.

23 Televizyonun Tarihsel Gelişimi imi Teletext çalışmaları bu şekilde sürds rdürülürken rken interaktif televizyona yönelik y araştırmalar rmalar da yaygınla nlaşmıştır lı yıllarda kablo ve telefon hatları üzerinden veri aktarımı denemeleri yapılm lmıştır. Bilgisayar uygulamalarına yönelik y araştırmalar rmalar yapılm lmıştır r ve bunların interaktif televizyon yayınc ncılığında kullanılıp p kullanılamayaca lamayacağı denenmiştir. Aynı yıllarda interaktif televizyonun ticari boyutunun da farkına varılm lmıştır. marketçilik fikri interaktif televizyonun gelişmesine neden olmuştur li yıllara y gelindiğinde inde interaktif televizyon yayınc ncılığıığı gerçek ek anlamda oluşturulmaya başlanm lanmıştır. televizyon çalışmalarının hızlandırılmasının n bir diğer nedeni de dijital televizyon yayınc ncılığının n yaygın bir boyut kazanmasıdır. Bu yıllarda y Đngiltere başta olmak üzere diğer Avrupa ülkeleri interaktif televizyon projesine yönelik y araştırmalar rmalarını sıklaştırmıştır. Multimedya ev platformlarının n yaygınla nlaşmasıyla birlikte interaktif televizyon yayınc ncılığıığı da ticari amaçlara yönelik y yapılmaya başlam lamıştır.

24 Televizyonun Đçeriği televizyonun teknik boyutu da çok önemlidir. televizyon bilgisayar destekli olarak meydana getirilmiştir. tir. Teletext sisteminin gelişmi miş hali de denilebilir. televizyonun teknik boyutunda televizyon cihazı ve kumandası birbirinden ayrılamaz bir durumdadır. r. televizyonda izleyici yayınlar nları seyrederken ekrana ticari ürünlerle ilgili ikonlar gelecektir. Bu ikonlara tıklanarak t erişim im sağlanacak ve izleyici o ürünü sipariş edebilecektir. televizyon cihazı tek başı şına çalışamamaktadır. Bunun yanında nda set-top top-box cihazı da gereklidir. Đlk üretilen set-top top-box cihazlarının n renk kalitesi çok düşüktd ktü. Sadece 16 rengi içinde i inde barınd ndırıyordu. Daha sonra yeni yükleme y yapıld ldı ve set-top top-boxların renk seviyesi 32 ye yükseltildi. y televizyon yayınlar nlarının n alınmas nması için in ya ayrı bir alıcı gereklidir; ya da televizyon cihazının n içine i ine program yüklenmesi y şarttır. r. hizmetler için i in uydudan da yer kiralanmalıdır. r. Aynen televizyon yayınlar nlarında nda olduğu u gibi transponder kiralamak gerekmektedir. televizyon uygulamaları Stream Box denen cihaz aracılığı ığıyla uydudan mevcut alıcılara lara gönderilmektedir. televizyon uygulamalarına ayrı bir kanal açılması gereklidir. Set-top top-boxlar ve alıcılar lar (receiver( receiver) ) kapalıyken kendilerini güncellemektedir g ve böylelikle b yeni uygulamalar cihazlara yüklenmektedir.

25 Televizyonun Đçeriği televizyonun içerii eriğini ini dijital televizyon ve interaktif teknolojilerin birleştirmesi oluşturmu turmuştur. tur. Genel olarak interaktif televizyonun içerii eriğinde inde geri dönüşd olgusu bulunmaktadır. televizyonun kullanıcılara lara sağlad ladığı en büyük b k katkı farkındal ndalık duygusudur. Kişi i pasif olmadığı için in devamlı etkileşime ime açıkta ktır. Đstediği i an ve istediği i programla etkileşime ime girebilmektedir. televizyon geniş içeriğiyle iyle diğer teknolojilere fikirler vermektedir. Ticari pazarda devamlı üreticiler rekabet halindedir. Her üretici pazarda kar etmek istemektedir. televizyon bu pazara daha büyük b k rekabet olgusunu kazandıracak ve mallar daha kaliteli bir biçime ime gelecektir. Ürünler ve hizmetlerde büyük b k başar arı sağlama olgusu daha çok tüketiciye t yansıyacakt yacaktır.

26 Cine Digital Cine Digital yayın n platformu, öncelikle dijital televizyon yayınc ncılığıığı yapma amacıyla kurulmuştur. Daha sonra interaktif televizyon yayınc ncılığının n ortaya çıkmasıyla birlikte bu teknolojiye yönelik y denemeler yapmaya başlam lamıştır. Ancak bu yayın n platformunun hayatı pek uzun sürmemis rmemiştir. Bunun başlıca sebebi Star Digital yayın n platformunun kurulması ve futbol müsabakalarm sabakalarının n yayın hakkını satın n almasıdır. Cine Digital,, TürkiyeT rkiye de paralı yayınc ncılık k yapan kuruluşlar ların n atası olarak kabul edilmektedir. Öncelikle futbol müsabakalarm sabakalarının n yayın haklarını eline alan Cine Digital ardından yabancı filmler göstererek televizyon dünyasd nyasına na adımını atmış ıştır. Cine Digital yayın n platformu, bu yayınlar nlarını Cine 5 adlı şifreli kanalından ndan iletmiştir. tir. Yayın n hayatı boyunca Đzlediğin in kadar öde seçene eneğiyle abonelerine hizmet vermiştir. Fakat; günümüzde g Cine 5 kanalı şifresiz yayınlara geçmi miştir.ancak; Cine Digital hazırlatt rlattığı interaktif televizyon yayınc ncılığıığı projesine geçememi ememiştir.

27 Star Digital televizyon yayınc ncılığına yönelik y girişimlerde imlerde bulunan diğer bir platform Star Digital dir dir.. Star Digital; ; günümüzde g hizmet hayatını devam ettirememesine rağmen bu alana yönelik y büyük b k projelerin altına imzasını atmış ıştır. Hazırlanan bazı projeler hayata geçirilmesine rağmen esas anlamda yapılacak interaktif uygulamalara Star Digital in in ömrü yetmemiştir. tir. Bunun yanında nda yatırım m eksiklikleri de bu projelerin hayata geçirilememesine neden olmuştur.

28 Digiturk Türkiye de interaktif televizyon yayınc ncılığıığı alanındaki ndaki en gelişmi miş dijital platform Digiturk tür.. 27 Mart 2000 tarihinde kurulmuştur. 170 i i aşkın a n kanal sayısı bulunan Digiturk ü ün Türkiye, KıbrK brıs, Avrupa ve ayrıca Amerika'da i i aşkın a n abonesi bulunmaktadır. r.digiturk; ; platformundaki televizyon kanallarını, radyoları, interaktif ve dijital müzik m kanallarını, çok net görüntg ntü ve CD kalitesindeki ses yayınıyla yla abonelerine ulaştırmaktad rmaktadır. r. Digital yayın n teknolojisinin tüm t m imkanlarına na sahip olan Digiturk,, bu amaca yönelik y çalışmalarına halen devam etmektedir. Digiturk,, 2008 yılında y interaktif televizyon adına çok daha büyük b bir devrim yapmış ıştır. Abonelerine, Digiturk Plus u sunmuştur. Digiturk Plus tam anlamıyla interaktif yayınlara uygunluk gösteren g bir yayın n sistemidir. Digiturk Plus alıcısının n içerisinde, i hard disk içeren bir kayıt t bölümüb bulunmaktadır. Bundan dolayı kullanıcılar lar yayınlar nları seyrederken istedikleri zaman istedikleri kareleri durdurabilmekte, kaydedebilmekte ve daha sonra normal yayın akışı ışına geri dönebilmektedir. d

29 D-Smart Türkiye de interaktif televizyon yayınc ncılığıığı yapan bir diğer kuruluş D- Smart tır. Bütün n güncel g haberler, ekonomi, spor, hava durumu, yaşam, am, astroloji, yemek ve sağlık k gibi bilgilere ve oyunlara kumandanın üzerindeki ĐNTERAKTĐF tuşu u ile hızlh zlı ve kolay bir biçimde imde ulaşı şılmaktadır. Aktivasyon işleminden sonra bütün b interaktif uygulamalar kullanıma hazır r hale gelmektedir. Kumandanın ĐNTERAKTĐF tuşuna una basıld ldığı an ekrana ana menü gelmektedir. Buradan 400 kanala doğrudan ulaşı şılmaktadır. Bu menüde oyunların n yanı sıra çeşitli ana ve alt başlıklar bulunmaktadır. Ana başlıklar arasında; yaşam, am, haber, kültk ltür r ve ekonomi gündemi g yer almaktadır. D-Smart ın interaktif oyun kanalının n adı Smart Oyun dur. Smart Oyun 55.kanaldan abonelere hizmet vermektedir. FındF ndıkçı, Freecell, Solitaire, Renkli Tuğlalar, Sudoku,, Tavla gibi oyunlar bu platform içerisinde i bulunmaktadır. Ancak bu hizmetten faydalanmak için i in abonelerin belli bir ücret ödemesi gerekmektedir. oyunların n sayısı kullanıma bağlı olarak artış göstermektedir.

30 SONUÇ televizyon yayınc ncılığıığı tamamen yeni bir teknoloji üzerine kurulmuştur. Alışı ışılagelmiş televizyon anlayışı ile hiçbir ilişkisi bulunmamaktadır. Aksine bu sistem kendine has bir yapıya sahiptir. Pasif televizyon izleyicisini aktif bir duruma getirecektir. Programlara ra ve yayınlara olan izleyici katılımını arttıracakt racaktır. r. Đzleyicilere sunulan çoklu seçenekler enekler ve alternatifler yayınc ncılara ekonomik kazanç olarak geri dönecektir. Fakat; izleyiciler de interaktif televizyonun kapsamlı içeriğinden inden dolayı memnun kalacaklardır. r. Ancak; kafaları kurcalayan bazı hususlar da bulunmaktadır. Bu yayınc ncılığın n ne zaman ve nasıl yaygınla nlaştırılacağı,, tüketicilerin t bu sistemi kabullenip kabullenmeyecekleri tam bir muammadır. televizyon yayınc ncılığının n büyük b k bir pazar haline gelebilmesi için i in yatırım m miktarının n artması gereklidir. Bununla birlikte bu sisteme talep oluşturulmas turulması şarttır. r. Bu açıdan a yatırımc mcıların n bu riski göze g alıp p almayacağı gelecekte belli olacaktır. televizyon uygulamalarının n büyük b çoğunluğu ücretli olacağı ğından dolayı televizyon izleyicilerinin tercihleri interaktif televizyonun geleceğini biçimlendirecektir. imlendirecektir. Yatırımc mcılara düşen d en büyük k görev g ise izleyicilere interaktif televizyon yayınc ncılığını tanıtmalar tmaları ve avantajlarını belirtmeleridir. Hatta doğrudan interaktif televizyona yönelik y kapmayanların n yapılmas lması da sistemi yaygın n bir hale getirebilecektir.

31 SONUÇ Ekileşim im kavramı interaktif televizyonculukla beraber gündelik g hayatımızın n bir parças ası durumuna gelerek insanları derinden etkileyecektir. Böylece B kişiler iler sürekli s bir etki altında olacak; ancak interaktif televizyon sayesinde bu etkiye tepki göstererek g çift yönlü iletişim im sağlanacakt lanacaktır. Hatta insanların n hem televizyonla hem de birbirleriyle karşı şılıklı iletişim im içerisinde i bulunmalarıyla beraber çok yönly nlü iletişim im de sağlanacakt lanacaktır. televizyon kullanıcılar larına kişiye iye özel bir dünya d sunmaktadır. Bu dünyayd nyayı kullanıcılar lar kendi beğenilerine enilerine göre g biçimlendirmektedir. imlendirmektedir. Kullanıcılar, lar, kumandaları aracılığı ığıyla istedikleri uygulamaları seçebilmekte ebilmekte ve istedikleri programları izleyebilmektedir. Tercihlerin tümüt tamamen kullanıcılara lara bağlıdır. Bu açıdan a yayınc ncılar kişilerin ilerin zevk ve beğenilerine enilerine hitap edecek türden programlar yapma eğiliminde e olacaklar, alternatif program sayısını arttırarak rarak bütün b n kullanıcılar ları etkileme amacı güdeceklerdir.

32 SONUÇ televizyonun en büyük b k artılar larından biri de tamamen dijital teknolojinin ürünü olmasıdır. Bu açıdan a görüntg ntü kalitesi çok yüksektir y ve verilerde kayıplar minimum seviyededir. Bu sistem televizyona bağlanan ek cihazların n da sonunu getirmektedir Đzleyicilerin programları kayıt edebilmesi için i in video kayıt t cihazlarına ihtiyaçlar ları kalmayacaktır. Çünk nkü; izleyiciler artık k istediği i programları istediği i saatte izleyebilmekte, istediği programları kaydedebilmekte, programlar hakkındaki düşüncelerini d bir kaynak gibi yayınc ncılara gönderebilmektedirler. g televizyon her izleyicinin aynı zamanda birer yayınc ncı olmasına da olanak sağlamaktad lamaktadır. Çok yakın n bir gelecekte kişiler iler kendi odalarından kendi yayınlar nlarını gerçekle ekleştirebileceklerdir. Buna olanak tanıyan tek sistem interaktif televizyon yayınc ncılığıdır. Kullanıcılar, lar, televizyon cihazlarındaki menüleri kullanarak istedikleri kullanıcılar ların n yayınlar nlarına na erişebileceklerdir. ebileceklerdir. Zaten ticari yayınc ncılıkla birlikte kanal sayılar larında gözle g görülür g r bir artış kaydedilirken bir de interaktif televizyon ile izleyicilerin aynı zamanda birer yayınc ncı olması kullanıcılara lara çok sayıda alternatif sağlayacakt layacaktır.