Çevre ve Orman Bakanlığı Çevre Yönetimi Genel Müdürlüğü. Çevre Mevzuatı. Hasan SEÇGĠN. Çevre Mühendisi

Transkript

1 Çevre ve Orman Bakanlığı Çevre Yönetimi Genel Müdürlüğü Çevre Mevzuatı Hasan SEÇGĠN Çevre Mühendisi

2 ĠÇERĠK Çevre Görevlisi ve Çevre Danışmanlık Firmaları Hakkında Yönetmelik Çevre Kanununca Alınması Gereken İzin ve Lisanslar Hakkında Yönetmelik Atık Mevzuatı ve Atık Yönetiminde Üretici Sorumlulukları

3 NEDEN ÇEVRE DENETĠMĠ? Çevrenin korunması, Çevre politika ve standartlarına uyumunun denetlenmesi, Sürdürülebilir kalkınmanın sağlanması, Haksız rekabetin önlenmesi

4 ÇEVRE GÖREVLĠSĠ VE ÇEVRE DANIġMANLIK FĠRMALARI HAKKINDA YÖNETMELĠK 2872 Sayılı Çevre Kanunu Ek Madde 2 (Ek: 26/4/ /23 md.) Faaliyetleri sonucu çevre kirliliğine neden olacak veya çevreye zarar verecek kurum, kuruluş ve işletmeler çevre yönetim birimi kurmak, çevre görevlisi istihdam etmek Bakanlıkça yetkilendirilmiş kurum ve kuruluşlardan bu amaçla hizmet satın almakla yükümlüdürler. Bu konuyla ilgili usûl ve esaslar Bakanlıkça çıkarılacak yönetmelikle belirlenir.

5 12 Kasım 2010 tarih ve Sayılı Resmi Gazetede yayımlanarak yürürlüğe girmiştir. Bu Yönetmeliğin amacı, Çevre görevlilerinin nitelikleri, sorumlulukları ve belgelendirilmeleri Çevre danışmanlık firmalarına yeterlik belgesi verilmesine ilişkin usul ve esasları belirlemektir.

6 ÇEVRE GÖREVLĠSĠNĠN YÜKÜMLÜLÜKLERĠ Çevre yönetimi faaliyetlerini mevzuata uygun bir şekilde yürütmek ve koordine etmekle, Yürütülen çalışmaları düzenli aralıklarla izleyerek ilgili mevzuatta belirtilen yükümlülüklerin yerine getirilip getirilmediğini tespit etmekle, Uygunsuzluk tespit edildiğinde tesis veya faaliyetin sahibine/sorumlusuna uygunsuzluğun giderilmesi için önerilerde bulunmak ve uygunsuzluğun giderilip giderilmediğinin takibini yapmakla, Yılda bir defadan az olmamak üzere ilgili mevzuat hükümlerine göre iç tetkik gerçekleştirmek ve iç tetkik sonucunda bir rapor hazırlamakla, bu raporu tesis veya faaliyet sahibine/sorumlusuna sunmak ve tesis veya faaliyet bünyesinde muhafaza edilmesini sağlamakla,

7 Atık geri kazanım, geri dönüşüm ve bertaraf tesislerini kurmak ve işletmek isteyen gerçek ve/veya tüzel kişiler, Bakanlıktan lisans almakla yükümlüdür. (Madde 11) Çevre Kanununca Alınması Gereken İzin ve Lisanslar Hakkında Yönetmelik 29 Nisan 2009 tarihli ve sayılı Resmi Gazate de yayımlanarak yürürlüğe girmiştir.

8 Sanayici Açısından Birden fazla yere birden fazla başvuru Her başvuruda aynı evraklar İzin sürelerinin farklı olması Hukuki konularda yaşanan sıkıntılar Endüstri üzerindeki yükün fazlalaşması Yetkili Merci Açısından Sağlıklı izin sisteminin olmaması = sağlıksız denetim sistemi Sağlıklı envanter sistemi oluşmamakta Bilgi alışverişi daha zordur Tesisin çevre açısından bir bütün olarak değerlendirilmesi zordur

9 Amaç Olumsuz çevresel etkileri olan faaliyet ve tesisler için, bütüncül yaklaşım çerçevesinde kirliliğin önlenmesi azaltılması kontrolü için tek bir çevre izni verilmesine ilişkin usul ve esasları düzenlemektir.

10 Süreçler Çevre lisansı : Atıkların toplanması, geri kazanılması, geri dönüşümü ve bertaraf edilebilmesine ilişkin teknik yeterliliği, GERĠ KAZANIM ÇEVRE LİSANSLARI BERTARAF ARA DEPOLAMA ĠġLEME ARINDIRMA

11 Süreçler Tesislerin veya faaliyetlerin Kirletici vasfı dikkate alınarak belirlenmiş olup, EK-1 Çevreye Kirletici Etkisi Yüksek Olan Faaliyet veya Tesisler 10 ana başlık altında 64 tesis ve/veya faaliyet Örnek Petrol rafinerileri EK-2 Çevreye Kirletici Etkisi Olan Faaliyet veya Tesisler 10 ana başlık altında 187 tesis ve/veya faaliyet Örnek Tuz işletmeleri

12 Süreçler Yetkili Merciiler Bakanlık EK-1 İşletme ve Faaliyetler İl Çevre ve Orman Müdürlükleri Ek-2 İşletme ve Faaliyetler

13 Süreçler Başvurular Çevre görevlisi Çevre yönetim birimi Çevre Danışmanlık Firmaları

14 Süreçler MEVCUT UYGULAMADA BU YÖNETMELİKLE Tamamen elektronik

15 ÇERÇEVE MEVZUAT ATIK TÜRÜNE GÖRE YÖNETĠM ĠġLETME VE BERTARAF - Çevre Kanunu - Büyükşehir Belediyesi Kanunu - Belediye Kanunu - Belediye Gelirleri Kanunu - Özel Çevre Kurumu Kuruluş Kanunu - Türk Ceza Kanunu - Atık Yönetimi Genel Esaslarına ilişkin Yönetmelik - Basel Sözleşmesi Türkiye de Atık Mevzuatı - Katı Atıkların Kontrolü Yönetmeliği - Tehlikeli Atıkların Kontrolü Yönetmeliği - Tıbbi Atıkların Kontrolü Yönetmeliği -Ambalaj Atıklarının Kontrolü Yönetmeliği - Atık Yağların Kontrolü Yönetmeliği - Atık Pil ve Akümülatörlerin Kontrolü Yönetmeliği - Bitkisel Atık Yağların Kontrolü Yönetmeliği - Hafriyat ve İnşaat Atıklarının Kontrolü Yönetmeliği - PCB ve PCT li Atıkların Kontrolü Yönetmeliği - Ömrünü Tamamlamış Lastiklerin Kontrolü Yönetmeliği - Ömrünü Tamamlamış Araçların Kontrolü Yönetmeliği - Elektrikli ve Elektronik Eşyalarda Bazı Zararlı Maddelerin Kullanımının Sınırlandırılmasına Dair Yönetmelik -Atıkların Düzenli Depolanmasına Dair Yönetmelik - Atıkların Yakılmasına İlişkin Yönetmelik -Atıksu Altyapı Ve Evsel Katı Atık Bertaraf Tesisleri Tarifelerinin Belirlenmesinde Uyulacak Usul Ve Esaslara İlişkin Yönetmelik Taşınımı na İlişkin Taslak Yönetmel ik TAġINIM Atıkların

16 ATIK MEVZUATI-TEBLĠĞLER Tanker Temizlem e Tesisleri Tebliği (2009) Çevrenin Korunması Yönünden Kontrol Altında Tutulan Atıkların Ġthalatına Dair DTS Tebliği (2011/3) Çevrenin Korunması Yönünden Kontrol Altında Tutulan Metal Hurdalara ĠliĢkin DTS Tebliği (2011/23) Pil ve Akümülatörleri n Ġthalat Denetimlerine Dair DıĢ Ticarette Standardizasyo n Tebliği (2010/15) Tehlikesiz ve Ġnert Atıkların Geri Kazanımı Tebliği Atıkların Ek Yakıt Olarak Kullanılması nda Uyulacak Genel Kurallar Hakkında Tebliğ ( ) YÜRÜRLÜK TEN KALKTI ( ) Atık Ara Depolama Tesisleri Tebliği ( tarih ve R.G.27916)

17 ATIK MEVZUATI- GENELGELER İnert Maden Atıklarının Alan Islahı, Restorasyon, Dolgu Maksadıyla Kullanımı veya Depolanmasına İlişkin Genelge (2010/13) Ormanlık Alanlarda Katı Atık Bertaraf Tesislerine Verilecek İzinlere İlişkin Genelge (2010/2) Entegre Atık Yönetim Planı (2010/9) Hafriyat Toprağı, İnşaat ve Yıkıntı Atıkları Yetki Devri (2008/06) Tıbbi Atıkların Güvenli Bertarafı (2008/9) Katı Atık Karakterizasyonu ve Katı Atık Bertaraf Tesisleri Bilgi Güncellemesi (2007/10) Tıbbi Atık Yıl Sonu Raporları (2006/25) Tıbbi Atıkların Sterilizasyonu (2006/7) Katı Atık Bertaraf Tesisleri İş Termin Plânı (2006/14) Tehlikeli Atık Taşınımı (2005/11) Katı Atık ve Atıksu Yönetimi (2004/12) Katı Atık (2004/7) Hafriyat Toprağı, İnşaat ve Yıkıntı Atıklarının Kontrolü (2004/5) Katı Atık (2003/8)

18 YÖNETMELĠK Atık Çerçeve Direktifi (75/442/EEC,15/07/1975) Atık Direktifi (2006/12/EC, 05/04/2006) ATIK YÖNETİMİ GENEL ESASLARINA İLİŞKİN YÖNETMELİK tarih ve sayılı Resmi Gazete Atık Listesinin Oluşturulmasına Dair Komisyon Kararı (2000/532/EC, 03/05/2000)

19 ATIK YÖNETĠMĠ GENEL ESASLARINA ĠLĠġKĠN YÖNETMELĠK Amaç Atıkların oluşumlarından bertaraflarına kadar çevre ve insan sağlığına zarar vermeden yönetimlerinin sağlanmasına yönelik genel esasların belirlenmesi En öncelikli seçenek önleme azaltma tekrar kullanım geri dönüģüm enerji geri kazanımı bertaraf En son seçenek

20 ATIK YÖNETĠMĠ GENEL ESASLARINA ĠLĠġKĠN YÖNETMELĠK Atık : Herhangi bir faaliyet sonucunda oluģan, çevreye atılan veya bırakılan EK-1 de yer alan sınıflardaki herhangi bir madde, EK I ATIK SINIFLARI Q1 AĢağıda baģka Ģekilde belirtilmemiģ üretim veya tüketim artıkları, Q2 Standart dıģı ürünler, Q3 Son kullanım süresi geçmiģ olan ürünler, Q4 DökülmüĢ, niteliği bozulmuģ ya da yanlıģ kullanıma maruz kalmıģ olan maddeler (örneğin, kaza sonucu kontamine olmuģ maddeler ve benzeri), Q5 Aktiviteler sonucu kontamine olmuģ ya da kirlenmiģ maddeler (örneğin, temizleme iģlemi atıkları, ambalaj malzemeleri, konteynırlar ve benzeri), Q6 Kullanılmayan kısımlar (örneğin, bozuk piller ve bitik katalizörler ve benzeri) Q7 Yararlı performans gösteremeyen maddeler (örneğin, kontamine olmuģ asitler, kontamine olmuģ çözücüler, bitik yüzey iģlem tuzları ve benzeri), Q8 Endüstriyel iģlem kalıntıları (örneğin, cüruflar, dip tortusu ve benzeri), Q9 Kirliliğin önlenmesi iģlemlerinden kaynaklanan kalıntılar (örneğin, yıkama çamurları, filtre tozları, kullanılmıģ filtreler ve benzeri), Q10 Makine/yüzey iģlemleri kalıntıları (örneğin, torna atıkları, frezeleme kırıntıları ve benzeri), Q11 Hammadde çıkarılması ve iģlenmesinden kaynaklanan kalıntılar (örneğin, petrol sahası slopları, madencilik atıkları ve benzeri), Q12 Saflığı bozulmuģ materyaller (örneğin, PCB'lerle kontamine olmuģ yağlar vb), Q13 Yasa ile kullanımı yasaklanmıģ olan ürün, madde ve materyaller, Q14 Sahibi tarafından artık kullanılmayan ürünler (örneğin, tarımsal, evsel, ofis, ticari ve market kalıntıları ve benzeri), Q15 Arazi ıslahı ve iyileģtirilmesi faaliyetleri sonucunda ortaya çıkan kontamine olmuģ madde, materyal ve ürünler, Q16 Yukarıdaki kategorilerde yer almayan herhangi madde, materyal ve ürünler.

21 ATIK YÖNETĠMĠ GENEL ESASLARINA ĠLĠġKĠN YÖNETMELĠK Bertaraf : EK-II A da yer alan iģlemlerden herhangi birisi, EK II-A BERTARAF YÖNTEMLERĠ D1 Toprağın altında veya üstünde düzenli depolama (ör, düzenli depolama vb), D2 Arazi ıslahı (ör, sıvı veya çamur atıkların toprakta biyolojik bozulmaya uğraması vb), D3 Derine enjeksiyon (ör, pompalanabilir atıkların kuyulara, tuz kayalarına veya doğal olarak bulunan boģluklara enjeksiyonu vb) D4 Yüzey doldurma (ör, sıvı ya da çamur atıkların kovuklara, havuzlara ve lagünlere doldurulması vb), D5 Özel mühendislik gerektiren düzenli depolama (çevreden ve herbiri ayrı olarak izole edilmiģ ve örtülmüģ hücresel depolama vb) D6 Deniz/okyanus hariç bir su kütlesine boģaltım D7 Deniz yatakları dahil deniz/okyanuslara boģaltım D8 D1 ile D7 ve D9 ile D12 arasında verilen iģlemlerden herhangi biri yoluyla atılan nihai bileģiklerin veya karıģımların oluģmasına neden olan ve bu ekin baģka bir yerinde ifade edilmeyen biyolojik iģlemler, D9 D1 ile D8 ve D10 ile D12 arasında verilen iģlemlerden herhangi biri yoluyla atılan nihai bileģiklerin veya karıģımların oluģmasına neden olan fiziksel-kimyasal iģlemler (örneğin, buharlaģtırma, kurutma, kalsinasyon vb), D1 0 Yakma (Karada) D11 Yakma (Deniz üstünde) D12 Sürekli depolama (bir madende konteynerların yerleģtirilmesi vb) D13 D1 ila D12 arasında belirtilen iģlemlerden herhangi birine tabi tutulmadan önce harmanlama veya karıģtırma, D14 D1 ila D13 arasında belirtilen iģlemlerden herhangi birine tabi tutulmadan önce yeniden ambalajlama, D15 D1 ila D14 arasında belirtilen iģlemlerden herhangi birine tabi tutuluncaya kadar depolama (atığın üretildiği alan içinde geçici depolama, toplama hariç)

22 ATIK YÖNETĠMĠ GENEL ESASLARINA ĠLĠġKĠN YÖNETMELĠK Geri kazanım : EK-II B de yer alan iģlemlerden herhangi birisi, EK II-B GERĠ KAZANIM ĠġLEMLERĠ R1 Enerji üretimi amacıyla baģlıca yakıt olarak veya baģka Ģekillerde kullanma R2 Solvent (çözücü) ıslahı/yeniden üretimi, R3 Solvent olarak kullanılmayan organik maddelerin ıslahı/geri dönüģümü (kompost ve diğer biyolojik dönüģüm prosesleri dahil) R4 Metallerin ve metal bileģiklerinin ıslahı/geri dönüģümü, R5 Diğer anorganik malzemelerin ıslahı/geri dönüģümü, R6 Asitlerin veya bazların yeniden üretimi, R7 Kirliliğin azaltılması için kullanılan parçaların (bileģenlerin) geri kazanımı, R8 Katalizör parçalarının (bileģenlerinin) geri kazanımı, R9 Yağların yeniden rafine edilmesi veya diğer tekrar kullanımları, R10 Ekolojik iyileģtirme veya tarımcılık yararına sonuç verecek arazi ıslahı, R11 R1 ila R10 arasındaki iģlemlerden elde edilecek atıkların kullanımı, R12 Atıkların R1 ila R11 arasındaki iģlemlerden herhangi birine tabi tutulmak üzere değiģimi, R13 R1 ila R12 arasında belirtilen iģlemlerden herhangi birine tabi tutuluncaya kadar atıkların depolanması (atığın üretildiği alan içinde geçici depolama, toplama hariç)

23 YÖNETMELĠĞĠN KAPSAMI VE ĠSTĠSNALARI Kapsam İstisnalar EK-IV de listesi verilen atıklar Atmosfere salınan gaz atıklar, Radyoaktif atıklar, TaĢ ocağı faaliyetleri ile mineral kaynakların aranması, çıkarılması, iģlenmesi ve depolanması sonucu oluģan atıklar, Hayvan kadavraları ile tarımsal atıklar, Sıvı haldeki atıklar hariç atık sular, Kullanım ömürleri bitmiģ patlayıcılar ve atıkları

24 YÜKÜMLÜLÜKLER VE MUAFĠYET Yükümlülük Muafiyet Lisans alma Atık bertarafı ve geri kazanımı yapan gerçek ve tüzel kiģiler Bakanlıktan lisans almakla yükümlüdürler. Çevre Kanununca Alınması Gereken Ġzin ve Lisanslar Hakkında Yönetmelik TaĢıma lisansı Atık toplama ve/veya taģıma iģlerini yapan kiģi, kurum veya kuruluģlar Ġl Çevre ve Orman Müdürlüklerinden taģıma lisansı almakla yükümlüdürler Lisans alma Atığın üretildiği yerde kendi atıklarının geri kazanımını yapan ve piyasaya sürmemek üzere geri kazanılan ürünlerin tamamını aynı tesis içerisinde tekrar kullanan tesis veya kuruluģlar TaĢıma lisansı Evsel atıklar Tehlikesiz atıklar Ambalaj atıkları

25 YÜKÜMLÜLÜKLER VE MUAFĠYET Yükümlülük Muafiyet Kayıt tutma Atık üreten tesis ve iģletmeler ile bertaraf ve geri kazanım iģlemlerini yapan kiģi, kurum ve kuruluģlar kayıt tutmakla yükümlüdürler. atık türü, atığın kod numarası, atık miktarı, atığın kaynağı, gönderildiği tesis, taģıma Ģekli, atığın EK-II A ve EK-II B de belirtilen yöntemlere göre tabi tutulduğu iģlemler yok

26 YÜKÜMLÜLÜKLER VE MUAFĠYET Yükümlülük Muafiyet Mali sorumluluk sigortası Tehlikeli atıkların toplanması, taģınması, geçici ve ara depolanması, geri kazanımı, yeniden kullanılması ve bertarafı faaliyetlerinde bulunanlar, faaliyetleri nedeniyle oluģacak bir kaza dolayısıyla üçüncü Ģahıslara ve çevreye verebilecekleri zararlara karģı tehlikeli atık malî sorumluluk sigortası yaptırmak zorundadırlar Tehlikeli atık dıģındaki diğer atık türleri Tehlikeli Maddeler Ġçin Yaptırılacak Zorunlu Sorumluluk Sigortalarına ĠliĢkin Tarife ve Talimat (09/05/ )

27 ATIK LĠSTESĠ Atık Yönetimi Genel Esaslarına İlişkin Yönetmelik Ek-IV Atık Listesi Sınıflandırma Türü: Atıkların kaynağı, oluşumları ve özelliklerine göre 20 Bölüm 839 Atık Tehlikeli Atık Muallaklı Atıklar 434 Tehlikesiz Atık

28 TEHLĠKELĠ ATIK KODLARI Atık Listesinde (M) işaretleri atıklar tehlikeli olma olasılığı bulunan atıklardır. Değerlendirme EK-III A ve EK-III B ye göre yapılır. ( * ) işaretli olanlar tehlikeli atıktır, Tehlikeli atıklar, EK-III A daki özelliklerden bir veya daha fazlasına sahiptirler, Atık Listesinde (A) işaretli atıklar, EK-III B de yer alan tehlikeli atık konsantrasyonuna bakılmaksızın tehlikeli atık sınıfına girer.

29 ATIK LĠSTESĠ 10 ISIL İŞLEMLERDEN KAYNAKLANAN ATIKLAR Enerji Santrallerinden ve Diğer Yakma Tesislerinden Kaynaklanan Atıklar (19 Hariç) ( ün altındaki kazan tozu hariç) dip külü, cüruf ve kazan tozu Uçucu kömür külü Turba ve işlenmenmiş odundan kaynaklanan uçucu kül * Uçucu yağ külü ve kazan tozu A Baca gazı kükürt giderme işleminden (desülfrizasyon) çıkan kalsiyum bazlı katı atıklar Baca gazı kükürt giderme işleminden (desülfrizasyon) çıkan kalsiyum bazlı çamurlar * Sülfürik asit A * Yakıt olarak kullanılan emülsifiye hidrokarbonların uçucu külleri A * Atıkların birlikte yakılmasından (co-incineration) kaynaklanan ve tehlikeli maddeler içeren dip külü, cüruf ve kazan tozu dışındaki birlikte yakılmadan (co-incineration) kaynaklanan dip külü, cüruf ve kazan tozu M * Atıkların birlikte yakılmasından (co-incineration) kaynaklanan ve tehlikeli maddeler içeren uçucu kül M dışındaki birlikte yakılmadan (co-incineration) kaynaklanan uçucu kül * Tehlikeli maddeler içeren gaz temizleme atıkları M , ve dışındaki gaz temizleme atıkları * Saha içi atıksu arıtımından kaynaklanan tehlikeli maddeler içeren çamurlar M

30 ATIK YÖNETĠMĠ GENEL ESASLARINA ĠLĠġKĠN YÖNETMELĠK EK-III A TEHLĠKELĠ KABUL EDĠLEN ATIKLARIN ÖZELLĠKLERĠ H1 H2 H3-A H3-B H4 H5 H6 H7 H8 H9 H10 H11 H12 H13 H14 Patlayıcı Oksitleyici Yüksek oranda Tutuşabilenler Tutuşabilen Tahriş edici Zararlı Toksik Kanserojen Korozif Enfeksiyon yapıcı Üreme yetisini azaltıcı Mutajenik Havayla, suyla veya asitle temasında toksik veya aşırı toksik gazları üreten maddeler Atıldığında veya başka bir madde üretirken, örnek olarak süzüntü suyu, yukardaki özelliklerden birini gösteren madde ve preparatlar Ekotoksik

31 ATIK YÖNETĠMĠ GENEL ESASLARINA ĠLĠġKĠN YÖNETMELĠK EK-III B TEHLĠKELĠ ATIK EġĠK KONSANTRASYONLARI a) Parlama noktası 55 0C, b) Yüksek seviyede zehirli olarak sınıflandırılan bir ya da birden fazla maddedeki toplam konsantrasyonun %0,1 olması, c) Zehirli olarak sınıflandırılan bir ya da birden fazla maddedeki toplam konsantrasyonun %3 olması, ç) Zararlı olarak sınıflandırılan bir ya da birden fazla maddedeki toplam konsantrasyonun %25 olması, d) R35 e göre aşındırıcı olarak sınıflandırılan bir ya da birden fazla maddedeki toplam konsantrasyonun %1 olması, e) R34 e göre aşındırıcı olarak sınıflandırılan bir ya da birden fazla maddedeki toplam konsantrasyonun %5 olması, f) R41 e göre tahriş edici olarak sınıflandırılan bir ya da birden fazla maddedeki toplam konsantrasyonun %10 olması, g) R36, R37 ve R38 e göre tahriş edici olarak sınıflandırılan bir veya daha fazla maddedeki toplam konsantrasyonun %20 olması, ğ) Kategori 1 ya da 2 de kanserojen etkisinin olduğu bilinen bir maddelerdeki toplam konsantrasyonun %0,1 olması, h) Kategori 3 de kanserojen etkisinin olduğu bilinen bir maddedeki toplam konsantrasyonun %1 olması, ı) R60 ya da R61 e göre üreme yetisini azaltıcı olarak sınıflandırılan Kategori 1 ya da 2 maddesindeki konsantrasyonun %0,5 olması, i) R62 ya da R63 e göre üreme yetisini azalttığı özelliği ile sınıflandırılan kategori 3 maddesindeki konsantrasyonun %5 olması j) R46 ya göre kalıtımsal değişikliklere yol açıcı olarak sınıflandırılan Kategori 1 ya da 2 maddesindeki konsantrasyonun 0,1 olması, k) R40 a göre kalıtımsal değişikliklere yol açıcı olarak sınıflandırılan Kategori 3 maddesindeki konsantrasyonun 1 de olması

32 ATIK SINIFLANDIRMA HĠYERARġĠSĠ Önceden yapılmıģ analiz var mı? Evet Hayır Atığa ve içindeki maddelere iliģkin bilimsel veri var mı (MSDS gibi)? Evet Hayır Fiziksel-Kimyasal Analiz Evet Hayır Tehlikeli mi? Biyolojik Analiz

33 Atık Sınıflandırma Kılavuzu Atık Sınıflandırma Kılavuzu; - Atık Listesi - Sınıflandırma Yöntemleri - Sınıflandırma Hiyerarşisi - Analizler - Atık Bilgi Formları - Sınıflandırmalar arası değişim tabloları

34 YAYIMLANAN KILAVUZ KİTAPÇIKLAR Sektörler: Döküm Deri Sektörü Galvanizasyon Metal İşleme Boya/Vernik Otomotiv Boya Üretim Atıkların sınır ötesi taşınımı Evimizdeki Tehlikeli Atıklar

35 TAKY-Atık Yönetim Planı Atıkların çevreyle uyumlu bir şekilde yönetimini sağlamak üzere hazırlanan kısa ve uzun vadeli program ve politikalardır. Atık Üreticileri, üç yıllık Atık Yönetim Planını hazırlayarak Valilikten onay alır. Mahalli İdareler, evlerden kaynaklanan tehlikeli atıkların yönetimine ilişkin planlarını Mahalli Çevre Kuruluna sunar. Valilik, atık üreticisinin ve belediyenin atık yönetim planlarını esas alan 3 yıllık İl Tehlikeli Atık Yönetim Planını hazırlayarak Bakanlığa sunar. Bakanlık, bölgesel atık yönetim planlarını hazırlar.

36 TEHLĠKELĠ ATIK TAġIMA ULUSAL ATIK TAŞIMA FORMU Form 4 Nüshadan oluşur A, B, C, D E (Uluslar arası Taşıma için kullanılır) A ve C nüshaları 2şer adet A A B C C D Tehlikeli atıklar Lisanslı araçlarla taşınmak zorundadır. 36

37 TEHLİKELİ ATIK BEYAN SİSTEMİ TABS TOPLANAN VERĠLER: (1) Firmaya iliģkin: Ad Adres - İletişim bilgileri Sorumlu personel bilgileri - Personel sayısı Sektör bilgileri- NACE Rev.2 (2) Atıklara iliģkin olarak; Atık kodu (6 haneli) Atık yağ ise kategorisi Atık miktarı Ölçü birimi İşlemin nerede yapıldığı (Tesis içi- Tesis Dışı- Stok İhracat) Geri kazanım /bertaraf yöntemi (R ve D kodları) Geri kazanım /bertaraf tesisi bilgisi 2010 YILI ATIKLARI OCAK-MART 2011 DE BEYAN EDĠLECEKTĠR

38 AMBALAJ ATIKLARI Yönetmelikte tanımlanan ekonomik işletmeler; Ambalaj üreticileri Internet erişim şifresi ile kod numarası almak Ek-4 Ambalaj Üreticisi Müracaat Formu nu doldurmak ve Ek-4 bildirimini şubat ayının sonuna kadar İl Müdürlüğüne göndermek Ürettikleri ambalajları ambalajlı olarak satışa sunuluyorsa (koli, shring, PP çuval) Ek-5 Piyasaya Süren Müracaat Formu nu doldurmak Piyasaya sürenler Internet erişim şifresi ile kod numarası almak Ek-5 Piyasaya Süren Müracaat Formu nu doldurmak Ek-5 bildirimini şubat ayının sonuna kadar il müdürlüğüne göndermek

39 ATIK YAĞLAR Sanayiciler, Tesislerinden kaynaklanan atık yağ miktarını en az düzeye indirecek tedbirleri almakla, Tesislerinden kaynaklanan atık yağların analizini Yönetmeliğin EK-1 listesinde verilen parametrelere göre Bakanlık tarafından yetkilendirilmiş bir laboratuarda yaptırarak atık yağlarının kategorisini belirlemekle, Yönetmelik EK-2 deki Atık Yağ Beyan Formunu doldurarak takip eden bir sonraki yılın Şubat ayı sonuna kadar İÇOM a göndermekle, Atık yağların lisans almış taşıyıcılar vasıtasıyla taşınarak, kategorilerine uygun lisanslı işleme ve bertaraf tesislerine gönderilmesini sağlamakla yükümlüdür.

40 ATIK PĠL VE AKÜMÜLATÖRLER Pil ve akümülatör üretenler ile piyasaya sürenler, Yönetmeliğe uygun şartlarda toplanmasını, taşınmasını ve bertarafını sağlamak ve bu amaçla yapılacak harcamaları karşılamakla yükümlüdürler. Pil ve akümülatör üreticileri ve ithalatçıları kota uygulaması ve depozito uygulaması sistemlerine tabidir. Pil üretiminde kurşun, cıva ve kadmiyum kullanımına kısıtlamalar getirilmiştir. Pil ve akümülatör ürünleri Türk Standartlarına uygun olarak etiketlenmek ve işaretlenmek zorundadır. Atık pil ihracatında Bakanlıktan onay alınır. Zararlı maddeleri içeren pilleri üretmemekle veya ithal etmemekle, ürettikleri veya ithal ettikleri pildeki zararlı madde miktarını en az düzeye indirecek tedbirleri almakla yükümlüdür. Pil ve akümülatörlerin ithalatı esnasında Bakanlığımızdan alınacak Çevre Uyum Belgesi bulundurulması zorunludur.

41 ELEKTRĠKLĠ ve ELEKTRONĠK EġYALARDA BAZI ZARARLI MADDELERĠN KULLANIMININ SINIRLANDIRILMASI Üreticiler; Yönetmeliğin yürürlüğe giriģ tarihinden sonra piyasaya sürülen elektrik ve elektronik eģyalarda Cr +6, civa, kadmiyum, kurģun gibi zararlı maddelerle, PBB ve PBDE gibi alev geciktirici malzemeleri kullanmamakla, Piyasaya sürdükleri ürünlerinin yönetmelikte belirtilen kriterleri sağladığını gösterir bilgi ve belgeleri 5 yıl süreyle muhafaza etmekle, Yönetmelik EK-3 te yer alan uygunluk beyan formunu her yıl ġubat ayı sonuna kadar Bakanlığa sunmakla,

42 BĠTKĠSEL ATIK YAĞLAR Yemeklik Bitkisel Yağ Üreticileri ; - Kızartmalık yağ ambalajlarının etiketlerinde Yönetmelikte tanımlanan çevre bilgisine yer vermek, - Piyasaya sürülen kızartmalık yağ miktarlarını yıllık olarak Bakanlığa bildirmek, - Prosesten kaynaklanan atık yağları (soap-stock, tank dibi tortu, yağlı toprak, yağ tutuculardan kaynaklanan yağlar) taşıma lisanslı araçlarla geri kazanım veya bertaraf tesisine göndermek, - Kullanılmış kızartmalık yağların düzenli olarak toplanması amacıyla halkın eğitimi ve bilinçlendirilmesine yönelik çalışmaları desteklemekle yükümlüdür. Atık Bitkisel Yağ Üreticileri; - Mutfaklarından kaynaklanan kullanılmış kızartmalık yağları diğer atık madde ve çöplerden ayrı olarak biriktirmek ve bunları lisanslı taşıyıcılarla lisanslı geri kazanım veya bertaraf tesislerine göndermekle yükümlüdür.

43 POLĠKLORLU BĠFENĠL VE POLĠKLORLU TERFENĠLLER (PCB/PCT) KullanılmıĢ PCB, PCB içeren madde ve ekipmanları elinde bulunduranlar; Bakanlığa bildirimde bulunmak, Bakanlıktan envanter kayıt numarası almakla, Arındırma ve/veya bertaraf işleminden sonra envanter bilgilerindeki değişiklikleri PCB envanter formu kullanarak Bakanlığa bildirmekle, PCB analizlerini yaptırmakla, Etiketleme yapmak veya yaptırmakla, Geçici depolama alanlarında gerekli hususları uygulamakla, Kurallara uygun olarak taşıma yapmakla, Tehlikelere karşı PCB li ortamlarda gerekli önlemleri almakla, Arındırma ve/veya bertaraf işlemlerini yönetmeliğe uygun olarak yapmak veya yaptırmakla, En geç 2025 yılı sonuna kadar PCB li madde ve ekipmanların bertarafını sağlamakla yükümlüdür.

44 Tıbbi Atıklar Tıbbi atık üreticileri (sağlık kuruluşu vb.): Atıkların kaynağında ayrı toplanması, taşınması ve geçici depolanması Belediyeler: Atıkların geçici atık depolarından alınarak bertaraf sahasına taşınması ve nihai bertaraflarının sağlanması sorumluludurlar. Atık yönetim planını hazırlamak Atıkları kaynağında ayrı toplamak Tıbbi Atık Üreticisi Atıkları ayrı taģımak Atıkları geçici depolamak Personeli eğitmek Bertaraf harcamalarını karģılamak Tıbbi atık miktarını kayıt altına almak

45 Ömrünü TamamlamıĢ Araçlar MEVCUT DURUM / UYGULAMALAR Ömrünü Tamamlamış Araçların Kontrolü Hakkında Yönetmelik tarih ve sayılı Resmi Gazete de yayımlanmıştır. Yeni üretilecek araçlarda kurşun (Pb), cıva (Hg), artı altı değerlikli krom (Cr6+) ve kadmiyum (Cd) kullanılması istisnalar dışında yasaktır. Üreticilerin ömrünü tamamlamış araçları bedelsiz geri alma zorunluluğu bulunmaktadır. Emniyet Genel Müdürlüğü ile çevresel açıdan uygun bir hurda araç kayıttan düşüme sisteminin geliştirilmesi sağlanmış olacaktır. HEDEFLER: Tüm hurda araçların kayıt altına alınarak, belirlenen oranlarda arındırma, geri dönüşüm ve bertarafının sağlanması. AB YE TAM UYUM:

46 Atık Elektrikli ve Elektronik EĢyalar MEVCUT DURUM / UYGULAMALAR 2002/96/EC (Atık Elektrikli ve Elektronik Eşyalar) sayılı Direktif kapsamında Atık Elektrikli ve Elektronik Eşyaların Kontrolüne ilişkin Yönetmelik Taslağı hazırlanmış olup, kurum ve kuruluşlar dan gelen görüşler değerlendirilmektedir. Yönetmeliğin yürürlüğe girmesiyle beraber elektrikli ve elektronik eşya atıklarının toplanması, işlenmesi, geri kazanımı ve bertarafı üretici sorumluluğu altında gerçekleştirilecektir. Ülkemizde kayıtlı 12 adet elektronik atık geri kazanım tesisi bulunmaktadır. Bu tesislerde atıklar çevre mevzuatına uygun olarak parçalanmakta ve demir, bakır, alüminyum, krom, pirinç, plastik, karton gibi malzemeler geri kazanılmaktadır yılı itibariyle yaklaşık ton elektrikli ve elektronik atığın geri kazanımı sağlanmıştır. HEDEFLER Yönetmeliğin 2011 yılı sonu itibariyle tamamlanması hedeflenmektedir. AB YE TAM UYUM: 2018

47

48 İLGİNİZ VE SABRINIZ İÇİN TEŞEKKÜRLER Detaylı ve Güncel Bilgi: