Yardımcı Teknolojiler

Transkript

1 Modül 7 EĞİTİM KILAVUZU Yardımcı Teknolojiler Editör Miguel Santos Yazarlar Rui Oliva Teles Miguel Santos Düzenleyen Seda YAZAR KIRAÇ PORTEKİZ Bu proje, Hayatboyu Öğrenme Programı Grundtvig Çok Taraflı Projeler faaliyeti çerçevesinde Avrupa Komisyonundan alınan hibe ile yürütülmektedir. Bu projenin içeriği ve sonuçları hiçbir şekilde Avrupa Komisyonunun görüşlerini yansıtmadığı gibi proje ve sonuçları ile ilgili tüm sorumluluk proje sahiplerine aittir.

2 İÇERİK TABLOSU Anne-Baba ve Öğretmenler için Eğitim Modülü Yardımcı Teknolojiler Bu eğitim modülü, CP-PACK Projesi kapsamında ve Serebral Palsi li (beyin felçli) öğrencilerin anne babaları ve öğretmenleri arasındaki odak grup görüşmeleri ve anketlerin sonuçlarından elde edilmiş olan İhtiyaç Analizi Raporu na uygun olarak hazırlanmıştır. Modülün çok pragmatik olduğu ve aynı zamanda da pratik ve yardımcı yeterlilikler sağladığı varsayılmaktadır. YT nin önemli olduğu birçok alanda fikir paylaşımı ve ipucu paylaşımında bulunmada işbirliğine dayalı çalışmanın hayati önemi vardır. Bu eğitim modülü kapsamında teknolojinin kullanımı ve bunun toplumsal ortamlarda Serebral Palsi li çocukların karşı karşıya olduğu işlevsel sınırlamaların üstesinden gelinmesinde nasıl yardımcı olabileceği hususunda bir tartışmaya yer verilecektir. SP de özgün işlevsel sınırlamalara yönelik özgün teknoloji kullanımı hususunda bilgi ve öğretim teknikleri de sağlanacaktır. Eğitim Modülünün Konusu Hedef Grup(lar) Amaç(lar) Kazanımlar Yardımcı Teknolojiler 3 ila 18 yaş arası CP li çocukların anne babaları ve öğretmenleri Serebral Palsi li çocukların anne babaları ve öğretmenleri, erişilebilirliği teşvik eden ve iletişim, öğrenme, hareketlilik imkanı ve günlük yaşam faaliyetlerini kolaylaştıran yeni cihazları tespit edip bunların araştırmasını yapabilecektir. Bu kişiler, yeni teknolojik çözümlerin nasıl uygulanacağını ve bu konuda nasıl uygun değerlendirme ve takip hizmetlerinin bulunacağını öğrenecektir. Eğitimin sonunda katılımcılar, şunların yerine getirilmesi için gerekli olan bilgi temeli ve becerilerini kazanmış olduklarını ortaya koymuş olacaktır: Serebral Palsi li öğrencilerin potansiyelini azami seviyeye çıkaran ve bunların entegrasyonunu kolaylaştıran Yardımcı Teknoloji nin tespit edilmesi Serebral Palsi li çocuklara yönelik uygun teknolojinin seçimine ilişkin sürecin kolaylaştırılması için gerekli becerilerin ortaya konulması Yardımcı Teknoloji nin dil becerilerini, çözüm becerilerini, işlevsel becerileri ve yaşam becerilerini nasıl kolaylaştırdığının tanımlanması ve ortaya konulması Yardımcı Teknoloji nin Serebral Palsi li çocuklara nasıl öğrenme imkânları sağladığına dair kazanılmış olan bilginin tanımlanması ve ortaya konulması 2

3 İçerik (Genel ve/ veya ayrıntılı olarak) Gerekli Süre Yöntem Değerlendirme Materyaller 1. Yardımcı Teknoloji nin Temel Unsurları Yardımcı Teknoloji ve SP YT tanımları Teknolojik Bilgi Sınıflandırma Evrensel tasarım 2. İnsan ile ilgili bileşenler İnsan ile ilgili bileşenler Özürlülükle ilgili hususlar Yaşam kalitesi, özerklik ve bireysel güç kazanma Değerlendirme ve seçme süreci 3. Teknik bileşenler İletişime yönelik YT Hareketlilik yeteneğine yönelik YT El Hareketleri/Manipülasyona yönelik YT Oryantasyon/Uyum Sağlamaya yönelik YT 4. Sosyo-ekonomik bileşenler Seçimle ilgili faktörler Hizmet sunumu Bilgi kaynakları 8 saat (2 saatlik kaynaşma oturumu) Sunum/ortaya koyma faaliyetleri Sürekli destek olarak harmanlanmış öğrenmeden (LMS Moodle) yararlanma İşbirliğine ilişkin araçlar (Forum, özel sözlükler ve Wiki) Vaka İncelemesi faaliyetleri Eğitim kursu sonunda anket, kontrol listesi ve öz değerlendirme yolu ile değerlendirme Yerinde katılım ve İnternet üzerinden çevrim içi faaliyetler. Vaka İncelemesi Ders notları dağıtılması ve Power Point sunumları, vaka incelemeleri ve soruna dayalı öğrenmeye yönelik olarak hazırlanan senaryolar, web sitesi bağlantı adresleri, referanslar/kaynak eserler YT alanında tam, eksiksiz ve güncel bibliyografya/kaynakça Özgün cihazlar ve yazılımlara ait kişisel dokümantasyon Elde edilecek rehberler: AVRUPA KOMİSYONU DG XIII Telematik Uygulamaları Son Kullanıcılara Yönelik Yardımcı Teknoloji Eğitimi Eğitici-Proje DE 3402 / Teslimat Kalemi D06.3 e ilişkin rehberler 3

4 Eğitim Ortamı Eğiticinin / Eğiticilerin Nitelikleri) Grup çalışması, vaka incelemeleri, çalıştaylar, drama vs ye uygun olan fiziksel iç mekanların yanı sıra ders/sunum sırasında bir toplantı salonu/ konferans odası... PC ye bağlı bir projektör/tepegöz, ekran, çevirmeli yazı tahtası ve İnternet erişimi... İhtiyaç duyulması halinde, üzerinde Internet bağlantısı, video ve işitsel görsel donanım, yazı tahtası ve/veya özel donanım/yardımcı cihazlar... Görsel işitsel öğrenme nesneleri de dahil olmak üzere, işbirliğine dayalı faaliyetler ve ek bilgilere yönelik sanal bir ortam mevcuttur. Eğiticilerin, uluslararası piyasalardaki en iyi ve kapsamlı Yardımcı Teknoloji ürünleri hakkında teknik bilgisinin ve ayrıca geniş bir bilgi hazinesinin olması gerekir. 4

5 Bölüm 1 Yardımcı Teknoloji nin Temel Unsurları Süre: 1 Saat Kazanımlar Katılımcıların, Teknik Gereçler/Yardımcı Teknoloji ile bunun değişik sınıflandırma seviyeleri hakkında bilgi sahibi olmaları ve YT nin özellikle Serebral Palsi nin ilgi alanları başta olmak üzere, bazı bağlamlar kapsamında rolü hakkında bilinçlilik geliştirmeleri beklenir. Eğitimden sonra katılımcılar, özellikle eğitim ortamlarının (UDL) ilgi alanı olan hususlar başta olmak üzere, Evrensel Tasarım esasları ile bağlantı kurabilecektir. Yöntem Bu bir sunum modülüdür. Katılımcıların, teknolojilerin kendi hayatları ve çocuklarının öğrencilerinin günlük faaliyetlerini ilgilendiren konulardaki rolü hakkında küçük bir anketi doldurmaları ve beyin fırtınası tartışması yapmaları gerekmektedir. Sınıflandırmalar ve bu bilgi alanındaki uluslararası kuruluşların bir listesinin yanı sıra YT ye ilişkin bazı tanımlar sunulacaktır. Düşük, orta ve yüksek teknolojiye ilişkin örnekler, SP ortamlarında kavramsallaştırılmış resim ve fotoğraflar yardımı ile gösterilecektir. Katılımcılara Evrensel Tasarım ve bunun Yardımcı Teknoloji ile olan bağlantısı hakkında bilgi de verilir. Modül Sunumu (Power Point ) Konular Yardımcı Teknoloji ve CP Faaliyet / Etkinlik: Beyin fırtınası tartışması yapılması. Günlük yaşamda YT nin Serebral Palsi li çocukların yaşamlarının kalitesinde önemli bir rol oynayan kimi durumların düşünülmesi... YT nin tanımları Faaliyet/Etkinlik: Sunulmuş olan değişik tanımların karşılaştırılması ve nelerin Yardımcı Teknoloji olduğu ve nelerin de Yardımcı Teknoloji olmadığı hususuna ilişkin örneklerin ortaya konulmaya çalışılması... 5

6 Teknoloji Bilgisi Faaliyet/Etkinlik: Yardımcı amaçlara sahip olduğu bilinen düşük teknoloji cihazları ve daha karmaşık donanıma ilişkin bir liste hazırlayınız. Sınıflandırma Faaliyet / Etkinlik: 3 sınıflandırma tablosunu (ISO9999, MPT, Heart) araştırıp karşılaştırınız ve Serebral Palsi vakalarında kullanılan en yaygın cihazları tespit etmeye çalışınız. Evrensel Tasarım Faaliyet / Etkinlik: Evrensel Tasarıma ilişkin yedi esasa yönelik durumları örneklendiriniz ve bunların her birine ilişkin örnek durumlar veriniz. Yardımcı Eğitim Materyalleri Sınıflandırma ve Yardımcı Ürünlerin Terminolojisi: encyclopedia/en/article/265/ Evrensel Tasarımın Yedi Esası: Evrensel Tasarım Merkezi: Öğrenmeye İlişkin Evrensel Tasarım: Öğrenmeye İlişkin Evrensel Tasarım Ulusal Merkezi: Herkese yönelik tasarım &option=com_content&task=view Inclusive Design Research Center: Yardımcı Teknolojiye Yönelik Olarak YENİLİKÇİLİĞİN GÜCÜNDEN AZAMİ YARARIN SAĞLANMASI - National Centre for Technology Innovation (Teknolojik Yenilik Ulusal Merkezi), 11 Aralık 2009 Fundamentals of AT.pptx (AT nin Temel Unsuları dosyası) Universal Design.pptx (Evrensel tasarım dosyası) Değerlendirme Değerlendirme ve geliştirme önerileri içeren küçük anket. 6

7 Bölüm 2 İnsan ile İlgili Bileşenler Süre: 1 saat Kazanımlar Katılımcılardan, şunları kapsayan alanlarda konulara ilişkin geniş fikir sahibi olmaları beklenir: Sosyal modeller kapsamında ve Uluslararası İşlevsellik Sınıflandırması ve Dünya Sağlık Örgütü perspektifinden yetersizlik, engelli olma ve bunların dezavantajları. Katılımcılar, bir değerlendirme süreci (işlevsel) ile bir YT seçim sürecinin bazı adımları hakkında da bilgi sahibi olacaktır. Yöntem Bu, katılımcıları düşünmeye sevk eden bir oturum olup bu kapsamda, sunumsal yöntemler ve işbirliğine dayalı tartışmalar yoluyla, insanlardaki engellerin etkisi ile ilgili bazı hususları ve Yardımcı Teknolojinin özerklik ve kişisel güçlenmeyi kolaylaştırmak suretiyle birey ve ortam arasındaki boşluğun doldurulmasında nasıl yardımcı olacağını analiz edeceğiz. Grup, YT kabülü/reddi ve yer açma ve uyum kavramına ilişkin sorunları tartışma imkanı bulacaktır. Konular Engellilikle ilgili hususlar Faaliyet/Etkinlik: Zedelenme,yetersizlik ve engel kavramlarını tartışınız ve YT nin rolünü açıklayınız. Yaşam kalitesi, özerklik ve bireysel güç kazanma Faaliyet/Etkinlik:Serebral Palsi li çocuklar için tekerlekli sandalye seçimi yaparken göz önünde tutulması gereken doğru tavır hakkında düşününüz. Bağlamlar ve Ortam değişkenleri Faaliyet/Etkinlik: Şu ifadelere ilişkin olarak düşününüz. Yardımcı Teknoloji ürünlerinden ve hizmetlerinden yeterince yararlanılmamaktadır. 7

8 Yardımcı Teknoloji den yararlanılmaması kısmen bilgi eksikliğinden kaynaklanmaktadır. Yardımcı Teknoloji nin edinilmesi sürecinde sağlık uzmanları önemli yol göstericilerdir. Değerlendirme ve seçim süreci Faaliyet/Etkinlik: YT nin başarı ya da başarısızlığına yol açan en önemli faktörleri önemlerine göre sıralayınız. Yardımcı Eğitim Materyalleri International Classification of Functioning, Disability ve Health (İşlevsellik, Özürlülük ve Sağlığa İlişkin Uluslararası Sınıflandırma) (ICF): Classifications/icf/en/ Classification and terminology of assistive products (Yardımcı Ürünlere İlişkin Sınıflandırma ve Terminoloji): article/265/ Special Needs Technology Assessment Resource Support Team (Özel İhtiyaçlar Teknoloji Değerlendirme Kaynak Destek Ekibi) (START): start/ SETT Framework (SETT Çerçevesi): SETT_Framework.html Human Factors.pptx (İnsanla İlgili Faktörler dosyası) Değerlendirme Değerlendirme ve geliştirme önerileri içeren küçük anket. Anketler, platform (moodle) üzerinden temin edilebilecektir. 8

9 Bölüm 3 Teknik Bileşenler Süre: 1 saat Kazanımlar Bu oturumun sonunda katılımcıların, birkaç yardımcı donanım türünün potansiyelinin nasıl tespit edilip değerlendirileceğini öğrenmeleri ve bunların SP li bir çocuğa yönelik işlev seçiminde kullanılmasında bir derece yeterlilik kazanmaları beklenmektedir. İletişim alanında Alternatif ve Tamamlayıcı İletişim materyalleri ile yüz yüze gelecekler ve ICT ye fiziksel erişebilirliğe yönelik ücretsiz donanım ve yazılım çözümleri ve okuma ve yazma süreçlerinde yardımcı olunmasının yanı sıra, kullanılabilirlik ve PC ye erişebilirlik konusunda bazı yazılım uyarlama stratejilerini öğreneceklerdir. Hareket yeteneği alanında katılımcıların, SP li çocuklara yönelik en önemli donanımı tanımaları ve SP ye ilişkin uyarlanmış sporların ana biçimleri ve özelliklerinin yanı sıra mevcut olan mimari erişebilirliğin ve bazı teknik çözümlerin önemini de göz önünde bulundurarak değişik ortamlar için en uygun çözümün seçilmesinde yeterlilik yani ustalık göstermeleri de beklenir. Katılımcılar, beslenme, giyim, ev bakımı, ev içi çözümler ve ortam kontrol stratejileri gibi alanlarda, Serebral Palsi li çocuklar için piyasada mevcut günlük faaliyet/ aktiviteye yönelik pratik çözümleri de tespit edebilecektir. Yöntem Oturum tamamen Yardımcı Teknoloji alanındaki donanım ve cihazlara ayrılmıştır. Mümkün olan durumlarda, katılımcıların gerçek YT cihazları ile tanışmaları sağlanacaktır ancak bunların çoğu resim olarak ve internet üzerinden yapılan araştırmalar kapsamında katılımcılara gösterilebilecektir. Bu modül, (HEART modülünü takiben) 4 alt modülü ayrılmıştır: Bu alt modeller, iletişim, hareket yeteneği, el hareketleri yeteneği/manipülasyon ve oryantasyondur. Materyallerin işlevsel bir yaklaşım kapsamında ve Serebral Palsi li çocukların ihtiyaçları bağlamında sunulması için her tür çaba gösterilmelidir. 9

10 3.1 İletişim İletişim alanında katılımcılar, uygulamanın değişik bağlamları ile ilgili bazı tamamlayıcı ve alternatif iletişim sistemlerini karşılaştırma imkanına sahip olacaktır. Modül, hareket sistemlerinin, motor, duyu ya da bilişsel engellere uyarlanması için gerekli farklı stratejilerin yanı sıra, fiziksel ve görsel erişebilirliğine ilişkin çok sayıda donanım türü üzerinde de odaklanacaktır. Faaliyetler/Etkinlikler: SP ye ilişkin ana iletişim ihtiyaçlarını tartışınız. PECS ve BLISS PECS deki aynı kelimeyi/sembolü karşılaştırınız. Ellerinizi kullanmadan bir çubuk yardımı ile PC ye erişim sağlamanın yollarının pratiğini yapınız. Yazı yazmaya (kalem tutmaya) ilişkin düşük teknolojili bir yardım unsuru geliştiriniz Hareketlilik kabiliyeti Bu alt modül kapsamında katılımcılara, uyarlamaların yanı sıra bazı hareketlilik sağlayıcı cihazlar, mekanik ve elektrik ulaşım araçları gösterilmektedir. Değişik yaygın mimari engeller tespit edilecek ve katılımcılardan, YT den yararlanmak sureti ile buna yönelik olası çözümleri bulmaları istenecektir. Spor ve eğlence Faaliyetleri/ Etkinliklerinin de bu kapsamda ele alınması gereklidir. Faaliyetler/Etkinlikler: Tekerlekli sandalye ile merdiven çıkmanın zorluğunu yenmeye yönelik bazı çözümleri tartışınız. Yaşadığınız şehirdeki önemli mimari engelleri önceliklerine göre sıralayınız. Bir ekibin/bc 1 ve BC 2 olarak sınıflandırılan oyuncuların yer aldığı Bocca oyunu tertip ediniz. 3.3 El hareketleri yeteneği/manipülasyon Burada anne baba ve öğretmenlerin, beslenme, giyinme, ev bakımı vs gibi alanlarda Serebral Palsi li çocuklara yönelik olarak piyasada mevcut olan günlük faaliyetlere/ etkinliklere ilişkin pratik çözümleri tespit etme imkanları olacaktır. Katılımcıların ev içi çözümler ve ortam kontrol stratejileri ile temas içinde olması gerekir. Katılımcıların çocuklarına/öğrencilerine yönelik en uygun eğlence çözümlerini de tespit edebilmeleri beklenmektedir. Faaliyetler / Etkinlikler: Grup, demotik (toplumsal) sistemlerin yardımı ile mükemmel evi (ortamı) yaratacaklardır. 10

11 3.4 Oryantasyon Bu oturumda katılımcılar, yere atıfta bulunma yöntemine dayalı güvenlik/emniyet çözümleri de dahil olmak üzere bazı oryantasyon ve hareket yeteneği sistemlerini tespit edecektir. Katılımcılar, bilişsel oryantasyon ve eğitsel amaçlara yönelik (çoğu ücretsiz olan) yazılımların bir listesini de inceleyecektir. Katılımcılar, diğer teknik faktörlerin aynı yapısını takip ederek GPS sistemlerine dayalı oryantasyon çözümleri ile tanışacak ve bilişsel engellerin üstesinden gelinmesinde yardımcı olan bazı yazılım türlerini değerlendirip karşılaştıracaktır. Faaliyetler / Etkinlikler: Bilişsel gelişimde kullanılabilecek eğitsel yazılımların tespit edilmesi ve bunların temel özelliklerinin not alınması... Yardımcı Eğitim Materyalleri İletişim SID=U Prices, Keyboards, Tobii:, Brain Control, Muscle-Computer, PC Accessibility, Boardmakershare, Dasher, Camera Mouse, AbilityNet, Accessibility in Apple Products, Accessibility in Microsoft Products, Yardımcı Teknoloji Eye Tracking Mouse, Open Source Special Access to PC Software (Fiyatlar, Klavyeler, Tobii; Beyin Kontrolü, Kasa Dayalı Bilgisayar, PC Erişilebilirliği, Boardmakershare, Dasher, Kameralı Fare, AbilityNet, Apple ürünlerine erişilebilirlik, Microsoft ürünlerine erişebilirlik, Yardımcı Teknolojiye Dayalı Gözle Takip Faresi, Açık Kaynaklı PC Yazılımına Özel Erişim İmkanları TCCommunication.pptx (Eğitimcinin ihtiyaç duyduğu kaynaklar) 11

12 Hareketlilik kabiliyeti Çocuklara Yönelik Yardımcı Teknoloji Cihazları ehow.co.uk - html#ixzz1jpspmtet Neatech Chair Models (Neatech markalı tekerlekli sandalye modelleri): neatech.it/index.php Apple: Empowering Disabled Apple Users(Apple: Özürlü Apple Kullanıcılarına Güç Kazandırılması): Home Solutions (Ev içi çözümler): Handy - Occasion: ibot: Office Organix: TCMobility.pptx (Eğitimcinin ihtiyaç duyduğu kaynaklar) Manipülasyon / el becerileri kazanma Ambient Assisted Living: Neater Eater: TCManipulation.pptx (Eğitimcinin ihtiyaç duyduğu kaynaklar) Oryantasyon Trekker System: Animation: Mindmapping: Podcasting: Virtual reality: Wiki: Zaid Learning: TCOrientation.pptx (Eğitimcinin ihtiyaç duyduğu kaynaklar) 12

13 Bölüm 4 Sosyo Ekonomik Faktörler Süre: 1 saat Kazanımlar Oturum sonunda katılımcılar, kendi ülkelerinde YT finansmanına ilişkin bilgi araştırması yapabilecek ve ulusal ya da uluslararası veri tabanlarından sağlanan bilgilere dayalı olarak alım planlaması yapabilme becerileri ortaya koyabilecektir. Katılımcılar, Avrupa seviyesinde en son Yardımcı Teknoloji ürünlerini, piyasa eğilimlerini ve gelişmeleri değerlendirebilecektir. Yöntem Bu modül, değişik ülkelerde ve değişik sosyal ve kültürel bağlamlara yönelik olarak YT hakkında bilgi edinme ihtiyacına hitap etmektedir. Modülün, piyasada faaliyette bulunan değişik satıcılar arasında dikkatli ve mantıklı bir seçim sürecinden sonra, kimden, nereden, nasıl ve ne zaman kurumsal ya da devlet desteği alınabileceği konusunda önemli ipuçları sağlaması beklenmektedir. Konular Seçim Faktörleri Hizmet Sunumu Bilgi Kaynakları Faaliyet / Etkinlik: Ülkenizdeki teknik gereçler/yardımcı Teknoloji ürünlerini kapsayan veri tabanını araştırınız. Ülkenizde çocuğunuz/öğrencinize yönelik bir YT paketinin reçetelmesi ve finansmanı konusunda özel bir dosya tutunuz. Yardımcı Eğitim Materyalleri

14 Resna: SNOW: WATI: Unesco: EASTIN: SEconomical.pptx (Eğiticinin ihtiyaç duyduğu kaynaklar) Değerlendirme Değerlendirme ve geliştirme önerileri içeren küçük anket... Anketler, platform üzerinden temin edilebilecektir (Moodle). Kaynaklar EUROPEAN COMMISSION DG XIII, Telematics Application Programme, Disabled ve Elderly Sector, Education in Assistive Technology for End Users - Guidelines for Trainers, draft 3402 / eustatic - Deliverable D06.3 [DOC01] (AVRUPA KOMİSYONU DG XIII, Telematik Uygulama Programı, Engelli ve Yaşlılar Sektörü, Nihai Kullanıcılar İçin Yardımcı Teknoloji Eğitimi Eğiticilere Yönelik Rehber, taslak 3402 / Eustatic Teslim Kalemi D06.3 [DOC01]) EUROPEAN COMMISSION, State of persons with disabilities in the enlarged European Union: the European Action Plan , Brussels, , COM (2005) 604 final (AVRUPA KOMİSYONU, Genişleyen Avrupa Birliği nde Engelli Kişilerin Durumu: Avrupa Eylem Planı , Brüksel, , COM (2005) 604 Son Şekli) Equal Opportunities for Persons with Disabilities: A European Action Plan - EUROPEAN COMMISSION - Brussels, COM (2003) 650 final - İletişim from the Commission, the European Parliament, the European Economic ve Social Committee ve the Committee of the Regions. (Engelli Kişilere Yönelik Eşit 14

15 İmkanlar: Avrupa Eylem Planı - AVRUPA KOMİSYONU, Brüksel, COM (2003) 650 Son şekli Komisyon, Avrupa Parlamentosu, Avrupa Ekonomik ve Sosyal Komitesi ve Bölgeler Komitesi Yayını) Lee KS, Thomas DJ, Control of Computer-Based Technology for People with Physical Disabilities - An Assessment Manual, University of Toronto Press, (Lee Ks, Thomas DJ, Fiziksel Engelli Kişilere Yönelik Bilgisayara Dayanan Teknolojinin Kontrolü, Toronto Universitesi Yayınları, 1990) D. Robinson, P. Morato, R. Martin, Clara HS, New Technologies in Special Education: From Wonder to Reality, IV National Meeting of EE - Calouste Gulbenkian - Education Service, (D. Robinson, P. Morato, R. Martin, Clara HS, Özel Eğitimde Yeni Teknolojiler: Düşünceden Gerçeğe, EE Calouste Gulbenkian IV. Ulusal Toplantısı Eğitim Servisi, 1989) SHAW, Deborah. Libraries of the future: glimpses of a networked, distributed, collaborative, hyper, virtual world. Libri, v.44, n.3, p Sept (SHAW, Deborah, Geleceğin Kütüphaneleri: Ağa Bağlı, Dağıtık, İşbirliğine Dayalı, Hiper, Sanal Bir Dünyadan İlk Manzaralar. Libri, Cilt 44, No 3, s , Eylül 1994) Heerkens YF, Bougie T, de Kleijn-de Vrankrijker MW Classification and terminology of assistive products. In: JH Stone, M Blouin, Editörs. International Encyclopedia of Rehabilitation. Available online: encyclopedia/en/article/265/ (Heerkens YF, Bougie T, de Kleijn-de Vrankrijker MW Yardımcı Ürünlerin Sınıflandırması ve Terminolojisi. Editörlüğünü JH Stone ve M Blouin in yapmış olduğu Uluslararası Rehabilitasyon Ansiklopesinde yayınlanmıştır. İnternet te şu adresten temin edilebilir: encyclopedia/en/article/265/) COOK, A., M. & HUSSEY, S. M. (2001). Assistive Technologies: Principles And Practice. ISBN: Mosby Inc - an academically-oriented book targeted primarily at undergraduate ve graduate university students. It aims to provide a framework for Yardımcı Teknoloji which is both broad in scope ve specific in content. Hutinger, P.L., & Others. State of Practice: How Assistive Technologies Are Used in Educational Programs of Children With Multiple Disabilities.- a Final Report for the Project: Effective Use of Technology to Meet Educational Amaçlar of Children with Disabilities. Washington, D.C.: Office of Special Education ve Rehabilitation Services (1994). (Hutinger, P.L., ve Diğerleri. Uygulama Durumu: Birden Fazla Engeli Olan Çocuklara Yönelik Eğitsel Programlarda Yardımcı Teknolojiler Nasıl Kullanılır? Engelli Çocuklara Yönelik Eğitsel Amaçların Başarılması İçin Etkin Teknoloji Kullanımı Projesi için Son Rapor. Washington, D.C.: Özel Eğitim ve Rehabilitasyon Hizmetleri Dairesi (1994)) Bain & Leger (1997), Assistive Technology: an interdisciplinary approach, written for rehabilitation service providers who are not necessarily AT specialists ve 15

16 as such has more of a practical applications bias. (Bain & Leger (1997), Yardımcı Teknoloji: Disiplinlerarası Bir Yaklaşım, mutlaka YT uzmanı olması gerekmeyen rehabilitasyon hizmeti sağlayıcılarına yönelik olarak yazılmıştır ve bundan dolayı da daha çok genel uygulamalara yönelik yönü ağır basmaktadır) Church & Glennen - The handbook of Assistive Technology, focuses on the practical application of Yardımcı Teknoloji ve is intended to be used as a hand book ve resource guide for professionals in their daily work.(1992), (Church & Glennen - Yardımcı Teknoloji El Kitabı; Yardımcı Teknolojinin pratik uygulaması üzerinde odaklanmaktadır ve uzmanlar tarafından günlük çalışmalarında el kitabı ve kaynak rehberi olarak kullanılması amaçlanmaktadır) Fundamentals of Assistive Technology, RESNA (1999), is a resource manual designed to be used in conjunction with the RESNA Fundamentals in Assistive Technology Course. It contains twelve modules written by experts in the field along with other useful course materials. (RESNA (1999) tarafından hazırlanan Yardımcı Teknoloji nin Temel Unsurları adlı eser, Yardımcı Teknoloji Kursu nda RESNA Temel Unsurları ile birlikte kullanılmak üzere tasarlanmış olan bir kaynak el kitabıdır. Diğer faydalı kurs materyalleri ile birlikte sahada uzmanlar tarafından yazılmış olan on iki modülü içerir) Azevedo L, Féria H, Nunes da Ponte M, Wänn J-E, Zato Recellado J (1994). European Curricula in Rehabilitation Technology Training. Report E.3.2, European Commission Heart Line E Rehabilitation Technology Training project. (Azevedo L, Féria H, Nunes da Ponte M, Wänn J-E, Zato Recellado J (1994). Rehabilitasyon Teknolojisi Eğitiminde Avrupa Müfredat Programları. Rapor E.3.2, Avrupa Komisyonu Esas E Rehabilitasyon Teknolojisi Eğitim Projesi.) IMPACT consortium (1998). Increasing the IMPACT of Assistive Technology, WP2 deliverable, From dreams to realities. (IMPACT Konsorsiyumu (1988). Yardımcı Teknoloji nin ETKİSİNİN artırılması, WP2 teslimat kalemi, Rüyadan Gerçeğe) TELEMATE consortium (1998), Analysis of Assistive Technology (AT) training ve User Needs. NOTE: this document is restricted to members of the TELEMATE consortium. (TELEMATE konsorsiyumu (1998), Yardımcı Teknoloji (AT) eğitimi ve kullanıcı ihtiyaçlarının analizi. NOT: Bu belgenin dağıtımı, TELEMATE konsorsiyumu üyeleri ile sınırlı tutulmaktadır.) World Health Organization, WHO (1980), International Classification of Impairments, Disabilities, ve Handicaps. (Dünya Sağlık Örgütü, WHO (1980), Zedelenmelerin, Yetersizliklerin ve Engellerin Uluslararası Sınıflandırması) World Health Organisation, WHO (1997). ICIDH 2. International Classification of Impairments, Activities and Participation. A Manual of Dimensions of Disablement ve Handicaps. (Dünya Sağlık Örgütü, WHO (1997). ICIDH 2. Engeller, Faaliyet ve Katılımın Uluslararası Sınıflandırması. Yetersizlik ve Engellerin Boyutlarına İlişkin El Kitabı) 16

17 Turner-Smith, A., Abrahamsson, B., and Wänn, J-E. (1995) Qualifications in Rehabilitation Engineering teaching processes in the UK ve Sweden. In: I. P. Porrero ve R. P de la Bellacasa, eds. The European Context for Assistive Technology, ,). Amsterdam: IOS press (Turner-Smith, A., Abrahamsson, B., ve Wänn, J-E. (1995) Rehabilitasyon Mühendisliği nde Nitelikler İngiltere ve İsveç te Öğretim Süreçleri. Editörlüğünü I. P. Porrero ve R. P. de la Bellacasa nın yaptığı Yardımcı Teknoloji ye İlişkin Avrupa Bağlamı adlı yayında çıkmıştır; ). Amsterdam: IOS Press)

18