Türk Bankacılık Sistemi. Eylül 2005

Transkript

1 Bankacılar Dergisi, Sayı 55, 2005 Türk Bankacılık Sistemi 2005 * 1. Genel Değerlendirme Bankacılık sisteminde, 2005 yılında en önemli gelişme, yabancı yatırımcıların bankacılık sistemine doğrudan veya ortaklıklar yoluyla yaptıkları yatırımlar olmuştur yılında Türk Ekonomi Bankası A.Ş. ve BNP Paribas ortaklığından sonra, T. Dış Ticaret Bankası A.Ş. nin çoğunluk hisseleri Fortisbank tarafından alınmıştır. T. Dış Ticaret Bankası A.Ş. yılın ikinci yarısına, statüsü değişerek, Türkiye de kurulmuş yabancı banka olarak girmiştir. Benzer şekilde, Koç Holding ve Uno Credito ortaklığı, Koç Finansal Hizmetler in Yapı ve Kredi Bankası A.Ş nin çoğunluk hisselerini almıştır. Şekerbank T.A.Ş ile Rabobank arasında sürdürülen görüşmeler ortaklık anlaşması ile sonuçlanmıştır. T. Garanti Bankası A.Ş. nin yabancı yatırımcılar ile olan görüşmeleri de GE Consumer Finance ile yapılan ortaklık anlaşması ile sonuçlanmıştır. Yapı ve Kredi Bankası A.Ş. nin 2005 üçüncü çeyreğinde bilançosunda yaptığı düzenleme özellikle krediler, gelir-gider, özkaynaklar ve nazım hesaplardaki taahhütler kalemlerini önemli ölçüde etkilemiştir. 1 Hisseleri borsada işlem gören bankaların piyasa değeri artmaya devam etmiştir. Finansal kurumların toplam piyasa değeri de 2004 yıl sonundaki 28,6 milyar dolardan, 2005 itibariyle 44,8 milyar dolara yükselmiştir. Finansal Kurumların Piyasa Değeri ( dolar) Aralık 2003 Ocak 2004 Şubat 2004 Mart 2004 Nisan 2004 Mayıs 2004 Haziran 2004 Temmuz 2004 Ağustos Ekim 2004 Kasım 2004 Aralık 2004 Ocak 2005 Şubat 2005 Mart 2005 Nisan 2005 Mayıs 2005 Haziran 2005 Temmuz 2005 Ağustos * Türkiye Bankalar Birliği, Bankacılık ve Araştırma Grubu tarafından hazırlanmıştır. 3

2 Türkiye Bankalar Birliği Türk bankacılık sisteminin toplam aktifleri 2005 itibariyle 364 milyar YTL (271 milyar dolar) olmuştur. Toplam aktifler bir önceki yılın aynı dönemine göre yüzde 24 artmıştır. Toplam aktiflerin gayri safi milli hasılaya oranının 2005 itibariyle yüzde 78 düzeyinde olduğu tahmin edilmektedir. Enflasyonun düşmesi, bütçe disiplinin sürdürülmesi, ekonomik faaliyetin büyümesi ve beklentilerdeki iyimserliğe bağlı olarak YTL ye olan talep bilanço yapısı ve büyüklüğü üzerinde olumlu bir etki yapmıştır. Toplam aktiflerdeki büyüme, özellikle yılın ikinci ve üçüncü çeyreğinde ivme kazanmıştır. Bilançodaki büyüme, özellikle YTL mevduattaki artıştan kaynaklanmaktadır. Türk bankacılık sisteminde Aralık döneminde enflasyon muhasebesi uygulanmıştır. Yetkili kurumların aldığı kararlar çerçevesinde, 2005 yılında enflasyon muhasebesi uygulamasına son verilmiştir. Bu nedenle, 2005 yılına ait verilerin değerlendirilmesinde bu hususun dikkate alınması gerekmektedir. 120 Bankacılık Sistemi Toplam Aktifleri (GSM H'nın yüzde si) T Toplam aktifler ticaret bankalarında yüzde 25, mevduat kabul etmeyen bankalarda ise yüzde 5 oranında artmıştır. Kamu bankalarının toplam aktifler ve mevduat içindeki payı, bir önceki yılın aynı dönemine göre sırasıyla 2 ve 1 puan azalarak yüzde 31 ve yüzde 38 e gerilerken, kredi payı 1 puan artarak yüzde 20 ye yükselmiştir. Özel bankaların toplam aktifler içindeki payı 1 puan artarak yüzde 59 a, mevduat payı 1 puan artarak yüzde 57 ye yükselmiş, krediler içinde payı ise 1 puan azalarak yüzde 67 ye gerilemiştir. Aktif büyüklüğüne göre ilk on bankanın aktif, kredi ve mevduat payları artmıştır dönemine göre, YTL aktiflerin toplam aktifler içindeki payı 5 puan artarak yüzde 66 düzeyine, YTL kaynakların toplam pasifler içindeki payı 5 puan artarak yüzde 63 e yükselmiştir. Aktif kalemler içinde dikkati çeken önemli bir gelişme, menkul değerler cüzdanının payının özellikle alım-satım amaçlı ve vadeye kadar elde tutulacak menkul değerlerdeki azalmaya bağlı olarak gerilemesidir. Kredilerdeki artış eğilimi sürmüştür. Kredilerin toplam aktiflere oranı bir önceki yılın aynı dönemine göre 4 puan artışla yüzde 37 olmuştur. Öte yandan, duran aktiflerin payı azalmıştır. Likit aktiflerde T.C. Merkez Bankası ve bankalar alt kalemleri hızlı bir artış gösterirken, diğer alt kalemler azalmış veya artışları sınırlı kalmıştır, böylece likit aktiflerin yüzde 14 olan payı değişmemiştir. 4

3 Bankacılar Dergisi 2005 itibariyle, bankaların euro cinsinden açık pozisyonları ve dolar cinsinden fazla pozisyonları önemli ölçüde daralırken, toplam döviz açık pozisyonu azalmıştır. YP kalemlerin hem aktifler hem de pasifler içindeki payının düşüş eğilimi devam etmiştir. Pasifte yurtdışından kullanılan krediler artmıştır. Toplam Aktifler Milyar YTL Milyar dolar /1 2003/2 2003/3 2003/4 2004/1 2004/2 2004/3 2004/4 2005/1 2005/2 2005/3 0 M ilyar YTL M ilyar dolar Toplam aktiflerin yüzde 55 i, kaynakların ise yüzde 81 i 1 yıldan daha kısa vadelidir. Özkaynaklar bir yıl öncesine göre yüzde 19 oranında büyüyerek 47,4 milyar YTL ye (35,3 milyar dolar) ulaşmıştır. Yapı Kredi Bankası A.Ş. bilançosunda yapılan düzenleme özkaynaklardaki artışı önemli ölçüde sınırlamıştır. Serbest özkaynaklardaki iyileşme sürmüştür. Yapı ve Kredi Bankası A.Ş. bilançosundaki düzeltme nedeniyle net dönem karı azalmıştır. Yapı ve Kredi Bankası A.Ş. hariç tutulduğunda kar hacmi reel olarak artmıştır. Net faiz gelirlerindeki artış eğilimi menkul değerler cüzdanından alınan faizlerin azalmasına bağlı olarak duraklamıştır. Ücret ve komisyon gelirlerindeki iyileşme ve net kambiyo gelirlerinin kara dönmesi karlılık performansını olumlu yönde etkilemiştir. Gayri nakdi kredilerde, bir önceki yılın aynı dönemine göre emanet ve rehinli kıymetler kalemlerinde dikkati çeken bir artış gerçekleşmiştir. Bunun nedeni, 2005 başından itibaren İMKB Takasbank A.Ş. de emanette tutulan yatırım fonu paylarıyla ilgili izleme yönteminde değişiklik yapılmış olmasıdır. Taahhütler kaleminde ise Yapı Kredi Bankası A.Ş. bilançosunda yapılan düzenleme paralelinde gerileme görülmüştür itibariyle faaliyet gösteren banka sayısı 47 olmuştur. Şube sayısı ilk dokuz ayda 58 adet artarak e yükselmiştir. 2. Bilanço ve Bilanço Dışındaki Gelişmeler 2.1. Büyüme Türk bankacılık sistemi toplam aktifleri 2005 tarihinde bir önceki yılın aynı dönemine göre YTL bazında yüzde 24 artarak 364 milyar YTL, dolar bazında ise bir önceki yıla göre yüzde 38 artarak 271 milyar dolar olmuştur. Haziran 2005 itibariyle yüzde 74 olan toplam aktiflerin gayri safi milli hasılaya oranının 2005 itibariyle yüzde 78 düzeyinde olduğu tahmin edilmektedir. 5

4 Türkiye Bankalar Birliği Başlıca Bilanço Kalemlerinde Değişme ( YTL) Aralık Haziran Varlıklar Likit aktifler Menkul değerler cüzdanı Krediler Diğer aktifler Toplam YTL YP Kaynaklar Mevduat Mevduat dışı kayn Özkaynaklar Diğer pasifler Toplam YTL YP Bankacılık sektörünün toplam bilançosu, 2005 yılının üçüncü çeyreğinde 27 milyar YTL artış kaydetmiştir. Bu artışın yüzde 64 ü (17,2 milyar YTL) mevduattan; yüzde 20 si (5,5 milyar YTL) mevduat dışı kaynaklardan, kalanı diğer pasifler ile özkaynaklardan gelmiştir. Sağlanan kaynakların yüzde 41 i (11,1 milyar YTL) kredilere, yüzde 39 u (10,6 milyar YTL) menkul değerler cüzdanına, yüzde 19 u (5,1 milyar YTL) likit aktiflere ayrılmıştır. Diğer aktiflerdeki artış sınırlı kalmıştır. Türk Bankacılık Sistemi, 2005 YTL dolar Yıllık yüzde değişme YTL Dolar Ticaret bankaları Kamu bankaları Özel bankalar Fondaki bankalar Yabancı bankalar Mevduat kabul etmeyen bankalar Toplam Bankacılık sektörünün toplam bilançosu, 2005 yılının ilk dokuz ayında 57,8 milyar YTL artış kaydetmiştir. Bu artışın yüzde 58 i (33,6 milyar YTL) mevduattan; yüzde 27 si (15,8 milyar YTL) mevduat dışı kaynaklardan, 1,4 milyar YTL özkaynaklardan, kalanı diğer pasiflerden gelmiştir. Sağlanan kaynakların yüzde 57 si (33,2 milyar YTL) kredilere, yüzde 31 i (18,3 milyar YTL) menkul değerler cüzdanına ayrılmıştır. Likit aktiflerdeki artış sınırlı kalırken, diğer aktifler gerilemiştir. Aktif toplamı, 12 aylık dönemde, ticaret bankaları grubuna dahil olan; kamu bankalarında yüzde 18, özel bankalarda yüzde 27, yabancı bankalarda yüzde 111 oranında artmış; Tasarruf Mevduat Sigorta Fonu nda (Fon) bulunan bankalarda yüzde 69 oranında azalmıştır. Mevduat kabul etmeyen bankalar grubunun aktif toplamı ise yüzde 5 oranında artmıştır. Türk 6

5 Bankacılar Dergisi Dış Ticaret Bankası A.Ş nin yabancı bankalar grubuna geçmesi, yabancı bankalar grubunun aktif toplamındaki hızlı artışta etkili olmuştur Sektör Payları 2005 itibariyle, bir önceki yılın aynı dönemine göre sektör toplam aktifleri içinde, ticaret bankalarının payı 1 puan artarak yüzde 97 ye yükselirken, mevduat kabul etmeyen bankaların payı yüzde 3 düzeyine gerilemiştir. Ticaret bankaları grubunda yer alan özel bankaların payı 1 puan artarak yüzde 59 a, yabancı bankaların payı 3 puan artarak yüzde 6 ya yükselmiş, kamu bankalarının ve Fondaki bankaların payları ise sırasıyla 2 ve 1 puan azalarak yüzde 31 ve yüzde 1 e gerilemiştir. Toplam mevduatın dağılımında, yabancı bankaların ve özel bankaların payları 2 ve 1 puan artarak sırasıyla yüzde 5 ve yüzde 57 ye yükselmiştir. Kamu bankalarının payı 1 puan azalarak yüzde 38 e gerilemiştir. Toplam krediler içinde, ticaret bankaları grubunun payı 2 puan artarak yüzde 95 e yükselmiştir. Ticaret bankaları grubunda; yabancı bankaların ve kamu bankalarının payları sırasıyla 2 ve 1 puan artışla yüzde 7 ve yüzde 20 ye yükselmiştir. Özel bankaların payı 1 puan azalarak yüzde 67 ye gerilemiştir. Grupların Sektör Payları (Yüzde) Toplam aktifler Toplam mevduat Toplam krediler Ticaret bankaları Kamu bankaları Özel bankalar Fondaki bankalar Yabancı bankalar Mevduat kabul etmeyen bankalar Toplam Yoğunlaşma Sektördeki ilk beş bankanın sektör aktif payı yüzde 62, mevduat payı yüzde 65, kredi payı ise yüzde 55 olmuştur. İlk on bankanın ise sektör aktif payı yüzde 85, mevduat payı yüzde 89, kredi payı yüzde 78 olmuştur. Bankacılık Sisteminde Yoğunlaşma (Yüzde) 2004 Aralık İlk beş banka* T. aktif T. mevduat T. krediler İlk on banka* T. aktif T. mevduat T. krediler * Toplam aktiflere göre 7

6 Türkiye Bankalar Birliği 2004 itibariyle ilk beş banka içinde, 1 kamu bankası ve 4 özel banka yer alırken; 2005 itibariyle 2 kamu bankası ve 3 özel banka bulunmaktadır. Her iki dönem itibariyle de ilk on banka arasında 3 kamu bankası ve 7 özel banka bulunmaktadır. Milyar dolar 8 Banka Büyüklükleri / / / / / /9 05/9 Sayı Mevduat b Kamu Özel Yabancı Fon Mevduat kabul etm. b. Toplam Bilanço YTL-YP Yapısı Sektör bilançosunda 2004 e göre, YTL aktifler yüzde 35, yabancı para (YP) aktiflerin YTL karşılığı ise yüzde 7 oranında büyümüştür. Buna karşın YTL pasifler yüzde 34, YP pasiflerin YTL karşılığı yüzde 10 oranında artmıştır. Buna göre bilanço içinde YP aktiflerin payı 5 puan azalarak yüzde 34 e, YP pasiflerin payı ise 5 puan azalarak yüzde 37 ye gerilemiştir. Bilanço İçinde Yabancı Para Payı ve YP Aktifler-YP Pasifler (*) YP aktifler YP pasifler YP aktifler-yp pasifler Yüzde pay Yüzde pay Milyar dolar Ticaret bankaları ,1-9,2 Kamu bankaları ,3-1,6 Özel bankalar ,8-7,1 Fondaki bankalar ,4-0,1 Yabancı bankalar ,5-0,4 Mevduat kabul etmeyen bankalar ,1 0,1 Toplam ,2-9,4 (*) Türk Bankacılık Sistemi Üç Aylık Grup Bilgileri raporunda yer alan Yabancı Para Aktifler-Yabancı Para Pasifler tanımı sadece bilanço içi döviz varlıkları ve döviz yükümlülüklerini içermektedir. Bu nedenle, bu tanım Net Genel Pozisyon/Sermaye Tabanı Standart Rasyosu nda yer alan Net Genel Pozisyon tanımından farklıdır. Üç Aylık Grup Bilgileri raporunda yer alan tanım dövize endeksli krediler ile bilanço dışı döviz varlık ve yükümlülüklerini içermemektedir. Yapılacak değerlendirmelerde bu hususun dikkate alınması gerektiği düşünülmektedir. Bankacılık sektörünün bilanço içi YP aktif ile YP pasif farkı, 2004 dönemindeki 15,2 milyar dolar düzeyinden 2005 döneminde 9,4 milyar dolara gerilemiştir. Diğer taraftan, Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu (BDDK) tarafından dövize endeksli varlık ve yükümlülükler de dahil edilerek yapılan hesaplamalara göre 2005 itibariyle sektörün bilanço içi yabancı para pozisyonu milyon dolar olmuştur.

7 Bankacılar Dergisi Sektör Bilanço İçi Yabancı Para Pozisyonu dolar Kamu bankaları Özel bankalar Fondaki bankalar 56 Yabancı bankalar Mevduat kabul etmeyen bankalar Sektör Kaynak: BDDK Dövize endeksli değerler dahil edildiğinde, toplam YP varlıkların yüzde 31 i euro ve yüzde 67 si dolar cinsindendir. Buna karşılık, toplam YP yükümlülüklerin yüzde 32 si euro, yüzde 65 i dolar cinsindendir Aktiflerin Yapısı Toplam aktifler içinde duran aktiflerin ve menkul değerler cüzdanının payları sırasıyla 1 ve 2 puan azalarak yüzde 6 ve yüzde 39 a gerilemiştir. Menkul değerler cüzdanının payındaki gerilemede, alım-satım amaçlı ve vadeye kadar elde tutulacak menkul değerler kalemlerinin paylarındaki azalma etkili olmuştur. Likit aktiflerin toplam aktifler içindeki payı yüzde 14 düzeyinde kalırken, diğer aktiflerin payı 1 puan azalışla yüzde 4 e gerilemiştir. Aktiflerin Gelişimi ve Yapısı, 2005 YTL Dolar Yıllık yüzde değişme YTL Dolar Yüzde pay Likit aktifler Menkul değerler cüzdanı Alım-satım amaçlı m.d Satılmaya hazır m.d Vade. kadar elde. tut. m.d Krediler Takip. krediler Özel karşılıklar (-) Duran aktifler İştirakler Bağlı ortaklıklar Maddi duran var Maddi olmayan duran var Diğer aktifler Toplam aktifler Kredilerin payı yüzde 33 den yüzde 37 ye yükselmiştir. Özellikle YTL kredilerdeki hızlı artış devam etmiştir. YTL kredilerin payı 6 puan artarak yüzde 26 ya yükselmiş, YP kredilerin payı ise 2 puan azalarak yüzde 11 e gerilemiştir. Kredi stokundaki artışta başta konut ve otomobil kredileri olmak üzere, tüketici kredileri ve kredi kartları yoluyla kullandırılan kredilerdeki artış etkili olmuştur. Mevduat bankaları kredileri içinde tüketici kredilerinin 9

8 Türkiye Bankalar Birliği payı 2004 yılsonunda yüzde 16 dan 2005 itibariyle yüzde 23 e yükselirken, kredi kartlarının payı 3 puan azalarak yüzde 14 e gerilemiştir. Kredilerin toplam aktiflere oranı kamu bankalarında yüzde 24, özel bankalarda yüzde 43 ve yabancı bankalarda yüzde 50 düzeyindedir. Mevduatın krediye dönüşme oranı, tüm sektör itibariyle, bir önceki yıla göre 8 puan artarak yüzde 59 a yükselmiştir itibariyle, bu oran kamu bankalarında yüzde 31, özel bankalarda yüzde 69 ve yabancı bankalarda yüzde 84 olmuştur. Karşılık öncesi takipteki kredilerin bilanço içindeki payı yüzde 2 düzeyinde kalmıştır. Kredi stokundaki hızlı artış sonucu takipteki kredilerdeki gerileme süreci duraklamıştır. Kredilerdeki hızlı artışa bağlı olarak karşılık öncesi takipteki kredilerin toplam kredilere oranı yüzde 6 dan yüzde 5 e gerilemiştir. Özel karşılıklar düşüldükten sonra takipteki kredilerin toplam krediler içindeki payı i- se yüzde 0,6 olmuştur. Takipteki kredilerin yüzde 90 ı için özel karşılık ayrılmıştır. Takipteki Krediler* ve Özel Karşılık Oranı (Yüzde) Takipteki krediler/ Toplam krediler Özel karşılıklar/ Takipteki krediler Ticaret bankaları 6,6 5,6 88,5 89,6 Kamu bankaları 13,2 9,1 96,1 96,8 Özel bankalar 4,7 4,6 83,6 86,1 Fondaki bankalar 42,3 542,1 78,3 87,2 Yabancı bankalar 2,9 3,9 80,1 83,1 Mevduat kabul etmeyen bankalar 2,3 2,3 90,6 88,9 Toplam 6,2 5,4 88,6 89,6 * Karşılık öncesi 2.6. Pasiflerin Yapısı 2005 itibariyle toplam mevduat yüzde 22 oranında, YTL mevduat ise yüzde 38 oranında artmıştır. YP mevduatın YTL karşılığı değerinde ise artış yüzde 3 düzeyinde kalmıştır. Bu gelişmeye bağlı olarak toplam pasifler içinde YTL mevduatın payı 4 puan artarak yüzde 39 a yükselmiş, YP mevduatın payı ise 5 puan azalarak yüzde 25 e gerilemiştir. Dolar cinsinden YP mevduattaki artış yüzde 15 düzeyinde kalmıştır. Toplam mevduatın payı 1 puan azalarak yüzde 63 e gerilemiştir itibariyle YP mevduat 90,7 milyar YTL (67,6 milyar dolar), YTL mevduat ise 140,3 milyar YTL (104,5 milyar dolar) düzeyindedir. YTL mevduatlar içinde en yüksek paya sahip olan tasarruf mevduatlarının toplam mevduat içindeki payı 3 puan artarak yüzde 34, ticari kuruluşlar ve diğer kuruluşlar mevduatlarının payları ise sırasıyla 2 ve 1 puan artarak yüzde 13 ve yüzde 8 düzeyine yükselmiştir. Resmi kuruluşlar mevduatının payı da 1 puan artmıştır. Bankalar mevduatının payı değişmezken; döviz tevdiat hesaplarının payı 7 puan azalarak yüzde 37 düzeyine gerilemiştir. 10

9 Bankacılar Dergisi Pasiflerin Gelişimi ve Yapısı, 2005 YTL Dolar Yıllık Yüzde değişme YTL Dolar Yüzde pay Mevduat YTL YP Mevduat dışı kaynaklar Özkaynaklar Ödenmiş sermaye Sermaye yedekleri Kar yedekleri Kar/zarar Geçmiş yıllar K/Z Dönem K/Z Diğer pasifler Toplam Mevduat vade dağılımı önemli bir değişiklik göstermemiştir. YTL, YP ve toplam mevduatın ortalama vadesi, yaklaşık olarak 3 ay düzeyinde gerçekleşmiştir. Toplam kaynakların yüzde 17 sini oluşturan mevduat dışı kaynaklar 2005 itibariyle bir önceki yılın aynı dönemine göre yüzde 27 oranında artmıştır. Mevduat dışı kaynaklardaki artış, yurtdışından sağlanan kredilerdeki artıştan kaynaklanmıştır. Mevduatın Türlerine Göre Dağılımı, 2005 YTL Dolar Yıllık yüzde değişme YTL Dolar Yüzde pay Tasarruf mevduatı Resmi kuruluşlar Ticari kuruluşlar Bankalar mevduatı Diğer kuruluşlar DTH Kıymetli madenler depo Toplam Sektör özkaynakları yüzde 19 oranında artarak 47,4 milyar YTL (35,3 milyar dolar) olmuştur. Ticaret bankaları grubuna dahil tüm banka gruplarının özkaynaklarında artış kaydedilmiştir. Özel bankalardaki artışın sınırlı kalmasının nedeni Yapı Kredi Bankası AŞ bilançosunda yapılan düzenleme ve Türk Dış Ticaret Bankası A.Ş. nin özel bankalar grubundan yabancı bankalar grubuna geçmesi olmuştur. Yabancı bankalar grubunda görülen yüksek artışın nedeni de bu değişikliktir. Mevduat kabul etmeyen bankaların özkaynakları da yüzde 17 oranında artarak 5,8 milyar YTL ye (4,3 milyar dolar) yükselmiştir. Özkaynakların toplam aktiflere oranı söz konusu dönem itibariyle 1 puan azalarak yüzde 13 e gerilemiştir. 11

10 Türkiye Bankalar Birliği Özkaynaklar, 2005 YTL Yıllık Yüzde değişme Dolar YTL Dolar Ticaret bankaları Kamu bankaları Özel bankalar Fondaki bankalar Yabancı bankalar Mevduat kabul etmeyen bankalar Toplam Serbest özkaynaklar rasyosunda (özkaynaklar-duran aktifler-karşılık sonrası takipteki alacaklar/toplam aktifler) iyileşme devam etmiş, 2004 itibariyle yüzde 6,1 olan değeri 2005 itibariyle yüzde 7 ye yükselmiştir itibariyle sektörün net dönem karı milyon YTL (3.130 milyon dolar) olmuştur. İlk dokuz aylık dönemde bankacılık sektörünün aktif karlılığı yüzde 1,1, özkaynak karlılığı ise yüzde 8,6 oranında gerçekleşmiştir. Net Dönem Kar-Zararı, 2005 Net dönem kar-zararı ( YTL) Aktif karlılığı** (Yüzde) Özkaynak karlılığı** (Yüzde) 2004* * 2005 Ticaret bankaları ,0 8,6 Kamu bankaları ,8 18,9 Özel bankalar ,4 3,4 Fondaki bankalar ,5 15,7 Yabancı bankalar ,1 13,2 Mevduat kabul etm. bankalar ,1 8,6 Sektör toplamı ,1 8,6 * 2004 rakamları enflasyon muhasebesine göre hesaplanmıştır. ** Dönemsel Kalan vadelerine göre, bankacılık sisteminin toplam varlıklarının yüzde 33 ünün vadesi 3 ayın; yüzde 55 inin vadesi ise 1 yılın altındadır. Toplam varlıkların yüzde 45 i 1 yıl ve üzeri vadeye sahiptir. Buna karşılık toplam yükümlülüklerin yüzde 70 inin vadesi 3 ayın, yüzde 81 inin vadesi ise 1 yılın altındadır. Toplam yükümlülüklerin yüzde 19 u 1 yıl ve üzeri vadeye sahiptir Gelir-Gider Durumu 2005 itibariyle bankacılık sektörünün faiz gelirleri milyon YTL, faiz giderleri milyon YTL olmuş, net faiz gelirleri ise milyar YTL ye ulaşmıştır. Kredilerden alınan faizler kredi miktarındaki genişlemeye bağlı olarak artmıştır. Net ücret ve komisyon gelirleri yüzde 29 oranında artarak milyon YTL ye ulaşmıştır. 12

11 Bankacılar Dergisi Gelir-Gider Tablosu, 2005 YTL Yıllık yüzde değişme* Dolar YTL Dolar Faiz gelirleri Faiz giderleri Net faiz geliri Net ücret ve komisyon geliri Temettü Gelirleri Net ticari kar/zarar Sermaye piyasası işlemleri kar/zarar Kambiyo kar/zarar Diğer faaliyet gelirleri Faaliyet gelirleri toplamı Diğer faaliyet giderleri(-) Faaliyet karı Vergi öncesi kar zarar Vergi karşılığı(-) Net kar zarar * 2004 yılı verileri enflasyon muhasebesine göre hesaplanmıştır. Faaliyet karı yüzde 16 oranında gerilemiştir. Net faiz gelirleri ve net ücret ve komisyon gelirlerindeki artış yanında kambiyo zararlarının kara dönmesi kar hacmindeki artışı olumlu etkilemiştir. Enflasyon muhasebesi uygulamasının kaldırılması net dönem karını olumlu, buna karşın Yapı Kredi Bankası AŞ nin bilançosunda yapılan düzenleme olumsuz etkilemiştir. Buna göre net dönem karı yüzde 12 azalarak milyon YTL (3.032 milyon dolar) olmuştur Nazım Hesaplar Bilanço dışı yükümlülükler geçen yılın aynı dönemine göre, yüzde 19 oranında artarak 191 milyar YTL ye, emanet ve rehinli kıymetler ise yüzde oranında artarak milyar YTL ye yükselmiştir. Böylece toplam nazım hesaplar yüzde 703 oranında artarak milyar YTL olmuştur. Nazım Hesaplar, 2005 YTL Dolar Yıllık yüzde değişme YTL Dolar Bilanço dışı yükümlülükler Garanti ve kefaletler Taahhütler Türev finansal araçlar Emanet ve rehinli kıymetler Toplam Bilanço dışı yükümlülüklerdeki artış garanti ve kefaletlerle, para ve faiz swap işlemleri alt kalemlerinden kaynaklanırken, taahhütler kalemi Yapı Kredi Bankası AŞ bilançosunda 13

12 Türkiye Bankalar Birliği gerçekleştirilen düzenlemeden dolayı gerilemiştir. Emanet ve rehinli kıymetlerdeki olağanüstü artış İMKB Takasbank A.Ş. nin yatırım fonu paylarının izlenmesiyle ilgili yöntem değişikliğinden kaynaklanmıştır Banka ve Şube Sayısı 2005 itibariyle bankacılık sektöründe 47 banka faaliyet göstermiştir. Toplam şube sayısı ilk dokuz aylık dönemde 58 adet artarak e yükselmiştir. Mevduat kabul etmeyen bankaların şube sayısı bir; ticaret bankalarının şube sayısı ise 57 adet artmıştır. Bankacılık Sisteminde Banka ve Şube Sayısı* Aralık Bankalar Şubeler Bankalar Şubeler Ticaret bankaları Kamu bankaları Özel bankalar Fon bankaları Yabancı bankalar Mevduat kabul etmeyen bankalar Toplam * K.K.T.C ve yabancı ülkelerdeki şubeler dahil. Bankacılık sektöründe, 2004 yıl sonunda olan çalışan sayısı kişi artarak, 2005 itibariyle ye yükselmiştir. Çalışan sayısı özel bankalar ve yabancı bankalarda artarken, kamu bankaları ve fon bankalarında azalmıştır. 3. Banka ve Kredi Kartları Bankalararası Kart Merkezi nin verilerine göre, 2005 itibariyle, toplam kredi kartı sayısı 2004 yıl sonuna göre yüzde 9 oranında artarak 29,1 milyona ulaşmıştır. Aynı dönem itibariyle toplam banka kartı sayısı da yüzde 6 artışla 45,8 milyon düzeyinde gerçekleşmiştir. Banka Kartı, Kredi Kartı ve ATM Sayısı Değişme 2005 Aralık 2004 Adet Yüzde Toplam Kredi Kartı ,9 Toplam Banka Kartı ,3 POS Sayısı ,9 ATM Sayısı , yılının ilk dokuz ayında, POS ve ATM sayıları da sırasıyla yüzde 21 ve 7 artarak, ve düzeyine yükselmiştir. Dipnot 1 Yapı ve Kredi Bankası A.Ş bilançosunda yapılan düzenlemeler hakkında ayrıntılı bilgiye kamuya açıklanan tarihli bilanço ve buna ait dipnotlarından ulaşılabilir. (

13 Türk Bankacılık Sistemi Rasyolar (%) Sermaye Yeterliliği Özkaynaklar / (Risk Ağırlıklı Varlıklar + Piyasa Riskine Esas Tutar) 23,3 26,5 Özkaynaklar / Toplam Aktifler 13,0 13,6 (Özkaynaklar - Duran Aktifler) / Toplam Aktifler 7,0 6,1 Aktif Kalitesi Menkul Değerler Cüzdanı (net) / Toplam Aktifler 39,0 40,9 Toplam Krediler / Toplam Aktifler 37,5 33,0 Takipteki Krediler (net) / Toplam Krediler 0,6 0,7 Özel Karşılıklar / Takipteki Krediler 89,6 88,6 Duran Aktifler / Toplam Aktifler 6,0 7,5 YP Aktifler / Toplam Aktifler 33,7 39,1 YP Pasifler / Toplam Pasifler 37,2 42,0 Net Bilanço Pozisyonu / Özkaynaklar -5,3-5,4 (Net Bilanço Pozisyonu + Net Bilanço Dışı Pozisyon) / Özkaynaklar -1,4-3,7 Likidite Likit Aktifler / Toplam Aktifler 39,1 38,4 Likit Aktifler / Kısa Vadeli Yükümlülükler 82,7 78,4 Karlılık Dönem Net Karı (Zararı) / Toplam Aktifler 1,1 1,6 Dönem Net Karı (Zararı) / Özkaynaklar 8,6 11,6 Gelir-Gider Yapısı Net Faiz Geliri / Toplam Aktifler 3,8 4,3 Net Faiz Geliri / Toplam Faaliyet Gelirleri 65,5 71,2 Faiz Dışı Gelirler / Toplam Aktifler 2,0 1,7 Faiz Dışı Giderler / Toplam Faaliyet Gelirleri 50,2 43,9 Kredi ve Diğer Alacaklar Karşılığı / Toplam Aktifler 1,2 0,8 Grup Payı Toplam Aktifler - - Toplam Krediler - - Toplam Mevduat - - Sektör Payı Toplam Aktifler 100,0 100,0 Toplam Krediler 100,0 100,0 Toplam Mevduat 100,0 100,0 Kar rakamlarını içeren rasyolar dönemsel olarak yorumlanmalıdır.

14 Türk Bankacılık Sistemi Aktifler (Bin YTL) 2005 % 2004 % TP YP Toplam Dağ. TP YP Toplam Dağ. Nakit Değerler ve Merkez Bankası , ,4 Kasa , ,4 Efektif Deposu , ,3 T.C. Merkez Bankası , ,7 Diğer , ,0 Alım Satım Amaçlı Menkul Değerler (Net) , ,6 Devlet Borçlanma Senetleri , ,5 Devlet Tahvili , ,0 Hazine Bonosu , ,3 Diğer Kamu Borçlanma Senetleri , ,2 Hisse Senetleri , ,1 Diğer Menkul Değerler , ,1 Bankalar ve Diğer Mali Kuruluşlar , ,5 Bankalar , ,5 Yurtiçi Bankalar , ,2 Yurtdışı Bankalar , ,2 Yurtdışı Merkez ve Şubeler , ,2 Diğer Mali Kuruluşlar , ,0 Para Piyasaları , ,7 Bankalararası Para Piyasasından Alacaklar , ,7 İMKB Takasbank Piyasasından Alacaklar , ,0 Ters Repo İşlemlerinden Alacaklar , ,0 Satılmaya Hazır Menkul Değerler (Net) , ,8 Hisse Senetleri , ,3 Diğer Menkul Değerler , ,5 Krediler , ,0 Kısa Vadeli , ,1 Orta ve Uzun Vadeli , ,7 Takipteki Krediler , ,1 Özel Karşılıklar (-) , ,8 Faktoring Alacakları , ,0 Vadeye Kadar Elde Tutulacak MD (Net) , ,5 Devlet Borçlanma Senetleri , ,0 Devlet Tahvili , ,4 Hazine Bonosu , ,0 Diğer Kamu Borçlanma Senetleri , ,6 Diğer Menkul Değerler , ,5 İştirakler (Net) , ,2 Mali İştirakler , ,1 Mali Olmayan İştirakler , ,1 Bağlı Ortaklıklar (Net) , ,5 Mali Ortaklıklar , ,4 Mali Olmayan Ortaklıklar , ,1 Diğer Yatırımlar (Net) , ,2 Finansal Kiralama Alacakları (Net) , ,1 Finansal Kiralama Alacakları , ,1 Kazanılmamış Gelirler ( - ) , ,0 Zorunlu Karşılıklar , ,2 Muhtelif Alacaklar , ,3 Faiz ve Gelir Tahakkuk ve Reeskontları , ,3 Kredilerin , ,0 Menkul Değerlerin , ,1 Diğer , ,2 Maddi Duran Varlıklar (Net) , ,5 Defter Değeri , ,0 Birikmiş Amortismanlar ( - ) , ,5 Maddi Olmayan Duran Varlıklar (Net) , ,1 Şerefiye , ,1 Diğer , ,3 Birikmiş Amortismanlar ( - ) , ,2 Ertelenmiş Vergi Aktifi , ,0 Diğer Aktifler , ,0 Toplam Aktifler , ,0

15 2005 Pasifler (Bin YTL) 2005 % 2004 % TP YP Toplam Dağ. TP YP Toplam Dağ. Mevduat , ,4 Bankalararası Mevduat , ,4 Tasarruf Mevduatı , ,3 Resmi Kuruluşlar Mevduatı , ,0 Ticari Kuruluşlar Mevduatı , ,1 Diğer Kuruluşlar Mevduatı , ,3 Döviz Tevdiat Hesabı , ,4 Kıymetli Madenler Depo Hesapları , ,0 Para Piyasaları , ,3 Bankalararası Para Piyas. Alınan Borçlar , ,7 İMKB Takasbank Piyas. Alınan Borçlar , ,1 Repo İşlemlerinden Sağlanan Fonlar , ,6 Alınan Krediler , ,3 T.C. Merkez Bankası Kredileri , ,0 Alınan Diğer Krediler , ,3 Yurtiçi Banka ve Kuruluşlardan , ,1 Yurtdışı Banka, Kuruluş ve Fonlardan , ,2 İhraç Edilen Menkul Kıymetler (Net) , ,2 Bonolar , ,0 Varlığa Dayalı Menkul Kıymetler , ,0 Tahviller , ,2 Fonlar , ,5 Muhtelif Borçlar , ,3 Diğer Yabancı Kaynaklar , ,6 Ödenecek Vergi, Resim, Harç ve Primler , ,2 Faktoring Borçları , ,0 Finansal Kiralama Borçları (Net) , ,0 Finansal Kiralama Borçları , ,1 Ertelenmiş Finansal Kiralama Giderleri ( - ) , ,0 Faiz ve Gider Reeskontları , ,8 Mevduatın , ,6 Alınan Kredilerin , ,1 Repo İşlemlerinin , ,0 Diğer , ,1 Karşılıklar , ,6 Genel Karşılıklar , ,3 Kıdem Tazminatı Karşılığı , ,2 Vergi Karşılığı , ,6 Sigorta Teknik Karşılıkları (Net) , ,0 Diğer Karşılıklar , ,5 Sermaye Benzeri Krediler , ,3 Ertelenmiş Vergi Pasifi , ,0 Özkaynaklar , ,6 Ödenmiş Sermaye , ,1 Sermaye Yedekleri , ,6 Hisse Senedi İhraç Primleri , ,1 Hisse Senedi İptal Kârları , ,0 Menkul Değerler Değer Artış Fonu , ,0 Yeniden Değerleme Fonu , ,0 Yeniden Değerleme Değer Artışı , ,0 Diğer Sermaye Yedekleri , ,2 Ödenmiş Sermaye Enflas. Düzeltme Farkı , ,3 Kâr Yedekleri , ,1 Yasal Yedekler , ,7 Statü Yedekleri , ,0 Olağanüstü Yedekler , ,4 Diğer Kâr Yedekleri , ,0 Kâr veya Zarar , ,2 Geçmiş Yıllar Kâr ve Zararları , ,8 Dönem Net Kâr ve Zararı , ,6 Toplam Pasifler , ,0

16 Türk Bankacılık Sistemi Bilanço Dışı Yükümlülükler (Bin YTL) TP YP Toplam TP YP Toplam Garanti ve Kefaletler Teminat Mektupları Banka Kredileri Akreditifler Garanti Verilen Prefinansmanlar Cirolar Diğer Garanti ve Kefaletler Taahhütler Cayılamaz Taahhütler Cayılabilir Taahhütler Türev Finansal Araçlar Vadeli Döviz Alım-Satım İşlemleri Para ve Faiz Swap İşlemleri Para, Faiz ve Menkul Değer Opsiyonları Futures Para İşlemleri Futures Faiz Alım-Satım İşlemleri Diğer Emanet ve Rehinli Kıymetler Emanet Kıymetler Rehinli Kıymetler Kabul Edilen Avaller ve Kefaletler Toplam Bilanço Dışı Hesaplar Gelir ve Gider Kalemleri (Bin YTL) Faiz Gelirleri Kredilerden Alınan Faizler Zorunlu Karşılıklardan Alınan Faizler Bankalardan Alınan Faizler Para Piyasası İşlemlerinden Alınan Faizler Menkul Değerlerden Alınan Faizler Diğer Faiz Gelirleri Faiz Giderleri Mevduata Verilen Faizler Para Piyasası İşlemlerine Verilen Faizler Kullanılan Kredilere Verilen Faizler İhraç Edi. Menk.Kıym. Verilen Faizler Diğer Faiz Giderleri Net Faiz Geliri Net Ücret ve Komisyon Gelirleri Alınan Ücret ve Komisyonlar Verilen Ücret ve Komisyonlar Temettü Gelirleri Net Ticari Kar / Zarar Sermaye Piyasası İşlemleri Kâr/Zararı (Net) Kambiyo Kâr/Zararı (Net) Diğer Faaliyet Gelirleri Faaliyet Gelirleri Toplamı Kredi ve Diğer Alacaklar Karşılığı (-) Diğer Faaliyet Giderleri (-) Faaliyet Karı Bağlı Ortaklık ve İştiraklerden Kar/Zarar Net Parasal Pozisyon Kar/Zararı Vergi Öncesi Kar/Zarar Vergi Karşılığı (-) Vergi Sonrası Olağan Faaliyet Kar/Zararı Vergi Sonrası Olağanüstü Kar/Zarar Net Dönem Kar / Zararı