HEPAR (KARACİĞER) Prof.Dr.E.Savaş Hatipoğlu D.Ü.TIP FAKÜLTESİ

Transkript

1 HEPAR (KARACİĞER) Prof.Dr.E.Savaş Hatipoğlu D.Ü.TIP FAKÜLTESİ

2 KARACİĞERİN GÖREVLERİ Protein, yağ, karbonhidrat, bazı vitaminler ve demir DEPO eder. Albumin, protrombin, fibrinojen ve heparin gibi bazı protein ve türevlerini SENTEZler. Sindirim kanalından emilerek kan aarcılığı ile kendisine gelen zararlı maddeleri zehirsizleştirir (DETOXİCATİON yapar). Örneğin karaciğer amoniasitlerle karbondioksiti birleştirerek ürenin oluşmasını ve vücuttan atılmasını sağlar. Karaciğer embriyoda kan yapan bir organdır. Vücudun su metabolizmasını düzenler. Karaciğerin fagositoz yapma özelliği vardır. Ayrıca karın boşluğundan kalbe giden kanı regule eder.

3 KARACİĞERİN YERİ

4 AĞIRLIĞI : Erkeklerde gr. kadınlarda gr. UZUNLUĞU : cm. YÜKSEKLİĞİ : cm. GENİŞLİĞİ : cm. Elastikiyet yeteneği az olup travmalardan etkilenebilir.plastibilite yeteneği fazladır.bu nedenle komşu organlar karaciğer üzerinde izlerini bırakırlar. KARACİĞERİN 2 KENARI 2 DE YÜZÜ VARDIR

5 KENARLARI MARGO İNFERİOR Incisura vesicalis (Murphy noktası) Incisura teretis (Lig.teres hepatis) MARGO POSTERİOR

6 GÖĞÜS ÖN DUVARINDAKİ İZDÜŞÜMÜ Karaciğerin ön taraftaki izdüşümünü belirlemek için iskelet üzerinde 3 nokta saptanır; 1.NOKTA : Sağ linea axillaris mediananın 11. costayı kestiği nokta. 2.NOKTA : Sağ linea medioclavicularis in 4. intercostal aralığı kestiği nokta. 3.NOKTA : Sol linea medioclavicularis in 5. intercostal aralığı kestiği nokta

7

8 Kenarların bu izdüşümlerinin bilinmesi karaciğerin muayenesi ve bazı klinik işlemlerde önem kazanmaktadır. Klinik tanı amacıyla karaciğer biopsisi yapılabilir. Bu işlemde biopsi iğnesi sağ linea axillarisin 8.veya 9.inrterkostal aralığı kestiği noktalarda sokulmalıdır. Bu işlem esnasında hastanın nefesini expirasyonda tutması istenir. Böylelikle plevra çıkmazlarından recessus costodiaphragmaticus küçülecek, plevra boşluğuna girme riski azalacaktır. Karaciğer kostalarla koruma altına alınmıştır. Sağ arcus costalisin altında palpe edilmez. Şayet palpe edilebiliyorsa bu durumda hepatomegaly denir. Hepatomegaly, karaciğer kanseri, konjestif kalp yetmezliği, yağ infiltrasyonu, Hodgin hastalığı ile ilgili olabilir. Bu hastalıkların hikayesi ile birlikte hepatomegaly değerlendirilmelidir. Sağ tarafta 5.intercostal aralığın daha aşağısında meydana gelebilecek toraks duvarı zedelenmelerinde, karaciğerinde zedelenebileceği akla gelmelidir.

9 YÜZLERİ 1-FACİES DİAPHRAGMATİCA 2-FACİES VİSCERALİS Facies diaphragmatica Lig.falciforme hepatis Pars inferior Area nudae Pars superior Pars posterior Pars dextra

10 Facies diaphragmatica Area nuda

11 Facies visceralis Sulcus sagittalis dexter Sulcus vena cavae Fossa vesicalis Fissura sagittalis sinistra Fissura ligamenti venosi Fissura ligamenti teretis Porta hepatis

12 Porta hepatis te yer alan yapılar A.hepatica propria V.porta Safra kanalları Plexus hepaticus Lenf düğümleri

13 KARACİĞERİN LOBLARI Facies diaphragmatica Lobus hepatis dexter Lobus hepatis sinister Facies visceralis Lobus hepatis dexter Lobus hepatis sinister Lobus quadratus Lobus caudatus

14 KOMŞULUKLARI Facies diaphragmatica Akciğerler,kalp,v.cava inferior Facies visceralis Lobus hepatis dexter Impressio colica Impressio renalis Impressio suprarenalis Impressio duodenalis Lobus hepatis sinister Impressio gastrica Impressio oesophagea Lobus quadratus Impressio pylorica

15

16 BAĞLARI Lig.teres hepatis V.umbilicalis Lig.falciforme hepatis Lig.coronarium hepatis Lig.triangulare dextrum Lig.triangulare sinistrum Omentum minus

17 BAĞLARI Omentum minus

18 PERİTON DURUMU Şu 5 bölüm hariç her tarafı peritonludur. Porta hepatis Area nuda Sulcus vene cavae Fossa vesica biliaris Fissura sagittalis sinistra (Fissura ligamenti teretis + Fissura ligamenti venosi)

19 KARACİĞERİ YERİNDE TUTAN FAKTÖRLER Karaciğerin sulcus vena cavae da v.hepaticalar aracılığıyla vena cava inferiora asılı olmaları. Area nuda da karaciğerin diaphragmaya yapışık olması. Karın kaslarının normal yapı ve tonuslarında olması. Karın içi basınç. Komşu organların normal tonuslarında olması ve normal yerlerinde olması. Karaciğerin bağları.

20 KARACİĞERİN DAMARLARI 1-A.hepatica propria (truncus coeliacus a.hepatica communis) 2-Vv.hepaticae : V.hepatica dextra V.hepatica sinistra V.hepatica media (V.cava inferior) 3-V.portae hepatis

21 V.portae hepatis

22 SİNİRLERİ Plexus hepaticus Simpatikler:Truncus sympathicus (thoracal segmentler) Nn.splanchnici Parasimpatikler: N.vagus Karaciğerin sensitif sinirleri simpatik sinirler ile birlikte medulla spinalis in thoracal 8-11 segmentlere gittiğinden karaciğer ağrıları 10.intercostal sinirin dağılma alanlarında ve karnın üst kısımlarında duyulur. Karaciğeri örten peritonun sensitif lifleri medulla spinalis in cervical 3-5 segmentlerden gelen n.phrenicus içinde seyrettiklerinden karaciğer hastalıklarında ağrılar sağ omuzda da duyulmaktadır. Özellikle, vesica biliarisin sensitif lifleri sağ. n.phrenicusla seyrettiğinden safra kesesi ağrıları sağ omuzda nn. Supraclavicularis in dağılma alanında duyulmaktadır.

23 SAFRA KANALLARI İntrahepatik safra kanalları Canaliculi intercellulares Ductuli biliferi Ductus interlobularis Extrahepatik safra kanalları Ductus hepaticus dexter ve sinister Ductus hepaticus communis Ductus hepaticus communis, ductus cysticus ile birleşir ve ductus choledochus adını alır.

24 EXTRAHEPATİK SAFRA KANALLARI

25 Ductus choledochus Pars supraduodenalis Pars retrodoudenalis Pars pancreatica Pars intramuralis

26 Ampulla hepatopancreatica

27 Ampula hepatopancreatica safra kanallarının en dar yeridir. Bu nedenle safra taşlarının en çok takıldığı yer Ampulla hepatopancreatica nın distal ucudur. Ampuldaki taşlar ductus choledochusun supraduodenal kısmına insizyon yapılarak çıkartılabilir. Safra yollarının tıkanması karnın sağ üst tarafında şiddetli ağrılara neden olur. Buna safra koliği denir. Tıkanma devam ederse sarılık gelişebilir. Safranın oddi sifinklerinin açılmasından sonra sindirim kanalına akması hormonal bir etki sonucu olduğundan safra taşı veya iltihabı olan hastalar yemek yedikten sonra 2-3 saat sonra ağrı hissetmeye başlarlar.

28 Vesica biliaris Fundus vesica biliaris Corpus vesicae biliaris Collum vesica biliaris Ductus cysticus (Safra kesesinin operasyonla çıkarılması işlemine kolesistektomi (Cholecystectomy) denir. Bu durmda ductus hepaticuslar ile ductus choledochus safra depo etmek için çoğunlukla genişler.)

29