VERİMLİ ÇALIŞMAYA NASIL GÜDÜLENEBİLİRİZ?

Transkript

1 VERİMLİ ÇALIŞMAYA NASIL GÜDÜLENEBİLİRİZ? Güdülenme yani motivasyon, zihinsel v fiziksel olarak varılmak istenen hedefe odaklanmak olarak tabir edilebilir. Tıpkı araba sürmeye benzer bu; nereye gideceğinizi arabaya binmeden ve sürmeye başlamadan önce bilmeniz gerekir. Motivasyon, düşünce ve eylemle beraber başarının ve verimin anahtarıdır. Genellikle başarısız çocuk, motivasyonu eksik olan çocuktur. Motivasyonu geliştirmek için çocuğun kendine olan güvenini kazandırmak, ailenin en önemli görevi olmalıdır. Anne ve baba ilgilerini geliştirmesi için yeterli kapasiteye sahip olduğu konusunda çocuğu teşvik etmelidir. Bunu sağlamak için küçük yaştan itibaren fırsatlar oluşturur ve bu fırsatları değerlendirmesi için çocuğu cesaretlendirir. Teşvik edici tutum çocuğu araştırmaya ve yeni şeyler öğrenmeye yöneltir. Örneğin, gelişimin ilk yıllarında çocuk sulu hamurun nasıl kek haline geldiğini merak eder. Anne bu etkinliği çocuğu ile paylaşırken, kekin çöpe atılma riskine rağmen kendi kekini yapması için ona fırsat vermelidir. Motivasyon(Güdülenme) okuldaki öğrenci davranışlarının yönünü, şiddetini, kararlılığını belirleyen en önemli güç kaynaklarından biridir. Okul ve sınıfta meydana gelen öğrenme güçlükleriyle disiplin olaylarının önemli bir kısmının kaynağı güdülenme ile ilgilidir. Öğrencilerin bir kısmının bazı derslere ve okula karşı geliştirdikleri olumsuz tutumları ve öğrenme çalışmalarından zevk almalarını ve onların başka faaliyetlere yönelmelerine neden olur. Öğrenmek için her öğrenci öğretme-öğrenme sürecini istekli katılmak, öğrenmenin gerektirdiği ilkelere uymak ve çalışmak zorundadır. Bu nedenle öğrenme için gerekli güdülenmeyi sağlamak okulun ve öğretmenlerin öncelik taşıyan görevlerindendir. Güdülenmiş ile güdülenmemiş öğrenci davranışları arasında farklar vardır. Hareketlerde kararlılık devamlılık ve ısrar vardır. Bir başka deyişle güdülenmiş davranış güdülenmemiş davranışlara göre şu farkları gösterir: İlgi duyma ve dikkat etmede süreklilik Davranışın yapılması için çaba göstermeye ve gerekli zamanı harcamaya isteklilik Konu üzerine odaklaşma-kendini verme ve güçlüklerle karşılaşıldığında istenilen davranışı yapmaktan vazgeçmeme, sonuca gitmede kararlılık. Okulda öğretme-öğrenme süreci içinde yukarıda belirtilenleri yapabilen öğrenci yüksek derecede güdülenmiş demektir. VERİMLİ ÇALIŞMAYI ENGELLEYEN ETMENLER (NEDEN VERİMLİ ÇALIŞAMIYORUZ?) Çalışmak için oturan bir insanın dikkatini dağıtan faktörler ya çevreden gelir,veya kişinin kendi zihninden kaynaklanır.bu sebeple çalışma ortamının belirli özelliklere sahip olması öğrenmeyi kolaylaştırır ve çalışmak için ayrılan zamandan en üst düzeyde yarar sağlanmasına imkan verir. Verimli çalışmayı engelleyen ortamdan kaynaklanan sebepleri şöyle düzeltebiliriz: Çalışma odası mümkün olduğu kadar fazla sıcak ve soğuk olmamalı,iyi havalandırılmalı ve sessiz olmalıdır. Ders çalışırken müzik dinlememeli. Ders çalışılan ortamdaki poster,afiş ve resimler,dikkatin dağılmasına en büyük etkendir.bunlar sınırlandırılmalı. Çalışma masasına oturmadan çalışma masasına oturmanın uyarıcı rolü fazladır.bu nedenle,yatarak, yerde ders çalışılmamalı. Çalışırken gerekli malzemeler etrafta saçılı olmamalı,ihtiyaç duyulan her şey el altında bulunmalıdır.

2 Verimli çalışmayı engelleyen ve düzeltilmesi gereken zihinsel etkenler: Hayal kurmak Yersiz endişelere kapılmak HAYAL KURMAKTAN VE YERSİZ ENDİŞELERDEN NASIL KURTULURUZ? Hayal kurmak,çalışmayı ve çalışmadaki verimi düşürür ve çok yaşanan bir olaydır.böyle bir durumda hayalinizi kendinize bir ödül olarak verin. "Bu çalışma bittiğinde kendime 10 dakika hayal kurma molası vereceğim" deyin.çalışma bitince,hak ettiğiniz süreyi kullanın.eğer kapıldığınız hayalden kendinizi çekemiyorsanız,bitirin ve çalışmaya öyle başlayın. Endişelerin başında "sınavda başarılı olacak mıyım? Ya olamazsam? v.s." olumsuzluklar yatar. Bu durumda şunları düşünün: "Bu olumsuzlukları düşünmek benim işimi kolaylaştırıyor mu?" "Bu düşünceler amacıma hizmet ediyor mu?" Cevaplarınız doğal olarak "hayır" olacaktır.dolayısıyla yapılacak en etkili şey,bu kuruntulardan uzaklaşmaktır. Verimli çalışamamaktaki bir diğer neden de,çalışma sonlarında geri bildirim yapılmamasıdır.geri bildirim mümkün olduğunca kısa sürede (çalışmadan hemen sonra) yapılmalı,ve sonuç iyi değerlendirilmelidir. ZAMANI VERİMLİ KULLANMA VE ZAMAN CETVELİ Sevgili öğrenciler,verimli,yararlı ve ekonomik bir çalışmayı gerçekleştirebilmek için kesin bir zaman planı yapılmalıdır.zaman boşa harcanıldığında değeri anlaşılan insan yaşamının en önemli hazinesidir.önemli olan onu boşa harcamadan,bu değerini kavrayıp,ona göre bu değerli hazineyi kullanmaktır.bunun için her şeyden önce geleceğe yönelik bir genel hedef belirlenmelidir. (bir üst sınıfa başarıyla geçebilmek,okulu zamanında,iyi bir dereceyle bitirmek,kendini geliştirip yetiştiren çağdaş bir insan olmak v.b.) Hedefimizi belirledikten sonra,hedefe en verimli ve en etkili bir biçimde erişebileceğiniz bir plan hazırlayınız.bu plan oldukça ayrıntılı hazırlanmalıdır.zamanınızı,haftalık ve günlük işlerinizi esas alacak biçimde planlamalısınız.bu zaman cetveli,sizin uğraştığınız büyük etkinlikleri kapsamaktadır. Zaman cetveline uymak için sizin tutum ve tavırlarınız çok büyük önem taşır.bu cetvele katı bir biçimde uymanız gerekmez ancak yapılan sapmalar da çok fazla olmamalıdır. Yapılacak Etkinlikler: 1.Sınıf ve Labaratuvar çalışmaları: Zaman cetveli üzerinde sınıfların yerlerini göstermek,planın önemli kısmını oluşturur.haftanın her günü için taslak oluşturunuz ve yapacağınız her etkinliği bu taslağa yerleştiriniz.bu planı,sınıfta yapılan çalışmalara uygun olacak biçimde yapınız. 2.Çalışma saatleri:yaptığınız zaman cetveli üzerine "çalış" gibi sözcükler yazmayınız.sadece çalışmayı yapacağınız yeri ve zamanı belirtmeniz yeterli olacaktır. 3.Serbest çalışma saatleri:bu saatlerde,genellikle az dikkat gerektiren bir sınava hazırlık yapmak,normal zorlukta bir makale veya kitap okumak,referanslara bağlı kalarak extra bir ödev hazırlamak ve ya sözlü bir rapor hazırlamak gibi etkinlikler yapılabilir. 4.Günlük yapılacak etkinlikler ve görevler:bu kısımda bütün gidermeniz gereken işlerle,günlük uğraşlar yer alır.(yıkanma,ütü yapma,ayakkabı boyama gibi) 5.Yemek zamanı:okul yaşamını seviyorsanız ve okuldan maksimum yarar elde etmek istiyorsanız,fiziksel gereksinimlerinize dikkat ediniz.rahatlıkla yemek yiyeceğiniz zamanı ayırınız.okula yetişmek için alelacele,çörek ya da bisküvi gibi şeylerle öğününüzü geçiştirmeyiniz. 6.Kişisel sorumluluklar:mektup yazma,şiir yazma,kompozisyon yazma,yatak düzenleme, ev

3 işleri gibi yapmakla yükümlü olduğunuz işler bu bölümde yer alır. 7.Boş zaman ve eğlenme:eğlenmeyi kapsayan okul içi çalışmalar çok yararlıdır. Yapmayı istediğiniz işlerle sistemli olarak uğraşırsanız,çalışma düzeniniz için daha iyi bir zihinsel hazırlıkta bulunmuş olursunuz.zaman cetvelinde ayıracağınız dinlenme bölümünden gerektiği biçimde yararlanabilirseniz(tiyatro,sinemaya gitme,müzeleri ziyaret etme,hikaye-roman vs. okuma,spor yapma, yarışmalara katılma gibi) etkinliklere de zaman ayırmaya fırsat bulabilirsiniz. 8.Uyku zamanı:zihinsel ve bedensel gelişiminizin sağlıklı olması için,günde en az sekiz saat uyku uyumanız gerektiğini göz önünde tutarak,zaman cetvelinde sekiz saatlik aralığı, bu iş için ayırınız. Ancak zaman cetveli hazırlamak,bütün akademik sorunları çözmez.bu ilk adımdır.yapılan ilk plan her ne kadar mükemmel olarak işlemese de bunu bir kenara atmamalısınız.üç hafta kadar uyguladıktan sonra, kararınızı vermelisiniz.uygulamakta güçlük çektiğiniz etkinlikleri,tekrar gözden geçiriniz,gerektiğinde plan üzerinde,size ve içine bulunduğunuz duruma uyan değişiklikler ve düzenlemeler yapabilirsiniz. VERİMLİ DERS ÇALIŞMA İLKELERİ Öğrenme; davranışlarımızda, tutumlarımızda ve zihnimizde meydana gelen sürekli değişikliklerdir. İnsanın öğrenme düzeyi ve öğrenme hızı farklı sebeplerden dolayı etkilenmektedir. Öğrenmemizi etkileyen belli başlı faktörler, zeka seviyesi, ilgiler ve meraklar, öğrencinin başarı arzusu, sınıfların kalabalıklığı, öğrenilen konunun zor olup olmaması ve konunun sunuluş biçimi, öğretmenin kalitesi, öğretmenin öğretim yöntemi ve nihayet ders çalışma yöntemleridir. Bir dersi en iyi şekilde öğrenmek için o dersi düzenli aralıklarla çalışmanın mı, yoksa sınavdan önce topluca çalışmanın mı öğrenmeyi kolaylaştırdığı sorusu sorulabilir. Düzenli olarak yapılan çalışmada edinilen bilgilerin daha akılda kalıcı olduğu, topluca çalışılarak elde edinilen bilgilerin ise akılda tutulmadığı söylenebilir. Ders çalışırken neyi nereye kadar öğrendiğimizden haberdar edilmemiz öğrenmeyi kolaylaştırmaktadır.bu nedenle ders kitaplarında her bölüm sonundaki soruların cevaplandırılması, o konu hakkındaki bilgi seviyemizi öğrenmemize yardımcı olacaktır. Önceki konuların öğrenilmesi, sonraki konuların öğrenilmesini basitleştirmektedir. Beş duyu organımızın katıldığı öğrenme durumları, öğrenmenin en etkin olduğu durumlardır. Bu nedenle "yaparak ve yaşayarak" edinilen öğrenme tecrübeleri, en kalıcı bilgileri sağlar. Okuduğumuz konuların kendi kelime ve cümlelerimizle ve sesli olarak tekrarlanması öğrenmemizi kolaylaştırır. Çalışma sırasında konuların özetinin çıkarılması, hatırda tutmayı kolaylaştırmakta ve konunun bütününü görmemizi sağlamaktadır. Öğrenci, öğrenme sırasında kullandığı yöntemlerle öğrenmeyi basitleştirebilir veya zorlaştırabilir. Ders çalışma yöntemi veya alışkanlığı okul başarısını etkileyen belirleyici özelliktir. Aynı şartlarda olduğu halde, etkin ders çalışma alışkanlıklarına sahip bir kısım gençler diğerlerine göre daha başarılı olmaktadırlar. Faydalı ve verimli ders çalışma alışkanlıkları her öğrenci tarafından öğrenilebilir ve okuldaki başarı arttırılabilir. VERİMLİ VE FAYDALI ÇALIŞMA ALIŞKANLIĞI KAZANMAK İÇİN GEREKEN YOLLAR

4 * Derse başlamadan önce ve ders çalışma sırasında gösterdiğiniz davranışları ve alışkanlıklarımızı gözden geçirmek, kendimizi tanımak. * Çalışacağımız süreyi önceden iyi bir şekilde planlamak; bunu yaparken çalışılması gereken konuları belirlemek ve bunları sosyal dersler (tarih, coğrafya, edebiyat gibi), fen dersleri (matematik, fizik, kimya gibi) ve uygulamalı dersler (müzik, resim gibi) gruplara ayırmak. * Çalışacağınız dersleri planlarken, okuma yolu ile öğrenilecek tarih, edebiyat, sosyoloji gibi derslere çalışmanın başında yer vermek uygundur. Çalışmanın başında zihin yorulmadan sosyal konuların okunması faydalıdır. * Her okuma dersinden sonra bir fen dersinin çalışması, öğrenmede kolaylık sağlar. Benzer konuların ard arda çalışılması zihni yorar. * Her gün ders çalışmak için belirli bir zaman ayırmalı ve zor öğrenilen derslere daha çok zaman verilmelidir. Çalışma zamanı yavaş yavaş arttırılmalıdır. Ödevlerin çalışmanın en sonunda yapılması, öğrencilerin tekrar edilmesini sağlayacağından, yararlıdır. Sürekli ders çalışmak, her zaman iyi öğrenmeye yol açmaz. Çalışmanın yanında, dinlendirici boş zaman uğraşlarına ve spora da yer vermek, bireyi uyumlu ve daha başarılı yapar. Bu nedenle ders çalışma programlarının aralarına boş zaman etkinliklerini de koymak faydalıdır. Verimli ders çalışmada en yararlı sürelerin birer saatlik süreler olduğu söylenebilir. Örneğin, dakikalık çalışmadan sonra 10 dakikalık tekrar yapmak çalışmanın bitiminde ise dakika dinlenme zamanı ayırmak faydalıdır. Çalışma ortamının uygun şekilde düzenlenmesi gerekir. Çalışma yerinin ışığı, ısısı, gürültülü veya az gürültülü olması, çalışırken dikkatimizi ve derse olan ilgimizi etkilememektedir. Ders çalışırken müzik dinlemek öğrenmeyi güçleştirmektedir. Oturma yerinin çok rahat olması, çalışırken kaykılarak oturmak veya yatarak çalışma, dikkatimizi azaltıp, başka yönlere çevirir. Ders çalışmak için belirli bir yer ayırmalı ve burası sadece çalışma için kullanılmalıdır. Ders çalışmak için devamlı bir yeriniz yoksa, çalışılan yerin başka çağırışımlar yapacak şekilde olmasını önlemek gerekir. Yemek masasında veya yattığınız odada çalışırsanız, yemek yemeyi veya uyumayı çağrıştıracak ipuçlarını ortadan kaldırmanız gerekir. Çalışmaya başlamadan önce gerekli araç ve gereçleri hazırlayın. Ders başından gerekli araçları almak için kalktığınızda, aynı noktadan çalışmaya başlayamazsınız. Dersiniz bitmeden önce çalışma isteğiniz azalmış ise, çalışmanıza son vermeyin. Bazı kurallar geliştirin ve buna uyun: "Beş sayfa daha okuyup, kalkacağım" gibi. Ondan sonra, bir süre çalışma yerinden ayrılın. Çalışma sırasında kendinize küçük ödüller koyun. İlgi ve dikkatiniz azalmış ise, okuduğunuz konuyu bitirince, hoşlandığınız bir işi yaparak kendinizi ödüllendireceğinize dair söz verin.

5 Örnek:"çalıştığım bölümü bitirince, bir meyve yiyeceğim" veya "şu üç sayfayı bitirmeden çay içmeyeceğim", gibi. Okuduklarımızı kendi kelime ve cümlelerimizle ifade etmemiz öğrenmeye aktif olarak katılmayı ve daha etkin öğrenmeyi sağlar. Çalıştığınız dersle ilgili, sınavda çıkabilecek soruları tahmin etmeye çalışın. Sorular: a) Tanımlama isteyen sorular b) Konu veya kavramların ayrı veya benzer taraflarını yazma isteyen sorular c) Öğrenilen bilgilerin yeni durumlara uygulanmasını isteyen sorular gibi ayrılabilir. Öğrendiklerinizin aynı gün tekrarı yararlı olduğu gibi, aralıklı tekrar da önemlidir. Çünkü, kullanılmayan bilgiler unutulur. Sınavlardaki başarısızlık çalışmayı zevksiz bir şekil haline getirebilir. Bu durumda çalışma davranışlarımız üzerinde kontrolümüzü kaybetmeden planlı çalışmaya devam etmeliyiz. Çalışmak, başarıya ulaşmanın birinci yoludur. Dershanelerimizin tüm şubelerinde en az iki rehber öğretmenle hizmet veren rehberlik servislerimizin bir öğretim yılı süresince neler yaptığını şöyle sıralayabiliriz: Öğretim yılı başında dershaneye gelen öğrencilerin bilgilerine göre gruplandırılmaları için "Düzey Belirleme Sınavı" yapılmakta ve sınavın sonuçlarına göre ön bilgileri birbirine yakın düzeyde olan öğrenciler aynı sınıfta toplanmaktadır. Öğretim yılı başında ÖSS, adaylara tüm ayrıntılarıyla verilirken, ağırlıklı orta öğretim başarı puanının önemi vurgulanarak okul başarısı konusunda öğrenciler motive edilmektedir. Öğrencilerin mesleklerini bilinçli olarak seçebilmeleri için hazırladığımız Meslekler Rehberi'ni adaylara ücretsiz vermekteyiz.ayrıca bu amaçla çeşitli üniversitelere geziler düzenleyerek mesleklerle ilgili bölümleri tanımalarına yardımcı olmaktayız. Sınav kaygısı yüksek öğrencilere, sınav kaygılarını azaltmak için kaygı azaltma programları uygulamaktayız. Ders çalışma alışkanlıkları konusunda sorunları olanlara verimli ders çalışma etkinlikleri öğretilmektedir. Öğrencilerin dershaneye devamlarının izlenmesi veli toplantıları düzenleyerek veliyi öğrenci hakkında bilgilendirme, rehberlik servisinin çalışmaları arasındadır. Öğrencilerin tercih edeceği bölümlerin tercih bildirim formuna uygun bir biçimde yapılmasının sağlanması servislerimizin en önemli hizmetlerinden biridir. Bireysel görüşmelerle de öğrencilerimize danışmanlık hizmetleri verilmektedir. AİLE ORTAMI VERİMLİ ÇALIŞMAYI NASIL MOTİVE EDEBİLİR? Araştırmalar,öğrenci başarısı ile ailenin ekonomik-sosyal ve kültürel yapısı arasında çok büyük bir paralellik olduğunu ortaya çıkarmıştır.anne babanın olumsuz,ilgisiz veya despot

6 tutumu başarısızlığın temelini oluşturur. Aile,elinden geldiğince çocuğun temel ihtiyaçlarını karşılamalı,sosyal iletişimde ve arkadaş seçiminde, çocuğa çekinik destek sağlamalıdır.çocuğa önemli olduğu hissettirilmeli,değer verilmeli ve görüşlerine saygı duyulmalıdır.çocuk,aile desteğini daima yanında hissetmelidir.böylece kendini güvende hisseder. Çocuğa çalışması için zorlama yapılmamalı,çalışılacak uygun ortamlar hazırlanmalıdır. VERİMLİ ÇALIŞABİLMEK İÇİN EV İÇİNDE NASIL ŞARTLAR SAĞLANABİLİR? 1-İmkan varsa çocuğa ayrı oda tahsis etmek en uygun olanıdır.odada çocuğun çalışma temposuna yarar sağlayacak masa,sandalye,çalışma lambası,kitaplık v.s. bulunmalıdır. 2-Çocuğa ayrı oda verme şansı yoksa,çocuğun çalışacağı ortamın sessiz,ısısınının normal,ışıklandırmasının yeterli olmasına dikkat etmek gerekir.çocuğun çalışma ortamı mümkün olduğu kadar dış uyaranlardan uzak tutulmalıdır.(tv,radyo,kardeşler v.s.) 3-Çocuğa evde verebilecek en uygun ortam huzur dolu bir ailedir.bu nedenle problemler çocuğun yanında tartışılmamalı,ortam gerginleştirilmemelidir. VERİMLİ ÇALIŞMADA ÖĞRETMENİN ROLÜ Verimli çalışmada öğretmenin rolü küçümsenemez.öğrenciye çalışma tarzını,yöntemlerini en uygun şekilde verebilecek en uygun kişi öğretmendir.öğrencinin öğretmene verdiği önem bilinen bir gerçek.dolayısıyla öğretmenin yaptığı-söylediği her şeyin doğru olduğu öğrenci kanısıdır.öğretmen bu avantajı iyi kullanmalı,öğrencileri verimli çalışma konusunda en uygun şekilde yönlendirmeli,bu alandaki yenilikleri yakından takip etmelidir. VERİMLİ ÇALIŞMADA SINIFIN ROLÜ Sınıf,öğrenci için sosyal etkileşimin en yoğun yaşandığı,sosyal öğrenme ve paylaşımın direk öğrenildiği bir öğrenme ortamıdır.sınıf içinde(özellikle öğretmen rehberliğinde)yapılacak grup çalışmaları veya planlamaları,öğrenci için oldukça zevkli bir çalışma ortamı hazırlayacaktır.grupla yapılan işin verimi ve tatmin düzeyini anlamaksa zor değildir.sınıf ortamı verimli-üretken çalışmalara ortam hazırlayıcı ve destekleyici olmalıdır. VERİMLİ ÇALIŞMADA OKULUN ROLÜ Verimli çalışma dolayısıyla başarı sağlamada yöneticisinden öğretmene kadar okula büyük görevler düşmektedir.okulun asli görevi öğrencilere kuru bilgileri öğretmekten ziyade,öğrenmeyi öğretmek olmalıdır.bu nedenle okulun özel amaçları arasında öğrenciyi çalışmaya yöneltme,başarı için gereken çalışma yöntemleri v.s. konularda öğrenciye destek olmak bulunmalıdır. ÇOK ÇALIŞMA VERİMLİ ÇALIŞMA MIDIR? Öğrencilerin pek çoğu,zamanlarını dersle geçirdikleri halde yeteri kadar başarılı olamamaktan şikayet ederler.çalışma zamanı ve süresi ile dinlenme zamanını ve süresini iyi ayarlayamadıkları için verim düşer.çalışmaya karşı bezginlik oluşur.derslere ilgisizlik başlar. Bu nedenle unutulmamalıdır ki,kitap-defter başında uzun saatler geçirmek,çalışmak demek

7 değildir.amaç çok değil,verimli çalışmak olmalıdır.ilgiyi,konuları,zamanı en iyi şekilde kullanmak,verimli ve uygun çalışma yöntemidir.