Tablo 9. Tesisin Adı Baruthane Yenibosna Halkalı Hekimbaşı Küçükbakkalköy Aydınlı Silivri. Tablo 10

Transkript

1 158 Aydınlı (Tuzla), Hekimbaşı (Ümraniye), Küçükbakkalköy (Kadıköy) deki katı atık transfer istasyonlarından, katı atık düzenli depolama alanlarına semitreylerle taşınması ile çevre kirliliğinin önüne geçilmiş, taşıma işleri daha az sayıda araçla yapılarak yakıt, işgücü ve zaman tasarrufu sağlanmıştır. Ayrıca semitreylerle taşıma sayesinde 72 m³ katı atık tek seferde düzenli depolama alanına taşınmakta, bu sayede mevcut aktarma merkezlerinin katı atık kabul kapasiteleri artmakta, trafikteki araç sayısında ciddi sayıda azalma olmaktadır. Bunun yanında transfer istasyonlarının sayısının artırılmasına yönelik çalışmalar devam etmektedir. Avrupa yakasındaki aktarma istasyonlarına günde ortalama ton, Anadolu yakasındaki aktarma istasyonlarına ise günde ortalama ton evsel atık kabul edilmektedir. Tablo 9 Tesisin Adı Baruthane Yenibosna Halkalı Hekimbaşı Küçükbakkalköy Aydınlı Silivri Planlanan Kapasite (Gün/) Katı Atık Transfer İstasyonu Bilgileri Fiili Kapasite (Gün/ton) Düzenli Depolama Alanına Uzaklık (km) Semitreyler Sayısı (Adet) ATIK YÖNETİMİ İstanbul da toplanan ve transfer merkezlerine getirilen katı atıklar Asya yakasında Şile/ Kömürcüoda Düzenli Depolama Alanında, Avrupa yakasında Eyüp/Odayeri Düzenli Depolama Alanında depolanarak bertaraf edilmektedir. Odayeri Düzenli Depolama Sahasında günlük ton, Kömürcüoda da ise ton atık depolanabilmektedir. Stratejik Hedef 5.2 Atık Yönetimini Etkinleştirmek. Tablo 10 Düzenli Depolama Alanları Bilgileri Atıkların Toplanması, Depolanması ve Bertarafı Evsel Katı Atıkların Toplanması, Transferi ve Bertarafı 5216 sayılı Büyükşehir Belediyesi kanununun 7. Maddesine göre Büyükşehir Belediyesi; katı atıkların kaynakta toplanması ve aktarma istasyonuna kadar taşınması hariç katı atıkların ve hafriyatın yeniden değerlendirilmesi, depolanması ve bertaraf edilmesine ilişkin hizmetleri yerine getirilmesi, bu amaçla tesislerin kurulması, kurdurulması, işletilmesi veya işlettirilmesi ile ilgili sorumlu tutulmuştur. Ayrıca evsel atıkların toplanması görevi ilçe belediyelerine verilmiştir. İstanbul genelinde tüm ilçelerde ortalama günde ton katı atık toplanmaktadır. Odayeri Kömürcüoda Toplam Alan Serili Alan Toplam Depolama Tahmini Ömür 266 ha 94 ha 41,5 milyon ton ha 50 ha 18,8 milyon ton 2030 Grafik 8. Düzenli Depolama Alanlarında Depolanan Evsel Atık Miktarları (bin ton) Atıkların Avrupa Yakası nda Yenibosna (Bahçelievler), Baruthane (Şişli), Halkalı (Küçükçekmece), Silivri ve Anadolu Yakası nda

2 159 Grafik 9. Gemilerden Alınan Atık Miktarları (m³) Çöp Sızıntı Suyu Arıtma Düzenli Depolama Sahalarında oluşan sızıntı suyunun yüksek kirlilik yükü membran arıtma sistemi nitrifikasyon, denitrifikasyon havuzlarının devamında ulltrafiltrasyon ve nanofiltrasyon membran sistemleriyle fiziksel, kimyasal ve anaerobik yöntemlerle giderilmektedir. Tablo 11 Tesis Odayeri Kömürcüoda TOPLAM Çöp Sızıntı Suyu Arıtma Verileri (m3) Kapasite (m3/gün) Arıtılan miktar (m3) TOPLAM Hafriyat Toprağı ve İnşaat Yıkıntı Atıklarının Yönetimi Sızıntı Suyu Toplama Havuzu, yılı içerisinde nihai depolama alanları ile toprağının tekrar kullanılması ve geri kazanılması amacı ile izin verilmiş olan alanlarda (Proje Bazlı Depolama Alanları) bertaraf edilmiş olan hafriyat toprağının bölgelere göre kapasite analizini içeren istatistikî bilgiler aşağıdaki tabloda belirtilmektedir. Tablo 13 Gemilerden Atık Toplama Gemilerden Atık Alınması ve Atıkların Kontrolü Yönetmeliği çerçevesinde 9 adet kiralık ve 2 adet İdaremizin lisanslı atık alım gemileriyle Marpol EkI Petrol Türevli (sintine suyu, slop, slaç, kirli balast, atık yağ vb.) atıklar, EkII zehirli sıvı, EkIV pis su ve EkV çöp atıkları toplanmaktadır. Yıllara Göre Bertaraf Edilen ve Geri Kazanılan Hafriyat Toprağı/ İnşaat Yıkıntı Atığı Miktarları Bertaraf Edilen Hafriyat Toprağı Miktarı Bertaraf Edilen İnşaat Yıkıntı Atığı Miktarı Geri Kazanılan Hafriyat Toprağı Miktarı Geri Kazanılan İnşaat Yıkıntı Atığı Miktarı İdari Yaptırım Ölçü Mevcut Toplam Bin Adet Milyon TL Yürütülen atık alım hizmeti atık alım gemileriyle Gemilerden Atık Alınması ve Atıkların Kontrolü Yönetmeliği Çerçevesinde Uygulanacak Ücretler ve Esaslar Hakkında Tebliğinde belirtilen hususlardaki ücret tarifesine göre gemilerden atık alım hizmetleri yürütülmektedir. Tablo Yılı Hafriyat Toprağı ve/veya İnşaat/Yıkıntı Atığı Depolama Alanlarının Kapasite Analizi Yılı Başında Depolama Alanı Kapasitesi (m3) Nihai Depolama Alanları Proje Bazlı Depolama Alanları TOPLAM (m3) TOPLAM (ton) Gemilerden Alınan Atık Miktarları (m³) Ölçü Birimi Atık Toplanan Gemi Adet Alınan Atık Miktarı m Tablo İSTANBUL BÜYÜKŞEHİR BELEDİYESİ I FAALİYET RAPORU Yılı İçinde Yılı İçinde Yılı Sonunda Depolama Depolama Yeni İzin Verilen Depolama Alanı Alanlarında Bertaraf alanlarında Kalan Dağılım Kapasitesi (m3) Edilen Miktar (m3) Kapasite (m3) Oranı % , ,

3 160 Grafik 10. Hafriyat Toprağı ve İnşaat/Yıkıntı Atıkları Depolama Sahalarında Bertaraf Edilen Hafriyat Toprağının Yıllara Göre Dağılımı (m 3 ) Kaynak: Çevre Koruma ve Kontrol Daire Başkanlığı, Tehlikeli Atıkların Toplanması ve Denetimi Atık Piller İstanbul genelinde, Çevre ve Orman Bakanlığınca atık pillerin ayrı toplanması, taşınması, geri kazanılması ve bertarafında yetkilendirilmiş kuruluş olan TAP (Taşınabilir Pil Üreticileri ve İthalatçıları Derneği) İstanbul Büyükşehir Belediyesi ile atık pillerin yönetimi faaliyetlerini koordineli olarak beraber yürütmektedir. Atık piller özel kutu ve bidonlarda biriktirilmekte ve araçlar ile toplatılmakta, toplanan maddeler düzenli depolama alanında inşa edilen sızdırmazlık özelliğine sahip beton haznelere gömülerek bertaraf edilmektedir. Kaynağında ayrı toplanan piller Kemerburgaz da bulunan piller için ayrılmış özel geçirimsiz atık pil depolarında ve İSTAÇ A.Ş. nin İstanbul Şile de yaptırarak yılında faaliyete geçirdiği Yerüstü Endüstriyel Depolama Sahasında bertaraf edilmektedir. Bu sayede çevreye zarar vermelerinin önüne geçilmektedir. Atık pillerin toplanması, taşınması ve bertarafı çalışmaları yılı itibariyle İstanbul genelinde tüm ilçelerde uygulanmaktadır. Grafik 11. Depolanan Atık Pil Miktarı (ton) Tıbbi Atıklar İstanbul genelinde, 20 yatak kapasitesi üstündeki ve 20 yatak kapasitesi altındaki 252 sağlık kuruluşundan yılında ton tıbbi atık toplanmıştır. Düzenli olarak toplanan tıbbî atıklar, Kemerburgaz Odayeri ndeki tıbbi atık yakma tesisinde yakılarak bertaraf edilmektedir. 24 ton/gün kapasiteli tıbbi atık yakma tesisinde tıbbi atıklar 1000 C ile 1200 C arasında yakılmakta ve yanma sonucunda hacimsel olarak % 95, kütlesel olarak % 75 azaltılarak bertaraf edilmektedir. Tıbbi Atık Bertaraf Tesisinde yakılan atıkların külleri ise düzenli depolama sahasında, ancak diğer atıklardan ayrı olarak depolanmaktadır. Yakma tesisinde tıbbi atık bertarafı yapılırken aynı zamanda elektrik enerjisi de üretilmektedir. Yaklaşık 0,5 MW kapasiteli türbin jeneratör yardımıyla üretilen enerji hem tesis bünyesinde hem de çevredeki idari binalarda kullanılmaktadır. Grafik 12. Toplanan Tıbbi Atık Miktarı (ton) Ambalaj Atıklarını Kaynağında Ayrı Toplama Çevreye zarar verecek şekilde doğrudan ve dolaylı bir şekilde alıcı ortama verilmesinin önlenmesi ve ekonomiye kazandırılması için plastik, cam, metal, kağıtkarton, kompozit gibi ambalaj atıkları kaynağında (ev, endüstri, ticarethane, işyeri, okul, hastane, vb.) diğer evsel atıklardan ayrı olarak biriktirilmekte, toplanmakta, taşınmakta ve ayrıştırılması yapılarak geri dönüşümü projesi İSTAÇ A.Ş. tarafından yürütülmektedir. Bu proje kapsamında şu ana kadar toplam 26 ilçe ile protokol imzalanmış ve uygulama planı hazırlıklarına başlanmıştır. Diğer ilçelerle protokol görüşmeleri ise devam etmektedir Grafik 13. Kaynağında Ayrıştırılarak Toplanan Ambalaj Atığı Miktarı (ton)

4 161 Geri Kazanım Atıkların geri kazanımı konusundaki dünyadaki eğilim doğrultusunda, oluşan atıkların maksimum geri kazanımı ile çevreye en az zararla bertaraf edilmesi gerçekleştirilmekte bunun yanında ekonomiye de fayda sağlanmaktadır. Organik Atıkların Kompostlaştırılması Kompost, gübreden farklı olarak, toprağı ıslah edici, organik değeri yüksek malzemedir. İçerisine azot ve fosfor verilerek istenilen şekilde gübre elde edilir. Kompost zemin ve toprağın boşluk hacmini arttırır, havalandırılmasını sağlar, kolay işlenmesini sağlar, su tutma kabiliyetini artırır, organik madde değerini artırır, besin maddelerinin daha iyi kullanılmasını sağlar. Kurulan tesislerde hal, pazar yeri, park bahçeler ve mutfaklardan çıkan organik menşeli atıklar, kompostlaştırılarak geri kazanılmaktadır. Çöp Gazından Enerji Üretimi Katı atıklardan vahşi depolama sahalarında oluşan gazlar aktif toplama sistemiyle, yerleştirilen özel borular yardımıyla toplanmakta, böylece kontrol dışı oluşan gazların çevreye zarar vermeden bertarafı sağlanmakta ve patlama riski azaltılmaktadır. Depolama sahalarında oluşan metan içerikli çöp gazının sağlıklı bir şekilde toplanması ve toplanan gazdan da enerji üretilmesi için Odayeri (16MW) ve Kömürcüoda (8MW) düzenli depolama sahalarında şu anda toplam 24 MW kurulu güce sahip 2 adet LFG (Land Fill Gas) tesisi kurulmuştur. Grafik 16. Çöp Gazından Üretilen Elektrik Enerjisi (MWh) Grafik 14. Yıllara Göre Kompost (015 mm) Üretim Verileri (ton) Deniz Atıklarının Geri Kazanımı Petrol türevli atıklar susuzlaştırılmak üzere Haydarpaşa Atık Kabul Tesisine, zehirli sıvı atıkları lisanslı bertaraf tesislerine, pis sular ve petrol türevli atıklardan ayrıştırılarak kimyasal arıtmaya tabi tutulmak suretiyle deşarj kriterlerine uygun hale getirilen sular İSKİ kanalizasyon sistemine deşarj edilmektedir. Çöp atıkları karadan aktarma istasyonlarına veya düzenli depolama sahalarına gönderilmektedir. Grafik 15. Kompost Üretim Tesisi Verileri (ton) Haydarpaşa Atık Kabul Tesisi; petrol ve petrol türevi atıkları (sintine suyu, slop, slaç, kirli balast, atık yağ vb.) susuzlaştırmaktadır. Amacımız; bu tesis ile gemi atıklarının kontrolünün sağlanarak, deniz kirliliğinin kontrol altına alınması ve bu süreç neticesinde elde edilen petrol ve petrol türevli ürünlerin geri kazanımı sağlamaktır. Grafik 17. Petrol Türevi Atık ve Susuzlaştırılarak Geri Kazanıma Gönderilen Miktarlar (m 3 ) mm Üzeri Malzeme (ton) mm Üretilen Kompost (ton) Kompost Tesisine Gelen Atık (ton) İSTANBUL BÜYÜKŞEHİR BELEDİYESİ I FAALİYET RAPORU Petrol Türevli Atık (m 3 ) Susuzlaştırılarak Geri Kazanıma Gönderlen Miktar (m 3 )

5 162 Geri Dönüşüm Toplanan her türlü atıkların ayrıştırma yoluyla veya yerinde ayrı toplama ile ekonomiye geri kazandırılması faaliyetidir. Bu kapsamda plastik, cam, kağıt gibi ambalaj atıkları ayıklanarak ve inşaat atıkları kırıcı tesislerde kırılarak ekonomiye geri dönüşümü sağlanmaktadır. Ambalaj Atıklarının Geri Dönüşümü Ambalaj atıklarının geri dönüşümü Büyükşehir Belediyesinin yetki devri yaptığı İSTAÇ tarafından projelendirilmiştir. Bu proje kapsamında ilçe belediyeleri ile protokoller yapılmış; kaynağında ayrı toplama, kompost ve geri kazanım tesisinin ayıklama kısmından çıkan geri dönüşümlü plastiklerin granül haline getirilmesi için tesis kurulması ve geri dönüşümsüz atıkların çimento fabrikalarında alternatif yakıt olarak değerlendirilmesi amacıyla 2025 ton/saat kapasiteli ATY (Atıktan Türetilmiş Yakıt) Tesisi yılında kurulmuştur. Bu tesis, termal sisteme geçişin ilk adımıdır. yılı içerisinde günlük ortalama 8 ton, yıllık ise ton atıktan türetilmiş yakıt üretilmiştir. Grafik 18. Elle Ayıklanarak Geri Dönüşümü Sağlanan Ambalaj Atığı Miktarı (ton) Elektronik Atıkların Geri Dönüşümü İstanbul Yerel Elektronik Atıkların Sürdürülebilir Yönetim Projesi (SMILE), AB nin bir kısmını finanse ettiği, İstanbul Büyükşehir Belediyesi nin de liderliğini yaptığı bir projedir. Proje tarihinde başlamış olup, tarihinde tamamlanmıştır. Ancak proje sürdürülebilir olduğundan, İstanbul Büyükşehir Belediyesi projeye kendi imkanları ile devam etmektedir. Proje kapsamında Edirnekapı bölgesinde kurulan atölyede, İstanbul genelinde bilgisayar ve çevre birimleri toplanarak; tamir edilebileceklerin, tamir edilerek yeniden kullanımı, geri kazanılabilecek olanların geri kazanımı, tamiri ve geri kazanımı mümkün olmayanların zararsız hale getirilmesi ve parçalanarak bertarafı sağlanır. Tamir edilen ve yeniden oluşturulan bilgisayarlar, ihtiyaç dahilindeki okullara, yardım kuruluşlarına, vakıflara ve ihtiyaç sahiplerine dağıtılmaktadır. Proje kapsamında yılında toplam adet elektronik atık ünitesi toplanmıştır. Bunlardan 366 adet ünite geri kazanılmış, ünite ise geri dönüştürülmüştür.