MBA 507 (7) ALGILAMA VE KARAR ALMA

Transkript

1 MBA 507 (7) ALGILAMA VE KARAR ALMA

2

3 Algı Bireylerin çevrelerini anlamlandırabilmek adına duyumsal izlenimlerini düzenleme ve yorumlama sürecine verilen isimdir. davranışlarımız algıladığımız dünyaya göre şekillenir ie. tehdit algısı- korktuğumuz şeyler neyin tehdit olduğuna dair algılarımıza göre şekillenir

4 Neden aynı şeye bakıp ya da aynı şeyi okuyup farklı şeyler algılıyoruz?

5 Algılarımızı etkileyen faktörler algılayan - deneyim, ihtiyaç ve motivasyon, değerler, tutumlar algılanan şey - zıtlık, yoğunluk, büyüklük/ küçüklük, hareket, tekrar, yenilik durum - fiziksel, sosyal, örgütsel

6 Algılarımızı etkileyen faktörler kişisel özelliklerimiz tutum, amaçlar, ilgi alanları, beklentiler gurupla eğilimi - kadın/erkek beyaz ırk/ siyahi ırk vb.

7 Algılarımızı etkileyen faktörler Nesneyi gördüğümüz ya da deneyimi yaşadığımız durum - mekan, aydınlatma, sıcaklık ie. çok şık giyinmiş bir kişiyi haftasonu partide farketmeyebiliriz ama pazartesi işyerinde farkederiz

8 Algı Sürecinin Aşamaları dikkat ve seçicilik organizasyon yorumlama geri bildirim sonuç - algıladığımız şey ile ilgili duygu, düşünce, davranış

9 Atıf Teorisi Belli bir davranışa atfettiğimiz anlama dayanarak insanları nasıl yargıladığımızı açıklamaya çalışan teori

10 Atıf Teorisi Davranış içsel mi dışsal mı? içsel kaynaklı davranış: kişinin kontrol edebileceğini düşündüğümüz davranışlar dışsal kaynaklı davranış: insanların durumlar tarafından belirli bir şekilde yapmaya zorlandığı davranışlar

11 Atıf Teorisi ie. Çalışanın işe trafikten dolayı geç kalması dışsal, gece geç saate kadar gezdiği için geç kalması içsel

12 Atıf Teorisi 3 temel faktör: Farklılık: bireyin farklı koşullarda farklı davranışlar sergilemediği - işe geç kalan kişi hep geç kalıyorsa - içsel, nadiren geç kalıyorsa - dışsal Mutabakat (konsensus): herkes bir davranışa aynı tepkiyi veriyorsa

13 Atıf Teorisi herkes o gün trafiğin tıkalı olduğunu biliyorsa herkes geç kalma davranışının dışsal olduğuna mutabıktır Tutarlılık: Kişi sürekli aynı şekilde mi davranıyor, davranış tutarlıysa içsel nedenlere bağlarız

14 Atıf Teorisi Yanılgılar ve önyargılar atıflarımızı çarpıtabilir temel atfetme hatası - dış faktörlerin etkisinin daha düşük, iç faktörlerin daha yüksek olduğunu varsaymak başarılarımız içsel faktörlere, başarısızlıklarımızı dışsal faktörlere bağlarız - kendine hizmet eden önyargı

15 Algıda Seçicilik gözlemlediğimiz herşeyi özümleyemediğimiz için durumları küçük parçalar halinde algılarız ilgi alanlarımız deneyimlerimiz algıda seçicilik sayesinde bazı şeyleri atlayıp belli şeylere odaklarınırız - yanlış anlama riski de vardır

16 Halo Etkisi Birey hakkında karar verirken tek bir şeye odaklanıyorsak burada halo etkisi vardır. İnsanın tek bir özelliği üzerinde odaklanarak o insan hakkında genel görüş oluşturuyorsak bu halo etkisidir

17

18 Zıtlık Etkisi Kıyaslama sonucu oluşan algılar zıtlık etkisi algımızı çarpıtabilir bir insana karşı verdiğimiz tepkiler yakın zamanda birlikte olduğumuz insanlardan da etkilenir mülakatlarda aday sırası sonucu etkileyebilir mi?

19 O Ses Türkiye

20 Kalıplaştırma (Stereotyping) bir kişiyi ait olduğu guruba göre algılama genelleme yapma eğilimi cinsiyet, yaş, ırk veya dış görünüme göre kalıplaştırmalar yaparız

21

22 10 dakika ara...

23 Örgütlerde Algı İş görüşmeleri - ilk izlenim Performans beklentileri - kendini doğrulayan kehanet Performans değerlendirme

24 Algılar ve Karar Alma Örgütlerde sadece yöneticiler değil her kademede çalışan kendi yetkisi dahilinde karar alır her karar bilgiyi yorumlamamızı ve değerlendirmemizi gerektirir bilgiyi yorumlarken algılar önemli rol oynar

25 Örgütlerde Karar Alma Rasyonel Karar Alma Modeli problemi belirleme karar verme kriterini belirleme kriterlerin ağırlığı alternatiflerin belirlenmesi en iyi alternatifin seçimi

26 Örgütlerde Karar Alma Sınırlı Rasyonellik: insanların bilgi işleme kapasitesi kısıtlı bu yüzden basitleştirme eğilimi var ie. hangi üniversiteye gideceğimiz kararını verirken tüm üniversitelere bakmayız seçenekleri sınırlayıp karar alma

27 Örgütlerde Karar Alma Sezgi: karar almada en az rasyonel olan yoldur sezgilerine güvenerek karar alma deneyimlerimizden kaynaklı bilinçdışı süreç sezgisel karar alma süreci hızlıdır ve duygusaldır sezgiler ve rasyonel analiz birbirini tamamlar sezgilere de güvenmek günümüzde karar alma sürecinde yer alması gerektiği tartışılıyor

28 Karar Almada Önyargılar ve Yanılgılar Aşırı Güven Algısı: yetenekleri en zayıf olanlar performans ve yeteneklerinin düzeyinin yüksek olduğuna inanmaya en meyilli gurup kendi uzmanlık alanı dışında çalışanlarda daha yüksek

29 Karar Almada Önyargılar ve Yanılgılar Çıpalama Yanılgısı: ilk gelen bilgiye takılı kalınarak sonrasında gelen bilgilere uyum sağlayamama pazarlama - çıpalama ilişkisi: birisi bir rakam telaffuz ettiğinde sizin o rakamı görmezden gelme olasığınız düşük

30 Karar Almada Önyargılar ve Yanılgılar Doğrulama yanılgısı: geçmiş seçimlerimizi doğrulayan bilgiyi aramamız, seçimlerimizle çelişen bilgiyi görmezden gelip taraflı bilgilere odaklanmamız

31 Karar Almada Önyargılar ve Yanılgılar Bulunabilirlik yanılgısı: yargılarımızı bulunabilen bilgilere göre vermemiz - ie. çalışanı bugünkü performansına göre değerlendirme

32 Karar Almada Önyargılar ve Yanılgılar Bağlılık gösterme: Aksinin doğruluğunu gösteren kanıtlar olmasına rağmen bir konuda ısrar etmek insanlar bir başarısızlıktan kendilerini sorumlu tuttukları zaman yanlış bir tepki almak pahasına bu yanlışta ısrar etmek ie. çok emek verdim

33 Karar Almada Önyargılar ve Yanılgılar Tesadüf Yanılgısı: tesadüfi olaylara anlam vermeye ve hayali durumlardan batıl inanışlar yaratmaya başlarsak tesadüf yanılgısına düşeriz - ie. cumaları karar vermem

34 Karar Almada Önyargılar ve Yanılgılar Riskten kaçınma: kesin olanı tercih etme eğilimi Ben demiştim yanılgısı: olay sonuçlandıktan sonra sonucu önceden bildiğimize dair yanılgı

35 Karar Almayı Etkileyen Faktörler Kişilik Cinsiyet Zihinsel yetenek Performans değerlendirme Ödüllendirme sistemleri Resmi kurallar Sistemin getirdiği zaman kısıtları

36 Karar Alma Sürecinde Etik Faydacılık - en iyi olanı yapmayı hedefleme / verimlilik, etkinlik, yüksek kar gibi hedeflerde faydacılık şarttır insan hak ve özgürlükleri ihlal etmeden karar almak adalet

37 Toplumların Algı Yönetimi ve Liderlerin İmaj Yönetimleri v=0963wy9zilq