T.C. Eskişehir Osmangazi Üniversitesi Turizm Fakültesi

Transkript

1 T.C. Eskişehir Osmangazi Üniversitesi Turizm Fakültesi FESTİVAL TURİZMİ KATILIMCILARININ MEMNUNİYETLERİ ÜZERİNE BİR ARAŞTIRMA (RİZE 9.KARDAN ADAM FESTİVALİ ÖRNEĞİ) Turizm İşletmeciliği Turizmde Yönetim Araştırmaları II LİSANS TEZİ FATMA ZEHRA İLİK Eskişehir 2016

2 TEZ ÖNERİ PLANI 1.TEZİN ADI: Festival Turizmi Katılımcılarının Memnuniyetleri Üzerine Bir Araştırma: Rize Kardan Adam Festivali Örneği 2.PROBLEMİ: Festivaller yapıldıkları bölgenin ve kentin kalkınmasına, tanınmasına ve markalaşmasına yardımcı olmaktadır. Günümüzde, Rio Festivali ve Cannes Film Festivali gibi etkinlikler bulundukları ili dünya markası haline getirmişlerdir. (Bilgili, Yağmur ve Yazarkan, 2012: 119). Her yıl düzenlenen farklı kategorilerdeki etkinlikler geleneksel hale gelmekte ve bu durum etkinliğin gerçekleştirildiği kente olan ilgiyi artırmakta, sosyal ve ekonomik faydalar sağlamaktadır. Ziyaretçilerin konaklaması, ulaşımları, alışverişleri ve yeme içmeleri önem kazanmakta, bölgeye yatırımlar ve kamu harcamaları artmakta, yöre ve yöre halkı kalkınmaktadır (Bilgili, Yağmur ve Yazarkan, 2012: 119). Bununla birlikte turizmin denizkum-güneş üçlüsünden sıyrılması ve bireylerin isteklerinin değişmesiyle festival turizmi daha fazla önem kazanmaya başlamıştır. Festivallerin yaz dönemi dışında yapılarak turizm sezonunu uzatmaya yardımcı olması ve kırsal bölgelerde yapılarak kırsal kesime kalkınma fırsatı sağlaması, kırsal kesimde yapılan bir festivali araştırma ihtiyacı doğmuştur. Bu bakımdan araştırmanın problemi, Rize Kardan Adam Festivali nin bölge turizmine sunduğu katkı ve festival katılımcılarının festivalden duydukları memnuniyet noktasındaki bilginin yetersizliğidir. 3.KONUSU: Rize Kardan adam festivali katılımcılarının memnuniyetleri araştırılacaktır. Katılımcıların edindiği yeni deneyimlerin memnuniyet dereceleri üzerindeki etkisi araştırılarak etkinliğe katılımın devamlılığı üzerine bir fikir edinilebilecektir. 4.AMACI: Bireylerin ihtiyaç ve isteklerinin değişmesi ve pazarlamacıların bu istekler doğrultusunda hareket etmesi sonucu etkinlik turizmi son yıllarda tüm dünyada gelişme göstermiş ve yapılan

3 etkinlikler gittikçe artmaya başlamıştır. Bununla birlikte etkinliklerin ve katılımcılarının memnuniyetlerinin önemi artmaya başlamıştır. Bu çalışmada etkinlik katılımcılarının memnuniyet düzeyleri ölçülerek yapılacak diğer etkinliklere katkı sağlanması amaçlanmaktadır. 5.ÖNEMİ: Festival ve etkinlikler, dünya eğlence sanayinin, turizm sektöründe en hızlı büyüyen kategorisidir.geçen 10 yıllık süreçte etkinliklerde sayı, boyut ve sıklık yönünden artış görülmüştür. Bu artış, kırsal ve kentsel bölgelerde, küresel ve yerel ölçekte, çeşitli amaç ve program içeriği ile gerçekleştirilmektedir (Park, Reisinger ve Kang, 2008: 163). Etkinlikler ve festivaller ekonomik ve toplumsal kalkınma hedeflerine katkıda bulunma ve kırsal bölgelerde sürdürülebilirliğini artırma aracı olarak kullanılmaktadır(dredge ve Whitford 2011: 487). Ayrıca festivaller, sezon dışı dönemlerde turist çekmek, bölgeyle ilgili farkındalık yaratmak ve olumlu bir imaj için de güçlü bir araç konumundadır(özdemir 2008: 39). Etkinliklerin öneminin artmasıyla birlikte katılımcıların önemleri de artmıştır. Kırsal turizmde yörede yapılan ve yöreye özgü etkinliklere katılma ziyaretçileri çeken ana unsurlardan biri olarak öne çıkmaktadır.katılımcıların memnuniyet düzeylerini belirleyerek etkinliğe katılımın devamlılığını ve memnun olan katılımcıların bireylere etkinliği tavsiye edip etmeyeceğini öngörülebilir. Bu çalışma ile etkinlik katılımcılarının memnuniyetleri belirlenebilecek ve böylece katılımcıların memnun olmadıkları faaliyetlerin neler olduğu belirlenebilecektir. 6.YÖNTEMİ: 6.1.Kuramsal çerçeve: Etkinlik tanımını, farklı şekillerde yapmak mümkündür: Belirlenmiş bir zamanda ve yerde, belirli koşullar altında gerçekleşen dikkate değer bir olay (Babacan ve Göztaş, 2011:8). Ekin (2011: 3) etkinlikleri insanların birlikte hareket etmesi sonucunda gerçekleşen, toplumsal ya da bireysel birtakım ihtiyaçları gidermek veya bireysel olarak başarıya ulaşılamayan durumlarda bir grup ve örgüt olarak ortak amaçlara ulaşmak, ortak bir duygu ya

4 da düşünceyi paylaşmak ve toplumsal yaşam içinde sosyal bir varlık olabilmek gibi amaçlarla düzenlenen olaylar olarak tanımlamaktadır. Festivaller: Türk Dil Kurumu tarafından ( ) Dönemi, yapıldığı çevre, katılanların sayısı veya niteliği programla belirtilen ve özel önemi olan sanat gösterisi olarak tarif edilmektedir. Örn. Antalya Film Festivali. Latince festivitas kelimesinden türetilen festival, kutlama ya da şükran duygularını sunma amacıyla gerçekleştirilen sosyal bir toplanmayı ifade eder. Festivallerde bir yere özgü bilgi birikimi yine ve yeniden üretilir ve bir yeri diğerinden farklı kılan tarih, kültürel miras ve sosyal yapılar devam ettirilir (Kladou 2011: 27). Katılımcı: Herhangi bir etkinliğe katılan kimsedir. ( ) Turist memnuniyetini Güngör (2010: 87) şöyle tanımlamıştır: Turist memnuniyeti turistlerin turistik ürünü satın almadan önceki beklentileri ile satın aldıktan ve kullandıktan sonra algıladığı performans arasındaki farklılıktan oluşan sonuçtur yılında IAFE (Uluslararası Fuar ve Festivaller Birliği) yarım düzine fuar ile etkinliklerine başlamıştır yılında Uluslararası Fuar Yönetimi Birliği kurulmuş, Ulusal Fuar Yöneticileri Birliği olarak hizmete başlamışlardır. IAFE, 2005 yılında 50. yılını kutlamış ve halk etkinliklerine ve diğer kutlamalara yönelmiştir. Uluslararası Özel Etkinlik Topluluğu, 1987 yılında kurulmuş; hem etkinlik tasarımcılarını hem de onların birçok tedarikçisini bünyesine katmıştır. Etkinlik turizmi, 1960 lı ve 1970 li yıllarda ayrı bir sektör olarak kabul edilmezken, 1980 li yıllarda araştırma konusu olarak yaygınlaşmıştır li yıllara gelindiğinde, dünyada birçok etkinlik kutlaması yapıldığı görülmüştür. Hiç şüphesiz bu durum, etkinlik sektörüne ve turizm değerini arttıran bir güç oluşturmuştur (Getz, 2008: ).

5 6.2.Hipotezler: H1: Festival katılımcılarının memnuniyet düzeyi ile festivali tavsiye etme niyeti arasında istatistiksel açıdan anlamlı bir ilişki vardır. H2: Festivalde gerçekleştirilen etkinlik çeşitliliği ile müşteri memnuniyeti arasında istatistiksel açıdan anlamlı bir ilişki vardır. H3: Katılımcıların festivalden duydukları memnuniyetin seviyesi katılımcıların demografik özelliklerine göre istatistiksel açıdan anlamlı bir farklılık gösterir. H3a. Memnuniyet seviyesi cinsiyete göre farklılık gösterir. H3b. Memnuniyet seviyesi yaşa göre farklılık gösterir. H4c. Memnuniyet seviyesi eğitim durumuna göre farklılık gösterir. H5d. Memnuniyet seviyesi aylık gelir durumuna göre farklılık gösterir. H6e. Memnuniyet seviyesi meslek/çalışma durumuna göre farklılık gösterir. 6.3.Literatür: Festivaller, turist çeken ve bu yolla yerel konaklama işletmeleri için de talep yaratan etkinliklerdir (Litvin ve Fetter, 2006: 41). Günümüzde sadece etkinliğe katılmak için seyahat eden turistler mevcuttur (Picard ve Robinson, 2006: 3). Literatürde, etkinlik katılımcılarının demografik özellikleri ile ilgili çalışmalar bulunmaktadır. Örneğin: Yolal, Çetinel ve Uysal (2009: 8) Eskişehir Müzik Festivali kapsamında yaptıkları çalışmada 342 geçerli anket sayısına ulaşmışlardır. Yapılan analizler sonucunda anketi cevaplayan katılımcıların % 38,3 ü erkek, % 61,7 si kadındır. Katılımcıların %73,4 ü 30 yaşın altındadır. Festivallerde ziyaretçi memnuniyeti artıran en önemli etken, festival alanıdır. Festival alanı; program, faaliyetlerin içeriği ve festivalde sunulan hizmetlerin kalitesinden oluşur (Özdemir ve Çulha, 2009: 370). Türkiye de gerçekleştirilen 619 etkinliğin % 44 lük kısmı iç turizme yönelik etkinlik olabilecek niteliktedir. Bu etkinliklerin bazılarının turistik ürün olarak değerlendirilebilmesi için tanıtımının iyi yapılması ve gerekli önlemlerin alınması gerekmektedir (Kızılırmak, 2006: 193). Etkinlikler, araştırmacılar tarafından farklı kategorilere ayrılarak tanımlanmıştır. Kimi araştırmacılar etkinlileri içeriklerine göre sınıflandırırken, kimisi büyüklüklerini ölçü olarak almıştır. Bu farklı gruplandırmalardan birini Getz, (1997: 7) içeriklerine göre değerlendirmiştir (akt. Babacan ve Göztaş, 2011: 9)

6 Getz in 2008 yılında etkinlik turizminin tanımı, gelişimi ve uygulamaları üzerine yaptığı araştırmada etkinlik turizminin önemi ve etkileri üzerinde durmuş ve tarihsel gelişiminden bahsetmiştir. Ekin in etkinliklerin sosyal etkileriyle ilgili olarak yerel halkın algılarını ortaya koymak amacıyla Altın Portakal Film Festivalini konu alarak 2011 yılında 538 kişi üzerinde yaptığı çalışmada etkinliklerin eğlence ve sosyalleşme fırsatları, farklı grupların etkinlikler aracılığıyla bir araya gelmesi gibi birçok sosyal etkisinin olduğu sonucuna ulaşılmıştır. Atak 2009 yılında Antalya bölgesinde düzenlenen yerel ve uluslararası festivallerin niteliklerini, uluslararası festivallerin Antalya bölgesinin turizm tanıtımına etkilerini ve bu bölgenin talebine olan katkılarını araştırmıştır.araştırmada Antalya da düzenlenen festivallerin yetersiz bütçeden dolayı iyi bir tanıtımının ve pazarlanmasının gerçekleştirilemediği ve dolayısıyla yeterli düzeyde turist çekilemediği ortaya konmuştur. Bu nedenle festival ve etkinliklere daha fazla bütçe ayrılması ve reklam kaynaklarının etkin kullanılması gerekliliği üzerinde durulmuştur. Bilgili, Yağmur ve Yazarkan (2012), 300 kişi üzerinde yaptıkları araştırmada Erzurum ili Oltu ilçesinde düzenlenen Kırdağ Şenlikleri nin etkinlik ve verimliliğini, festivale katılan tüketiciler ve şenliğin maliyetleri açısından ele alarak değerlendirmişlerdir. Buna göre Kırdağ Şenlikleri bölgenin tanıtımını sağlamak, bölgeye turist çekebilmek için önemli bir fırsat olarak görülmektedir. Ayrıca şenlik süresince düzenlenen faaliyetlerin kendi maliyetlerini karşılayabilecekleri ve herhangi bir bütçe gerektirmeyen faaliyetler olduğu sonucuna ulaşılmıştır. 6.4.Varsayımlar: Kullanılan anket formlarında katılımcıların samimi ve doğru yanıtlar vererek, görüş ve değerlendirmelerinde objektif davrandıkları varsayılmıştır. 6.5.Kapsam ve sınırlılıklar:

7 Zaman ve maliyet kısıtı nedeni ile araştırma pek çok festivalde uygulanmasından ziyade tek bir festival olarak Rize Ayder Kardan Adam Festivali ile sınırlandırılmıştır. Bölgede konuya ilişkin az sayıda çalışma yapılmış olması araştırma alanı olarak bu bölgenin seçilmesinde etkili olmuştur.bu araştırma 9. Rize Kardan Adam Festival katılımcılarına uygulamaya yöneliktir. Araştırma ankete katılmayı kabul eden ve 9. Rize Kardan Adam Festivali katılımcıları ile sınırlandırılmıştır.katılımcıların doğru samimi yanıtlar verdiği varsayımı araştırmanın bir diğer sınırlılığıdır. Araştırma verileri Ocak 2016 tarihleri arasında toplanmıştır.araştırma, Rize Ayder de 2016 yılında gerçekleştirilen 9.Ayder Kardan Adam Festivali ne katılan katılımcılar üzerinde (219) uygulanmıştır. 6.6.Veri toplama tekniği: Araştırmada veri toplama yöntemi olarak anket tekniğinden yararlanılacaktır. Bu anket 9. Rize Kardan Adam Festivali katılımcılarına uygulanacaktır. Ankette 5li likert ölçeğinden yararlanılacaktır. Bu ölçek tipinde katılımcıların festival turizmi katılımcılarının memnuniyetleri üzerindeki etkisini incelemek amacıyla sorulara kesinlikle katılıyorum, katılıyorum, karasızım, katılmıyorum, kesinlikle katılmıyorum şeklinde cevap vermeleri istenecektir. Araştırmada veriler, Ocak 2016 tarihlerinde toplanmıştır.yüz yüze yapılan anket uygulaması sonunda 219 kişiden oluşan örneklem büyüklüğüne ulaşılmıştır.

8 7.KAYNAKÇASI: Atak Onur. Türk Turizminin Tanıtımında Festivallerin Yeri Ve Önemi: Antalya Örneği, (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi), 2009, İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul. Babacan, E. ve Göztaş, A. (2011). Etkinlik yönetimi. Ankara: Detay Yayıncılık. Bilgili, B., Yağmur, Ö. ve Yazarkan, H. (2012). Turistik ürün olarak festivallerin etkinlik ve verimliliği üzerine bir araştırma (Erzurum-Oltu Kırdağı Festivali Örneği). Uluslararası Sosyal ve Ekonomik Bilimler Dergisi, 2 (2) Çulha, Osman. Kültür Turizmi Kapsamında Destekleyici Turistik Ürün OlarakDeve Güreşi Festivalleri Üzerine Bir Alan Çalışması, Journal of Yaşar University, Cilt: 3, Sayı: 12, 2008, Delamere, Thomas A. Development Of A Scale To Measure Resıdent Attıtudes Toward The Socıal Impacts Of Communıty Festıvals, Part II: Verıfıcatıon Of The Scale, Event Management, Vol. 7, 2001, Dredge, Dianne; Michelle Whitford,. Event Tourism Governance And The Public Sphere,Journal of Sustainable Tourism, Vol. 19, No. 4 5, 2011, Ekin Yakın. Etkinlik Turizmi Kapsamında Festivaller ve Antalya Altın Portakal Film Festivali nin Yerel Halk Üzerindeki Sosyal Etkileri Konulu Bir Araştırma, (Yayınlanmamış Doktora Tezi), 2011, Akdeniz Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Antalya. Getz, D. (2008). Event tourism: definition, evolution, and research. Tourism Management, 29, Güngör, E. (2010).Turistik yörelerden memnuniyet ve geleceğe yönelik ziyaretçi davranışları: Antalya örneği. (Yayınlanmamış doktora tezi). Erciyes Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Kayseri

9 Hair, J.F., Black, W.C., Babin, B.J. ve Anderson, R.E. (2010). Multivariate data analysis. Kızılırmak, İ. (2006). Türkiye de düzenlenen yerel etkinliklerin turistik çekicilik olarak kullanılması yönelik bir inceleme. Sosyal Bilimler Dergisi, 15, LITVIN, S. W. and FETTER, E. (2006), Can a Festival be too Successful? A Review of Spoleto, USA, International Journal of Contemporary Hospitality Management, 18 (1), s ÖZDEMİR, G. and ÇULHA, O. (2009), Satisfaction and Loyality of Festival Visitors, Anatolia: An International Journal of Tourism and Hospitality Research, 20 (2), s Park, K.S., Reisinger, Y. ve Kang, H.J. (2008). Visitors motivation for attending the South Picard, D. ve Robinson, M. (2006). Festivals, tourism and social change. Bristol: Channel View Publications. Ural, A. ve Kılıç, İ. (2013). Bilimsel araştırma süreci ve SPSS veri analizi. Ankara: Detay Yayıncılık. Yolal, M., Çetinel, F. Ve Uysal, M. (2009). An examination of festival motivation and perceived benefits relationship: Eskişehir International Festival. Journal of Convention and Event Tourism, 10 (4),

10 8.ÇALIŞMA PLANI: AYLAR AŞAMALAR Tez Konusunun Belirlenmesi Kaynakların Taranması Kaynakların Değerlendirilmesi Verilerin Toplanması Verilerin Analizi Önerilerin Hazırlanması Tezin Yazılması