>>> SAYI SAYIDA NELER VAR? VER LER PAYLAfiMAK B LG SAYARINIZDAK DOSYALARI NASIL PAYLAfiIMA AÇAB L RS N Z?

Transkript

1

2 SAYI 30 TEMEL B LG LER VER LER PAYLAfiMAK B LG SAYARINIZDAK DOSYALARI NASIL PAYLAfiIMA AÇAB L RS N Z? WINDOWS EKRAN KORUYUCULAR ESK B R UYGULAMANIN YEN KULLANIMLARI. PROJELER SUNUM NASIL HAZIRLANIR? MS POWERPOINT LE SUNUM NASIL HAZIRLANIR? INTERNET MODA VE INTERNET INTERNET ÜZER NDEK ÜNLÜ MODA EVLER. INTERNET ÜZER NDEN SMS GÖNDERMEK B LG SAYARDAN CEP TELEFONUNA KISA MESAJ NASIL GÖNDER L R? FORM NASIL OLUfiTURULUR? WEB S TEN ZE SORU FORMU YERLEfiT RMEN N YÖNTEM. MULTIMEDIA VE E LENCE DVD SÜRÜCÜLER DVD SÜRÜCÜLER N KULLANIM ALANLARI. 31. SAYIDA NELER VAR? TEMEL B LG LER LINUX LE TANIfiMA. WINDOWS WINDOWS GEZG N LE ÇALIfiMAK. PROJELER WORD DE SAYFA NUMARALARI. INTERNET INTERNET TE DO AL PARKLAR. LER KULLANICILAR Ç N FTP. FORM NASIL OLUfiTURULUR? (II) MULTIMEDIA VE E LENCE ELEKTRON K K TAPLAR. PÜF NOKTASI ÇEfi TL WINDOWS 98 PUÇLARI (V) 17 Nisan da Bayilerde Kaç rmay n! PÜF NOKTASI ÇEfi TL WINDOWS 98 PUÇLARI (4) WINDOWS 98 Ç N ÖNEML PUÇLARI. Bilgisayar n zla ilgili her türlü sorun için Herkes çin Bilgisayar Destek Telefonu Saatleri: , Abone Servisi Herhangi bir say y kaç rd n zda, bunu abone bölümümüzden temin etmeniz ve Herkes çin Bilgisayar eksiksiz olarak biriktirmeniz mümkün. En temelden bafllayan bilgi düzeyi ileri düzeylere kadar yükselecek. Böylece Herkes çin Bilgisayar her düzeyden kullan c için eksiksiz bir baflvuru kayna olacak. Genel Yay n Yönetmeni: Gökhun Sungurtekin (Sorumlu), Yaz flleri Müdürü: Mahmut Karsl o lu, Editör: M. Berker Güngör, Grafik Tasar m: Murat Çelik, Vogel Sat fl Müdürü: Gönül Morgül, Müflteri Temsilcisi: Yeliz Koyun, Pazarlama Müdürü: Güler Okumufl, Abone Sorumlusu: Nur Geçili, Da t m: Cem Cenker, Üretim: Turgay Tekatan, Vogel Yay nc l k Ltd. fiti. Genel Müdürü: Hermann W. Paul, Genel Müdür Yard mc s : Beste Özerdem, Vogel Yay nc l k Ltd. fiti. Ad na Sahibi: Gökhun Sungurtekin, Renk Ayr m -Film Ç k fl ve Bask : As r Matbaac l k Ltd. fiti., Da t m B RYAY A.fi. Vogel Yay nc l k Piyalepafla Bul. Zincirlikuyu Cad. Ün fl Merkezi No: 231/ Kas mpafla- STANBUL Tel: (212) Faks: (212)

3 VER LER PAYLAfiMAK TEMEL B LG LER VER LER PAYLAfiMAK Bilgisayarlar birbirine ba laman n en büyük avantajlar ndan biri de, içerdikleri verileri paylaflabilmektir. Birbirine ba l olan bilgisayarlardaki verilerin paylaflt r labilmesi için baz özel koflullara uyulmas ve ayarlar yap lmas gereklidir. Bu bölümde sizlere bunlardan bajsedece iz. Ancak öncelikle birden fazla bilgisayar birbirine ba laman n size ne gibi seçenekler sunaca na bir bakal m. Ofis ortamlar nda bulunan bilgisayarlar n genellikle birbirlerine bir a ile ba l oldu unu daha önceki bölümde anlatm flt k. Ayr ca evinizde bulunmas muhtemel yeni ve eski bilgisayarlar birbirine ba laman n yöntemlerinden de bahsetmifltik. Özellikle evinizdeki bilgisayarlar birbirlerine ba layarak her iki bilgisayardan da yararlanabilirsiniz. flte verileri bilgisayarlar aras nda paylaflt rman n yararlar : 1/SAB T D SK ALANI Yeni bir bilgisayar ya da sabit disk al rken genellikle mümkün olan en yüksek kapasite seçilmeye çal fl l r. Ne var ki en büyük kapasiteli sabit diskler bile zaman içinde veriyle dolacak ve bofl yer bulmak sorun haline gelecektir. Tabii yeni bir bilgisayar ald n zda eskisinde bulunan sabit diski ç kar p yeni olana ekleyebilirsiniz. Ancak iki bilgisayar birbirine ba lar ve veri paylafl m n açarsan z, o zaman eski bilgisayar n sadece sabit diskinden de il, hemen her ifllevinden yararlanmaya devam edebilirsiniz. ki bilgisayar birbirine kablo yard m yla ba lad ktan sonra veri paylafl m yla ilgili ayarlar nas l yapaca n z bu bölümde inceleyece iz. Böylelikle yeni bilgisayar n zla çal fl rken hemen ihtiyac n z olmayan ya da yedeklemek istedi iniz verileri eski olanda depolayabilirsiniz. E er di er bilgisayardaki dosyalar n z n güvende olmayaca n düflünüyorsan z, o zaman veri paylafl m n n kurallar n ve s n rlar n da belirleyebilirsiniz. 2/YAZICI Veri paylafl m n n getirdi i bir di- er avantaj ise birden fazla bilgisayar n ayn yaz c y kullanabilmesine imkan sa lanmas d r. Özellikle çok fazla bilgisayar n birbirine ve yaz c - ya ba l oldu u büyük a larda kullan lmak üzere haz rlanm fl özel "a yaz c lar " piyasada mevcuttur. Bunlar ayn anda pek çok kullan c n n yazd rma ifllerini süratle ve hatas z görebilirler. Ancak evinizdeki ya da iflyerinizdeki standard yaz c lar da birkaç bilgisayar n yazd rma iflini rahatl kla görebilirler. HERKES Ç N B LG SAYAR TEMEL B LG LER 161

4 <<< TEMEL B LG LER VER LER PAYLAfiMAK I < INFO> Daha ileri seviyedeki kullan mlar için a üzerindeki bilgisayarlardan birini "yaz c bilgisayar " olarak atayabilmek bile mümkündür. Özellikle çok s k olarak uzun yazd rma ifllemleri yap lan çal flma ortamlar nda bu biraz da flartt r. Çünkü bu sayede herhangi bir kullan c "Yazd r" komutunu verdi i anda, tüm yazd rma ifllemleriyle "yaz c bilgisayar " ilgilenmeye bafllar. Böylece hem kullan c lar n bilgisayarlar na ve hem de bilgisayar a na uzun süreli yük binmemifl olur. Ancak bu da ev uygulamalar için flart say lmaz. 3/INTERNET BA LANTISI Bir a üzerinden birbirine ba lanm fl olan bilgisayarlar n tek bir Internet ba lant s n da ortaklafla kullanabilmeleri mümkündür. Bu sayede a üzerindeki birkaç kullan c ayn anda Internet üzerinde gezinebilir, e-posta al p gönderebilir ve di- er Internet uygulamalar n çal flt - rabilirler. Windows iflletim sistemi bu ifl için tasarlanm fl bir uygulamaya sahiptir, özellikle son Windows sürümlerinde bu uygulaman n kullan m çok daha kolaylaflt r lm flt r. Bu uygulama "Internet Araçlar " bafll alt nda "Internet Ba lant Paylafl m " ad yla yer almaktad r. Windows kurulumu esnas nda ya da daha sonra "Program Ekle/Kald r" bölümü kullan larak bu uygulama çal fl r hale getirilebilir. Windows içindeki uygulama d fl nda bu ifl için farkl firmalar n ürünü olan Freeware ve Shareware yaz l mlardan da faydalanmak mümkündür. Afla da bu programlara ve Internet üzerinde hangi adreslerde bulunabileceklerine dair birkaç örnek veriyoruz: Wingate Modem Share Burada dikkat edilmesi gereken bir nokta bilgisayar n za d flar dan yap labilecek müdahalelere karfl güvenli i sa layacak önlemler alman z gerekece idir. Bu flekilde kurulmufl bir a a d flar - dan girmek oldukça kolayd r, bu yüzden önemli dosyalar n z flifreleyerek koruman z önerilir. Daha ileri seviyede güvenlik için "Firewall" tabir edilen özel yaz l mlardan da faydalanabilirsiniz. Bir a ya da do rudan kablo ba lant s kullanarak bilgisayarlar aras nda veri paylafl m n sa laman n getirdi i en büyük dezavantaj düflük eriflim süratidir. Kullan lan ba lant ne denli kaliteli olsa da, asla baflka bir bilgisayardaki dosyalara kendi sabit diskinizdekilere ulaflt n z kadar h zl ulaflamazs n z. 162 HERKES Ç N B LG SAYAR TEMEL B LG LER

5 VER LER PAYLAfiMAK TEMEL B LG LER 4/GEL fim fi B LG SAYAR A LARI E er iki bilgisayar do rudan bir kablo yerine geliflmifl bir a yap s ile birbirine ba lamak isterseniz, o zaman biraz daha fazla harcama yapman z gerekecektir. Bu ifl için özel kartlar ve kablolar kullan lmaktad r, bunlar n maliyeti haliyle basit bir kablodan biraz daha fazlad r. Ayr ca böyle bir a n kurulumu bir miktar teknik bilgi de gerektirmektedir. Bu tür nispeten geliflmifl bir a kurman n oldukça büyük avantajlar vard r. Öncelikle do rudan kablo ba lant s nda çal flmas mümkün olmayan pek çok uygulama bu a üzerinde rahatl kla çal flt r labilir. Ayr ca Windows iflletim sisteminin NT ya da 2000 gibi özel sürümlerini a a ba l olan bilgisayarlara kurarak çok geliflmifl bir veri depolama ve paylaflt rma kapasitesine ulafl labilir. Bu iflletim sistemleri kullan c lara çok çeflitli seçenekler sunmaktad rlar. Bu seçeneklerin en bafl nda da çok geliflmifl bir güvenlik altyap s bulunmaktad r. Burada tek tek her kullan c n n veri dosyalar na eriflim koflullar belirlenebilir, ayr ca d flar dan olabilecek müdahalelere karfl da oldukça güvenilir bir koruma sa lanm fl olur. Geliflmifl bir bilgisayar a kurman n bir di er önemli avantaj da sa lad yüksek eriflim süratidir. Bu tür bir a sadece iki bilgisayar n de il çok daha fazlas n n birbirine ba lanabilmesine olanak tan r. Ayr ca veri paylafl m sürati de her zaman için do rudan bir kablo ba lant s ndan çok daha yüksek ve güvenilirdir. Bu tür bir a n en önemli dezavantaj ise kurulumu için biraz daha yüksek bir yat r m ve teknik bilginin gerekmesidir. Özellikle ikiden fazla bilgisayar n kullan ld flirketlerin bünyesinde böyle bir "Intranet" a kurman n maliyeti ev kullan c lar n n göze alamayaca kadar yüksek olabilir. Ancak sa lad yararlar aç s ndan bu göz ard edilmemesi gereken bir yat r md r. * < PUCU> Bir yerel a kurmak çal flma ortam nda ifllerin çok daha h zl yürümesini sa layabilir. Mesela MS Outlook uygulamas sayesinde her kullan c günlük çal flma program n di erleriyle k yaslayabilir ve böylece zaman daha verimli kullan lm fl olur. HERKES Ç N B LG SAYAR TEMEL B LG LER 163

6 <<< TEMEL B LG LER VER LER PAYLAfiMAK fiimdi de size birbirine ba l iki bilgisayarda nas l veri paylafl m n mümkün hale getirebilece inizi gösterece iz. ki bilgisayar aras ndaki kablo ba lant lar n tamamlad ktan sonra afla daki basit ad mlar izleyerek bu sistemlerin birbirlerindeki verilere ulaflabilmelerini sa layabilirsiniz. 1/ Öncelikle "Bafllat" tuflu menüsünden "Denetim Masas " seçene ine girin. Aç lan pencerede "Program Ekle/Kald r" simgesine çift t klay n ve ilgili diyalog kutusunu çal flt - r n. 2/ Aç lan diyalog penceresi üç k s mdan oluflmaktad r, burada "Windows Kur" bölümüne girin. Sistem kurulu bileflenleri ararken birkaç saniye beklemeniz gerekecektir. 3/ Pencerenin içeri i görüntülendi inde " letiflim" seçene ine çift t klayarak alt menüsünü aç n. Burada "Do rudan Kablo Ba lant s " seçene ini göreceksiniz. E er önceden kurulmad ysa yan ndaki kutu iflaretli olmayacakt r. Kutuyu iflaretledikten sonra "Tamam" tufluna basarak kurulumu onaylay n. Ayn flekilde tüm "Tamam" tufllar na bast - n zda kurulum bafllayacak ve büyük ihtimalle bilgisayar sizden Windows kurulum CD sini isteyecektir. 4/ Kurulum tamamland ktan ve bilgisayar yeniden bafllat ld ktan sonra, yne "Denetim Masas " penceresine girin. Bu defa orada bulunan "A " seçene ine t klay n. Aç lan pencereden tüm bileflenlerin yüklendi ine emin olun. 5/ Yine ayn penceredeki "Dosya ve Yaz c Paylafl m " tufluna t klayarak ilgili pencereye girin. Buradaki iki seçene i de iflaretleyin ve "Tamam" ile onaylay n. 6/ Son olarak "A " diyalog penceresindeki "Tan mlama" k sm na girin. Burada bulunan "Çal flma Grubu" sat r ndaki isim her iki bilgisayar için de ayn olmal d r. Bu ifllemleri d er bilgisayar için de yapt ktan sonra aralar nda veri paylafl m aktif hale gelecektir. 164 HERKES Ç N B LG SAYAR TEMEL B LG LER

7 EKRAN KORUYUCULAR WINDOWS EKRAN KORUYUCULAR Hem monitörünüzü korumak, hem de çal flmalar n za renk katmak için ekran koruyucular kullanabilirsiniz. Daha önce ki bölümlerde de belirtti imiz gibi, ekran koruyucular bilgisayar n z n monitörünü "yanmaktan" korumak üzere gelifltirilmifl programlard r. Özellikle eski teknoloji monitörler uzun müddet aç k kald klar nda, ekrana yans yan hareketsiz resimlerin ekran n iç k sm ndaki kaplamada yan klar ve izler oluflturmas ola and. Bu duruma çözüm bulmak için bilgisayar belirli bir müddet kullan lmad nda harekete geçen ve ekrana hareketli resimler yans tan uygulamalar gelifltirildi. Bu sayede monitörlerin ömrünün k salmas önlenmifl oluyordu. Günümüzdeki monitör teknolojileri bu tür sorunlar çoktan geride b rakacak denli ilerlemifltir. Ancak ekran koruyucular ortadan kalkmak yerine, farkl ifllevler kazanarak varl klar n sürdürmeye devam etmektedirler. Bu ifllevler art k monitörün korunmas ndan çok daha farkl amaçlara hizmet etmektedirler. Bu bölümde bunlara de inece iz. EKRAN KORUYUCULAR NASIL ÇALIfiIR? Windows iflletim sistemi ekran koruyucularla ilgili ayarlar yapabilece iniz özel bir bölüme sahiptir. Masaüstüne sa tuflla t klad n zda aç lan menüden "Özellikler" fl kk n seçerek "Görüntü Özellikleri" diyalog penceresine ulaflabilirsiniz. Burada "Ekran Koruyucusu" k sm na girerek ilgili ayarlar yapabilirsiniz. Bu ayarlardan biri hangi koruyucunun kullan laca n, di eri ise koruyucunun ne kadar süre sonra devreye girece ini belirler. Ekran koruyucunun devreye girmesi için bilgisayar n ayarlad n z zaman süresince klavye ve fareden herhangi bir hareket alg lamamas yeterlidir. Bu durumda bilgisayar kullan c n n baflka iflle meflgul oldu unu varsayarak ekran koruyucuyu devreye sokacakt r. Yeniden normal çal flmaya dönebilmek için fareyi oynatmak ya da klavyeden bir tufla basmak yeterlidir. Bu pencerede yapabilece iniz bir baflka ayar sayesinde ise bilgisayar n tekrar normal çal flma durumuna geçmeden önce flifre sormas n sa layabilirsiniz. "Ayarlar" bölümündeki "Geliflmifl" k sm ndan bu flifreyi aktif hale getirmek mümkündür. Böylelikle özellikle ofis ortam gibi kalabal k mekanlarda, bilgisayar n z n bafl ndan uzaklaflt n z zamanlarda dosyalar n z n kurcalanmas n önleyebilirsiniz. Ancak e er s k s k bilgisayar n z n bafl ndan kalk yorsan z, o zaman flifre girme ifllemi bir zaman zonra can s k c bir hale gelebilir. I < INFO> Ekran koruyucu, bilgisayar bir müddet kullan lmad nda devreye giren bir programd r. Siz bu süreyi her zaman kendi çal flma fleklinize uygun biçimde ayarlayabilirsiniz. HERKES Ç N B LG SAYAR WINDOWS 87

8 <<< WINDOWS EKRAN KORUYUCULAR FARKLI filevler Ekran koruyucular n günümüzde çok farkl ifllevler kazand n belirtmifltik. Bu ifllevlerden ilki hofl görüntüler sayesinde mola anlar nda kullan - c lar rahatlatmakt r. Bu tür ekran koruyucular iki temel türe ayr l rlar, bunlardan ilki bir dizi resmi t pk dia gösterisinde oldu u gibi ekranda s rayla göstererek çal fl r. Bu tür koruyucular kullan c lar n ilgi alan na giren herhangi bir türden resimleri içeriyor olabilirler. Bunlar n aras nda da ve orman manzaralar ndan klasik otomobil resimlerine kadar pek çok farkl çeflit bulunur. Burada amaç k sa bir mola veren kullan c n n zihninin dinlenmesini sa lamakt r. Ayn amaca hizmet eden ikinci tür ekran koruyucular ise ekranda özel animasyonlar gösterecek flekilde tasarlan rlar. Kafesindeki bir kufl, akvaryumda a r hareketlerle yüzen tropikal bal k ya da flöminedeki alevler gibi çok farkl animasyonlar kullanan koruyucular mevcuttur. Amaç yine hem kullan c y dinlendirmek, hem de ilginç ve de iflik bir görünüm sunmakt r. Bir di er koruyucu türü dha ticari amaçl d r. Bu koruyucular yeni bilgisayar oyunlar ndan ünlü filmlere ve hatta hareketli flirket logolar na dek pek çok farkl temay içerebilirler. Burada genellikle amaç bu koruyucular sayesinde reklamc l k iflini bilgisayar ekranlar na kadar yaymakt r. Üstelik ço u insan sevdi i bir filmin ekran koruyucusunu reddetmeyece inden sonuçlar genellikle oldukça da baflar l d r. Daha faydal amaçlara yönelik koruyucular da yok de ildir. Bunlardan biri SETI projesindeki bilimadamlar taraf ndan Internet üzerinden veri paylafl m n ve ifllenmesini sa lamak için gelifltirilmifl oland r. Bu koruyucu devreye girdi inde sadece ekranda görüntüler göstermekle yetinmez, aksine Internet üzerinden Berkley üniversitesinin bilgisayarlar na ba lanarak ifllenecek küçük veri paketlerini al r ve onlar analiz eder, sonra da sonuçlar geri gönderir. Bu projeye gönüllü olarak kat lan say s z kiflinin bilgisayar her gün bofl kald klar vakitlerde uzayda ak ll canl lar arama projesine hizmet etmekte, böylece insanl a da faydal olmaktad rlar. Tabii öte yandan ekran bir saate dönüfltüren daha kiflisel kullan ma yönelik faydal koruyucular da mevcuttur. Windows iflletim sistemi beraberinde bir dizi koruyucu getirmektedir, ancak e er bunlardan çabucak s k l rsan z yenilerini bulup kurabilirsiniz. Burada en önemli iki kaynak dergilerle verilen CD-ROM lar ve Internet tir. Internet üzerinde binlerce ekran koruyucu bulabilece iniz en popüler sitelerden birine savers adresinden ulaflabilirsiniz. Ancak bu ya da baflka herhangi bir kaynaktan ekran koruyucular edinirken dikkat etmeniz gereken bir husus var. O da bunlardan baz lar n n Freeware, baz lar n n ise Shareware oldu udur. Shareware olanlar ücretsiz olmad klar ndan bir müddet sonra çal flmay durdurabilirler. * < PUCU> Ekran koruyucu uygulamas taraf ndan kullan lan dosyalar ".scr" ekiyle tan mlan rlar. Bunlar çal flt rabilmek için öncelikle bilgisayar n zdaki Windows klasörü içindeki System alt klasörünün içine kopyalaman z gereklidir. 88 HERKES Ç N B LG SAYAR WINDOWS

9 SUNUM NASIL HAZIRLANIR? PROJELER SUNUM NASIL HAZIRLANIR? Sunumlar fikirlerinizi bir toplant da ifade etmenin en iyi yollar ndan biridir. Geleneksel anlamda sunumlar daha ziyade dia gösterileri ya da karton panolar fleklinde haz rlan rlar. Ne var ki bilgisayar n yayg nlaflan kullan - m sayesinde flirket toplant lar ndan okul ödevlerine dek her yerde bilgisayarla haz rlanm fl sunumlardan faydalanmak art k mümkündür. Burada size MS Powerpoint uygulamas n kullanarak nas l iyi bir sunum haz rlayaca n z gösterece iz. Bu flekilde haz rlanm fl olan bir sunum klasik çal flmalarda bulunmayan ses ve grafik ö elere sahip olabilece inden, her zaman için çok daha etkili olacakt r. Ad m 1: Öncelikle "Bafllat" tuflu menüsü alt ndaki "Programlar" listesinden "Powerpoint" uygulamas n bulun ve üzerine t klayarak çal flt r n. Uygulama penceresi ekrana geldi inde içinde baz seçenekler bulunan bir diyalog kutusu sizi karfl layacakt r. Burada "Ak ll çerik Sihirbaz " seçene i size h zl bir flekilde yeni bir sunum oluflturma imkan sa lar ve ço u detay otomatik olarak halleder. "fiablon" seçene i genel hatlar önceden belirlenmifl taslaklar kullanman za imkan tan rken, "Bofl sunu" seçene i ise unsurlar n tamamen kendinizin belirleyebilece i bir çal flma dosyas açar. Ayr ca en alttaki seçenek sayesinde varolan bir sunumu açarak üzerinde çal flabilirsiniz. Ad m 2: "Ak ll çerik Sihirbaz " seçene ini seçtikten sonra ikinci ad ma geçeceksiniz. Burada " leri" ve "Geri" tufllar yla sunum haz rlaman n herhangi bir aflamas na gidebilirsiniz. Sunum Sihirbaz size yaz ve grafik gibi unsurlar nereye yerlefltirmeniz gerekti ini gösterecektir. HERKES Ç N B LG SAYAR PROJELER 103

10 <<< PROJELER SUNUM NASIL HAZIRLANIR? I < INFO> "Görünüm" menüsünden "Slayt S ralay - c s " fl kk n seçerseniz, sunumu oluflturan tüm kareleri bir arada görebilirsiniz. Burada karelerin yerlerini de ifltirmek ya da hoflunuza gitmeyenleri DEL tufluna basarak silmek mümkündür. Ad m 3: "Ak ll çerik Sihirbaz " sayesinde haz rlamakta oldu unuz sunumun tüm alt yap s ve detaylar n belirledikten sonra, "Son" tufluna t klayarak ana dosya üzerinde çal flmaya bafllayabilirsiniz. Ana çal flma penceresi birkaç farkl flekilde görüntülenebilir, bunu "Görünüm" menüsü seçeneklerinden ayarlayabilirsiniz. "Anahat" fl kk çal flmay maddelenmifl liste fleklinde, "Slayt S ralay c s " ise resimli liste fleklinde görmenizi sa lar. Ad m 4: fiimdi yapmam z gereken her karede izleyicilere verilecek olan bilgileri uygun biçimde yerlefltirmektir. Bunun için Metin girilecek yerler belirtilmifltir, tüm yapman z gereken üzerlerine t klayarak kendi istediklerinizi yazmakt r. Bu metinlerdeki font büyüklü ü, rengi ve boyu gibi detaylar ekran n üst k sm ndaki seçeneklerden ayarlayabilirsiniz. Ad m 5: Üzerinde çal flmakta oldu unuz slayt içine resim eklemek için ise, öncelikle "Görünüm" menüsü alt ndaki "Araç Çubuklar " listesinden "Resim" fl kk na t klay n, böylelikle ilgili araç çubu u ekrana gelecektir. Buradaki tufllardan "Resim Ekle" adl olana t klad n zda, eklenecek resmi bulabilmenizi sa layacak bir diyalog kutusu aç lacakt r. Tüm yapman z gereken resmi seçip "Tamam" tufluna basmakt r. Resim yerlefltirildikten sonra ise imleç yard - m yla boyut ve yerini ayarlayabilirsiniz. 104 HERKES Ç N B LG SAYAR PROJELER

11 SUNUM NASIL HAZIRLANIR? PROJELER Ad m 6: Ekran n en üst k sm nda bulunan "Ekle" seçene i menüsü yard m yla slayt içine metin, resim, ses, video ve benzeri unsurlar ekleyebilirsiniz. Ancak Powerpoint bunlar n herbirini kendi bafl na düzenleyecek kapasitede de ildir. O yüzden "Ekle" komutunu verdi inizde ilgili özel uygulamalar da çal flmaya bafllayacakt r. Ad m 7: Önceden haz rlanm fl grafik tasar mlar kullanarak sunumlar n za farkl görünümler kazand rabilirsiniz. Bu tasar mlara ulaflmak için "Biçim" menüsünden "Tasar m Uygula" fl kk na t klay n. Aç - lan diyalog penceresi size haz r tasar mlardan birini seçme imkan verecektir. Bu tasar mlar slaytlar n z n arka plan görüntüsünü oluflturacakt r. Ad m 8: fiimdi s rada "Slayt Gösterisi" tuflu menüsünden resim aralar ndaki geçiflleri ayarlamak ve zamanlamay düzenlemek gibi detaylar de ifltirebilirsiniz. E er isterseniz resimler belirli bir zamanlamayla ya da sizin komutunuzla geçebilirler. Bu arada resimler aras ndaki geçiflin grafik olarak nas l yap laca - n da belirleyebilirsiniz. I < INFO> * < PUCU> "Görünüm" seçene i menüsündeki "Üstbilgi ve Altbilgi" seçene i sayesinde slaytlara tarih ve zaman ekleyebilir, ayr ca bunlar n otomatik olarak güncellenmesini de sa layabilirsiniz. Bir slayt n üzerine sa fare tuflu ile t klayarak aç lan menüden "Artalan" fl kk n seçebilir, böylece slayt için arkaplan rengini belirleyebilirsiniz. HERKES Ç N B LG SAYAR PROJELER 105

12 <<< PROJELER SUNUM NASIL HAZIRLANIR? I < INFO> Ad m 9: Haz rlad n z sunumlardaki her slayt kendi içinde canland r labilir unsurlara da Sunum üzerinde çal fl rken s k s k gösteri fleklinde izlemek hatalar görmek aç s ndan faydal d r. Bu esnada klavyeden Page Up ve Page Down tufllar n kullanarak geçiflleri kontrol edebilirsiniz. * < PUCU> E er sunuma yeni bir kare eklemek isterseniz, sadece "Ekle" menüsünden "Yeni Slayt" fl kk na t klaman z yetecektir. Yeni slayt üzerindeki örnek bölümleri silebilir ve bunu istedi iniz gibi haz rlayabilirsiniz. sahiptir. Yaz lar ve resimlere farkl flekillerde canland rma efektleri uygulanabilir. Bunun için "Slayt Gösterisi" menüsünden "Önceden Belirlenmifl Canland rma" fl kk na t klaman z, aç lan menüden de istedi iniz efekti seçmeniz yeterlidir. Ancak bu efektlerin her slayt için ayr - ca ayarlanmas gerekti- ini unutmay n. Ad m 10: Tüm verileri girdikten ve ayarlar yapt ktan sonra, s ra sunumun nas l görünece ini test etmeye geldi. "Slayt Gösterisi" seçene i menüsündeki "Gösteri Ayarla" seçene- i size sunumun ne yöntemle gösterilece ini ayarlama f rsat n verir. "Zamanlama Provas " fl kk ise gösteriyi çal flt rman za ve ekrandaki kronometre yard m yla zamanlamalar ayarlaman za imkan tan r. Ad m 11: Tüm çal flma bittikten sonra geriye "Dosya" seçene inden haz rlanan sunumu kaydetmek kal yor. Normalde Powerpoint ile haz rlanm fl sunumlar ".ppt" ekli dosyalar fleklinde kaydedilirler. Ancak e er isterseniz bu sunumlar Web sitenize koyabilmek için HTML format nda da kaydedebilirsiniz. 106 HERKES Ç N B LG SAYAR PROJELER

13 MODA VE INTERNET INTERNET MODA VE INTERNET E er moday yak ndan takip ediyorsan z, Internet sizin için iyi bir bilgi kayna d r. Yabanc ülkelerde oldukça tan nan müzik kanal VH-1 taraf ndan her y l verilen VH-1 Vogue moda ödülleri hakk nda daha detayl bilgiyi adresinde bulabilirsiniz. Burada özellikle müzik gruplar n n yer ald n söylemeye herhalde gerek yoktur. Moda dünyas n n kral olarak kabul edilen Versace firmas da kendi Web sitesine sahip. Bu firman n en son kreasyonlar n adresinde bulabilirsiniz. Ancak sitenin oldukça profesyonelce haz rlanm fl ve Flash a rl kl oldu unu hat rlatal m, yani h zl bir ba lant gerekecektir. Amerikal modac lar n neler yapt ilginizi çekiyorsa, o zaman adresine kesinlikle u ramal s n z. Oldukça iyi haz rlanm fl olan bu sitede en ünlü moda dergilerinden makaleler, resimler, röportajlar ve moda ile ilgili daha pek çok bilgi bulacaks n z. Podyumlardaki modadan ziyade sokaktaki moda ile ilgileniyorsan z, o zaman adresi tam size göre demektir. Bu site dünyan n belli bafll flehirlerinin sokaklar ndan resimlerle dolu ve farkl günlüj giyim tarzlar sergileniyor. Bir süpermodelin ölçülerine sahip de- ilseniz üzülmeyin, çünkü asl nda hemen hiç kimse de il. flte bu yüzden adresine giderek, gerçek insanlara ve günlük yaflama uygun haz rlanm fl, ancak yine de güzel giyimi ön plana ç karan kreasyonlar görebilirsiniz. Internet üzerindeki en büyük moda sitelerinden birine ulaflmak için adresine gitmeniz yeterlidir. Burada en son kreasyonlar ilk siz görebilirsiniz, ancak ne var ki bu sitenin ücretli oldu unu hemen belirtelim. Fakat arfliv k sm ücretsizdir ve herkese aç kt r. HERKES Ç N B LG SAYAR INTERNET 173

14 <<< PROJELER MODA VE INTERNET Türkiye nin ilk modac lar aras nda yer alan Bahar Korçan ile ilgili bilmek istedi iniz her türlü konuyu bulabilece iniz bu site tamam yla Flash kullan larak haz rlanm fl. Tasar m olarak da oldukça fl k bir görünüm sergileyen sitedeki ba lant - lardan, ödülleri ve baflar lar n n yer ald - kiflisel bilgilerinin yan s ra önemli kreasyonlar n n oldukça kaliteli resimlerine de ulafl labiliyor. Tarkan ve Sezen Aksu gibi sanatç lara da giysiler haz rlayan Bahar Korçan n sitesine mutlaka bir göz at n. Ülkemizde modaya yön veren büyük firmalardan biri olan Yarg c n n da web sitesi Flash ile haz rlanm fl ve sade ama ilgili her konuya kolay ulafl m sa layan bir sörf sa l yor. Bayan ve erkek mevsimlik kreasyonlar n tümüne de ulaflabilece iniz site ile çarp c giysilere ekran bafl ndan da ulaflabiliyorsunuz. Ayr ca özel paketlerinde kozmetik ürünleri ile ilgili bilgilere de ulaflma imkan tan yan siteden Yarg c ma azalar n n adreslerine de kolayl kla ulaflabiliyorsunuz. Hemen hemen hepimizin tan d ve art k neredeyse Sarar markas ile özdeflleflmifl olan ak saçl karizmatik manken, firman n web sitesinde de ürünleri baflar yla sunmaya devam ediyor. Di erlerinde oldu u gibi Flash kullan larak güçlendirilmifl sitenin tasar m ise en iyilerden biri. Sunulan kreasyonun mevsimi baz al narak haz rlanm fl arabirimden koleksiyonlar, firman n tarihi ve ma aza adreslerinin yan s ra sinema ba lant s ile firman n sinema reklam n da izlemek mümkün oluyor. Tüm moda siteleri gibi öncü moda kurulufllar ndan Vakko da sitesini Flash ile haz rlamay tercih edenler aras nda yer al yor. Ancak di erlerine göre oldukça sade ve klasik bir izlenim yaratan sitede, resimler çok kaliteli olmasa da ürün yelpazesi oldukça doyurucu. Vakko da yap - lan her türlü indirimlerin do rudan duyuruldu u site bunlari kaç rmak istemeyenler için de birebir. Ayr ca kifliye özel dikimden yararlanmak iççin siteden randevu gün ve saatlerini ö renip randevu da alabilirsiniz. Alt ny ld z n web sitesi Flash kullanmayan nadir moda siteleri aras nda yer al - yor. Ancak buna ra men yine de oldukça renkli ve fonksiyonel bir web sayfas yaratmay baflarm fllar. Sayfan n sa nda ve solunda yer alan kad n ve erkek bölümlerinden mevsimlik koleksiyonlara do rudan ulaflmak mümkün olurken istenirse orta bölümde yer alan ba lant lardan da mevsimlik koleksiyonlar n yan nda akflam saat 10 a kadar aç k olan ma- azalar n adreslerine de ulaflabiliyorsunuz. Erkek giyiminde öncü firmalardan olan Damat Tween de moda sektörünün web sitelerinde oldukça yayg n olarak kulland Flash'a sitesinde yer veriyor. Böylelikle oldukça renkli ve kullan m da kolaylaflan siteden di er moda sitelerinde oldu u gibi mevsimlik koleksiyonlara ulafl labiliyor. Bunun yan s ra tüm ma azalar n adresleri de yine web sayfas nda bulunuyor. Yenilikler ba lant s ile ise firman n en son olarak gerçeklefltirdi i tüm yenilikleri de ö renme flans n z bulunuyor. 174 HERKES Ç N B LG SAYAR INTERNET

15 INTERNET ÜZER NDEN SMS GÖNDERMEK INTERNET INTERNET ÜZER NDEN SMS GÖNDERMEK Internet üzerinden cep telefonlar na k sa mesaj (SMS) gönderebilece inizi biliyor muydunuz? Cep telefonlar aras nda yaz l mesajlar n transfer edilebilmesine imkan tan yan uygulamalar bilmeyen yoktur herhalde. Bu mesajlar belli say - da karakteri geçemezler ancak yine de oldukça kullan fll d rlar. Özellikle kullan c ya maliyetlerinin oldukça düflük seviyelerde bulunmas k sa mesajlar oldukça popüler k lmaktad r. Bir baflka avantajlar ise neredeyse gönderildikleri anda al c ya ulaflmalar d r, yani sürat aç s ndan bir problem yoktur. Ancak kullan c gelen mesajlar istedi i zaman okumak ve cevaplamak gibi bir özgürlü e de sahiptir. Bu da k sa mesajlar n her haliyle oldukça kullan fll olmas n sa lamaktad r. Peki bunlar n bilgisayarlarla ne ilgisi var, biz neden bunlar anlat yoruz? Çok basit, k sa mesaj gönderebilmek için ille de cep telefonuna ihtiyac - n z yok, bunu Internet ba lant s olan herhangi bir bilgisayar yard m yla da yapabilirsiniz. Üstelik bu yoldan mesaj göndermek ço u zaman tamamen ücretsizdir. Bu flekilde bir bilgisayardan bir cep telefonuna k sa mesaj göndermenin üç farkl flekli mevcuttur: 1-K sa mesajlar n z e-posta yard - m yla gönderebilirsiniz. Burada mesaj içeren e-postay bu hizmeti veren operatör flirketin bu ifl için ayr lm fl adresine gönderirsiniz. Oradaki operatörler de mesaj n z cep telefonu kullan c s na iletirler. Bu en basit yöntemdir, ancak oldukça yavaflt r. 2-Özel programlar kullanarak k sa mesaj gönderebilirsiniz. Özellikle ICQ gibi baz iletiflim uygulamalar ve bu ifl için özel gelitirilmifl bir tak m yaz l mlar sayesinde Internet üzerinden k sa mesaj göndermek mümkündür. Ne var ki bu ifllem dünyan n her yerinde çal flmayabilir. MTNSMS.COM kendi telefon defterinizi oluflturma imkan sa lar. < < 3-Son olarak bu ifl için kurulmufl Web siteleri yard m yla k sa mesaj gönderebilirsiniz. Burada browser yaz l m n kullanarak Web sitesine ba land ktan sonra gereken formu doldurup mesaj göndermek mümkündür. Ne var ki bu siteler genellikle kay tl kullan c lara servis sa lamaktad rlar. Bu servisin ücretli oldu u anlam na gelmez tabii, ve üstelik Web sitesinde kendi mesaj arflivinizi ve telefon rehberinizi de oluflturabilme imkan n z olabilir. Bir operatör firman n Web sayfas n görüyorsunuz. < < HERKES Ç N B LG SAYAR INTERNET 175

16 <<< INTERNET INTERNET ÜZER NDEN SMS GÖNDERMEK Bu üçüncü ve son yöntem en s k kullan land r, bu yüzden biz de burada a rl kl olarak ona yer verece iz. Tüm dünyada Internet üzerinden k sa mesaj servisi sa layan en tan nm fl sitelerden biri olan adresine giderek oradan bir SMS gönderece iz. Bunun için afla daki ad mlar izlemeniz yeterlidir. 1-Öncelikle adresine gidin ve sayfa yüklendikten sonra orada bulunan "JOIN US" tufluna t klay n. Böylece kay tl bir üye olmak için baflvuruyorsunuz. 2-Karfl n za bir baflvuru formu ç kacakt r, bunu eksiksiz olarak doldurun. En önemlisi halen kullanmakta oldu unuz e-posta adresinizi do ru olarak yazmay ihmal etmeyin. Formu tamamlad ktan sonra bitirme tufluna t klay n, girifl flifreniz e-posta adresinize iletilecektir. 4-Buradaki menüden çok say daki kullan c seçeneklerine ulaflabilirsiniz. Telefon rehberinizi oluflturmaktan tutun da ayn anda birden fazla telefona mesaj atabilmeye dek pek çok seçenek mevcuttur. 5-Art k SMS gönderebilirsiniz, tüm yapman z gereken "SEND" k sm na girip mesaj n - z ve gidece i telefon numaras n yazmakt r. 3-E-posta ile gelen flifre sizin kullan c kodunuzdur. Siteye tekrar ba lan n ve bu kodu kullanarak ana kullan c menüsüne girin. Resimalt : Burada tüm yapman z gereken numara ve mesaj girip gönderme tufluna t klamakt r. < < 176 HERKES Ç N B LG SAYAR INTERNET

17 FORM NASIL OLUfiTURULUR? INTERNET FORM NASIL OLUfiTURULUR? Bu bölümde sizlere HTML dilini kullanarak Web sayfan za nas l form yerlefltirece inizi gösterece iz. Bir Web sayfas na form nas l yerlefltirilir görmeden önce, formlar ne ifle yarar ona bir bakal m. Temel olarak bir ziyaretçinin Web sayfas nda çeflitli bilgiler girmek için kulland bölüme "form" ad verilir. Tabii bu bölümü doldurman n bir maksad vard r, o da buradan girilen verileri alarak depolanacaklar ve ifllenecekleri adrese iletmektir. Formlar ziyaretçi ve operatörler aras ndaki iletiflimi sa larlar. Bunlar kullanarak sitenin operatörüne sitesi hakk ndaki görüfllerinizi iletebilir, siteye üye olabilir, sitede sat lan bir ürün için siparifl verebilir ve daha benzeri pek çok ifllemi gerçeklefltirebilirsiniz. fiimdi de kendi sitenize benzer bir form yerlefltirmek için hangi komutlara ihtiyac n z olaca na bir bakal m. Öncelikle formu oluflturan kod bölümünün bafl na <FORM> ve sonuna da </FORM> komutlar gelir. Bafllang çtaki <FORM> komutuna ek olarak ACTION eki kullan lmal d r. Bu ek form ile ne yap laca n gösterecektir. Genellikle formun içine girilen veriler ifllenmek üzere baflka bir adrese aktar laca ndan, bu komut ve ek ço unlukla afla daki örnekte gösterildi i üzere kullan l r: <FORM ACTION="mailto:user@server.com" method=post> Bu sat rdaki kodlama forma girilen bilgilerin e- posta yöntemiyle bildirilen adrese gönderilmesini sa layacakt r. Bu komut sat r farkl bir flekilde flöyle de kullan labilir: <FORM ACTION=" method=post> < < Burada bir form örne i görüyorsunuz. HERKES Ç N B LG SAYAR INTERNET 177

18 <<< INTERNET FORM NASIL OLUfiTURULUR? profesyonel bir u raflt r. Bu komut sat r ise form içine girilen verilerin bir baflka sunucu bilgisayara gönderilerek orada depolanmas n sa layacakt r. Ne var ki bu sunucuda bu yöntemle gelen bilgileri alacak özel bir yaz - l m da bulunmal - d r ve bu oldukça DÜ MELER Buraya kadar kullan lan komutlar çal flan bir form örne i oluflturmaya yeterlidir, ne var ki formumuz bu haliyle girilen verileri gönderemez. Çünkü henüz verileri gönderme emrini verecek bir dü me haz rlamad k. Bu tür bir dü meyi haz rlamak için INPUT komutunu kullanaca z. INPUT komutu yan na baz ekler alarak kullan lmal d r, bunlardan ilki TYPE olacak ve buna SUBMIT de eri atanacak. Böylelikle tuflun flekli tan mlanm fl olacakt r. Tuflun üzerine ne ifle yarad n yazmak için ise NAME komutunu kullanmak gereklidir. Bunun yan na konacak olan VA- LUE komutu ise tuflun gerçeklefltirece i hareketi tan mlayacakt r ve bu durumda bu de er SEND olmal d r. flte kod sat r n n örnek görünümü: <INPUT TYPE=SUBMIT NAME=SEND VA- LUE=SEND> Benzer bir komut sat r n TYPE, NAME ve VA- LUE için RESET de erini atayarak kullan rsak, bu defa metin alan n tamamen silen bir tufl elde etmifl oluruz. <INPUT TYPE=RESET NAME=RESET VA- LUE=RESET> MET N BÖLÜMÜ Metin bölümü formun veri girilecek olan k sm n oluflturur. Bu bölüme girilen veriler ACTION eki uyar nca ifllenmek üzere baflka bir adrese gönderileceklerdir. Metin k sm n oluflturan komut TEXTAREA ve ona ba l olarak kullan lan ekler de NAME, ROWS VE COLS olacakt r. Burada NAME eki metin bölümüne verilen ad, ROWS alan n yüksekli ini ve COLS ise alan n geniflli ini belirler. Örnek bir kod sat r flöyle görünecektir: MET N SATIRLARI Web sitelerinde en s k kullan lan veri girifl yöntemlerinden biri de tek sat rl k formlar oluflturmakt r. Bu ifllem genellikle bir siteye ba lan rken kullan c ad ve flifresi girmek gibi ifllemler için kullan l r. Böyle tek sat rl k bir bir metin alan ndan oluflan formlar kullanabilmek için yine IN- PUT komutuna ihtiyac n z olacakt r. Ancak bu defa TYPE ekine de er olarak TEXT atanmal d r. Ayr ca NAME ve SIZE adl iki ek daha kullanmak ve bunlara da uygun de erler atamak gerekecektir. Benzer bir komut sat r afla daki gibi görünecektir: <INPUT TYPE=TEXT NAME= S M SI- ZE=40> <TEXTAREA NAME=MY ROWS=5 COLS=10> </TEXTAREA> Bu sat r takip eden ikinci bir form sat r n ayr ca oluflturabilmek için, ilk sat r n bitimine <BR> komutunu koymay unutmamal s n z. Bu sayfalardaki örnekleri inceleyerek anlat lanlar daha iyi kavrayabilirsiniz. 178 HERKES Ç N B LG SAYAR INTERNET

19 DVD SÜRÜCÜLER MULTIMEDIA VE E LENCE DVD SÜRÜCÜLER DVD teknolojisi gün geçtikçe geliflmekte ve daha da yayg n bir kullan m alan bulmaktad r. Bugünlerde bir elektronik eflya ma azas na girdi inizde, art k video kaset teknolojisinden eser kalmad n görürsünüz. Günümüzün en geliflmifl ev e lence sistemleri art k DVD denlien veri depolama ortamlar n temel alarak tasarlanmaktad rlar. DVD sürücülerin en büyük avantaj ses ve görüntü kalitesi olarak bugüne dek al fl lm fl tüm standardlar n üzerine ç kabilmelerdir. Bunu DVD-ROM disklerin yüksek veri depolama kapasitesi sayesinde baflar rlar. Bu sayede tek bir disk MPEG2 format ndaki çok yüksek kapasitede dijital ses ve veri kayd n depolayabilmektedir. Sonuç olarak elde edilen ses ve görüntü kalitesi eski teknolojilerin yar - flamayaca denli yüksek olmaktad r. Home Theater tabir edilen sistemlere uygun olarak tasarlanm fl olan ba ms z DVD sürücüler bu yüksek kapasiteli veriyi iflleyebilecek ve standard olarak DOLBY kalitesinde ses üretebilecek flekilde tasarlan rlar. Bu sistemler de iflik fiyatlara sahiptirler ve genel kalite de bu fiyatla do ru orant l d r. Ancak DVD sürücüler sadece Home Theater sistemlerinde kullan lmazlar. Bugün bilgisayar dünyas nda DVD-ROM sürücüler h zla yay lmaktad r. Bu ortam üzerine kaydedilmifl film, müzik ve programlar her geçen gün daha büyük bir pazar bulmaktad r. Mekanik olarak iki farkl sektördeki DVD sürücüler aras nda çok büyük bir fark yoktur, temelde hepsi ayn prensipler do rultusunda çal fl rlar. Sadece bilgisayar için üretilenler daha küçük bir yap ya ve daha az fonksiyona sahiptirler, çünkü bilgisayarlar zaten bu ekstra fonksiyonlar gerçeklefltirebilmektedirler. HERKES Ç N B LG SAYAR MULT MEDYA VE E LENCE 61

20 <<< MULTIMEDIA VE E LENCE DVD SÜRÜCÜLER I < INFO> CD ve DVD sürücülerin çal flma süratlerini gösteren iflaretler farkl oldu undan kullan c lar n yan lmas mümkündür. Mesela DVD sürücü üzerinde 12x iflaretinin olmas, bunun 40x h zl bir sürücüden çok daha yavafl oldu unu göstermez. Aksine ikisinin de sürati eflittir, sadece veri transferi ölçüleri farkl d r. Bilgisayar dünyas nda kullan - lan DVD ler aç s ndan yaflanan en büyük geliflme DVD-R diskler üzerine yazabilen DVD yaz c lar n gelifltirilmesidir. Bu sayede kullan c lar çok daha genifl bir veri depolama ve yedekleme imkan na da kavuflacaklard r. Bilgisayarlarda kullan lan DVD sürücülerin bir baflka büyük avantaj da, CD-ROM lar da rahatl kla okuyabilecek yap da olmalar d r. Bu yüzden fiyatlar n n klasik CD- ROM sürücülerden yaklafl k üç kez pahal olmas - na karfl n, geriye dönük uyumluluklar sayesinde gün geçtikçe daha fazla müflteri bulabilmektedirler. Kullan c lar n DV sürücülere yönelmesindeki en büyük etkenlerden biri sadece yüksek kalitede filmler izleyebilmek de ildir. Çünkü bir DVD- ROM yüksek kapasitesi sayesinde çok daha fazla seçenek sunar. DVD üzerine kaydedilen bir film farkl dillerde seslendirmeye ve altyaz lara sahip olabilmektedir. Ayr ca özel olarak çekilmifl DVD filmleri birden fazla kamera aç s ndan seyredilebilir ya da seyircinin seçimine göre farkl flekillerde geliflip sonuçlanabilir. Tüm bu detaylar bugüne dek hiçbir kay t ortam nda olmayan özelliklerdir. DVD-ROM lar n yüksek veri kapasiteleri sadece iyi filmler de il, bilgisayar yaz l mlar ve veri depolama konular nda da kullan c lar çok rahatlatmaktad r. Normalde birkaç CD-ROM üzerinde sat lan bir oyunu oynarken s k s k CD de ifltirmek 62 HERKES Ç N B LG SAYAR MULT MEDYA VE E LENCE

21 DVD SÜRÜCÜLER MULTIMEDIA VE E LENCE zorunda kalmak istenmeyen bir olayd r. Ayn oyun tek DVD-ROM üzerine rahatl kla s abilir ve bööylece bu sorun çözülmüfl olur. Ayn flekilde baflka bir örnek vermek gerekirse, National Geographics dergisinin bugüne dek bas lm fl tüm say lar n içeren bir koleksiyon yaklafl k 30 CD-ROM üzerine s arken, ayn bilgiyi sadece 4 DVD-ROM üzerinde toplamak mümkündür. Bu hem eriflimi, hem de maliyeti çok düflüren bir unsurdur. E er bilgisayar n z için bir DVD sürücü almay planl yorsan z, o zaman dikkat etmeniz gereken bir husus konusunda sizi uyarmal y z. E er sisteminiz nispeten eskiyse, mesela 200 ya da 300 MHz ifllemci kullan yorsan z, o zaman özel bir MPEG2 çözücü grafik kart na ihtiyac n z olacakt r. Günümüzde sat lan bilgisayarlar ve özellikle ifllemciler bu tür bir karta ihtiyaç duymayacak denli h zl d rlar. Üstelik yeni nesil DVD çözücü yaz l mlar eskinin kartlar ndan çok daha kaliteli sonuçlar vermektedirler. Bu yüzden eski bir sisteme DVD sürücü takmak pek tavsiye edilmez, öncelikle sistemin yenilenmesi düflünülmelidir. DVD sürücüler sadece Home Theater sistemler ya da bilgisayarlara özgü de- ildirler. Günümüzde piyasaya ç kan ve yak n gelecekte ç kmas planlanan oyun I < INFO> DVD-ROM üzerinde sat lan filmler genellikle "Region Protection" denen özel koruma yöntemine sahiptirler. Bu yöntemde dünya 6 farkl bölgeye bölünmüfltür ve her bölgede farkl koda sahip DVD ler sat l r. Bundan bafll ca maksat farkl da t mc firmalar n Pazar paylar n n korunmas n sa lamakt r. HERKES Ç N B LG SAYAR MULT MEDYA VE E LENCE 63

22 <<< MULTIMEDIA VE E LENCE DVD SÜRÜCÜLER Burada DVD sürücüler taraf ndan çal flt rabilen farkl kay t ortamlar n n bir listesini veriyoruz. CD (Compact Disc) CD-ROM (Read Only Memory) CD-R (Recordable) CD-RW (Rewriteable) DVD (Digital Versatile Disc) - Gümüfl renkli müzik diskleri. - Gümüfl renkli bilgisayar veri kay t diskleri. - Yeflil ve kahverengi renkli bir kez yaz labilen diskler. - Gümüfl renkli birden fazla defa yaz labilen diskler. - Gümüfl renkli, en az birkaç GB kapasiteli veri diskleri, üzerlerinde her tür veri depolanabilir. konsollar da DVD-ROM sürücülerle donat lmaktad rlar. Bu konsollar sadece DVD-ROM üzerinde gelen yüksek kapasiteli oyunlar oynayabilmenize imkan tan makla kalmayacak, ayn zamanda film ve müzik DVD lerini de çal flt rabileceklerdir. E er yukar da bahsedilen di er sistemleri almakta karars zsan z, o zaman belki yeni nesil bir oyun konsolu sizin ihtiyaçlar n z karfl layabilir. * < PUCU> Piyasaya ç kan baz yeni Home Theater sistemlerde kullan lan DVD-ROM sürücüler MP2 format n n yan s ra, MP3 format n da desteklemektedir. Bu sürücülerde MP3 dosyalar kaydedilmifl diskleri de çal flt rabilirsiniz. I < INFO> DVD-ROM lar her ne kadar görünüflte CD-ROM lara benzeseler de, asl nda çok daha ileri bir teknolojinin ürünüdürler. Tek yüzlü bir DVD-ROM yaklafl k olarak 4,7 GB civar nda veri depolayabilir. Çift yüzlü ve çift katmanl DVD-ROM lar ise 17 GB civar nda veri alabilmektedirler. CD- ROM lar n en geliflmifl modellerinin bile 1 GB s n r n aflamad n düflünürsek bu müthifl büyük bir kapasitedir. Ancak flüphesiz birgün bu bile yetmeyecektir. 64 HERKES Ç N B LG SAYAR MULT MEDYA VE E LENCE

23 ÇEfi TL WINDOWS 98 PUÇLARI (4) PÜF NOKTASI ÇEfi TL WINDOWS 98 PUÇLARI (4) FARE OLMADAN ÇALIfiMAK Windows iflletim sisteminin fare olmadan da çal flabilece ini çok daha önceki bölümlerde anlatm flt k. Bu her ne kadar zor ve pek istenmeyen bir çal flma yöntemi olsa da, bazen mecburen k sayol tufllar na baflvurmak zorunda kalabilirsiniz. Özellikle birden fazla önemli dosya üzerinde çal fl rken aniden fareniz herhangi bir sebeple çal flmay durdurursa, burada verece imiz k sayol tufllar sayesinde pencereler aras nda dolaflabilir, bilgileri kaydedebilir ve sonra da onar m yapmak için sistemi düzgün bir biçimde kapatabilirsiniz. Öncelikle tüm pencereleri simge haline küçültmeniz gerekecektir. Eski klavyelerde Win tuflu bulunmad ndan, bunu yapman n farkl bir yöntemini gösterece iz. Önce CTRL + ESC tufllar na basarak "Bafllat" menüsüne girin. Sonra ALT + M tufllar na basarak tüm pencereleri simge haline çevrebilirsiniz. Bundan sonra ALT + TAB tufllar yla pencereler aras ndan istedi inizi seçip aktif hale getirmeniz mümkündür. Burada ALT tufluyla dosya menülerine ulaflabilir ve verilerinizi kaydedebilirsiniz. Bir pencereyi h zl biçimde kapatmak için ise ALT + F4 tufllar iflinizi görecektir. Sonra yine CTRL + ESC tufllar ndan "Bafllat" menüsüne dönebilir ve buradan da sistemi düzgün biçimde kapatabilirsiniz. MLEC DE fit RMEK Windows iflletim sisteminde fare imlecinin durumu kullan c ya farkl durumlar haber vermek için kullan l r. Bu imleç flekilleri CUR (hareketsiz) ve ANI (hareketli) ekli dosyalar fleklinde "C:\Windows\Cursors" klasörünün içinde bulunmaktad rlar. Baflka kaynaklardan ald n z imleç modellerini buraya kaydettikten sonra, anlataca m z ayarlama ile imlecinizin görünümünü yenilerden biriyle de ifltirebilirsiniz. Öncelikle Denetim Masas penceresine girin ve orada bulunan Fare simgesine çift t klay n. Aç lan diyalog penceresi içinde " flaretçiler" bölümünü seçin. Burada kullan lan imleç listesini göreceksiniz. De ifltirmek istedi iniz imlecin üzerine t klay n ve sonra "Gözat" tufluna t klayarak yerine koymak istedi iniz imleci seçin. Seçim bittikten sonra "Uygula" tufluna t klayarak de iflikli i gerçeklefltirin. WINDOWS FONTLARINI DE fit RMEK Windows pencerelerinde ve mesajlar nda kullan lan harf tipini de ifltirmek isterseniz, flimdi anlatacaklar m z uygulaman z yeterlidir. Öncelikle masaüstüne sa fare tufluyla t klay n ve aç lan menüden "Özellikler" fl kk na t klay n. Burada karfl n za ç kacak olan diyalog kutusunda "Görünüm" k sm na girin. Bu k s mda pencere içindeki farkl alanlara t klayarak de ifltirmek istedi iniz fontlar seçebilir, bunlar n yaz tipi, boyut ve renklerini ayarlayabilirsiniz. Ancak e er bir bölüme t klad - n zda "yaz tipi" penceresi içi bofl bir hale geliyorsa, o zaman orada de ifliklik yap lamaz demektir. De ifliklikleri bitirdikten sonra "Uygula" ve "Tamam" tufllar na t klayarak ifllemi bitirin. MASAÜSTÜNE HIZLI DÖNÜfi Windows ile çal fl rken birden fazla uygulamay ayn anda açabilmek çok yararl bir ifllevdir. Ancak bu ayn zamanda can s k c bir problem de olabilir, özellikle ayn anda sekiz-on pencere aç ksa bunlar aras nda kolayca arad n z bulamayabilirsiniz. Bu gibi durumlarda ALT + TAB tufl kombinasyonu pencereler aras nda gezinmenizi kolaylaflt racakt r. HERKES Ç N B LG SAYAR PÜF NOKTASI 15

24 <<< PÜF NOKTASI ÇEfi TL WINDOWS 98 PUÇLARI (4) Peki ya e er masaüstüne dönmek icab ederse ne yapacaks n z? Bunu h zl bir biçimde yapman n ve tüm pencereleri simge haline dönüfltürüp masaüstüne dönmenin birkaç yolu var. Öncelikle Bafllat tuflunun hemen yan nda bulunan "Masaüstünü Göster" tufluna t klayabilirsiniz. kinci yol ise do rudan araç çubu una sa tuflla t klayarak aç lan menüden "Tüm Pencereleri Simgelefltir" fl kk n seçmektir. Üçüncü ve en h zl yol ise klavyeden WIN ve M tufllar na ayn anda basmakt r. Ancak unutmay n ki özellikle eski klavyelerde WIN tuflu bulunmaz. DENET M MASASI Ç N KISAYOL Windows Denetim Masas penceresi pek çok ayar bar nd r r ve s k ulafl l r. Bu yüzden belki masaüstüne bir k sayol atamak iflinizi daha da kolaylaflt rabilir. Bunu yapabilmek için öncelikle masaüstüne sa tuflla t klay n ve aç - lan menüden s ras yla "Yeni" ve "K - sayol" fl klar n seçin. fiimdi aç lan pencerede komut sat r na "control.exe" komutunu girin ve bir sonraki pencereye ilerleyin. Buradan da k sayolun ad n "Denetim Masas " olarak belirleyin ve ifllemi tamamlay n. Art k masaüstünde do rudan "Denetim Masas " penceresini açan bir k sayolunuz mevcuttur. HIZLI YAZDIRMA Bir belgeyi tek bir tufla t klayarak hiç açmadan do rudan yaz c ya gönderebilmek ister misiniz? Bunu yapman n yolu çok basittir. Öncelikle Bafllat tuflu menüsünden Yaz c lar seçene ine girin. Bu pencereyi açt ktan sonra ise Windows Gezgini yard m yla "C:\WIN- DOWS\SendTo" klasörünü aç n. ki pencere de ayn anda aç k olmal d r. Bundan sonra yapman z gereken her zaman kulland n z yaz c n n simgesini sa fare tufluyla sürükleyip di er pencereye tafl makt r. Tuflu b rakt n zda aç lan menüden "Buraya K sayol Olufltur" fl kk na t klay n. fiimdi tüm pencereleri kapay n ve masaüstünde duran herhangi bir belgeye sa tuflla t klay n. Aç lan menüden "Gönder" alt menüsüne girerseniz, oraya yaz c n z n simgesinin de eklendi ini göreceksiniz, tüm yapman z gereken onu seçmek ve t klamakt r. fi FREL EKRAN KORUYUCU Windows iflletim sistemi güvenlik aç s ndan çok geliflmifl say lmaz, özellikle siz bilgisayar n bafl ndan kalkt n z anda birileri gelip dosyalar n z h zla kurcalayabilir. Bunun olmas n önlemenin en basit yollar ndan biri ekran koruyucunuza flifre koymakt r. Böylece masadan her kalk fl n zda basit bile olsa bir koruma sa lam fl olursunuz. Ne var ki bu iflin en büyük dezavantaj ekran koruyucular n bir dakikadan önce devreye girmemesidir. Bu süreye ayarlamak ise s k s k çal flman z n kesilmesine sebep olur. Bu yüzden farkl bir yol izlemek gereklidir. Öncelikle Windows klasörü içindeki System dizini alt nda bulunan ".scr" ekli ekran koruyucular n yerlerini bulun. Bunlardan seçti iniz birisini sa fare tufluyla masaüstüne sürükleyerek k sayol atanmas n sa lay n. Sonraki aflamada ise Ekran koruyucunuz için flifre koyma ifllemini uygun pencereden gerçeklefltirin. Böylece ifliniz tamamlanm fl oluyor. Bundan sonra masan zdan ayr l rken tüm yapman z gereken bu k sayola çift t klamak, böylece ekran koruyucunuz derhal devreye girecektir. 16 HERKES Ç N B LG SAYAR PÜF NOKTASI