Akademik Sosyal Araştırmalar Dergisi, Yıl: 5, Sayı: 47, Haziran 2017, s

Transkript

1 Akademik Sosyal Araştırmalar Dergisi, Yıl: 5, Sayı: 47, Haziran 2017, s Yayın Geliş Tarihi / Article Arrival Date Yayınlanma Tarihi / The Publication Date Arş. Gör. Emine YILMAZ Muğla Sıtkı Koçman Üniversitesi, Turizm Fakültesi emine_yola@hotmail.com Arş. Gör. Funda ÖN ESEN Muğla Sıtkı Koçman Üniversitesi, Turizm Fakültesi fundaon@gmail.com MUĞLA DA ŞENLİK VAR: GELENEKSEL YÖRÜK-TÜRKMEN ŞENLİĞİ ÖRNEĞİ Öz Etkinlik turizmi son yıllarda güçlü bir turistik çekicilik haline gelmiş, turizm sektörüne önemli katkılar sağlamıştır. Etkinlik turizmi adı altında yer alan şenliklerin de toplumlar ve destinasyonlar için çeşitli etkileri mevcuttur. Bu sebeple bu araştırmanın amacı, Muğla da gerçekleştirilen Geleneksel Yörük-Türkmen Şenliği nin ziyaretçiler üzerindeki etkisinin belirlenmesi ve katılımcıların demografik değişkenlerine göre farklılık gösterip göstermediğinin tespit edilmesi olarak belirlenmiştir. Bu kapsamda, 2016 Mayıs ayında dokuzuncusu düzenlenmiş olan Yörük Türkmen Şenliği ne katılmış 191 katılımcıdan nicel yöntemle veri toplanmıştır. Toplanan veriler istatistik programı ile analiz edilmiştir. Bunun sonucunda, katılımcıların şenlikten memnun oldukları, şenliğin ziyaretçiler üzerinde oldukça olumlu etkileri bulunduğu ve ifadeler ile demografik değişkenler arasında en fazla farklılık tespit edilen ifadenin, Şenlik, yerel halka yakınlarını ve arkadaşlarını ağırlama fırsatı sağlar. ifadesi olduğu görülmüştür. Anahtar kelimeler: Etkinlik Turizmi, Şenlik, Etki, Yörük-Türkmen Şenliği.

2 A FESTIVAL IN MUGLA: THE CASE OF TRADITIONAL NOMAD-TURKMEN FESTIVAL Abstract Event tourism has become an important tourist attraction recently, and it has made important contributions to the tourism sector. Festivals within the scope of event tourism have various influences on communities and destinations. For this reason, the purpose of this research is to determine the effect of the Traditional Nomad- Turkmen Festival which is organized every year in Mugla and to determine whether the effects differ according to visitors demographic variables.in this context, in May 2016, data were collected from 191 participants during the ninth festival. The collected data were analyzed by statistical program. As a result, it was seen that the participants were satisfied with the festival, the festival had quite positive effects on the visitors, and the most significant expression was the phrase "The festival provides the opportunity to the local people for hosting their relatives and friends.". GİRİŞ Keywords: Event Tourism, Festival, Effect, Traditional Nomad-Turkmen Festival. Türkiye de festival, şenlik, fuar, panayır hemen hemen aynı anlamlarda kullanılmakta, tümüne ise etkinlik denilmektedir. Destinasyonlar sürdürdükleri turizm aktivitelerine alternatif olarak farklı turizm aktiviteleri arayışında bulunmuşlar ve destinasyonlarda düzenlenen etkinlikleri bir turizm aracı olarak kullanmaya başlamışlardır. Dolayısıyla etkinlikler, hayatın vazgeçilmez bir parçası konumuna gelmiştir (Ambrosio, Manuel ve Faria 2011: 331). Türkiye de etkinlik turizmi kapsamında hemen hemen her ilde ya da ilçede geleneksel hale gelmiş şenlik ve festivaller düzenlenmektedir. Bir değeri veya geleneği anmak amacıyla gerçekleştirilen şenlik ve festivaller, toplumda birlik ve beraberliği arttırmak, insanları birbirleriyle kaynaştırmak, Anadolu kültürünü tanıtmak ve yaşatmak amacına da hizmet etmektedir (Small vd., 2005: 66; Özalp, 2006: 53). Bunun yanı sıra festivaller, insanlar arasındaki dostluğu pekiştirmekte, yeni kültürlerin tanınmasıyla yaşamlara duyulan merak artmakta ve insanları yeni yerler görmeye teşvik etmektedir (Çulha, 2008: 1828). Getz (2008: 403), etkinliklerin belirgin bir şekilde destinasyon pazarlamasında ve gelişiminde kullanılabilecek turizmin önemli bir aracı olduğunu ve etkinlikler konusunda araştırmaların yapılmasının gerektiğini belirtmektedir. Bu bağlamda, araştırmada bir etkinlik türü olan festival konusu ele alınmış ve Muğla da gerçekleştirilen Geleneksel Yörük-Türkmen Şenliği nin ziyaretçiler üzerindeki etkisinin belirlenmesi ve katılımcıların demografik değişkenlerine göre farklılık gösterip göstermediğinin tespit edilmesi amaçlanmıştır. 1. ETKİNLİK VE ETKİNLİK TURİZMİ Etkinlik, bir işletmenin, bir kurumun belli bir alandaki eylemi, faaliyet, aktivitedir (TDK, 2017). Başka bir tanıma göre, etkinlik; insanın yoğun çalışma saatleri ve rutin hayat tarzı nedeniyle olumsuz etkilenen bedeni ve zihinsel sağlığını tekrar elde etmek, korumak veya devam ettirmenin yanı sıra, zevk ve haz almak amacıyla kişisel isteğe bağlı ve gönüllü olarak yapılan 565

3 rekreasyonel faaliyetlerdir (Karaküçük, 1997: 21). Destinasyonların farkındalığını arttıran bir çekicilik türü olan etkinlikler, turistlerin destinasyona ait kültürel, sosyal ve tarihi doku konusunda detaylı bilgiler edinmesini sağlamakta, destinasyona olan talebi arttırmakta (Çelik, 2009) ve destinasyona ekonomik yarar sağlamasının yanında sosyal etkiler de bırakmaktadır (Liang, Ilium ve Cole, 2008: 15). Van Der Wagen (2001) e göre etkinlikler; Katılımcılara unutulmaz deneyim kazandırır, Planlanması ve organizasyonu maliyet gerektirir, Genellikle kısa bir zaman için hazırlanır, Uzun ve dikkatli planlama stratejisinin uygulanmasını gerektirir, Genellikle yılda bir kez gerçekleşir, Yüksek seviyede risk taşır ve bu riskler genellikle maliyet ve güvenlik riskleridir, Birçok grubun bir arada çalışmasını gerektirir (Çelik, 2009). Destinasyonlar arasındaki rekabetin artmasından dolayı etkinlik düzenleme ve geliştirme büyük bir sektör haline gelmiş ve destinasyon gelişimi ve çekiciliğinde sağladığı katkıyla ilişkili olarak etkinlik turizmi ortaya çıkmıştır. Etkinlik turizmi; Etkinliklere katılan turist sayısını arttırmak amacıyla birincil ya da ikincil turist çekicilikleri olarak etkinliklerin planlanması, geliştirilmesi ve pazarlanması (Getz, 1997: 16) şeklinde tanımlanmaktadır. Etkinlik turizmi son yıllarda güçlü bir turizm talebi yaratmakta ve turizm, seyahat, boş zaman, ulaşım ve konaklama endüstrilerine önemli bir katkı sağlamaktadır. Aynı zamanda toplumlar ve destinasyonlar için çeşitli yararlar sağlamakta ve ekonomik, sosyal, çevresel hedeflere ulaşmada dikkat çekmektedir. Etkinlik turizminin gerçekleştirildiği destinasyona sağladığı faydalar şu şekildedir (Karagöz, 2006: 4-7): Turizm sezonunu uzatmak, Turizmi çeşitlendirmek, Turizm talebinin ülke içindeki farklı destinasyonlar arasında eşit dağılımını sağlamak, Bölgelere yeni gelir kaynakları sağlamak, Destinasyonların çekiciliğini ve farkındalığını arttırmak, Yeni altyapı ve hizmetlerin oluşturulması ya da mevcut hizmetlerin ve alt yapının geliştirilmesi için itici güç olmak, Destinasyona medyanın ilgisini çekmek, Güçlü ve aktif imajlar oluşturarak ve kültürel temalar yaratarak destinasyon markalamasına yardımcı olmak, Tek bir seyahatin yeterli olduğunu düşünen insanları, tekrar ziyaretler için teşvik etmektir. Etkinlik turizminin sağladığı avantajlar göz önünde bulundurulduğunda, bu turizm çeşidinin destinasyon pazarlamasında ve tanıtımında kullanılması kaçınılmaz olmaktadır. Turistler de etkinlik turizmi kapsamında gerçekleştirilen etkinliklere katılmak ve bu sayede destinasyonu tanımak istemektedirler. Dolayısıyla etkinlik turizmi destinasyonların tanıtımına yardımcı olmakta ve destinasyon yetkilileri tarafından bir pazarlama aracı olarak kullanılmaktadır (Getz, 2008: 403). 566

4 Etkinlik turizmi kapsamında gerçekleştirilen etkinlikleri sınıflandırmak mümkündür. Bu etkinlikler sportif ya da kültürel etkinlikler şeklinde sınıflandırılabileceği gibi fuarlar, festivaller, sergiler şeklinde de gerçekleşebilmektedir (Timur, Çevik ve Kıyık Kıcır, 2014: 57). Getz (2008: 404) de etkinlikleri, etkinliğin amacına ve programına göre ayırmaktadır. Bazıları halk kutlamaları için yapılırken, bazıları yarışma, eğlence, iş ya da sosyalleşme amacıyla düzenlenebilmektedir. Bunlar kültürel kutlamalar, politik ve resmi etkinlikler, sanat ve eğlence, iş ve ticaret, eğitim ve bilim, spor yarışmaları ve eğlence ile özel etkinlikler olarak anılmaktadır (Şekil 1). Bu çalışmada kültürel kutlamalar içinde yer alan festival konusuna değinilecektir. KÜLTÜREL KULA- MALAR -Festivaller -Karnavallar -Anma -Dini Etkinlikler POLİTİK VE RESMİ ETKİNLİKLER -Zirveler -Resmi Törenler -Politik Etkinlikler -VIP Ziyaretler SANAT VE EĞLENCE -Konserler - İŞ VE TİCARET -Toplantılar, Antlaşmalar -Tüketici ve Ticari Gösteriler -Fuarlar ve Pazarlar, Tanıtım Etkinlikleri EĞİTİM VE BİLİM -Konferanslar -Seminerler -Kongreler SPOR YARIŞMA- LARI -Amatör/Profesyonel - İzleyici/Katılımcı EĞLENCE -Eğlence amaçlı oyunlar ve spor etkinlikleri ÖZEL ETKİNLİK- LER -Düğünler -Partiler -Sosyal Etkinlikler 567 Şekil 1: Etkinlik Türleri Kaynak: Getz (2008: 406) 1.1. FESTİVAL Festival kavramı, Türk Dil Kurumu na göre; dönemi, yapıldığı çevre, katılanların sayısı veya niteliği programla belirtilen ve özel önemi olan sanat gösterisi; belli bir sanat dalında oyun ve filmlerin sunulması ve gösterilmesi sonunda ödül, derece verilmesi biçiminde düzenlenen ulusal veya uluslararası gösteri dizisi, şenlik ya da bir bölgenin en ünlü ürünü için yapılan gösteri, şenlik olarak tanımlanmaktadır (TDK, 2017). Bu tanıma uyabilecek örnekler ise, Kiraz Festivali, Bozcaada Yerel Tatlar Festivali, Alaçatı Ot Festivali, Yayla Şenlikleri gibi türler olarak öne çıkmaktadır. Başka bir tanıma göre; festivaller, bir bölgede belirli zamanlarda toplumun kendine has bir değeri kutlamak veya bir olay ve kişiyi anmak amacıyla yürütülen kültürel, sanatsal ve sosyal içerikli etkinliklerdir (Small vd., 2005: 66). İnsan hayatında oldukça önemli bir etkiye sahip olan festivaller, ziyaretçilere farklı sosyal aktivite imkânı sağlamakta, kültürel yaşamlarını zenginleştirmekte ve ev sahibi destinasyona gelir kaynağı sağlamaktadır (Çelik, 2009). Falassi (1987) ise, festivalleri şu şekilde özetlemiştir:

5 Kutsal veya kültürel, özel gelenek/göreneklerle belirginleşmiş kutlamalar, Belirli bir olayla veya önemli bir ürünün hasatıyla ilgili yıllık kutlamalar, Genellikle tek bir sanatçı veya sanat dalına adanmış bir dizi güzel sanatlar çalışmasını içeren kültürel etkinlikler, Panayırlar, Halka açık şenlik, ziyafet ve eğlencelerdir (Karagöz, 2006: 23). Şenlik ise kelime anlamı olarak; Şen olma durumu; belirli günlerde yapılan, coşku veren eğlendirici gösterilerin tümü, bayram ya da festival şeklinde tanımlanmaktadır (TDK, 2017). Acıpayamlı (1978) ya göre; Şenlik, bir toplumun kendini her türlü dış ve iç etkilerden korumak, bol ürün elde etmek, barış ve güvence içinde yaşamak amacıyla, bir mevsimden ötekine, bir yaşam çağından sonrakine ve toplumsal yaşantıdan başka bir yaşantıya geçme ya da tarihsel, dinsel, söylensel olay, kişi, varlıları ve yüce varlıkları anma sırasında topluca yemek yiyerek, oynayarak, bağırarak, iş görerek yaptığı geleneksel eğlencenin türüdür. Başka bir tanıma göre, şenlik, birçok insanın katılımıyla belirli zaman ve yerde, eğlenceyi ya da şen olmayı örgütleyen etkinliktir (Ocak, 2006: 5). Şenlik, hiçbir dayatma söz konusu olmadan yüzlerce insanı bir araya getirmekte ve şenliklere toplumun tüm üyeleri katılmaktadır. Şenlikte, şiddet, düzensizlik önemli bir öğedir. Şenlikler, kültür düzeninin, baskılarının kaldırılması, geçici bir süre için dizginlerinden boşalmış bir enerji ve büyük bir savurganlığın, başıboşluğun hüküm sürdüğü toplu bir yaşantıdır. Gündelik yaşam baskısını unutmak ya da bir süreliğine ertelemek adına, eğlence daha sınırsız hale gelmektedir. Gündelik yaşam sorunlarından kurtulabilmek şenliklerde asıl amaç olmasa da eğlencenin sınırsız olmasına yol açan en önemli etkendir. Belirli bir başlangıç ve bitiş tarihleri olan şenlikler planlanmış etkinliklerdir ve bittiğinde gündelik yaşam bütün hızıyla devam etmektedir. İnsanlık tarihi kadar eski bir etkinlik olan şenlik, gündelik yaşama karşılık birçok özelliğini binlerce yıldır korumaktadır (Ocak, 2006; Fidan, 2005). Şenliklerin işlevleri üç grupta sınıflandırılabilir (And, 1982: 2-4): Ekonomik İşlev: Toplumun ileri gelenleri (şefler, zenginler vb), sahip oldukları malları ve değerli nesneleri başkalarına bağışlar. Dinamik İşlev: Hayatın dini ve sosyal baskılarıyla çevrili olan birey, baskıdan ve günlük yaşamdan kaçar, kendine özgür bir alan oluşturabilir. Bu özgür alanda, bireyin ve toplumun yenilenmesi, yeniden canlanması söz konusudur. Birleştirici, Bütünleyici İşlev: Toplumsal yaşamın gerektirdiği düzen bağının sıkılığına bireyi hazırlar, bireyler arasındaki sosyal bağları güçlendirir, geleneklerin sürmesini, inançların tazelenmesini sağlar, bireylere toplumun bir parçası olmanın mutluluğunu hissettirir ve toplumun bunalımlı dönemlerinde, kişilerin coşku ve duygularını birlikte dile getirmelerine olanak sağlar (Ocak, 2006). Festival ve şenlik, birbiriyle iç içe geçmiş uygulamalarıyla karşımıza çıkmakta ve birinin tanımında diğerinden faydalanılmaktadır. Bu bağlamda, araştırmada Muğla da her yıl Mayıs ayı içerisinde, bir etkinlik türü olan festival kapsamında gerçekleştirilen Geleneksel Yörük- Türkmen Şenliği nin ziyaretçiler üzerindeki etkisi incelenmektedir. 568

6 1.2. MUĞLA GELENEKSEL YÖRÜK TÜRKMEN ŞENLİĞİ Yörük Türkmen Kültür Şenliği, Yörük dernekleri, federasyon ve konfederasyon ile yurt dışından temsilcilerin davul zurna eşliğinde geçit töreniyle başlamıştır. Şenlikte, gün boyunca güreşler ve konserler düzenlenmiş, Yörük kadın ve erkekleri yöresel çalgılar eşliğinde bölgelerine has oyunlar oynamışlar ve Yörük göçü canlandırmışlardır. Şenlik alanında şenliğe katılanlar hem etkinlikleri izlemiş, hem de çam ağaçlarının altında piknik yapmışlardır. Yörük şenliği kapsamında yaylanın farklı noktalarına kurulan kıl çadırlarda da Yörük kültürü, çalgıları ve yemekleri tanıtılmış, tespih, kasket, yağlık, Yörük kıyafetleri ve çizmeler satışa sunulmuştur. Şenliğe Orta Asya ülkelerinden vatandaşlar da katılırken, yabancı turistler Yörük kıyafetleri ile şenliğe renk katmıştır. Şenlik kapsamında, Yörük ağası seçilmiş ve bir çift için Yörük düğünü yapılmıştır. Düğünde, yayladan davul zurna eşliğinde gelin evine giden damat tarafı, burada kıl çadır önünde oyunlar oynamıştır. Çadır önünde gelin alma, şeker kırma, çeyiz gönderme, gelin alayı karşılama, takı merasimi ve gelini uğurlama duası bölümleri gerçekleştirilmiştir. Gelin ata bindirilerek yayla yolundan erkek evine gelmiş, Zeybek oynamış ve kıl çadırına yerleştirilmiştir. Şenliğe katılanlar da iki gencin düğününe şahitlik etmiştir [1, 2, 3]. 2. ARAŞTIRMANIN YÖNTEMİ Literatürde yer alan çalışmalar ışığında hazırlanan bu araştırmanın amacı, Muğla da gerçekleştirilen Geleneksel Yörük-Türkmen Şenliği nin ziyaretçiler üzerindeki etkisini belirlemek ve katılımcıların demografik değişkenlerine göre farklılık gösterip göstermediğini tespit etmektir. Araştırmanın evrenini Mayıs 2016 da 9. su düzenlenmiş olan Yörük Türkmen Şenliği nin ziyaretçileri oluşturmaktadır. Şenliğe katılan ziyaretçilere dair net bir sayı verilmemesi, şenliğin halka açık olması, zaman kısıtı ve şenlik alanının kontrol edilememesinden dolayı kolayda örnekleme yöntemi aracılığıyla ziyaretçilere ulaşılmıştır. İki gün süren şenliğin ilk günündeki aktiviteler veri toplamaya uygun olmadığından, şenliğin ikinci gününde, nicel yöntemle çalışılan araştırmanın verileri anket tekniği kullanılarak elde edilmiştir. Anket formu, Small (2007) ve Kömürcü (2013) nün çalışmalarından yararlanılarak oluşturulmuştur. Anket formunun birinci bölümünde katılımcıların demografik özellikleri ve şenliğe dair 9 soru; ikinci bölümünde ise, şenliğin etkilerini ölçmesi öngörülen 25 ifade yer almıştır. Şenliğin etkileri Likert tipi ifadelere verilen yanıtlarla ölçülmüştür. Yanıtlar; 1- Tamamen Katılıyorum, 2- Katılıyorum, 3- Karasızım, 4- Katılmıyorum, 5- Hiç Katılmıyorum şeklinde değerlendirilmiştir. Hazırlanan anket formu, yukarıda belirtildiği gibi, 9. Yörük Türkmen Şenliği nde 29 Mayıs 2016 günü, şenlik alanındaki ziyaretçilere uygulanmıştır. Bu süre zarfında, 500 anket dağıtılmış, 350 anket ele geçmiş ve %38,2 yanıtlama oranı ile 191 kullanılabilir anket değerlendirmeye alınmıştır. Araştırma verilerinin analizinde istatistik paket programı kullanılmıştır. Araştırmanın amacına uygun olarak öncelikle, kullanılan ölçek güvenilirlik analizine tabi tutulmuştur. Ölçeğin güvenilirliğini test etmek için, ölçmede kullanılan testlerin, anketlerin ya da ölçeklerin özelliklerini ve güvenilirliklerini değerlendirmek amacıyla geliştirilmiş bir yöntem olan güvenilirlik analizi uygulanmış ve Cronbach s Alpha modeli kullanılmıştır. Bu analiz neticesinde, araştırma ölçeğinin güvenilirlik katsayısı 0, 919 olarak ortaya çıkmış ve bu durum 569

7 ölçeğin yüksek derecede güvenilir olduğunu göstermiştir (Kalaycı, 2016). 25 ifadeden oluşan ölçeğin 25 in en az 5 katı olan 125 ten fazla sayıda örneklem üzerinde uygulanmış olması da, sonuçların geçerliliğini desteklemektedir (Kozak, 2014:150). 3. ARAŞTIRMANIN BULGULARI 3.1. Katılımcıların Demografik Özelliklerine İlişkin Bulgular Bu kısımda katılımcıların cinsiyet, yaş, gelir, eğitim, meslek gibi demografik özelliklerine ilişkin bulgular yer almaktadır. Elde edilen bulgular aşağıdaki tabloda gösterilmiştir. Tablo 1. Katılımcıların Demografik Özellikleri ve Şenlik Cinsiyet Sayı (n) Yüzde (%) Meslek Sayı (n) Yüzde (%) Kadın 72 37,7 Öğrenci 24 12,6 Erkek ,3 Kamu Çalışanı 49 25,7 Toplam Özel Sektör 57 29,8 Yaş Sayı (n) Yüzde (%) Ev Hanımı 26 13, yaş 39 20,4 Emekli 25 13, yaş 57 29,8 Diğer 10 5, yaş 48 25,1 Toplam yaş 27 14,1 Gelir Sayı (n) Yüzde (%) 56 yaş ve üzeri 20 10, TL ve aşağısı 68 35,6 Toplam TL 55 28,8 Eğitim Sayı (n) Yüzde (%) TL 33 17,3 İlköğretim 40 20, TL 25 13,1 Lise ve Dengi 64 33, TL ve üzeri 10 5,2 Ön lisans- Lisans 55 28,8 Toplam Yüksek Lisans 29 15,2 Doktora 3 1,6 Toplam Tablo 1 e göre, katılımcıların çoğunluğu (%62,3) erkeklerden oluşmaktadır. Yine, katılımcıların çoğunluğunun (%29,8) yaş aralığında ve özel sektör çalışanı olduğu görülmektedir. Demografik özelliklere ilişkin diğer bulgular ise, çoğunluğun aylık gelirinin (35,6) 1500 TL ve aşağısında olduğu ve eğitim düzeyi bakımından yaklaşık yarısının (%45,6) en az ön lisans düzeyinde eğitim aldıkları yönündedir. Aşağıda katılımcıların şenlikten haberdar olma şekilleri, memnuniyet düzeyleri, beklentilerinin karşılanma derecesi ve bir sonraki şenliğe katılma niyetlerine ilişkin bulgular yer almaktadır. Tablo 2. Şenlik ile İlgili Düşüncelere İlişkin Bulgular Haber Alma Şekli Sayı (n) Yüzde (%) Katılma Niyeti Sayı (n) Yüzde (%) Arkadaş/akraba tavsiyesi ,9 Evet ,9 Broşür/Katalog vb. 11 5,8 Hayır 13 6,8 TV/Gazete/Dergi vb. 3 1,6 Bilmiyorum 35 18,3 İnternet/Sosyal Medya 46 24,1 Toplam Diğer 30 15,7 Memnun Kalma Sayı (n) Yüzde (%) Toplam Evet ,1 Beklenti Karşılama Sayı (n) Yüzde (%) Hayır 16 8,4 Evet ,4 Bilmiyorum 22 11,5 Hayır 38 19,9 Toplam Bilmiyorum 30 15,7 Toplam Yukarıda verilen Tablo 2 de, şenliğe katılanların yarısından fazlası (%52,9) şenliği arkadaş/ akraba tavsiyesi üzerine öğrendiklerini, %80 i şenlikten memnun ayrıldıklarını, %64,4 ü 570

8 beklentilerinin karşılandığını ve yaklaşık %75 i bir sonraki şenliğe tekrar katılmaya niyetli olduklarını belirttikleri görülmektedir Ölçek İfadelerine İlişkin Bulgular Geleneksel Yörük-Türkmen Şenliği nin ziyaretçiler üzerindeki etkisinin belirlenmesi amacıyla, ölçekte şenliğin etkilerini ölçmesi öngörülen 25 ifade yer almıştır. Tablo 3 te, ziyaretçilerin her bir ifadeye vermiş oldukları yanıtların aritmetik ortalama ve standart sapma değerleri yer almaktadır. Yanıt kategorileri, 1- Tamamen Katılıyorum, 2- Katılıyorum, 3- Karasızım, 4- Katılmıyorum, 5- Hiç Katılmıyorum olmak üzere beş grupta toplanmıştır. Tablo 3. Şenliğin Etkilerini Ölçmeye Yönelik İfadeler İFADELER Ort. SS Şenlik, yerel kültürün korunmasına yardımcı olur. 1,65 1,16 Şenlik, Muğla kültürünü yansıtır. 1,90 1,20 Muğla halkı, tarihi ve kültürel değerlere sahip çıkar. 1,82 1,13 Şenlik, Muğla halkının kültürel farkındalığını arttırır. 1,83 1,18 Şenlik, Muğla halkına sosyalleşme imkânı sağlar. 1,80 1,11 Şenlik, Muğla halkına yeni insanlarla tanışma olanağı verir. 1,91 1,24 Şenlik, Muğla halkı için eğlence fırsatı sağlar. 1,75 1,09 Şenlik, aileyle zaman geçirme imkânı sağlar. 1,78 1,15 Şenlik, Muğla halkına kültürel deneyim fırsatları sağlar. 1,94 1,21 Şenlik, yerel halka yakınlarını ve arkadaşlarını ağırlama fırsatı sağlar. 2,00 1,17 Muğla halkı şenliği sahiplenir. 1,94 1,15 Şenlik ile ilgili yapılan tanıtımlar 2,72 1,33 Şenlikte düzenlenen etkinlikler 2,65 1,31 Şenlik, yörenin tanıtımına katkı sağlar. 1,98 1,16 Şenlik, yörenin tanınırlığını olumlu yönde etkiler. 1,97 1,11 Şenlik, Yörük ve Türkmen kimliğini geliştirir. 1,91 1,17 Şenlik alanında yeme-içme fiyatları ucuzdur. 2,97 1,30 Şenlik alanında alışveriş imkânları 2,72 1,33 Şenlikte yöresel ürün ve hizmetler vardır. 2,24 1,23 Şenlik alanına ulaşım olanakları 2,17 1,28 Şenlik alanında çevre temizliği 2,64 1,37 Şenlik alanında trafik yoğunluğu vardır. 3,95 1,27 Şenlik alanında otopark sorunu vardır. 3,36 1,55 Şenlik alanında gürültü düzeyi rahatsız edicidir. 2,83 1,42 Şenlik alanında güvenlik önlemleri 2,17 1,27 Tablo 3 e göre, ifadelere verilen yanıtlar genel olarak incelendiğinde, ziyaretçilerin şenliğin etkilerine ilişkin algılarının ağırlıklı olarak olumlu yönde olduğu görülmektedir. İfadelerin büyük bir çoğunluğuna verilen yanıtların ortalamaları 2.50 nin altındadır. Buradan hareketle, katılımcıların en çok katıldığı ifadenin 1,65 ortalama ile Şenlik, yerel kültürün korunmasına yardımcı olur. ifadesi olduğu ve bunu Şenlik, Muğla halkı için eğlence fırsatı sağlar. (1,75) ve Şenlik, aileyle zaman geçirme imkânı sağlar. (1,78) ifadelerinin izlediği ortaya çıkmıştır. Tablodan aritmetik ortalaması en düşük olan iki ifadeye bakıldığında, bunların olumsuz ifadeler oldukları görülmektedir. Bu durumda, katılımcıların şenlik alanında trafik yoğunluğu (3,95) ve otopark sorunu (3,36) olmadığı yönündeki görüşleri ortaya çıkmıştır Şenliğin Etkilerine İlişkin İfadelerin Demografik ve Şenliğe Dair Değişkenlere Göre Değişimine İlişkin Bulgular Geleneksel Yörük-Türkmen Şenliği nin ziyaretçiler üzerindeki etkisinin belirlenmesi amacıyla hazırlanan çalışmada, öncelikle hangi analiz tekniğinin kullanılmasını belirlemek amacıyla 571

9 verilerin normal dağılıp dağılmadığını gösteren Kolmogorov Smirnov ve Shapiro Wilks testleri uygulanmıştır. Yapılan analiz sonucunda anlamlılık değerinin 0,05 in altında olduğu görülmüş ve verilerin normal dağılmadığı tespit edilmiştir. Bu nedenle araştırmada non-parametrik testlerin kullanılmasına karar verilmiştir. Şenliğin ziyaretçiler üzerindeki etkilerine ilişkin ifadelerin demografik özelliklere ve şenliğe dair yanıtlara göre farklılık gösterip göstermediğine ilişkin Mann Whitney U ve Kruskal Wallis H testleri yapılmıştır. Yapılan analizler sonucunda, şenliğin etkilerine ilişkin ifadeler ile cinsiyet ve şenlikten haberdar olma durumu arasında anlamlı bir fark bulunmazken; yaş, eğitim durumu, meslek, gelir, bir sonraki şenliğe katılma niyeti, şenlikten memnun kalma durumu ve şenliğin beklentileri karşılama durumu arasında anlamlı bir farklılık olduğu ortaya çıkmıştır. Etkiler ile anlamlı farklılık gösteren demografik ve şenliğe dair değişkenler aşağıda verilmiştir. Şenliğin etkilerine ilişkin ifadeler ve yaş değişkeni arasında bir farklılık bulunup bulunmadığını belirleyen analize dair sonuçları, Tablo 4 te görülmektedir: Tablo 4. Şenliğin Etkilerine İlişkin İfadelerin Yaşa Göre Farklılığı İfadeler Yaş N Sıra Ort. X 2 P yaş , yaş 57 76,42 Şenlik, yerel halka yakınlarını ve yaş ,19 arkadaşlarını ağırlama fırsatı sağlar yaş 27 99,15 13,831, yaş ve üzeri 20 96, yaş , yaş 57 87,82 Şenlik süresince trafik yoğunluğu vardır yaş ,13 14,556, yaş 27 91,59 56 yaş ve üzeri 20 95, Yukarıda Tablo 4 te, şenliğe ilişkin ifadelerin yaş değişkenine göre farklılığı incelenmiş, şenlik ifadeleri ve yaş arasında anlamlı farklılık bulunan iki ifade yukarıda verilmiştir. Bu bağlamda, Şenlik, yerel halka yakınlarını ve arkadaşlarını ağırlama fırsatı sağlar. (p=,08, p<0,05) ve Şenlik süresince trafik yoğunluğu vardır. (p=,06, p<0,05) ifadeleri ile yaş değişkeni arasında istatistiksel olarak anlamlı bir farklılık olduğu belirlenmiştir yaş aralığındaki katılımcıların Şenlik, yerel halka yakınlarını ve arkadaşlarını ağırlama fırsatı sağlar. ifadesini algılama oranı daha yüksek iken, Şenlik süresince trafik yoğunluğu vardır. ifadesini algılayanların ağırlıklı olarak yaş aralığında olduğu ortaya çıkmıştır. Şenliğin etkilerine ilişkin ifadeler ve eğitim durumu değişkeni arasında bir farklılık bulunup bulunmadığını belirleyen analize dair sonuçları, Tablo 5 te görülmektedir: Tablo 5. Şenliğin Etkilerine İlişkin İfadelerin Eğitim Durumuna Göre Farklılığı İfadeler Eğitim N Sıra Ort. X 2 P İlköğretim 40 92,19 Lise 64 90,98 Şenlik, yerel kültürün korunmasına Önlisans/ Lisans 55 93,85 yardımcı olur. Yüksek Lisans ,72 10,221,037 Doktora 3 64,00 İlköğretim 40 86,76 Şenlik, Muğla kültürünü yansıtır. Lise 64 87,60 12,483,014 Önlisans/ Lisans 55 96,83

10 Şenlik, yerel halka yeni insanlarla tanışma fırsatı sağlar. Şenlik, yerel halka yakınlarını ve arkadaşlarını ağırlama fırsatı sağlar. Yerel halkta şenliği sahiplenme duygusu vardır. Şenlikle ilgili yapılan tanıtımlar Yüksek Lisans ,10 Doktora 3 140,50 İlköğretim 40 79,89 Lise 64 92,40 Önlisans/ Lisans ,13 Yüksek Lisans ,84 Doktora 3 52,50 İlköğretim 40 78,68 Lise 64 91,20 Önlisans/ Lisans ,65 Yüksek Lisans ,85 Doktora 3 104,00 İlköğretim 40 81,63 Lise 64 90,33 Önlisans/ Lisans ,28 Yüksek Lisans ,14 Doktora 3 68,83 İlköğretim 40 74,64 Lise 64 93,16 Önlisans/ Lisans ,21 Yüksek Lisans ,19 Doktora 3 90,00 15,315,004 12,165,016 12,235,016 11,057,026 Tablo 5 te, şenliğe ilişkin ifadelerin eğitim değişkenine göre farklılığı incelenmiş, şenlik ifadeleri ve eğitim arasında anlamlı farklılık bulunan ifadeler yukarıda verilmiştir. Bu bağlamda, anlamlı farklılığın bulunduğu ifadeleri algılamada, en dikkat çekici noktanın yüksek lisans mezunlarının olduğu görülmektedir. Yalnızca Şenlik, Muğla kültürünü yansıtır. ifadesindeki farklılığı en fazla algılayanların doktora mezunları olduğu ortaya çıkmıştır. Şenliğin etkilerine ilişkin ifadeler ve meslek değişkeni arasında bir farklılık bulunup bulunmadığını belirleyen analize dair sonuçları, Tablo 6 da görülmektedir: Tablo 6. Şenliğin Etkilerine İlişkin İfadelerin Mesleğe Göre Farklılığı İfadeler Meslek N Sıra Ort. X 2 P Öğrenci ,81 Kamu 49 98,45 Şenlik süresince trafik yoğunluğu Özel Sektör 57 94,55 vardır. Emekli 25 66,32 12,001,035 Ev Hanımı ,17 Diğer 10 96,45 Yukarıda verilen Tablo 6 da, şenliğin etkilerine ilişkin ifadelerin meslek değişkenine göre farklılığının incelendiği analiz sonucunda, yalnızca Şenlik süresince trafik yoğunluğu vardır. ifadesinde anlamlı bir fark olduğu ortaya çıkmıştır (p=,035, p<0,05). Bu farkı ise en çok algılayanlar ev hanımları iken, bunları öğrencilerin takip ettiği görülmektedir. Şenliğin etkilerine ilişkin ifadeler ve gelir durumu değişkeni arasında bir farklılık bulunup bulunmadığını belirleyen analize dair sonuçları, Tablo 7 de görülmektedir: Tablo 7. Şenliğin Etkilerine İlişkin İfadelerin Gelir Durumuna Göre Farklılığı İfadeler Gelir Durumu N Sıra Ort. X 2 P 1500 TL ve altı 68 90,95 Şenlik, Muğla kültürünü yansıtır. 11,272, TL 55 88,38 573

11 Şenlik, yerel halka kültürel deneyim fırsatları sağlar. Şenlik, yerel halka yakınlarını ve arkadaşlarını ağırlama fırsatı sağlar. Şenlik, yörenin tanıtımına katkı sağlar. Şenlik alanında çevre temizliği TL 33 91, TL , TL ve üzeri , TL ve altı 68 91, TL 55 94, TL 33 86, TL , TL ve üzeri , TL ve altı 68 93, TL 55 90, TL 33 81, TL , TL ve üzeri , TL ve altı 68 97, TL 55 83, TL 33 88, TL , TL ve üzeri , TL ve altı , TL 55 79, TL 33 90, TL , TL ve üzeri ,65 12,033,017 12,416,015 11,715,020 10,577,032 Tablo 7 de, şenliğe ilişkin ifadelerin gelir değişkenine göre farklılığı incelenmiş, şenlik ifadeleri ve gelir arasında anlamlı farklılık bulunan ifadeler yukarıda verilmiştir. Dikkat çeken nokta, anlamlı bir farklılık bulunan ifadeleri algılama oranının, 4501 TL ve üzeri gelir elde edenlerde yüksek olmasıdır. Sadece çevre temizliği ile ilgili ifadedeki farklılık TL gelir elde eden katılımcılarda yüksek çıkmış, bu katılımcıları ise yakın değerlerle 1500 TL ve altı ve 4501 TL ve üzeri gelir elde edenler takip etmiştir. Şenliğin etkilerine ilişkin ifadeler ve bir sonraki şenliğe katılma niyeti değişkeni arasında bir farklılık bulunup bulunmadığını belirleyen analize dair sonuçları, Tablo 8 de görülmektedir: Tablo 8. Şenliğin Etkilerine İlişkin İfadelerin Bir Sonraki Şenliğe Katılma Niyetine Göre Farklılığı İfadeler Bir Sonrakine Katılma Niyeti N Sıra Ort. X 2 P Evet ,67 Şenlik, yerel kültürün korunmasına Hayır ,04 yardımcı olur. Bilmiyorum ,03 6,436,040 Evet ,18 Şenlik, Muğla kültürünü yansıtır. Hayır ,08 12,423,002 Bilmiyorum ,41 Evet ,16 Muğla halkı, tarihi ve kültürel Hayır ,54 değerlere sahip çıkar. Bilmiyorum ,66 9,995,007 Evet ,37 Şenlik, Muğla halkının kültürel Hayır ,12 farkındalığını arttırır. Bilmiyorum ,79 11,267,004 Şenlik, Muğla halkına sosyalleşme Evet ,80 imkânı sağlar. Hayır ,23 11,745,

12 Şenlik, Muğla halkına yeni insanlarla tanışma olanağı verir. Şenlik, aileyle zaman geçirme imkânı sağlar. Şenlik, Muğla halkına kültürel deneyim fırsatları sağlar. Şenlik, yerel halka yakınlarını ve arkadaşlarını ağırlama fırsatı sağlar. Muğla halkı şenliği sahiplenir. Şenlik ile ilgili yapılan tanıtımlar Şenlikte düzenlenen etkinlikler Şenlik yörenin tanıtımına katkı sağlar. Şenlik, yörenin tanınırlığını olumlu yönde etkiler. Şenlik, Yörük ve Türkmen kimliğini geliştirir. Şenlik alanında alışveriş imkânları Şenlik alanında çevre temizliği Şenlik alanında gürültü düzeyi rahatsız edicidir. Şenlik alanında güvenlik önlemleri Bilmiyorum ,66 Evet ,83 Hayır ,96 Bilmiyorum ,63 Evet ,16 Hayır ,69 Bilmiyorum ,64 Evet ,51 Hayır ,54 Bilmiyorum ,40 Evet ,47 Hayır ,85 Bilmiyorum ,40 Evet ,40 Hayır ,85 Bilmiyorum ,33 Evet ,50 Hayır ,15 Bilmiyorum 35 99,46 Evet ,72 Hayır ,31 Bilmiyorum 35 96,30 Evet ,62 Hayır ,77 Bilmiyorum ,69 Evet ,72 Hayır ,58 Bilmiyorum ,04 Evet ,25 Hayır ,92 Bilmiyorum ,67 Evet ,04 Hayır ,92 Bilmiyorum ,53 Evet ,41 Hayır ,77 Bilmiyorum ,23 Evet ,73 Hayır ,31 Bilmiyorum ,33 Evet ,02 Hayır ,08 Bilmiyorum ,50 15,176,001 7,871,020 18,643,000 15,585,000 19,845,000 8,354,015 6,114,047 7,055,029 8,962,011 17,603,000 6,028,049 8,602,014 7,801,020 7,586, Yukarıda gösterilen Tablo 8 de, şenliğe ilişkin ifadelerin bir sonraki şenliğe katılma niyeti ile arasındaki farklılık incelenmiş, anlamlı farklılık bulunan ifadeler verilmiştir. Görüldüğü üzere, ifadelerin büyük bir çoğunluğu ile bir sonraki şenliğe katılma niyeti arasında anlamlı farklılık bulunmuştur. Anlamlı farklılığın bulunduğu ifadelerin büyük bir çoğunluğunu en güçlü algılayanların hayır cevabını veren katılımcılar olduğu ortaya çıkmıştır. Farklılığı algılayanların da en fazla hayır diyen katılımcılar olduğu ve bunu bilmiyorum diyen katılımcıların izlediği ortaya çıkmıştır.

13 Şenliğin etkilerine ilişkin ifadeler ve şenlikte memnun kalma değişkeni arasında bir farklılık bulunup bulunmadığını belirleyen analize dair sonuçları, Tablo 9 da görülmektedir: Tablo 9. Şenliğin Etkilerine İlişkin İfadelerin Şenlikten Memnun Kalma Durumuna Göre Farklılığı İfadeler Memnun Kalma N Sıra Ort. X 2 P Evet ,97 Şenlik, Muğla kültürünü yansıtır. Hayır ,56 11,580,003 Bilmiyorum ,25 Evet ,99 Muğla halkı, tarihi ve kültürel Hayır ,25 değerlere sahip çıkar. Bilmiyorum ,48 14,958,001 Evet ,55 Şenlik, Muğla halkının kültürel Hayır ,03 farkındalığını arttırır. Bilmiyorum ,68 13,917,001 Evet ,37 Şenlik, Muğla halkına sosyalleşme Hayır ,97 imkânı sağlar. Bilmiyorum ,27 10,288,006 Evet ,82 Şenlik, Muğla halkına yeni insanlarla Hayır ,41 tanışma olanağı verir. Bilmiyorum ,73 9,881,007 Evet ,81 Şenlik, aileyle zaman geçirme imkânı Hayır ,38 sağlar. Bilmiyorum ,45 8,548,014 Evet ,23 Şenlik, Muğla halkına kültürel Hayır ,44 deneyim fırsatları sağlar. Bilmiyorum ,32 14,101,001 Evet ,95 Şenlik, yerel halka yakınlarını ve Hayır ,50 arkadaşlarını ağırlama fırsatı sağlar Bilmiyorum ,59 14,225,001 Evet ,40 Muğla halkı şenliği sahiplenir. Hayır ,75 21,603,000 Bilmiyorum ,39 Evet ,12 Şenlik ile ilgili yapılan tanıtımlar Hayır ,31 Bilmiyorum ,14 18,468,000 Evet ,44 Şenlikte düzenlenen etkinlikler Hayır ,38 Bilmiyorum ,34 19,484,000 Evet ,26 Şenlik yörenin tanıtımına katkı sağlar. Hayır ,66 9,438,009 Bilmiyorum ,14 Evet ,01 Şenlik, yörenin tanınırlığını olumlu Hayır ,38 yönde etkiler. Bilmiyorum ,00 10,682,005 Evet ,64 Şenlik, Yörük ve Türkmen kimliğini Hayır ,13 geliştirir. Bilmiyorum ,30 15,925,000 Evet ,37 Şenlik alanında alışveriş imkânları Hayır ,19 Bilmiyorum ,14 6,189,045 Şenlikte yöresel ürün ve hizmetler Evet ,64 8,185,

14 vardır. Hayır ,31 Bilmiyorum ,43 Evet ,20 Şenlik alanına ulaşım olanakları Hayır ,63 Bilmiyorum ,73 Evet ,69 Şenlik alanında çevre temizliği Hayır ,34 Bilmiyorum ,93 Evet ,89 Şenlik alanında güvenlik önlemleri Hayır ,84 Bilmiyorum ,25 9,445,009 18,688,000 10,944,004 Yukarıda gösterilen Tablo 9 da, şenliğe ilişkin ifadelerin şenlikten memnun kalma durumu ile arasındaki farklılık incelenmiş, anlamlı farklılık bulunan ifadeler verilmiştir. Tablodan anlaşılacağı gibi, ifadelerin büyük bir çoğunluğu ile şenlikten memnun kalma durumu arasında anlamlı farklılık bulunmuştur. Anlamlı farklılığın bulunduğu ifadelerin büyük bir çoğunluğunu en güçlü algılayanların hayır cevabını veren katılımcılar olduğu ortaya çıkmıştır. Farklılığı algılayanların da en fazla hayır diyen katılımcılar olduğu ve bunu bilmiyorum diyen katılımcıların izlediği ortaya çıkmıştır. Şenliğin etkilerine ilişkin ifadeler ve şenliğin beklentiyi karşılama düzeyi değişkeni arasında bir farklılık bulunup bulunmadığını belirleyen analize dair sonuçları, Tablo 10 da görülmektedir: Tablo 10. Şenliğin Etkilerine İlişkin İfadelerin Şenliğin Beklentileri Karşılama Durumuna Göre Farklılığı İfadeler Beklenti Karşılama N Sıra Ort. X 2 P Evet ,55 Şenlik, yerel kültürün korunmasına Hayır ,00 yardımcı olur. Bilmiyorum ,47 14,476,001 Evet ,27 Şenlik, Muğla kültürünü yansıtır. Hayır ,08 13,086,001 Bilmiyorum ,18 Evet ,52 Muğla halkı, tarihi ve kültürel Hayır ,57 değerlere sahip çıkar. Bilmiyorum ,03 18,023,000 Evet ,27 Şenlik, Muğla halkının kültürel Hayır ,76 farkındalığını arttırır. Bilmiyorum 30 99,17 13,948,001 Evet ,63 Şenlik, Muğla halkına sosyalleşme Hayır ,64 imkânı sağlar. Bilmiyorum ,70 9,987,007 Evet ,84 Şenlik, Muğla halkına yeni insanlarla Hayır ,57 tanışma olanağı verir. Bilmiyorum ,38 7,453,024 Evet ,60 Şenlik, aileyle zaman geçirme imkânı Hayır ,93 sağlar. Bilmiyorum ,02 8,370,015 Evet ,30 Şenlik, Muğla halkına kültürel Hayır ,89 deneyim fırsatları sağlar. Bilmiyorum ,27 18,009,000 Şenlik, yerel halka yakınlarını ve Evet ,02 12,851,

15 arkadaşlarını ağırlama fırsatı sağlar. Hayır ,50 Bilmiyorum ,00 Evet ,17 Muğla halkı şenliği sahiplenir. Hayır ,63 Bilmiyorum ,17 Evet ,27 Şenlik ile ilgili yapılan tanıtımlar Hayır ,20 Bilmiyorum ,82 Evet ,54 Şenlikte düzenlenen etkinlikler Hayır ,83 Bilmiyorum ,25 Evet ,88 Şenlik yörenin tanıtımına katkı sağlar. Hayır ,71 Bilmiyorum ,95 Evet ,20 Şenlik, yörenin tanınırlığını olumlu Hayır ,49 yönde etkiler. Bilmiyorum ,75 Evet ,85 Şenlik, Yörük ve Türkmen kimliğini Hayır ,95 geliştirir. Bilmiyorum ,82 Evet ,97 Şenlik alanında alışveriş imkânları Hayır ,83 Bilmiyorum ,15 Evet ,83 Şenlikte yöresel ürün ve hizmetler Hayır ,76 vardır. Bilmiyorum ,18 Evet ,56 Şenlik alanında çevre temizliği Hayır ,26 Bilmiyorum ,68 Evet ,19 Şenlik alanında güvenlik önlemleri Hayır ,13 Bilmiyorum ,88 12,870,002 27,977,000 25,538,000 10,740,005 16,490,000 27,365,000 7,648,022 10,586,005 25,069,000 23,542,000 Yukarıda gösterilen Tablo 10 da, şenliğe ilişkin ifadelerin şenliğin beklentileri karşılama durumu ile arasındaki farklılık incelenmiş, anlamlı farklılık bulunan ifadeler verilmiştir. Tablo detaylı incelenince, ifadelerin büyük bir çoğunluğu ile şenliğin beklentileri karşılama durumu arasında anlamlı farklılık olduğu görülmektedir. Farklılığı algılayanların da en fazla hayır diyen katılımcılar olduğu ve bunu bilmiyorum diyen katılımcıların izlediği ortaya çıkmıştır. 4. SONUÇ VE ÖNERİLER Geleneksel Yörük-Türkmen Şenliği nin ziyaretçiler üzerindeki etkisinin belirlenmesi ve katılımcıların demografik değişkenlerine göre farklılık gösterip göstermediğinin tespit edilmesi amacıyla hazırlanan bu çalışmada, amaç doğrultusundaki analizlerin yapılmasına katılımcıların demografik özelliklerini ortaya çıkaracak frekans analiziyle başlanmıştır. Bunun sonucunda, katılımcıların çoğunluğunun erkek, yaklaşık dörtte üçünün genç nesil (18-45 yaş aralığı) olduğu, ağırlıklı olarak özel sektörde çalıştığı, yaklaşık yarısının en az ön lisans eğitimi aldığı ortaya çıkmıştır. Katılımcıların yarısından fazlası şenliği arkadaş veya akraba tavsiyesiyle öğrendiklerini belirtmişlerdir. Bu durum, şenlik haberinin yerel bazda kulaktan kulağa iletişim yoluyla yayıldığını göstermektedir. Şenlikten memnun kalma oranı %80 ile oldukça yüksek çıkmış, buna karşın şenliğin beklentiyi karşılama oranı ortalama bir değer almış, yine bir sonraki katılım niyeti %75 lere ulaşmıştır. 578

16 Buradan hareketle, katılımcıların şenliği benimsediği, beklentileri karşılamaya yetmese bile katılımın devam edeceği yorumu yapılabilir. Nitekim şenliğin etkilerine dair ifadelerin ortalamasına bakıldığında da, katılımcıların şenlikle ilgili düşüncelerinin oldukça olumlu olduğu görülmektedir. Ancak, şenlikten oldukça memnun olan katılımcıların, şenlik öncesi tanıtım hizmetleri ve şenlik anındaki etkinlikleri yeterli bulmadıkları da görülmüştür. Bu durum, gelecek şenlik programları için bu doğrultuda planlamalar yapılmasını ve hizmet sunulmasını gerektirmektedir. Çalışmanın amacı doğrultusunda, şenliğin etkilerine ilişkin ifadelerin katılımcıların demografik değişkenlerine göre farklılık gösterip göstermediğinin tespit edilmesi amacıyla Mann Whitney U ve Kruskal Wallis H testleri uygulanmıştır. Bunun sonucunda, şenliğin etkilerine ilişkin ifadeler ile cinsiyet ve şenlikten haberdar olma durumu arasında anlamlı bir fark bulunmazken; yaş, eğitim durumu, meslek, gelir, bir sonraki şenliğe katılma niyeti, şenlikten memnun kalma durumu ve şenliğin beklentileri karşılama durumu arasında anlamlı bir farklılık olduğu ortaya çıkmıştır. Çalışmanın ölçeğinde yararlanılan Kömürcü (2013) de, Bozcaada da gerçekleştirilen etkinlik ve festivallerin destinasyonu etkileyip etkilemediğini ortaya koymak amacıyla yaptığı çalışmasında, ziyaretçilerden elde ettiği veriler üzerinde, ifadeler ve demografik özellikler arasındaki farklılık bulunup bulunmadığını ölçmüştür. Buna göre, cinsiyet, yaş, meslek ve gelir değişkenleriyle ifadeler arasında bir takım anlamlı farklılıklar ortaya çıkmıştır. Ancak belirtmek gerekir ki, Kömürcü nün (2013) çalışmasında farklılık tespit edilen ifadelerle, bu araştırmada farklılık tespit edilen ifadeler benzerlik göstermemektedir. Bu durum, bu araştırmayı konuyla ilgili yapılmış önceki çalışmadan farklı kılmaktadır. 579 İfadeler ve değişkenler arasında en fazla farklılık tespit edilen ifadenin, Şenlik, yerel halka yakınlarını ve arkadaşlarını ağırlama fırsatı sağlar. ifadesi olduğu görülmüştür. Daha detaylı incelemek gerekirse; bu ifadeyi en fazla algılayanların yaş aralığında, yüksek lisans mezunu, 4501 TL ve üzerinde gelir elde eden, şenliğin beklentilerini karşıladığından emin olamayan, şenlikten memnun kalmamış ve bir sonraki şenliğe katılma niyeti olmayan katılımcılar olduğu tespit edilmiştir. Buradan hareketle, belirli beklentileri olan yüksek eğitimli ve gelirli kişilerin şenlikten yeterince memnun ayrılmadıkları, şenliği yakınlarıyla bir araya gelebilmek ve onları ağırlayabilmek için bir araç olarak gördükleri yorumu yapılabilmektedir. Eğitim durumu ile şenliğin etkilerine ilişkin ifadeler arasındaki anlamlı farklılığın bulunduğu ifadeleri en ciddi algılayanların yüksek lisans mezunlarının olduğu görülmektedir. Yüksek oranda, yüksek lisans mezunlarını doktora mezunları takip etmektedir. Bu noktada, lisansüstü eğitim almış kişilerin şenliği daha eleştirel ve bilinçli değerlendirdikleri ve farkındalıklarının daha yüksek olduğu yorumu yapılabilmektedir. Yine gelir durumu açısından analizler yapıldığında, 4501 TL ve üzeri gelir elde edenlerin algılarının daha yüksek olduğu görülmüştür. Yine burada da, kişilerin şenlikten marjinal fayda beklediklerinin yorumu yapılabilmektedir. Dikkat çeken hususlardan birisinin, meslek değişkeni ile arasında anlamlı fark ortaya çıkan tek bir ifadenin olmasıdır. Buna göre, Şenlik süresince trafik yoğunluğu vardır. ifadesi ile meslek arasında anlamlı bir fark ortaya çıkmış ve bunu en fazla algılayanların ev hanımları olduğu tespit edilmiştir. Bu durum, çalışan kesime göre, dışarıyla ve dolayısıyla trafikte daha az derecede vakit harcayan ev hanımlarının, Muğla merkezinin trafik anlamında genellikle sakin bir şehir olması da eklenince, şenlik günü ekstra trafik yoğunluğunu fark ettiği şeklinde yorumlanabilmektedir. Son olarak şenlikten memnun kalma, şenliğin beklentileri karşılaması ve bir sonraki şenliğe katılma niyeti ile ifadeler arası ilişkiler incelendiğinde, ifadelerin büyük bir çoğunluğu ile bu değişkenler arasında anlamlı farklılık olduğu görülmüştür. Farklılığı

17 algılayanların da en fazla hayır diyen katılımcılar olduğu ve bunu bilmiyorum diyen katılımcıların izlediği ortaya çıkmıştır. Şenliği koşulsuz şartsız memnuniyet ve beklentiyle kabullenen ve her fırsatta geleceğini dile getiren katılımcılara kıyasla bu katılımcılar, araştırıp belirli beklentilerle gelmiş, daha eleştirel şekilde şenliği yorumlamış ve şenliğin etkilerini hissetmiştir şeklinde yorum yapılması çok da yanlış olmayacaktır. Araştırma sonucunda elde edilen bulgulardan hareketle bir destinasyonda gerçekleştirilen festival, şenlik vb. etkinliklerin, bölgede yaşayan yerel halk üzerinde etkileri olduğu söylenebilir. Etkilerin olumlu olmasını sağlamak ve varsa olumsuz etkileri ortadan kaldırmak veya en aza indirmek için, bir takım öneriler aşağıdaki gibi sıralanabilir: Muğla yönetiminin ve turizm paydaşlarının üzerlerine düşen sorumlulukları yerine getirip gerekli düzenlemeleri yaparak, gerçekleştirilen etkinliği destinasyon için bir fırsat şekline dönüştürmeleri gerekmektedir. Araştırmaya katılanların büyük çoğunluğu, şenlikten arkadaş/ akraba tavsiyesi yoluyla haberdar olduklarını belirtmişlerdir. Günümüzün gelişmiş teknolojisiyle birlikte, internet/sosyal medyanın aktif kullanımıyla şenliğin daha etkili bir biçimde önceden duyurulmasının kişi sayısının artmasını ve Muğla nın daha fazla ziyaretçi tarafından bilinmesini sağlayacağı, bunun yanında Yörük-Türkmen kültürünün bilinirliğini arttıracağı düşünülmektedir. Araştırmada saptanan fakat anket formuna konmamış önemli bir sorun olarak özellikle belirtilen tuvalet sorununa çözüm bulunmalıdır. Şenlik esnasında gerçekleştirilen etkinliklere çeşitlilik katılması ile, şenliğin ağırlıklı piknik havasından çıkarılarak daha interaktif olması sağlanabilir. Şenlikte, Yörük ve Türkmen kültürüne ait aktivitelerin arttırılması, şenliğin esas işlevini yerine getirecektir. Şenlik iki günden daha uzun süreye yayılarak, Yörük-Türkmen yaşayış şekillerine uygun olarak, insanların konaklaması sağlanabilir. Böylelikle, bu kültüre ait çeşitli adetler uygulanarak (kıl çadırlarda kalma, yayık ayran-tereyağı, vs. yapma gibi) hem kültür canlandırılabilir hem de turistik açıdan çeşitlilik sağlanabilir. Yörük kültürü dendiğinde akla ilk gelen göç olduğundan, şenlik büyük boyutlarda düzenlenebilir. Bu bağlamda, Toroslardan başlayıp Muğla da son bulacak bir göç rotası oluşturularak şenlik daha gerçekçi kılınabilir Araştırmanın Sınırlılıkları Araştırmanın en önemli kısıtı zaman darlığıdır. Şenliğin ilk günü yaylaya yürüyüş ve açılış konuşmaları olduğundan veri toplama sıkıntısı doğmuştur. Dolayısıyla yalnızca şenliğin 2. günü veri toplanabilmiştir. Diğer bir kısıt, çalışmanın sadece ziyaretçiler üzerinde uygulanmış olmasıdır. Şenliği organize eden yerel yöneticilerle ve Yörük- Türkmen Derneği üyeleri ile görüşülerek daha detaylı bilgi alınabilir. Son olarak, veriler 2016 Yörük-Türkmen Şenliği sırasında toplanmıştır. Daha sonraki yıllarda yapılacak çalışmalarla kıyaslama yapılabilir. KAYNAKLAR Acıpayamlı, Orhan, (1978), Halkbilim Terimleri Sözlüğü, Ankara Üniversitesi Basımevi, Ankara. Ambrósio, Vitor; Leila Manuel; Teresa Faria (2011), Events And Destination Management Car Launch In Lisbon, International Journal of Management Cases, 13 (4), And, Metin, (1982), Osmanlı Şenliklerinde Türk Sanatları, Kültür ve Turizm Bakanlığı Yayınları, Ankara. 580

18 Çelik, Ayşe, (2009), Destinasyon Pazarlama Unsuru Olarak Etkinlik Turizmi ve Etkileri: İstanbul Örneği, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Gazi Üniversitesi, Ankara. Çulha, Osman, (2008), Kültür Turizmi Kapsamında Destekleyici Turistik Ürün Olarak Deve Güreşi Festivalleri Üzerine Bir Alan Çalışması, Journal of Yaşar University, 3 (12), Ekin, Yakın, (2011), Etkinlik Turizmi Kapsamında Festivaller Ve Antalya Altın Portakal Film Festivalinin Yerel Halk Üzerindeki Sosyal Etkileri Konulu Bir Araştırma, Akdeniz Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yayınlanmamış Doktora Tezi, Antalya. Falassi, Alessandro, (1987), Time out of Time: Essay on the Festival, University of New Mexico Press, Albuquerque. Fidan, Ridade (2005), Etkili İletişim ve Şenlik Örnekleri, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, İstanbul Kültür Üniversitesi, İstanbul. Getz, Donald, (1997), Event Management & Event Tourism, Cognizant Communication Corporation, New York. Getz Donald, (2008), Event Tourism: Definition, Evolution and Research, Tourism Management, 29(1), Kalaycı, Şeref, (2016), SPSS Uygulamalı Çok Değişkenli İstatistik Teknikleri, Asil Yayın, Ankara. 581 Karagöz, Deniz, (2006), Etkinlik Turizmi ve Etkinlik Turizmi Bağlamında Yabancı Ziyaretçi Harcamalarının Ekonomiye Etkisi: Formula Türkiye Grand Prix Örneği, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Anadolu Üniversitesi, Eskişehir. Karaküçük, Suat, (1997), Rekreasyon Boş Zamanlı Değerlendirme Kavram Kapsam ve Bir Araştırma, Seren Ofset, Ankara. Kozak, Metin, (2014), Bilimsel Araştırma: Tasarım, Yazım ve Yayım Teknikleri, Detay Yayıncılık, Ankara. Kömürcü, Gizem Beyaz, (2013), Etkinlik Turizmi Çeşidi Olarak Festivaller: Bozcaada Yerel Tatlar Festivali Örneği, On Sekiz Mart Üniversitesi Sosyal Bilimler Üniversitesi, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Çanakkale. Liang, Yating; Ilium, Steven; Cole, Shu Tian, (2008), Benefits Received And Behavioural Intentions of Festival Visitors In Relation to Distance Travelled and Their Origin, International Journal of Event Management Research, 4 (1), Ocak, Derya (2006), XVI. Yüzyıl Osmanlı Şenliklerinin Siyasal Boyutları ve Gündelik Hayata Etkileri, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Ankara Üniversitesi, Ankara. Özalp, İbrahim Erhan, (2006). Marmaris Uluslararası Denizcilik Festivalinin Denizciliğin ve Deniz Kuvvetlerinin Tanıtımına Katkısı, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Marmara Üniversitesi, İstanbul. Small, Katie Elizabeth, (2007), Understanding The Social Impacts Of Festivals On Communities, Doctorate Thesis, University of Western Sydney, Australia.

19 Small, Katie; Edwards, Deborah; Sheridan, Lynnaire, (2005), A Flexible Framework for Evaluating the Socio Cultural Impacts of a Small Festival, International Journal of Event Management Research, 1 (1), Timur, Necdet; Çevik, Samet; Kıyık Kıcır, Güzin, (2014), Etkinlik Turizmi: Kültür Başkenti Etkinliklerinin Başarı Unsurları Üzerine Bir Değerlendirme, Akademik Sosyal Araştırmalar Dergisi, 2 (1), Türk Dil Kurumu, (Erişim Tarihi: ). Van Der Wagen, Lynn, (2001), Event Management For Tourism, Cultural, Business And Sporting Events, (2nd Ed.), Frenchs Forest, Pearson Education Australia, Nsw. İnternet Kaynakları [1] (Erişim Tarihi: ). [2] (Erişim Tarihi: ). [3] (Erişim Tarihi: ). 582