KIRIKKALE MERKEZ NUR CAMİİ VE KÜLLİYESİ Ülkemiz Bir Şahesere, Kırıkkale Ulu Bir Mabede Kavuştu

Transkript

1 KIRIKKALE MERKEZ NUR CAMİİ VE KÜLLİYESİ Ülkemiz Bir Şahesere, Kırıkkale Ulu Bir Mabede Kavuştu 1

2 I-TARİHÇESİ Bu günkü Kırıkkale Merkez Nur Camii nin yerindeki eski caminin 4560 metrekarelik arsası Tevhit KUTAY tarafından bağışlanmıştır. Bu arsa üzerine Nur Camii nin binası aynı hayırseverin önderliğinde 1952 yılında 1500 kişi kapasiteli, sakıflı (kırma) çatılı olarak zamanın imkânları ile inşa edilmiştir. Sonraki dönemlerde, 1990 yılında Belediye Başkanlığı tarafından caminin arsası genişletilerek Türkiye Diyanet Vakfına kazandırılmıştır. Daha sonra 1995 yılında yapılan bir çalışma ile etrafındaki arsalarda katılmak suretiyle caminin arsa alanı genişletilmiştir. Sayın Cumhurbaşkanımız Recep Tayyip ERDOĞAN ın Başbakanlığı döneminde, 06 Nisan 2007 Cuma günü Kırıkkale yi ziyaretlerinde burada kıldığı Cuma namazından sonra şehrin merkezindeki bu caminin yıkılarak yerine, Kırıkkale nin sembolü olacak, Klasik Osmanlı üslubunda büyük bir cami yapılması için Diyanet İşleri Başkanlığına önerisi ile harekete geçilmiştir. Bunun üzerine, Diyanet İşleri Başkanlığı tarafından eski Camii nin yıkılarak yerine şehrin sembolü olacak, dini, sosyal ve kültürel ihtiyaçları karşılayacak ve şehrin siluetine damga vuracak, kentin simgesi hüviyetinde 2

3 abidevi bir şaheserin külliyesi ile birlikte inşa edilmesi kararlaştırılmıştır. Bunun için 2008 yılında Kırıkkale Belediye Başkanlığı tarafından Nur Camii ve Külliyesinin arsasında gerekli uygulama çalışmaları yapılarak toplam arsa alanı 9200 m2 ye çıkartılmıştır. Sonunda, bu hedefler dikkate alınarak 2008 yılında Türkiye Diyanet Vakfı tarafından Nur Camii ve Külliyesi projelendirilmiştir. Caminin tamamında ve Külliyesinin dış cephe mimarisindeki klasik uyum, Mimarbaşı Koca Sinan ın ustalık dönemi eseri olan Edirne Selimiye Cami inden örnek alınarak çağdaş imkân ve yorumlardan da istifade edilmek suretiyle özgün bir proje olarak hazırlatılmıştır. Bu şekilde gerekli plan ve projeler hazırlandıktan sonra, Eski Caminin yıkımına 2008 yılı Kasım ayında başlanmış ve Külliyenin temeli 20 Kasım 2009 tarihinde atılmıştır. İnşaat 2010 yılı ocak ayına kadar Türkiye Diyanet Vakfı Genel Müdürlüğü tarafından yürütülmüştür. Bu tarihten sonra Külliyenin inşaatı, İl Müftüsü başkanlığındaki TDV Kırıkkale Şubesi Yönetim Kurulu tarafından devam ettirilmiştir. Ayrıca 2011 yılı Haziran ayından itibaren İl Müftüsünün başkanlığında mimar ve mühendislerden oluşan bir heyet de inşaatın mimari ve teknik takibinde görev yapmıştır. Cami Külliyesinin 0.00 kotu altındaki bölümünün betonarme iskeleti, 31 Aralık 2010 tarihinde tamamlanmıştır. Camii katının yapımına, 01 Ocak

4 tarihinde başlanılmıştır. Camii nin kuzey tarafı yol düzenlemesi ise Belediye Başkanlığı tarafından 2015 yılında gerçekleştirilmiştir. Nihayet Camii ve Külliyesinin yapımı, tarihinde Müftülük Hizmet Binası dâhil olmak üzere bütün müştemilatıyla tamamen bitirilerek Devlet töreni ile Sayın Cumhurbaşkanımız Recep Tayyip ERDOĞAN tarafından hizmete açılmıştır. Camii ve Külliyesinin 2015 yılına göre keşif bedeli 45 milyon Türk Lirası iken, Yönetim Kurulu ve Teknik Heyetin azami gayreti ve inşaatın emanet usulü ile yaptırılması sayesinde 7 milyon Türk Lirası tasarrufla 38 milyon Türk Lirasına tamamlanmıştır. Sözü edilen Nur Camii ve Külliyesi; Türkiye Diyanet Vakfı Kırıkkale Şubesi Yönetim Kurulunun öncülüğünde Kırıkkale halkının, Devlet ve Hükümet erkânının, Diyanet İşleri Başkanlığının Valiliğimizin, Milletvekillerimizin, Kırıkkale Belediye Başkanlığının, Türkiye Diyanet Vakfı Genel Müdürlüğünün, Kırıkkale İl ve ilçe Müftülükleri ile diğer İl ve ilçe Müftülüklerinin, Din Görevlilerimizin ve Kur an Kursu Öğreticilerimizin önemli maddi ve manevi katkıları ile yapılmıştır. Camii ve Külliye başta Kırıkkaleliler olmak üzere bütün Yurt çapında büyük bir ilgi ve takdirle karşılanmıştır. Camii, Külliyesi ile birlikte abidevi bir eser olarak ulu camii özelliğini kazanmasından dolayı eski adı Nur Camii iken yeni adı Merkez Nur Camii olarak belirlenmiştir. 4

5 II-CAMİ VE KÜLLİYESİNİN YERLEŞİMİ: 1-Yerleşim: Merkez Nur Cami ve külliyesinin toplam arsa alanı 9200 metre karedir. Arsanın doğu-batı kenarları arasında beş metrelik bir kot farkı bulunmaktadır. Cami ve külliye, arsanın en yüksek kenar kotu seviyesindeki teras bahçe üzerine kurulmuştur. Arsanın teras katı 0.0 kot olarak esas alındığında, külliyenin kurulduğu teras bahçenin kodu altında ayrıca 3 katlı yapı inşa edilmiştir. Her birinin kat yüksekliği 4.5 metredir. Cami altından toplam yükseklik metredir. 2-Külliyede Bulunan Birimler: 5

6 Cami ve külliyenin doğu, batı ve kuzey avluları bulunmaktadır. Doğu cephesinde 11 adet, batı cephesinde 3 adet, kuzey doğu cephesinde müstakil bir adet olmak üzere toplam 15 adet kapalı revaklı mekanlar mevcuttur. Ayrıca batı cephesinde İl Müftülüğü hizmet binası, alt kotunda 430 kişilik konferans salonu, 400 kişilik fuaye alanı, 2 adet Derslik ve Yemek Salonu bulunmaktadır. Cami avlusundaki Revaklar; Kur an Kursu, Kütüphane ve Okuma Salonu, Türk-İslam El Sanatları Eğitim Bölümü, Türkiye Diyanet Vakfı Kırıkkale Şubesi Hizmet Büroları, Cenaze Bekleme Salonu, Diyanet Yayınları Tanıtım ve Satış Alanı ve Sohbet Salonu olarak düzenlenmiştir. Caminin kuzey doğusunda 16 kurnalı, havuzlu özel tasarımlı şadırvanı, Kuzey doğu köşesi giriş yol kotu seviyesinde özel tasarımlı Nur Çeşmesi Sebil Köşkü bulunmaktadır. Bu Sebil Köşkünün kuzey ve doğu yola bakan kenarında sebil muslukları vardır. Bu musluklardan, her zaman akan suyun yanında, asırlarca ecdadımız tarafından uygulanmış bir geleneği canlı tutmak maksadıyla özellikle kandil gecelerinde halka şerbet ikram edilmesi de hedeflenmektedir. Caminin kuzey batısındaki ana giriş büyük merdivenleri yanında, erkek ve kadınlar için Tuvalet ve Abdestlikler yer almaktadır. Kadın abdestlikleri bölümünde süt emzirme ve çocuk bakım odaları da bulunmaktadır. 6

7 3-Çevre Düzenlenmesi: Abdestlikler yanındaki dış mekanda özel bir peyzaj mimarisi uygulanmıştır. Bu kapsamda, iç bahçe ve çevre düzeninde peyzaj mimarisine uygun ağaçlandırma yapılmış; çiçek tarhları oluşturulmuş; buralara oturma grupları konularak çocuk oyun alanlarına yer verilmiştir. Ayrıca, Engellilerin camiye ve diğer sosyal alanlara rahat ulaşımı konusunda gerekli düzenlemeler yapılmıştır. Caminin mihrabı ve taç kapısı ile aynı aksta/yansımada yer alan ve eserin ana girişini vurgulayan şah kapısının doğu ve batı istikametinde devam eden ihata duvarları ile külliye çevrelenmiştir. Sözü edilen giriş kapısına ilaveten kuzey doğu ve güney doğu köşelerinden de camiye ulaşım için merdivenler bulunmaktadır. 7

8 III- MİMARİ VE TEKNİK ÖZELLİKLERİ 1-Mimari Uslup, Projesinde Görev Alan Mimar ve Mühendisler: Caminin mimarı, klasik özgün ve modern mimaride bir çok projeleri bulunan ve dini mimaride yetkinliği ile tanınan Mimar Necip DİNÇ tir. Cami, Mimarbaşı Koca Sinan ın ustalık dönemi eseri olan ve dini mimarimizin dünyaca zirvesi kabul edilen Edirne Selimiye Cami inden esinlenilerek ve çağdaş mimarinin imkân ve yorumlarından istifade ile sentez yapılarak, Edirne Selimiye Camii ve Taç Mahal sistemli 3 denge/kademe üzere özgün olarak projelendirilmiştir. Cami dışındaki 8

9 diğer ünitelerin mimarı, Mimar K. Mükerrem BARUT tur. Caminin ve Külliyesinin betonarme ve statik projeleri İnşaat Mühendisleri F. Gül YILDIZ ve Haluk ÖZÇELİK tarafından yapılmıştır. Minarelerin betonarme ve statik projesi ise, mimari dokuya uygun olarak İnşaat Mühendisi Doç Dr. Orhan DOĞAN tarafından yapılmıştır. 2-Cami ve Külliyenin İnşaat Alanı ve Kapasitesi: Cami ve Külliyesinin toplam inşaat oturum alanı 7200 metrekare, toplam kapalı alanı ise metrekaredir. Cami, 42 X 50 metre ebadında olmak üzere toplam 2100 metrekare alan üzerine inşa edilmiştir. Camiinin ana bölümü 34x40 metre ölçüsünde 1360 metrekare, mahfil katı 600 metrekare, son cemaat mahalli 340 metrekare olmak üzere kapalı ve yarı kapalı toplam alanı 2300 metrekaredir. Kapalı alanda ortalama 4 bin, açık alanda 6 bin kişi olmak üzere toplam kişi birlikte namaz kılabilmektedir. 3-İhrami Yükseliş Abideyi Eser: Caminin bir ana kubbe, 4 çeyrek kubbe, 12 tonozu ve 5 son cemaat kubbesi bulunmaktadır. Ana kubbenin yüksekliği 32 metre, iç çapı ise 20 metredir. Caminin ana kütlesi üç kademe ile ve ihramî bir yükselişle biçimlenmiştir. Böylece abidevî bir görünüş kazanmıştır. Bu ihrâmî yükselişin 11,20 kotunda câmiyi çepeçevre saran teras katı bulunmaktadır ikinci yükseliş kotunda ise, içeriden tonoz mekanlarla 9

10 dışarıdan aynalı kemer cephelerini ritimli basamaklı örtülerin çevrelediği geçiş kademesi bulunmaktadır. Bu kademenin dört köşesinde ise, iki cephesi açık revaklı soğan başlı kubbelerle örtülmüş teras köşk odaları bulunmaktadır. Köşelerdeki bu odalar, kubbeleri ile kitleyi dengelemektedir. Üçüncü ve son kademede ise, 22,40 metre yükseliş kotunda dört cepheyi ortalayan dört aynalı kemer ile köşelerde bulunan küçük yarım kubbelerden, aslan göğsü denilen sekiz geçiş elemanı ile sekizgen baldaken sistemle ana kubbe kasnağına geçilmiştir. Pencerelerin çevrelediği kubbe kasnağının üzerine ana kubbe oturtulmuştur. 10

11 11

12 Caminin sekiz fil ayağı istikameti, dış cephede ritimli bir şekilde yükselen payanda kademelerle vurgulanmıştır. Böylece ana kubbe kasnağına zengin bir silüet kazandırılmıştır. Fil ayaklarının nihai noktalarında bulunan dilimli soğan başı kubbelerle, ana kubbe çepeçevre taçlandırılmıştır. Camide ana gövdeye köşelerden giydirilen üçer şerefeli 61 metre yüksekliğinde dört adet minare bulunmaktadır. Esas kapalı mekanın kuzey cephesine birleşen son cemaat mahallindeki beş kubbe ve görkemli revaklarla caminin ahenkli terkibi sağlanmıştır. Mihrap aksındaki, kuzey girişte yer alan ve esas giriş kapısı olan taç kapıya ilaveten, doğu ve batıdaki yan 2 ana giriş ve çıkış kapısı ile caminin dört köşesinde bulunan 4 tali kapı ile beraber toplam 7 adet kapısı bulunmaktadır. Mahfil katına ise 3 çıkış merdiveni vardır. Caminin kuzeyindeki tali doğu ve batı kapılar sadece kadınlara ayrılmıştır. Caminin; kubbe altında 32 adet, 4 çeyrek kubbede 28 adet, aynalı 4 adet büyük kemerlerde 32 adet, 8 küçük kemerlerde 48 adet, teras köşklerinde 8 adet olmak üzere toplam 148 adet 1.sınıf Elvan Penceresi bulunmaktadır. Bunlara ilaveten kıble cephesinde 7 adet fevkalade müzeyyen ve 6 adet müzeyyen penceresi yer vardır. Ayrıca namaz kılınan ana 12

13 mekanda ve mahfil katında 50 adet açılıp kapanabilen pencere bulunmaktadır. IV- TEZYİNAT, MALZEME VE UYGULAMA: Merkez Nur Camii ve Külliyesi, inşaatında birinci kalite malzeme kullanılarak birinci sınıf işçilikle yapılmıştır. Ana gövdenin taşıyıcı sisteminin iskeleti betonarme inşaat tekniği ile kurulmuştur. Son cemaat mahalli ise klasik uygulamadaki inşaat tekniği ile yapılmıştır. 1-Uygulamada Sadelik: Camiinin içinde ve dışında sadelik esas alınmış olup mimari estetiği öne çıkaran prizmatik ve hacimsel ışık 13

14 gölge oyunlarından istifade edilmiştir. İnsana dinginlik/rahatlık veren bu sadelik içerisinde mihrap cephesinde en üst seviyeye ulaşmak üzere mekandaki dokuyu meydana getiren bölümlerin sanat incelikleri hiyerarşik bir mertebe ile artırılmıştır. Böylece cami içi mekanda mükemmel bir uyum, sanat ve estetik; dış mekanda abidevi ve heybetli bir yapı elde edilmiştir. 2-Taş ve Kurşun Kaplama Uygulaması: Dış cephe kubbe kasnağı, 10 cm kalınlığında tabii taş ile betona, çelik dübellerle angrajlanarak kaplanmıştır. İç mekanda ise, kotuna kadar aynı metotla 6 cm lik taşla kaplanmıştır. Duvar kalınlığı ortalama 1 metredir. Minareler ise, 30 cm betonarme ve içten bu betonarmeye bitişik ankrajlı 15 cm lik taşla kaplanarak yapılmıştır. Böylece cami gövdesi ve minareler arasında renk uyumu sağlanmış, şerefeler taştan mukarnaslı yapılarak estetik güzellik elde edilmiştir. Taş olarak, Beyaz Küfeki Yozgat Şefaatli Taşı ile kornişlerde ve vurgulanmak istenen diğer bazı kısımlarda Ankara Sincan Andezit Taşı kullanılmıştır. Cami ve Külliyesinde bulunan bütün kubbeler, çatılar ve saçaklar ise, 2 milimetre kalınlığında özel olarak imal ettirilen saf kurşun ile kaplanmıştır. 3-Kubbe Bakır Alem İşleri: Kubbe görünüşlerini tamamlayan alemler, özel olarak tasarlanmış ve bakır levhalardan dövülerek titiz bir 14

15 işçilikle biçimlendirilmiştir. Ana kubbe aleminin kazanı, dilimli olarak yapılmış ve armudilerle geçilerek uyum içerisinde lale ile tamamlanmıştır. Böylece ana alem bu alanda literatüre girecek şekilde yapılmıştır. 4-Mermer İşleri; Pencere söveleri ve alınlıklarında Siyah Kütahya Mermeri, sütunlarda Beyaz Marmara Mermeri kullanılmıştır. Kemerlerde kullanılan mermerler ise, almaşık/atlamalı düzende Beyaz Marmara Mermeri ile Siyah Kütahya Mermeridir. Caminin kıble cephesi çift kat revaklı olup, Sinan Halkası korkulukları ile zengin bir cephe oluşturulmuştur. İçeride ise sekiz köşeli aynalı fil ayakları, tonozlar, mukarnaslı geçiş elemanları, güzel bir işçilikle mütenasip bir şekilde uygulanmıştır. Mihrap, minber, kürsü, müezzin mahfili, revak sütunları, revak kemerleri, Sinan halkası korkulukları, önü açık alt köşe odacıklardaki isbit korkuluklar ve iç pencere söveleri ve alınlıkları, mihrap aksındaki/yansımasındaki taç kapısı, taç kapının iki yanındaki ihsan kapıları, itinalı bir işçilikle, beyaz ve damarsız Marmara Mermerinden yapılmıştır. Sahalarında örnek yapıtlardandır. 5-Çini İşleri: Mihrap cephesinde fil ayakları hizasındaki 127X705 cm ebadında 2 büyük çini pano ile aynı cephedeki pencere çini alınlıkları, tarihi İznik Çini tekniğinde, Cami çini panolarının şah eseri kabul edilen ve Mimarbaşı Koca 15

16 Sinan tarafından yapılan İstanbul Rüstem Paşa Camii mihrap çini panoları model alınarak el yapımında Kütahya da Altın Çini firmasına yaptırılmıştır. Çini panolar, bahar dalı, rûmî, hatâyî kompozisyonlu desenlerle kaplanmıştır. 6-Elvan, Müzeyyen ve Fevkalade Müzeyyen Pencereler: Mihrabın üzerindeki fevkalade müzeyyen ve müzeyyen pencerelerde, ana kubbede, tonoz aynalı kemerlerde, köşe küçük yarım kubbelerde ve bu kottaki aynalı kemerlerde bulunan pencerelerde, renkli camlar da kullanılmış, ancak renkli cam kompozisyonları yerlerine göre, derece derece azaltılmıştır. Bu şekilde caminin, yukarıdan aşağıya doğru süzülen ışıklarla aydınlık seviyesi mümkün olduğu kadar azami dereceye ulaşmıştır. 7-Hat Yazıları: Camideki hat sanatı, mihrap cephesinde mermer kuşak ile kuzey dış cephe mermer azısı; ana kubbede, aslan göğüslerinde, kapı ve pencere aynalarındaki mermer üzerine işlenmiş yazılar hat sanatımızın tekamül/gelişim seviyesini açık bir şekilde yansıtmaktadır. 16

17 Ana Kubbe göbeğine 5.70 metre çapında Al-i İmran suresi 3/189. ile 190. ayetleri yazılmıştır. Ayetlerin meali şöyledir; Yerin ve göğün hükümranlığı Allah ındır. Allah, her şeye hakkıyla gücü yetendir. Göklerin ve yerin yaratılışında, gece ile gündüzün birbiri ardınca gelip gidişinde selim akıl sahipleri için elbette ibretler vardır. 4 çeyrek kubbeye Haşr suresi 59/ ayetleri yazılmıştır. Ayetlerin mealleri şöyledir; O, kendisinden başka hiçbir ilah olmayan Allah tır. Gaybı da, görünen alemi de bilendir. O, kendisinden başka hiçbir ilah bulunmayan Allah tır. O, mülkün gerçek sahibi, kutsal (her türlü eksikliklerden uzak), barış ve esenliğin kaynağı, güvenlik veren, gözetip koruyan, mutlak güç sahibi, düzeltip ıslah 17

18 eden ve dilediğini yaptıran ve büyüklükte essiz olan Allah tır. Allah, onların ortak koştuklarından uzaktır. O, yaratan, yoktan var eden, şekil veren Allah tır. Güzel isimler O nundur. Göklerdeki ve yerlerdeki her şey O nu tesbih eder. O, mutlak güç sahibidir. Hüküm ve hikmet sahibidir Mihrabın sağında ve solunda kalan mermer kuşak üzerine Bakara süresi 2/255. Ayeti (Ayet El-Kürsi) yazılmıştır. Meali şöyledir; Allah, kendisinden başka hiçbir ilah olmayandır. Diridir, kayyumdur (varlığı kendinden, kendi kendine yeterli, yarattıklarına hakim ve onları görüp gözetendir.) O nu ne bir uyuklama tutabilir, ne de bir uyku. Göklerdeki her şey, yerdeki her şey O nundur. İzni olmaksızın O nun katında şefaatte bulunacak kimdir? O, kulların önlerindekileri ve arkalarındakileri (yaptıklarını ve yapacaklarını) bilir. Onlar O nun ilminden, kendisini dilediği kadarından başka bir şey kavrayamazlar. O nun kürsüsü, bütün gökleri ve yeri kaplayıp kuşatmıştır. (O, göklere, yere, bütün evrene hükmetmektedir.) Gökleri ve yeri koruyup gözetmek O na güç gelmez. O, yücedir, büyüktür. Caminin kuzey dış cephe alınlığına ise Nur Suresi 24/35. Ayeti yazılmıştır. Meali şöyledir; Allah, göklerin ve yerin nurudur. O nun nurunun temsili şudur; duvarda bir hücre, içinde bir kandil, kandil 18

19 de, bir cam fanus içinde. Fanus sanki inci gibi parlayan bir yıldız. Mübarek bir ağaçtan, ne doğuya, ne de batıya ait olan zeytin ağacından tutuşturulur. Bu ağacın yağı, ateş dokunmasa bile nerede ise aydınlatacak kadar berraktır. Nur üstüne Nurdur. Caminin ana merkezine kuzey ana girişinden, sağda kalan pencere alınlıklarına Fatiha suresi, solda kalan pencere alınlıklarına ise, İnşirah suresi yazılmıştır. Fatiha suresinin anlamı şöyledir; Esirgeyen ve Bağışlayan Allah ın adıyla. Hamd, Alemlerin Rabbi, Rahman, Rahim, hesap ve ceza gününün (ahiret günün) maliki Allah a mahsustur. Allah ım yalnız sana ibadet ederiz ve ancak senden yardım dileriz. Bizi doğru yola, kendilerine nimet verdiklerinin yoluna ilet, gazaba uğrayanlarınkine ve sapıklarınkine değil İnşirah suresinin anlamı ise şöyledir; (Ey Muhammed), senin göğsünü açıp genişletmedik mi? Belini büken yükünü, üzerinden kaldırmadık mı? Senin şanını yüceltmedik mi? Şüphesiz güçlükle beraber bir kolaylık vardır. Gerçekten, güçlükle beraber bir kolaylık vardır. Öyleyse, bir işi bitirince diğerine koyul. Ancak Rabbine yönel (yalvar)! 19

20 Caminin doğu dış cephe ana kapısı üzerinde; Hicr suresi 15/46. Ayeti yazılmıştır. Anlamı şöyledir Onlara (Allah a karşı gelmekten sakınanlara) Girin oraya (cennete) esenlikle, güven içinde denilir. İç cephe ana kapı üzerinde Al-i İmran suresi 37. Ayeti yazılıdır. Anlamı şöyledir; Rabbi O nu güzel bir şekilde kabul buyurdu Caminin batı dış cephe ana kapı üzerinde; Ta Ha suresi 20. Ayeti yazılmıştır. Anlamı şöyledir Ailene namazı emret ve kendin de ona devam et Dış cephe ana kapı üzerinde İbrahim suresi 40. Ayeti yazılıdır. Anlamı şöyledir; Rabbim, beni namaza devam edenlerden eyle, soyumdan da böyle kimseler yarat! Minberin sağ tarafında Müddessir suresi 2-3. Ayetleri yazılıdır. Meali şöyledir; Kalk da uyar, Rabbini yücelt Sol tarafında Nahl suresi 16/125. Ayeti yazılıdır. Meali şöyledir; Rabbinin yoluna, hikmetle, güzel öğütle çağır 20

21 8-Tezyinat İşleri: Ana kubbe başta olmak üzere aslan göğüslerinde, tonozlar, tavanlar ve diğer yerlerdeki tezyinat ve nakış işlerinde, bu sanatın zirvesi kabul edilen 16. asrın zevki selimi ve renk uyumu esas alınarak Kara Memi ekolü takip edilmiş ve özel olarak projelendirilerek bu sanatın nadide örnekleri sergilenmiştir. Ayrıca Taç kapının girişindeki mahfil altı tavanında, ahşap üstü kalemkari işler yapılmış ve altın varaklı olarak tavan kompozisyonu en yüksek bir seviyede uygulanmıştır. Tavanın kuzey duvarına ise 4 adet vav göz alıcı hat sanatıyla yazılmıştır. Mahfilin dört köşesindeki şehnişin tavanları naht tekniği ile kırmızı ve beyaz altın varaklar kullanılarak bezenmiştir. Tezyinat işlerinde 21

22 mimari dokunun açığa çıkarılmasına ve yazının da okunmasına dikkat edilmiştir. 9-Kündekari Ahşap İşleri; Taç kapının ahşap kanatları çift sinan halkası kündekârî ( çivisiz, fırınlanmış ağaçtan geçmeli) olarak; yan ana kapıların ahşapları ise, tek Sinan halkası kündekârî; diğer bütün tali kapılar ise, basit kündekârî tekniği ile klasik mimarimize uygun bir şekilde yaptırılmıştır. 10-Mukarnas İşçiliği; Ana kubbenin alt kotundaki köşe yarım kubbelerdeki; alt kottan geçiş elemanı olan mukarnaslı aslan göğüsleri, muhtelif kotlarda çepeçevre dolaşan profilli kuşaklar, kurdağzı geçişler, iç pençelerin etrafını dolaşan profiller caminin mimari dokusunu sergileyen ve zenginleştiren unsurlar olmuştur. 22

23 11-Avize, İç ve Dış Aydınlatmalar; Avizeler, klasik Osmanlı avize sistemi geliştirilerek özel olarak tasarlanmış ve pirinçten yaptırılmıştır. Kenarları ve altları Selçuklu motifleri ile süslenmiştir. Camide aydınlatma için kullanılması yanında, tezyinat unsuru olarak da işlev görmesi esas alınmıştır. Ana kubbede avize, kademeli olarak ölçüleri farklılaşan üç çemberden müteşekkil bir kompozisyona sahiptir. Caminin aydınlatma sistemi, teknolojinin imkânlarından azami derecede istifade edilerek özel olarak projelendirilmiştir. Avizelerin aydınlatmasına ilaveten, iç mekânda gizli iç aydınlatma ürünleri kullanılmış, böylece kademeli olarak, caminin bütün mekân dokusunun okunabilmesi/görülebilmesi imkânı sağlanmıştır. Dış aydınlatması ise bütün dış mimariyi 23

24 detayları ile okutarak yansıtabilecek derecede projelendirilmiş ve uygulanmıştır. Caminin ve külliyenin kütle ve siluetini açığa çıkaran bu aydınlatma sistemi sayesinde, şehir merkezinde parlayan yıldız gibi adeta bir ışık şöleni yaşanmaktadır. 12-Ses Sistemi: Camimizin ses düzeni için ciddi bir planlama yapılmış, içerdeki ve dışardaki homojen ses düzeninin sağlanabilmesi için, teknolojinin gelişmiş örnekleri kullanılmıştır. Cami içinde görüntü kirliliğini önlenmek bakımından kıble cephesinde uzun çubuklu ses armatörleri kullanılmış ve duvar içerisine gizlenmiştir. 13-Isıtma ve Havalandırma Sistemi; Camide tabandan ısıtma sistemi uygulanmıştır. Cemaatin kapasitesine göre kademeli olarak ısıtma yapılması imkânı vardır. Tabii havalandırma için açılabilir pencerelere ilaveten, arka köşelerdeki fil ayaklarının üst devamında ve ana kubbe altında yer alan ve cami içinden kumanda ile açılıp kapanma imkânı olan pencereler bulunmaktadır. Böylece camide tabii hava sirkülasyonunun teminine imkan sağlanmıştır. 14-Halı: Caminin halısı alev almaz yünden dokutulmuştur. Halı turkuaz renkte olup, üzerinde saf düzeninin sağlanması 24

25 için belirgin lale motiflerinden oluşan şeritler bulunmakta, dizlerin geleceği kısımlarda ise sönük şerit motifler yer almaktadır. V-YAPIMINDA ÇALIŞAN SANAT ERBABI KİŞİLER VE USTALAR: Merkez Nur Cami ve külliyesinin yapımında sahasında uzman ve en gözde sanat erbabı ile çalışılmıştır. Caminin hatları, Kahramanmaraşlı Hattat Arif YÜCEL tarafından yazılmıştır. Tezyinat projesi Mimar Nakkaş Muammer Semih İRTEŞ tarafından çizilmiş ve ekibi tarafından uygulanmıştır. Taş işçiliği, Bayburtlu Faris ARSLAN Usta ve ekibi tarafından yapılmıştır. Mermer işleri, Osmanlı dönemi işçiliği alanında son devrin nadide ustalarından Merhum Nihat KARTAL ın yetiştirdiği ustalar tarafından yapılmıştır. Müzeyyen ve elvan pencereler, bu alanda üstat Abdulkadir AYDIN usta tarafından yapılmıştır. Mukarnaslar, Osmanlı mukarnas tekniğini ve işçiliğini en iyi uygulayan, merhum Ali TURAN ustanın talebelerinden, Bahattin HARVANLIOĞLU ile Mehmet BURSA usta tarafından gerçekleştirilmiştir. Çini panolar ve alınlıkların uygulama çizimleri Desinatör Mehmet KOÇER tarafından yapılmıştır. Kündekari kapılar, alanında sayıları azalan ender ustalardan Ahmet YILÇAY tarafından yapılmıştır. Bakır Alemler, bu mesleğin son temsilcilerinden Erzurumlu İlham ZEYREK usta ve kalfası Hakan BOLAT tarafından yapılmıştır. 25

26 Aydınlatma projesi, bu alanda uluslararası ödüle sahip elektrik- elektronik mühendisi Ayrım Yaser TALU tarafından çizilmiş ve kontrolünde uygulanmıştır. VII- İDARİ VE TEKNİK HEYET Caminin ve Külliyesinin yapımında, tarihleri arası İl Müftüsü Osman ŞARKLI Başkanlığında, tarihleri arası İl Müftüsü Bekir GEREK Başkanlığında; Zeynel ÖCAL, Bahattin ATALAY, Kemal GÖZÜYUKARI ve Yusuf ÖZTEMEL den oluşan Türkiye Diyanet Vakfı Kırıkkale Şubesi Yönetim Kurulu görev yapmıştır. İnşaatın yapımında ise Haziran 2011 tarihinden itibaren İl Müftüsü ve Şube Başkanı Bekir GEREK başkanlığında, mesleki branşlarında kontrolörlük ve müşavirlik yapmak üzere Mimar Necip Dinç, Yüksek Mühendis Rahmi Sencer ÇELİK, İnşaat Mühendisi Hidayet KARACA, Mühendis Doç Dr. Orhan DOĞAN, Elektrik Elektronik Mühendisi ve Aydınlatma Uzmanı Ayrım Yaser TALU, Elektrik Mühendisi Cevat E. DOĞAN, İç Mimar Melike ÖZRENK (Külliyde), Peyzaj Mimarı Azra ÖZGÜR den (çevre düzenlemesinde) oluşan teknik bir heyet görev yapmıştır. Ayrıca İnşaat Mühendisi Hidayet KARACA Şubat 2010 tarihinden itibaren Şantiye Şefi olarak görev yapmıştır. 26

27 VIII-TEŞEKKÜR: Cami ve Külliyesinin yapılması konusunda ilgili bütün kurumları harekete geçiren ve bu konuda öncülük yapan Sayın Cumhurbaşkanımız Recep Tayyip ERDOĞAN a, inşaatın başından itibaren her türlü desteğini ve ilgisini esirgemeyen Sayın Başbakan Yardımcımız Prof. Dr. Beşir ATALAY a, inşaatın temelinden hizmete açılışına kadar sürekli seyrini takip eden ve her türlü desteği veren Diyanet İşleri Başkanımız Sayın Prof. Dr. Mehmet GÖRMEZ e, Cami ve Külliyesinin projelendirilmesinde ve temelinin atılmasında çok büyük emek ve gayretleri bulunan dönemin Diyanet İşleri Başkanı Sayın Prof. Dr. Ali BARDAKOĞLU na, Camii ve Külliyesinin projesini hazırlatan ve temelini atarak inşaatı başlatan Türkiye Diyanet Vakfı Mütevelli Heyetine, şükranlarımızı arz ederiz. Hayırsever halkımız başta olmak üzere görev süreleri boyunca desteklerini ve katkılarını esirgemeyen Sayın Valimiz Ali KOLAT a, inşaat suresince bize desteğini esirgemeyen Sayın Milletvekillerimize, Sayın Belediye Başkanlarımız Veli KORKMAZ ve Mehmet SAYGILI ya, Caminin ilk arsasını bağışlayan hayırsever Merhum Tevhit KUTAY a, Caminin ve Külliyesinin arsasının genişletilmesinde ve Türkiye Diyanet Vakfına 27

28 kazandırılmasında emeği geçen, dönemin Belediye Başkanlarına ve İl Müftülerimize, Camii ve Külliyesinin projelendirilmesi ile temelinin atılarak inşaatın başlatılmasında büyük emekleri olan Türkiye Diyanet Vakfı Genel Müdürlerine, KOMAŞ firmasına, dönemin Mimar ve Mühendisleri ile İl Müftüsü Osman ŞARKLI ya, maddi ve manevi katkılarını esirgemeyen Kırıkkale İl Müftülüğü İdari Personeline, Din görevlilerine, Kur an Kursu Öğreticilerine ve ilçe Müftülerimiz ile maddi desteklerini esirgemeyen diğer İl ve İlçe Müftülüklerine, inşaatta çalışan ve emeğini esirgemeyen bütün mimar, mühendis, sanat erbabı, usta, firma yetkililerine ve işçilere, isimlerini zikredemediğimiz veya zikredilmesini istemeyen ve katkılarını esirgemeyen herkese teşekkür ederiz. Sonuç olarak; Türkiye Diyanet Vakfı Kırıkkale Şubesi Yönetim Kurulunun öncülüğünde kollektif ve özverili bir çalışmanın neticesinde ülkemiz bir ŞAHESER e, Kırıkkale ilimiz bir ULU MABEDE kavuştu. Emeği geçen, maddi ve manevi katkı veren herkesten Allah razı olsun. Amin Türkiye Diyanet Vakfı Kırıkkale Şubesi Yönetim Kurulu Adına Bekir GEREK İl Müftüsü ve Şube Başkanı 28