Opinions on the Use of Robotic Systems in the Interdisciplinary Education and Training of Primary, Secondary and High School Students

Transkript

1 Journal of Gifted Education Research, 2016, 4(2), Üstün Yetenekliler Eğitimi Araştırmaları Dergisi, 2016, 4(2), ISSN: , Opinions on the Use of Robotic Systems in the Interdisciplinary Education and Training of Primary, Secondary and High School Students Metin ZENGİN 1 Received: 29 September 2016 Accepted: 31 December 2016 Abstract: When it has been taught the individuals have important roles on the development of institutions, success and sustainability in the century we live, It is understood that it is important to have a qualified education in accordance with the spirit of time in the light of the scientific and technological developments of the individuals. Computational Thinking, interdisciplinary and robotic-assisted instruction, problem solving, critical thinking, offers the opportunity to gain many skills such as building and so on. When it has been taught the individuals have important roles on the development and progress of the country, it has been considered important for the individuals to get a good quality Education in the light of scientific and technological developments. Robotic assisted instruction is an achievable target for the Students to gain many skills such as information, operational thinking, problem solving. The aim of the research is to examine the students opinions on the use of robotic systems and its changes according to the different variables from elementary to high school students education. The research is limited to the "Robot Çadırı" workshops in the project "Innovation 5B", which was carried out within the scope of TÜBİTAK 4007 "Science Festival Support Program" which was the result of cooperation with Beşiktaş BİLSEM and Boğaziçi University in Istanbul in The research was applied to 100 students come from different districts of Istanbul in the primary, secondary and high, schools were selected according to gender class and authority (N = 100).The semi experimental test comprised of the pretest satisfaction and personal gain test occurred single group pattern which got the model of the research composed. As well as students personal information forms, three questionnaires were used. Activities done by robotic Department: Items performed with various training sets. The activities continued for three days. The obtained quantitative data was evaluated at the p>0,5 significance level through IBM SPSS software At the end of the study it was determined that participating students were considered and willingly to use encoding and robotic technology in the instruction programmes, they had a pretty positive view. Key words: Computational Thinking, Robotics, STEM, Technology, Giftedness 1 Gifted Students Teacher, Beşiktaş Science and Art Center, Istanbul, Turkey. metinzengin@gmail.com 2016 by BEUN OZELMER, Journal of GiftedEducationResearch/ Üstün Yetenekliler Eğitimi Araştırmaları Dergisi

2 Journal of Gifted Education Research, 2016, 4(2), Üstün Yetenekliler Eğitimi Araştırmaları Dergisi, 2016, 4(2), ISSN: , İlkokul, Ortaokul ve Lise Öğrencilerin Disiplinlerarası Eğitim & Öğretiminde Robotik Sistemlerinin Kullanımına Yönelik Görüşleri Metin ZENGİN 2 Alış Tarihi: 29 Eylül 2016 Kabul Tarihi: Özet: Yaşadığımız yüzyılda kurumların gelişmesi, başarı kazanması ve bu durumun sürdürülebilir olmasında bireylerin oldukça önemli bir role sahip oldukları varsayıldığında; bireylerin bilimsel ve teknolojik gelişmeler ışığında zamanın ruhuna uygun, kaliteli bir eğitim almasının önemli olduğu anlaşılmaktadır. Bilgi işlemsem düşünceyi içselleştirmiş, disiplinlerarası ve robotik destekli öğretim, problem çözme, eleştirel düşünme, inşa etme gibi birçok beceriyi kazandırma fırsatı sunmaktadır. Bu araştırmanın amacı; ilkokuldan, lise sona kadar öğrencilerin disiplinlerarası eğitim-öğretiminde robotik sistemlerin kullanımına yönelik görüşlerinin değişkenlere göre değişiminin incelenmesidir. Araştırma, 2016 yılında, İstanbul da Beşiktaş BİLSEM ile Boğaziçi Üniversitesi ile yaptığı işbirliği sonucu TÜBİTAK 4007 Bilim Şenliği Destekleme Programı projesi kapsamında gerçekleştirilen "İnovasyon 5B" adlı proje içerisinde yer alan Robot Çadırı atölyeleriyle sınırlandırılmıştır. Araştırma İstanbul un çeşitli ilçelerinden gelen; ilkokul, ortaokul ve lise öğrencilerin, cinsiyet, sınıf ve okullarının bağlı oldukları merci değişkenlerine göre, ziyaretçiler içinden seçilen yüz öğrenciye uygulanmıştır. (N=100) alınmıştır. Araştırmanın modelini; yarı deneysel yöntem, eşitlenmemiş kontrol gruplu ön test - son test deseni oluşturmaktadır. Araştırmada veri toplama aracı olarak öğrenci kişisel bilgi formunun yanı sıra 3 adet anket kullanılmıştır. Yapılan etkinlikler: Robotik eğitim setleri ile gerçekleştirilmiştir. Etkinlikler üç gün boyunca devam etmiştir. Elde edilen nicel veriler IBM SPSS paket programı aracılığı ile p>0,05 anlamlılık düzeyinde değerlendirilmiştir. Araştırma sonunda, katılımcı öğrencilerin robotik teknolojilerinin öğretim programları içerisinde kullanılmasında ilgili ve istekli oldukları, bilgi işlemsel düşünceyi içselleştirmiş disiplinlerarası öğretim hususunda oldukça olumlu görüşlere sahip oldukları belirlenmiştir. Anahtar Sözcükler: Bilgi işlemsel Düşünme, Robotik, STEM, Teknoloji, Üstün yetenek GİRİŞ Teknolojik gelişmelerin hayatımızın her safhasında çok ileri düzeyde etkisinin görüldüğü günümüz dünyasında, yeni teknolojik gelişmelerle zenginleştirilmiş disiplinlerarası öğretimin önemi aşikârdır. Kodlama ve otomasyon projeleri robotların çalışmasını ve kullanılmasını ifade etmektedir. Günümüzde üretimden sosyal hayatımıza geniş kullanım ortamı bulan robotik sistemler öğretim alanında, öncelikle insansı robotlar Lego, Makeblock gibi robotik öğretim setleri olarak karşımıza çıkmaktadır. Robotlar daha çok ileri teknoloji gerektiren sanayi kullanılırken, Makeblock, Lego vb. robotik setler 4 yaş ve üzerinden itibaren tüm bireylerin kullanımına uygundur. Bu robotik uygulamaları bireylere bina etme, algoritmik düşünme, işbirlikçi çalışma, yaratıcılık ve problem çözme kazanımlarının yanı sıra bilimsel yöntemi, programlama mantığını ve mühendislik tasarım süreçlerini öğretmektedir. Makeblock, Lego vb. robotik setlerinin kullanımıyla kazanılan beceriler bilgi işlemsel düşünme becerilerini de desteklediği için bu çalışmada Makeblock, Lego vb. robotik uygulamalarının bilgi işlemsel düşünme becerileriyle ilişkilendirilmesi amaçlanmaktadır. Çağımız teknolojik becerilerini içine alan bilgi işlemsel düşünme öğretisini 2 Üstün yetenekli öğrencilerin öğretmeni, Beşiktaş Bilim ve Sanat Merkezi, İstanbul, Türkiye. metinzengin@gmail.com 2016 by BEUN OZELMER, Journal of GiftedEducationResearch/ Üstün Yetenekliler Eğitimi Araştırmaları Dergisi

3 50 Velilerin üstün yetenekli öğrencilerin öğrencilere kazandırılmasının günümüz Türkiye si için elzem olduğu ve robotik projeler kapsamında bilgi işlemsel düşünmeye yönelik çalışmalarda yeterli farkındalık olmadığı görülmektedir. Bu sebeplerden ötürü bilgi işlemsel düşünme ve robotik projelerle desteklenmiş disiplinlerarası işbirlikçi öğretim modelinin, eğitim sistemimize çok faydalı olacağı düşünülmektedir. Bilgi işlemsel düşünme becerisi, bireylerin bilgi işleme süreçlerine uygun olarak problemleri çözme ve çözüm süreçlerini diğer problemlere genelleyebilme, algoritmik düşünerek çözüm süreçlerini otomatikleştirme, bilgiyi düzenleyerek ve analiz ederek dönüştürme, bilgisayar uygulamaları ile bilgiyi somutlaştırma, soyutlaştırma ve modelleme Becerilerini ardışık olarak işe koşabilme zihinsel aktivitelerini kapsamaktadır. (Kalelioğlu, F., 2016) Yapılan çalışmalarda problem çözme ve programlama becerisi ile bilgi işlemsel düşünme becerisinin birbirini olumlu yönde etkilediği görülmektedir. Gelecek nesillerin bilgileri özümseyerek yeni bilgi üretmelerini sağlamak için bilgi işlemsel düşünme becerilerinin geliştirilmesinin önemli olduğu düşünülmektedir. Sonuç olarak, öğrencilerin bilgi işlemsel düşünme becerilerinin geliştirilebilmesi için özellikle disiplinlerarası işbirlikçi eğitim-öğretim modeli ile desteklenmiş öğretim süreçlerinde Makeblock, Lego vb. robotik uygulamalarının kullanılmasının büyük önem taşıdığı söylenebilir. Bu proje, geleceğimiz olarak bakıp yetiştirdiğimiz öğrencilerin ülkelerin kalkınması ve ilerlemesinde oldukça önemli bir role sahip oldukları varsayıldığında; bilimsel ve teknolojik gelişmeler ışığında kaliteli bir öğretim alması gerektiği, robot teknolojisinin kullanımının ise bu sürece oldukça önemli katkılar sağlayacağı düşünülmektedir. Bu araştırmanın amacı; ilkokuldan, lise sona kadar öğrencilerin disiplinlerarası eğitimöğretiminde robotik sistemlerin kullanımına yönelik görüşlerinin çeşitli değişkenlere (cinsiyet, sınıf, okullarının bağlı olduğu merci) göre değişiminin incelenmesidir. Bu araştırma öğrencilerin disiplinlerarası öğretiminde robot teknolojisinin kullanımına yönelik görüşlerini ortaya koyması ve öğretmen öğretmen, öğretmen öğrenci vb. etkileşimli ve işbirlikçi öğrenme öğretme ortamlarını geliştirmeleri ve bu sistemlerin kullanımı konusunda kaynak olabilmesi açısından önemli ve özgündür. Bu araştırmanın ana problemini ilkokuldan, lise sona kadar öğrencilerin disiplinlerarası eğitim & öğretiminde robotik sistemlerin kullanımına yönelik görüşleri nelerdir ve bu görüşlerinin çeşitli değişkenlere göre değişimi nasıldır? sorusu oluşturmaktadır. Araştırmada yukarıdaki belirtilen ana problem çerçevesinde şu hipotezler test edilmiştir; Araştırmaya katılan öğrencilerin cinsiyetine göre Robotik çadırı atölyelerinin katılımcı öğrenci ön anketi ", "Robotik atölyelerinin uygulama süreci katılımcı öğrenci memnuniyet anketi "ve Robotik çadırı atölyelerinin katılımcı öğrenci kazanım anketi puanları arasında anlamlı bir fark yoktur. Araştırmaya katılan öğrencilerin okullarının bağlı olduğu merciye göre " Robotik çadırı atölyelerinin katılımcı öğrenci ön anketi ", "Robotik atölyelerinin uygulama süreci katılımcı öğrenci memnuniyet anketi "ve Robotik çadırı atölyelerinin katılımcı öğrenci kazanım anketi puanları arasında anlamlı bir fark yoktur. Araştırmaya katılan öğrencilerin sınıf seviyesine göre " Robotik çadırı atölyelerinin katılımcı öğrenci ön anketi ", "Robotik atölyelerinin uygulama süreci katılımcı öğrenci memnuniyet anketi "ve Robotik çadırı atölyelerinin katılımcı öğrenci kazanım anketi puanları arasında anlamlı bir fark yoktur.

4 Zengin 51 YÖNTEM Araştırmanın Modeli Bu araştırmada, yarı deneysel yöntemin tek gruplu ön test - son test ve kazanım testi deneysel desen modeli kullanılmıştır. Araştırmanın başlangıcında belirlenen çalışma grubuna "Öğrenci Kişisel Bilgi Formu" ve " Robotik çadırı atölyelerinin katılımcı öğrenci ön anketi ", sonunda ise Robotik atölyelerinin uygulama süreci katılımcı öğrenci memnuniyet anketi " ve Robotik çadırı atölyelerinin katılımcı öğrenci kazanım anketi uygulanmıştır. Araştırmanın hipotezleri elde edilen ön test - son test ve kazanım testi sonuçlarına göre değerlendirilmiştir. Veri Toplama Araçları Bu araştırma sırasında veri toplama aracı olarak "Öğrenci Kişisel Bilgi Form", "Robotik çadırı atölyelerinin katılımcı öğrenci ön anketi", Robotik atölyelerinin uygulama süreci katılımcı öğrenci memnuniyet anketi" ve Robotik çadırı atölyelerinin katılımcı öğrenci kazanım anketi uygulanmıştır. Araştırmada kullanılan "Öğrenci Kişisel Bilgi Formu" öğrencilerin kişisel bilgilerini öğrenmeye yönelik 3 sorudan oluşmaktadır. Robotik atölyelerinin katılımcı öğrencilerinin kişisel özellikleri; Tablo 1. Katılımcıların Cinsiyeti Erkek Kız Tablo 2. Katılımcıların Sınıf Düzeyi 4. Sınıf Sınıf Sınıf Sınıf Sınıf Lise Tablo 3. Katılımcıların Okul Türü Devlet - MEB Özel - Vakıf Araştırmada kullanılan, öğrencilerin robotikle tanışmadan önce ön duygu ve düşüncelerini belirlemeye yönelik 8 sorudan oluşan "Robotik çadırı atölyelerinin katılımcı öğrenci

5 52 Velilerin üstün yetenekli öğrencilerin ön anketi" nin orijinal hali Riberio (2006) tarafından geliştirilmiştir. Bu araştırma kapsamında anket çalışma grubu için yeniden uyarlanmış ve anketin güvenirliği α=0,715 olarak bulunmuştur. Tablo 4. Ön Anketin Güvenirliği Güvenirlik düzeyi Madde sayısı 0,715 9 Araştırmada kullanılan, öğrencilerin uygulama sonrası robotik memnuniyet durumlarının belirlenmesine yönelik 7 sorudan oluşan Robotik atölyelerinin uygulama süreci katılımcı öğrenci memnuniyet anketi" Silva (2008) ve Gibbon (2007) tarafından geliştirmiştir. Bu araştırma kapsamında anketin güvenirliği α=0,872 olarak bulunmuştur. Tablo 5. Memnuniyet Anketin Güvenirliği Güvenirlik düzeyi Madde sayısı 0,872 7 Araştırmada kullanılan, öğrencilerin uygulama sonrası robotik becerileri ve kazanımlarının belirlenmesine yönelik 8 sorudan oluşan Robotik çadırı atölyelerinin katılımcı öğrenci kazanım anketi Silva (2008) ve Gibbon (2007) tarafından geliştirmiştir. Anketin güvenirliği α=0,872 olarak bulunmuştur. Tablo 6. Kazanım Anketin Güvenirliği Güvenirlik düzeyi Madde sayısı 0,872 7 Çalışma Grubu Araştırma, Eylül ve 1 Ekim 2016 tarihinde, İstanbul da gerçekleştirilen "İnovasyon 5B" adlı TÜBİTAK 4007 Bilim Şenliği Destekleme Programı kapsamında hazırlanan Robotik çadırı atölyeleri aracılığıyla yürütülmüştür. Araştırmaya İstanbul un çeşitli ilçelerinden gelen ilkokul, ortaokul ve lise öğrencileri katılmıştır. Bu topluluk arasından cinsiyet ve sınıf türü ve seviyeleri gözetilerek anket 100 öğrenciye uygulanmıştır. ( N=100 alınmıştır.) Uygulama Aşaması Araştırma üç gün sürmüştür. Her gün için aynı olmak koşuluyla, randevu sırasına ve öğrenciler sınıf seviyelerine göre gruplara ayrılmıştır. Atölyelerde kullanılan araç gereçler ve diğer robotik eğitim setleri öğrencilere tanıtılmış, atölyelerdeki konulara göre kendi projelerini yapmaları sağlanmıştır. Uygulanan etkinlikler Tablo 7 de verilmektedir Tablo 7. Robotik Çadırı Atölyeleri 1 Sesli komutla çalışan robot atölyesi 2 Çizgi izleyen robot atölyesi 3 Android kontrollü robotik kol atölyesi

6 Zengin 53 4 Engelden kaçan robot atölyesi 5 Dengede duran ve android kontrollü robot atölyesi 6 Scratch, mblok ve arduino ve ile programlama atölyesi 7 Havadan enerji üretelim atölyes 8 Manyetik sistemlerle enerji üretimi atölyesi 9 Hidrolik ve pnömatik sistemlerle ekskavatör, köprü ve vinç tasarımı atölyesi 10 Robotik forklift tasarımı atölyesi 11 Rüzgârgülünden ve güneş panelinden enerji üretimi atölyesi 12 Quilling tekniğiyle enstrüman tasarımı atölyesi Tablo 8. Robotik Çadırı Atölyelerine ilişkin Açıklamalar Sıra No Robotik Çadır Atölyeleri Kullanılan Malzeme ve Ekipmanlar Atölyenin Amacı 1 Sesli komutla çalışan robot atölyesi 1 Adet Makeblock mbot Ranger - Bluetooth Robotumuzu ses dalgalarıyla kontrol edebilmek. 2 Çizgi izleyen robot atölyesi 1 Adet Makeblock Ultimate Robot Kiti Robotumuzu renk sensörü vasıtasıyla kontrol edebilme. 3 Android kontrollü robotik kol atölyesi 1 Adet Makeblock Ultimate Robot Kiti, 1 Adet akıllı cep telefonu Robotumuzu akıllı cep telefonumuz vasıtasıyla uzaktan kontrol edebilme. 4 Engelden kaçan robot atölyesi 1 Adet Makeblock Ultimate Robot Kiti Robotumuzu ultrasonik mesafe sensörü vasıtasıyla kontrol edebilmek. 5 Dengede duran ve android kontrollü robot atölyesi 1 Adet Makeblock mbot Ranger - Bluetooth Robotumuzu jiroskop sensör vasıtasıyla eğim ölçümü yaptırarak dengede durmasını sağlamak. 6 Scratch, mblok ve arduino ve ile programlama atölyesi 1 Adet SparkFun LabView için Mucit Kiti, 1 Adet PC Robotlarımızı bilgisayar ortamında yazılım araçlarıyla programlamak 7 Havadan enerji üretelim atölyesi 4 Adet 63V 100nF Kondansatör, 2 Adet 50V 100uF Kondansatör, 4 Adet 1N4007 Diyot, Elektriği Toplamak için (Anten) Çapında Alüminyum Levha Havada serbest haldeki radyo dalgalarını ve elektromanyetik dalgaları, elektrik enerjisine çevirmek.

7 54 Velilerin üstün yetenekli öğrencilerin 8 Manyetik sistemlerle enerji üretimi atölyesi 1 Adet PC fanı, 8 Adet 1cm2'lik mıknatıs, 1 Adet 20 cm2'lik Mıknatıs, 1 Adet Kırmızı LED Mıknatıslar aracılığıyla manyetik çekim kuvvetinden faydalanarak hareket enerjisi elde etmek. Ve bu enerjiyi çeşitli projelerde kullanabilmek 9 Hidrolik ve pnömatik sistemlerle ekskavatör, köprü ve vinç tasarımı atölyesi 1 Paket Dil Çubuğu, 1m2'lik Strafor, 12 Adet 100cc Şırınga, Şırınga Hortumu, 1 Paket Sıcak Silikon, 4 Adet Silikon Tabancası, 1m2' lik Mukavva, 1 Top Bakır Tel ve 10gr Gıda Boyası Gaz ve Sıvının kuvvetinden faydalanarak hareket enerjisi elde etmek. Ve bu enerjiyi çeşitli projelerde kullanabilmek 10 Robotik forklift tasarımı atölyesi 1 Adet Makeblock Ultimate Robot Kiti Robotumuzu ultrasonik mesafe sensörü vasıtasıyla kontrol edebilme. 11 Rüzgârgülünden ve güneş panelinden enerji üretimi atölyesi 1 Adet güneş pili, 1 Adet rüzgârgülü, 1 Adet PC Fanı, 12 Adet şarj edilebilir Pil ve Yuvası, 2 Adet DC motor Rüzgâr ve Güneş Enerjisinin kuvvetinden faydalanarak hareket enerjisi elde etmek. Ve bu enerjiyi çeşitli projelerde kullanabilmek 12 Quilling tekniğiyle enstrüman tasarımı atölyesi Quilling seti, Yapıştırıcı, Makas, Tual, Boya Kâğıtları kıvırarak önceden tasarlanan kalıplara belirli bir düzende yapıştırmak vasıtasıyla çeşitli tablolar hazırlamak. Aşağıda robotik çadırı ve çalışmaları sırasında öğrencilerin yaptıkları projelere ait fotoğraflar sunulmuştur. Öğrencilerin yaptığı etkinlikler uygulama kapsamında kullanılmak üzere ailelerinin de izni dahilinde fotoğraflanmıştır. Makalemiz için öğrencilerimizin yüzleri, photoshop programı marifetiyle billurlaştırılıp kullanılmıştır.

8 Zengin 55

9 56 Velilerin üstün yetenekli öğrencilerin

10 Zengin 57

11 58 Velilerin üstün yetenekli öğrencilerin Verilerin Elde Edilmesi ve Analizi Atölyeler; araştırmacıların yönlendirici, öğrencilerin aktif olduğu bir şekilde yürütülmüştür. Katılımcı öğrenciler; cinsiyet, sınıf ve okullarının bağlı olduğu merciye göre belli özellikler açısından benzer olmalarına özen gösterilerek eşitlenmemiş kontrol gruplu desen oluşturulmuştur. Ayrıca araştırmacılar tarafından "Öğrenci Kişisel Bilgi Formu" ve Robotik Çadırı Atölyelerinin Katılımcı Öğrenci Ön Anketi etkinlikler öncesi, Robotik Atölyelerinin Uygulama Süreci Katılımcı Öğrenci Memnuniyet Anketi ve Robotik Çadırı Atölyelerinin Katılımcı Öğrenci Kazanım Anketi etkinlikler sonrası öğrencilere uygulanmıştır. Bu araştırmada uygulamadan elde edilen nicel veriler SPSS paket programı kullanılarak analiz edilmiştir. Öğrencilerin cinsiyetine ve Eğitim Gördükleri Kurumun Bağlı Olduğu Merci ye göre Robotik Çadırı Atölyelerinin Katılımcı Öğrenci Ön Anketi puanları ile Robotik Atölyelerinin Uygulama Süreci Katılımcı Öğrenci Memnuniyet Anketi ve Robotik Çadırı Atölyelerinin Katılımcı Öğrenci Kazanım Anketi puanları arasında anlamlı fark olup olmadığını belirlemek için "Mann Whitney U-Testi" uygulanmıştır. Öğrencilerin Sınıflarına seviyesine göre Robotik Çadırı Atölyelerinin Katılımcı Öğrenci Ön Anketi puanları ile Robotik Atölyelerinin Uygulama Süreci Katılımcı Öğrenci Memnuniyet Anketi ve Robotik Çadırı Atölyelerinin Katılımcı Öğrenci Kazanım Anketi puanları arasında anlamlı fark olup olmadığını belirlemek için "Kruskal-Wallis H Testi" uygulanmıştır. Veriler p>0,05 anlamlılık düzeyinde değerlendirilmiştir. BULGULAR Robotik Çadırı Atölyelerinin Katılımcı Öğrenci Ön Anketi in Sonuçları; Tablo 9. Daha önceden Lego veya benzeri robotik sistemler kullandınız mı? Sorusuna Verilen Yanıtları Betimsel Analiz Sonuçları Hayır Evet Tablo 10. Daha önceden herhangi bir Robotik Sistem hakkında bilginiz var mıydı? Sorusuna Verilen Yanıtları Betimsel Analiz Sonuçları Hayır Kararsızım Evet

12 Zengin 59 Tablo 11. Okulunuzda dersleri öğrenmek için robotları kullanmak ister misiniz? Sorusuna Verilen Yanıtları Betimsel Analiz Sonuçları Hayır Kararsızım Evet Tablo 12. Okulunuzda derslerin robotları kullanarak öğrenilebileceğini düşünüyor musunuz? Sorusuna Verilen Yanıtları Betimsel Analiz Sonuçları Hayır Kararsızım Evet Tablo 13. Robotları kullanarak çeşitli aktiviteler gerçekleştireceksiniz. Bu aktiviteleri nasıl yapmayı istersiniz? Sorusuna Verilen Yanıtları Betimsel Analiz Sonuçları Hayır Kararsızım Evet Tablo 14. Yapacağınız aktivitelerde robotların kullanımı için ne düşünüyorsunuz? Sorusuna Verilen Yanıtları Betimsel Analiz Sonuçları Hayır Kararsızım Evet

13 60 Velilerin üstün yetenekli öğrencilerin Tablo 15. Yapacağınız aktivitelerde robotların programlanması için ne düşünüyorsunuz? Sorusuna Verilen Yanıtları Betimsel Analiz Sonuçları Hayır Kararsızım Evet Tablo 16. Yapacağınız aktivitelerde uygun robotları tasarlayabileceğini düşünüyor musunuz? Sorusuna Verilen Yanıtları Betimsel Analiz Sonuçları Hayır Kararsızım Evet Araştırma kapsamında kullanılan Robotik Çadırı Atölyelerinin Katılımcı Öğrenci Ön Anketi nin soruları ve araştırmaya katılan öğrencilerin verdiği cevaplar Tablo 9 dan Tablo 16 ya kadar verilmiştir. Tablolar incelendiğinde öğrencilerin %80 inin Daha önceden Lego veya benzeri robotik sistemler kullandınız mı? daha önce kullanmamış olduğu ve %85 inin daha önceden herhangi bir Robotik Sistem hakkında bilgisi olmadığı görülmektedir. Öğrencilerin %92 si dersleri öğrenmek için robotları kullanmak istemektedir. %92 si derslerin robotları kullanarak öğrenilebileceğini düşünmektedir. Öğrencilerin %92 si robotları kullanarak çeşitli aktiviteler gerçekleştirirken grupla birlikte yapmayı tercih etmektedir. Öğrencilerin %92 si yapacağı aktivitelerde robotların kullanımının kolay olacağını düşünmektedir. Öğrencilerin %62 si yapacağı aktivitelerde robotların programlanmasının kolay olduğunu düşünmektedir. Öğrencilerin %62 si yapacağı aktivitelerde uygun robotları tasarlayabileceğini düşünmektedir. Robotik Atölyelerinin Uygulama Süreci Katılımcı Öğrenci Memnuniyet Anketi nin Sonuçları; Tablo 17. Robotik ve Kodlama ile ilgili gerçekleştirdiğiniz etkinlik ile ilgili düşünceniz nedir? Sorusuna Verilen Yanıtları Betimsel Analiz Sonuçları Memnun Değilim Kararsızım Memnunum

14 Zengin 61 Tablo 18. Etkinliklerle için geliştirilen robotik sistemlerle ilgili düşünceniz nedir? Sorusuna Verilen Yanıtları Betimsel Analiz Sonuçları Memnun Değilim Kararsızım Memnunum Tablo 19. Katıldığınız aktivitelerde robotların kullanımından memnun musunuz? Sorusuna Verilen Yanıtları Betimsel Analiz Sonuçları Memnun Değilim Kararsızım Memnunum Tablo 20. Katıldığınız aktivitelerde robotların kullanımı veri toplamasından memnun musunuz? Sorusuna Verilen Yanıtları Betimsel Analiz Sonuçları Memnun Değilim Kararsızım Memnunum Tablo 21. Robotiğin okulunuzdaki zorunlu ders olmamasından memnun musunuz? Sorusuna Verilen Yanıtları Betimsel Analiz Sonuçları Memnun Değilim Kararsızım Memnunum Tablo 22. Kendi okulunuzda da bu tür robotik projeler gerçekleştirilmesi ilgili düşünceniz nedir? Sorusuna Verilen Yanıtları Betimsel Analiz Sonuçları Memnun Değilim Kararsızım Memnunum

15 62 Velilerin üstün yetenekli öğrencilerin Tablo 23. Robotik çadırına katılmadan önceki düşüncelerinizle karşılaştırdığınızda, katılımınız sonrası robotik sistem aktiviteleriyle ilgili düşünceleriniz nelerdir? Sorusuna Verilen Yanıtları Betimsel Analiz Sonuçları Memnun Değilim Kararsızım Memnunum Araştırma kapsamında kullanılan Robotik Atölyelerinin Uygulama Süreci Katılımcı Öğrenci Memnuniyet Anketi soruları ve araştırmaya katılan öğrencilerin verdiği cevaplar Tablo 17 den Tablo 23 e kadar verilmiştir. Tablolar incelendiğinde öğrencilerin %96 sının dersi deneyleri için geliştirilen robot uygulamalarından, deneysel aktivitelerde robotların kullanımından, deneysel aktivitelerde robotların kullanımının veri toplamada kolaylık sağlamasından çok memnun olduğu görülmektedir. Yine öğrencilerin %96 sı robotiği diğer sınıflar da ve derslerde uygulama önerisinde bulunmaktadır. Öğrencilerin %96 sı robotik projeleri yapmadan önceki düşünceleriyle karşılaştırdığında, uygulama sonrasında robotikle daha çok ilgili olduğu görülmektedir. Öğrencilerin %96 sı robotik projeleri yapmadan önceki düşünceleriyle karşılaştırdığında, şu an da daha çok ilgili olduğu görülmektedir. Öğrencilerin %90 ının robotik ve kodlama dersinin okullarında zorunlu ders olmamasından hiç memnun olmadığı görülmektedir. Robotik Çadırı Atölyelerinin Katılımcı Öğrenci Kazanım Anketi ne göre Verilen Cevapların Betimsel Analiz Sonuçları; Tablo 24. Uygulama sırasında eğlendim Yanıtını Verenlerin Betimsel Analiz Sonuçları Katılmıyorum Kararsızım Katılıyorum Tablo 25. Uygulama sırasında Robotik sistemlere olan yeteneğimi keşfettim Yanıtını Verenlerin Betimsel Analiz Sonuçları Katılmıyorum Kararsızım ,3 35,4 Katılıyorum ,6 100 Tablo 26. Robotik Atölyelerine katılmak, düşündüğüm kadar zevkli değildi Yanıtını Verenlerin Betimsel Analiz Sonuçları

16 Zengin 63 Katılmıyorum Kararsızım Katılıyorum Tablo 27. Robotik Atölyelerine uygulaması boyunca öğrendiklerimin, benzer derslerime katkı sağlayacağını düşünüyorum Yanıtını Verenlerin Betimsel Analiz Sonuçları Kararsızım Katılıyorum Tablo 28. Etkinlik sırasında, bilimsel çalışma adımları hakkında deneyim geliştirdim Yanıtını Verenlerin Betimsel Analiz Sonuçları Kararsızım Katılıyorum Tablo 29. Etkinliğe katılmak, benim için önemli bir deneyimdi Yanıtını Verenlerin Betimsel Analiz Sonuçları Katılmıyorum Kararsızım Katılıyorum Toplam Tablo 30. Organizasyondaki görevlilerden (öğretmenler ve diğer çalışanlar) memnunum Yanıtını Verenlerin Betimsel Analiz Sonuçları Katılmıyorum Kararsızım Katılıyorum Tablo 31. Buna benzer başka Etkinliklere de katılmak isterim Yanıtını Verenlerin Betimsel Analiz Sonuçları Katılmıyorum Kararsızım Katılıyorum Araştırma kapsamında kullanılan Robotik Çadırı Atölyelerinin Katılımcı Öğrenci

17 64 Velilerin üstün yetenekli öğrencilerin Kazanım Anketi soruları ve araştırmaya katılan öğrencilerin verdiği cevaplar Tablo 24 ten Tablo 31 e kadar verilmiştir. Tablolar incelendiğinde öğrencilerin %96 sının etkinlikler sırasında eğlendiği görülmektedir. Öğrencilerin % 64 ünün etkinlik sırasında robotik sistemlere olan yeteneklerini keşfettikleri görülmektedir. Öğrencilerin % 90 nının robotik atölyelerine katılımından zevk aldığı görülmektedir. Öğrencilerin % 82 sininn robotik çadırında edindiği kazanımları diğer derslerine ve bilimsel çalışmalarına katkı sağlayacağı görülmektedir. Öğrencilerin % 96 sının benzer aktivitelere katılmaya istekli olduğu ve etkinlik görevlilerinden memnun oldukları, bu etkinliği deneyimlemelerinin ileride kendilerine büyük kazanım olarak döneceğini düşündükleri görülmüştür. Çeşitli Değişkenlere Göre Anket Sonuçları; Araştırmanın temel amacına uygun olarak geliştirilen hipotezlerin çözümü için toplanan istatistiksel çözümlemeler sonucunda elde edilen bulgular ve bu bulguların yorumları aşağıda beş aşamada sunulmaktadır. a. Cinsiyet Değişkenine Göre Robotik Çadırı Atölyelerinin Katılımcı Öğrenci Ön Anketi Robotik Atölyelerinin Uygulama Süreci Katılımcı Öğrenci Memnuniyet Anketi ve Robotik Çadırı Atölyelerinin Katılımcı Öğrenci Kazanım Anketi sonuçları; Araştırmanın birinci problemine cevap aramak için araştırmaya katılan kız ve erkek öğrencilerin Robotik Çadırı Atölyelerinin Katılımcı Öğrenci Ön Anketi Tablo 9 dan Tablo 16 ya kadar verilmiştir. Robotik Atölyelerinin Uygulama Süreci Katılımcı Öğrenci Memnuniyet Anketi Tablo 17 den Tablo 23 e kadar verilmiştir. Ve Robotik Çadırı Atölyelerinin Katılımcı Öğrenci Kazanım Anketi Tablo 24 ten Tablo 31 e kadar verilmiştir. Puanlar incelenmiş elde edilen sonuçlara göre; çalışma grubundaki öğrencilerin puanları arasında p>0,05 anlamlılık seviyesinde istatistiksel olarak anlamlı bir fark bulunmamıştır. Robotik Çadırı Atölyelerinin Katılımcı Öğrenci Ön Anketi (U=80,00;p=0,399>0,05), Robotik Atölyelerinin Uygulama Süreci Katılımcı Öğrenci Memnuniyet Anketi (U=95,14;p=0,322>0,05) ve Robotik Çadırı Atölyelerinin Katılımcı Öğrenci Kazanım Anketi (U=87,50;p=0,367>0,05) sonuçlarına göre, cinsiyete göre anlamlı bir fark yoktur. Yani araştırmaya katılan öğrencilerin robotikle ilgili görüşleri cinsiyetlerine göre farklılık göstermemektedir. Dolayısıyla birinci hipotez kabul edilmiştir. Tablo 32. Araştırmaya Katılan Öğrencilerin Cinsiyetine Göre Robotik Çadırı Atölyelerinin Katılımcı Öğrenci Ön Anketi Robotik Atölyelerinin Uygulama Süreci Katılımcı Öğrenci Memnuniyet Anketi ve Robotik Çadırı Atölyelerinin Katılımcı Öğrenci Kazanım Anketi Mann-Whitney Testi Sonuçları; Anket adı Cinsiyet N Sıra Ort. Sıra Top. U P Robotik Ön A. Robotik Memnuniyet A. Erkek 50 48, ,63 Kız 50 52, ,38 Toplam Erkek 50 35, ,29 Kız 50 36, ,86 Toplam ,399 95,14 0,322

18 Zengin 65 Robotik Kazanım A. Erkek 50 37, ,25 Kız 50 31, Toplam ,75 0,367 b. Okulunuzun Bağlı Olduğu Merci değişkenine göre Robotik Çadırı Atölyelerinin Katılımcı Öğrenci Ön Anketi Robotik Atölyelerinin Uygulama Süreci Katılımcı Öğrenci Memnuniyet Anketi ve Robotik Çadırı Atölyelerinin Katılımcı Öğrenci Kazanım Anketi sonuçları Araştırmanın ikinci problemine cevap aramak için araştırmaya katılan öğrencilerin Robotik Çadırı Atölyelerinin Katılımcı Öğrenci Ön Anketi Tablo9 dan Tablo 16 ya kadar verilmiştir. Robotik Atölyelerinin Uygulama Süreci Katılımcı Öğrenci Memnuniyet Anketi Tablo 17 den Tablo 23 e kadar verilmiştir. Ve Robotik Çadırı Atölyelerinin Katılımcı Öğrenci Kazanım Anketi Tablo 24 ten Tablo 31 e kadar verilmiştir. Puanlar incelenmiş elde edilen sonuçlara göre; çalışma grubundaki öğrencilerin puanları arasında 0,05 anlamlılık seviyesinde istatistiksel olarak anlamlı bir fark bulunmamıştır. Robotik Çadırı Atölyelerinin Katılımcı Öğrenci Ön Anketi (U=80,00;p=0,369>0,05), Robotik Atölyelerinin Uygulama Süreci Katılımcı Öğrenci Memnuniyet Anketi (U=95,14;p=0,322>0,05) ve Robotik Çadırı Atölyelerinin Katılımcı Öğrenci Kazanım Anketi sonuçlarına göre (U=87,50;p=0,367>0,05) öğrencilerin okullunun bağlı olduğu merciye göre anlamlı bir fark yoktur. Yani araştırmaya katılan öğrencilerin robotikle ilgili görüşleri okullunun bağlı olduğu merciye göre farklılık göstermemektedir. Dolayısıyla ikinci hipotez kabul edilmiştir. Tablo 33. Araştırmaya Katılan Öğrencilerin okullunun bağlı olduğu merciye Göre Robotik Çadırı Atölyelerinin Katılımcı Öğrenci Ön Anketi, Robotik Atölyelerinin Uygulama Süreci Katılımcı Öğrenci Memnuniyet Anketi ve Robotik Çadırı Atölyelerinin Katılımcı Öğrenci Kazanım Anketi Mann-Whitney Testi Sonuçları Anket adı Okullunun Bağlı Olduğu Merci N Sıra Ort. Sıra Top. U P Robotik Ön A. Robotik Memnuniyet A. Robotik Kazanım A. Devlet- MEB 80 39, ,75 Özel- Vakıf 20 33,7 1426,25 Toplam Devlet- MEB 80 35, ,57 Özel- Vakıf 20 35, ,57 Toplam Devlet- MEB 80 37, ,25 Özel- Vakıf 20 30, ,88 Toplam ,369 95,14 0,322 87,75 0,367

19 66 Velilerin üstün yetenekli öğrencilerin c. Sınıf değişkenine göre Robotik Çadırı Atölyelerinin Katılımcı Öğrenci Ön Anketi, Robotik Atölyelerinin Uygulama Süreci Katılımcı Öğrenci Memnuniyet Anketi ve Robotik Çadırı Atölyelerinin Katılımcı Öğrenci Kazanım Anketi sonuçları; Tablo 34. Araştırmaya Katılan Öğrencilerin Sınıfı değişkenine göre Robotik Çadırı Atölyelerinin Katılımcı Öğrenci Ön Anketi, Robotik Atölyelerinin Uygulama Süreci Katılımcı Öğrenci Memnuniyet Anketi ve Robotik Çadırı Atölyelerinin Katılımcı Öğrenci Kazanım Anketi Kruskal-Wallis Testi sonuçları Anket adı Sınıfı N Sıra Ort. Sıra Top. U P Robotik Ön A. Robotik Memnuniyet A. Robotik Kazanım A. 4. Sınıf 12 48,65 583,75 5. Sınıf 12 48,65 583,75 6. Sınıf 12 48,65 583,75 7. Sınıf 12 48,65 583,75 8. Sınıf 12 48,65 583,75 Lise 40 53, ,25 Toplam Sınıf 12 46,81 561,71 5. Sınıf 12 51, Sınıf 12 51, Sınıf 12 51, Sınıf 12 51,5 618 Lise 40 50, ,29 Toplam Sınıf 12 42,89 514,63 5. Sınıf 12 52,22 626,63 6. Sınıf 12 52,22 626,63 7. Sınıf 12 52,22 626,63 8. Sınıf 12 52,22 626,63 Lise 40 50, ,71 Toplam ,369 95,14 0,322 87,75 0,367 Araştırmanın üçüncü problemine cevap aramak için araştırmaya katılan öğrencilerin Robotik Çadırı Atölyelerinin Katılımcı Öğrenci Ön Anketi Tablo 9 dan Tablo 16 ya kadar verilmiştir. Robotik Atölyelerinin Uygulama Süreci Katılımcı Öğrenci Memnuniyet Anketi Tablo 17 den Tablo 23 e kadar verilmiştir. Ve Robotik Çadırı Atölyelerinin Katılımcı Öğrenci Kazanım Anketi Tablo 24 ten Tablo 31 e kadar verilmiştir. Puanlar incelenmiş elde edilen sonuçlara göre; çalışma grubundaki öğrencilerin puanları arasında 0,05 anlamlılık seviyesinde istatistiksel olarak anlamlı bir fark bulunmamıştır. Robotik Çadırı Atölyelerinin Katılımcı Öğrenci Ön Anketi (U=80,00; p=0,369>0,05), Robotik Atölyelerinin Uygulama Süreci Katılımcı Öğrenci Memnuniyet Anketi (U=95,14;p=0,322>0,05) ve Robotik Çadırı Atölyelerinin Katılımcı Öğrenci Kazanım Anketi sonuçlarına göre (U=87,50; p=0,367>0,05) öğrencilerin sınıfına göre anlamlı bir fark yoktur. Yani araştırmaya katılan öğrencilerin

20 Zengin 67 robotikle ilgili görüşleri sınıflarına göre farklılık göstermemektedir. Dolayısıyla üçüncü hipotez de kabul edilmiştir. SONUÇ VE TARTIŞMA Bu araştırmanın amacı, ilkokuldan lise sona kadar öğrencilerin disiplinlerarası eğitim & öğretiminde robotik sistemlerin kullanımına yönelik görüşlerinin çeşitli değişkenlere göre değişiminin incelenmesidir. Araştırma sonunda, her yaş ve kademeden öğrencilerin eğitimi ve öğretiminde robotik sistemlerle desteklenmiş disiplinler arası çalışmalara yönelik olumlu görüşlere sahip oldukları belirlenmiştir. Robotik Atölyelerinin Uygulama Süreci Katılımcı Öğrenci Memnuniyet Anketi sonuçlarına göre; öğrencilerinin çoğunluğunun atölyeler için geliştirilen robotik sistemlerde, uygulama ve deneysel aktivitelerde robotların kullanımından memnun oldukları sonucuna ulaşılmıştır. Öğrencilerin çoğunluğunun robotiğin diğer derslerde uygulanması önerisinde bulunduğu ve robotik projeleri yaptıktan sonra dersine olan ilgisinin arttığı sonucuna ulaşılmıştır. Araştırmada elde edilen istatistiksel sonuçlara bakıldığında; araştırmaya katılan öğrencilerin cinsiyetlerine, sınıf seviyelerine ve okullarının bağlı olduğu merciye göre Robotik Çadırı Atölyelerinin Katılımcı Öğrenci Ön Anketi, Robotik Atölyelerinin Uygulama Süreci Katılımcı Öğrenci Memnuniyet Anketi ve Robotik Çadırı Atölyelerinin Katılımcı Öğrenci Kazanım Anketi puanları arasında anlamlı bir fark bulunmamıştır. Literatüre bakıldığında; benzer sonuçlara ulaşılmış çalışmalar görülmektedir. İstanbul Milli Eğitim Müdürlüğünce gerçekleştirilen (2016) Zihinden Makineye Bilgisayar Bilimleri ve Disiplinlerarası Eğitim Çalıştayında, Prof.Dr. Yasemin GÜLBAHAR GÜVEN in Bilgisayar Bilimi Dersinde Hangi Yaşta Ne Öğretmeliyiz? Prof.Dr. Yasemin ALLSOP un Senior Lecturer in Computing Education ve Zuhal YILMAZ DOĞAN ın Disiplinlerarası Uygulama ve STEAM Çalışması, gibi sunumlarda da belirtildiği gibi, her yaş ve kademedeki öğrencilerin robotik sistemlerle desteklenmiş dersle ilgili oldukları belirlenmiştir. Ayrıca öğretmenler, bu etkinliklerle öğrencilerin verimli ders işleniş süresinde artış olduğu, derse karşı motivasyonlarının artığını ve bu sistemleri diğer derslerde kullanmak istedikleri vb. sonuçlara ulaşılmıştır. Ayrıca çalışmada öğrencilerin yaptıkları robotik destekli etkinliklerinden memnun kaldıkları ve yaptıkları çalışmaları severek, sıkılmadan tamamladıklarını ifade etmektedirler. Araştırma kapsamında elde edilen veriler değerlendirildiğinde; gelişmekte olan robotik teknolojisinin her kademedeki öğrencilerimize eğitim ve öğretiminde kayda değer yararlar sağlayacağı düşünülmektedir. TEŞEKKÜR Bu araştırma Beşiktaş Bilim ve Sanat Merkezi Müdürlüğü nün başvurusu üzerine, Türkiye Bilimsel ve Teknolojik Araştırma Kurumu (TÜBİTAK) tarafından 4007 Kod numaralı Bilim Şenliği Destekleme Programı kapsamında İnovasyon 5B adlı projemizin desteklenmesiyle gerçekleştirilmiştir. Katkılarından dolayı TÜBİTAK a, İstanbul İl Milli Eğitim müdürlüğüne, Beşiktaş İlçe Milli Eğitim Müdürlüğü ne, Boğaziçi Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dekanlığına, Şair Nedim Ortaokulu Müdürlüğü ne, İstanbul MEM Zihinden Makineye Bilgisayar Bilimleri ve Disiplinlerarası Eğitim Çalıştayı na katılan değerli akademisyenlerden desteklerini esirgemeyen Prof. Dr. Yasemin GÜLBAHAR GÜVEN e ve Yrd. Doç. Dr. Filiz KALELİOĞLU na, son olarak çok kıymetli Beşiktaş BİLSEM Robotik Atölyesi öğrencilerime teşekkür ederim. Yazarın Özgeçmişi

21 68 Velilerin üstün yetenekli öğrencilerin Kurumu E-posta Metin ZENGİN, Beşiktaş Bilim ve Sanat merkezinde, Özel yetenekli öğrencilere, Teknoloji ve Tasarım ile Robotik ve Kodlama dersleri vermektedir. Araştırma alanları; Özel/Üstün yeteneklilerin eğitimi, FeTeMM (Fen, teknoloji, Mühendislik ve Matematik), bilgi işlemsel düşünce temelli yazılım ve bilgisayar destekli tasarım, bilgisayar destekli üretim, grafik tasarım, teknoloji ve robotiktir. : Beşiktaş Bilim ve Sanat Merkezi (BİLSEM) / İstanbul- TÜRKİYE : metinzengin@gmail.com Telefon : +90 (506) KAYNAKÇA Barut, E., Tuğtekin, U., Kuzu, A., Robotik Uygulamalar ile Bilgi İşlemsel Düşünme Becerilerine Bakış., 24 Ekim 2016 tarihinde b272a54.pdf adresinden erişildi. Bell, T., Witten, I. H., and Fellows, M. (2015). Computer Science Unplugged. 24 Ekim 2016 tarihinde adresinden erişildi. Bidwell, A. (2013). Tech Companies Work to Combat Computer Science Education Gap. 24 Ekim 2016 tarihinde adresinden erişildi. Cameron, R. G. (2005), Mindstorms Robolab: Developing Science Concepts During a Problem Based Learning Club, The Master Thesis, Department of Curriculum, Teaching and Learning, The University of Toronto, Canada. Cortina, T.J., Dann, W.P., Frieze, C., Ciminillo, C., Tananis, C. & Trahan, K. (2012). Work in Progress: ACTIVATE: Advancing Computing and Technology Interest and innovation through Teacher Education. Costa, M. F. & Fernandes, J. (2004), Growing up with robots. Proceedings of Hsci2004. CSTA ve ISTE (2011). Computational Thinking in K 12 Education leadership toolkit. 24 Ekim 2016 tarihinde adresinden erişildi. Eraslan, M., Şenol K., A.,Kılınç, A., Büyük, U., üstün zekalı öğrencilerin fen öğretiminde robot teknolojisinin kullanımına yönelik görüşleri, Researcher: Social Science Studies. (2013), , Volume1, Ekim 2016 tarihinde adresinden erişildi. European Schoolnet. (2015). Computing our future. 24 Ekim 2016 tarihinde e1a6-4bf ea27c0d2bbe0 adresinden erişildi. Freudenthal, E., Ogrey, A. N., Roy, M.K. & Siegel, A. (2010). A computational introduction to STEM studies. IEEE EDUCON 2010 Conference, Madrid. Gibbon, L. W. (2007), Effects of Lego Mindstorms on Convergent and Divergent Problem Solving and Spatial Abilities in Fifth and Sixth Grade Students, A Doctoral Thesis, Seattle Pacific University, USA.

22 Zengin 69 Goldworthy, A. (2000) Teaching Students How to İnvestigate, Paper Presented at the Annual Meeting of Science Conference. Nicosia. Cyprus. ISTE (International Society for Technology Education) (2007). ISTE Standards for Students. 24 Ekim adresinden erişildi. Jimoyiannis, A. & Komis, V. (2001) Computer Simulations in Physics Teaching and Learning: A Case Study on Students Understanding of Trajectory Motion, Computer and Education, 36, Kalelioğlu, F. & Gülbahar, Y., Kukul, V. (2016). A Framework for Computational Thinking Based on a Systematic Research Review. Baltic Journal of Modern Computing, 4(3), Ekim _Kalelioglu.pdf adresinden erişildi. Kalelioğlu, F. (2015). A new way of teaching programming skills to K-12 students: Code.org. Computers in Human Behavior. 52, (SSCI). 24 Ekim adresinden erişildi. Kalelioğlu, F. & Gülbahar, Y. (2014). The Effects of Teaching Programming via Scratch on Problem Solving Skills: A Discussion from Learners Perspective. Informatics in Education, 13(1), Ekim adresinden erişildi. Kalelioğlu, F. & Gülbahar, Y. (2015). Bilgi İşlemsel Düşünme Nedir ve Nasıl Öğretilir?, 3. Uluslararası Öğretim Teknolojileri ve Öğretmen Eğitimi Sempozyumu, Trabzon, Türkiye, 9 11 Eylül Ko, P. (2013). A longitudinal study of the effects of a high school robotics and computational thinking class on academic achievement (WIP). IEEE Frontiers in Education Conference (FIE), Oklahoma City, OK. Liu, B., He, J. (2014). Teaching Mode Reform and Exploration on the University Computer Basic based on Computational Thinking Training in Network Environment. In: Proceedings of the 9th International Conference on Computer Science & Education (ICCSE 2014), Vancouver, Canada, Riberio, C. (2006), RoboCarochinha: Um Estudo Qualitativo Sobre a Robotica Educativa No 1 Ciclo do Ensino Basico, Repositori UM. [Online] 22 dedezembro de Ekim 2016 tarihinde adresinden erişildi. Silva, J. (2008), Robotica no ensino de Fisicai, Tese de Mestrado [Online] 4 de Fevereiro de Ekim 2016 tarihinde adresinden erişildi. The University of Phoenix Research Institute (2011). Future Work Skills 2020., 24 Ekim 2016 tarihinde adresinden erişildi. Weinberg, A. E. (2013). Computational Thinking: An investigation of the existinig scholarship and research. 24 Ekim 2016 tarihinde Dissertation.pdf adresinden erişildi. Weintrop, D. & Wilensky, U. (2015). To Block or not to Block, That is the Question: Students Perceptins of Blocks-based programming. Barr, D., Harrison, J., Conery, L. (2011).

23 70 Velilerin üstün yetenekli öğrencilerin Computational Thinking: A Digital Age. Learning & Leading with Technology, March/April, Wing, J. (2006). Computational Thinking. Communications of the ACM, 49(3),