Haklarımızın Bilincinde Olalım

Transkript

1 Haklarımızın Bilincinde Olalım 1

2 2 İstanbul Barosu nun Dünya İstanbul Kadınlar Barosu Günü Kadın Armağanıdır. Hakları Merkezi 8 Mart 2012 Baskı ve Cilt BASKI SANATI GRAFİK ve MATBAACILIK SAN. TİC. LTD. ŞTİ. Tel: Faks:

3 Haklarımızın Bilincinde Olalım 3 ADLİ YARDIMA BAŞVURU Maddi durumunuz müsait değil ve hukuki yardıma ihtiyaç duyuyorsanız, Her ilden Baroların adli yardım bürolarından ücretsiz hukuki yardım alabilirsiniz. İstenen belgeler; 1. Muhtardan fakirlik belgesi 2. İkametgah 3. Nüfus Cüzdan Fotokopisi Unutmayın ki şiddete uğramanız halinde Baromuz Adli yardımına müracaatta hiçbir belge istenmez. Başvuru yeterlidir!

4 4 İstanbul Barosu Kadın Hakları Merkezi

5 Haklarımızın Bilincinde Olalım 5 ÖNSOZ Atatürk ün kurduğu Cumhuriyet Döneminin en büyük devrimi tarihli Türk Medeni Kanunu dur. Medeni Kanunla kadın vatandaş olmuş, evlenme ve boşanmada eşit haklar ile miras hukukunda eşit miras hakkı elde etmiştir. Yeni Medeni Kanun 1030 maddeden oluşmaktadır sayılı Türk Medeni Kanunu 22 Kasım 2001 tarihinde kabul edilerek, 8 Aralık 2001 tarihinde Sayılı Resmi Gazetede yayınlanmış ve 1Ocak 2002 tarihinde yürürlüğe girmiştir. Kadınlar olarak bizi en çok ilgilendiren Medeni Kanunda Aile Hukuku ile ilgili bölümdür.bu nedenle İstanbul Barosu Kadın Hakları Merkezi olarak Aile Hukuku, Miras ve İş Kanunu ile ilgili, kadınların bilgilenmesi için bu broşürü hazırladık. Dünya Kadınlarının en önemli belgesi olan Birleşmiş Milletlerin hazırladığı ve ülkemizin de imzaladığı Kadınlara Karşı Her Türlü Ayrımcılığın Önlenmesi Sözleşmesi uyarınca Medeni Kanunda önemli değişiklikler yapılarak bu yasayla tam eşitlik sağlanmaya çalışılmıştır. Bu sözleşmeye göre, Kadınlara karşı ayrım deyimi, kadınla-rın medeni durumlarına bakılmaksızın ve kadın ile erkek eşitliğine dayalı olarak politik, ekonomik, sosyal, kültürel, medeni ve diğer alanlardaki insan hakları ve temel özgürlüklerinin tanınmasını, kullanılmasını ve bunlardan yararlanılmasını engelleyen veya ortadan kaldıran veya bunu amaçlayan ve cinsiyete bağlı olarak yapılan herhangi bir ayrım, mahrumiyet veya kısıtlama anlamına gelecektir.

6 6 İstanbul Barosu Kadın Hakları Merkezi Ayrıca Anayasamızın 10.maddesinde de kadın erkek eşitliği vurgulanmıştır. Anayasamızın 10.maddesine göre ayırım gözetilmeksizin kanun önünde herkes eşittir. 7/5/2004 tarihinde 5170 sayılı yasa ile yapılan değişiklikle kadın erkek eşitliği vurgulanmış, Kadınlar ve erkekler eşit haklara sahiptir hükmü eklenmiştir.daha sonra 7/5/2010 tarihinde 5982 sayılı yasayla Devlet, bu eşitliğin yaşama geçmesini sağlamakla yükümlüdür. Bu maksatla alınacak tedbirler eşitlik ilkesine aykırı olarak yorumlanamaz şeklinde değişiklik yapılarak olumlu ayrımcılık vurgulanmıştır. Şiddetle ilgili en önemli uluslararası belge şiddetin önlenmesine dair bildirgedir. Birleşmiş Milletlerin 20 Aralık 1993 tarihli Genel Kurul gündemine alınan Kadınlara Karşı Şiddetin Önlenmesine Dair Bildirge oylamaya başvurulmaksızın kabul edilmiştir. Bildirgede; şiddetin önlenmesi, failin cezalandırılması ve şiddete uğrayanın korunması konusunda Devletlere düşen sorumluluklar ve görevler ayrıntılı bir şekilde düzenlenmiştir Sayılı 14/01/1998 tarihinde kabul edilen Ailenin Korunması Hakkındaki Kanun 26/4/2007 tarihinde 5636 sayılı yasayla ufak bir değişikliğe uğramış, yeni yasanın yürürlüğe girmesiyle 8/3/2012 tarihinde yürürlükten kaldırılmıştır. Ailenin Korunması Ve Kadına Karşı Şiddetin Önlenmesine Dair Kanun 8/3/2012 tarihinde TBMM de kabul edilip 6284 Sayılı yasanın resmi gazetede yayınlanmasıyla tarihinde yürürlüğe girmiştir. İSTANBUL BAROSU KADIN HAKLARI MERKEZİ

7 Haklarımızın Bilincinde Olalım 7 AİLE İÇİ ŞİDDETE KATLANMAK ZORUNDA DEĞİLSİNİZ BAŞVURU SİZDEN DESTEK BİZDEN AİLE İÇİ ŞİDDETE BAŞVURU YOLLARI Fiziksel, ruhsal, cinsel, ekonomik, sözlü Şiddete uğruyorsanız, Şiddete uğrama tehlikesi altında iseniz, Israrlı takip mağduru iseniz; Siz, Çocuklarınız, Aile bireyleriniz ve Şiddeti duyan, gören, bilen herkes Bu durum resmi makam veya mercilere ihbar edilebilir. Bakanlık, Kolluk Görevlileri ya da Cumhuriyet Savcısı da sizin için talep olmadan da tedbir kararı isteminde bulunabilir. Bulunduğunuz yerdeki Polise, Jandarmaya, Savcılığa, Mülki Amirlere (Valilik veya Kaymakamlık), Aile Mahkemesine sözlü ya da yazılı olarak başvurabilirsiniz. İhbar ile harç ödemeden en kısa sürede güvenliğiniz için gerekli tedbirler alınacaktır. ACİL DURUMLARDA BAŞVURU HATLARI: Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığı Destek ve Hizmet hattı : 183 Polis : 155 Jandarma : 156 Alo Şiddet hattı : İstanbul Barosu Kadın Hakları Merkezi : Çağlayan Adliyesi Kadın Hakları Merkezi Şiddeti Önleme Bürosu :

8 8 İstanbul Barosu Kadın Hakları Merkezi AİLENİN KORUNMASI VE KADINA KARŞI ŞİDDETİN ÖNLENMESİNE DAİR KANUNUNUN GETİRDİKLERİ Kanun No:6284 Kabul tarihi:08/03/2012

9 Haklarımızın Bilincinde Olalım 9 KADININ VE AİLE BİREYLERİNİN ŞİDDETTEN KORUNMASI İÇİN BAŞVURU YOLLARI KADINA VE AİLE BİREYLERİNE KARŞI ŞİDDET NEDİR? Toplumsal, kamusal veya özel alanda meydana gelen, Fiziksel, cinsel, psikolojik veya ekonomik açıdan zarar görmenizle, acı çekmenizle sonuçlanan yahut, Sonuçlanması muhtemel hareketleri, Buna yönelik tehdit ve baskıyı ya da, Özgürlüğün keyfî engellenmesini de içeren, Fiziksel, cinsel, psikolojik, sözlü veya ekonomik her türlü tutum ve davranıştır. ŞİDDET MAĞDURU KİMDİR? Şiddete; doğrudan ya da dolaylı olarak maruz kalan, kalma tehlikesi bulunan kişiler, Şiddetten; etkilenen, etkilenme tehlikesi bulunan kişilerdir.

10 10 İstanbul Barosu Kadın Hakları Merkezi KİM ŞİDDET UYGULAYAN SAYILIR? Şiddet olarak tanımlanan bu tutum ve davranışları uygulayan veya uygulama tehlikesi bulunan kişiler, şiddet uygulayan sayılır. ŞİDDETE DUR DEMEK İÇİN ŞİDDETİ DUYAN, GÖREN, BİLEN HERKES İHBAR EDEBİLİR! Fiziksel, ruhsal, cinsel, ekonomik, sözlü Şiddete uğruyorsanız, Şiddete uğrama tehlikesi altında iseniz, Israrlı takip mağduru iseniz; Siz, Çocuklarınız, Aile bireyleriniz ve Şiddeti duyan, gören, bilen herkes Bu durumu resmi makam veya mercilere ihbar edebilir. Bakanlık, Kolluk Görevlileri ya da Cumhuriyet Savcısı da sizin için talep olmadan da tedbir kararı isteminde bulunabilir.

11 Haklarımızın Bilincinde Olalım 11 TÜRKİYE NİN NERESİNDE OLURSANIZ OLUN! Sadece Savcılık, Aile Mahkemesi, Karakol, Jandarma, Mülki Amirlere, (Valilik, Kaymakamlık) İHBAR İLE HARÇ ÖDEMEKSİZİN, EN KISA SÜREDE güvenliğiniz için gerekli tedbirler alınacaktır. ihbarı alan kamu görevlileri, yetkilileri haberdar etmekle yükümlüdür. ŞİDDETE KARŞI KORUNMADA TEDBİR KARARLARI Şiddet mağdurları ve şiddet uygulayanlar hakkında istem üzerine veya kendiliğinden; - Hâkim, - Kolluk görevlileri, - Mülkî amirler tarafından, koruyucu ve önleyici tedbir kararları verilir; CEZA KANUNUNA GÖRE EYLEMLERİN SUÇ OLUŞTURMASI HALİNDE AYRICA CEZA TAKİBATINA DA GEÇİLİR

12 12 İstanbul Barosu Kadın Hakları Merkezi KORUYUCU VE ÖNLEYİCİ TEDBİRLER MÜLKİ AMİR TARAFINDAN VERİLECEK (KORUYUCU) TEDBİRLER: BU KARARLAR DELİL VEYA BELGE ARANMADAN VERİLİR! Mülki amir tarafından, korunan kişilerle ilgili olarak aşağıdaki tedbirlerden birine, birkaçına veya uygun görülecek benzer tedbirlere mülkî amir tarafından karar verilebilir: Size ve beraberinizdeki çocuklara bulunduğunuz yer veya başka yerde barınma yeri sağlanması, Geçici maddi yardım yapılması( asgari ücret tutarının otuzda birine kadar günlük ödeme yapılır.), Psikolojik, meslekî, hukukî ve sosyal bakımdan rehberlik ve danışmanlık hizmeti verilmesi, Hayati tehlike bulunması halinde talebinizle ya da kendiliğinden geçici koruma altına alınması, Çalışıyorsanız çocuklarınıza 2 ay kreş imkanı sağlanması, çalışmıyorsanız çalışmanızı desteklemek için 4 ay kreş imkanı sağlanması.

13 Haklarımızın Bilincinde Olalım 13 GECİKMESİNDE SAKINCA OLAN HALLERDE KARAKOLDAN İSTEYEBİLECEĞİNİZ (KORUYUCU) TEDBİRLER BU KARARLAR DELİL VEYA BELGE ARANMADAN VERİLİR. GECİKMESİNDE SAKINCA OLAN HALLERDE; Size ve beraberinizdeki çocuklara bulunduğunuz yer veya başka yerde barınma yeri sağlanması, Hayati tehlikesi bulunması halinde talebinizle ya da resen koruma altına alınması. Karakol tarafından verilen koruyucu tedbirler mülki amirin onayı ile devam eder. HAKİM TARAFINDAN VERİLECEK (KORUYUCU) TEDBİRLER BU KARARLAR DELİL VEYA BELGE ARANMADAN VERİLİR. İşyerinizin değiştirilmesi, Evli olmanız halinde ayrı yerleşim yeri belirlenmesi, Tapu kütüğüne aile konutu şerhi konulması, Hayatî tehlikeniz varsa rızanız ile kimlik ve ilgili diğer bilgi ve belgelerinin değiştirilmesi.

14 14 İstanbul Barosu Kadın Hakları Merkezi HAKİM TARAFINDAN VERİLECEK (ÖNLEYİCİ) TEDBİRLER BU KARARLAR İSE GECİKTİRİLMEKSİZİN VERİLİR. Aile mahkemesi hakimince, şiddet uygulayanlarla ilgili olarak aşağıdaki önleyici tedbirlerden birine, bir kaçına veya uygun görülecek benzer tedbirlere karar verilebilir. Şiddet tehdidi, hakaret, aşağılama veya küçük düşürmeyi içeren söz ve davranışlarda bulunmaması, Müşterek konuttan veya bulunduğu yerden derhâl uzaklaştırılması ve müşterek konutun korunan kişiye tahsis edilmesi, Korunan kişilere, bu kişilerin bulundukları konuta, okula ve işyerine yaklaşmaması, Çocuklarla kişisel ilişkinin sınırlanması ya da tümüyle kaldırılması, Şiddete uğramamış olsa bile yakınlarınıza, tanıklarınıza ve çocuklarınıza yaklaşmaması, Şahsi eşyalarınıza ve ev eşyalarına zarar vermemesi, İletişim araçlarıyla veya sair surette rahatsız etmemesi, Bulundurması veya taşımasına kanunen izin verilen silahları kolluğa teslim etmesi

15 Haklarımızın Bilincinde Olalım 15 Silah taşıması zorunlu olan bir kamu görevi ifa etse bile bu görevi nedeniyle zimmetinde bulunan silahı kurumuna teslim etmesi, Bulunduğunuz yerlerde alkol ya da uyuşturucu veya uyarıcı madde kullanmaması ya da bu maddelerin etkisinde iken bulunduğunuz yerlere yaklaşmaması, bağımlılığının olması hâlinde, hastaneye yatmak dâhil, muayene ve tedavisinin sağlanması, Bir sağlık kuruluşuna muayene veya tedavi için başvurması ve tedavisinin sağlanması, Velayet, kayyım, nafaka ve kişisel ilişki kurulması hususlarında karar verilmesi, Gerekli olması halinde talep etmeseniz dahi nafakaya hükmedilmesi. Nafaka; SGK ya bağlı kişinin aylık maaş veya ücretinden kesilir. nafakanın tahsili işlemlerine ilişkin posta giderleri cumhuriyet başsavcılığının suçüstü ödeneğinden karşılanır. Tedbir kararlarının uygulanmasında hâkim kararı ile teknik araç ve yöntemler kullanılabilir.

16 16 İstanbul Barosu Kadın Hakları Merkezi GECİKMESİNDE SAKINCA OLAN HALLERDE KARAKOLDAN İSTEYECEĞİNİZ (ÖNLEYİCİ) TEDBİRLER BU KARARLAR GECİKTİRİLMEKSİZİN VERİLİR. Şiddet uygulayan kişinin; Şiddet tehdidi, hakaret, aşağılama veya küçük düşürmeyi içeren söz ve davranışlarda bulunmaması, Müşterek konuttan veya bulunduğu yerden derhâl uzaklaştırılması ve müşterek konutun korunan kişiye tahsis edilmesi, Şiddete uğramamış olsa bile yakınlarına, tanıklarına ve çocuklarınıza yaklaşmaması, Korunan kişilere, bu kişilerin bulundukları konuta, okula ve işyerine yaklaşmaması, Karakoldan isteyeceğiniz önleyici tedbirler, hakim onayı ile devam eder. Talep hâlinde korunan kişinin kişisel eşya ve belgelerinin de kolluk marifetiyle teslimi sağlanır. Aykırılık hâlinde şiddet uygulayan hakkında zorlama hapsinin uygulanacağı ihtarı yapılır.

17 Haklarımızın Bilincinde Olalım 17 CEZA KANUNA GÖRE EYLEMLERİN SUÇ OLUŞTURMASI HALİNDE AYRICA CEZA TAKİBATINA GEÇİLİR. TEDBİR KARARLARININ SÜRESİ Tedbir kararı ilk defasında en çok altı ay için verilebilir. Tehlikenin devam etmesi ihtimali halinde tedbir süresinin veya şeklinin değiştirilmesine, bu tedbirlerin kaldırılmasına veya aynen devam etmesine karar verilebilir. (ilgili makamca kendiliğinden veya korunan kişinin, bakanlığın, kolluğun talebi ile) TEDBİR KARARLARININ TEBLİĞİ VE GİZLİLİK Tedbir kararı, korunan kişiye ve şiddet uygulayana tefhim veya tebliğ edilir Tedbir kararının ilgililere tefhim veya tebliğ edilmemesi, kararın uygulanmasına engel teşkil etmez. Tedbir talebinin reddine ilişkin karar ise sadece korunan kişiye tebliğ edilir. (herhangi bir sebepten başvurunuz reddedilirse, aleyhine başvurduğunuz kişinin bundan haberi olmayacaktır.) Gecikmesinde sakınca bulunan hâllerde ilgili kolluk birimi tarafından verilen tedbir kararı şiddet uygulayana bir tutanakla derhâl tebliğ edilir. Gerektiğinde size yapılacak tebligatlara ilişkin ayrı bir adres tespit edilir.

18 18 İstanbul Barosu Kadın Hakları Merkezi Tedbir kararı ile birlikte talep üzerine veya kendiliğinden, sizin ve diğer aile bireylerinin korunan kişilerin kimlik bilgileri veya kimliğini ortaya çıkarabilecek bilgileri ve adresleri ile korumanın etkinliği bakımından önem taşıyan diğer bilgileri, tüm resmi kayıtlarda gizli tutulur. Bu bilgileri hukuka aykırı olarak başkasına veren, ifşa eden veya açıklayan kişi hakkında türk ceza kanununun ilgili hükümleri uygulanır. Koruyucu tedbir kararı verilebilmesi için, şiddetin uygulandığı hususunda delil veya belge aranmaz. önleyici tedbir kararı, geciktirilmeksizin verilir. ZORLAMA HAPSİ Tedbir kararına uymayan kişi hakkında 3 günden güne, toplamda 6 aya kadar zorlama hapsi verilir. SAĞLIK GİDERİ Genel sağlık sigortalısı değil iseniz veya Genel sağlık sigortalısının bakmakla yükümlü olduğu kişi kapsamına da girmiyorsanız veya Genel sağlık sigortası prim borcu sebebiyle fiilen genel sağlık sigortasından yararlanamıyorsanız ya da Diğer mevzuat hükümleri gereğince tedavi yardımından yararlanma hakkınız bulunmuyor ise;

19 Haklarımızın Bilincinde Olalım 19 Bu hâllerin devamı süresince, 5510 sayılı sosyal sigortalar ve genel sağlık sigortası kanununu kapsamında gelir testine tabi tutulmaksızın genel sağlık sigortalısı sayılırsınız. Önleyici tedbir kararı verilen kişinin aynı zamanda rehabilitasyonunun veya tedavi edilmesinin gerekli olduğuna karar verilmesi hâlinde, sağlık hizmetlerinin giderleri bakanlık bütçesinden karşılanır. ŞİDDETE UĞRADIĞINIZDA, DELİL VE İBARELERİN KAYBOLMAMASI/TESPİTİ İÇİN VAKİT GEÇİRMEKSİZİN BİR SAĞLIK KURULUŞUNA BAŞVURUNUZ!! Koruyucu tedbir kararı verilebilmesi için, Şiddetin uygulandığı hususunda DELİL VEYA BELGE ARANMAZ. Önleyici tedbir kararları, Delil belge aranabilir ancak kanunun uygulamasını tehlikeye sokamayacak şekilde GECİKTİRİLMEKSİZİN verilir. YARGILAMA GİDERLERİ, HARÇ, POSTA GİDERİ VE BENZERİ HİÇBİR AD ALTINDA MASRAF ALINMAZ.

20 20 İstanbul Barosu Kadın Hakları Merkezi ŞİDDET ÖNLEME VE İZLEME MERKEZLERİ Bu kanunun 14. maddesine göre kanunun yürürlüğe girdiği tarihten itibaren iki yıl içinde şiddet önleme ve izleme merkezleri, bakanlık tarafından belirlenecek illerde pilot uygulama yapılmak üzere kurulacaktır. Bu merkezler; Gerekli hâllerde tedbir kararlarının alınmasına ve uygulanmasına yönelik başvurularda da bulunmak üzere, Gerekli uzman personelin görev yaptığı ve tercihen kadın personelin istihdam edildiği, Şiddetin önlenmesi ile koruyucu ve önleyici tedbirlerin etkin olarak uygulanmasına yönelik destek ve izleme hizmetlerinin verildiği, Çalışmalarını yedi gün yirmidört saat esasına göre yürüten, çalışma usul ve esasları yönetmelikle belirlenen, Şiddetin önlenmesi ile koruyucu ve önleyici tedbirlerin etkin olarak uygulanmasına yönelik izleme çalışmaları ve destek hizmetleri verilecek olan birimlerdir.

21 Haklarımızın Bilincinde Olalım 21 VERİLECEK BAŞLICA DESTEK HİZMETLERİ; Bu kurumlar, iş bulma ve benzeri konularda rehberlik etmek ve meslek edindirme kurslarına katılmasına yönelik faaliyetlerde bulunmak, Korunan kişiye verilen barınma, geçici maddi yardım, sağlık, adlî yardım hizmetleri ve diğer hizmetleri koordine etmek, Psiko-sosyal ve ekonomik sorunların çözümünde yardım ve danışmanlık yapmak, Sosyal yardımlaşma ve dayanışmayı teşvik kanunu hükümleri uyarınca maddi destek sağlanması konusunda gerekli rehberliği yapmak ve benzeri şeklindedir. ŞİDDET UYGULAYANLA İLGİLİ OLARAK VERİLECEK DESTEK HİZMETLERİNİN BAŞLICALARI İSE; Öfke kontrolü, stresle başa çıkma, şiddeti önlemeye yönelik farkındalık sağlayarak tutum ve davranış değiştirmeyi hedefleyen eğitim ve rehabilitasyon programlarına katılmasına, Alkol, uyuşturucu, uçucu veya uyarıcı madde bağımlılığının ya da ruhsal bozukluğunun olması hâlinde, bir sağlık kuruluşunda muayene veya tedavi olmasına, Meslek edindirme kurslarına katılmasına yönelik faaliyetlerde bulunmak ve benzeri şeklindedir.

22 22 İstanbul Barosu Kadın Hakları Merkezi TÜRK MEDENİ KANUNU AİLE HUKUKU (MK m ) NİŞANLILIK Nişanlanma, evlenme vaadiyle olur.nişanlılık evlenmeye zorlamak için dava hakkı vermez.nişanlılardan biri haklı bir sebep olmaksızın nişanı bozduğu taktirde harcamalar için maddi tazminat ve nişanın bozulması yüzünden kişilik hakkı saldırıya uğrayan taraf, kusurlu olan diğer taraftan manevi tazminat isteyebilir.nişanlılık sona erdiğinde taraflar birbirlerinden hediyeleri geri isteyebilirler.nişanlılığın sona ermesinden doğan dava hakları, sona ermenin üzerinden bir yıl geçmekle zamanaşımına uğrar. EVLENME BAŞVURUSU VE TÖRENİ - Evlenecek erkek ve kadın, içlerinden birinin oturduğu yer evlendirme memurluğuna birlikte başvururlar. - Aile cüzdanı gösterilmeden evlenmenin dini töreni yapılamaz. Resmi evlilik öncesi dini törenle evlilik merasimi yapmak Türk Ceza Kanunu na göre hapis cezasını gerektiren bir suçtur.

23 Haklarımızın Bilincinde Olalım 23 EVLENME EHLİYETİ VE ENGELLERİ Erkek veya kadın 17 yaşını doldurduğunda evlenebilir. Ancak, hakim olağanüstü durumlarda ve pek önemli bir sebeple 16 yaşını doldurmuş olan erkek veya kadının evlenmesine izin verebilir. Ayırt etme gücüne sahip olamayanlar evlenemez. Küçük ve kısıtlı yasal temsilcisinin izni olmadıkça evlenemez. Evlenme Engelleri Üstsoy ile altsoy arasında; kardeşler arasında; amca, dayı, hala ve teyze ile yeğenleri arasında Kayın hısımlığı meydana getirmiş olan evlilik sona ermiş olsa bile, eşlerden biri ile diğerinin üstsoyu ve ya altsoyu arasında, evlat edinen ile evlatlığı veya bunlardan biri ile diğerinin altsoyu ve eşi arasında evlilik mümkün değildir. Evlilik sona ermişse, kadın, evliliğin sona ermesinden başlayarak üç yüz (300) gün geçmedikçe evlenemez. Ancak mahkeme kararı ile bu süre kaldırılabilir. Akıl hastaları, evlenmelerinde tıbbi sakınca bulunmadığı resmi sağlık kurulu raporuyla belgelenmedikçe evlenemezler. Batıl Olan Evlenmeler - Eşlerden birinin evlenme sırasında evli bulunması, - Sürekli bir sebeple ayırt etme gücünden yoksun bulunması, eşlerden birinde evlenmeye engel olacak derecede akıl hastalığı bulunması, - Eşler arasında evlenmeye engel olacak derecede hısımlığın bulunması. Bu hallerde, Cumhuriyet Savcısı ve ilgili olan herkes tarafından dava açılabilir.

24 24 İstanbul Barosu Kadın Hakları Merkezi EVLİLİĞİN GENEL HÜKÜMLERİ - Evlenmeyle eşler arasında evlilik birliği kurulmuş olur. Eşler, bu birliğin mutluluğunu elbirliği ile sağlamak ve çocukların bakımına, eğitim ve gözetimine beraberce özen göstermekle yükümlüdürler. - Eşler oturacakları konutu birlikte seçerler.birliği eşler beraberce yönetirler.eşler birliğin giderlerine güçleri oranında emek ve malvarlıkları ile katılırlar. - Eşlerden her biri, meslek veye iş seçiminde diğeri-nin iznini almak zorunda değildir.ancak, meslek ve iş seçiminde ve bunları yürütülmesinde evlilik birliğinin huzur ve yararı göz önünde tutulur. - Kanunda aksine bir hüküm bulunmadığı sürece, eşlerden her biri diğeri ve üçüncü kişilerle her türlü hukuki işlemi yapabilir. - Eşlerden biri, diğer eşin açık rızası bulunmadıkça, aile konutu ile ilgili kira sözleşmesini feshedemez, aile konutunu devredemez veya aile konutu üzerinde hakları sınırlayamaz. - Kadın evlenmekle kocasının soyadını alır; ancak evlendirme memuru ve ya daha sonra nüfus idaresine yapacağı yazılı başvuruyla kocasının soyadı önünde önceki soyadını da kullanabilir. BOŞANMA SEBEPLERİ - Zina Eşlerden birinin zinası halinde, diğer eş boşanma davası açabilir. Davaya hakkı olan eşin, boşanma sebebini öğrenmesinden başlayarak altı ay ve herhalde zina eyleminin üzerinden beş yıl geçmekle dava hakkı düşer. Affeden tarafın dava hakkı yoktur. - Hayata kast, pek kötü muamele veya onur kırıcı davranış,

25 Haklarımızın Bilincinde Olalım 25 Eşlerden her biri diğeri tarafından hayatına kastedilmesi veya kendisine pek kötü davranılması ya da ağır derecede onur kırıcı davranışta bulunulması sebebiyle boşanma davası açabilir. - Suç işleme ve haysiyetsiz hayat sürme, Eşlerden biri küçük düşürücü bir suç işler veya haysiyetsiz bir hayat sürer ve bu sebeplerden ötürü onunla birlikte yaşaması diğer eşten beklenemez, bu eş her zaman boşanma davası açabilir. - Terk, Eşlerden biri, evlilik birliğinden doğan yükümlülüklerini yerine getirmeme maksadıyla diğerini terk ettiği veya haklı bir sebep olmadan ortak konuta dönmediği takdirde ayrılık, en az altı ay sürmüş ve bu durum devam etmekte ve istem üzerine hakim tarafından yapılan ihtar sonuç-suz kalmış ise; terk edilen eş, boşanma davası açabilir. - Akıl Hastalığı, Eşlerden biri akıl hastası olup da bu yüzden ortak hayat diğer eş için çekilmez hale gelirse, hastanın geçmesine olanak bulunmadığı resmi sağlık kurulu raporuyla tespit edilmek koşuluyla bu eş boşanma davası açabilir. Genel Boşanma nedenleri; * Evlilik birliğinin temelden sarsılması, * Ortak hayatın yeniden kurulamaması, Boşanma sebeplerinden herhangi biriyle açılmış bulunan davanın reddine karar verilmesi ve bu kararın kesinleştiği tarihte başlayarak üç yıl geçmesi halinde, her ne sebeple olursa olsun ortak hayat yeniden kurulamamışsa evlilik birliği temelden sarsılmış sayılır ve eşlerden birinin istemi üzerine boşanmaya karar verilir.

26 26 İstanbul Barosu Kadın Hakları Merkezi * Anlaşmalı boşanma; - Evlilik en az bir yıl sürmüşse - Taraflar boşanmanın sonuçları konusunda protokol düzenleyerek Mahkemeye başvurmalıdır. AYRILIK DAVASI Boşanma davası açmak istemeyen eş dilerse ayrılık davası açabilir. Davayı açan eş ayrılık talep etmişse, hakim boşanmaya hükmedemez, ayrılığa hükmetmek zorundadır. BOŞANMA DAVASI NEREDE AÇILIR? YETKİLİ MAHKEME Boşanma veya ayrılık davalarında yetkili mahkeme, eşlerden birinin yerleşim yeri veya davadan önce son altı aydan beri birlikte oldukları yer AİLE MAHKEMESİDİR. BOŞANMANIN SONUÇLARI Boşanma halinde kadın, evlenme ile kazandığı kişisel durumunu korur, ancak evlenmeden önceki soyadını yeniden alır. Eğer kadın evlenmeden önce eşi ölmüş yada eşinden ayrılmışsa hakimden bekarlık soyadını taşımasına izin verilmesini isteyebilir. Kadının, boşandığı eşinin soyadını kullanmakta menfaati bulunduğu ve bunun eşine zarar vermeyeceği ispatlanırsa, istemi üzerine hakim, eşinin soyadını taşımasına izin verir. Ancak eş, koşulların değişmesi halinde bu iznin kaldırılmasını isteyebilir.

27 Haklarımızın Bilincinde Olalım 27 BOŞANMADA MADDİ - MANEVİ TAZMİNAT - Tazminat isteyen eş kusursuz ya da az kusurlu olmalıdır, - Tazminat istenen eş daha kusurlu olmalıdır, - Zarar oluşmalıdır, - Boşanma hükmünün kesinleşmesine kadar yargılamanın her aşamasında tazminat istenebilir, fakat boşanma kararı kesinleştikten sonra açılacak maddi-manevi tazminat davaları 1 yıllık zamanaşımı süresine tabi olup bu süre boşanma kararının kesinleşmesi tarihinde başlar. TEDBİR NAFAKASI Boşanma veya ayrılık davası açılınca hakim, davanın devamı süresince gerekli olan, özellikle eşlerin barınmasına, geçimine, eşlerin mallarının yönetimine ve çocukların bakım ve korunmasına ilişkin geçici önlemleri kendiliğinden alır. Bu nedenle boşanma davası devam ederken eşlerin geçinmelerini sağlayabilmek için tedbir nafakasına hükmedilir. YOKSULLUK NAFAKASI - Nafaka isteyen ağır kusurlu olmamalıdır, - Nafaka isteyen boşanma sonrası yoksulluğa düşecek olmalıdır. BOŞANMANIN ÇOCUKLARLA İLGİLİ SONUÇLARI Velayet Evlilik birliği içerisinde eşler çocuklar üzerinde eşit velayet hakkına sahiptirler.ancak boşanma velayeti konusunda taraflar arasında anlaşma olmaması durumunda velayet hakkının kime verileceğini Aile Mahkemesi Hakimi belirler.

28 28 İstanbul Barosu Kadın Hakları Merkezi İştirak nafakası Velayet hakkına sahip olmayan ana ya da babanın çocuğunun bakımı ve eğitimi dolayısıyla yapılan giderlere katkı olarak velayet hakkı sahibine verdiği nafakadır. İştirak nafakası çocuk 18 yaşına gelene kadar her zaman istenebilir. Müşterek çocuk 18 yaşını doldurmuşsa bu nafaka yardım nafakası adı altında çocuk tarafından istenebilir. BOŞANMA HALİNDE MALLAR NASIL PAYLAŞTIRILIR? BOŞANMANIN MALİ SONUÇLARI yılından itibaren Yeni Medeni Kanuna göre eşler arasında edinilmiş mallara katılma rejiminin uygulanması asıldır. Eşler mal, rejimi sözleşmesiyle Türk Medeni Kanununda belirlenen diğer rejimlerden birini mal ayrılığı, paylaşmalı mal ayrılığı ve mal ortaklığı rejimini kabul edilebilirler. Mal rejiminin sona ermesinde eşlerin bağlı olduğu rejime ilişkin hükümler uygulanır. Eşler seçimlik mal rejimlerini evlenme merasiminin yapılması sırasında yazılı olarak bildirerek seçebilecekleri gibi, noterde onaylama şeklinde de yapabilmektir. Herhangi bir mal rejimi sözleşme ile seçilmediyse eşler, yasal mal rejimi olan edinilmiş mallara katılma rejimine tabi olmaktadır. Yasal mal rejiminde iki çeşit mal vardır; Edinilmiş mallar; Her eşin mal rejiminin devamı süresince karşılığını vererek elde ettiği malvarlığı değerleridir. 1. Çalışmasının karşılığı olan kazanımlar 2. Sosyal güvenlik veya sosyal yardım kurum ve kuruluşlarının veya personele yardım amacı ile kurulan sandık ve benzerinin yaptığı ödemeler.

29 Haklarımızın Bilincinde Olalım Çalışma gücünün kaybı nedeniyle ödenen tazminatlar. 4. Kişisel mallarının gelirleri, (evlilikten önce edinilen, miras yoluyla elde edilen yada karşılıksız kazanılan malların kira, faiz vesaire gelirleri) 5. Edinilmiş malların yerine geçen değerler.(edinilmiş mal bedel karşılığı elden çıkarılıp yerine bu bedelle elde edilen mallar) Ancak; eşler kişisel mal gelirlerinin edinilmiş mal olamayacağını sözleşme ile kararlaştırabilecekleri gibi, mesleklerinin icrası veya sahip oldukları işletmelerin gelirlerinin edinilmiş mal sayılmamasını da kararlaştırabilirler. Kişisel mallar; 1. Eşlerden birinin yalnız kişisel kullanımına yarayan eşya, 2. Mal rejiminin başlangıcında eşlerden birine ait bulunan veya bir eşin sonradan miras yoluyla ya da her-hangi bir şekilde karşılıksız kazanma yoluyla elde ettiği mal varlığı değerleri, 3. Manevi tazminat alacakları, (kişisel nitelikteki zararlarının karşılığı ödenen tazminatlar) 4. Kişisel mallar yerine geçen değerler. (kişisel malın el değiştirmesi ile yerine ikame edilen mallar ile kişisel malın tahrip olması ile elde edilen tazminatlar.)

30 30 İstanbul Barosu Kadın Hakları Merkezi DEĞER ARTIŞ PAYI Eşlerden biri diğerine ait bir malın edinilmesine veya korunmasına katkıda bulunmuş ise, bu oranda alacak hakkına sahip olur. Eğer mallar el değiştirmiş ise, değerine göre diğer eşe payının ödenmesine karar verilecektir. - Eşlerden birinin mal rejiminin sona ermesinden 1 yıl önce diğer eşin rızası olmadan yapmış olduğu karşılıksız kazandırmalar, - Diğer eşin katılma alacağını azaltmak amacı ile yapılan tasarruflar değer artış payına eklenebilecektir. MİRAS HUKUKU Aile konutu ve ev eşyası Sağ kalan eşin, eski yaşantısını devam ettirebilmesi için, ölen eşine ait olup birlikte yaşadıkları konut üzerinde kendisine katılma alacağına mahsup edilmek, yetmez ise bedel eklenmek suretiyle kullanım ve yararlanma hakkı tanınmasını isteyebilir. Miras payı Sağ kalan eş, miras bırakanın altsoyu (çocukları) ile birlikte mirasçı olursa mirasın dörtte biri; Miras bırakanın ana ve baba zümresi ile birlikte mirasçı olursa mirasın yarısı; Miras bırakanın büyük ana ve büyük babaları ve onların çocukları ile birlikte mirasçı olursa, mirasın dörtte üçü, bunlarda yoksa mirasın tamamı sağ kalan eşe kalır. * Ayrıca malların tasfiyesi sırasında da, eşlerden biri kendi ve veya çocukların üstün yararı gözetilerek, çocukların okul durumu, kendi iş ve maddi durumu vs. aile konutunun kendisine özgülenmesini isteyebilir.

31 Haklarımızın Bilincinde Olalım 31 TÜRK CEZA KANUNU NDA KADIN, ÇOCUK VE AİLEYE KARŞI SUÇLAR Adalet ve kanun önünde herkes eşittir. Ceza kanununu bilmemek mazeret sayılmaz. Eziyet Bir kimsenin eziyet çekmesine yol açacak davranışları gerçekleştirmek suçtur. Bu suçun çocuğa, beden veya ruh bakımından kendisini savunamayacak durumda bulunan kişiye ya da gebe kadına karşı, üstsoy veya altsoya, babalık veya analığa ya da eşe karşı, işlenmesi halinde cezası arttırılmıştır. Terk Yaşı veya hastalığı dolayısıyla kendini idare edemeyecek durumda olan ve bu nedenle koruma ve gözetim yükümlülüğü altında bulunan bir kimseyi kendi haline terk etmek suçtur. Terk dolayısıyla mağdur bir hastalığa yakalanmış, yaralanmış veya ölmüşse, neticesi sebebiyle ağırlaşmış suç hükümlerine göre cezaya hükmolunur. Yardım veya bildirim yükümlülüğünün yerine getirilmemesi Yaşı hastalığı veya yaralanması dolayısıyla yada başka herhangi bir nedenle kendini idare edemeyecek durumda olan kimseye hal ve koşulların el verdiği ölçüde yardım etmemek ya da durumu derhal ilgili makamlara bildirmemek suçtur. Kişinin ölmesi durumunda, verilecek ceza artar.

32 32 İstanbul Barosu Kadın Hakları Merkezi Çocuk düşürtme, düşürme veya kısırlaştırma Tıbbi zorunluluk bulunmadığı halde, rızaya dayalı olsa bile, gebelik süresi on haftadan fazla olan bir kadının çocuğunu düşürtmek suçtur.bu durumda, çocuğunun düşürtülmesine rıza gösteren kadında suçludur.rızaya dayalı olsa bile, gebelik süresi on haftayı doldurmamış olan bir kadının çocuğunun yetkili olmayan bir kişi tarafından düşürtülmesi suçtur. Kısırlaştırma Bir erkek veya kadını rızası olmaksızın kısırlaştırmak suçtur. - Fiil, kısırlaştırma işlemi yapma yetkisi olamayan bir kimse tarafından yapılırsa,ceza artırılır. - Rızaya dayalı olsa bile, kısırlaştırma fiilinin yetkili olmayan bir kişi tarafından işlenmesi suçtur. KASTEN ÖLDÜRME SUÇUNUN; TÖRE SAİKİYLE İŞLENMESİ HALİNDE KİŞİ AĞIRLAŞTIRILMIŞ MÜEBBET HAPİS CEZASI İLE CEZALANDIRILIR.

33 Haklarımızın Bilincinde Olalım 33 Cinsel saldırı Cinsel davranışlarla bir kimsenin vücut dokunulmazlığını ihlal etmek suçtur.mağdurun Şikayeti üzerine cezalandırılır. - Bu fiilin Eşe karşı işlenmesi halinde, soruşturma ve kovuşturmanın yapılması mağdurun şikayetine bağlıdır. - Suçun; Beden veya ruh bakımından kendisini savunmayacak durumda bulunan kişiye karşı, - Kamu görevinin veya hizmet ilişkisinin sağladığı nüfus kötüye kullanılmak suretiyle, - Üçüncü derece dahil kan veya kayın kısımlığı ilişkisi içinde bulunan bir kişiye karşı, - Silahla veya birden fazla kişi tarafından birlikte, işlenmesi halinde, ceza yarı oranında arttırılır. -Suçun işlenmesi sırasında mağdurun direncinin kırılmasını sağlayacak ölçünün ötesinde cebir kullanılması durumunda kişi ayrıca kasten yaralama suçundan dolayı cezalandırılır. Çocukların cinsel istismarı On beş yaşını tamamlamamış veya tamamlamış olmakla birlikte fiilin hukuki anlam ve sonuçlarını algılama yeteneği gelişmemiş olan çocuklara karşı gerçekleştirilen her türlü cinsel davranıştır. Diğer çocuklara karşı sadece cebir, tehdit, hile veya iradeyi etkileyen başka bir nedene dayalı olarak gerçekleştirilen cinsel davranışlar, anlaşılır. - Cinsel istismarın üstsoy, ikinci veya üçüncü derecede kan hısmı, üvey baba, evlat edinen, vasi, eğitici, öğretici, bakıcı, sağlık hizmeti veren veya koruma ve gözetim yükümlülüğü bulunan diğer kişiler tarafından ya da hizmet ilişkisinin sağladığı nüfuz kötüye kullanılmak suretiyle,

34 34 İstanbul Barosu Kadın Hakları Merkezi - Cinsel istismar için başvurulan cebir ve Şiddetin kasten yaralama suçunun ağır neticelerine neden olması halinde, ayrıca kasten yaralama suçuna ilişkin hükümler uygulanır. Reşit olmayanla cinsel ilişki - Cebir, tehdit ve hile olmaksızın, onbeş yaşını bitirmiş olan çocukla cinsel ilişkide bulunmak suçtur. Suçun soruşturulması ve kovuşturulması, şikayete bağlı tutulmuştur. Cinsel taciz - Bedene temasın olmadığı hallerdir. Bir kimseyi cinsel amaçlı olarak taciz etmek suçtur. - Hiyerarşi veya hizmet ilişkisinden kaynaklanan nüfuz kötüye kullanılmak suretiyle ya da aynı işyerinde çalışmanın sağladığı kolaylıktan yararlanılarak işlendiği takdirde, verilecek ceza arttırılır. Bu fiil nedeniyle mağdur işi terk etmek mecburiyetinde kalmış ise, verilecek ceza bir yıldan az olamaz. - Cinsel taciz suçunun soruşturulması ve kovuşturulması, mağdurun şikayetine bağlı tutulmuştur. Genital muayene Kişinin genital muayenesinin yapılabilmesi için Yetkili Hakim ve Savcı kararı gereklidir. Bu karar olmaksızın, kişiyi genital muayeneye göndermek ve bu muayeneyi yapmak suçtur. Genel ahlaka karşı suçlar - Alenen cinsel ilişkide bulunmak ve teşhircilik yapmak suçtur. - Müstehcen görüntü, yazı veya sözler içeren ürünlerin üretiminde çocukların kullanılması suçtur. - Müstehcen ürünlerin ülkeye sokulması, çoğaltılması, satışa arzı, satışı nakli, depolanması, ihracı, bulundurulması veya başkalarının kullanımına sunulması suçtur.

35 Haklarımızın Bilincinde Olalım 35 Fuhuş - Çocuğu veya bir kimseyi, fuhşa teşvik etmek, bunun yolunu kolaylaştırmak, bu maksatla tedarik etmek veya barındırmak ya da çocuğun fuhşuna aracılık etmek suçtur. Suçun işlenişine yönelik hazırlık hareketleri de tamamlanmış suç gibi cezalandırılır. - Fuhşa sürüklenen kişinin kazancından yararlanılarak kısmen veya tamamen geçimin sağlanması, fuhuşa teşvik sayılır. - Fuhuş amacıyla ülkeye insan sokmak veya insanların ülke dışına çıkmasını sağlamak suçtur. - Cebir veya tehdit kullanarak, hile ile ya da çaresizliğinden yararlanarak bir kimseyi fuhşa sevk etmek veya fuhuş yapmasına neden olmak cezanın artırılmasını sağlar. - Yukarıda tanımlanan suçların eş, üstsoy, kayın üstsoy, kardeş, evlat edinen, vasi, eğitici, öğretici, bakıcı, koruma ve gözetim yükümlülüğü bulunan diğer kişiler tarafından ya da kamu görevi veya hizmet ilişkisinin sağlandığı nüfuz kötüye kullanılmak suretiyle işlenmesi halinde, verilecek ceza yarı oranında arttırılır. Dilencilik - Çocukları, beden veya ruh bakımından kendini idare edemeyecek durumda bulunan kimseleri dilencilikte araç olarak kullanmak suçtur. - Bu suçun üçüncü derece dahil kan veya kayın hısımları ya da eş tarafından işlenmesi halinde verilecek ceza yarı oranında arttırılır.

36 36 İstanbul Barosu Kadın Hakları Merkezi AİLE DÜZENİNE KARŞI SUÇLAR Evlenme akdinin kanuna göre yapılmış olduğunu gösteren belgeyi görmeden bir evlenme için dinsel tören yapmak suçtur. Evli olmasına rağmen, başkasıyla evlenme işlemi yaptırmak (birden çok evlilik) suçtur. Kendisi evli olmamakla birlikte, evli olduğunu bildiği bir kimse ile evlilik işlemi yaptırmak suçtur. Gerçek kimliğini saklamak suretiyle bir başkasıyla evlenme işlemi yaptırmak suçtur. Bir çocuğun soybağını değiştirmek veya gizlemek suçtur. Özen yükümlülüğüne aykırı davranarak, sağlık kurumundaki bir çocuğun başka bir çocukla karışmasına neden olmak suçtur. Aynı konutta birlikte yaşadığı kişilerden birine karşı kötü muamelede bulunmak suçtur. İdaresi altında bulunan veya büyütmek, okutmak, bakmak, muhafaza etmek veya bir meslek veya sanat öğretmekle yükümlü olduğu kişi üzerinde, sahibi bulunduğu terbiye hakkından doğan disiplin yetkisini kötüye kullanmak suçtur. Aile hukukundan doğan bakım, eğitim veya destek olma yükümlülüğünü yerine getirmeyen kişi, şikayet üzerine, cezalandırılır. Hamile olduğunu bildiği eşini veya sürekli birlikte yaşadığı ve kendisinden gebe kalmış bulunduğunu bildiği evli olmayan bir kadını çaresiz durumda terk etmek suçtur. Velayet hakları kaldırılmış olsa da, itiyadi sarhoşluk, uyuşturucu veya uyarıcı maddelerin kullanılması ya da onur kırıcı tavır ve hareketlerin sonucu maddi ve manevi özen

37 Haklarımızın Bilincinde Olalım 37 noksanlığı nedeniyle çocuklarının ahlak, güvenlik ve sağlığını ağır şekilde tehlikeye sokan ana veya baba cezalandırılır. Velayet yetkisi elinden alınmış olan ana veya babanın ya da üçüncü derece dahil kan hısmının, onaltı yaşını bitirmemiş bir çocuğu veli, vasi veya bakım ve gözetimi alında bulunan kimsenin yanından cebir veya tehdit kullanmaksızın kaçırması veya alıkoyması suçtur. Suç cebir veya tehdit kullanılarak işlenmiş ya da çocuk henüz oniki yaşını bitirmemiş ise ceza bir katı oranında arttırılır. BU SUÇLARDAN HERHANGİ BİRİNİN MAĞDURUYSANIZ, MAĞDURUYETİNİZE SEBEBİYET VERENLERİ CUMHURİYET BAŞSAVCILIKLARINA ŞİKAYET EDEBİLER VE/VEYA BULUNDUĞUNUZ YERDEKİ BARO ADLİ YARDIM SERVİSİNDEN ÜCRETSİZ AVUKAT İSTEYEBİLİRSİNİZ. İŞ KANUNUNDA KADIN Eşitlik İlkesi: İş Kanunu nun 5. madde: İş ilişkisinde dil, ırk, cinsiyet, siyasal düşünce, felsefi inanç, din ve mezhep ve benzeri sebeplere dayalı ayrım yapılamaz denilerek; kadınlara karşı doğrudan ve dolaylı ayrımcılığı yasaklamıştır. Yeni 5/4 md; Aynı veya eşit değerde bir iş için cinsiyet nedeni ile daha düşük ücret kararlaştırılamaz ve 5/5. maddede işçinin cinsiyeti nedeni ile özel koruyucu hükümlerin uygulanması, daha düşük bir ücretin uygulanmasını haklı kılmaz hükmü yer almaktadır. Cinsel taciz: İş Kanunu 24/II d bendine göre; işçinin diğer işçi veya üçüncü kişiler tarafından iş yerinde cinsel tacize uğraması ve bu durumu işverene bildirmesine rağmen gerekli önlemlerin alınmaması, işçi bakımından haklı fesih nedeni

38 38 İstanbul Barosu Kadın Hakları Merkezi oluşturmaktadır. Yine 25/II c bendi; işçinin işverenin başka bir işçisine cinsel tacizde bulunmasını işverenin haklı fesih sebebi saymıştır. Kadın işçilerin çalışma koşulları: Maden ocakları ile kablo döşemesi, kanalizasyon ve tünel inşaatı gibi yer altında çalışılacak işlerde her yaştaki kadınların çalıştırılması yasaktır. Onsekiz yaşını doldurmuş kadın işçilerin gece postalarında çalıştırılmasına ilişkin usul ve esaslar ve kadınların hangi çeşit ağır ve tehlikeli işlerde çalıştırılabileceği ile ne surette emzirme odaları ve kreş kurulması gerektiği Sağlık Bakanlığı nın görüşü alınarak Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı nca hazırlanacak yönetmelikte gösterilir. Gebelik ve doğum izinleri: 74. madde; Analık halinde çalışma ve Süt izni: kadın işçilerin doğumdan önce sekiz ve doğumdan sonra sekiz hafta olmak üzere toplam on altı haftalık süre ile çalıştırılmamaları esastır. Çoğul gebelikte 2 hafta süre eklenir. Ancak doktor onayı ile ve kadın işçi isterse doğumdan önce 3 haftaya kadar işyerinde çalışabilir. Bu durumda çalıştığı süreler doğum sonrası sürelere eklenir. Hekim raporu ile bu süreler uzatılabilir. Periyodik kontroller için ücretli izin verilir. Bu süre doktor raporu ile altı aya kadar ücretsiz izindir, yıllık ücretli izin hakkının hesabında dikkate alınmaz. Hekim raporu ile gerek görülmesi halinde kadın işçi hafif işlerde çalıştırılır ve bu halde ücret indirimi yapılamaz. Kadın işçilere 1 yaşından küçük çocuklarının emzirmeleri için günde bir buçuk saat süt izni verilir. Bu sürelerin dağılımını işçi belirler. Bu süreler günlük çalışma süresinden sayılır. İŞ KANUNUNDAN DOĞAN MAĞDURİYETLERİNİZ İÇİN İŞ MAHKEMESİNDE DAVA AÇMANIZ GEREKMEKTEDİR. BU KONUDA DA BORALARIN ADLİ YARDIM BÜROLARINA BAŞVURABİLİRSİNİZ.

39 Haklarımızın Bilincinde Olalım 39 İSTANBUL BAROSU ADLİ YARDIM BÜROLARI ALO BARO KADIN HAKLARI MERKEZİ HATTI ÇAĞLAYAN ADLİYESİ KADIN HAKLARI MERKEZİ ŞİDDETİ ÖNLEME BÜROSU MERKEZ BÜROMUZ Adres:İstiklal Cad. Orhan Adli Apaydın Sok. Baro Han K:3/304 Beyoğlu / İstanbul Tel: (dahili ) BAKIRKÖY ŞUBEMİZ Adres:İstanbul Cad. Dereli İş Hanı No:16/5 Bakırköy / İstanbul Tel : Faks: GAZİOSMANPAŞA ŞUBEMİZ Adres:Merkez Mah. Eyüp yolu Ecla sok.no:7 Gaziosmanpaşa / İstanbul Tel : Faks: KADIKÖY ŞUBEMİZ Adres :Bahariye Cad. 82/7 Kadıköy / İstanbul Tel: Faks: KARTAL ŞUBEMİZ Adres:Orhantepe Mah. Derya Sok. No:3 Kartal / İstanbul Tel : Faks: BÜYÜKÇEKMECE ŞUBEMİZ Adres :Mimarsinan Merkez 196. Sok.No:3 Uğurlu Koza Plaza Büyükçekmece / İstanbul Tel: Faks: ALO ŞİDDET HATTI: SHÇEK (Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığı Destek ve Hizmet Hattı) 183 POLİS: 155 JANDARMA: 156

40 40 İstanbul Barosu Kadın Hakları Merkezi