Dr. MURAT YILDIRIM ULUSLARARASI VERGİ HUKUKU NDA TAHKİM

Ebat: px

Şu sayfadan göstermeyi başlat:

Download "Dr. MURAT YILDIRIM ULUSLARARASI VERGİ HUKUKU NDA TAHKİM"

Süleiman Tansel
7 yıl önce
İzleme sayısı:

1 Dr. MURAT YILDIRIM ULUSLARARASI VERGİ HUKUKU NDA TAHKİM

2 İÇİNDEKİLER ÖNSÖZ... vii İÇİNDEKİLER...ix KISALTMALAR...xix 1.GİRİŞ...1 I. KAVRAM VE TERİM Kavram...1 a. Tanım...1 b. Unsurlar...4 aa. Anlaşma...4 bb. Uyuşmazlık...5 cc. Hakem ya da Uluslararası Organizasyon...6 dd. Uyuşmazlığın Çözülmesi Usulü Terim...7 II. TAHKİMİN YAKIN KAVRAMLARDAN AYIRTEDİLMESİ Yargılamadan Ayırt Edilmesi Görüşmeden Ayırt Edilmesi Arabuluculuktan Ayırt Edilmesi Dostça Girişimden Ayırt Edilmesi Araştırma ve Soruşturmadan Ayırt Edilmesi Uzlaştırmadan Ayırt Edilmesi Bilirkişilikten Ayırt Edilmesi...15 III. KONUNUN SINIRLANDIRILMASI VE PLAN...16

3 x Birinci Bölüm ULUSLARARASI VERGİ TAHKİMİNİN TARİHSEL VE NEDENSEL SÜRECİ 2.TARİHSEL SÜREÇ...19 I. TAHKİMİN ULUSLARARASI HUKUKTA GELİŞİMİ Uluslararası Kamu Hukuku...19 a Pasifik Sözleşmeleri b Milletler Cemiyeti Genel Senedi...21 c Tahkim Usulü Hakkında BM Model Kuralları...21 d Deniz Hukuku Sözleşmesi Uluslararası Özel Hukuk a New York Sözleşmesi b Avrupa (Cenevre) Sözleşmesi c ICSID (Washington) Sözleşmesi II. TAHKİMİN ULUSLARARASI VERGİ HUKUKUNDA GELİŞİMİ Uluslararası Örgütler a. Milletler Cemiyeti Çalışmaları b. Birleşmiş Milletler Çalışmaları c. OEEC ve OECD Çalışmaları d. ICC Çalışmaları...33 e. IFA Çalışmaları Ulusüstü Bütünleşme: AB...35 III. TAHKİMİN TÜRK HUKUKUNDA GELİŞİMİ NEDENSEL SÜREÇ...41 I. ULUSLARARASI VERGİ UYUŞMAZLIKLARININ ORTAYA ÇIKIŞI Uluslararası Vergi Anlaşmaları Uluslararası Vergi Anlaşmalarından Doğan Uyuşmazlıklar... 44

4 II. ULUSLARARASI VERGİ UYUŞMAZLIKLARININ ÇÖZÜMÜNDE KARŞILIKLI ANLAŞMA USULÜ Karşılıklı Anlaşma Usulü Karşılıklı Anlaşma Usulünden Kaynaklanan Sorunlar a. Ulusal Hukuk Sistemleri Yönünden Sorunlar b. Vergi Mükellefleri Yönünden Sorunlar...57 c. Devletler Yönünden Sorunlar Karşılıklı Anlaşma Usulüne Alternatif: Uluslararası Vergi Tahkimi a. Vergi Mükellefleri Yönünden Uluslararası Vergi Tahkimin Gerekçeleri b. Devletler Yönünden Uluslararası Vergi Tahkiminin Gerekçeleri...67 xi İkinci Bölüm ULUSLARARASI VERGİ TAHKİMİ MODELLERİNE TOPLU BAKIŞ 4. TEORİDE VE UYGULAMADA TAHKİM MODELLERİ...71 I. TAHKİM TÜRLERİ Tahkim Sürecinin Başlaması Yönünden: Zorunlu Tahkim- Zorunlu Olmayan Tahkim Tahkim Organının Sürekliliği Yönünden: Ad-Hoc Tahkim- Kurumsal Tahkim Hakem Kararının Etkisi Yönünden: Bağlayıcı Tahkim- Bağlayıcı Olmayan Tahkim...76 II. TEORİDE TAHKİM MODELLERİ Tahkim Sürecinin Başlaması Yönünden a. Zorunlu Olmayan Tahkim Modelleri aa. Pierre Kerlan Önerisi bb. Carl S. Shoup Önerisi...78

5 xii b. Zorunlu Tahkim Modelleri...79 aa. IFA Önerileri...79 bb. Lindencrona-Mattsson Önerisi cc. ICC Önerisi dd. Altman Önerisi Hakem Kararının Etkisi Yönünden a. Bağlayıcı Tahkim Modelleri b. Bağlayıcı Olmayan Tahkim Modelleri Tahkim Organının Sürekliliği Yönünden a. Ad Hoc Tahkim Modelleri b. Kurumsal Tahkim Modelleri III. UYGULAMADA TAHKİM MODELLERİ Tahkim Sürecinin Başlaması Yönünden a. Zorunlu Olmayan Tahkim Uygulamaları b. Zorunlu Tahkim Uygulamaları aa. Çifte vergilendirmeyi Önleme Anlaşmalarında bb. OECD Model Anlaşmasında cc. Avrupa Birliği Tahkim Anlaşmasında Hakem Kararının Etkisi Yönünden a. Bağlayıcı Tahkim Uygulamaları b. Bağlayıcı Olmayan Tahkim Uygulamaları Tahkim Organının Sürekliliği Yönünden a. Ad Hoc Tahkim Uygulamaları b. Kurumsal Tahkim Uygulamaları

6 xiii Üçüncü Bölüm ULUSLARARASI VERGİ TAHKİMİNİN TEMELLENDİRİLMESİ 5. DEVLETİN YARGILAMA YETKİSİ DEVLET EGEMENLİĞİ AÇISINDAN SINIRLAR I. DEVLET EGEMENLİĞİ Devlet Egemenliğinin Sınırları a. Kişisellik İlkesi b. Ülkesellik İlkesi Vergisel Egemenlik II. DEVLETİN YARGILAMA YETKİSİNİN SINIRLARI Uluslararası Hukuk Açısından a. Devletin Yargılama Yetkisi b. Devletlerin Yargı Bağışıklığı c. Devletlerin Egemen Eşitliği Vergi Hukuku Açısından DEVLETİN YARGILAMA YETKİSİNİN DEVRİ: ANAYASA AÇISINDAN SINIRLAR I. YARGILAMA YETKİSİNE İLİŞKİN ANAYASAL DÜZENDE TAHKİM: ANAYASA, m Tahkim Kurulunun Bağımsız Mahkeme Olup Olmadığı Sorunu Tahkim Kurumunun Anayasal Olup Olmadığı Sorunu Uluslararası Vergi Tahkimi ve Anayasa Değişikliği Gereksinimi II. VERGİLENDİRME YETKİSİNE İLİŞKİN ANAYASAL DÜZENDE TAHKİM Verginin Yasallığı İlkesi Açısından Vergide Eşitlik İlkesi Açısından

7 xiv III. KİŞİ HAKLARINA İLİŞKİN ANAYASAL DÜZENDE TAHKİM Genel: Tahkim Başvurusu ile Yargısal Başvuru Arası İlişki Açısından Özel: Adil Yargılanma Hakkı Açısından: İHAS 6, Anayasa 36, 37, a. İHAS b. Anayasa aa. Tahkim Usulü ile Ulusal Yargılamanın Eşzamanlı Olarak Tercih Edilebilmesi bb. Tahkim Usulü ya da Ulusal Yargılama Arasında Seçim Yapılması cc. Rıza Olmadan Ulusal Yargı Yerlerine Müracaat Hakkının Ortadan Kalkması dd. Hakem Kararı ile Ulusal Yargı Süreci Arasında Seçim Yapılabilmesi Dördüncü Bölüm ULUSLARARASI VERGİ TAHKİMİNİN HUKUKSAL DÜZENİ 7. TAHKİMİN MADDİ VE ŞEKLİ KOŞULLARI I. TAHKİMİN MADDİ KOŞULLARI Uluslararası Vergi Uyuşmazlığının Varlığı Karşılıklı Anlaşma Usulünün Tüketilmesi Tahkim Başvurusunda Uzlaşılması Tahkim İçin Vergi Mükellefinin Rızasının/Talebinin Bulunması Ulusal Yargı Organlarınca Verilmiş Bir Kararın Bulunmaması II. TAHKİMİN ŞEKLİ KOŞULLARI...181

8 1. Hakem Kurulunun Oluşturulması a. Hakem Sayısı ve Başkanın Atanması b. Hakem Atanmasında Süre Sınırlaması c. Yedek Hakemlerin Belirlenmesi Hakemlerin Değiştirilmesi Hakem Kuruluna İlişkin Koşullar a. Niteliksel Koşullar b. Yetkisel Koşullar aa. Hakemin Bağımsızlığı bb. Hakemin Sır Saklama Yükümlülüğü cc. Hakeme Bilgi Sağlanması dd. Hakem Ücreti III. TAHKİM USULÜ Tahkim Sürecine Katılıma İlişkin Kurallar Tahkim Sürecine İlişkin Kurallar Tahkim Yerine İlişkin Kurallar Tahkim Masraflarına İlişkin Kurallar TAHKİMİN SONUCU: HAKEM KARARI I. HAKEM KARARININ OLUŞUMU Kararda Uygulanacak Hukuk Karar Verme Süresi Kararın Verilmesi Kararın Yayınlanması II. HAKEM KARARININ SONUCU Kararın Bağlayıcılığı Kararın Uygulanması (Tenfizi) a. Tenfiz b. Süre Kararın Diğer Vergi Mükelleflerine Etkisi Kararın Dava Açma Hakları Üzerindeki Etkisi xv

9 xvi Beşinci Bölüm ULUSLARARASI VERGİ UYUŞMAZLIKLARINDA ULUSLARARASI MAHKEMELERİN FONKSİYONU VE ÖN KARARLAR 9. ULUSLARARASI MAHKEMELER I. AVRUPA ADALET DİVANI Avrupa Adalet Divanı nın Tahkim Yetkisi Avrupa Adalet Divanı nın Tahkim Yetkisi ve ABTS Usul Kuralları Uygulanacak Hukuk II. ULUSLARARASI ADALET DİVANI Uluslararası Adalet Divanı nın Yetkisi a. Ad Hoc Yetkilendirme b. Anlaşma Yoluyla Yetkilendirme c. Bildiri ile Yetkilendirme Hukuki Uyuşmazlık Gereksinimi Usul Kuralları Karar III. ULUSLARARASI ADALET DİVANI VE AVRUPA ADALET DİVANI KARARLARININ SONUÇLARI Kararların Bağlayıcı Niteliği a. Devletler Açısından b. Vergi Mükellefi Açısından Kararların Diğer Vergi Mükelleflerine Etkileri ÖN KARARLAR I. ULUSLARARASI VERGİ UYUŞMAZLIKLARINDA ÖNKARAR USULÜ II. AAD VE ÖN KARAR USULÜ

10 xvii 1. Ön Karar İçin AAD nın Yetkilendirilmesi Ön Karara İlişkin Usul Kuralları Uygulanacak Hukuk Ön Kararın Bağlayıcı Niteliği Ön Kararın Diğer Vergi Mükellefi Üzerindeki Etkileri III. UAD NIN TAVSİYE YETKİSİ VE UAD NIN VERGİ KONULARINDA ÖN KANAAT BİLDİRMESİ ÖNERİSİ SONUÇ KAYNAKÇA

Benzer belgeler

İÇİNDEKİLER ÖNSÖZ...VII İÇİNDEKİLER...IX KISALTMALAR... XXI BİRİNCİ BÖLÜM YARGI HAKKI, ULUSLARARASI YETKİ VE TAHKİM

İÇİNDEKİLER ÖNSÖZ...VII İÇİNDEKİLER...IX KISALTMALAR... XXI BİRİNCİ BÖLÜM YARGI HAKKI, ULUSLARARASI YETKİ VE TAHKİM IX ÖNSÖZ...VII...IX KISALTMALAR... XXI BİRİNCİ BÖLÜM YARGI HAKKI, ULUSLARARASI YETKİ VE TAHKİM I. ULUSLARARASI YETKİ VE YARGI HAKKI...1 A. Genel Olarak Yargı Hakkı (Jurisdiction)...1 1. Prensipler...1