Geçmeyen H çk r k: Nedenleri ve Tedavisi

Transkript

1 TRAKYA ÜN VERS TES TIP FAKÜLTES DERG S 2002;19(2): DERLEME Geçmeyen H çk r k: Nedenleri ve Tedavisi Intractable Hiccup: Etiology and Treatment Cumhur KILINÇER, Hakan ÖZSÜER, Sebahattin ÇOBANO LU H çk r k, solunum kaslar n n tekrarlay c, istemsiz ve spazmodik kas lmas yla birlikte glottisin eflzamanl olarak kapanmas ve bunun sonucunda tipik bir sesin ortaya ç kmas durumudur. K sa süreli ve geçici oldu unda fizyolojik say lan bu durum, belli bir süreyi aflar ve basit önlemlerle ortadan kald r lamazsa bir hastal k bulgusu durumuna gelir. Geçmeyen h çk r k ad verilen bu bulgu uzun süre devam etti inde, önemli komplikasyonlara yol açabilir. Geçmeyen h çk r a yol açan bafll ca nedenler gastrointestinal, toraks-mediasten ve santral sinir sistemi hastal klar, toksik-metabolik nedenler ve baz ilaçlar n kullan m d r. Böyle bir durumla karfl - lafl ld nda, h çk r n semptomatik tedavisi yan nda altta yatan nedeni ayd nlatmaya yönelik sistematik bir inceleme de bafllat lmal d r. Bu yaz da geçmeyen h çk r n oluflum mekanizmas, nedenleri, inceleme plan ve tedavisi gözden geçirildi. Anahtar Sözcükler: Diyafram; glottis/innervasyon; h çk r k/fizyopatoloji/etiyoloji/tedavi; solunum. Hiccup is a characteristic noise caused by a sudden closure of the glottis following repeated, involuntary, spasmodic contraction of the diaphragm and the auxiliary respiratory muscles. It is usually a physiological entity when it is transitory and of short duration; however, it may become a pathological sign when its duration exceeds a certain length of time and it is unresponsive to simple measures. This situation is defined as intractable hiccup and may be associated with serious complications unless it is properly dealt with. Persistent hiccups are usually evoked by diseases of the gastrointestinal, thoracicmediastinal and central nervous systems, toxicmetabolic conditions, and the use of certain drugs. In addition to symptomatic treatment, a systematic evaluation is required to uncover the underlying cause. This article reviews the mechanisms, causes, evaluation, and treatment of intractable hiccups. Key Words: Diaphragm; glottis/innervation; hiccup/physiopathology/etiology/therapy; respiration. H çk r k, çeflitli nedenlerle ortaya ç kan ve k sa süreli oldu unda fizyolojik kabul edilen bir durumdur. Uzun süre devam etti inde ise, kifliyi yoran ve günlük yaflant s n sürdüremez hale getiren bir hastal k bulgusu durumuna gelir. Bu yaz da, geçmeyen ya da kronik h çk r k ad verilen ve kifliyi hekime baflvurmak zorunda b rakabilen bu durum gözden geçirildi; oluflum mekanizmas, olas nedenleri, inceleme plan ve tedavisi özetlendi. TANIM H çk r k (singultus), solunum kaslar n n istemsiz ve spazmodik kas lmas yla birlikte glottisin eflzamanl olarak kapanmas ve bunun sonucunda tipik bir sesin ortaya ç kmas durumudur. [1,2] H çk r n nas l tan mlanaca na dair çeflitli düflünceler vard r. Fetal yaflamda bile görülen fizyolojik bir olgu, selim ve geçici bir rahats zl k, üst merkezlerin inhibisyonundan kurtulan inspi- Trakya Üniversitesi T p Fakültesi Nöroflirürji Anabilim Dal, (K l nçer, Yrd. Doç. Dr.; Özsüer, Asist. Dr.; Çobano lu, Prof. Dr.) letiflim adresi: Dr. Cumhur K l nçer. Trakya Üniversitesi T p Fakültesi Nöroflirürji Anabilim Dal, Edirne. Tel: Faks: e-posta: ckilincer@trakya.edu.tr 122

2 rator soliter nukleusun aktivitesine ba l bir miyoklonus ya da bir refleks olarak tan mlanmaktad r. Refleks oldu unu savunanlar, h çk r fizyolojik, anormal veya aktive olmufl primitif bir refleks gibi de iflik s n flara sokarlar. Her durumda, h çk r k herhangi bir amaca yönelmez ve örne- in, öksürük refleksinin aksine organizmay belli bir etkenden koruma sonucunu do urmaz. H çk r k, belli duysal veya motor sinirlerin uyar lmas yla tekrarlanabildi i için solunumsal ya da gastrointestinal bir refleks olarak kabul edilebilece i gibi, solunum sistemiyle glottis aras ndaki valf fonksiyonunun nörojenik olarak bozuklu u olarak da yorumlanabilir. [3] H çk r n patolojik kabul edilmesi ise süresine ba l d r. Üzerinde tam bir görüfl birli i bulunmamakla birlikte 24 ya da 48 saati aflan h çk r k, patolojik (kronik, persistan, diyabolik: fleytani) olarak adland r l r. Geçmeyen h çk r n alt nda s kl kla bir hastal k yatar. Altta yatan organik bir neden ve etkili bir tedavisi bulunmaks z n-kesin olarak saptanmam fl-belli bir süreyi, örne in bir ay aflan tekrarlay c h çk r k ataklar olmas durumuna, idiyopatik kronik h çk r k ad verilir. H çk r k, bazen kesilerek, bazen alevlenerek aylarca, hatta y llarca sürebilir. F ZYOPATOLOJ H çk r k, diyafram n genellikle tek tarafl biçimde istemsiz, ani ve spazmodik olarak kas lmas yla bafllar. Yard mc solunum kaslar n n da (anterior skalen ve interkostaller) harekete kat lmas yla bafllat lan inspirasyon hareketi, glottisin aniden kapanmas yla durdurulur ve karakteristik h çk r k sesi ortaya ç kar. Ritmi genellikle düzensizdir. H çk r n solunumsal m yoksa gastrik bir refleks olarak m ele al naca sorunu tart flma konusudur. Aferentleri n. frenikus, n. vagus ve dorsal sempatetik sinirlerden (T 6 -T 12 ) gelir. Bafll ca eferenti ise n. frenikusun motor lifleridir. Eferent sinir ve uygulay c kas solunum sistemiyle iliflkili olsa da, n. vagusun vücuttaki yayg n innervasyon alan ve glottisin solunum ve gastrointestinal sistemleri içeren ikili fonksiyonu göz önüne al n rsa, h çk r tek bir sisteme ait bir refleks olarak tan mlaman n uygun olmad anlafl l r. Uyaranlar n nereden ç kt na dair de iflik bulgular vard r. Önceleri, omurilikte servikotorasik düzeyde yerleflik bir merkez bulundu u düflünülmüflse de, [4] bugün bu iyi organize olmufl kontraksiyonlar n supraspinal polisinaptik merkezler taraf ndan koordine edildi i düflünülmektedir. Sorumlu tutulan bafll ca bölgeler medulla oblongata dorsolateral yüzü, n. frenikusun çekirde i, medüller retiküler formasyon, [5] medüller tegmentum ve nukleus traktus solitari, [6] inferior oliver kompleks, [7] hipotalamus, [8] bazal ganglionlar [9] olarak say labilir. Kronik h çk r n fizyopatolojisi henüz tam anlafl lmam flt r. Ço u durumda, vagal veya frenik sinir afferentlerinin intraabdominal veya intratorasik patolojilerle uyar lmas ndan kaynaklan r. [4,8] Gastrik ve özofajeal nedenler baflta gelir. Olas l kla, her olguda de iflik etkenler devreye girmekte ve farkl mekanizmalar çal flmaktad r. Örne in, h çk r a yol açt bilinen kortikosteroidlerin beyin sap ndaki ba lant larda sinaptik iletim efli ini düflürerek h çk r tetikledi i öne sürülmüfltür. KL N K ÖZELL KLER H çk r kta kad n/erkek oran 1/4 olarak bildirilmifltir. Erkeklerde organik, kad nlarda psikojenik neden daha s k görülür. [1,2] Uzun süren geçmeyen bir h çk r k insomnia (uykudan uyand rmasa da uykuya dalmay önlemektedir), [10] yemek yiyeyeme-kilo kayb, kardiyak aritmi, yara yerinde ayr flma, depresyon, nadir de olsa ölüm [11] gibi komplikasyonlara neden olmaktad r. Glottik kapanman n olmamas yüzünden, trakeostomize bir hastada h çk r kla bafllayan solunum hareketlerinin derin bir respiratuvar alkaloza yol açt görülmüfltür. [12] ET YOLOJ H çk r a neden olan çok say da rahats zl k vard r. 1. Gastrointestinal nedenler Geçmeyen h çk r a neden olan durumlar gözden geçirildi inde, olgular n %50 sinde gastrointestinal rahats zl klar n söz konusu oldu u ve bunlar aras nda da reflü özofajitin baflta geldi i görülmektedir. [13] Bafll ca gastrointestinal nedenler Tablo 1 de özetlenmifltir. 123

3 Tablo 1. H çk r a yol açan gastrointestinal nedenler - Özofajeal lezyonlar Reflü özofajit, akalazya, fungal özafajit, karsinom, obstrüksiyon, endoprotez yerlefltirilmesi [1,2] - Mide ülseri ve karsinomu [1,2] - Mide dilatasyonu Afl r yemek, aerofaji, toksik enfeksiyöz ve midenin ameliyat sonras oluflan nedenlerle genifllemesi [1,2] - Midenin irritasyonu Sigara, alkol ve afl r baharatl yemekler [2] - ntestinal dilatasyon Konstipasyon, ileus, ameliyat sonras atoni [1,2] - Enflamatuvar ba rsak hastal klar. [1] - Akut apandisit [1] - Karaci er lezyonlar Hepatit, karsinom ve kist hidatik [1,2] - Pankreas lezyonlar Pankreatit, psödokist ve karsinom [1,2] - Safra kesesi lezyonlar Kolesistit, kolelitiazis [1] 2. Di er abdominal nedenler [1,2] - Akut peritonite yol açan durumlar. - Diyafam irritasyonuna yol açan hastal klar: Hiatus hernisi, subfrenik apse, tümör, splenomegali, hepatomegali, diyafragmatik plörezi. - ltihabi veya tümöral mesane ve prostat hastal klar. - Gebelik, uterus kanseri. 3. Farenjit, larenjit [1] 4. Torasik ve mediastinal hastal klar [1,2] Pnömoni, akci er kanseri, tüberküloz, akci- er ödemi, aort anevrizmas, perikardit, miyokard infarktüsü. 5. Ameliyat sonras dönem Özellikle abdomen ve toraks cerrahisi sonras. [1,2,14] 6. Toksik ve metabolik nedenler Alkolizm, [1,2] üremi, gut, hiponatremi, hipopotasemi, [15] diyabetik ketoasidoz, striknin zehirlenmesi, Addison hastal. [16] 7. Baz ilaçlar Bir çal flmada, ilaçlar aras nda kortikosteroidlerin %23, antidepresanlar n %15, nörolojik ilaçlar n (bafll ca dopaminerjik antiparkinson ilaçlar) %13 ve antibiyotiklerin %12 s kl kla h çk r a neden olduklar saptanm flt r. H çk r a yol açt bildirilen bafll ca ilaçlar Tablo 2 de özetlenmifltir. 8. Santral sinir sistemi lezyonlar (Tablo 3) 9. Psikolojik nedenler [1] 10. Di er nedenler Timpanik zar irritasyonu: Saç, insektisit veya yabanc cisim, vb. gibi nedenler. [1] Glokom. [31] 11. diyopatik AYIRICI TANI Yukar da say lan durumlardan biri görüldü- ünde h çk r n nedenini tahmin etmek kolayd r. Hastal a yönelik tedavi devam ederken, h çk r da semptomatik olarak ortadan kald rmaya yönelik önlemler al n r. Bilinen bir hastal bulunmayan ya da yukar da say lan hastal klar n hiçbirinin görülmedi i bir kiflide geliflen kronik h çk r n nedenini bulmak ise zor olabilir. Burada, sadece h çk r ortadan kald rmak de il, altta yatabilecek baz hastal klar erkenden ortaya Tablo 2. H çk r a yol açan bafll ca ilaçlar - Kortikosteroidler - Benzodiazepinler - Alfa-metil dopa - Baz antibiyotikler (betalaktamlar, makrolidler, florokinolonlar) - Kemoterapötikler [17] - Yüksek doz fenitoin (fenitoin, h çk r n semptomatik tedavisinde kullan lan bir ilaçt r.) - Hidrokodon [18] - Progesteron [19] - Nikotinli sak z kullan m [20] - Perpenazin [21] - Digital preparatlar, opioidler, non-steroid antienflamatuvar ilaçlar [22] 124

4 Tablo 3. H çk r a yol açan santral sinir sistemi lezyonlar - Beyin tümörleri ve abseler: Özellikle posterior fossa, beyin sap, üst servikal bölge ve temporal bölgeye yerleflmifl olanlar [1,2] - T kay c serebrovasküler hastal klar: Özellikle lateral medüller enfarkt (Wallenberg sendromu) ve posterior inferior serebeller arter oklüzyonlar [1,2] - Dolikoektazi: leri derecede k vr ml vertebral arter [23] ya da posterior inferior serebeller arterin, beyin sap ya da kranyal sinirlere bas s [24] - Vertebrobaziler sakküler veya disekan anevrizma [25] - Chiari malformasyonlar, sirengomiyeli [26] - Ventriküloperitoneal shunt [27] - Parkinson hastal - Trigeminal traktotomi, posterolateral pallidotomi [9] - Multipl skleroz: Beyin sap ve medulla spinalis [28] yerleflimli plaklar - Sarkoidoz [29] - Enfeksiyonlar: Menenjit, ensefalit [1,2] - Pontomedüller kanamalar [30] - Travma [1] koymak amaçlanmal d r. Geçmeyen h çk r n incelenmesi sayesinde altta yatan hastal a tan konan birçok olgu bildirilmifltir. Öykü ve ayr nt l fiziksel ve nörolojik muayenenin ard ndan ay r c tan ya yönelik inceleme yap lmal d r. Gastrik irritasyon en s k görülen neden oldu undan, öykü ve fizik muayenede buna yönelik özellikler gözden kaç r lmamal d r. Yata a ba l bir hastan n spastik hemiplejisi nedeniyle epigastrik bölgesine koydu u yumru u uzaklaflt r ld nda h çk r n n kesildi i bildirilmifltir. [32] Varsa, hastan n kulland ilaçlar gözden geçirilmeli ve flüphelenilenler kesilmelidir. Geçmeyen h çk r a neden oldu u bildirilen ilaçlar her geçen gün artt ndan, zorunlu olanlar d - fl ndakilerin kesilmesi uygun olur. Muayenesi herhangi bir hastal iflaret edici bulgular ortaya koymayan bir hastada akci er grafisi, kan biyokimyas, hemogram, eritrosit sedimantasyon h z ve idrar tahlili ile incelemeye bafllamak uygundur. Toraks veya abdomen bilgisayarl tomografisi, mide ba rsak sistemine yönelik incelemeler (endoskopi, ph takibi ve manometri), diyafram n bir yar s na ait flüphe var ise floroskopi yararl d r. Gastroözofajeal nedenler elenmiflse, kranyal ve üst servikal bölgenin manyetik rezonans görüntülemesinin yararl olaca bildirilmifltir. [33] TEDAV Kronik h çk r k, çok rahats z edici ve önemli komplikasyonlar olan bir bulgudur. deal tedavi, altta yatan nedeni ortadan kald rmak olsa da inceleme ve tedavi süreci boyunca h çk r durdurmaya yönelik önlemler al nmal d r. Ay - r c tan ya yönelik incelemeler ve tedavi genellikle ayakta sürdürülür. Hastan n yafll ve h çk - r n kronikleflmifl olmas durumunda, hasta yat r larak izlenebilir. [1,2] Evde uygulanabilecek basit tedaviler Yeni bafllayan ve geçmeyen fizyolojik h çk - r klarda semptomu ortadan kald rmaya yönelik olarak afla daki geleneksel yöntemler güvenle kullan labilir. Bunlar genellikle, vagal uyar m sa layarak etki gösterirler. -Valsalva manevras [1,2] - So uk bir kafl k ile uvulan n kald r lmas [1] - Dilin traksiyonu [1,2] - Bir kafl k fleker yutmak [34] - So uk bir bardak su içmek [1,2] - Burnu tahrifl ederek aks rmak [1] - Enseye, gö se buz konmas [1] - Birkaç dakika süreyle bir kese ka d veya torba içinden soluma [1,2] - Nefesini tutmak [1,2] - Cinsel iliflki [35] 125

5 Özgül nedenlere göre tedavi - Gastrik distansiyonun önlenmesi: Kusturma, nazogastrik aspirasyon, gastrik lavaj [1,2] -Elektrolit dengesizli inin düzeltilmesi - Özofagus striktürüne veya obstrüksiyonuna dilatasyon uygulanmas [1,2] - Kulak kanal nda bulunan yabanc cismin ç kart lmas [1] - Candida özafajiti için antifungal tedavi [1] - Akut apandisitin cerrahi tedavisi [1] - Santral sinir sistemine yerleflmifl tümöre yönelik giriflim [1] - Mikrovasküler dekompresyon ameliyat : leri derecede k vr m yapan posterior inferior serebeller artere yönelik yap lan ameliyat [24] Medikal uygulamalar -Diyet: Gastrik distansiyon yap c g dalardan ve alkolden kaç nmak önerilir. [1,2] - Sindirim kanal n n uyar lmas : Nazogastrik sonda takmak [1] -Vagal stimülasyon: Orbita üzerine bas nç uygulanmas, karotis sinüs masaj, rektal masaj [1] - Solunum merkezinin %5 karbondioksit inhalasyonu ile stimülasyonu [1] -Lidokain [36] veya salin [37] nebulizasyonu - Psikiyatrik önlemler [1] - Kardiyoversiyon [1] - Alternatif t p yöntemleri: Akupunktur, hipnoz [1] - Kardiya bölgesine endoskopla masaj yap lmas [38] - laçlar: Kronik h çk r n s k rastlan r bir durum olmamas nedeniyle genifl kapsaml ve kontrollü çal flmalar n say s fazla de ildir. Çok say da ajan kullan lm flt r ve yeni çal flmalarda bunlar n bir bölümü kombine edilmektedir. Bunlar n en s k kullan lanlar Tablo 4 te gösterilmifltir. nvaziv uygulamalar Bloklar, stimülasyonlar: Glossofarenjeal sinir blo u, solunum pacemakeri implante edilerek frenik sinirin stimülasyonu, [45,46] servikal epidural blok. [47] Tablo 4. Kronik h çk r k tedavisinde en s k kullan lan ilaçlar 1. Klorpromazin (günde 3-4 kez, mg V) [1,2] 2. Fenitoin (3-4 kez, 200 mg V) [1] 3. Amitriptilin (1-2 kez 10 mg) [1] 4. Nifedipin (1-2 kez mg) [1,39] 5. Metoklopramid (2-3 kez 5-10 mg) [1,2,40] 6. Haloperidol (2-12 mg M) [1] 7. Baklofen (üç kez 5-10 mg) [1,41] 8. Gabapentin (Türkiye de preparat yok)+ omeprazol+sisaprid. Gabapentin yerine baklofen de verilebilir. [41] 9. Nimodipin (üç kez, 30 mg) [42] 10. Sertralin (bir kez, mg psikosomatik olgularda) [43] 11. Valproik asit (iki kez, 300 mg) [44] Tüm tedavilere ra men yan t al namayan olgularda, tek veya iki yanl frenik sinirin kesilmesi ameliyat yap lm flt r. [42,48] SONUÇ Geçmeyen h çk r k, klinik pratikte zaman zaman rastlanan, rahats z edici bir bulgudur. Bu bulguya neden olan çok say da rahats zl k vard r ve altta yatan hastal bulmak, sistematik bir incelemeyi gerektirir. Gastrointestinal, torakal-mediastinal, santral sinir sistemi hastal klar, toksikmetabolik nedenler ve baz ilaçlar n kullan m geçmeyen h çk r a yol açar. H çk r a neden olan rahats zl k öykü, fizik muayene ve basamakl bir inceleme plan yla araflt r lmal d r. Bu inceleme süresi boyunca olas komplikasyonlar önlemek için h çk r semptomatik olarak durdurmaya yönelik önlemler al nmal d r. KAYNAKLAR 1. De erli Ü. H çk r k. In: Klinik tan ve tedavi. 1. bask. stanbul: Nobel T p Kitabevleri; s Berkow R, Fletcher A (editors). Hiccup. In: The Merck manual of diagnosis and therapy. 15th ed. New Jersey: Merck Sharp & Dohme; p Askenasy JJ. About the mechanism of hiccup. Eur Neurol 1992;32: Davis JN. An experimental study of hiccup. Brain 1970;93: Arita H, Oshima T, Kita I, Sakamoto M. Generation of hiccup by electrical stimulation in medulla of cats. Neurosci Lett 1994;175: Heick A. Diabolic hiccup. Ugeskr Laeger 1997;159: [Abstract] 7. de la Fuente-Fernandez R. Hiccup and dysfunction 126

6 of the inferior olivary complex. Med Clin 1998; 110:22-4. [Abstract] 8. Fodstad H, Nilsson S. Intractable singultus: a diagnostic and therapeutic challenge. Br J Neurosurg 1993;7: de Bie RM, Speelman JD, Schuurman PR, Bosch DA. Transient hiccups after posteroventral pallidotomy for Parkinson s disease. J Neurol Neurosurg Psychiatry 1999;67: Arnulf I, Boisteanu D, Whitelaw WA, Cabane J, Garma L, Derenne JP. Chronic hiccups and sleep. Sleep 1996;19: Fleet WF 3rd, Morgan HJ, Morello PJ. A fatal case of hiccups. J Tenn Med Assoc 1990;83: Campbell LA, Schwartz SH. An unusual cause of respiratory alkalosis. Chest 1991;100: Cabane J, Desmet V, Derenne JP, Similowski T, Launois S, Bizec JL, et al. Chronic hiccups. Rev Med Interne 1992;13: [Abstract] 14. Lederman RJ, Breuer AC, Hanson MR, Furlan AJ, Loop FD, Cosgrove DM, et al. Peripheral nervous system complications of coronary artery bypass graft surgery. Ann Neurol 1982;12: Pines A, Goldhammer E, Frankl O. Hiccup as a presenting symptom of hypokalemia. Harefuah 1982;102:65-6. [Abstract] 16. Hardo PG. Intractable hiccups-an early feature of Addison s disease. Postgrad Med J 1989;65: Gold M, Spruyt O, Toner GC. Chronic hiccups following chemotherapy. J Pain Symptom Manage 1999; 18: Lauterbach EC. Hiccup and apparent myoclonus after hydrocodone: review of the opiate-related hiccup and myoclonus literature. Clin Neuropharmacol 1999;22: Dickerman RD, Jaikumar S. The hiccup reflex arc and persistent hiccups with high-dose anabolic steroids: is the brainstem the steroid-responsive locus? Clin Neuropharmacol 2001;24: Einarson TR, Einarson A. Hiccups following nicotine gum use. Ann Pharmacother 1997;31: Miyaoka H, Kamijima K. Perphenazine-induced hiccups. Pharmacopsychiatry 1999;32: Bagheri H, Cismondo S, Montastruc JL. Drug-induced hiccup: a review of the France pharmacologic vigilance database. Therapie 1999;54:35-9. [Abstract] 23. Ward BA, Smith RR. Hiccups and brainstem compression. J Neuroimaging 1994;4: Johnson DL. Intractable hiccups: treatment by microvascular decompression of the vagus nerve. Case Report. J Neurosurg 1993;78: Li ML, Gupta A, Thomas P, Richards AJ. Basilar artery aneurysm: an unusual cause of intractable hiccups. Hosp Med 2000;61: Loft LM, Ward RF. Hiccups. A case presentation and etiologic review. Arch Otolaryngol Head Neck Surg 1992;118: Karian JM, Buchheit WA. Intractable hiccup as a complication of ventriculoperitoneal shunt: case report. Neurosurgery 1980;7: Funakawa I, Terao A. Intractable hiccups and syncope in multiple sclerosis. Acta Neurol Scand 1998; 98: Connolly JP, Craig TJ, Sanchez RM, Sageman WS, Osborn RE. Intractable hiccups as a presentation of central nervous system sarcoidosis. West J Med 1991; 155: Kumral E, Acarer A. Primary medullary haemorrhage with intractable hiccup. J Neurol 1998;245: Carmichael C. Glaucoma presenting as hiccups. JAMA 1989;261: Delechenault P, Nores JM, Day C, Bourget R, Pellen JU, Ameille J, et al. Hiccup caused by epigastric compression in a hemiplegic patient. Ann Gastroenterol Hepatol 1992;28: [Abstract] 33. Marsot-Dupuch K, Bousson V, Cabane J, Tubiana JM. Intractable hiccups: the role of cerebral MR in cases without systemic cause. AJNR Am J Neuroradiol 1995; 16: Engleman EG, Lankton J, Lankton B. Granulated sugar as treatment for hiccups in conscious patients. N Engl J Med 1971;285: Peleg R, Peleg A. Case report: sexual intercourse as potential treatment for intractable hiccups. Can Fam Physician 2000;46: Neeno TA, Rosenow EC 3rd. Intractable hiccups. Consider nebulized lidocaine. Chest 1996;110: De Ruysscher D, Spaas P, Specenier P. Treatment of intractable hiccup in a terminal cancer patient with nebulized saline. Palliat Med 1996;10: Beda BY, Niamkey EK, Ouattara D, Diallo AD, Adom AH, Djakoure S, et al. Stopping persistent hiccups in the adult by endoscopic maneuver. Ann Gastroenterol Hepatol 1993;29:11-3. [Abstract] 39. Lipps DC, Jabbari B, Mitchell MH, Daigh JD Jr. Nifedipine for intractable hiccups. Neurology 1990; 40(3 Pt 1): Madanagopolan N. Metoclopramide in hiccup. Curr Med Res Opin 1975;3: Petroianu G, Hein G, Stegmeier-Petroianu A, Bergler W, Rufer R. Gabapentin add-on therapy for idiopathic chronic hiccup (ICH). J Clin Gastroenterol 2000; 30: Hernandez JL, Fernandez-Miera MF, Sampedro I, Sanroma P. Nimodipine treatment for intractable hiccups. Am J Med 1999;106: Vaidya V. Sertraline in the treatment of hiccups. Psychosomatics 2000;41: Jacobson PL, Messenheimer JA, Farmer TW. Treatment of intractable hiccups with valproic acid. Neurology 1981;31: Dobelle WH. Use of breathing pacemakers to suppress intractable hiccups of up to thirteen years duration. ASAIO J 1999;45: Fodstad H. The Swedish experience in phrenic nerve stimulation. Pacing Clin Electrophysiol 1987; 10(1 Pt 2): Sato S, Asakura N, Endo T, Naito H. Cervical epidural block can relieve postoperative intractable hiccups. Anesthesiology 1993;78: Williamson BW, MacIntyre IM. Management of intractable hiccup. Br Med J 1977;2: