YENİ YILA GİRERKEN YENİ TÜRK TİCARET KANUNU KAPSAMINDA MALİ MEVZUAT AÇISINDAN YÜKÜMLÜLÜKLER

Transkript

1 YENİ YILA GİRERKEN YENİ TÜRK TİCARET KANUNU KAPSAMINDA MALİ MEVZUAT AÇISINDAN YÜKÜMLÜLÜKLER Doç. Dr. Ersan ÖZ Pamukkale Ün. Maliye Bölümü Mali Hukuk Anabilim Dalı Başkanı S.M.M.M. Selçuk GÜLTEN Uluslar arası Mali Danışman

2 Ticari Defterler-1 A- Gerçek Kişi Tacirler 1- Bilanço Esasına Göre Defter Tutanlar İçin Yevmiye Defteri Defteri Kebir Envanter Defteri 2- İşletme Hesabı Esasına Göre Defter Tutanlar (İkinci Sınıf Tüccarlar) İçin İşletme Defteri B- Şirketler 1- Kollektif Şirketler Yevmiye Defteri Defteri Kebir Envanter Defteri Genel Kurul Toplantı ve Müzakere Defteri 2- Komandit Şirketler Yevmiye Defteri Defteri Kebir Envanter Defteri Genel Kurul Toplantı ve Müzakere Defteri

3 El Yazması Antika Muhasebe Defteri

4 Ticari Defterler-2 3- Anonim Şirketler Yevmiye Defteri Defter-i Kebir Envanter Defteri Pay Defteri (Önceden tasdikli ise ve yeterli yaprak varsa tasdik ettirme. Md.64/3) Yönetim Kurulu Karar Defteri Genel Kurul Toplantı ve Müzakere Defteri (2013 yılı için tasdik ettirilmiş ve 2014 yılı için Yeterli yaprak varsa tasdik ettirme. ) 4- Sermayesi Paylara Bölünmüş Komandit Şirketler Yevmiye Defteri Defteri Kebir Envanter Defteri Pay Defteri Yönetim Kurulu Karar Defteri Genel Kurul Toplantı ve Müzakere Defteri 5- Limited Şirketler Yevmiye Defteri Defter-i Kebir Envanter Defteri Pay Defteri (Önceden tasdikli ise ve yeterli yaprak varsa tasdik ettirme. Md.64/3) Genel Kurul Toplantı ve Müzakere Defteri (2013 yılı için tasdik ettirilmiş ve 2014 yılı için Yeterli yaprak varsa tasdik ettirme.) Müdürler Kurulu Defteri (İsteğe Bağlı)

5 Ticari Defterler-3 6-Kamuya, Vakıflara ve Derneklere Ait Ticarî İşletmeler Yevmiye Defteri Defteri Kebir Envanter Defteri 7-Kooperatifler Yevmiye Defteri Defteri Kebir Envanter Defteri Yönetim Kurulu Karar Defteri Genel Kurul Karar Defteri Ortaklar Defteri

6 Ticari Defter Tasdik Hükümleri Mevcut durumda kullanılmakta olan, pay defteri, genel kurul toplantı ve müzakere defteri yeterli yaprakları bulunmak kaydıyla ve Ticari Defterlere İlişkin Tebliğ de belirtilen bilgilerden eksik olanların yazılması suretiyle açılış onayı yapılmaksızın kullanılmaya devam edilebilir. Limited şirketlerde halen kullanılmakta olan ortaklar kurulu karar defterleri yeterli yaprakları bulunmak kaydıyla, genel kurul toplantı ve müzakere defteri olarak kullanılmaya devam olunabilir. Limited şirketlerde müdürler kurulu karar defteri tutulması isteğe bağlıdır. Bu defteri tutmak istemeyen limited şirketlerde müdür veya müdürler kurulunun şirket yönetimi ile ilgili olarak aldığı kararlar genel kurul toplantı ve müzakere defterine kaydedilir. Ancak, dileyen limited şirketler müdürler kurulu kararları için ayrı bir defter de tutulabilirler. Ayrı bir müdürler kurulu karar defteri tutulması halinde, müdür veya müdürler kurulu kararları genel kurul toplantı ve müzakere defterine kaydedilemez.

7 Pay Defteri Pay defterine yapılacak kayıtların en az aşağıdaki bilgileri içermesi şarttır Pay sahibinin adı soyadı veya unvanı, Pay sahibinin iletişim bilgileri, Varsa pay üzerindeki intifa hakkı sahiplerinin adı soyadı veya unvanı ve intifa hakkı sahibi oldukları paylar, Varsa intifa hakkı sahiplerinin iletişim bilgileri, Payın nominal değeri, Sahip olunan pay sayısı ve toplam tutar, Payın tertibi, Payın edinme tarihi, Deftere kayıt tarihi, Payın senede bağlanıp bağlanmadığı ve türü, Payın edinimi ve devrine ilişkin gerekli açıklamalar.

8 Ticari Defterlerde Açılış Tasdiki Açılış Tasdiki Yaptırılması Zorunlu Olan Defterler a) Yevmiye Defteri b) Defteri Kebir c) Envanter Defteri d) Pay Defteri e) Yönetim Kurulu Karar Defteri f) Müdürler Kurulu Karar Defteri g) Genel Kurul Toplantı ve Müzakere Defteri h) İşletme defteri

9 Açılış Tasdiki Gerekmeyen Defterler 2013yılında kullanılan pay defteri ile genel kurul toplantı ve müzakere defterinde yeterli yaprak varsa, bu defterler 2014 yılında da açılış onayı yaptırılmaksızın kullanılabilecektir. Ayrıca, elektronik ortamda tutulan yevmiye defterine defteri kebir için de açılış ve kapanış onayı yaptırılmaz.

10 Kapanış Tasdiki 2013 yılında kullanılan; a) Yönetim kurulu karar defteri, b) Müdürler kurulu karar defteri, c) Yevmiye defteri, Şartları: 1)Yeterli sayfaları bulunmalı, 2) Yeni hesap döneminin ilk ayı içerisinde (hesap dönemi takvim yılı olanlar için 2014 yılı Ocak ayı içerisinde) yaptırılmalı. Not: Kapanış tasdikinde defterlerin kalan sayfalarının tekrar mühürlenmesine ve sıra numarası verilmesine gerek yoktur.

11 Kapanış Tasdiki Zorunlu Defterler Kapanış Onayı Yaptırılması Zorunlu Olan Defterler (TTK, m.64, Tebliğ m.11/f,4, m.15) Yevmiye Defteri Yönetim Kurulu Karar Defteri Müdürler Kurulu Karar Defteri (ayrıca tutuluyorsa) Yönetim kurulu karar defteri ile müdürler kurulu karar defterinin kapanış tasdiki 2014 yılının Ocak ayı sonuna kadar, Yevmiye defterinin kapanış tasdiki 2014 yılının Haziran ayı sonuna kadar notere yaptırılır. Ancak, 2013 yılında kullanılan yönetim kurulu karar defteri (limited şirketlerde ayrıca tutuluyorsa müdürler kurulu karar defteri) ile yevmiye defteri, yeterli yaprakları bulunması kaydıyla, ayrı ayrı açılış ve kapanış onayı yerine, 2014 yılı Ocak ayı içerisinde sadece onay yenilemeye tabi tutulmak suretiyle 2014 yılında da kullanılabilir.

12 Ticari Belgelerdeki Değişiklikler TTK m.39/f.2: 1 Ocak 2014 tarihinden itibaren; tacirin işletmesiyle ilgili olarak düzenlediği ticari mektuplarda ve ticari defterlere yapılan kayıtların dayandığı belgelerde (fatura, perakende satış vesikaları, müstahsil makbuzu, gider pusulası, sevk irsaliyesi, vs); Ticaret sicil numarasının, (Özellikle varsa MERSİS No) Ticaret unvanının, İşletmesinin merkezinin gösterilmesi, Tacir internet sitesi kurma zorunluluğu bulunan şirketlerden ise, işletmesiyle ilgili olarak düzenlediği ticari mektuplarda ve ticari defterlere yapılan kayıtların dayandığı belgelerde yukarıda sayılan bilgilere ilave olarak internet sitesi adresinin gösterilmesi zorunludur.

13 İnternet Sitesi İle İlgili Yükümlülükler-1 Şirketin ticaret sicil numarasını, ticaret unvanını, işletmesinin merkez adresini, Anonim şirketlerde yönetim kurulu başkan ve üyelerinin adları ve soyadları ile taahhüt edilen ve ödenen sermaye miktarı; Limited şirketlerde müdürlerin adları ve soyadları ile taahhüt edilen ve ödenen sermaye miktarı; Sermayesi paylara bölünmüş komandit şirketlerde yöneticilerin adları ve soyadları ile taahhüt edilen ve ödenen sermaye miktarının internet sitesinde yayımlanması zorunludur. TTK m.51/f.2: Bu yükümlülükleri yerine getirmeyenlere 2014 yılı için TL idarî para cezası verilir.

14 İnternet Sitesi İle İlgili Yükümlülükler-2 1 Temmuz 2013 tarihinden önce kurulan ancak bu tarihten sonra bağımsız denetim kapsamına giren şirketler de kapsama girdikleri tarihten itibaren üç ay içinde internet sitesi açacak ve bu sitenin belirli bir bölümünü şirketçe kanunen yapılması gereken ilanların yayımlanması için özgüleyeceklerdir. Şirketin internet sitesinin oluşturulmaması veya şirketin bir internet sitesinin mevcut bulunmasına karşılık bu internet sitesinin bir bölümünün bilgi toplumu hizmetlerine özgülenmemesi durumunda, yüz günden üçyüz güne TL'den TL'yekadar adlî para cezası verilir. İnternet sitesine konulması gereken içeriğin usulüne uygun bir şekilde konulmaması halinde, yüz güne -100 TL'den TL ye kadar adlî para cezası verilir.

15 Ticari Belgelerin Saklanması Tacir, işletmesiyle ilgili olarak gönderilmiş bulunan her türlü belgenin, fotokopi, karbonlu kopya, mikrofiş, bilgisayar kaydı veya benzer şekildeki bir kopyasını, yazılı, görsel veya elektronik ortamda saklamakla yükümlüdür. TTK 64 üncü maddesinin ikinci fıkrası uyarınca belgelerin kopyasını saklamayanlar, 2014 yılı için TL Türk Lirası idari para cezasıyla cezalandırılır. Bu cezaların uygulanması vergi kanunlarına göre ayrıca ceza kesilmeyeceği anlamına gelmez.

16 Maliyenin Sağı Solu Belli Olmaz

17 Zayi Belgesi Hatırlatması TTK m.82/f.7:bir tacirin saklamakla yükümlü olduğu defterler ve belgeler; yangın, su baskını veya yer sarsıntısı gibi bir afet veya hırsızlık sebebiyle ve kanuni saklama süresi içinde zıyaa uğrarsa tacir zıyaı öğrendiği tarihten itibaren onbeş gün içinde ticari işletmesinin bulunduğu yer yetkili mahkemesinden kendisine bir belge verilmesini isteyebilir. Bu dava hasımsız açılır. Mahkeme gerekli gördüğü delillerin toplanmasını da emredebilir. Ticari defterlerin mevcut olmaması veya hiçbir kayıt içermemesi yahut bu Kanuna uygun saklanmaması hâllerinde, sorumlular üçyüz günden az olmamak üzere adli para cezasıyla cezalandırılır. Kısaca, zayi belgesi alınmaması ve defter/belge ibraz edilememesi TL arasında adlî para cezası verilmesini gerektirebilir.

18 A.Ş. lerde Genel Kurul Yönetmeliği Anonim şirket yönetim kurulu, genel kurulun çalışma esas ve usullerine ilişkin kuralları içeren bir iç yönerge hazırlamakla yükümlüdür. Bu yönergede, Gümrük ve Ticaret Bakanlığı tarafından belirlenecek asgari unsurların bulunması mecburidir. Yönerge, genel kurulun onayından sonra yürürlüğe girer. Sözkonusu Yönergenin ayrıca ticaret siciline tescil ve Türkiye Ticaret Sicili Gazetesi'nde ilan ettirilmesi gerekmektedir.

19 A.Ş. lerde Genel Kurul

20 A.Ş. lerde Yıllık Faaliyet Raporu Yıllık faaliyet raporunda mümkün olan en basit kavram ve terimler kullanılır, tereddüde neden olabilecek belirsiz ifadelerden kaçınılır. Yıllık faaliyet raporu aşağıda gösterilen bölümlerden oluşur: Genel bilgiler, Yönetim kurulu üyeleri ile üst düzey yöneticilere sağlanan mali haklar, Şirketin araştırma ve geliştirme çalışmaları, Şirket faaliyetleri ve faaliyetlere ilişkin önemli gelişmeler, Finansal durum, Riskler ve yönetim kurulunun değerlendirmesi, Diğer hususlar. Yıllık faaliyet raporu ilgili olduğu hesap döneminin bitimini izleyen iki ay içinde hazırlanır; şirketin yönetim kurulu başkanı ve üyeleri tarafından imzalanarak onaylanır. Yönetim kurulu üyelerinden herhangi birinin yıllık faaliyet raporunda yer alan bilgilerle ilgili farklı görüşte olması halinde, itiraz ettiği hususlar gerekçeleri ile birlikte yıllık faaliyet raporunda belirtilir.

21 Bağlı Şirket Raporu Düzenlenmesi TTK m.199/f.1: bağlı şirketlerde, yönetim kurulunun, faaliyet yılının ilk üç ayı içinde, şirketin hakim ve bağlı şirketlerle olan ilişkileri hakkında bir rapor düzenlemesi şarttır. Raporda, şirketin geçmiş faaliyet yılında hakim şirketle, hakim şirkete bağlı bir şirketle, hâkim şirketin yönlendirmesiyle onun ya da ona bağlı bir şirketin yararına yaptığı tüm hukuki işlemlerin ve geçmiş faaliyet yılında hakim şirketin ya da ona bağlı bir şirketin yararına alınan veya alınmasından kaçınılan tüm diğer önlemlerin açıklaması yapılır. Bağlı şirket zararları tarihine kadar denkleştirilmelidir. Bahsi geçen raporun düzenlenmemesi ya da raporda Kanunun aradığı hususlara yer verilmemesi halinde, sorumlulara, ikiyüz günden az olmamak üzere TL 'den TL 'ye kadar- para cezası verilir.

22 Şirket Anasözleşmelerinin TTK ya Uyumu Anonim şirketler esas sözleşmelerini ve limited şirketler şirket sözleşmelerini, en geç 1 Temmuz 2014 tarihine kadar Türk Ticaret Kanunuyla uyumlu hale getirmek zorundadırlar. Bu süre içinde gerekli değişikliklerin yapılmaması halinde, esas sözleşmedeki ve şirket sözleşmesindeki düzenleme yerine Türk Ticaret Kanununun ilgili hükümleri uygulanır. Örneğin LTD lerde Müdürler kurulu başkanı atanması gerekiyor. Şirket esas sözleşmesini TTK'ya uyumlu hale getirmek için yapılacak bu genel kurullarda da herhangi bir toplantı nisabı aranmaz, kararlar toplantıda mevcut oyların çoğunluğu ile alınır.

23 Şirket Karar Nisaplarının Uyarlanması Anonim ve limited şirketler; en geç 1 Temmuz 2014 tarihine kadar sözleşmelerinde yer alan genel kurulun karar ve toplantı nisaplarına ilişkin hükümlerini 6102 sayılı Türk Ticaret Kanunu ile uyumlu hale getireceklerdir. Şirket esas sözleşmesini TTK'ya uyumlu hale getirmek için yapılacak bu genel kurullarda da herhangi bir toplantı nisabı aranmaz, kararlar toplantıda mevcut oyların çoğunluğu ile alınır.

24 Oy Hakkı ve Oyda İmtiyaz Uyarlamaları Anonim Şirketlerde şirket hisselerine ilişkin Oyda imtiyazlı paylarla ilgili olarak, 6102 sayılı Kanunun 479 uncu maddesinin birinci fıkrasına aykırılık teşkil eden esas sözleşmeler, 14 Şubat 2014 tarihine kadar Kanun ile uyumlu hale getirilecektir. Bununla birlikte, anılan maddenin ikinci fıkrasında bir oya en çok 15 oy hakkı sınırlamasını aşan oyda imtiyaz öngören esas sözleşme hükümleri 14 Şubat 2014 tarihine kadar, anılan fıkraya uyarlanır veya mahkemeden anılan fıkrada öngörülen karar alınır.

25 Şirket Sermayelerinin TTK ya Uyumu 1 Temmuz 2012 tarihinden önce kurulmuş olup da esas sermayesi TL'nin altında kalan anonim şirketler ile TL'nin altında kalan limited şirketler, en geç 14 Şubat 2014 tarihine kadar- sermayelerini TL ve TL'ye yükseltmek zorundadırlar. Aksi takdirde bu sürenin sonunda infisah etmiş sayılırlar. Gümrük ve Ticaret Bakanlığı bu süreyi birer yıl olarak en çok iki defa uzatabilir. Sermayenin yükseltilmesi için yapılacak genel kurullarda toplantı nisabı aranmaz, kararlar toplantıda mevcut oyların çoğunluğu ile alınır.

26 Yeni TTK da Cezalar Tescil ve kayıt için bilerek gerçeğe aykırı beyanda bulunulması, örneğin işletme adının tescil ve kaydı için kasten gerçeğe aykırı beyanda bulunulması TL İdari Para Cezası Haksız rekabet fiili işlenmesi İki yıla kadar hapis veya adli para cezası Ticari işletmenin ve şubelerin tescil ettirilmemesi TL İdari Para Cezası Ticaret unvanının kanuna aykırı surette oluşturulması ve kullanılması ve ticaret ünvanının işletmeden ayrı olarak devredilmesi TL İdari Para Cezası Ticaret Unvanının işletmenin görülebilecek bir yerine okunaklı şekilde yazılmaması TL İdari Para Cezası

27 Yeni TTK da Cezalar Görüntü ve veri taşıyıcılara aktarılmış belgelerin hazır bulundurulmaması TL İdari Para Cezası Gümrük ve Ticaret Bakanlığı denetim elemanlarına bilgi ve belge verilmemesi Üçyüz günden az olmamak üzere adlî para cezası (6.000 TL ile TL arasında) Finansal tabloların düzenlenmesinde Türkiye Muhasebe Standartlarına uyulmaması TL İdari Para Cezası Önceki ismi tümüyle şirkete borçlanılması idi. Buradan geri adım atılarak Sermaye taahhüdünden doğan vadesi gelmiş borçlarını ifa etmediği ve şirketin serbest yedek akçelerle birlikte karı geçmiş yıl zararlarını karşılayacak düzeyde olmadığı halde paysahibine/ortağa borç verilmesi Üçyüz günden az olmamak üzere adlî para cezası ( TL arası)

28 Yeni TTK da Cezalar Görüntü ve veri taşıyıcılara aktarılmış belgelerin hazır bulundurulmaması TL İdari Para Cezası Gümrük ve Ticaret Bakanlığı denetim elemanlarına bilgi ve belge verilmemesi Üçyüz günden az olmamak üzere adlî para cezası (6.000 TL ile TL arasında) Finansal tabloların düzenlenmesinde Türkiye Muhasebe Standartlarına uyulmaması TL İdari Para Cezası Önceki ismi tümüyle şirkete borçlanılması idi. Buradan geri adım atılarak Sermaye taahhüdünden doğan vadesi gelmiş borçlarını ifa etmediği ve şirketin serbest yedek akçelerle birlikte karı geçmiş yıl zararlarını karşılayacak düzeyde olmadığı halde paysahibine/ortağa borç verilmesi Üçyüz günden az olmamak üzere adlî para cezası ( TL arası)

29 Faturadan Sonra 30 Günde Temerrüt Ticari işletmeler arasında mal ve hizmet tedariki amacıyla yapılan işlemlerde, alacaklı, kanundan veya sözleşmeden doğan tedarik borcunu yerine getirmiş olmasına rağmen, borçlu, gecikmeden sorumlu tutulamayacağı hâller hariç, sözleşmede öngörülmüş bulunan tarihte veya belirtilen ödeme süresinde borcunu ödemezse, ihtara gerek olmaksızın temerrüde düşer.mütemerrit borçlunun alacaklısı sözleşmede öngörülen tarihten ya da ödeme süresinin sonunu takip eden günden itibaren, şart edilmemiş olsa bile faize hak kazanır. Borçlu aşağıdaki sürelerin sonunda ihtara gerek kalmaksızın mütemerrit sayılır ve alacaklı faize hak kazanır: a) Faturanın veya eş değer ödeme talebinin borçlu tarafından alınmasını takip eden otuz günlük sürenin sonunda. b) Faturanın veya eş değer ödeme talebinin alınma tarihi belirsizse mal veya hizmetin teslim alınmasını takip eden otuz günlük sürenin sonunda. c) Borçlu faturayı veya eş değer ödeme talebini mal veya hizmetin tesliminden önce almışsa, mal veya hizmetin teslim tarihini takip eden otuz günlük sürenin sonunda.

30 Faturadan Sonra 30 Günde Temerrüt

31 Faturadan Sonra 30 Günde Temerrüt d) Kanunda veya sözleşmede, mal veya hizmetin kabul veya gözden geçirme usulünün öngörüldüğü hâllerde, borçlu, faturayı veya eş değer ödeme talebini, kabul veya gözden geçirmenin gerçekleştiği tarihte veya bu tarihten daha önce almışsa, bu tarihten sonraki otuz günlük sürenin sonunda; şu kadar ki, kabul veya gözden geçirme için sözleşmede öngörülen süre mal veya hizmetin alınmasından itibaren otuz günü aşıyor ve bu durum alacaklının aleyhine ağır bir haksızlık oluşturuyorsa, kabul veya gözden geçirme süresi mal veya hizmetin alınmasından itibaren otuz gün olarak kabul edilir. Sözleşmede öngörülen ödeme süresi, faturanın veya eş değer ödeme talebinin veya mal veya hizmetin alındığı veya mal veya hizmetin gözden geçirme ve kabul usulünün tamamlandığı tarihten itibaren en fazla altmış gün olabilir. Şu kadar ki, alacaklı aleyhine ağır bir haksız durum yaratmamak koşuluyla ve açıkça anlaşmak suretiyle taraflar daha uzun bir süre öngörebilirler. Ancak alacaklının küçük yahut orta ölçekli işletme (KOBİ) veya tarımsal ya da hayvansal üretici olduğu veya borçlunun büyük ölçekli işletme sıfatını taşıdığı hâllerde, ödeme süresi, altmış günü aşamaz.

32 Faturadan Sonra 30 Günde Temerrüt Gecikme faizi ödenmeyeceğini veya ağır derecede haksız sayılabilecek kadar az faiz ödeneceğini, alacaklının geç ödeme dolayısıyla uğrayacağı zarardan borçlunun sorumlu olmayacağını veya sınırlı bir şekilde sorumlu tutulabileceğini öngören sözleşme hükümleri geçerizdir. Bu madde hükümleri uyarınca alacaklıya yapılan geç ödemelere ilişkin temerrüt faiz oranının sözleşmede öngörülmediği veya ilgili hükümlerin geçersiz olduğu hâllerde uygulanacak faiz oranını ve alacağın tahsili masrafları için talep edilebilecek asgari giderim tutarını Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası her yıl ocak ayında ilan eder. Faiz oranı, 4/12/1984 tarihli ve 3095 sayılı Kanuni Faiz ve Temerrüt Faizine İlişkin Kanunda öngörülen ticari işlere uygulanacak gecikme faizi oranından en az yüzde sekiz fazla olmalıdır. Mal veya hizmet bedelinin taksitle ödenmesinin öngörüldüğü durumlarda, bu maddenin ödeme sürelerini düzenleyen hükümleri birinci taksit bakımından uygulanır. Her bir taksit tutarının ödenmeyen kısmı yedinci fıkrada öngörülen oranda gecikme faizine tabidir. Alacaklının küçük veya orta ölçekli işletme veya tarımsal veya hayvansal üretici olup borçlunun büyük ölçekli işletme olduğu hâllerde taksitle ödemeyi öngören sözleşme hükümleri geçersizdir.

33

34 Teşekkürler