ENERJİ VERİMLİLİĞİ KAPSAMINDA KURUMSAL YAPI ve YAPILANMALAR EVD FİRMALARI

Transkript

1 ENERJİ YÖNETİMİ DERNEĞİ ENERJİ VERİMLİLİĞİ KAPSAMINDA KURUMSAL YAPI ve YAPILANMALAR EVD FİRMALARI A. Naci IŞIKLI ENERJİ YÖNETİMİ DERNEĞİ (Başkan) 11 Ocak 2013

2 ENERJİ YÖNETİMİ DERNEĞİ ENERJİ YÖNETİMİ DERNEĞİ... Kuruluş: Mayıs 2010

3 ENERJİ YÖNETİMİ DERNEĞİ Yapı denetimdekine benzer bir kaos un yaşanmaması için, hızla büyümekte olan sektörümüzde EY leri ile EVD firmalarını bir Sivil Toplum Kuruluşu (STK) etrafında biraraya getirerek sinerji yaratmanın gerekli olduğunu görerek, bir kısmı kamuda, bir kısmı özel sektörde veya serbest olarak çalışan Enerji Yöneticileri (EY) ile Enerji Verimliliği Danışmanlık (EVD) firmalarının çalışan ve ortaklarından oluşan 24 kişilik bir grup olarak, 20 Nisan 2010 tarihinde Enerji Yönetimi Derneğini kurduk. Şubat 2012 de yayımlanan Enerji Verimliliği Strateji Belgesinde 2015 yılına kadar EY sayısının 5.000, sanayide uzman EVD firması sayısının 50 ye ulaşmasının planlandığı göz önüne alındığında, örgütlenmenin / organize olmanın önemi ortaya çıkmaktadır.

4 SUNUM İÇERİĞİ 1. Enerji Verimliliğinde Hedefler 2. Statejik Plan ve Kurumsal Yapılar 3. YEGM / EIE 4. EVKK 5. Enerji Verimliliği Danışmanlık Şirketleri 6. Sorunlar Çözümler

5 ENERJİ VERİMLİLİĞİNDE HEDEFLER Enerji politikalarımızın başına üç tane 20'yi oturttuk. 2020'de ürettiğimiz enerji kaynaklarının en az yüzde 20'si yenilenebilir enerjiden oluşacak. Enerji üretiminden kaynaklı karbon ve sülfür salımı yüzde 20 daha az olacak ve yüzde 20 tasarruflu olacak. Bakan Yıldız, Schneider Electric'in Manisa OSB'deki Çevre Dostu Fabrikasının Açılışını Yaptı. [08/04/2010] Belge ile 2023 yılında Türkiye nin GSYİH başına tüketilen enerji miktarının (enerji yoğunluğunun) 2011 yılı değerine göre en az %20 azaltılması hedeflenmektedir. Enerji Verimliliği Strateji Belgesi

6 ENERJİ VERİMLİLİĞİ NELER GETİREBİLİR? ENERJİ VERİMLİLİĞİ= TEMİZ ENERJİ KAYNAĞI Enerji ithalatına ödenen paranın % 10 u ile (5 M$) sanayide ve binalarda yapılacak iyileştirmeler ile birkaç yıl içinde; -her yıl en az 10 milyar dolarlık bir tasarruf sağlanabilir, (cari açık, ithalat) - Çok ciddi bir yan sanayi ve ar-ge yatırımı gerçekleşebilir, - Yetkili EVD firmaları, EY leri ve Türk mühendislik, müteahhitlik firmaları gelişir, - İstihdam artışı sağlanır, - Ülke çapında zincirleme bir ekonomik iyileşme-gelişmebüyüme-sürdürülebilirlik sağlanır. -Enerji arz güvenliği, dışa bağımlılık, iklim değişikliği, yeni enerji yatırımı, uluslararası rekabet vb. sorunlarının çözümüne katkı sağlar.

7 KURUMSAL YAPILAR

8 KURUMSAL YAPILAR

9 KURUMSAL YAPILAR

10 İDARİ YAPI

11 YEGM YENİLENEBİLİR ENERJİ GENEL MÜDÜRLÜĞÜ (YEGM) MÜLGA ELEKTRİK İŞLERİ ETÜD İDARESİ (EİE) yılında İktisat Vekaleti bünyesinde bir Elektrifikasyon Bürosu kurulmuştur, yılında Elektrik İşleri Etüt İdaresi Genel Direktörlüğü kurulmuş ve faaliyetlerini farklı bakanlıklara bağlı olarak sürdürmüştür, yılında Başbakanlık talimatıyla ETKB ye bağlanmıştır, yılında enerji kaynaklarının rasyonel kullanımı ile yeni ve yenilenebilir enerji kaynakları konusunda görevlendirilmiştir, yılında Kurumun adı Elektrik İşleri Etüt İdaresi Genel Müdürlüğü olarak değiştirilmiştir, - EİE bünyesinde 1993 yılında Ulusal Enerji Tasarrufu Merkezi (UETM) kurulmuştur, yılında sanayi, ulaşım ve enerji sektörleri ile binalarda enerjinin verimli kullanılmasına yönelik çalışmalarda bulunmak üzere görevlendirilmiştir, - Kasım 2011 de EİE kapatılmış ve yerine YEGM kurulmuştur.

12 YEGM Görevleri: a) Ülkenin hidrolik, rüzgâr, jeotermal, günes, biyokütle ve diğer yenilenebilir enerji kaynakları öncelikli olmak üzere tüm enerji kaynaklarının tespiti ve değerlendirilmesine yönelik ölçümler yapmak, fizibilite ve örnek uygulama projeleri hazırlamak; arastırma kurumları, yerel yönetimler ve sivil toplum kurulusları ile isbirliği yaparak pilot sistemler geliştirmek, tanıtım ve danısmanlık faaliyetleri yürütmek, b) Sanayide ve binalarda enerjinin verimli kullanımı ile ilgili olarak farkındalık olusturmak ve bu amaçla çalısmalar yürütmek, c) Enerji Verimliliği Koordinasyon Kurulu tarafından onaylanan enerji verimliliği uygulama projelerini ve arastırma ve gelistirme projelerini izlemek ve denetlemek, d) Yenilenebilir enerji ve enerji verimliliği alanlarındaki çalısmaları ve gelismeleri izlemek ve değerlendirmek, ülkenin ihtiyaç ve sartlarına uygun olarak arastırma ve gelistirme hedef ve önceliklerini belirlemek, bu doğrultuda arastırma ve gelistirme çalısmaları yapmak, yaptırmak, çalısma sonuçlarını ekonomik analizleri ile birlikte kamuoyuna sunmak, e) Yenilenebilir enerji kaynaklarının değerlendirilmesine ve enerji verimliliğinin artırılmasına yönelik projeksiyonlar ve öneriler gelistirmek.

13 YEGM - Yeni bir yapı olmalı, - Bağımsız bir kurum olmalı, (ilişkili bakanlık?, bütçe) - Yönetim Kurulu (atama / seçim) - İcracı bir kurum olmalı, ( ) - Devlet, yerel yönetimler, özel sektör, STK lar yer almalı, - EV konusundaki tüm çalışmaları koordine etmeli, (üretim, iletim, dağıtım, bina, endüstri, ev aletleri, ulaştırma, tarım ) - EV politikaları ile araçlarını/yöntemlerini belirlemeli, (teşvik, destek, hibe, / yaptırım, ceza) - Yurt içi/dışı kredileri, hibeleri koordine etmeli, - EİE/YEGM nin eski çalışanları ve yeni elemanlarla takviye edilmeli, özlük hakları iyileştirilmeli,

14 YEGM

15 YEGM - İdari Yaptırımlar

16 ENERJİ VERİMLİLİĞİ KOORDİNASYON KURULU (EVKK) -Bakanlığın, Genel Müdürlüğün ilgilendirildiği müsteşar yardımcısı başkanlığında, -İçişleri Bakanlığı, -Maliye Bakanlığı, -Milli Eğitim Bakanlığı, -Bayındırlık ve İskan Bakanlığı, (Çevre ve Şehircilik Bakanlığı) -Ulaştırma Bakanlığı, (Ulaştırma, Denizcilik ve Haberleşme Bakanlığı) -Sanayi ve Ticaret Bakanlığı, (Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı) -Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı, -Çevre ve Orman Bakanlığı, (Orman ve Su İşleri Bakanlığı) -Devlet Planlama Teşkilatı Müsteşarlığı, (Kalkınma Bakanlığı) -Hazine Müsteşarlığı, -Enerji Piyasası Düzenleme Kurumu, -Türk Standartları Enstitüsü, -Türkiye Bilimsel ve Teknolojik Araştırma Kurumu, -Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği, -Türk Mühendis ve Mimar Odaları Birliği, -Türkiye Belediyeler Birliği birer üst düzey (?) temsilcisinden oluşur. EVKK

17 EVKK (3) Kurulun görev, yetki ve sorumlulukları şunlardır: a) Ulusal düzeyde enerji verimliliği stratejileri, planları ve programları hazırlamak, bunların etkinliğini değerlendirmek, gerektiğinde revize edilmelerini, yeni önlemlerin alınmasını ve uygulanmasını koordine etmek. b) Genel Müdürlük tarafından yürütülen enerji verimliliği çalışmalarını yönlendirmek ve enerji verimliliği hizmetlerinin yaygınlaştırılmasında, Genel Müdürlük tarafından meslek odalarına ve üniversitelere verilen yetki belgelerini onaylamak. c) 8 inci maddenin birinci fıkrasının (a) bendi ve 9 uncu maddenin birinci fıkrasının (a) bendi kapsamındaki uygulamalardan yararlanmak isteyen endüstriyel işletmelerin yaptıkları veya şirketlere hazırlattıkları uygulama projelerini, 8 inci maddenin birinci fıkrasının (b) bendi kapsamındaki gönüllü anlaşmaları onaylamak ve uygulamanın sonuçlarını izlemek. ç) Kurula verilen görevler kapsamında ve gerekli gördüğü hallerde, giderleri Genel Müdürlük bütçesinden karşılanmak üzere, ilgili kamu kurum ve kuruluşlarının, üniversitelerin, özel sektörün ve sivil toplum kuruluşlarının katılımı ile geçici ihtisas komisyonları oluşturmak. d) Yetkilendirilmiş kurumların, şirketlerin, kamu kurumu niteliğindeki meslek kuruluşlarının ve sivil toplum kuruluşlarının katılımı ile her yıl Kasım ayında Genel Müdürlük tarafından düzenlenecek danışma kurulu toplantılarının gündemini ve toplantıya katılacak kuruluşları belirlemek, toplantı sonuç değerlendirmelerini ve önlem önerilerini onaylamak. e) Her yıl Ocak ayı içinde yetki belgesi ve enerji yöneticisi sertifikası bedellerini belirlemek ve yayımlamak. (4) Kurul her yıl Mart, Haziran, Eylül ve Aralık aylarında olmak üzere, dört kez olağan olarak toplanır. Ayrıca, Kurul Başkanının gerekli görmesi halinde, yapılan çağrı üzerine olağanüstü olarak da toplanır.

18 EVKK ENERJİ VERİMLİLİĞİ KOORDİNASYON KURULU (EVKK) Yılı Toplantı sayısı Karar Sayısı Yerel yönetimler (yeterince) yok, Üniversiteler, STK lar yok, Alt komisyonlar olmalı, Kuruluşlar daha üst düzeyde temsil edilmeli, Kaldırılması veya bir Genel Kurula dönüştürülmesi düşünülebilir

19 ENERJİ VERİMLİLİĞİ DANIŞMANLIK ŞİRKETLERİ

20 ENERJİ VERİMLİLİĞİ DANIŞMANLIK ŞİRKETLERİ ENERJİ PERFORMANS SÖZLEŞMESİ (EPS) Herhangi bir sektörde (sanayi, bina, hizmet) enerji verimliliğinin arttırılması ve dolayısı ile para ve enerji tasarrufu sağlanması için etkili ve pratik bir sözleşmedir. Kısaca proje maliyetinin,müşterinin para harcamadan, elde edilecek tasarruf ile finanse edilmesi prensibine dayanır. EPS sözleşmesi kapsamında finansman 3 farklı yöntem ile finanse edilebilir; 1.Müşteri finansmanı, 2.EVD finansmanı, 3.Üçüncü taraf finansmanı.

21 ENERJİ VERİMLİLİĞİ DANIŞMANLIK ŞİRKETLERİ EPS yi FARKLI KILAN NEDİR? - Tek bir firma tüm hizmeti sunar, - EVD şirketi tüm teknik riskleri öngörür, - Proje maliyeti, tasarruf edilen bedel ile karşılanır, - Projenin tasarruf miktarı (getirisi) EVD şirketi tarafından garanti edilir.

22 ENERJİ VERİMLİLİĞİ DANIŞMANLIK ŞİRKETLERİ EVD şirketi; EPS NASIL ÇALIŞIR? gerekli ölçümleri yapar, enerji verimliliği fırsatlarını (noktalarını) belirler, (etüd) enerji verimliliği projesini hazırlar, maliyetleri ve geri ödeme süresini hesaplar, (VAP) proje için gerekli kaynakları sağlar, (finansman) proje bedelinin geri dönüş süresini garanti ederek sözleşme imzalar, (EPS) projeyi hayata geçirir, (uygulama) tüketimleri takip eder, (gerekirse sistemin bakım-onarım ve işletimini yapar) eski tüketim ile yeni tüketim arasındaki farkı tahsil eder, (geri ödeme) sürenin sonunda gerçekleşen tasarrufta eksiklik varsa karşılar, (garanti) sistemi müşteriye devreder.

25 ENERJİ VERİMLİLİĞİ DANIŞMANLIK ŞİRKETLERİ KAMU İÇİN; KREDİ + ENERJİ PERFORMANSI SÖZLEŞMESİ. YEGM öncülüğünde-tek şartname (teknik-finansal yeterlilik, standartlar-ölçme ve doğrulama, etüt standardı, devreye alma standartı vb.) ve kamu ihalesini tek elden sağlayacak mekanizmasının oluşturulması ve tanıtım-pilot uygulama faaliyetlerine başlanması. Kamu ihale yasası, bankacılık yasası ile ticari ve hukuki mevzuatın, kamunun uzun vadeli ESP uygulamasına uygun hale getirilmesi,

26 SORUNLAR ÇÖZÜMLER? ULUSAL ENERJİ VERİMLİLİĞİ SEFERBERLİĞİ Devlet, öncelikli ve acil olarak; enerji verimliliği üzerine odaklanmalıdır. Hükümetlere bağlı olarak değil, Devlet Politikası olarak daimi, öncelikli ve sürdürülebilir olmalıdır. Ulusal Enerji Verimliliği Eylem Planı hazırlanmalı ve hedef belirlenmelidır (KV, OV, UV). Enerji verimliliği, çevre, karbon yükümlülükleri, temiz-eko-üretim ve yenilenebilir enerji mevzuatları uyumlandırılmalı ve bir bütünlük sağlanmalıdır.

27 SORUNLAR ÇÖZÜMLER? ENERJİ VERİMLİLİĞİ MERKEZİ / AJANSI... Kaynak verimliliği açısından, BM, AB, DB, yatırım/özel bankalar, kredi/finans/hibe kuruluşlarından gelecek kaynakların ve uygulamaların; YEGM ve EVKK un da içinde yer alacağı bir merkezden yönetilmesi, koordine edilmesi ve doğru-öncelikli projelere aktarılması amacıyla, başbakanlığa bağlı ENERJİ VERİMLİLİĞİ MERKEZİ kurulmalıdır.

28 SORUNLAR ÇÖZÜMLER? KAMU; ÖNCÜ OLMALI, KAMU İHALE KANUNU DEĞİŞTİRİLMELİDİR Kamuda, zorunlu olarak yapılacak etüt-proje ve VAPların sonucunda, verimlilik artırıcı uygulamaların enerji performans sözleşmeleri-eps ile yapılabilmesi için; Kamu İhale Kanunu nda gerekli değişiklikler yapılmalıdır. Kamunun AB ve ABD deki gibi; yıl gibi uzun süreli enerji performans sözleşmesi yapabilmesi ve bankalardan, finans kuruluşlarından kredi kullanabilmesi sağlanmalıdır. Ortak ve örnek bir teknik şartname ve EPS hazırlanmalıdır. EPS nin de; Türk Ticaret Kanunu, Türk Hukuk Sistemi ve Türk Bankacılık/Sigortacılık Sistemi ile uyumlu hale getirilmesi gerekmektedir.

29 SORUNLAR ÇÖZÜMLER? OSB LERİN SORUMLULUK VE GÖREVLERİ NETLEŞTİRİLMEDİR OSB lerde; enerji yönetim birimi oluşturulması yasal bir zorunluluktur. Ancak bu birimlerin kendilerin ön etüt, ölçüm ve detaylı etüt, VAP uygulamaları yapmaları, hem nicelik hem de nitelik açısından mümkün gözükmemektedir ve de yeterli değildir. Şirketler OSB Enerji Yönetim Birimi Danışmanlık ve ölçüm/etüt/vap hizmetleri yetkili şirketlerden alınmalı; oluşturulan birim de, bunları organize etmeli, yönlendirmeli ve denetlemelidir.

30 SORUNLAR ÇÖZÜMLER? DESTEKLER Enerji verimliliği destekleri artırılmalı, başvuru ve geri dönüş/ödeme mekanizmaları kolaylaştırılmalı, hızlandırılmalıdır. Teşvik yüzdelerinin arttırılması, etüt-proje, VAP ücretlerinin de teşvik kapsamına alınması ve sağlanacak verimlilik/tasarruf oranı kadar; vergi ve/veya enerji fiyatlarından indirim yapılmasıdır. Bugüne kadar sanayiye verilen VAP ve Gönüllü Anlaşma teşvikleri, benzer şekilde kapsam dahilindeki tüm ticari bina ve işletmelere de verilmelidir.

31 SORUNLAR ÇÖZÜMLER? ENERJİ KİMLİK BELGESİ (EKB) **Mevcut binalar için EKB alma tarihi 2017** Kademeli geçiş sağlanmalı: -Alım-satımda DASK gibi zorunlu belge haline gelmeli m2, m2, ticari binalar için 2014, 2015 ve 2016 sınırlaması getirilmeli, EKB sınıfını C ve üzerine çıkartan binalara doğalgaz ve elektrikte indirim sağlanmalı. Sadece mantolama ve pencere değişimi yapılması ve sonunda C sınıfı ve üzerinde sertifika alınması durumunda belediye harcı alınmaması ve KDV de indirim sağlanması

32 SORUNLAR ÇÖZÜMLER? ÖLÇME VE DOĞRULAMA METODOLOJİSİ HAZIRLANMALIDIR Yapılan enerji etüt proje, VAP ve uygulamaların doğru olup-olmadığını kontrol için, EPS uygulamasına geçiş için, ölçme ve doğrulama standartları, metodolojisi hazırlanmalıdır. ISO EN Enerji Yönetim Sistemi ve ISO EN Karbon Hesaplama Sistemi, enerji verimliliği, enerji yönetimi ve karbon yönetimi sistemi ile entegre edilerek, kurum-kuruluş ve şirketlerimizi; 2012 Kyoto sonrasına ve yaptırımlarına hazırlamalıyız.

33 SORUNLAR ÇÖZÜMLER? DÜŞÜK/SIFIR ENERJİLİ, EKO YAPI KONUSUNDA BİLİNÇLENDİRME, EĞİTİM... - Halkı bilinçlendirmek için tv lerde primetime da kısa filmler gösterilmelidir, - Bina/site/tesis dizayn edenlere yönelik eğitim programları düzenlenmelidir,

34 SORUNLAR ÇÖZÜMLER? KENTSEL DÖNÜŞÜM Kentsel Dönüşüm projelerinde çevre dostu, yeşil, pasif evler projelendirilmeli.

35 TEŞEKKÜRLER TEŞEKKÜRLER ENERJİ YÖNETİMİ DERNEĞİ