TMMOB COĞRAFĐ BĐLGĐ SĐSTEMLERĐ KONGRESĐ 2009 ĐMAR BĐLGĐ SĐSTEMĐ

Transkript

1 TMMOB COĞRAFĐ BĐLGĐ SĐSTEMLERĐ KONGRESĐ 2009 ĐMAR BĐLGĐ SĐSTEMĐ G. Karabulut 1, Ç. Yıldırım 2, Ö. Dayan 3, L. Ünal 4 1 Đzmir Büyükşehir Belediyesi, CBS Müdürlüğü, Şehir Plancısı, gulerkarabulut@izmir.bel.tr, 2 Đzmir Büyükşehir Belediyesi, CBS Müdürlüğü, Harita Mühendisi, caglaryildirim@izmir.bel.tr 3 Đzmir Büyükşehir Belediyesi, CBS Müdürlüğü, Harita Mühendisi, ozgurdayan@izmir.bel.tr 4 Đzmir Büyükşehir Belediyesi, CBS Müdürlüğü, Harita Mühendisi, lutfiunal@izmir.bel.tr ÖZET Đzmir Büyükşehir Belediyesi, yasalardan kaynaklanan imar denetim yetkisini sağlıklı gerçekleştirebilmek ve kentin mevcut planlarını bir bütün olarak değerlendirebilmek için Đmar Bilgi Sistemi kurma çalışmalarını başlatmıştır. Bu amaçla, kullanıcıların sistem içerisinde gereksinimlerini karşılamak üzere geliştirilen planlama ve harita modülleri ile 5 yıllık ve ek imar programlarının hazırlanması, imar planlarının üretimi, 16. ve 18. Madde uygulamaları, kamulaştırma işlemleri, imar hattı, kitle ve imar durum belgesi verilmesi vb. işlemleri içeren bir Otomasyon Sistemi tasarlanmıştır. Ayrıca plan kararlarına esas teşkil edecek analiz ve sentezleri, kullanıcı yetkilerini ayarlama işlemleri web servisleri aracılığı ile gerçekleştirilmekte olup sistemdeki verinin güvenliği için, kullanıcı izleri ve tarihçesi kayıtlanarak saklanabilmektedir. Bu bildiride özetle; Büyükşehir ve ilçe belediyelerinin ilgili birimlerinde, imar planlarının üretiminden uygulamalarına kadar gerçekleştirilen iş ve işlemlere ilişkin oluşturulan otomasyon sistemi tüm yönleri ile ele alınarak anlatılmaya çalışılmıştır. Anahtar Sözcükler: Đzmir Büyükşehir Belediyesi, Đmar Bilgi Sistemi, Đmar Planları, Đmar Uygulamaları, Otomasyon ABSTRACT Đzmir Metropolitan Municipality has launched to build up a Planning and Applications Information System in order to perform the supervision of zoning reliably, the authority given by the law, and approach existing plans of the city as a whole. To that end, an automation system including planning and mapping modules; preparation of the five-year and additional reconstructions programs, production of zoning plans, applications of the 16th and 18th articles, expropriation, assignment of the front line, mass and zoning status has been designed to meet the needs of users. Moreover, the analyses and syntheses that constitute the basis for the plan decisions; authorization of users are carried out through web services and for data security, trace files can be archived. Briefly, this communique try to depict automation system relating to the works and procedures for the development plans ranging from their production to application in the relevant departments of the Metropolitan and sub-provincial municipalities. Key Words: Đzmir Metropolitan Municipality, Planning and Applications Information System, Development Plans, Local Plan Applications, Automation 1. GĐRĐŞ Đmar kelimesi, yaşadığımız yerleşmelerin hayat şartlarına uygun hale getirilmesi, geliştirilip güzelleştirilmesi eylemlerini tanımlamaktadır. Đmar hizmeti bu nedenle yaşamsal öneme sahip bir çalışma alanı, bir tür meslek ve disiplinler arası bilimsel bir uğraş haline gelmiş ve yasalarda da tanımlanan bir işleyişe kavuşmuştur. Yerleşmelerde bu işleyişi belediyeler üstlenmiştir. Đmar hizmetlerinin disiplinler arası bir uğraş olması nedeni ile planlama, uygulama ve denetleme süreçlerinin izlenmesi ve koordinasyonu sağlıklı bir kentleşme için büyük önem arz etmektedir. Bu durumda plan yapıcı ve uygulatıcı merci olan belediyelerin gelişen teknolojilere paralel olarak görev ve sorumluluklarını yapılandırmaları; yasadan kaynaklanan planlama ve imar denetim yetkisini, kent bilgi sistemleri ve coğrafi bilgi sistemleri kurma görevleri kapsamında değerlendirerek iş süreçlerinin izlenebildiği, planlama, uygulama ve denetimlerin gerçekleştirilebildiği bir imar otomasyonu kurmaları zorunlu hale gelmektedir. Çalışmanın ana teması da Đzmir Büyükşehir Belediyesi ile Đlçe Belediyeleri arasında imar ile ilgili iş süreçlerinin izlenebilmesi, imar planı verilerinin üretilmesine ve imar uygulamalarının yapımına olanak sağlayan ara yüzlerin yaratılması, bunlara altlık teşkil edecek verilerle bütünleşik çalışılması ilgili Büyükşehir belediye birimleri ve ilçe belediyeleri arasında tam bir otomasyonun nasıl sağlanabileceğinin tanıtılmasıdır. 2. PROJE AMACI ĐBB imar birimlerinde ve ilçe belediyelerinde; Kendi içindeki ve birbirleriyle ilgili olan işlemlerin imar otomasyonu ile bir bütün hale getirilmesi Đmar planlarının çiziminden, haritacılık uygulamalarına, 5 yıllık imar programlarının yapımından, imar hattı, kitle çalışması, imar durumu verilmesi ve kamulaştırma işlemlerinin yapımına kadar olan çalışmaların tek bir süreçte gerçekleşebildiği,

2 Đşlem ve veri üretimi tekrarının gerekmediği, bir sistem oluşturulması amaçlanmaktadır. 3. PROJE SÜRECĐ 2005 yılından itibaren çalışmalarına başlanan projede başta ĐBB Đmar Đşleri Daire Başkanlığı olmak üzere tüm ilçe belediyeleri ile gerek yazışmalar ve gerekse toplantılar yapılarak projenin kapsamı oluşturulmuştur. Süreçte, Đzmir Büyükşehir Belediyesi, Đlçe Belediyeleri ve yüklenici firma personelinden oluşan ekip görev yapmıştır. 3.1 Verinin Üretimi Proje ilk olarak veri üretimi ile faaliyete geçmiş, 1/1000 ölçekli imar planlarının sayısallaştırılması için yöntemler belirlenmiştir Yöntem Veri toplanması aşaması; yürürlükteki imar planlarının paftaları ilgili belediyelerden alınması şeklinde gerçekleştirilmiştir. Sahaya çıkmadan önce tüm ilçe ve o tarihlerde hala aktif çalışmakta olan ilk kademe belediyelerine yazı ile bilgi verilmiş, imar planlarının paftaları güncel değil ise güncellenmesi istenmiştir. Daha sonra planlar belirli bir program dahilinde belediyelerinden alınarak şartnamede belirtilen ölçütlere ( en az 300 dpi) uygun olarak taratılmıştır. Veri üretim aşaması;.tif kayıt biçiminde taratılan paftalar uygun dağılımda en az 4 referans nokta ve en fazla 0.40 rms hatası ile koordinatlandırılması şeklinde gerçekleştirilmiştir. Ancak, pafta kenarının okunmaması, kâğıdın esnekliği vb. sorunlar nedeniyle daha fazla sapma hatalarının kabul edildiği özel durumlar olmuştur. Koordinatlandırılan paftalar idarece belirtilen ölçütlere göre yüksek hassasiyette vektörleştirilmiştir. Buna göre taranmış imar paftaları ile sayısallaştırılmış vektör paftalarının çakıştırılması sonucunda ortaya çıkan sapmaların + /- 15 cm. yi aşmaması öngörülmüştür. Đlgili belediyelerden sadece şeffaf orijinal paftalar değil, aynı zamanda belediye arşivinde bulunan farklı CAD dosyaları (ncz, dxf) derlenerek, mdb içeriğinde ilgili katmanlara dönüştürülmüştür. Dönüştürülme aşamasında ilçe belediyelerin kullandığı tanımlamalar çözümlenmiş ve yeni katmanlara gönderilmiştir. Ada Đç hattı Uygulama Imar Planı Bina cephe hattı Bina kitle Cephe yönü Kentsel donatılar Koruma kuşakları alanları Pafta kontrol Plan adası Plan adası (nokta) Plan adası sembol Ulasım Cephe çizgisi Kaldırım Otopark Plan yol orta hattı Platform Refüj Refüj kaldırımı Yönlendirme adası Plan alanı Sınır hattı Uygulama yol sembol Yazı Tablo 1: Veritabanında Uygulama Đmar Planı ve Ulaşım Data setlerinde Kullanılan Katmanlar Vektörleştirmede her katman için ayrı yöntemler izlenmiştir. Örneğin yapı adasını çevreleyen cephe hattı, adanın dışından saat yönünde çizilmiş, çizginin kalınlığı yapı adası dâhilinde sayılmıştır. Sayısallaştırılmış cephe hatlarına topoloji kuralları uygulandıktan sonra alansal katmanlar ürettirilmiştir. Veriler vektörleştirildikten sonra 3194 sayılı imar kanununa göre önceden tanımlı sınıflandırılmış alanlardan, altlık olan raster paftalardaki bilgiler baz alınarak akıllandırılmıştır. Akıllandırma aşamasında katmanların, özellikle yapı adasının öznitelik hanelerinde oldukça kapsamlı bilgiler tutulmuştur. Raster pafta ve onaylı CAD çizimlerinin sayısallaştırılmasından sonra ilgili ilçe belediyesinden sayısallaştırılmış verinin kontrol edilmesi istenmiştir. Ayrıca yüklenici tarafından veri tabanına aktarılan imar planlarında, sonradan yapılan onaylı değişiklikler ile ilgili güncelleme çalışmaları da yürütülmüştür.

3 3.1.2 Sorunlar ve Çözümleri Sınırlar: Đlçe belediyeleri tarafından üretilen planların kendi sınırları dışına taşması nedeni ile bazı bölgelerde tekrarlı plan üretimi olduğu tespit edilmiştir. Đlçe belediyeleri ile koordinasyon içerisinde çözülen ve tüm alanların yaklaşık yüzde yirmisine karşılık gelen söz konusu sorun nedeniyle işin gerçekleştirilmesi sürecinde ciddi işgücü ve zaman kaybı yaşanmıştır. Paftalar: Köşe koordinatlarının okunamaması, paftaların önemli boyutlarda deformasyona uğraması, okunamayan, silik paftalar, arşivde bulunamayan paftalar, sınırda kalan ancak her bir belediyede farklı üretilen planlar yine aynı paftanın Büyükşehir Belediyesi ile ilçe belediyesi arşivinde farklı olması, pafta birleşimlerinde birleşmeyen yapı adaları, aynı belediyede aynı paftadan 3 5 adet bulunması ve güncel olanın tespit edilememesi gibi paftalara ilişkin birçok sorun tespit edilmiştir. Pafta kenarlaşması problemi planların kontrol aşaması sürecinde ilgili belediye personeli tarafından birebir kontrol ile çözülmüş, diğer taraftan personel yetersizliği nedeni ile kontrol yapamayan belediyelerde ise kenarlaşmayan alanlar kapalı alan oluşturacak şekilde birleştirilmiş, üzerine kontrol noktaları atılarak ileride belediyelerin daha detaylı bir şekilde çözmelerine olanak sağlanmıştır. Şekil 1:Paftalardan Güncel Olanın Tespit Edilememesi Tapu ve Kadastro: Tapu ve Kadastro Genel Müdürlüğü tarafından üretilen verilerin güncel ve kesin koordinatlarını içermesi projenin amacına ulaşması bakımından anahtar verilerden biridir. Bu aşamada gerçek zamanlı ve güncel veri paylaşımına ilişkin Tapu ve Kadastro Genel Müdürlüğü nin gerekli altyapı çalışmalarını tamamlamaları beklenmekte olup, her iki kurum arasında imzalanması hedeflenen protokol hazırlıkları devam etmektedir. Yerel-Ülke Dönüşüm Parametreleri: Sayısallaştırılan yürürlükteki 1/1000 ölçekli imar planlarının büyük çoğunluğu yerel koordinat sisteminde olduğundan ülke koordinat sistemine dönüşümleri için gereksinim duyulan parametrelerin bazı belediyelerde bulunmadığı, bazılarının ise var olan parametre değerlerinin yanlış olduğu anlaşılmıştır. Bu tür yerler için 2005 yılında alımı gerçekleştirilen uydu görüntüleri referans olarak kullanılmış ve geçici olarak konumlandırılmaları sağlanmıştır. Bununla birlikte Harita Şube Müdürlüğü tarafından gerekli Jeodezik çalışmalar yürütülmekte olup, yerel, ED-50 ve ITRF 96 dönüşüm parametreleri üretildiğinde gerekli dönüşümler yapılacaktır. Personel ve Donanım: Proje süresince en önemli sorunlardan birisi gerek ilçe ve ilk kademe belediyelerindeki donanım ve teknik personel eksikliği ya da hiç olmayışı, gerekse Đzmir Büyükşehir Belediyesi ilgili birimlerinin personelinin olmasına rağmen iş yoğunluğu nedeniyle sürece yeterli katılım sağlayamamasıdır. Đlk kademe belediyelerinin ilçe belediyeleri ile birleşmesi, personel ve donanım sorununu belirli bir ölçüde çözmesine karşın sorun halen devam etmektedir Lejant Birliği (Plan Gösterim Tekniklerinin Bütünleştirilmesi) Lejanttaki gösterimin paftada farklı taranması, paftadaki taramanın, (kullanımın) lejantta olmaması, lejanttaki gösterimin paftada hiç kullanılmaması, 5000lik simge ve taramaların kullanılması, birden fazla kullanımlar, tanımsız taramalar, aynı adanın birden fazla kullanıma sahip olması, aynı kullanımın birden fazla gösterim ile çizilmesi gibi lejanta ilişkin problemler tespit edilmiş olup, detaylı bir çalışma gerektirdiğinden, sorunlar kısmından ayrı bir başlık altında incelenmesinin uygun olacağı düşünülmüştür. Sayısallaştırma esnasında planda görüldüğü gibi girilen kullanımlar ve lejantlar her bir belediye için tek tek listeler ve jpeg görüntüler olarak dökümü yapılmış ve bunun sonucunda da yukarıdaki genel sorunlar tespit edilmiştir. Yönetmelikte yer almayan gösterimlerin 3194 sayılı Đmar Kanunu ve Đmar Planı Yapılması Ve Değişikliklerine Ait Esaslara Dair Yönetmelik hükümlerine uygun biçimde türdeş hale getirilmesine çalışılmıştır. Çalışmada öncelikle aynı kullanımın birden fazla olduğu gösterimler çözülmüş olup; bunun yanında bir ada üzerinde birden fazla kullanım olan durumlar için ise kullanıma karar verilemeyen adalar bilgisi sisteme girilerek ilgili Belediyelere çözümü için bilgi verilmiştir. Yine çeşitli sembolojilerle gösterilen ticaret bölgelerinin plan notları ayrı ayrı incelenmiş ve her birinin farklı kullanımları ifade ettiği görülmüş ve yine adalar için uygulanan yöntem uygulanarak ilgili Belediyelere bilgi verilerek çözümü istenmiştir.

4 3.1.4 Eğitimler Proje alanının büyüklüğü ve paftalardaki genel sorunlar nedeni ile ilçe ve ilk kademe belediyeleri kontrol sürecine dâhil edilmiş ve bu amaçla yaklaşık 140 belediye personeline temel ARCGIS eğitimi verilmiştir. Đmar Bilgi Sistemi planlama ve haritacılık araçlarının eğitimi ise halen devam etmektedir. 3.2 Uygulama Yazılımları Đmar otomasyon sisteminde, masaüstü yazılımlarında planlama ve haritacılık işlemlerinde kullanıcıya kolaylık sağlaması amacıyla yeni modüller oluşturulmuştur. Bu modüllerin tasarlanan temel özellikleri idarece şartnamede belirtilmiş olup kullanıcılar ile yapılan birebir çalışmalar doğrultusunda iletilen yeni talepler ile de fonksiyonları arttırılarak proje sürecinde geliştirilmeye devam edilmektedir Planlama Modülü Plan üretimi için hazırlanan araçlar, uygulama imar planı ve nazım imar planı üretimi ile detay çizimlere de olanak sağlayan araçlar bütünüdür. Đzmir CBS masaüstü programında kullanılmakta olan veritabanında gerekli her katman ve nitelik daha önceden veritabanına dataset ve feature class olarak açılmış ve modüller üzerinden yapılan çizimler de doğrudan ilgili katmanlarla ilişkilendirilmiştir. Planlama modülünün içeriğinde yer alan en önemli özelliklerden bazıları şunlardır: Örneğin, tek buton ile 4 farklı katmanı (cephe çizgisi katmanı, kaldırım katmanı, yol orta hattı katmanı ve refüj katmanı) içeren akıllı yol hatları çizilebilmektedir. Tasarlanan butonlar ile kavşakların, ana yol devamlılığı kurallarına göre topolojik temizlemesi yapılabilmekte ve sonrasında yollara göre imar adalarını topolojik ilişki içerisinde kapalı alan olarak oluşturulabilmekte, imar kullanım ve yapılaşma koşulları bilgilerinin girişi yapıldıktan sonra da, kullanım tiplerine göre adaların sembolojileri otomatik verilerek akıllı yapı adaları tanımlanabilmektedir. Yine imar planları için oldukça önemli olan gösterim teknikleri de, özniteliklerine göre akıllandırıldıktan sonra sembolojisi bu değere göre atanabilmektedir. Katmanların gösterimleri öznitelik değiştirildiğinde otomatik olarak değiştiği gibi yapılaşma koşulları, yoğunluk bilgileri, açıklamalar da yapı adası üzerinde değiştirildiğinde ilişkili gösterim katmanında da otomatik olarak değişmektedir. Özellikle imar planı değişikliklerinde oldukça sık kullanılan alansal değişimler, yolun genişletilmesi veya daraltılması şeklindeki değişiklikler plan adalarının özniteliklerini değiştirmeden yapılabilmektedir. Plandaki yol alanlarından seçili olanları veya hepsinin alansal hesabı çıkarılabilmektedir. Planlama modülünde ayrıca Đmar planlarından yapılan hesapları kolaylaştıracak özellikler de mevcut olup bunlardan en önemlileri; plan standartları ve kişi başına düşen birimlere göre alansal hesaplamaları hazırlayabilen kent karakter tablosu ve imar adaları üzerinden yerleşim geneli için hesaba alınacak değerler alındıktan sonra alansal dağılımı belirleyen nüfus projeksiyonları araçlarıdır. Şekil 2:Planlama Modülünde Kent Karakter Tablosu

5 3.2.2 Harita Modülü Đmar Bilgi sistemi kapsamında Belediyelerde Haritacılık Đşlemlerinin yapılabilmesi için uygulama yazılımı içinde gerekli olan Harita Modülü için önce Belediyelerin ilgili birimleriyle görüşülerek ihtiyaç ve talepler belirlenmiştir. Belediyelerin yetkisi dâhilinde kontrol edilen veya resen yapılan 18. ve 16. Madde ile Islah Đmar Planı gibi Đmar Uygulamalarına yönelik gerekli haritacılık araçları geliştirilmiştir. Uygulama yazılımında jeodezik hesaplamalar, koordinat hesaplamaları, çeşitli yöntemlerle otomatik ayırma ve birleştirme işlemleri yapılabilmekte bu işlemlerin belgeleri alınmaktadır. Nokta koordinatı hesaplamalarında kolaylık sağlaması ve zaman kazanımı amacı ile yazılımı yapılan Sanal Nokta araçları ile her yöntemle, veri tabanına kaydedilmeyen geçici nokta koordinatları hesaplanabilmekte, istenildiğinde kullanıcı tarafından gerçek nokta olarak belirlenerek kaydedilmektedir. Harita Modülünde, 18. Madde ve Islah Đmar Planı uygulamalarına yönelik Đmar Uygulama Araçları ile DOP Hesabı ve Dağıtım, Đmar Kanununda ve ilgili yönetmeliklerde belirlenen esaslar ile kesinleşen mahkeme kararlarına uygun olarak gerçekleştirilebilmektedir. Hangi parsellerin hesaba gireceği, parsellerden DOP alınıp alınamayacağı, alınacaksa ne oranda alınacağı, ihdasların yola verilip verilmeyeceği belirlendikten sonra her parselin DOP kesintisi ve dağıtılacak miktarı otomatik olarak hesaplanabilmektedir. Veri tabanı ilişkisi nedeniyle de uygulamaya giren kadastro parsellerine isabet eden imar parselleri hem dağıtım tablosunda hem de grafik ekranda izlenebildiğinden, dağıtım kullanıcı tarafından manuel yapılabildiği gibi otomatik olarak da yapılabilmektedir. Şekil 3: Harita Modülünde Dağıtım Tablosu Đmar Hattı ve Kitle Çizim Araçları Đzmir CBS masaüstü programında imar hattı ve kitle çizim araçları kullanıcıya kolaylık sağlayacak araçlar olarak tasarlanmıştır. Đmar hattı çizim aracında, referans hatlardan ölçüler alındıktan sonra imar hattı bu araç ile ilişkili katman olarak çizilebilmektedir. Kitle çizim aracında ise parsel üzerinde gerekli ayırma, birleştirme işlemleri yapıldıktan sonra plan kararlarından veya yönetmelikten gelen ya da kullanıcının belirlediği çekme mesafeleri baz alınarak kitle oluşturulabilmektedir Đmar Durum Belgesi Đmar durum belgesi masaüstü uygulaması olarak değil otomasyonda web üzerinden ulaşılan bir uygulama olarak çalışmaktadır. Otomasyonda web üzerinden yeni bir başvuru olarak gelen talep için seçilen ada parsel ile ilişkili belge doldurulduktan sonra imar durum belgesi verilmektedir. Şekil 4: Tamamlanmış Đmar Durum Belgesi

6 3.3 Proje Paydaşları BÜYÜKŞEHĐR BELEDĐYESĐ ĐLÇE BELEDĐYELER 1/1000 PLAN YAPMA VE ONAMA 1/1000 IMAR PLANI DEĞĐŞĐKLĐĞĐ 1/5000 PLAN YAPMA VE ONAMA 5 YILLIK IMAR PROGRAMI DEĞĐŞĐKLĐĞĐ 5 YILLIK IMAR PROGRAMI YAPMA-ONAMA 5 YILLIK EK IMAR PROGRAMI DEĞĐŞĐKLĐĞĐ 5YILLIKEKIMARPROGRAMIYAPMA-ONAMA IMAR HATTI ÇALIŞMASI 18 UYGULAMALARI KĐTLE ÇALIŞMASI KAMULAŞTIRMA ĐŞLEMLERĐ ANALĐZ-SENTEZ IMAR DURUM BELGESĐ 16 UYGULAMASI 18 UYGULAMALARI KAMULAŞTIRMA ĐŞLEMLERĐ ANALĐZ-SENTEZ Tablo 2: Proje Paydaşlarının Otomasyon Sisteminde Yapacakları Đşler Tablo 3 de, projede genel olarak yapılan işler ĐBB ve ilçe belediyeleri bazında listelenmiş ve bunun sonucunda Đmar Bilgi Sistemi projesinde yer alması gereken birimler ortaya çıkmıştır. Đlçe belediyelerindeki yapılanmalar farklılıklar göstermesine karşın proje temelde 5 ayrı Müdürlük veya birimi kapsamaktadır; Planlama, Harita, Đmar, Emlak ve Kamulaştırma. Bu birimlerden ikisi, Planlama ve Harita, veriyi ilk üreten ve sonrasında da ürettikleri veriyi değiştirebilme ve dolayısıyla güncelleştirme yetkisine sahip birimler olduğundan öne çıkmaktadırlar. Diğer birimler ise üretilen veriler üzerinden işlemlerini gerçekleştirmektedirler. 3.4 Sistem Mimarisi Sistem içinde her ilçe belediyesi tüm verileri görüp, sadece kendi sınırları içindeki verileri güncelleme yetkisine sahip olmakla birlikte, söz konusu belediyelerin ilgili birimleri de yine sadece kendi çalışma konularını güncelleme yetkisine sahip olacak ancak, ihtiyaçları olan diğer birimlerin verilerini de görüp çalışmalarında kullanabileceklerdir. Büyükşehir belediyesi de onay mercii olduğu için ilgili birimler, tüm ilçe belediyelerinin ilgili biriminin verilerini görüp kullanabileceklerdir. Tüm veriler ĐBB-CBS sunucusunda Oracle 10g veritabanında tutulmaktadır. Kadastro verileri temel veri olduğundan, TKGM sistemdeki sunucuya bağlanabilecek, kadastro verisindeki değişiklikler de anında diğer ilgili birimler tarafından görülüp kullanılabilecektir. Bu bağlantılar fiber optik kablolar aracılığı ile Đzmir_net projesi kapsamında sağlanmaktadır. Đdarenin uygun göreceği veriler internet aracılığı ile vatandaşlara ve diğer kurumlara sunulacaktır. Söz konusu işlemler Web uygulamaları aracılığı ile kullanıcının hizmetine sunulacaktır. Bu konu ayrı bir başlık altında aşağıda anlatılmaktadır. Şekil 5: Sistem Mimarisi

7 3.5 Web Uygulamaları Đzmir Büyükşehir Belediyesi Đmar Bilgi Sisteminin temellerinden birisi de web uygulamalarıdır, Web Uygulamaları ile Đmar verisinin güncel tutulması, belediye birimlerine ait dökümanların depolanıp sorgulanması, imar durum belgesinin online olarak verilmesi, kitle ve imar hattı çalışmalarının yapılması ile plan kararlarında altlık veri olarak kullanılmak üzere Analiz ve sentez paftalarının hazırlanması ve kullanılması mümkün olmaktadır Otomasyon Đzmir Büyükşehir Belediyesi ile tüm ilçe belediyeleri arasında fiber optik ve kiralık hat altyapısı ile bağlantıları sağlanan imar bilgi sisteminde tüm veriler Đzmir Büyükşehir Belediyesi CBS sunucularında ilişkisel veri tabanı yönetim sistemi ( Oracle 10g) ortamında tutulmaktadır ve veriler check-out ve check-in işlemleri aracılığı ile güncellenmektedir. Yukarıda bahsedilmiş olan web uygulamaları ile yürütülmeye çalışılan Otomasyon sisteminin bileşenleri aşağıda sıralanmıştır Şekil 6: Kitle Çalışmasında Check out ve Check in Đşlemleri Güvenlik ve Yetki Đzmir Büyükşehir Belediyesi ne bağlı bulunan birimler ve belediyeler kendilerine sağlanan yetkiler dâhilinde sisteme girmektedirler. Bu yöntemle her birim kendi sorumluluğu dahilindeki veriler üzerinde yazma yetkisine sahip olmakta, diğer verileri ise okuyabilmektedir. Ayrıca personel bazında hangi verinin kimler tarafından güncellenebileceği yetkisi de tanımlanabilmektedir. Şekil 7: Yetkilendirme Tarihçe Sistemin geri planda kullanmış olduğu ArcSDE teknolojisi sınırsız tarihçe tutulmasını sağlamaktadır. Verinin güncellenmeye başlanma tarihinden itibaren veri üzerinde yapılan tüm değişiklikler ArcSDE tarafından tutulmaktadır. Tarihçe tarih ve saat bazlı ve versiyon (kişi) bazlı olarak tutulabilmekte ve her iki yöntemle de

8 geriye dönüş sağlanabilmektedir. Bu özellik verinin güvenliğini sağlamanın yanında kentin gelişiminin izlenmesine de olanak sağlamaktadır Masaüstü Uygulamaları Sistemin temel bileşenlerinden birisi de Masaüstü uygulamalarıdır, Masaüstü uygulamaları (3.2. de bahsedilen) ile veriye birimlere ve kişilere yetkiler dahilinde ulaşım sağlanmaktadır. Bu sayede veri üzerinde yapılacak güncellemeler ve değişiklikler kontrol altında tutulmuş olmaktadır. Ayrıca sadece çalışılmak istenen verinin sistem tarafından masaüstü uygulamasında getirilmesi sayesinde etkin ve hızlı bir çalışma ortamı oluşturulmaktadır Analiz - Sentez Đmar Planı yapım aşamaları, analiz, sentez ve plan kararları olmak üzere genel olarak üç kısma ayrılmaktadır. Web uygulamaları ile gerçekleştirilen plan kararları öncesi Analiz ve Sentez çalışmaları, plan kararlarına esas teşkil eden, altlık olarak kullanılan önemli verilerdendir. Jeolojik durum, Bitki örtüsü, Toprak analizi, Topoğrafik analiz, Mülkiyet durumu, Bölgeleme haritaları, Doku analizi, Ekonomik yapı analizi, Ulaşım analizleri, Nüfus analizleri Donatı alanları analizi, Bina analizleri, Tarihi gelişim, Teknik altyapı, Görsel veriler, Tescil durumları, Đklim gibi analizler ile Eşik sentezi, Yerleşilebilirlik sentezi, Projeksiyonlar gibi sentezler hazırlanabilmekte ve kullanılabilmektedir. 4. SONUÇ Şekil 8: Doku Analizi Proje ile birlikte planların üretiminden kaynaklanan birçok sorunun tespiti ve bazılarının çözümü sağlanmış olmasına karşın sistemin sağlıklı bir şekilde işleyebilmesi için kesin plan değerlerine gereksinim duyulmaktadır. Diğer taraftan planların kesinleştirilmesinde kullanılacak kesin kadastral değerler ve 1/1000 ölçekli hâlihazır haritalar Đzmir Büyükşehir Belediyesi yetki alanının önemli bir bölümünde bulunmamaktadır. Halihazır haritaların üretimi ile ilgili Harita Şube Müdürlüğü tarafından gerekli çalışmalar yürütülmekle birlikte kesin kadastral verilerin bulunmaması sistemi doğrudan etkilemektedir. Bu durumda sistem tek başına çözüm üreten bir araç olarak görülmemelidir. Ayrıca kesin kadastral değerleri olan planlama alanlarının daha önce yapılan hatalı uygulamalar veya zemin durumu nedeni tekrar değerlendirilmesi gerekmektedir. Projenin bu yönüyle bir diğer önemli sorunu imar bilgi sistemi kapsamında ilçe belediyelerince yapılacak iyileştirme çalışmaları ile ilgili alınması gereken meclis kararlarının Büyükşehir Belediyesince onaylanma sürecidir. 21 ilçe belediyesi bulunan Đzmir Büyükşehir Belediyesi nin mevcut iş yükü dışında bu tür çalışmalara ayırabileceği personel ve zaman, ilçe belediyelerinin bu alanlardaki uygulamaları başlatma açısından büyük önem taşımaktadır. Sonuç olarak planların üretiminden ve güncellenmesinden kaynaklanan birçok teknik sorunu içerisinde barından Đmar Bilgi Sistemi nin işleyen bir uygulama haline dönüştürülmesi, sorumluluk gerektiren önemli Đdari kararların alınmasını da gerektirmektedir. Belediyeler açısından bir harf devrimi niteliğinde olan bu değişim; doğru sistem, güçlü teknik altyapı ve sistemi etkin kullanabilen teknik elemanlara sahip olunduğunda sağlıklı bir şekilde gerçekleştirilebileceği görülmektedir. TEŞEKKÜR Proje sürecinde paftaların kontrolünde görev alan ilçe belediyeleri personelleri ile sistemin hayata geçirilmesi için özveride bulunan belediye yönetici ve personellerine teşekkür ederiz.