UŞAK İLİ NÜFUSUNUN BAŞLICA ÖZELLİKLERİ. Ahmet KAYA

Transkript

1 Tarih Okulu Dergisi (TOD) Journal of History School (JOHS) Haziran 2016 June 2016 Yıl 9, Sayı XXVI, ss Year 9, Issue XXVI, pp DOI No: UŞAK İLİ NÜFUSUNUN BAŞLICA ÖZELLİKLERİ Ahmet KAYA Özet Uşak ilinin başlıca nüfus özellikleri ile ilgili yapılan bu çalışmada Uşak ilinin 1953 yılında il olmasından sonra yapılan nüfus sayımları dikkate alınarak nüfusun genel gelişimi coğrafi bir bakış açısıyla incelenmiştir. Ege Bölgesinin İç Batı Anadolu Bölümünde yer alan Uşak, Ankara-İzmir karayolu üzerinde yer alır. Aynı zamanda Yüksek Hızlı Tren hattı üzerinde bulunması, gelecekte ulaşım açısından daha iyi konuma geleceğini de göstermektedir yılı genel nüfus sayımında olan nüfusu 2014 yılında kişiye ulaşan Uşak, yaklaşık 60 yıllık sürede nüfusunu iki kattan fazla arttırmıştır. Sanayinin hızla geliştiği Uşak ilinnin iki organize sanayi bölgesine sahip olması gelecekte de sahaya yapılan göçün artacağını göstermektedir. Uşak ilinin kırsal kesiminde ise nüfusun boşaldığı görülmektedir. Kırsal kesimde yapılacak olan yatırımların rantabl olarak gerçekleşmesi bu kesimdeki nüfus boşalmasının önüne geçebilecektir. Uşak il merkez nüfusunun her geçen gün artması ilde konut, ulaşım gibi alt yapı sorunlarını beraberinde getirmektedir. Gelecekte bu tür problemlerin yaşanmaması için nüfus gelişiminin iyi değerlendirilip, şehir planlamasının bu doğrultuda yapılması daha uygun olacaktır. Bu çalışma Uşak ta nüfusun sosyo-ekonomik problemlerini coğrafi bir bakış açısıyla inceleyip, gelecek yıllarda ortaya çıkabilecek problemlere yönelik çözümler üreterek, yatırımlara yön verebilmek amacıyla ortaya konulmuştur Anahtar Kelimeler: Uşak İli, Nüfus, Göç, Nüfus Hareketleri Basic Characteristics of Population of Uşak Province Abstract This study which is included in the principle population features of Uşak province investigated the general improvement of the population with the geographical view after Uşak had been become a province in 1953 and conducted the Dr., Uşak İl Milli Eğitim Müdürlüğü.

2 Ahmet Kaya census. Uşak where is in The West Central Anatolia of Aegean Region is located in the highway of the direction between Ankara and İzmir. At the same time, the position of the city which will have high speed train line has shown that Uşak will have better state for transportation. According to the general population census results in 1955, it was , but according to the general population census results in 2014, the population was which meant that the city increased its population more than two fold during almost 60 years. It is estimated that the immigration movements to Uşak province will increase more due to improving the industry and having two organized industrial zones. Rural areas of the city have been losing the population. If the investments which will be applied in rural areas occur as profitable way, that will prevent the population discharging in these areas. The factor of rising the population day by day in city centre has caused the substructure problems such as housing and transportation. In order to resolve those kind of problems in the future, progress of population should be evaluated in better way and it will be more suitable that urban planning should be applied with this direction. This study was revealed in order to direct the investments by producing the solutions that are related to the problems which might come out for coming years, after it examined the social economic problems with the geographical perspective. Key Word: Uşak Province, Population, Migration, Population Movements 1. Giriş Nüfus sınırları belli alanda yaşayan insan sayısı olarak tanımlanmaktadır. Toplumların varlıklarını sürdürebilmesi ve gelecekte etkin bir şekilde rol oynaması nüfusun sayısına ve sahip oldukları özelliklere bağlıdır. Ülkemizde ilk nüfus sayımları 1927 yılında yapılmıştır. Araştırma sahasının nüfusu hakkında doğru bilgi elde etmek ve daha gerçekçi yorumlar yapabilmek ancak periyodik şekilde yapılan nüfus sayımları ile mümkün olmuştur (Özav, 2002: 53). Nüfus, her an değişen, dinamik bir olaydır. Bir yandan doğumlar, diğer taraftan ölümler gerçekleşmekte, göçler yaşanmakta ve insanların nitelikleri zamanla değişmekte, hepsinden önemlisi nüfusun miktarı ve niteliklerinin dağılışında değişiklikler söz konusu olmaktadır (Özgür, 2011). [390]

3 Uşak İli Nüfusunun Başlıca Özellikleri Harita 1: Uşak İli Lokasyon Haritası Araştırma sahasını oluşturan Uşak ili, Ege Bölgesi nin İç Batı Anadolu bölümünde yer almaktadır. İl idari sınırları doğuda Afyonkarahisar, batıda Manisa, kuzeyde Kütahya ve güneyde Denizli ili ile çevrelenmektedir. Uşak ili, merkez ilçe dahil 6 ilçeden oluşmaktadır. Uşak ilinin merkezi konumundaki Uşak şehri ilin nüfusu aşan en önemli şehir yerleşmesidir (Deniz, Deniz, Diktaş & Balcıoğlu, 2015). Uşak ili 1953 yılına kadar Kütahya iline bağlı bir ilçe merkezi iken bu yıl il statüsüne kavuşmuştur. Uşak'ın il yapılmasından sonra ilk nüfus sayımı 1955 yılında gerçekleşmiş ve söz konusu sayım sonucunda nüfusu kişi olarak tespit edilmiştir. Uşak ın il olmasından sonra geçen 60 yıllık süre [391]

4 Ahmet Kaya zarfında ilin nüfusu 2014 adrese dayalı nüfus sayım sonuçlarına göre kişiye ulaşmış ve yaklaşık olarak % 110 oranında bir artış göstermiştir. Araştırmanın Amacı ve Yöntemi Uşak ili nüfusunun genel özelliklerini konu alan bu çalışmada nüfus konusunun daha iyi değerlendirilebilmesi ve il dâhilinde gerçek nüfus bilgilerinin alınabilmesi amacıyla 1955 yılından günümüze kadar olan nüfus bilgileri üzerinde değerlendirme ve analiz yapılmıştır. Yapılan çalışmada Türkiye İstatistik Kurumunun sayısal verileri alınarak değerlendirmeye gidilmiştir. Bu kapsamda Uşak ilinin nüfus miktarı, nüfusunun dağılışı ve yoğunluğu, nüfus artış hızı, ildeki kır-kent nüfusu ve göç olgusunun incelenmesi ve daha iyi yorumlamalar yapılabilmesi amacıyla çalışma, şekil ve haritalarla desteklenmiştir. Araştırma ile Uşak ilinin başlıca nüfus özelliklerinin analizinin yapılması, inceleme sonucunda ortaya çıkanların, gelecekte yapılacak yatırımlara yön vermesi ve kaynaklık etmesi amaçlanmıştır. Araştırma sahasında merkez ilçe ve Banaz ilçelerinin nüfus özellikleri sayımlarına göre geçmiş çalışmalarda incelenmiştir (Çetin, 2001a; Çetin, 2001b). Bu çalışma ile nüfusun 1990 ların sonları ile günümüz arasındaki seyri de ortaya konmaya çalışılmıştır. Uşak İlinde Nüfusun Gelişimi: Uşak 1953 yılında Kütahya ilinden ayrılarak 15 Temmuz 1953 yılında çıkarılan 6129 Sayılı Kanunla il statüsüne kavuşmuştur. Uşak ın il olmasından sonra periyodik olarak yapılan ilk sayım 1955 yılında gerçekleştirilmiştir. Yapılan sayım sonucunda il nüfusu kişi olarak kayda geçmiştir. Uşak ilinin nüfus gelişimini tam olarak belirleyebilmek için il statüsüne kavuşmasından sonraki sayımlar dikkate alınmıştır. Takip eden ikinci sayım 1960 yılında yapılmış ve söz konusu sayımda Uşak il nüfusu kişiye ulaşarak yıllık artış hızı (Y.A.H.) 23,43 dolayında artış göstermiştir kişinin Uşak nüfusuna dahil olduğu bu dönem, 5 yıllık dönemlerde yapılan sayımlarda nüfusa sayısal olarak en fazla kişinin dahil olduğu dönemdir yılında yapılan sayımda il nüfusu en düşük artış dönemini yaşamış; kişinin nüfusa dahil olduğu bu dönemde artış 6,28 de kalmıştır. Söz konusu dönemde nüfus artış oranının en düşük seviyeyi göstermiş olmasını, 1961 yılından sonra Avrupa ya olan işgücü göçleri ile açıklamak mümkündür. [392]

5 Uşak İli Nüfusunun Başlıca Özellikleri Tablo 1: Sayım Dönemlerine Göre Nüfus ve Nüfus Artış Hızları. Yıllar Uşak Nüfusu Y.A.H ( ) Türkiye N. Y.A.H ( ) , , Kaynak: TUİK (2014) Nüfus sayım dönemlerinde ikinci en yüksek artış ise dönemine rastlamış ve bu dönemde yıllık 21,36 oranında bir artış gerçekleşmiştir. Nüfus artışında görülen bu yükselmeyi, 28 Mart 1970 yılında meydana gelen Gediz Depremi sonrasında Gediz başta olmak üzere çevre yerleşmelerden Uşak iline yapılan göçlerle açıklamak doğru olacaktır. Türkiye genelinde nüfustaki en yüksek artış, döneminde görülmektedir. Uşak ilinde de buna benzer bir durum söz konusudur. Bu dönemde nüfus artışının temel nedenleri arasında ülkedeki çok partili dönemin varlığı, yaşanan ekonomik gelişmeler, ulaşım ağlarının yapılanması ve demokratik ortamın olumlu sonuçları etkilidir (Kaya, 2013:103). Diğer taraftan Doğanay, Tandoğan ve Özgür ün ifade ettiği gibi savaş ortamının ortadan kalması, evlenmelerin artması, ülkede yaşanan ekonomik ve sosyal gelişmeler nüfus artışını destekleyen unsur olmuştur (Doğanay, 1997: , Tandoğan, 1998: 25-26, Özgür, 1998: 13). Genel olarak nüfus sayım sonuçlarını değerlendirdiğimizde, Türkiye ortalamasının altında bir artış olduğu görülmektedir. [393]

6 Ahmet Kaya Grafik 1: Uşak İlinde Nüfus Artışı ( ) Kişi Kaynak: DİE ve TÜİK İlçe merkezlerinde nüfus değişimine bakıldığında yaklaşık 60 yıllık sürede Uşak merkez ilçe, nüfusunu % 836 oranında arttırırken, Karahallı ilçe merkezinde % 17 oranında azalma meydana gelmiştir. İlçe merkezleri içerisinde Banaz da nüfus % 639 oranında artarken, Eşme de artış % 390 da kalmıştır. Tablo 2: Sayım Dönemlerin Göre Nüfus ve Nüfus Artış Hızları İlçe Merkez Nüfusları Genel Nüfusları İlçe Değişim % Değişim % Uşak Banaz Eşme Karahallı Sivaslı Ulubey Toplam Kaynak: TUİK (2014). Karahallı nüfusunun 1955 den günümüze kadar genel toplamda kişi azaldığı ve % 36 oranında nüfus kaybettiği görülmektedir yılında gerçekleşen sayımda en fazla nüfusa sahip ilçe merkezi olan Karahallı, Uşak ilinin en eski sanayi merkezlerinden biriydi. Özellikle ev ve atölye tipi dokuma sanayinin yörede oldukça eski bir geçmişi söz konusudur. Ulaşım, pazarlama gibi sorunlardan dolayı Karahallı ilçesinin temel geçim kaynağı [394]

7 Uşak İli Nüfusunun Başlıca Özellikleri olan dokuma sektörünün gücünü yitirmesi, ülkemizin genelinde olduğu gibi Karahallı da da nüfusun büyük şehirlere özellikle İstanbul, Bursa ve Denizli gibi il merkezlerine yönelmesine neden olmuştur (Özav & Kaya, 2008: 15). Banaz ilçe merkezinde artış % 693 iken ilçe genelinin toplam nüfusunda artışın % 22 lerde kalması ise Banaz köylerinden il ve ilçe merkezine olan göçlerin bir sonucudur. Toplam nüfusunda azalma görülen diğer bir yerleşme ise Ulubey ilçesidir. Ulubey ilçe merkezi, nüfusunu % 23 arttırırken, toplam nüfusunda ise % 23 lük bir azalmanın olduğu görülmektedir. Bu durum ilçenin kırsal kesiminden dışa olan göçün varlığını işaret etmektedir. Nüfus verileri incelendiğinde ilçe merkezinin son 60 yıllık sürede nüfusunu korumayı başardığı, az da olsa bir miktar artış olmakla birlikte kırsal kesiminde ise azalmanın olduğu görülmektedir (Tablo 2, Grafik 1). İlçe genel nüfuslarında ise artış ve azalışlar oransal olarak % 418 Uşak merkez ilçe ile % -36 Karahallı ilçesi arasında değişmektedir. Grafik 2: Sayım Dönemlerine İlçelerde Göre Nüfus ve Nüfus Artış Hızları Kişi Kaynak: TÜİK (2014) Uşak Banaz Eşme Karahallı Sivaslı Ulubey Yerleşmeler Uşak İlinde Nüfusun Dağılışı: Uşak ilinde nüfusun dağılışı incelendiğinde nüfusun seyrek ve yoğun olduğu yerlerin varlığı dikkat çekmektedir. İlde nüfus yoğunlukları km 2 ye 176,36 kişi olan Uşak il merkezi ile 16,64/km 2 kişi olan Ulubey ilçe merkezi arasında değişmektedir. Ortalama değer ise 64,94/km 2 kişi ile 2014 yılı [395]

8 Ahmet Kaya Türkiye nüfus yoğunluğu olan km 2 ye 101 kişi ortalamasının oldukça altındadır. Nüfus yoğunluğu ve yüzölçümü büyüklüğü arasında bağlantı kurulduğunda nüfusu düşük ve yüzölçümü geniş olan ilçelerde nüfus yoğunluğu düşük değerler göstermektedir. İlçeler içerisinde en yüksek değer km 2 ye 41,57 kişi ile Sivaslı ilçesindedir (Tablo 3, Harita 2). Tablo 3: Nüfus ve Nüfus Yoğunlukları. İlçe Toplam Yüzölçümü (km 2 ) Nüfus Yoğunluğu Uşak Banaz Eşme Karahallı Sivaslı Ulubey Toplam Kaynak: TUİK (2014). Uşak ilinde nüfusun dağılışı incelediğinde il genelinde farklılıklar görülmektedir. Nüfus dağılış haritasına bakıldığında nüfusun seyrek ve yoğun olduğu alanlar ayırt edilebilmektedir. Nüfus dağılışında doğal çevre koşulları yanında idari yapı, beşeri ve ekonomik faaliyetler de etkili olmaktadır (Doğanay, 1997: ). Uşak ilinde nüfusun dağılışında söz konusu bu durumun etkisi açıkça görülmektedir. Çalışma alanının nüfusunun dağılışını etkileyen faktörlerin başında doğal çevre koşulları ön plana çıkmaktadır. İl idari sınırlarına bakıldığında ilin kuzeyinde Murat Dağı (2350 m) ve batısında Bulkaz Dağı (1990 m) kütleleri yer almaktadır. Uşak platosu olarak tanımlanan saha, Banaz Çayı tarafından sulanmaktadır. Uşak şehri Murat Dağı nın güneyindeki 1805 metre yüksekliğe sahip Elmadağ ın güney eteklerinde kurulmuştur. Yerleşmenin uzanışı ve nüfuslanma Uşak Ovası na doğru devam etmektedir. Diğer taraftan Banaz ilçe merkezi ise Murat Dağı nın güneydoğu eteklerinde kurulma imkânı bulmuştur. Uşak şehri ve daha doğusundaki Banaz, İzmir i Ankara ya bağlayan karayolu üzerinde yer almakta olup, nüfusun bir kısmının istihdamı ve kentlerin gelişiminde ulaşım önemli yer tutmaktadır (Bilgen, 1999; Yalçınlar, 2001; Kara, 2010; Doğanay ve Deniz, 2014; Yasak, 2014; Deniz, Ayaydın & Kahraman, 2014). Şehrin [396]

9 Uşak İli Nüfusunun Başlıca Özellikleri içinden geçen Ankara-İzmir karayolu ilçede nüfusun toplanmasına neden olarak, Uşak ilinin en büyük ilçe merkezi durumuna gelmesini sağlamıştır. Harita 2: Uşak İlinde Nüfus Yoğunluğu. Eşme, Uşak il merkezinin güneybatısında yer alan bir yerleşme olup 1130 metre yüksekliğe sahip Kemer Dağı nın doğu eteklerinde kurulmuştur. İlçeye ulaşım olanaklarının sınırlı olması ve Uşak il merkezine olan uzaklığı nedeniyle bir dönem Uşak ilinin merkez ilçesiden sonra en büyük ilçesi konumundaki Eşme günümüzde bu özelliğini kaybederek nüfus açısından Banaz ilçesinden sonra üçüncü sırada yer almıştır. Uşak il merkezinin güneydoğusunda yer alan Sivaslı ilçe merkezi Burgaz Dağı eteklerinden itibaren Sivaslı Ovası üzerine kurulmuş ve nüfuslanma ova üzerinde yoğunlaşmıştır. Nüfuslanmanın az olduğu Karahallı ve Ulubey ilçe merkezleri her geçen gün göç vermekte ve ilçelerin genel nüfusları azalmaktadır. Karahallı ilçe merkezi ulaşım imkânlarının kısıtlı olması, ekonomik etkinliklerin sınırlılığı gibi nedenlerle gidererek boşalan bir yerleşme halini almaktadır. Ekonomik etkinliklerin kısıtlı olduğu Ulubey ilçe merkezi de nüfusu azalan diğer bir yerleşmedir. İl ve ilçe merkezleri dışında haritada nüfusun dağılışına bakıldığında dağlık alanlar üzerindeki yerleşmelerde nüfuslanmanın yoğun olmadığı, tarımsal etkinlik için müsait ve su kaynaklarının mevcut olduğu araziler üzerinde nüfuslanmanın yoğunlaştığı görülmektedir (Harita 3). [397]

10 Ahmet Kaya Harita 3: Uşak İlinde Nüfusun Dağılışı. Cinsiyet Oranı: Dengesiz bir cinsiyet oranı, birçok faktörün yansımasıdır. Göçler bir yerin cinsiyet oranında dengesizlik yaratarak etkili olurken, savaşlarda kadınlardan daha çok erkeklerin ölmesi de aynı şekilde dengesizlik yaratmaktadır (Tümertekin & Özgüç, 2004: 222). Belli bir nüfus kitlesinde 100 veya 1000 kadına isabet eden erkek sayısı genel cinsiyet oranını ifade etmektedir. Nüfusla ilgili sosyal ve ekonomik sorunların belirlenmesinde bu tip verilere ihtiyaç duyulmaktadır (Özav, 2002: 67). Bilindiği gibi erkeklerde hemen her yaşta ölüm oranı, aynı yaştaki kadınlara nazaran daha yüksektir (Tandoğan, 1998: ). Ülkemizde ve diğer toplumlarda her 100 kız çocuğuna karşılık arasında erkek çocuk doğmasına rağmen, sonraları meydana gelen sosyal olaylar, iş kazaları, savaşlar ve erken ölümler sonucu erkek nüfus azalmakta ve kadın nüfus artmaktadır (Güngördü, 2001: 6). [398]

11 Uşak İli Nüfusunun Başlıca Özellikleri Tablo 4: Uşak İlinde Yerleşmelerin Nüfusları. İlçe Erkek Kadın Toplam İl Nüfusuna Oranı (%) Uşak ,70 Banaz ,57 Eşme ,11 Karahallı ,17 Sivaslı ,97 Ulubey ,46 Toplam ,98 Kaynak: TUİK (2014). Uşak ilinde erkek ve kadın nüfus oranında çok büyük farklılıklar görülmemektedir. Sayım yıllarına bakıldığında en büyük farkın 1970 yılında oluştuğu görülmektedir. Bir sonraki dönem gerçekleşen sayımda ise erkek nüfus fazlalığı dikkati çekmektedir. Uşak ilinde 1975 yılı sayım dönemi hariç tüm sayım dönemlerinde kadın nüfus fazlalığı söz konusudur (Tablo 5). Tablo 5: Sayım Yıllarına Göre Cinsiyet Durumu. Yıllar Erkek Nüfus % Kadın Nüfus % Cinsiyet Oranı , ,78 96, , ,52 97, , ,50 98, , ,52 94, , ,35 102, , ,35 94, , ,57 97, , ,31 98, , ,41 98, ,14 99,4 Kaynak: TÜİK (2014). İlçe merkezlerinde yaşayan nüfusta cinsiyet oranına bakıldığında Karahallı ilçe merkezi dışında diğer ilçe merkezlerinde kadın nüfus fazlalığının söz konusu olduğu görülür. İlçe merkezlerinde cinsiyet oranları arasında çok büyük farklılıklar bulunmamaktadır (Tablo 6). [399]

12 Ahmet Kaya Tablo 6: İlçe Merkezlerine Göre Cinsiyet Durumu. İlçe Erkek % Kadın % Cinsiyet Oranı Uşak , , Banaz , ,3 Eşme , Karahallı , Sivaslı , Ulubey , Toplam , Kaynak: TUİK (2014). Göçler: Göç coğrafi mekân değiştirme sürecinin sosyal, ekonomik, kültürel ve siyasi boyutlarıyla toplum yapısını değiştiren nüfus hareketleridir (Özer, 2004: 11). Uşak ili yılları arasında yapılan göç istatistiklerinde dönemi hariç dışarıya göç veren bir merkez durumundadır (Tablo 7). Uşak ili, ülkemizin doğusu ve güneydoğusundan göç alırken, İstanbul ve İzmir gibi metropol kentlere ise göç vermektedir. Uşak ili nüfusuna kayıtlı olup farklı illerde yaşayan nüfus incelendiğinde kişi ile Ege Bölgesi nin metropol kenti ve aynı zamanda Türkiye nin üçüncü büyük şehri olan İzmir ili ilk sırayı almaktadır. İzmir de yaşayan Uşak nüfusuna kayıtlılar, Uşak dışında yaşayanların yaklaşık % 30 unu oluştururken, bunun Uşak nüfusuna oranı ise % 11 e yaklaşmaktadır. İzmir ilinin tercih edilmesinde iş imkânı, eğitim, sağlık ve iklim gibi unsurlar etkili olmaktadır. [400]

13 Uşak İli Nüfusunun Başlıca Özellikleri Tablo 7:Sayım Yıllarına Göre Uşak İlinin Aldığı ve Verdiği Göç. Yıllar Aldığı Göç Verdiği Göç Net Göç Net Göç Hızı ( ) , , , , ,3 Gen. Top , , , , , , , ,02 Kaynak: TÜİK (2014). İstanbul, kişi ve % 17 lik oranla Uşak nüfusuna kayıtlı olup farklı illerde yaşayan Uşaklılar için ikinci sırada tercih edilen il olmaktadır. İstanbul, Uşak ilinin özellikle Karahallı ilçesinde yaşayanların tercih ettiği iller arasında ilk sırayı almaktadır. İstanbul da Karahallılar Vakfı adı altında bir hemşehri dayanışma derneği de bulunmaktadır. [401]

14 Ahmet Kaya Harita 3. Uşak İli Nüfusuna Kayıtlı Olup Farklı illerde ikamet Eden Nüfus. Komşu iller içerisinde Manisa ve Denizli ilk sıralarda yer almaktadır. Manisa il merkezinde çeşitli iş olanaklarının bulunmasının dışında Gediz Grabeninde yerleşmiş olan Salihli ve Turgutlu gibi ilçe merkezlerinde tarım ve toprak sanayi alanında iş olanaklarının mevcudiyeti tercih edilmesinin nedeni olmuştur. Denizli şehrinin tekstil alanında gelişmiş bir sanayi kenti olması, Uşak nüfusuna kayıtlıların göç ettiği iller arasında olması sonucunu ortaya çıkarmıştır. Antalya ili turizm alanındaki iş olanaklarının yanında, özellikle son yıllarda seralarda çalışmak amacıyla birçok Uşaklının göç ettiği mekânlar arasına girmiştir. Başkent Ankara ise Uşaklıların memuriyet ve öğrenim için tercih ettiği yerler arasındadır. Uşak il nüfusuna kayıtlı olup farklı illerde yaşayan nüfusun tercih ettikleri iller yükseköğrenim, devlet memurlarının kendi memleketine yakın olma isteği, iş imkânları gibi nedenlerle özellikle komşu illerdir. Tablo 8 e bakıldığında ilk on il içerisinde bölge dışından 4 il yer almaktadır. Uşak iline kayıtlıların en az bulunduğu il ise 34 kişi ile Sinop ilidir (TUİK, 2014). Uşak ili nüfusuna kayıtlı olmayıp Uşak ilini yerleşim alanı olarak seçen nüfus incelendiğinde, bu grubun Uşak il nüfusunun % 20 den fazlasını oluşturduğu dikkat çeker. İlk sırada komşu Kütahya ili yer almakta olup, kişi göç mekânı olarak Uşak ilini tercih etmişlerdir. Kütahya nın Uşak iline yakın olan Gediz ve Simav ilçelerine kayıtlı nüfus için Uşak öncelikli nüfus çekim alanıdır. Uşakta yaşayan nüfusun % 5,3 ünü Kütahya ili nüfusuna kayıtlılar oluşturmaktadır. İkinci sırada ise kişi ile Manisa ili nüfusuna kayıtlı kişiler yer almaktadır. Manisa ilinin Selendi ve Kula ilçesine kayıtlılar [402]

15 Uşak İli Nüfusunun Başlıca Özellikleri Uşak iline göç edenlerin büyük kısmını meydana getirir. Uşak ta Selendililer Yardımlaşma ve Dayanışma Derneği adı altında bir hemşeri derneği de mevcuttur. Tablo 8 incelediğinde 3 ve 4 üncü sıradaki illerin Afyonkarahisar ve Denizli illeri olduğu görülmektedir. Afyon ilinin Hocalar ve Sincanlı gibi ilçeleri ile Denizli ilinin Çivril, Çal ve Bekilli ilçelerinde yaşayanlar, Uşak iline olan yakınlığı sebebiyle Uşak ilini göç alanı olarak tercih etmektedirler. Tablo 8: Nüfusa Kayıtlı İle Göre İkamet Edilen İllerin Dağılımı. Uşak İli Nüfusuna Kayıtlı Olmayıp Uşak İlinde İkamet Eden Nüfus. İller Nüfus Miktarı İl Nüfusuna Oranı (%) Uşak İli Nüfusuna Kayıtlı Olup Farklı illerde İkamet Eden Nüfus. İller Nüfus Miktarı İl Nüfusuna Oranı(%) Kütahya ,3 İzmir ,7 Manisa ,5 İstanbul ,1 Afyonkarahisar ,4 Manisa ,4 Denizli ,1 Denizli ,7 Ağrı ,9 Antalya ,9 Adıyaman ,6 Ankara ,9 İzmir ,5 Kocaeli ,9 Konya ,5 Aydın ,8 Malatya ,3 Kütahya ,7 Balıkesir 789 0,2 Muğla ,7 Toplam ,3 Toplam ,6 Diğer İller ,4 Diğ. İller ,2 Gen. Top ,7 Gen.Top ,8 Kaynak: TUİK (2014). Ege Bölgesi dışından Uşak ilini tercih edenlerin illere göre dağılımına bakıldığında, Ağrı nın kişi ile ilk sırada olduğu görülmektedir. İlde Ağrılı İş Adamları Kültür ve Dayanışma Derneği de bulunmaktadır. Ağrı nüfusuna kayıtlı olan nüfus, Uşak ta daha çok inşaat sektöründe çalışmaktadır. Adıyaman nüfusuna kayıtlılar kişi ile genel sıralamada 6. Ege Bölgesi dışındaki iller içinde ise 2. sırada yer alıp, il nüfusunun % 0,6 sını oluşturmaktadır. Adıyaman ın özellikle Besni ilçesinden yoğun bir şekilde Uşak ilini tercih edenler yer alır. Besniniler Kültür ve Dayanışma Derneği adı [403]

16 Ahmet Kaya altında hemşeri dernekleri de bunun bir göstergesidir. Besnililer daha çok Uşak ta tekstil sektöründe faaliyet gösterip, birçoğu işletme sahibi olabilmiştir (Tablo 8, Harita 4). Harita 4. Uşak İli Nüfusuna Kayıtlı Olmayıp Uşak İlinde ikamet Eden Nüfus. Uşak ili nüfusuna kayıtlı olmayıp Uşak ilinde ikamet eden nüfusun bölgesel dağılımına bakıldığında ilk sırayı kişi ile Ege Bölgesi almaktadır. Bölge içerisinde kişi ile Kütahya ili ilk sırayı alırken 366 kişi ile Muğla son sıradaki ili oluşturmaktadır. Doğu Anadolu Bölgesi kişi ile sahaya en fazla göç veren bölgeler içerisinde bulunmakta ve bölgedeki Ağrı ili kişi ile ilk sırayı alırken, Hakkâri 67 kişi ile son sırada bulunmaktadır. Marmara Bölgesi ise kişi ile bölgeler içerisinde en son sırada bulunmaktadır. Bunun temel nedeni Marmara Bölgesi nin ekonomi, ulaşım ve diğer birçok yönden ülkemizin en gelişmiş bölgesi olmasıdır. Marmara Bölgesi nden 789 kişi ile Balıkesir ili ilk sırayı alırken, Yalova 17 kişi ile en az sayısal değere sahip ildir (TÜİK; 2014) yılı verilerine göre Uşak iline göç eden nüfusa bakıldığında ilk sırayı İzmir ili almaktadır. İzmir iline bu dönemde kişi göç ederken, söz konusu ilden kişi göç yoluyla Uşak iline gelmiştir. İkinci ve üçüncü sıradaki illeri komşu iller oluşturmaktadır. Dördüncü sırada ise bölge dışında yer alan İstanbul ili bulunmaktadır. İstanbul ilinden gelenler 734 kişi iken Uşak tan 923 kişi İstanbul a göç etmiştir yılında göç yoluyla Uşak iline [404]

17 Uşak İli Nüfusunun Başlıca Özellikleri kişi gelirken, ilden göç yoluyla kişi ayrılmıştır. Bu dönemde Uşak ili göç yoluyla nüfusundan 705 kişi kaybetmiştir (Tablo 9, Harita 5). Uşak iline göç yoluyla gelenlerin, ilçelere göre dağılımı incelendiğinde: Banaz ilçesi nüfusu içerisinde 774 kişinin Afyonkarahisar ili nüfusuna kayıtlı olduğu, 459 kişinin ise Kütahya ili nüfusuna kayıtlı kişiler oluşturmaktadır. Uşak ilinin nüfus bakımından ikinci büyük ilçesi Eşme de ise 763 kişinin Manisa ili, 347 kişinin ise Denizli ili nüfusuna kayıtlı kişilerden oluştuğu görülmektedir. İlin en az nüfusa sahip ilçesi konumundaki Karahallı ilçesinde ise 235 kişi Denizli ili nüfusuna kayıtlı iken, 96 kişinin ise Afyonkarahisar ili nüfusuna kayıtlı olup, bu ilçede ikamet etmesi söz konusu olmuştur. Ulubey ilçesine gelindiğinde 144 kişinin Manisa ili nüfusuna kayıtlı, 89 kişinin ise Afyonkarahisar ili nüfusuna kayıtlı olduğu göze çarpmaktadır. Sivaslı ilçesinde ise farklı bir durum söz konusudur. Sivaslı ilçesi dışında ilçe nüfusunda komşu illerin nüfusuna kayıtlı olanlar yer alırken, Sivaslı'da ise Ağrı ili nüfusuna kayıtlı olanların yüksek bir oran teşkil ettiği görülmektedir. Bunun temel nedeni önceki yıllarda evlenme yolu ile birlikte Ağrı kökenlilerin Sivaslı ilçesine gelmesi ve devamında akrabalarının Sivaslı'yı sürekli ikametgâh adresi olarak tercih etmesidir. Sivaslı ilçesine göç yolu ile gelenler 226 Ağrı, 226 Denizli nüfusuna kayıtlı olan kişilerden oluşmaktadır. Tablo 9. Uşak ilinden Göç Eden ve Göçle Gelen Nüfus. Uşak İline Göç Eden Nüfusun İllere Göre Dağılımı Uşak İlinden Göç Eden Nüfusun İllere Göre Dağılımı İlin Adı Göç Miktarı (%) İlin Adı Göç (%) Miktarı İzmir ,9 İzmir ,9 Manisa ,0 Manisa 968 8,9 Kütahya 835 8,2 Denizli 943 8,7 İstanbul 734 7,2 İstanbul 923 8,5 Denizli 654 6,4 Antalya 776 7,1 Antalya 599 5,9 Kütahya 606 5,6 Afyon 522 5,1 Aydın 490 4,5 Bursa 257 2,5 Afyon 417 3,8 [405]

18 Ahmet Kaya Aydın 244 2,4 Bursa 240 2,2 Konya 240 2,4 Muğla 281 2,6 Toplam ,0 Toplam ,8 Diğer Diğer İller ,53 İller Genel Toplam ,0 Genel Toplam ,0 Kaynak: TUİK (2014). Göç yoluyla Uşak iline gelen ve göç yoluyla Uşak ilinden giden nüfus incelendiğinde. Uşak ilinden kişi göç yoluyla ilden dışarıya gitmiş kişi ise Uşak iline göç ederek gelmiştir. Göç etme nedenlerine bakıldığında kişi hane halkından birine bağlı olarak Uşak ilini terk etmiş, kişi ise aile fertlerinden birine bağlı olarak Uşak iline göç etmiştir. Hane halkından birine bağımlı göç, Uşak ilinden gidenlerin % 25,6 lık oranla göç nedenleri içinde ilk sırayı alırken, Uşak iline göç yoluyla gelenler içinde de aynı sırada yer almaktadır. Harita 5. Uşak İlinin Diğer İllerden Aldığı Göç. [406]

19 Uşak İli Nüfusunun Başlıca Özellikleri Harita 6. Uşak İlinin Diğer İllere Verdiği Göç. Uşak il merkezi tekstil ve deri sektörünün ön planda oluğu merkezlerden birini oluşturmasına rağmen, ilden iş arama bulma amacıyla dışarıya olan göç, ikinci sırada yer almaktadır. Aynı nedenler Uşak iline olan göç oranını yükselten sebepler içindedir. Uşak ilinden iş arama-bulma amacıyla kişi dış göç olayını geçekleştirmiştir. Diğer taraftan kişi ise Uşak iline iş arama-bulma amacıyla gelmiştir. İş arama-bulma amacıyla yapılan göçler oransal olarak göç edenlerin % 20,6 sını, göç yoluyla gelenlerin ise % 16,2 sini oluşturarak, göç nedenlerinde ikinci sırada yer almaktadırlar. [407]

20 Ahmet Kaya Tablo 10: Uşak İlinin aldığı ve verdiği Göçlerin Nedenlerine Göre Dağılımı. Göç Etme Sebebi Göç Eden Nüfus Göç Yoluyla Gelen Nüfus Kişi % Kişi Sayısı % Sayısı Birine Bağımlı , ,6 Göç İş Arama/ Bulma , ,2 Atama , ,9 Eğitim , ,2 Evlilik , ,9 Deprem 11 0, ,4 Güvenlik 59 0, ,6 Diğer , ,4 Bilinmeyen 289 1, ,8 Toplam , ,0 Kaynak: Türkiye'de İç Göçler ve Göç Edenlerin Nitelikleri (2000). Uşak üniversitesinin varlığı sebebiyle, özellikle eğitim amacıyla yapılan göçler kişi ile göç sıralamasında üçüncü önceliği almaktadır. Eğitim amacıyla Uşak ilinden göç edenlerin oranı ise % 16,6 gibi yüksek bir oran oluşturmaktadır. Araştırmaya kaynaklık eden göç verileri 2005 yılına ait olup, o dönemde Uşak Üniversitesi müstakil bir üniversite olarak henüz kurulmamıştır yılında Afyon Kocatepe Üniversitesine bağlı eğitim, mühendislik, fen-edebiyat fakülteleri ve meslek yüksekokulları bulunmaktaydı yılında ise Uşak Üniversitesinin açılması farklı fakültelerin ve meslek yüksekokulların kurulması ile birlikte Uşak iline gelen öğrenci sayısı artmıştır. Üniversitenin büyümesine bağlı olarak Uşak iline eğitim amacı ile yapılan göçün sayısal olarak artacağını ve ilk sırayı alacağını tahmin etmek doğru olacaktır. Göç etme nedenleri arasında atama yoluyla Uşak iline gelen kişi bulunurken, kişi ise atama nedeninden dolayı Uşak ilinden ayrılmıştır. Atama nedeniyle göç edenler oransal olarak % 12,7 lik sayısal değer ile dördüncü sırayı oluşturmakta. [408]

21 Uşak İli Nüfusunun Başlıca Özellikleri Nüfusun Yaş Gruplarına Göre Dağılımı. Uşak ili nüfus piramidi incelendiğinde nüfusun % 19,91 ini 0 14 yaş grubu meydana getirmektedir. Türkiye nüfusunda ise bu oran % 24,28 gibi bir rakam göstermektedir. Çocuk nüfus oranlarının Türkiye ortalamasının altında yer alması Uşak ilinde doğum oranlarının Türkiye ortalamalarının altına düştüğünü göstermektedir. Tablo 11: Yaş Gruplarına Göre Uşak ve Türkiye Nüfusu. UŞAK TÜRKİYE Yaşlar E. K. E. % K.% Yaşlar E. K. E. % K.% ,34 3, ,16 3, ,43 3, ,17 3, ,54 3, ,13 3, ,13 3, ,31 4, ,48 3, ,11 3, ,75 3, ,09 3, ,10 3, ,24 4, ,86 3, ,86 3, ,68 3, ,56 3, ,34 3, ,06 2, ,31 3, ,86 2, ,84 2, ,35 2, ,24 2, ,81 1, ,69 1, ,33 1, ,24 1, ,90 1, ,89 1, ,60 0, ,70 0, ,46 0, ,29 0, ,19 0,42 TOP ,86 50,14 TOP ,18 49,82 GENEL TOPLAM GENEL TOPLAM Kaynak: TUİK (2014). Çalışma çağındaki yetişkin nüfus olarak ele aldığımız arasındaki nüfus oranları Uşak ilinde % 69,09 iken Türkiye de ise % 67,76 gibi bir rakamda kalmaktadır. Buradan anlaşılacağı gibi çalışma çağındaki nüfus, Türkiye ortalamasının üzerindedir. Çalışma çağındaki nüfus oranının yüksek olması, il genelinde iş imkânlarının var olması bakımından olumlu bir durum olarak düşünülmelidir. Uşak ilinin bir sanayi kenti özelliği göstermesi, yeni açılacak iş alanlarında, iş gücü sorununun olmayacağını göstermektedir. Uşak ilinde 65 yaş üstü gruba baktığımızda ilde % 10,98 olan rakam Türkiye [409]

22 Ahmet Kaya genelinde % 7,98 e düşmektedir. Bu durum Uşak ilinde ortalama yaşam süresinin daha uzun olduğunu bize göstermektedir. Bağımlı nüfus oranları Uşak il genelinde % 30,11 iken Türkiye genelinde ise bu oran % 32,26 gibi bir sayısal değerdedir. Uşak ilinde bağımlı nüfus oranının daha düşük olması özellikle çocuk nüfus oranının ve doğurganlık oranının Türkiye ortalamasının altında olmasından kaynaklanmaktadır. Türkiye ve Uşak ili nüfus piramidinde dikkat çeken durum, nüfus piramidinin giderek gelişmiş ülkelerin şeklini aldığının görülmesidir. Doğum oranlarının düşmesi, piramidin tabanını daraltırken diğer taraftan ülkemizde sosyo-ekonomik göstergelerin yükselmesi ile ortalama yaşam süresi artırmıştır. Son 30 yıllık sürede doğum oranlarının düştüğü, buna karşılık yaşlı nüfus oranında artış olduğu gözlenmektedir (Grafik 4 ve 5). Grafik 4. Uşak İli ve Türkiye Nüfus Piramidi (2014) Kaynak: TUİK (2014). Grafik 5: Uşak İline Bağlı ilçelere ait nüfus piramitleri (2014) [410]

23 Uşak İli Nüfusunun Başlıca Özellikleri Kaynak: TUİK (2014). [411]

24 Ahmet Kaya Sonuç: Uşak ın il statüsüne kavuşmasından sonra il nüfusunun genel anlamda arttığı görülmektedir yılları arasında sürekli artış gösteren nüfusta en az artış 2014 yılında 6,0 ve en fazla artış ise 1960 yılında 23,4 oranında gerçekleşmiştir. Uşak ilinin nüfusu genel anlamda ele alındığında sayım yılları içerisinde merkez ilçede nüfus artış hızı yüksekken diğer ilçelerde ise düşük bir artış hızı görülmektedir. Yaklaşık 60 yıllık dönemde il toplam nüfusunu % 111 oranında artırırken, merkez ilçe % 736 oranında arttırmıştır. Bu durumun temel nedeni Uşak ilinin aynı zamanda kendi kırsal bölgesinde yaşayan nüfusu çekmesinden kaynaklanmaktadır verilerine göre sahada kişi ikamet etmektedir. Nüfusun sahaya eşitsiz şekilde dağıldığı görülmektedir. Bu durum sahada iş olanaklarının ve geçim kaynaklarının eşitsiz şekilde dağıldığını ve nüfusun büyük bir bölümünün (% 55 inin) merkez ilçede toplandığını göstermektedir. Karahallı ilçesi geçmişte Uşak ilinin atölye tipi imalat sanayinin önemli merkezlerinden biri iken bu özelliğini koruyamamış ve verdiği göçlerle saha giderek boşalmıştır yılında Karahallı İlçesine kurulan Organize Sanayi Bölgesinin teşviklerle yatırımcıların davet edilerek tekrar eski canlılığına kavuşması sağlanmalıdır. Özellikle merkez ilçenin aşırı şekilde göç alması beraberinde bir çok sorunu da getirmektedir. Merkez ilçede TOKİ tarafından yapılan uygulamalar konut ihtiyacına cevap verememekte, her geçen gün kira miktarları artış göstermektedir yılında Uşak Üniversitesinin kurulması, yeni fakülte ve bölümlerin açılması Uşak iline gelen öğrenci sayısını artırmaktadır. Öğrencilere yönelik barınma, sosyal, kültürel vb. çalışmaların planlanması gerekmektedir Nüfusun merkez ilçede toplanması il merkezinde trafik sorunlarını ortaya çıkarmakta ve ağırlaşan bir trafik her geçen gün kendini hissettirmektedir. Konu ile ilgili yapılan geçmiş çalışmalar da bu soruna dikkat çekilmektedir (Doğanay ve Deniz, 2014). Trafik sorununa çözüm oluşturacak çalışmalar, kent içi otoparklar, kent için yollar, yeni çevre yolları vb. Uygulamalar acilen yapılmalıdır. [412]

25 Uşak İli Nüfusunun Başlıca Özellikleri Merkez ilçede artan nüfusla birlikte gelişen yapılaşma beraberinde yeşil alan sıkıntısını ortaya çıkarmıştır. Şehir merkezinde yaşayanlar için beton yığınları arasında nefes alabilecek alan oluşturmakta zorluklar yaşanmaktadır. Ayrıca göç ile birlikte önceki çalışmalarda da belirtildiği gibi (Kara ve Arıbaş, 2008) kent çevresindeki doğal alanlar da zarar görmektedir. Kentin gelişim alanları arazi degredasyonuna çok fazla neden olmayacak şekilde planlanmalıdır. Uşak iline bağlı ilçelerde yeni geçim kaynakları yaratılarak nüfusun Uşak merkeze göçü engellenmelidir. Bu durumla ilgili olarak alternatif turizm şekilllerinin ve mevcut kültürel, sportif ve turistik çekiciliklerin kullanılması hususunda çalışmalar yapılmış ve öneriler getirlmiştir (Deniz, 2015; Deniz, 2016). Özellikle kırsal turizm potansiyelinin ortaya çıkarılması ve kırsal turizme yönelik teşvik artırılarak, kırsal kesimden nüfus boşalmasının önüne geçilmelidir. Nüfus piramitleri incelendiğinde tabanın daraldığı asimetrik pramit göze çarpar. Türkiye de olduğu gibi doğurganlık oranının her geçen gün düşmesi Uşak ilinde de etkili olmaktadır. Nüfus artışını teşvik edici önlemler alınmalıdır. KAYNAKLAR Bilgen, N. (1999). Uşak kent coğrafyası. (Yayımlanmamış Doktora Tezi), Marmara Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul. Çetin, T. (2001a). Uşak şehrinde nüfus hareketleri, 21.Yüzyılın Eşiğinde Uşak Sempozyumu, Cilt 2, Ekim 2001, Uşak. Çetin, T. (2001b). Banaz İlçesinde Nüfus Artışı, 21.Yüzyılın Eşiğinde Uşak Sempozyumu,Cilt 2, Ekim 2001, (ss ). Uşak: Uşaklılar Eğitim ve Kültür Vakfı. Deniz M., Ayaydın A. ve Kahraman A. (2014). Banaz'da Ulaşım Faaliyetleri. Coğrafyacılar Derneği Uluslararası Kongresi Bildiriler Kitabı 4-6 Haziran 2014, Muğla Sıtkı Koçman Üniversitesi, Muğla, Deniz, M. (2015). Analysis of Sustainable Tourism and Cittaslow Potential of Ulubey (Uşak) (Ed. Mihaela Dinu, Necdet Hacıoğlu, Cevdet Avcıkurt, Recep Efe, Abdullah Soykan) Tourism, Environment and Sustainability (ss ). Sofia: St. Kliment Ohridski University Press. [413]

26 Ahmet Kaya Deniz, M. (2016). Termal turizm açısından Kayaağıl termal tesisleri (Uşak). Tarih Okulu Dergisi (TOD) Journal of History School (JOHS), XXV, DOI No: Deniz, M., Deniz, A. Ç., Diktaş, A. ve Balcıoğlu, M. (2015). Rom and Lom People in Uşak City: Smiths (Demirciler) and Sieve Makers (Elekçiler), (Ed. R. Efe, M. Ayışığı, Ö. Düzbakar, M. Arslan,) Turkey at the Beginning of 21st Century: Past and Present, Sofia: St. Kliment Ohridski University Press. Doğanay, H. (1997). Türkiye Beşeri Coğrafyası. Milli Eğitim Bakanlığı Yayınları: Bilim ve Kültür Eserleri Dizisi:877. Eğitim Dizisi:10. İstanbul. Doğanay, H. (1997). Türkiye Beşeri Coğrafyası. Milli Eğitim Bakanlığı Yayınları: Bilim ve Kültür Eserleri Dizisi:877. Eğitim Dizisi:10. İstanbul. Doğanay, H. ve Deniz, M. (2014). Ulaşım sistemleri ve Uşak, Doğu Coğrafya Dergisi, 32, Güngördü, E. (2001). Türkiye nin Beşeri ve Ekonomik Coğrafyası. Ankara: Nobel Yayıncılık Dağıtım. Kara, H. (2010). Banaz ilçesinin coğrafyası. Konya: Çizgi Kitabevi. Kara, H. ve Arıbaş, K. (2008). Development of the Uşak City and Advantages of Using GIS at the City Planning. Fatih University, Department of Geography, 5. International Conference On Geographic Information Systems (ICGIS 2-5 July 2008), Proceedings, Volume:2, p , İstanbul. Kaya, A. (2013). Turgutlu ilçesinin coğrafyası. Afyonkarahisar: Afyonkocatepe Üniversitesi, Sosyal Bilimleri Enstitüsü (Yayınlanmamış Doktora Tezi). Özav, L.(2002). Sivaslı ilçesindeki Köy Yerleşmelerinin Coğrafi Özelliklerine Genel Bir Bakış. İstanbul: Türk Dünyası Araştırma Dergisi. Sayı 136, Özav, L., Kaya, A. (2008). Nüfusu Giderek Azalan Bir Yöre: Karahallı. Uşak: Uşak Üniversitesi. Sosyal Bilimler Dergisi. Sayı 2, Özer, İ. (2004). Kentleşme Kentlileşme ve Kentsel Değişim. Ekin Kitabevi. Ankara: Başak Matbaacılık Özgür, E.M. (1998). Türkiye Nüfus Coğrafyası. Ankara: GMC Basın- Yayın Ltd. şt. [414]

27 Uşak İli Nüfusunun Başlıca Özellikleri Özgür, E.M. (2011). Nüfus Coğrafyası. Ankara: Ankara Üniversitesi Dil ve Tarih-Coğrafya Fakültesi Coğrafya Bölümü Ders Notları. ( Tandoğan, A, (1998). Demografik Temel Kavramlar ve Türkiye Nüfusu, Trabzon: Eser Ofset Matbaacılık. Tümertekin, E.,Özgüç, N. (2004). Beşeri Coğrafya İnsan-Kültür- Mekân. İstanbul: Çantay Kitabevi. Yalçınlar, İ. (2001). Uşak ın gelişimindeki hızı arttıracak doğal kaynaklar. 21.Yüzyılın Eşiğinde Uşak Sempozyumu Cilt 2 (ss ). Uşak. Yasak, Ü. (2014). Türkiye de kent içi ikametgâh hareketliliğine bir örnek: Uşak kenti. Ankara: Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Yayınlanmamış Doktora Tezi. [415]