BÜTÜNCÜL PSİKOTERAPİ 8. DÖNEM

Transkript

1 BÜTÜNCÜL PSİKOTERAPİ 8. DÖNEM MAYIS DERS NOTLARI Editör Dr. Tahir ÖZAKKAŞ i

2 Psikoterapi Enstitüsü Eğitim Yayınları: 117 Bütüncül Psikoterapi Eğitimi 8. Dönem Mayıs 2010 Ders Notları ISBN Copyright Psikoterapi Enstitüsü Tüm hakları saklıdır. Yayıncının izni olmaksızın tümüyle veya kısmen yayımlanamaz, kısmen de olsa çoğaltılamaz ve elektronik ortamlarda yayımlanamaz. Birinci baskı: Ekim 2013 Editör: Tahir Özakkaş Yayıma hazırlayan: Sevgi Çorabatur Katkıda bulunanlar: Hayriye Nurdan Çam, Menekşe Arık Baskı: İklim Ofset Nişanca Mah. Arpacı Hayrettin Sok. No:21 Eyüp/İstanbul Tel: PSİKOTERAPİ ENSTİTÜSÜ EĞİTİM ARAŞTIRMA SAĞLIK ORGANİZASYON VE DANIŞMANLIK LTD. ŞTİ. Eğitim ve Kongre Merkezi: Fatih Sultan Mehmet Caddesi No285 Darıca-KOCAELİ Tel : Fax : Merkez: Bağdat Caddesi No: 540/8 Bostancı-İSTANBUL / TÜRKİYE Tel : Fax : ii

3 SUNUŞ İnsanlık tarihi boyunca, her toplumda psikolojik rahatsız-lıkları tedavi etmeye yönelik girişimler olmuştur. Bu alanda yapılan girişimler sonucu ortaya çıkan pek çok farklı ekolün savunucuları, kendi ekollerini yüceltme ve diğer ekolleri küçümseyerek ötekileştirme yoluna gitmiştir. Ancak buna rağmen farklı yaklaşımlardan bilgiler edinerek kuramını zenginleştirmeye ve bu alanda çalışmalar yapmaya başlayan öncü terapistler, psikoterapide bütünleşmeyi sağlayarak alandaki bölünmeleri büyük oranda azaltmıştır. Bütüncül psikoterapi, hastanın bilişlerinin, davranışlarının, kişiliğinin ve duygusal süreçlerinin yeniden düzenlemesine yardımcı olmak için pek çok farklı ekolden faydalanarak daha gerçekçi, uyumlu ve esnek bir çalışma alanı sunar. Eğitimini verdiğimiz bütüncül psikoterapi, zamanzaman eklektik ve asimilatif, genellikle de entegratif ve ortak faktörler üzerine kurulmuş bütüncül bir yaklaşımı içerir. Bireye, teori odaklı değil danışan odaklı bakmaya çalışan bütüncül psikoterapiler, farklı yaklaşımların bileşenlerini bir araya getirerek terapisti geniş bir vizyona ulaştırır. Bu amaçtan yola çıkarak, çeşitli bilimsel etkinlik, araştırma, eğitim ve yayın çalışmalarıyla, ülkemizde bütüncül psikote-rapi uygulamalarının gelişimine öncülük etmekten gurur duyuyoruz. Elinizdeki bu ders notları, ruhsal bozuklukların tedavisinde tek bir psikoterapi yaklaşımına bağlı kalmaktansa elindeki veriyi kullanarak uygulanabilecek en iyi tekniği ve teoriyi arayan bütüncül yaklaşımlı terapistler yetiştirme adına verilen Bütüncül Psikoterapi Teorik Eğitimi 8. Grubunun Mayıs ayı deşifrelerini sunmaktadır. Bu ders iii

4 notları, eğitim deşifresinin derlemesi olma özelliğiyle dünyada eşi benzeri görülmemiş bir yayın niteliği de taşımaktadır. Bu ders notlarında hipnoz, hipnoz uygulama örnekleri, hipnozun seviyeleri, tedavi amacıyla hipnozun uygulanması ve hastayı derin transa almanın yolları konuları ele alınmaktadır. Bütüncül psikoterapiler de insanın ruhsal yapısının gelişi-minde olduğu gibi zamanla özerkleşecek, bireyselleşecek ve ayrışarak psikoterapi ruhunu ayakta tutacaktır. Psikoterapi uygulayıcıları için önemli olduğunu düşündü-ğümüz bu eğitim ders notlarını, sizlerin ilgisine sunmak-tan kıvanç duymaktayız. Keyifli okumalar dileriz Tahir ÖZAKKAŞ Psikoterapi Enstitüsü Başkanı iv

5 İ Ç İ N D E K İ L E R MAYIS GÜN 1 SINAV ÖNCESİ KONU TEKRARI SINAV SONRASI DEĞERLENDİRME MAYIS GÜN 3 HİPNOZ KİŞİLİK GELİŞİMİ VE DIŞKILAMA BAĞLANTISI HİPNOZ UYGULAMA ÖRNEKLERİ HİPNOZUN SEVİYELERİ MAYIS GÜN 7 TEDAVİ AMACIYLA HİPNOZUN UYGULANMASI TEORİK BİLGİLERİN PRATİKTE UYGULANMASI HASTAYI DERİN TRANSA ALMANIN YOLLARI v

6

7 Mayıs GÜN

8

9 1 SINAV ÖNCESİ KONU TEKRARI BİLİŞSEL TERAPİDE TEMEL KABULLER Tahir Özakkaş: Yapamadığınız soru var mı? Sınavdan önce sormak istediğiniz soru var mı? Kursiyer Ö: Benim kafama takılan bir soru var. Bilişselde temel kabullerle ilgili iki tane sorumuz var. Bir tanesi, temel kabul, şemalar, otomatik düşüncelerin normal ve patolojik olanları, bir tanesi de Enstitü ve Beck ayrımı. Tabi o daha kendini gösteriyor da, patolojik durumlar nasıldır da yine temel kabulleri izah edip bunların içinden sağlıklı gelişim, sağlıksız gelişim diye yapacağız. Bu 29 tane var ya, kuramcılara göre her döneme ait oluşan temel kabuller, o listeyi de burada koyacak mıyız, o da bu sorunun içeriğinde mi? Tahir Özakkaş: Herhalde. Kursiyer G: Nasıl? 29 tane mi o zaman? Tahir Özakkaş: Evet. 41 e kadar çıkmıştı. Kursiyer Ö: Kuramcıları sırayla hatırlayacağız, ne demişlerse o. Tahir Özakkaş: Ne demişler mesela, örnek ver.

10 Kursiyer Ö: Freud la başlıyor. Temel güven, güvensizlikle başlıyor. Ondan sonra oral, anal dönem sıralamasına göre; girişimcilik, suçluluk, özerklik, utanç, Erikson a kaydım arada. Mahler in ayrılma, bireyselleşme dönemi var. Anlamlandırma, merak, merak duygusunun engellenmesi, ezber yok yani ben mantığa göre gidiyorum. Tahir Özakkaş: Mantığa göre gidersen her zaman doğru cevabı bulursun. Kursiyer Ö: Sonra, ego, mesela, egostate lerin bütünleşmesi, parçalanması, nesne ilişkileri devam ediyor, arkasından Masterson a gidiyor. Tahir Özakkaş: Gayet güzel gidiyorsun. Kursiyer Ö: Masterson ın nesi vardı? Nesi vardı Masterson ın? Tahir Özakkaş: Terk depresyonu kuramı vardı. Aklında bir tek Masterson ın adı kalmış. Kursiyer Ö: Preödipal döneme ait sorunlar, onların çözümü ve onların çözülememiş patolojik durumları diye anlatsak 29 tane olmasa da hoca tam puan verir? Tahir Özakkaş: Kesinlikle verir. Kursiyer Ö: Arkadaşlar, sırayla şöyle; Freud dan başlıyor, birleşme, birleşmeme, ayrışma, ayrışmama, merak etme, merakın yatışması, anlamlandırma, anlamlandırmama, girişimcilik, suçluluk. Mahler e gelince entegrasyon meselesi var. Bowlby geliyor, bağlanma stilleri, bağlanma, bağlanamama geliyor. Arkasından Kohut geliyor, aynalanma aynalanmama var. Kohut la şöyle devam ediyor; enerjinin form alması var. Masterson; bireyleşme, özelleşme arayışı. Erikson a geldiğinizde işte sekiz dönemine ait temel güven duygusu, özerkleşme, ayrışma, müteşebbislik, girişimcilik, suçluluk, iş yapıcılık, üretim, yeterlilik, yetersizlik, sadakat, sadakatsizlik, öncül olma, ardıl BPT MAYIS DERS NOTLARI

11 olma. John Watkins in ego psikolojisinde ego dağınıklığı var, Yalom un var olmayı hissetmek ve karşılığında hiçlik yokluk. Ondan sonra işte böyle devam ediyor. Tahir Özakkaş: Valla milletin moralini bozdun ha, herkesin morali yerlerde. DÖNÜŞTÜREREK İÇSELLEŞTİRME Tahir Özakkaş: Peki başka soru? Kursiyer: Ben dönüştürerek içselleştirmeyi soracağım. Tahir Özakkaş: Dönüştürerek içselleştirmeyi bilen kim var? Evet. Kursiyer: Dönüştürerek içselleştirme, Konut un bir terimi. Kohut diyor ki, başlangıçta bir çocuk enerji yumağıyla doğar ve bu enerji yumağının, narsistik enerji yumağının sağlıklı narsizme ulaşması için birincil aynalanma gerekir. Birincil, ikincil aynalanma ve optimal kırılmalar gerekir. Dönüştürerek içselleştirme aslında bir tür yavaş yavaş parça parça özdeşim (anlamına geliyor). Kişinin kendiliğini oluşturması, inşası için, Tahir Özakkaş: Buradan hemen idontefekte atlayabilirsiniz, değil mi? Kursiyer G: Evet. Bir kişi başlangıçta anneyle kaynaşmış haldedir. Annenin aynalamasıyla özdeşime açık hale gelir. Anne aynalar aynalar ama arada optimal kırar. Bu çocuğun dayanabileceği bir travmadır. Bu travmayla çocuk annenin yaptığı bir işi kendisi yapar. Kendisi yaparak annenin yaptığı o işle özdeşleşmiş olur. Böylelikle dönüştürerek içselleştirme ortaya çıkar, bu kendiliğin oluşmasıdır. Özdeşimle kendiliğin oluşması! Tahir Özakkaş: Bir örnek ver. Sınav Öncesi Konu Tekrarı 11

12 Kursiyer G: Örneğin bebek annesiyle mama yiyor. O sırada annenin telefonu çaldı. Telefonla ilgilenirken çocuk kaşığı ağzına aldı götürdü. Annenin her zaman yaptığı işleri onun adına kendisinin yapması, onu öğrenmesi, özdeşim yapması. Terapistle olan ilişkide ise terapistin o yatıştırıcı gücü, tarzı, tavrı, hasta tarafından içselleştirilir zaman içerisinde, bu hastanın dönüştürerek içselleştirmesiyle terapi olmasıdır. Tahir Özakkaş: Tam puan! Evet, özü bu! Özünü yakalarsanız, sorun yok. Ama özünü anlamazsanız hiçbir anlamı yok. Nükleer santral gibi doğru cümleleri kurduğunuzda çok güzel! Hiçbir şey yazmanıza gerek yok. Kursiyer: Dediniz ya idontefekt etmek falan? Tahir Özakkaş: O da şey, ego state terapisinde onun karşılığı oradaki özdeşimin idontefekti. Ego state de sormuşsak oradaki özdeşimin introjekten başka idontefekte kadar geçen süreçteki organizasyon şemasını oraya ulaştırabiliyorsanız burayla da linkini kurabilirsiniz. Bütüncülün (özelliği) bu zaten! Bütün kuramlar aynı şeyi söylemişler. Ufak ufak farklılıklar var. MASTERSON KURAMI VE KENDİLİK ÜÇLÜSÜ Kursiyer G: Hocam bir şey söyleyebilir miyim? Tahir Özakkaş: Hay hay. Kursiyer G: Bu Masterson da kendilik üçlüsünü normalde biz borderline göre anlatıyoruz. İşte bir kişinin ayrılma ya da kendilik aktivasyonu yaptığında terk depresyonuna düşmesi ve terk depresyonuna dayanamayarak savunmaya geçmesi. Tahir Özakkaş: Kesinlikle BPT MAYIS DERS NOTLARI

13 Kursiyer G: Kişi savunmaya geçtiği anda ya kendisini terk eden nesneye yapışmaya, yani kendilik aktivasyonundan vazgeçecek, ya libidinal enerjisini çeken nesneden uzaklaşma gösterecek ya da eyleme vuracak. Üç seçenek içerisinde gibi oluyor. Çünkü her depresyona girince eylemden vazgeçiyor. Tahir Özakkaş: Sistem doğru. Savunma denilen şey nedir? Kursiyer G: Savunma denen şey ya RORU da ya WORU da olmasıdır. Tahir Özakkaş: Bak, RORU da olması dedin, cümleyi doğru kurdun ama WORU yu anlatmadın. RORU da olması da WORU da olması da savunmasıdır. Çünkü gerçek kendiliğin dışında olan bir şey. Kursiyer Ö: WORU da olması eyleme vurma. Tahir Özakkaş: Eyleme vurma veya yapışma. Doğru. Kursiyer G: İşte ben de onu söylüyorum. WORU da olması aslında kötü kendilikte olması. Tahir Özakkaş: Tamam. Kötü kendilikte durabilir mi? Kursiyer G: Duramaz. Tahir Özakkaş: Ne yapar? WORU da kalarak ne yapar? Kursiyer G: Eyleme vurur. Tahir Özakkaş: Bir şık daha var orada. Kursiyer G: Kaçınır. Kursiyer Ö: Agresörle özdeşleşir. Tahir Özakkaş: Agresörle özdeşleşmenin Masterson cası nedir? Sınıf: Öfke. Sınav Öncesi Konu Tekrarı 13

14 Tahir Özakkaş: Agresörle özdeşleşme kelimesini ilk kullanan kim literatürde? Kursiyer G: Anna Freud. Tahir Özakkaş: Anna Freud. Teşekkürler. Anna Freud sağlıklı bir şekilde, normal bütün bir kendilik geliştirmiş bireyin agresör karşısında çaresiz kalmasına, bir çocuğun diş hekimine gittiğinde dişçi tarafından dişi çekildiğinde (evde) bebeğinin dişini çekmesi agresörle özdeşleşmek. Tam kendilik var, normal kendilik var, gerçek kendilik var. Ama parça kendiliğin oluşturduğu sistemlerde bu sisteme ne deniyor? Projective identification. Nerede oluyor? Mesela narsizmde düşün. Kursiyer G: Narsizmde parçalanmış kendilik var. Tahir Özakkaş: Özdeşim yapıyor. Borderline ne yapıyor? Aynı şeyi borderline da yapıyor. Özdeşim yapıyor. Diğerini parçalıyor, diğerini değersizleştiriyor ama WORU sisteminde, savunmada, dikkat ederseniz. RORU dayken zaten iyi anneye yapışarak, Kursiyer G: O zaman terk depresyonuna düşünce savunmaya geçiyor. Tahir Özakkaş: Terk depresyonunda gerçek kendiliğini inşa edebilmesi için orada dayanabilmesi lazım. Dayanamıyor ya WORU da agresörle özdeşleşerek WORU da kalarak savunmayı yapıyor ya da RORU da kalıyor, eğer her ikisini de yapamıyorsa eyleme vuruyor. Şimdi oturdu mu? Kursiyer G: Evet. Tahir Özakkaş: Dedik ki, sadece borderline konuşuyoruz ama kendilik üçlüsü dedik BPT MAYIS DERS NOTLARI

15 Kursiyer G: Biz normalde narsistin terk depresyonuna düşmesi (ile ilgili konuşursak) narsist ne zaman terk depresyonuna düşer, fanusu kırıldığında. Tek zihinlilik haline (bir müdahale) geldiğinde narsisistin terk depresyonu söz konusu. Tahir Özakkaş: Kesinlikle. Kursiyer G: O zaman parçalanmış kendiliğe geçer. Parçalanmış kendiliğe geçince değersizleştirici nesne ile özdeşim yapar ve kendisi değersizleştirici, develüe edici olur. Şizoitte ise mesafenin çok aşırı uzaklaşması ya da çok yakınlaşması terk depresyonuna neden olur. Tahir Özakkaş: Kesinlikle. Kursiyer G: Biz kendilik üçlüsü dediğimiz zaman ayrışma ve kendilik aktivasyonunda terk depresyonuna düşer diyoruz ama aslında narsist ve şizoid için biraz daha farklı bir tanım da gerekiyor. Tahir Özakkaş: Kesinlikle. Kursiyer G: Örneğin şizoitte biraz daha bağlanma tipleri, narsistte ise Stern in o kendilik çekirdeğinden yararlanarak açıklamak gerekiyor. Tahir Özakkaş: Çok doğru. Masterson orayı biraz zorlamış ama terk depresyonu kuramı çocuğun özerkleşme hareketi karşısında tutarlı ama şizoid ya da narsisti izah ederken tam oturmuyor. Orayı güzel yakalamışsın. 100 Puan! Sınıf: Nasıl? Tahir Özakkaş: (gülüyor) Sizin ileri eğitimlerde duyacağınız cümleleri yakalamış. İleri bütüncül eğitimler. Kursiyer Ö: Hoca şuna da razı arkadaşlar, kendilik aktivasyonu, terk depresyonu, savunmalar! Sınav Öncesi Konu Tekrarı 15

16 Tahir Özakkaş: Bu kadar yeter! Ama bu arkadaşımız, biliyorsunuz Masterson kuramını oluştururken ilk defa borderline ergenlerle başladı. Orada terk depresyonu kuramını yakaladı. Çocuk ne zaman bireyselleşme, özerkleşme ve ayrışma hareketlerine yönelirse annesinin libidinal enerjisini kesmesi ile ilgili ilk nesne ilişkileri canlanıyor ve terk depresyonu bileşenleri ile Mahşerin altı atlısına düşüyordu ve kuram bunun üzerine oturdu. Fakat daha sonra kuramını genişletip evrensel bir kuram haline getirebilmek için bir dürtü hissetti. Ben niye bir Freud olamayayım, dedi, anlatabildim mi? Bu bağlamda diğer kişilik bozuklukları ele aldığında, bu kuram geçerli olabilir mi diye test ettiğinde evet, narsizmde de, şizoid yapılarda da bireyselleşme ve ayrışma ile ilgili süreçlere girdiğinde terk depresyonu bileşenlerine düşeceğini söyledi. Fakat bunu ilk başta borderline üzerinden çalıştığı için narsizmde sistem nasıl olacak, şizoitte sistem nasıl olacak? Dedi ki, bunlardaki yapılar da bireyselleşme ayrışma süreçleriyle ilgilidir ama narsistik yapılar Mahler in gelişimsel evrelerinden erken bireyselleşme ve ayrışmadan önce ilk evrelerde 10, 12, 14. aylarda olduğu için henüz füzyon halindedir. Her bireyselleşme füzyonun çatlaması anlamını taşır. Çatladığı anda da yokluğa düşer. Parçalanma, fragmentasyon anksiyetesi dediğimiz, bu kimin? Fragmentasyon anksiyetesi? Sınıf: Kohut un. Tahir Özakkaş: Kohut un, çok güzel! Düşer dedi. Orada parçalanmaya dayanamaz. Ya develüe edici narsist, ya klozet narsist ya grandiyöz narsist tipinden birisine dönüşür sistem dedi. Bunları yapamazsa da eyleme vurur dedi. Bu eyleme vurmayı Kohut ne ile ifade ediyor? Sınıf: Dikey yarık BPT MAYIS DERS NOTLARI

17 Tahir Özakkaş: Dikey yarıkla ifade ediyor, aynı şeyleri söylüyor. Şizoid yapıda da yine her türlü bireyselleşme ve özerkleşme, çok uzaklaşma ve çok yakınlaşma anlamını taşıdığından dolayı mesafe ayarı üzerinden öbürüne uyum gösteren bir sistem yapılandırıyor. Onda da zorlanıyor biraz. Diyor ki, baktığınız zaman aslında bireyselleşme ve ayrışmayı şizoit ve narsiste oturtmak biraz zorlama oluyor. Çünkü alt yapıları farklı. Ama şizoidi daha çok Bowlby, Ainsworth gibi bağlanma kuramcıları ile ilişkilendirdiğinizde daha makul ve mantıklı. Şöyle diyebilirsin, patolojiler eşit perspektifte insanın gelişimsel sürecinde bazı patolojiler A şıkkında, berderline da daha çok bağlanma ya da konnekte kalmayla ilgili yapı önemli iken - öbürünün sevgisi ve değerliliği - ; şizoitte bağlanma stilini daha önemli, diğerinde, narsistte ise, Sternin kendilik çekirdeklerinin aktivasyonu daha önemli. Bunların patolojilerinin daha aktif olması sistemi belirliyor diyebilirsiniz. Diğerleri paralel gelişiyor. Evet, kafanızı karıştırmayayım. Kursiyer G: Hocam Mahşerin altı atlısında da birkaç karışıklık oldu. Şöyle, terk depresyonu, ölümcül öfke, suçluluk duygusu, boşluk hiçlik duygusu, çaresizlik ve umutsuzluk. Ölümcül depresyon. Kursiyer Ö: Anaklastik depresyon. Tahir Özakkaş: Terk depresyonu, anaklastik depresyon! Boşluk ve hiçlik, umutsuzluk ve çaresizlik birlikte. Panik duygusu var. Anaklastik depresyon duygusu, suçluluk, cinai öfke var. Kursiyer G: Pasiflik var, onu söyleyeceğim! Tahir Özakkaş: Pasifliği bir savunma olarak değerlendirip umutsuzluk ve çaresizliğin içine koyabilirsiniz. Sınav Öncesi Konu Tekrarı 17

18 ANKSİYETE ÇEŞİTLERİ: Kursiyer G: Bir de anksiyete çeşitlerini soracaktım. Dinamik kurama göre: İmpulsif anksiyete. Bu oral dönemdeki dürtülerin kontrol edilemeyeceği kaygısı. İkincisi seperasyon anksiyetesi bu ayda anne ile ayrışamamanın daha sonra sevgi nesnesiyle ayrışamaması anksiyetesi. Üçüncüsü kastrasyon anksiyetesi, bu da ödipal dönem çatışması, baba türevleri karşısında hissedilen anksiyete. Dördüncüsü süperego anksiyetesi. Ayrıca fragmantasyon anksiyetesi var Kohut un tarif ettiği ve bir de varoluşsal anksiyete var. Tahir Özakkaş: 100 Puan. Kursiyer G: Ama başlangıçta normal ve patolojik anksiyete var. Tahir Özakkaş: Normal ve patolojik! Normal anksiyete de normaldir zaten, sizlerin yaşadığı şu andaki anksiyete gibi. (gülüyor) Kursiyer Ö: Hocam devamı var. Bu 9 puan oldu. DSM ye göre anksiyeteler de var. Kursiyer G: Hocam bir de aynalanma çeşitleri var. Aynalanmada birincil aynalanma, ikincil aynalanma var. Bir de ters aynalanma falan gibi şeyler var ama özellikle birincil ve ikincil aynalanma. Birincil aynalama çocuğun grandiyöz hali hissetmesi ve annesinin çanak tutması ve ona Sen aslansın kaplansın, muhteşemsin! demesi. İkincil aynalanma çocuk dış gerçeklikle karşılaştığında artık kendi tanrılığından vazgeçerken bunu anne babaya atması ve anne baba bunu kabul etmesi, çocuğun anne babanın bir uzantısı, onun kendilik nesnesi haline dönüşmesine izin vermesi ikincil aynalanma. Eğer çocuğa anne baba Ben senin yaşındayken daha neler yapardım şeklinde çocuğa söylüyorsa bu ters aynalanma. Ama yetersiz aynalanma spektral bir şey, onu özellikle söylememize gerek var mı, bilmiyorum BPT MAYIS DERS NOTLARI

19 Tahir Özakkaş: Yazarsanız yazın. Kursiyer Ö: Hocam bir şey söyleyeceğim. Tahir Özakkaş: Söyle! Kursiyer C.: Selfteki Kursiyer Ö: Bi dakika, bir dakika! Bununla ilgili bir şey söyleyeceğim. Tahir Özakkaş: Ama ona söz verdim ben. Söz vermiyorum, buyurun hanfendi. BİPOLAR SELF Kursiyer: Selfteki kutuplar iki yönlüydü, İki tane gibi anladım. Bir kendine yapılan bir kendilik nesnesi var, bir de nesneye yapılan iki duygu var. Onu bir daha tam gösterebilir misiniz? Tahir Özakkaş: Anlamadım soruyu. Kursiyer: Bipolar selfteki iki kutuplu duygudaki dambılları tam yerleştiremedim ben. Biri tamam, idealize edilmiş ebeveyn imagosu, diğer dambıl da grandiyöz kendilik. Ama bir de nesneye yaptığı da var, karşı tarafta. Öyle mi? Tahir Özakkaş: Hayır. Nesneye, yani kendilik nesnesi olmayan herhangi bir varlığa sokaktaki insan, cadde, demir, dağ, taş bu nesne. Nedir, yatırım yapıyor zihninde nesneye. Anlatabildim mi, nesne tasarımı var! Bir de kendiliğinizin bipolar self olarak kendilik nesneleriyle kurmuş olduğunuz ilişki var. Burada kendilik nesnesi işlevi gören nesne, insan zaman zaman sizin grandiyözitenizi yansıtamadığı zaman, zaman zaman ışığına sığınacağınız, şemsiyesinin altına gireceğiniz ısınacağınız bir güneş. Kursiyer: Orada da ikili kutup yok mu? Sınav Öncesi Konu Tekrarı 19

20 Tahir Özakkaş: Yok, bu bahsettiğimiz bipolar self işte. Orada nesne sizin uzantınız olarak işlev görüyor. Kursiyer G: Hocam, bipolar self aslında ilişkisel duraklamanın olmasıyla kendiliğin gelişmesidir bipolar self. Tahir Özakkaş: Hayır! Bipolar self hayat boyu vardır. O olgunlaştıkça bunun fonksiyonel hali ile karşılaşırsınız. Kohutyen kuram, bipolar selfi hep kabul eder, hep kendilik nesneleri ile hayatı sürdürürüz. Siz olmasanız ben hiçbir işe yaramam. Ben olmasam siz hiçbir şeye yaramazsınız. Kursiyer G: Bipolar self ve grandiyöz kendilik arkaik bir şekilde var. Tahir Özakkaş: Bunun prekürsörleri hep içimizde olacak. Var. Primer narsistik düzlem diyoruz buna, bu sekonder narsizme geçtiği zaman olgun hali (gelişiyor). Bipolar self hep hayatımızda olacak. Kursiyer Ö: Masterson ın aynalayarak yorumlaması aynalanma içerisine katılmalı mı, katılmamalı mı? Tahir Özakkaş: Şöyle bir soru gelirse, Kohutyen aynalaması ile Masterson aynalamasının benzerlikleri ve farklılıkarını üç ayrı vakada anlatın diye bir soru gelirse böyle cevaplarsınız. Kursiyer Ö: O da aynalama olduğu için. Tahir Özakkaş: Hiç alakası yok! Orada sadece aynalama kelimesindeki kelime olarak aynı. Ama biliyor da anlatırsan yıldız alırsın. EGO STATE LER Kursiyer: Bir de ego state lerden bahsedelim hocam. Tahir Özakkaş: Ego state lerle ilgili neyi soruyorsunuz? BPT MAYIS DERS NOTLARI

21 Kursiyer G: Önce ayrı tanımladığı daha sonra bunun normal yaşamda olduğunu düşündüğü bir şey değil mi? Tahir Özakkaş: Evet. Ego state, ego durumları bilişsel şemaların karşılığıdır. Her türlü ilişkimizde mutlaka bir ego state halindesiniz. Ego stateler birbiriyle bağlantılı ve haberdar ise sağlıklı bir bireyden bahsederiz. Bağlantılar koptukça çoğul kişiliğe doğru giden bir sürece geçer. Kursiyer Ö: Bilişsel ve duygusal bağlantı. Tahir Özakkaş: Evet, bilişsel ve duygusal bağlantı. Kursiyer G: Normalde bilgi olarak da duygu olarak da birbiriyle bağlantılı olacak ve bugünkü ego durumlarımız hem geçmiş hem de bugün arasında uyumlu olacak. Tahir Özakkaş: Evet, kesinlikle. Kursiyer G: Nevrotiklerde bilgi düzeyi vardır, duygu düzeyi azdır. Tahir Özakkaş: Kopuk kopuktur. Kursiyer G: Çoğul kişilikte birbirinden habersizdir. Tahir Özakkaş: Tamamen habersizdir. Çok güzel! Kursiyer Ö: Ezberleyeyim dediğim bir paragraf vardı, okuyayım mı hocam onu? Tahir Özakkaş: Oku. Kursiyer Ö: Bir ego durumu elementere ortak bir prensip çatısı altında bir araya getirilen ve az çok geçişli ve sınırlı, diğerlerinden ayrılmış, organize bir deneyim veya davranış sistemidir. Tahir Özakkaş: Bunu böyle yazsanız 0 alırsınız! (kahkahalar) Sınav Öncesi Konu Tekrarı 21

22 Bu sizin özgün cümlelerinize dönüşmediği müddetçe, motamot ezberlediğinizde hiçbir şey bilmiyorsunuz ve ezberlemişsiniz demektir, sıfır alırsınız! Kitaptaki ya da benim cümlelerimi motamot yazan arkadaşlar sıfır alırlar. Kendi özgün kelimelerinizi sindirilmiş bir şekilde aktarırsanız 100 alırsınız yanlış bile olsa! (gülmeler) Sadece kendilik aktivasyonunuzu gerçekleştireceksiniz! Bazen arkadaşlar o kadar güzel kurgular yapıyorlar ki, tamamen yanlış ama ben hayran kalıyorum, 100 veriyorum. Çünkü bir kuramcı olabilir o arkadaş! Önemli olan yaratıcılığınız, spontanlığınız, doğallığınız, içtenliğiniz, entegrasyon gücünüz. Kursiyer: Atarsak. Tahir Özakkaş: Bazen ben de atıyorum. Ama söylüyorum, bu benim atmam arkadaşlar, diyorum. (gülüyor) Evet? Kursiyer G: Küçük adamla fosil adam aslında aynı değil mi? Tahir Özakkaş: Evet, evet. Kursiyer C.: Küçük adamın geleceğe taşınmış hali fosil adam değil mi? Tahir Özakkaş: Aynı olarak kullanın, ben tekrar değerlendirip bakayım detayda farklılık var mı (diye). Kursiyer: Küçük adam ile fosil adam var ama fosilleşen patolojik herhalde! Kursiyer: Hayır ya! Tahir Özakkaş: Sabah sabah kafamı karıştırmayın. (gülüyor) Peki, yavaş yavaş alıştık mı? Anksiyetesi artan var mı? (gülüyor) Sınava girerken ben hiçbir şey bilmediğimi hissederim, soruları okurum, ondan sonra da böyle bir çözülür. Bunun sebeb-i hikmeti annem dualı pirinçler yutturur. Yutmadıysanız ayvayı yediniz. Evet, hadi buyurun arkadaşlar! BPT MAYIS DERS NOTLARI

23 2 SINAV SONRASI DEĞERLENDİRME T ahir Özakkaş: Sorusu olan var mı? Paylaşmak isteyen? Kursiyer E.: Hocam sınavda yazarken bir şey acaba böyle mi diye geldi aklıma da. Kendilik ve ego kavramları açısından, egonun sanki kendilikten kopan bir parça olabilir mi acaba hocam? Kendilik oluşmadan ego oluşabilir mi, nasıl oluşur? Kendiliği zayıflığı, egosu güçlü olabilir mi, olabilirse de ancak şöyle olabilir gibi geldi. Şöyle, çünkü ilk önce var olacak, kendiliğini inşa edecek, sonra o kendilik dürtüyle süperegoyu barıştıracak bir şey olacak, nasıl var olacağını çerçeveleyecek belki de. Dolayısıyla kendilik oluşmadan ego nasıl oluşur, oluşabilir mi, bu benim aklıma soru içerisinde geldi ve oluşanın nasıl olduğu? Şuradaki sahte kendiliği inşa edebilmek için ego oluşuyor ve güçleniyor belki de diye düşündüm ama size sormak istiyorum. Tahir Özakkaş: Bir bilim adamı olsaydın, bilim adamısın da Eeee, kafanda soruyu düşünerek mi bir sonuca ulaşırsın yoksa

24 orada bir bebek var, o bebeğin gelişimine bakarak mı gerçekliği anlamaya çalışırsın? Kursiyer E: Bebeğe bakmak daha sağlıklı. Tahir Özakkaş: Evet, bebeğe bakmak lazım, bebeklere bakmak lazım, çok çok bebeklere bakmak lazım. Onlardaki ortak gelişim çizgelerini bulmak lazım. Onların ortak hareketlerine de daha sonra bir isim vermek lazım. A, şu oluyor, bu oluyor. Eğer böyle düşünürseniz anlayarak ve kavrayarak içselleşir. Yoksa düşünür de bir takım kavramları kafanızda oturtmaya çalışırsanız çok uzak kalır sizde. Kuramcılara bakıyorum, kuramcıların nasıl düşündüğünü anlamaya çalışıyorum, kitaplarını tekrar tekrar okuyarak, bu adam neyi düşünerek bu cümleyi kurmuş, nasıl kurmuş? Nasıl bir liste yapmış derken aslında yaptığı gözlemi maddelere dayandırıyor. Bir gözlem yapıyor, bu gözleme isim veriyor, buna da Kuram deniyor. Aynı gözlemi diğer birisi başka bir perspektiften yapıyor, onu tanımlıyor, farklı isim veriyor, o da kuram diyor. Biz niye bilişsel perspektiften baktığı zaman neyi görmüş, bu perspektiften bakınca neyi görmüş, bunlara tepeden bakarak görebiliyorsanız, bu entegratif ve bütüncül manada neleri gördüğünü anlayabilirsiniz. Şimdi bir bebek bir et yığını! Buradan hipnoza bağlayayım, bir şekilde gidecektim, hadi bu yoldan gideyim hipnoza! Her şekilde gidiliyor bak! Et yığını, et yığını dediğimiz şeyin en ince noktasına gittiğimizde atomu buluyoruz. Atomun içerisinde elektron, nötron ve protonlar var. Elektronların, proton ve nötronla ilişkisine, diğer atomlarla olan ilişkilerine baktığımızda matematiksel bir kurgunun orada var olduğunu görürüz. Elektronun dış yörüngesinin 8 e tamamlan BPT MAYIS DERS NOTLARI

25 ması, iyonu vermesi, alması, molekül oluşabilmesi için bir takım işleri yapması, nötron ve proton sayılarının eşitliliği, çekirdek güçler, kovalent bağlar hepsi bir matematiksel kurgu. Taşta da aynısı var, kömürde de aynısı var, havada da aynısı var, bebeğin canlı dediğimiz organizmasında da aynısı var. Bunları bir araya getiriyor, ortak bir hedefe doğru bir sistem, bir organizma yaratıyor. Müthiş bir şey! Bu organizmanın kendinin farkında olmasıyla ilgili bir farkındalık düzlemi yok. Bu organizmanın bütün canlılarda olduğu gibi sevk ve idaresini yapan bir beyin var. Merkezi komuta sistemi. Bu beyin, kazların örneğinde olduğu gibi, kazın örneğini hiç unutmayın, çok önemli. Kaz yumurtası örneğini hatırlıyorsunuz değil mi? Sınıf: Evet. Tahir Özakkaş: Epigenetik olarak doğuştan getirilmiş olan programlarına uygun şekilde 5 duyu ile dışarıdan almış olduğu materyale doğrudan tepki veren sistemle donatılmışız. Çocuğun eline daha doğar doğmaz ateşle yak, çocuk ağlar. Neden ağlar? Ve elini çeker! Anlatabildim mi? Şimdi buradan, bu döngüde, daha doğuştan, daha ilk zigot halindeyken onun programına, genetik programına hangi tür etkilere ne tür tepkiler vereceği yazılmıştır. Bu yazılan programın herhangi birisini aktifleştirdiğinizde o aktifleşen programın üzerine yeni programlar açılıyor, biz buna epigenetik açılım diyoruz. Şimdi böyle bir epigenetik açılım içindeki program büyüyor. Programın bir yerlerine dokundukça yeni programlar açılıyor, programın bir yerlerine dokundukça yeni programlar açılıyor. Bunun hiç birinde sizin kontrolünüz yok. Ama nereye dokunduğunuzda ne tür programlar açılacağı önceden dizayn edilmiş. Sınıf: DNA şifresi gibi. Sınav Sonrası Değerlendirme 25