Din Öğretimi Genel Müdürlüğü. İmam Hatip Ortaokulu PEYGAMBERİMİZ'DEN HAYAT ÖLÇÜLERİ. Kırk Hadis. etkinlikleri/yarışmaları

Transkript

1 İmam Hatip Ortaokulu 8 PEYGAMBERİMİZ'DEN HAYAT ÖLÇÜLERİ Kırk Hadis etkinlikleri/yarışmaları

2 Danışman Nazif YILMAZ Yayın Koordinatörü Mehmet Nezir GÜL Yayına Hazırlayanlar Hasan ÖZARSLAN Lokman AK M. Murat KARAKAYA Ali Kemal ACAR Mustafa YILDIZ Hale KARABULUT Ahmet POLAT Sevde HIZLI Tasarım ve Uygulama Faize KOPAN Mustafa YILDIZ Hanife KOYUTÜRK Öznur ÖZDEMİR

3 İMAM HATİP ORTAOKULU 8 PEYGAMBERİMİZ'DEN HAYAT ÖLÇÜLERİ -KIRK HADİS- Prof. Dr. M. Yaşar KANDEMİR Prof. Dr. İsmail Lütfi ÇAKAN Prof. Dr. Raşit KÜÇÜK Ankara-2016

4 »ق ل ان ك نت ت ب ون الل ف ات ب ع ون ي ب ب ك الل إ ر ح مي «و ي غ ف ر ل ك ذ ن وب ك و الل غ ف ور (Resûlüm!) De ki: Eğer Allah'ı seviyorsanız bana uyunuz ki Allah da sizi sevsin ve günahlarınızı bağışlasın. Allah son derece bağışlayıcı ve esirgeyicidir. * PEYGAMBER EFENDİMİZ'İN HADİS ÖĞRENEN VE ÖĞRETENLERE DUASI ع ن اب ن م س ع ود ر ض الل ع ن ه قا ل : س ع ت ر س ول الل ص ى هللا ع ل ي ه و س م ي ق ول :»ن ض الل ا م ر أ س ع م ن ا ش ي ئا ف ب ل غ ه ك س ع ه ف ر ب م ب ل غ أ و ع ى م ن س ام ع «(Abdullah) İbni Mes'ûd radıyallahu anh'den rivayet edildiğine göre, Resûlullah sallallahu aleyhi ve sellem şöyle buyurdu: "Bizden bir şey işitip, onu aynen işittiği gibi başkalarına ulaştıran kimsenin Allah yüzünü ağartsın. Kendisine bilgi ulaştırılan nice insan vardır ki, o bilgiyi, bizzat işiten kimseden daha iyi anlar ve korur."** * Âl-i İmran suresi, 31. ayet. ** Riyâzü s-sâlihîn, Hadis No: 1392 (Tirmizî, İlim 7. Ayrıca bk. Ebû Dâvûd, İlim 10; İbni Mâce, Mukaddime 18; Menâsik 76)

5 İÇİNDEKİLER 1. Hadis: İhlâs ve Salih Amel Hadis: Tevbe Hadis: Kanaatkârlık Hadis: Sabır ve Şükür Hadis: Musibetlere Sabır Hadis: Peygamberimiz'den Üç Tavsiye Hadis: Akıllı Kişi Hadis: Camilerle Dost Olmak Hadis: Cuma Namazı ve Hutbe Hadis: Günahlardan Arınma Yolu Hadis: Bid atlardan Sakınmak Hadis: Müslümanların Dayanışması Hadis: Müslüman Müslümanın Kardeşidir Hadis: Yetimi Gözetmek Hadis: Misafire İkram Hadis: Büyüklere Saygı, Küçüklere Sevgi Hadis: Yaşlılara Hürmet Göstermek Hadis: Tevbe Kapısı Hadis: Yaptıklarımız Bizimle Gider Hadis: İnfak Hadis: Sadaka Hadis: Kolaylık Hadis: Yiğit Adam Hadis: İmanın Olgunluğu Hadis: Özü ve Sözü Bir Olma Hadis: Görgü Kuralları: Âdâbı Muâşeret Hadis: Müslümanın Müslümana Karşı Sorumlulukları Hadis: En Değerli Ameller Hadis: Peygamberimiz'e Salavat Getirmek Hadis: Ramazan Ayının Fazileti Hadis: Kadir Gecesi Hadis: Kadir Gecesi Duası Hadis: Ramazan Ayının Kıymeti Hadis: Allah Yolunda Harcamak Hadis: Alışveriş Ahlakı Hadis: Kutlu İlim Yolculuğu Hadis: Secdelerle Allah'a Yaklaşmak Hadis: Peygamberimiz'in Dilinden Dualar Hadis: Subhânallah Hadis: Müslümanın Basireti...46

6 AÇIKLAMA VE TEŞEKKÜR Peygamberimiz'den Hayat Ölçüleri: Kırk Hadis Kitapçığı, Anadolu imam hatip liseleri ve imam hatip ortaokullarında öğrenim gören öğrencilerimize İslam ın temel kaynaklarından olan hadis ve sünnetin önemini kavratmak, hadis metinlerini okuma ve anlama yeteneği kazandırarak güncel olaylar ışığında hadisleri doğru yorumlamalarına yardımcı olmak, onlara ahlâkî değerleri kazandırmak ve bu değerlerin oluşmasında hadislerin rolünü fark ettirmek; mesleki bilgi, beceri ve yeteneklerinin gelişmesine katkı sağlayarak özgüven kazandırmak, okullarımızdaki benzer çalışmaları daha sistematik hâle getirmek ve uygulama birlikteliği sağlamak amacıyla gönüllü öğrencilerimizin katılacağı Peygamberimiz'den Hayat Ölçüleri: Kırk Hadis Etkinlikleri ve Yarışmaları için hazırlanmıştır. Kitapçık, Erkam Yayınları tarafından 8 cilt olarak yayımlanmış bulunan Riyâzü s-sâlihîn: Peygamberimiz'den Hayat Ölçüleri (Tercüme ve Şerh, İstanbul; 2001) isimli eserden seçilen hadisler, anlamları ve hadisten öğrendiklerimiz bölümlerinin -bazı kısaltma ve eklemeler yapılarak- alınan metinlerini içermektedir. Lütufkâr davranışlarından dolayı kıymetli müelliflere ve yayınevine çok teşekkür ederiz.

7 1. Hadis İHLÂS VE SALIH AMEL ع ن أ ب ه ر ي ر ة ر ض هللا ع ن ه ق ال ر س ول هللا ص ى هللا ع ل ي ه و س ل : إ ال ص و ر ك و ل ك ن ي ن ظ ر إ ال أ ج س ام ك و ل إ ان هللا ل ي ن ظ ر «إ ال ق ل وب م و أ ع ال م» Ebû Hüreyre radıyallahu anh den rivayet edildiğine göre Resûlullah sallallahu aleyhi ve sellem şöyle buyurdu: Allah Teâlâ sizin bedenlerinize ve yüzlerinize değil, kalblerinize ve amellerinize bakar Allah, ibadetleri ve güzel davranışları değerlendirirken samimiyet derecesini, ihlâs ve iyi niyeti esas alır. 2. Kalb, Allah ın çok değer verdiği, devamlı surette bakıp kontrol ettiği bir merkezdir. Bu sebeple onu kötü duygulardan arındırmak, dinin tavsiye ettiği güzel hâl ve davranışlara sahip kılmak gerekir. 3. İbadetleri makbul ve değerli kılan kalbdir. Bu sebeple öncelikle kalbi kin ve haset gibi mânevî ve ictimâî (toplumsal) hastalıklardan arındırmalı, mükemmel hâle getirmeye çalışmalıdır. 1 Riyâzü s-sâlihîn, Hadis No: 8 (Müslim, Birr 33. Ayrıca bk. İbni Mâce, Zühd 9) 7

8 2. Hadis TEVBE ع ن ال أغ ر ب ن ي س ار ال م ز ن ر ض هللا ع ن ه ق ال ر س ول هللا ص ى هللا ع ل ي ه و س م : إ وه ف ان أ ت وب ف ال ي و م»ي أ ي ا الن اس ت وب وا ال هللا و اسس ت غ ف ر إ م ائ ة م ر ة «Eğar İbni Yesâr el-müzenî radıyallahu anh den rivayet edildiğine göre Resûlullah sallallahu aleyhi ve sellem şöyle buyurdu: Ey insanlar! Allah a tevbe edip ondan af dileyiniz. Zira ben ona günde yüz defa tevbe ederim Kusur ve hatalarımızdan dolayı Allah tan af dilemeliyiz. 2. Peygamber Efendimiz, günah işlemediği halde hergün Allah tan af dilemiştir. 3. İstiğfar (Allah tan af dileme) önemli bir ibadettir. 4. İstiğfârın belli bir sayısı yoktur. Yetmiş ve yüz rakamları çok istiğfâr edilmesi gerektiğini belirtmek için söylenmiştir. 8 2 Riyâzü s-sâlihîn, Hadis No: 14 (Buhârî, Daavât 3. Ayrıca bk. Tirmizî, Tefsîru sûre (47), İbni Mâce, Edeb 57)

9 3. Hadis KANAATKÂRLIK ع ن اب ن ع ب اس و أ ن س ب ن م ال ر ض هللا ع ن م أ ن ر س ول هللا ص ى هللا ع ل ي ه و س م ق ال : «ل و أ ن ل ب ن آد م و اد ي م ن ذ ه ب أ ح ب أ ن ي ك ون ل و اد ي ن إ و ل ن أ ي م ف اه ال الر اب و ي ت وب هللا ع ى م ن ت ب» İbni Abbas ve Enes İbni Mâlik radıyallahu anhüm den rivayet edildiğine göre Resûlullah sallallahu aleyhi ve sellem şöyle buyurdu: İnsanoğlunun bir vadi dolusu altını olsa, bir vadi daha ister. Onun ağzını topraktan başka bir şey doldurmaz. Ama Allah, tevbe edenin tevbesini kabul eder Kanaatkâr olmak, Allah Teâlâ nın verdikleriyle yetinmek güzel bir huydur. 2. Açgözlülük, insanı dünyada huzursuz ettiği gibi, onu haksızlığa yönelteceği için ahiretini de perişan eder. 3. Açgözlülük derdinden kurtulmanın yegâne çaresi, önce bu dertten kurtarması için Allah a yalvarmak ve açgözlülük sebebiyle yaptığı günahları bağışlaması için ona yönelmektir. 4. Allah Teâlâ kötü huylarından dolayı tevbe eden kulunun tevbesini kabul eder. 3 Riyâzü s-sâlihîn, Hadis No: 24 (Buhârî, Rikak 10; Müslim, Zekât Ayrıca bk. Tirmizî, Zühd 27, Menâkıb 32, 64; İbni Mâce, Zühd 27) 9

10 4. Hadis SABIR VE ŞÜKÜR ع ن أ ب ي ى ص ه ي ب ب ن سس ن ان ر ض هللا ع ن ه ق ال ر س ول هللا ص ى هللا ع ل ي ه و س م : إ ان أ م ر ه ك ه ل خ ي و ل ي س ذ ال ل أح د»ع ب ا ل أم ر ال م ؤ م ن إ ان أ ص اب ت ه س اء ش ك ر ف ك ن خ ي ا ل إ ال ل ل م ؤ م ن ان أ ص اب ت ه ض اء ص ب ف ك ن خ ي ا ل «إ و Ebû Yahyâ Suheyb İbni Sinân radıyallahu anh den rivâyet edildiğine göre Resûlullah sallallahu aleyhi ve sellem şöyle buyurdu: Mü minin durumu gıbta (imrenme) ve hayranlığa değer. Çünkü her hâli kendisi için bir hayır sebebidir. Böylesi bir özellik sadece mü minde vardır: Sevinecek olsa, şükreder; bu onun için hayır olur. Başına bir belâ gelecek olsa, sabreder; bu da onun için hayır olur Allah, mümin kullarını bela ve musibetlerle deneyebilir. 2. Sabretmek suretiyle bela, nimete dönüştürülebilir. 3. Nimete şükür, nimetin arttırılmasına sebep olduğu gibi, belaya sabır da onun hayra dönüşmesine vesile olur Riyâzü s-sâlihîn, Hadis No: 28 (Müslim, Zühd 64)

11 5. Hadis MUSİBETLERE SABIR ع ن أ ب س ع يد و أ ب ه ر ي رة ر ض هللا ع ن م ا ع ن الن بي ص ى هللا ع ل ي ه و س م ق ال :»م ا ي ص يب ال م س ل م ن ن ص ب و ل و ص ب و ل ه و ل ح ز ن إ ل غ ح ت الش و ك ة ي ش اك ه ا ال ك ف ر هللا ب ا و ل أ ذ ى و م ن خ ط اي ه «Ebû Saîd ve Ebû Hüreyre radıyallahu anhümâ dan rivâyet edildiğine göre Resûlullah sallallahu aleyhi ve sellem şöyle buyurdu: Yorgunluk, sürekli hastalık, tasa, keder, sıkıntı ve gamdan, ayağına batan dikene varıncaya kadar müslümanın başına gelen her şeyi, Allah, onun hatalarını bağışlamaya vesile kılar Bela ve musibetler her zaman ceza değil, bazen de rahmettir. 2. Sabreden mümin için sıkıntılar, günahlarına kefâret olur. Bu da bir nimettir. 5 Riyâzü s-sâlihîn, Hadis No: 38 (Buhârî, Merdâ1, 3; Müslim, Birr 49) 11

12 6. Hadis PEYGAMBERİMİZ'DEN ÜÇ TAVSİYE ع ن أ ب ذ ر و م ع اذ ب ن ج ب ل ر ض هللا ع ن م ا ع ن الن بي ص ى هللا ع ل ي ه و س م ق ال :»ا ت ق هللا ح ي ث م ا ك ن ت و أ ت ب ع الس ي ئ ة ال ح سس ن ة ت م ح ه ا و خ ال ق الن اس ب ل ق ح س ن» Ebû Zer ve Muâz İbni Cebel radıyallahu anhümâ dan rivayet edildiğine göre Resûlullah sallallahu aleyhi ve sellem şöyle buyurmuştur: Nerede ve nasıl olursan ol, Allah tan kork. Kötülük işlersen, hemen arkasından iyilik yap ki, o kötülüğü silip süpürsün. İnsanlarla güzel geçin! 6 1. İyilikler, kötülükleri ya büsbütün ortadan kaldırmak ya da iyiliğe dönüştürmek suretiyle yok eder. 2. İnsanlarla güzel geçinmek; insanlara güler yüz göstermek, onlara zarar vermemek, iyiliklerin yaygınlaşmasına gayret etmek ve kendisine yapılmasını istemediğini başkalarına yapmamak, demektir. 3. Takva (Allah a karşı saygılı olmak), müslümanı her türlü kötülüklerden koruyacak üstün bir meziyettir. 4. Her yer ve şartta Allah a karşı saygılı olmak, murâkabe (Allah ın her an bizimle beraber olduğu) şuurunun göstergesidir Riyâzü s-sâlihîn, Hadis No: 62 (Tirmizî, Birr 55)

13 7. Hadis AKILLI KİŞİ ع ن أ ب ي ع ى ش د اد ب ن أ و س ر ض هللا ع ن ه ع ن الن ي ص ى هللا ع ل ي ه و س م ق ال :»ا ل ك ي س م ن د ان ن ف س ه و ع ل ل م ا ب ع د ال م و ت و ال ع اج ز م ن أ ت ب ع ن ف س ه ه و اه ا و ت م ن ع ل هللا ال أم ان «Ebû Ya lâ Şeddâd İbni Evs radıyallahu anh den rivayet edildiğine göre Nebî sallallahu aleyhi ve sellem şöyle buyurdu: Akıllı kişi, nefsine hâkim olan ve ölüm sonrası için çalışandır. Âciz kişi de, nefsini duygularına tâbi kılan ve Allah tan dileklerde bulunup duran (bunu yeterli gören) dır Akıllılık ve ileri görüşlülük, davranışlardan belli olur. 2. Allah ın gazabını aşan rahmeti nden yararlanabilmek için kulluk bilinciyle üzerimize düşeni yapmak gerekir. Zira Allah ın rahmeti, iyilik edenlere yakındır. (Â raf sûresi (7), 56. ayet) 3. Nefsi her zaman denetleyip hesaba çekmek gerekir. 4. Allah iyi niyetle yapılan amellere sevap verir, boş temennilere değil. 5. Akıllı kişi, ahiretin azığını dünyada hazırlayandır. 7 Riyâzü s-sâlihîn, Hadis No: 67 (Tirmizî, Kıyâmet 25. Ayrıca bk. İbni Mace, Zühd 31) 13

14 8. Hadis CAMİLERLE DOST OLMAK ع ن أ ب ه ر ي ر ة ر ض هللا ع ن ه ع ن الن ب ص ل هللا ع ل ي ه و س ل ق ال : إ»م ن غ د ا ال ال م س ج د أ و ر اح أ ع د هللا ل ف ال ج ن ة ن ز ل ك م ا غ د ا أ و ر اح» Ebû Hüreyre radıyallahu anh den rivayet edildiğine göre Nebî sallallahu aleyhi ve sellem şöyle buyurdu: Sabah veya akşam camiye giden kimseye, her gidişi için Allah cennette bir ikram hazırla(tı)r Cami ve mescidlere ibadet, zikir ve ilim için devam etmek başlı başına bir iyilik ve hayırdır. 2. İbadetleri cemaatle eda eden kimse, cennette ağırlanmayı hak eder. 8 Riyâzü s-sâlihîn, Hadis No: 125 (Buhârî, Ezân 37; Müslim, Mesâcid 285) 14

15 9. Hadis CUMA NAMAZI VE HUTBE ع ن أ ب ه ر ي ر ة ر ض هللا ع ن ه ق ال ر س ول هللا ص ى هللا ع ل ي ه و س ل :»م ن ت و ض أ ف أح س ن ال و ض وء ث أ ت ال ج م ع ة ف اسس ت م ع و أ ن ص ت غ ف ر ل م ا ب ي ن ه و ب ن ال ج م ع ة» Ebû Hüreyre radıyallahu anh den rivayet edildiğine göre Resûlullah sallallahu aleyhi ve sellem şöyle buyurdu: Bir kişi güzelce abdest alır, cuma namazına gider, hutbeyi ses çıkarmadan dinlerse, iki cuma arasındaki bağışlanır Cuma günü yıkanmak fazilettir, erdemdir. 2. Abdesti tastamam, güzelce almak müstehabdır (yapılması teşvik edilen bir davranıştır). 3. Hutbe okunurken hiçbir şeyle meşgul olmadan ve konuşmadan dinlemek gerekir. 4. Hutbe esnasında bir başka şeyle meşgul olmak, Cuma nın fazilet ve sevabından mahrum kalmaya sebeptir. 5. Hatibi duymayacak kadar uzakta veya cami dışında olanlar da susmalı, konuşmamalıdırlar. 6. İbadetleri, şartlarına uygun biçimde, en güzel şekilde yerine getirmek ayrıca bir hayır ve iyiliktir. 9 Riyâzü s-sâlihîn, Hadis No: 130 (Müslim, Cuma 27. Ayrıca bk. Ebû Dâvûd, Salât 203; Tirmizî, Cuma 5; İbni Mâce, İkâme 62, 81) 15

16 10. Hadis GÜNAHLARDAN ARINMA YOLU ع ن أ ب ه ر ي ر ة ر ض هللا ع ن ه ق ال ر س ول هللا ص ى هللا ع ل ي ه و س ل :»ا لص ل و ات ال خ م س و ال ج م ع ة ال ال ج م ع ة و ر م ض ان إ إ إ ال ر م ض ان م ك ف ر ات ل م ا ب ي ن ن اذ ا اج ت ن ب ت ال ك ب ائ ر» Ebû Hüreyre radıyallahu anh den rivayet edildiğine göre Resûlullah sallallahu aleyhi ve sellem şöyle buyurdu: Büyük günahlardan kaçınılması halinde, beş vakit namaz, iki cuma ve iki ramazan, aralarında (işlenecek küçük) günahlara kefârettir Büyük günahlardan uzak durmak lâzımdır. 2. İbadetler, küçük günahlara kefarettir (bedeldir). 3. Namaz ve oruç müslümanları günahlarından arındırır. 10 Riyâzü s-sâlihîn, Hadis No: 132 (Müslim, Tahâret16) 16

17 11. Hadis BİD ATLARDAN SAKINMAK ع ن ع ائ ش ة ر ض هللا ع ن ا ق ال ت ق ال ر س ول هللا ص ى هللا ع ل ي ه و س ل :»م ن أ ح د ث ف أ م ر ن ه ذ ا م ا ل ي س م ن ه ف ه و ر د «Âişe radıyallahu anhâ dan rivâyet edildiğine göre, Resûlullah sallallahu aleyhi ve sellem şöyle buyurdu: Kim bizim bu dinimizde ondan olmayan bir şey ortaya çıkarırsa, o şey kabul edilmez Bu hadis, İslâm ın en büyük temellerinden birini teşkil eder. Bu temel, Kur an ve Sünnet e aykırı olarak sonradan ortaya çıkan her inanç, ibadet ve uygulamaların kabul edilemezliğini vurgular. 2. Sonradan ortaya çıkan bir takım icat ve ihtiyaçlar, Kur an ve Sünnet e aykırı değilse kınanan, reddedilen bid atlardan sayılmaz. 3. Bid at, hasene (iyi) ve seyyie (kötü) olmak üzere ikiye ayrılır. İslam ın özüne aykırı olmayanlar iyi, aykırı olanlar da kötü diye adlandırılır. 11 Riyâzü s-sâlihîn, Hadis No: 171 (Buhârî, Sulh 5; Müslim, Akdiye 17,18. Ayrıca bk. İbni Mâce, Mukaddime 2 ) 17

18 12. Hadis MÜSLÜMANLARIN DAYANIŞMASI ع ن أ ب م وس ر ض هللا ع ن ه ع ن الن ب ص ل هللا ع ل ي ه و س ل ق ال :»ا ل م ؤ م ن ل ل م ؤ م ن ك ل ب ن ي ان ي ش د ب ع ض ه ب ع ض ا«و شس ب ك ب ي أ ص اب ع ه Ebû Mûsâ el-eş arî radıyallahu anh den rivayet edildiğine göre, Resûlullah sallallahu aleyhi ve sellem şöyle buyurdu: Mü minin mü mine karşı durumu, bir parçası diğer parçasını sımsıkı kenetleyip tutan binalar gibidir. Hz. Peygamber bunu açıklamak için, iki elinin parmaklarını birbiri arasına geçirerek kenetledi Mü minler, maddî ve manevî yönden birbirlerine yardımcı olmalı, bir binanın birbirine sımsıkı kenetlenmiş taşları ve tuğlaları gibi bir berâberlik oluşturmalıdırlar. 2. Fert olarak, tek başına İslâm ı yaşamak ve yaşatmak mümkün olmaz. Fertler, dıştan gelen baskılara karşı koyamazlar. Baskı ve şiddete karşı koymada birlik ve beraber esastır. 3. Birliğini kaybeden toplumlar ayakta duramazlar Riyâzü s-sâlihîn, Hadis No: 224 (Buhârî, Salât 88, Mezâlim 5; Müslim, Birr 65. Ayrıca bk. Tirmizî, Birr 18; Nesâî, Zekât 67)

19 13. Hadis MÜSLÜMAN MÜSLÜMANIN KARDEŞİDİR ع ن أ ب ه ر ي ر ة ر ض هللا ع ن ه ق ال ر س ول هللا ص ى هللا ع ل ي ه وس ل :»ا ل م س م أ خ و ال م س م ل ي ون ه و ل يك ذ ب ه و ل ي ذ ل ك ال م س م ع ى ال م س م ح ر ام ع ر ض ه و م ال و د م ه ا لت ق و ى ه ه ن ا ب س ب ام ر ٸ م ن الر أ ن ي ق ر أ خ اه ال م س م «Ebû Hüreyre radıyallahu anh den rivayet edildiğine göre, Resûlullah sallallahu aleyhi ve sellem şöyle buyurdu: Müslüman müslümanın kardeşidir. Ona hıyanet etmez, yalan söylemez ve yardımı terketmez. Her müslümanın, diğer müslümana ırzı, malı ve kanı haramdır. Takva buradadır. Bir kimseye şer olarak müslüman kardeşini hor ve hakir görmesi yeter Müslümanlar birbirlerinin din kardeşidir. 2. Müslümanın müslümana yardımı terketmesi caiz değildir. 3. Müslümanın canı, malı ve ırzı başka müslümana haramdır. 4. Takvanın yeri kalbdir. Belirtileri ise, İslam a uygun olarak yaptığmız davranışlardır. 5. Müslümanı hakir görmek, küçümsemek, büyük günahlardandır. 13 Riyâzü s-sâlihîn, Hadis No: 236 (Tirmizî, Birr 18) 19

20 14. Hadis YETİMİ GÖZETMEK ع ن أ ب ه ر ي ر ة ر ض هللا ع ن ه ع ن الن ب ص ل هللا ع ل ي ه و س ل ق ال :»ك ف ل ال ي ت مي ل أ و ل غ ي ه. أ ن و ه و ك ه ات ي ف ال ج ن ة «و أ ش ار الر او ى ب لسس ب اب ة و ال و س ط ى و ف ر ج ب ي ن م ا Ebû Hüreyre radıyallahu anh den rivayet edildiğine göre Resûlullah sallallahu aleyhi ve sellem şöyle buyurdu: Kendi yetimini veya başkasına ait bir yetimi himâye eden kimseyle ben, cennette şöyle yanyana bulunacağız. buyurdu. Hadisin râvisi Peygamber Efendimiz gibi yaparak, işaret parmağıyla orta parmağını, aralarını biraz aralayarak (bunu) gösterdi Cennette en üstün mevki, Hz. Peygamber e komşu olabilmektir. 2. Bu üstün mevki kazanmanın bir yolu da, yetimi himâye etmektir. 3. Kendisinin veya başkalarının yetimlerini koruyanlar, Allah Teâlâ yı hoşnut ederler Riyâzü s-sâlihîn, Hadis No: 265 (Müslim, Zühd 42)

21 15. Hadis MİSAFİRE İKRAM ع ن أ ب ه ر ي ر ة ر ض هللا ع ن ه أ ن ر س ول هللا ص ى هللا ع ل ي ه و س ل ق ال : «م ن ك ن ي ؤ م ن ب هلل و ال ي و م ال آخ ر ف ا ي ؤ ذ ج ار ه و م ن ك ن ي ؤ م ن ب هلل و ال ي و م ال آخ ر ف ل ي ك ر م ض ي ف ه و م ن ك ن ي ؤ م ن ب هلل و ال ي و م ال آخ ر ف ل ي ق ل خ ر ا أ و ل ي س ك ت» Ebû Hüreyre radıyallahu anh den rivayet edildiğine göre Resûlullah sallallahu aleyhi ve sellem şöyle buyurdu: Allah a ve âhiret gününe iman eden kimse komşusunu rahatsız etmesin. Allah a ve âhiret gününe iman eden kimse misafirine ikram etsin. Allah a ve âhiret gününe iman eden kimse ya faydalı söz söylesin veya sussun! Misafire ikram etmek, faydalı söz söylemek gibi bazı davranışlar insanın mükemmel bir imâna sahip olduğunu gösterir. 2. Komşuya zarar vermemek, daha da iyisi, komşuya faydalı olmak mü minlerin göstereceği bir davranıştır. 3. Misafire elinden geldiğince ikrâm etmek de böyledir. 4. Müslüman faydalı ve güzel söz söylemeye dikkat etmelidir. 15 Riyâzü s-sâlihîn, Hadis No: 310 (Buhârî, Nikâh 80, Edeb 31, 85, Rikak 23; Müslim, Îmân 74, 75. Ayrıca bk. Ebû Dâvûd, Edeb 123; Tirmizî, Kıyâmet 50; İbni Mâce, Edeb 4) 21

22 16. Hadis BÜYÜKLERE SAYGI, KÜÇÜKLERE SEVGİ ع ن ع ر و ب ن ش ع ي ب و ع ن أ بي ه و ع ن ج د ه ر ض الل ع ن م ق ال ر س ول هللا ص ى هللا ع ل ي ه و س ل :»ل ي س م ن ا م ن ل م ي ر ح م ص غ ي ن و ي ع ر ف ش ف ك ب ي ن» Amr İbni Şuayb ın, babası aracılığı ile dedesinden rivâyet ettiğine göre Resûlullah sallallâhu aleyhi ve sellem şöyle buyurdu: Küçüklerimize merhamet etmeyen, büyüklerimizin (büyüklük) şerefini tanımayan bizden değildir Müslüman büyüklerin şeref ve haklarına riâyet etmek, her müslümanın iman borcudur. 2. Küçüklere merhamet ve şefkat göstermek, müslümanlığın güzelliklerindendir. 3. Bu iki İslâmî görevi yerine getirmeyenler, müslümanların yaşayış çizgisine uygun davranmamış olurlar Riyâzü s-sâlihîn, Hadis No: 356 (Ebû Dâvûd, Edeb 58; Tirmizî, Birr 15)

23 17. Hadis YAŞLILARA HÜRMET GÖSTERMEK ع ن أ ن س ر ض هللا ع ن ه ق ال ر س ول هللا ص ى هللا ع ل ي ه و س ل :»م ا أ ك ر م ش اب شس ي خ ا ل سس ن ه ال ق ي ض هللا ل م ن ي ك ر م ه إ ع ن د سس ن ه «Enes İbni Mâlik radıyallahu anh den rivayet edildiğine göre, Peygamber sallallâhu aleyhi ve sellem şöyle buyurdu: Allah Teâlâ, yaşından ötürü bir ihtiyara saygı gösteren gence, yaşlılığında hizmet edecek kimseler lutfeder Büyüklere ve yaşlılara saygı göstermek gençlerin ahlâkî görevidir. 2. Yaşlıya gösterilecek saygının karşılığı, yaşlılıkta saygı ve hizmet görmektir. 3. Toplum huzuru ancak fertler ve nesiller arası ilişkilerin düzeltilmesiyle sağlanabilir. 4. Büyüklerine saygı göstermeyenler, küçüklerinden saygı ve hizmet göremezler. 5. Her davranışın olumlu-olumsuz mutlaka bir sonucu ve bedeli vardır. 17 Riyâzü s-sâlihîn, Hadis No: 360 (Tirmizî, Birr 75) 23

24 18. Hadis TEVBE KAPISI ع ن أ ب م وس ر ض هللا ع ن ه ع ن الن ب ص ل هللا ع ل ي ه و س ل ق ال : إ»ان هللا ت ع ال ي ب س ط ي د ه ب لل ي ل ل ي ت وب م سس ي ٸ الن ار و ي ب س ط ي د ه ب لن ار ل ي ت وب م سس ي ٸ الل ي ل ح ى ت ط ل ع الش م س م ن م غ ر ب ه ا» Ebû Musâ radıyallahu anh den rivayet edildiğine göre Peygamber sallallahu aleyhi ve sellem şöyle buyurdu: Azîz ve celîl olan Allah, gündüz günah işleyenin tevbesini kabul etmek için gece rahmet kapısını açık tutar; gece günah işleyenin tevbesini kabul etmek için gündüz rahmet kapısını açık tutar. Bu uygulama güneş batıdan doğuncaya kadar böylece devam eder Allah Teâlâ nın rahmeti sınırsızdır. O günahları affetmeyi ve tevbeleri kabul etmeyi sever. 2. Tevbe kapısı, güneşin batıdan doğuşuna kadar açıktır. 3. Büyük arınma imkânı demek olan tevbeyi ihmal etmemek lâzımdır Riyâzü s-sâlihîn, Hadis No: 438 (Müslim, Tevbe 31)

25 19. Hadis YAPTIKLARIMIZ BİZİMLE GİDER ع ن أ ن س ر ض هللا ع ن ه ع ن الن ب ص ل هللا ع ل ي ه و س ل ق ال :»ي ت ب ع ال م ي ت ث ل ث ة : أ ه ل و مال و ع ل : ف ي ج ع ا ث ن ان و ي ب ق ى و اح د : ي ر ج ع أ ه ل و م ال و ي ب ق ى ع ل «Enes radıyallahu anh den rivayet edildiğine göre, Resûlullah sallallahu aleyhi ve sellem şöyle buyurdu: Ölen kimseyi peşinden üç şey takip eder: Aile çevresi, malı ve yaptığı işler. Bunlardan ikisi geri döner, biri ise kendisiyle birlikte kalır. Aile çevresi ve malı geri döner; yaptığı işler kendisiyle birlikte kalır İnsanın ölümünden sonra ailesi, yakınları, malı ve mülkü dünyada kalır. Bunlar hayırlı ise, kendisinin sevabının devamına vesile olabilir. 2. Ölen kimsenin amelleri, yani iyi ve kötü davranışları onunla birlikte kabre gider. Bunlar, o kişinin âhirette mutluluğuna veya ceza görmesine sebep olur. 19 Riyâzü s-sâlihîn, Hadis No: 462 (Buhârî, Rikak 42; Müslim, Zühd 5. Ayrıca bk. Tirmizî, Zühd 46; Nesâî, Cenâiz 52 25

26 20. Hadis İNFAK ع ن أ ب ه ر ي ر ة ر ض هللا ع ن ه أ ن الن ب ص ل هللا ع ل ي ه و س ل ق ال :»ق ال هللا ت ع ال : أ ن ف ق ي اب ن آد م ي ن ف ق ع ل ي ك» Ebû Hüreyre radıyallahu anh den rivayet edildiğine göre Resûlullah sallallahu aleyhi ve sellem, Allah Teâlâ şöyle buyurdu demiştir: Ey âdemoğlu! (Allah için) infak et ki, sana da infak olunsun! İyilikler karşılıksız kalmaz. 2. Allah yolunda infakta (harcamada) bulunan kişiye Allah Teâlâ daha fazlası ile karşılık verir. 3. Cömert kimse hayırdan (ikram ve iyilikten) mahrum kalmaz Riyâzü s-sâlihîn, Hadis No: 550 (Buhâri, Tefsîru sûre (11) 2; Nefekât 1; Tevhid 35; Müslim, Zekât 36, 37. Ayrıca bk. İbni Mâce, Keffârât 15)

27 21. Hadis SADAKA ع ن أ ب ه ر ي ر ة ر ض هللا ع ن ه أ ن ر س ول هللا ص ى هللا ع ل ي ه وس ل ق ال : إ ال ع ز ا»م ا ن ق ص ت ص د ق ة م ن م ال و م ا ز اد هللا ع ب د ا ب ع ف و إ ال ر ف ع ه هللا ع ز و ج ل «و م ا ت و اض ع أ ح د هلل Ebû Hüreyre radıyallahu anh den rivayet edildiğine göre Resûlullah sallallahu aleyhi ve sellem şöyle buyurdu: Sadaka vermek malı eksiltmez. Kul başkalarının hatalarını bağışladıkca Allah da onun şerefini arttırır. Kim Allah için alçak gönüllü davranırsa, Allah da onu yükseltir Allah için verilen sadaka malı noksanlaştırmaz. Sadakanın bereketi hayatımızda mutlaka görülür. 2. Dünyada malını arttırmak, ahirette sevabını çoğaltmak isteyen sadaka vermelidir. 3. Şeref ve izzetini yüksetmek isteyen kişi de insanlara karşı alçakgönüllü ve bağışlayıcı olmalıdır. 21 Riyâzü s-sâlihîn, Hadis No:557 (Müslim, Birr 69. Ayrıca bk. Tirmizî, Birr 82) 27

28 22. Hadis KOLAYLIK ع ن ع ائ ش ة ر ض هللا ع ن ا أ ن الن ب ص ل هللا ع ل ي ه و س ل ق ال : إ ال ز ان ه و ل ي ن ع م ن شس ي ٸ إ ان الر ف ق ل ي ك ون ف شس ي ٸ «إ ال ش ان ه «Âişe radıyallahu anhâ dan rivayet edildiğine göre Peygamber aleyhisselâm şöyle buyurdu: Nerede kolaylık varsa, orada güzellik vardır. Kolaylığın bulunmadığı her şey çirkindir Allah Teâlâ kullarına lutufkârdır. Bu sebeple onların birbirlerine kolaylık göstermesinden, nâzik, yumuşak ve anlayışlı davranmasından dolayı memnun olur. 2. İnsanlara kolaylık ve anlayış göstermek mânasına gelen rıfk, güzel huyların en değerlisidir. Bu sebeple Allah Teâlâ kolaylık gösterenlere, diğer güzel huylulara verdiğinden daha fazla mükâfat verecektir. 3. Kolaylık gösteren kimseler hem Allah a hem kullarına güzel görünür. Zorluk çıkaran kimseler de hem Allah a hem kullarına çirkin görünür. 22 Riyâzü s-sâlihîn, Hadis No: 636 (Müslim, Birr 78. Ayrıca bk. Ebû Dâvûd, Edeb 10) 28

29 23. Hadis YİĞİT ADAM ع ن أ ب ه ر ي ر ة ر ض هللا ع ن ه أ ن الن ب ص ل هللا ع ل ي ه و س ل ق ال : إ ان م ا الش د يد ال ي ي م ل ن ف س ه»ل ي س الش د يد ب لص ع ة ع ن د ال غ ض ب» Ebû Hüreyre radıyallahu anh den rivayet edildiğine göre Resûlullah sallallahu aleyhi ve sellem şöyle buyurdu: Yiğit dediğin, güreşte rakibini yenen kimse değildir; asıl yiğit kızdığı zaman öfkesini yenen adamdır Güçlü kuvvetli olmak dinimizce makbul sayılmıştır. Fakat öfkesini yenebilmek ondan da üstün kabul edilmiştir. 2. Câhillere uymamak, onlara öfkelenmemek iyi müslümanın en belirgin özelliğidir. 3. Nefisle mücâdele ve ona hâkim olmak, düşmanla cihad etmekten daha zordur. 4. Bireysel ve toplumsal zararını düşünerek öfkelenmemeye çalışmak gerekir. 23 Riyâzü s-sâlihîn, Hadis No: 648 (Buhârî, Edeb 76; Müslim, Birr 107, 108) 29

30 24. Hadis İMANIN OLGUNLUĞU ع ن أ ب ه ر ي ر ة ر ض هللا ع ن ه أ ن ر س ول هللا ص ى هللا ع ل ي ه و س ل ق ال : إ مي ان ب ض ع و سس ب ع ون أ و ب ض ع و سس ت ون ش ع ب ة ف أف ض ل ه ا ق و ل»ا ل إ ام اط ة ال أذ ى ع ن الط ر يق و ال ح ي اء ش ع ب ة إ ال هللا و أ د ن ه ا إ ال ه ل إ مي ان «. م ن ال Ebû Hüreyre radıyallahu anh den rivayet edildiğine göre Resûlullah sallallahu aleyhi ve sellem şöyle buyurdu: İman yetmiş (veya altmış) kadar daldan ibarettir. Bunların en yükseği lâ ilâhe illallah demek, en aşağısı da insana zarar veren şeyleri yoldan kaldırmaktır. Utanmak da imanın dallarından biridir Bir müminin yapması gereken bütün hareketler, doğrudan doğruya imânla ilgilidir. 2. Cenâb-ı Hakk ın bizden istediği bütün görevler imanla ilgili olduğu için, görevlerimizi bu din işidir, bu da dünya işidir diye ayırmak mümkün değildir. 3. Utanma duygusu bir kişilik zayıflığı değil, imanı yüceltip kemâle erdiren vazgeçilemez bir özelliktir Riyâzü s-sâlihîn, Hadis No: 684 (Buhârî, Îmân 3; Müslim, Îmân 58. Ayrıca bk. Ebû Dâvûd, Sünnet 14; Tirmizî, Birr 80; Nesâî, Îmân 16; İbni Mâce, Mukaddime 9)

31 25. Hadis ÖZÜ VE SÖZÜ BİR OLMA ع ن أ ب ه ر ي ر ة ر ض هللا ع ن ه أ ن ر س ول هللا ص ى هللا ع ل ي ه و س ل ق ال : اذ ا و ع د أ خ ل ف إ إ اذ ا ح د ث ك ذ ب و» آي ة ال م ن اف ق ث ل ث : اذ ا اؤ ت م ن خ ان» إ و Ebû Hüreyre radıyallahu anh den rivayet edildiğine göre Resûlullah sallallahu aleyhi ve sellem şöyle buyurdu: Münâfığın alâmeti üçtür: Konuşunca yalan söyler. Söz verince sözünde durmaz. Kendisine bir şey emanet edilince hiyanet eder Yalan söylemek, sözünde veya va dinde durmamak, emanete hiyânet etmek, birine düşman olduğu zaman çirkin sözler söyleyerek veya ona haksızlık ederek haddi aşmak münâfığın en belirgin vasfıdır. 2. Bu huylara sahip olan kimse namazıyla, orucuyla müslümana benzese de o yine de davranış olarak münâfık gibidir. 3. Müslüman bu huylardan şiddetle kaçınmalıdır. Bu davranışlardan birini istemeyerek yapmışsa, bir daha yapmamaya gayret etmelidir. 25 Riyâzü s-sâlihîn, Hadis No: 690 (Buhârî, Îmân 24, Şehâdât 28, Vesâyâ 8, Edeb 69; Müslim, Îmân Ayrıca bk. Tirmizî, Îmân 14; Nesâî, Îmân 20) 31

32 26. Hadis GÖRGÜ KURALLARI: ÂDÂBI MUÂŞERET ع ن ا ب ن ع ب اس ر ض هللا ع ن م ا ق ال ر س ول هللا ص ى هللا ع ل ي ه و س ل :»ل ت ش ب وا و اح د ا ك ر ب ال ب ع ر و ل ك ن ا ش ب وا م ث ى و ث ا ث إ اذ ا أ ن م ر ف ع م «إ اذ ا أ ن م ش ب م و اح د وا و س وا İbni Abbas radıyallahu anhümâ dan rivayet edildiğine göre Resûlullah sallallahu aleyhi ve sellem şöyle buyurdu: Deve gibi bir nefeste içmeyin. İki, üç nefeste için. Bir şey içeceğiniz zaman besmele çekin; içtikten sonra da "elhamdü lillah" deyin Yeme ve içmeye başlarken bismillah demelidir. Üç nefeste içen kimse suya iyice kanar, böylece susuzluğu teskin edilmiş olur. 2. Suyu üç nefeste içmek sağlığa daha uygun, mideye daha faydalıdır. 3. Peygamber Efendimiz bir şeyi başına bir dikişte içmez, arada iki defa soluklanarak içerdi. 4. Yiyip içtikten sonra da elhamdülillâh demelidir Riyâzü s-sâlihîn, Hadis No: 759 (Buhârî, Ezân 93, Bed'ü'l-halk 11. Ayrıca bk. Ebû Dâvûd, Salât 161; Tirmizî, Cum'a 59; Nesâî, Sehv 10)

33 27. Hadis MÜSLÜMAMIN MÜSLÜMANA KARŞI SORUMLULUKLARI ع ن أ ب ه ر ي ر ة ر ض هللا ع ن ه أ ن ر س ول هللا ص ى هللا ع ل ي ه وس ل ق ال :»ح ق ال م س م ع ى ال م س م خ س : ر د الس ا م و ع ي اد ة ال م ر يض اج اب ة ادل ع و ة و ت ش م يت ال ع اط س» إ و ات ب اع ال ج ن ائ ز و Ebû Hüreyre radıyallahu anh den rivayet edildiğine göre Resûlullah sallallahu aleyhi ve sellem şöyle buyurdu: Müslümanın, müslüman üzerindeki hakkı beştir: Selâm almak, hasta ziyaret etmek, cenâzenin arkasından yürümek, davete icâbet etmek ve aksırana yerhamükellah demek Hz. Peygamber hasta ziyaretini ve cenazeye iştirak etmeyi teşvik etmiştir. 2. Hastayı ziyaret edip ebediyet yolcusunu uğurlamak müslümanın, müslüman üzerindeki din kardeşliğinden doğan haklarındandır. 3. Selâmı almak, davete icabet etmek, aksırana elhamdülillah dediğinde yerhamükellah demek, yeminini bozmamak, haksızlığa uğrayana yardım etmek Hz. Peygamber in tavsiye ettiği beşerî ilişkilerle ilgili tavsiyelerdendir. 27 Riyâzü s-sâlihîn, Hadis No: 897 (Buhârî, Cenâîz 2; Müslim, Selâm 4. Ayrıca bk. İbni Mâce, Cenâiz 1) 33

34 28. Hadis EN DEĞERLI AMELLER ع ن اب ن م س ع ود ر ض هللا ع ن ه : س أل ت ر س ول هللا ص ى هللا ع ل ي ه و س ل :» أ ي ال أع ال أ ف ض ل «ق ال :»ا لص ل ة ع ل و ق ت ا«ق ل ت :»ث أ ي «ق ال :» ب ر ال و ادل ي ن» ق ل ت :»ث أ ي «ق ال :»ا ل ج ه اد ف س ب يل هللا» İbni Mes ud radıyallahu anh şöyle dedi: Resûlullah sallallahu aleyhi ve sellem e: Hangi ameller daha faziletlidir? diye sordum. Vaktinde kılınan namaz buyurdu. Sonra hangisi? dedim. Ana babaya iyilik etmek cevabını verdi. Daha sonra hangisidir? diye sordum. Allah yolunda cihâd etmektir buyurdular Dinimizde ameller, fazilet ve sevap açısından derecelere ayrılmıştır. 2. İmandan sonra en faziletli amel, en önemli farz, vaktinde kılınan namazdır. 3. Namazı sebepsiz yere vaktinde kılmamak büyük günahlardandır. 4. Kullar içinde saygı ve hürmete en lâyık olanlar ana babadır. 5. En üstün fadâkârlık Allah yolunda cihaddır Riyâzü s-sâlihîn, Hadis No: 1074 (Buhârî, Ezân 9, 32; Müslim, Salât 129. Ayrıca bk. Tirmizî, Mevâkît 52; Nesâî, Mevâkît 22, Ezân 31)

35 29. Hadis PEYGAMBERİMİZ'E SALAVAT GETİRMEK ع ن أ و س ب ن أ و س ر ض هللا ع ن ه ق ال ر س ول هللا ص ى هللا ع ل ي ه و س ل : إ ان م ن أ فض ل أ ي م م ي و م ال ج م ع ة ف أك ر وا ع ي م ن الص ا ة «إ ان ص ل ت م م ع ر وض ة ع ي» ف يه ف Evs İbni Evs radıyallahu anh den rivayet edildiğine göre Resûlullah sallallahu aleyhi ve sellem şöyle buyurdu: Günlerinizin en faziletlisi cuma günüdür. Bu sebeple o gün bana çokca salâtü selâm getiriniz; zira sizin salâtü selâmlarınız bana sunulur Peygamber Efendimiz in mübarek ruhuna gönderilen salâtü selâmlar kendisine sunulur. O da bu selâmları alır. 2. Cuma günü çok faziletli bir gün olduğu için, Resûlullah Efendimiz e bu mübarek günde sunulan salâtü selâmlar, diğer vakitlerdeki salâtü selâmlardan daha kıymetli, sevabı daha çoktur. 29 Riyâzü s-sâlihîn, Hadis No: 1160 (Ebû Dâvûd, Salât 201, Vitir 26. Ayrıca bk. Nesâî, Cum`a 5; İbni Mâce, İkâmet 79, Cenâiz 65) 35

36 30. Hadis RAMAZAN AYININ FAZILETI ع ن أ ب ه ر ي ر ة ر ض هللا ع ن ه ع ن الن ب ص ل هللا ع ل ي ه و س ل ق ال : إ»م ن ص ام ر م ض ان امي ان و اح ت س اب غ ف ر ل ما ت ق د م م ن ذن ب ه «Ebû Hüreyre radıyallahu anh'den rivayet edildiğine göre Resûlullah sallalllahu aleyhi ve sellem şöyle buyurdu: "Kim, faziletine inanarak ve karşılığını Allah'tan bekleyerek ramazan orucunu tutarsa, geçmiş günahları bağışlanır. 1. Ramazan orucunu inanarak ve karşılığını Allah'tan umarak tutmak, geçmiş günahlardan arınma sebebidir. 2. Allah'a iman etmek ve mükâfatını (karşılığını sadece) O'ndan beklemek (ihtisab) bir ibadetin sıhhat ve kabul edilme şartıdır Riyâzü s-sâlihîn, Hadis No: 1222 (Buhârî, Îmân 28, Savm 6; Müslim, Sıyâm 203, Müsâfirîn 175. Ayrıca bk. Ebû Dâvûd, Ramazan 1, Savm 57; Tirmizî, Savm 1, Cennet 4; Nesâî, Sıyâm 39; İbni Mâce, İkâmet 173, Sıyâm 2, 33)

37 31. Hadis KADIR GECESI ع ن أ ب ه ر ي ر ة ر ض هللا ع ن ه ع ن الن ب ص ل هللا ع ل ي ه و س ل ق ال :»م ن ق ام ل ي ل ال ق د ر امي ان و اح ت س اب غ ف ر ل م ا ت ق د م م ن ذ ن ب ه «إ Ebû Hüreyre radıyallahu anh'den rivayet edildiğine göre Resûlullah sallalllahu aleyhi ve sellem şöyle buyurdu: "Kim, faziletine inanarak ve karşılığını Allah'tan bekleyerek Kadir gecesini ihya ederse (dolu dolu geçirirse), geçmiş günahları bağışlanır." Kadir gecesi, kadri kıymeti yüce bir gecedir. 2. Değer ve faziletine inanarak ve karşılığını Allah'tan bekleyerek bu geceyi ihyâ eden, geçmiş günahlarından arınır. 3. İnanç ve ihlâs (samimiyet) olmadan yapılacak herhangi bir davranışın dinî bir değeri yoktur. 31 Riyâzü s-sâlihîn, Hadis No: 1192 (Buhârî, Îmân 25, 27, 28, 35, Savm 6, Terâvih 1, Leyletü'l-kadr 1; Müslim, Müsâfirîn Ayrıca bk. Ebû Dâvûd, Ramazan 1; Tirmizî, Savm 1; Nesâî, Kıyâmü'l-leyl 3, Savm 39-40; İbni Mâce, İkâmet 173, Sıyâm 2, 39) 37

38 32. Hadis KADIR GECESI DUASI ع ن ع ائ ش ة ر ض هللا ع ن ا إ أ ي ت ان ع ل م ت أ ي ل ي ل ل ي ل ال ق د ر م ا أ ق ول ف هي ا ق ل ت : ي ر س ول هللا أ ر إ ان ك ع ف و ت ب ال ع ف و ف اع ف ع ن» ق ال :»ق ويل : ا لل ه م Âişe radıyallahu anhâ şöyle dedi: - Ey Allah'ın Resulü! Kadir gecesinin hangi gece olduğunu bilecek olursam, o gece nasıl dua edeyim? diye sordum. - "Allahım! Sen çok affedicisin, affetmeyi seversin. Beni bağışla! diye dua et" buyurdu. " Kadir gecesinin farkına varan müslüman, günahlarının bağışlanması için dua etmelidir. 2. Kadir gecesinde "Allahım! Sen çok affedicisin, affetmeyi seversin. Beni bağışla!" diye dua etmek sünnettir. 3. Mübarek geceler; dua etmek, ibadet yapmak, Kur'an okumak ve tefekkürde bulunmak suretiyle ihya edilmelidir. 32 Riyâzü s-sâlihîn, Hadis No: 1198 (Tirmizî, Daavât 84. Ayrıca bk. İbni Mâce, Dua 5) 38

39 33. Hadis RAMAZAN AYININ KIYMETI ع ن أ ب ه ر ي ر ة ر ض هللا ع ن ه أ ن ر س ول هللا ص ل هللا ع ل ي ه و س ل قال : إ»اذ ا ج اء ر م ض ان ف ت ح ت أ ب و اب ال ج ن ة و غ ل ق ت أ ب و اب الن ار و ص ف د ت الشس ي اط ن» Ebû Hüreyre radıyallahu anh'den rivayet edildiğine göre Resûlullah sallallahu aleyhi ve sellem şöyle buyurdu: "Ramazan ayı girdiğinde cennet kapıları açılır, cehennem kapıları kapanır ve şeytanlar bağlanır." Ramazan; af, rahmet ve sevabın arttığı, şeytanların etki ve saptırmalarının azaldığı ve dolayısıyla cehennem kapılarının kapandığı bir ay ve müstesna bir zamandır. 2. Rahmet ve bereket aylarında ve günlerinde ibadetlerimizi arttırmaya gayret etmeliyiz. 33 Riyâzü s-sâlihîn, Hadis No: 1223 (Buhârî, Savm 5, Bed'ul-halk 11; Müslim, Sıyâm 1, 2, 4, 5) 39

40 34. Hadis ALLAH YOLUNDA HARCAMAK ع ن أ ب ي ي ر ض هللا ع ن ه ق ال ر س ول هللا ص ى هللا ع ل ي ه و س ل : «م ن أ ن ف ق ن ف ق ة ف س ب يل هللا ك ت ب ل سس ب ع م ائ ة ض ع ف» Ebû Yahyâ radıyallahu anh' den rivayet edildiğine göre, Resûlullah sallallahu aleyhi ve sellem şöyle buyurdu: "Allah yolunda malını harcayana, harcadığının yedi yüz misli ecir verilir." Allah yolunda malını mülkünü sarfetmek hayrın en büyüklerindendir. 2. İnfak (malını Allah yolunda harcama), önemli bir cihattır. 3. Allah yolunda malını sarfedene, Cenab-ı Hak kıyamet gününde yedi yüz misli veya daha çok ecir ve sevap ihsan eder. 34 Riyâzü s-sâlihîn, Hadis No: 1341 (Tirmizî, Fezâilü'l-cihâd 4. Ayrıca bk. Nesâî, Cihâd 45) 40

41 35. Hadis ALIŞVERİŞ AHLAKI ع ن ج اب ر ر ض هللا ع ن ه أ ن ر س ول هللا ص ل هللا ع ل ي ه و س ل ق ال : إ اذ ا اق ت ض» إ اذ ا ب ع و إاذ ا اش ت ى و»ر ح م هللا ر ج ل س ح ا Câbir radıyallahu anh'den rivayet edildiğine göre, Resûlullah sallallahu aleyhi ve sellem şöyle buyurdu: "Satışta, alışta ve borcunu istemekte kolaylık gösteren kimseye Allah merhamet etsin." İslâm dini temelde kolaylık üzerine kurulmuş olup, insanlarla muamelede bu esası öne geçirmek gerekir. 2. Alış veriş ve borçlanma toplumda hemen her ferdi ilgilendiren bir muamele çeşidi olup, bu alanda kolaylık yolunu tercih etmek faziletli bir davranış olur. 3. İnsan, hakkı olan bir şeyi talep ederken de kolaylık yolunu seçmelidir. 35 Riyâzü s-sâlihîn, Hadis No: 1371 (Buhârî, Büyû 16. Ayrıca bk. İbni Mâce, Ticârât 28) 41

42 36. Hadis KUTLU İLİM YOLCULUĞU ع ن أ ن س ر ض هللا ع ن ه ق ال ر س ول هللا ص ى هللا ع ل ي ه و س ل :»م ن خ ر ج ف ط ل ب ال ع ل ف ه و ف س ب يل هللا ح ت ي ر ج ع «Enes radıyallahu anh'den rivayet edildiğine göre, Resûlullah sallallahu aleyhi ve sellem şöyle buyurdu: "İlim tahsil etmek için yolculuğa çıkan kimse, evine dönünceye kadar Allah yolundadır." İlim öğrenmek, Allah yolunda cihadın bir çeşididir. İlim öğrenen kişiye Allah yolunda cihad edenin ecri gibi sevap verilir. 2. Allah yolunda cihad eden mücâhide karşı gösterilen sorumluluk, Allah rızası için ilim öğrenen kimseye de aynen gösterilir. 36 Riyâzü s-sâlihîn, Hadis No: 1388 (Tirmizî, İlim 2) 42

43 37. Hadis SECDELERLE ALLAH'A YAKLAŞMAK ع ن أ ب ه ر ي ر ة ر ض هللا ع ن ه أ ن ر س ول هللا ص ى هللا ع ل ي ه وس ل ق ال : «أ ق ر ب م ا ي ك ون ال ع ب د م ن ر ب ه و ه و س اج د ف أك ث وا ادل ع اء «Ebû Hüreyre radıyallahu anh den rivayet edildiğine göre Resûlullah sallallahu aleyhi ve sellem şöyle buyurdu: Kulun Rabbine en yakın olduğu hal secde halidir. İşte bu sebeple secdede çok dua etmeye bakın! Secde ânı, kulun Cenâb-ı Hakk a yaklaştığı, O nun rahmetini kazanmaya en elverişli olduğu zamandır. Bu sebeple secdede yapılan dua ve zikirlerin kabul edilme imkânı daha fazladır. 2. Rükû ve secdede Peygamber Efendimiz in öğrettiği dua ve zikirleri okumak suretiyle Rabbimize bağlılığımızı arzetmeye ve O nun merhametini elde etmeye çalışmamız gerekir. 37 Riyâzü s-sâlihîn, Hadis No: 1431 (Müslim, Salât 215. Ayrıca bk. Ebû Dâvûd, Salât 148; Nesâî, Tatbîk 78) 43

44 38. Hadis PEYGAMBERİMİZ'İN DİLİNDEN DUALAR ع ن أ ن س ر ض هللا ع ن ه ك ن ر س ول هللا ص ى هللا ع ل ي ه وس ل ي ق ول : إ ان ي أ ع وذ ب ك م ن ال ع ج ز و ال ك س ل و ال ج ن و ال ه ر م»ا لل ه م و ال ب خ ل و أ ع وذ ب ك م ن ع ذ اب ال ق ر و أ ع وذ ب ك م ن ف ت ن ة ال م ح ي ا و ال م م ات» Enes radıyallahu anh den rivayet edildiğine göre Resûlullah sallallahu aleyhi ve sellem şöyle dua ederdi: Allahım! Âcizlikten, tembellikten, korkaklıktan, ihtiyarlayıp ele avuca düşmekten ve cimrilikten sana sığınırım. Kabir azâbından sana sığınırım. Hayat ve ölüm fitnesinden sana sığınırım Resûl-i Ekrem Efendimiz in Allah a sığındığı bu şeylerden biz de O na sığınmalıyız. 2. Allah sevgisi ve korkusu gönüllerimize hâkim olmalı, daha çok şey öğrenmeli ve öğrendiklerimizi yaşamalıyız. 3. Şayet Allah ın adı ve buyrukları anıldığı zaman kalbimiz duygulanmalı ve heyecanlanmalı; iyi bir müslüman olmaya daha çok gayret etmeliyiz. 38 Riyâzü s-sâlihîn, Hadis No: 1477 (Müslim, Zikir 50. Ayrıca bk. Ebû Dâvûd, Vitir 32; Nesâî, İstiâze 7) 44

45 39. Hadis SUBHÂNALLAH! ع ن ع ائ ش ة ر ض هللا ع ن ا ك ن ر س ول هللا ص ى هللا ع ل ي ه و س ل ي ك ث أ ن ي ق ول ق ب ل م و ت ه : إ ال ي ه سس ب ح ان هللا و ب م د ه أ سس ت غ ف ر هللا و أ ت وب Âişe radıyallahu anhâ şöyle dedi: Resûlullah sallallahu aleyhi ve sellem vefatından önce sık sık Ben Allah ı ulûhiyyet (ilahlık) makamına yakışmayan sıfatlardan tenzih (uzak tutar) eder ve O na hamdederim. Allah tan beni bağışlamasını diler ve günahlarıma tevbe ederim derdi Resûlullah Efendimiz gibi biz de bu zikri daha çok okumalıyız. 2. Peygamber Efendimiz bizim biricik örneğimizdir. Onun izinden gitmeli, yaptığını yapmaya çalışmalıyız. 39 Riyâzü s-sâlihîn, Hadis No: 1881 (Buhârî, Ezân 123, 139; Müslim, Salât ) 45

46 40. Hadis MÜSLÜMANIN BASİRETİ ع ن أ ب ه ر ي ر ة ر ض هللا ع ن ه أ ن ر س ول هللا ص ى هللا ع ل ي ه وس ل ق ال :»ل ي ل غ ال م ؤم ن م ن ج ح ر م ر ت ي» Ebû Hüreyre radıyallahu anh den rivayet edildiğine göre Resûl-i Ekrem sallallahu aleyhi ve sellem şöyle buyurdu: Mü min bir yılan deliğinden iki defa ısırılmaz Müslüman, her konuda dikkatli ve uyanık olmalıdır. Kendisini aldatmak isteyenlerin oyununa gelmemelidir. 2. Bir defa yanılmış, aldatılmış, oyuna getirilmiş olsa bile, ikinci defa aynı oyuna gelmemelidir Riyâzü s-sâlihîn, Hadis No: 1838 (Buhârî, Edeb 83; Müslim Zühd 63. Ayrıca bk. Ebû Dâvûd, Edeb 29; İbni Mâce, Fiten 13)

47

48 Millî Eğitim Bakanlığı MEB Beşevler Kampüsü F Blok Yenimahalle/ ANKARA Telefon: 0 (312) Belgegeçer: 0 (312) Web: e-posta: dogm@meb.gov.tr