T.C. ANKARA ÜNİVERSİTESİ SOSYAL BİLİMLER ENSTİTÜSÜ (PROTOHİSTORYA VE ÖNASYA ARKEOLOJİSİ) ANABİLİM DALI

Transkript

1 T.C. ANKARA ÜNİVERSİTESİ SOSYAL BİLİMLER ENSTİTÜSÜ (PROTOHİSTORYA VE ÖNASYA ARKEOLOJİSİ) ANABİLİM DALI M. Ö. II. BİNYIL DA DOĞU ANADOLU BOYALI SERAMİK KÜLTÜRÜ VE ÇEVRE BÖLGELERLE İLİŞKİLERİ Yüksek Lisans Tezi Saeid MIRZAEI Ankara-2014

2

3 TÜRKİYE CUMHURİYETİ ANKARA ÜNİVERSİTESİ SOSYAL BİLİMLER ENSTİTÜSÜ MÜDÜRLÜĞÜNE Bu belge ile, bu tezdeki bütün bilgilerin akademik kurallara ve etik davranış ilkelerine uygun olarak toplanıp sunulduğunu beyan ederim. Bu kural ve ilkelerin gereği olarak, çalışmada bana ait olmayan tüm veri, düşünce ve sonuçları andığımı ve kaynağını gösterdiğimi ayrıca beyan ederim. ( / /20 ) Tez Hazırlayan Öğrencinin Adı ve Soyadı... İmzası..

4 ÖNSÖZ Arkeoloji bölümüne başladığımdan beri kuzeybatı İran Tarih Öncesi arkeolojisine ilgiliydim. Özellikle kazılara katıldıktan sonra eski çağlarda olan yaşam tarzları, ilişkileri ve bağları ilgimi çekmişti. Van-Urmiye seramik kültürü İran, Türkiye ve kafkas ülkeleri arasında Orta ve Geç Tunç Çağında bir ortak kültür olarak bilinir. Ayrıca bu kadar geniş bir coğrafyada bu kadar uzun bir zaman dilimini kapsamasına rağmen, bu kültürün çok az bilinip, incelenen ve araştırma konusu olan bir konu olması beni bu tezi çalışmaya daha cazip kıldı. Bu doğrultuda hocam sayın Prof. Dr. Fikri KULAKOĞLU ile fikir birliği ettikten sonra Van-Urmiye kültürü konusunda yüksek lisans tezimi hazırlamaya karar verdik. Bu konuda çalışmama sabır ve huzurla danışmanlık yapan ve beni yönlendiren hocam Prof. Dr. F. KULAKOĞLU na teşekkürü bir borç bilirim. Ayrıca çeşitli yardımlarından dolayı Azerbaycan Milli Elmler Akademiyası, Nahçıvan bölmesi, Arkeoloji Bölümünden Prof. Dr. V. BAHŞALİYEV ve Tahran Üniversitesi, Arkeoloji Bölümünden Prof. Dr. H. TALAİ ve Tarbiyat Modarres Üniversitesi, Arkeoloji bölümünden hocam Doç. Dr. A. HOJABRİ NOBARİ ve Mohaghegh Ardabili ve Azad Eslami Üniversiteleri, Arkeoloji Bölümünden hocalarım Yar. Doç. Dr. R. REZALOO ve Yar. Doç. Dr. H. ALİZADEH ve İran, Doğu Azerbaycan Eyaleti, Kültürel Miras, El Sanatları ve Turizm Organizasyonu, Arkeoloji Enstitüsünün eski müdürü, Yar. Doç. Dr. B. OMRANİ den teşekkür ederim. i

5 İÇİNDEKİLER ÖNSÖZ i İÇİNDEKİLER ii 1. GİRİŞ 1 1. I. Problem 1 1. II. Amaç ve kapsam 1 1. III. Yöntem 3 2. COĞRAFYA 5 2. I. Doğu Anadolu Coğrafyası 5 2. II. Kafkaslar Coğrafyası 7 2. III. Kuzeybatı İran Coğrafyası 9 2. IV. Kuzey Merkezi İran Coğrafyası YOLLAR VE SOSYO-ETNOJİK YAPI KRONOLOJİ KÜLTÜR BÖLGELERİ VE BÖLGELER ARASI İLİŞKİLER I. Van-Urmiye alt kültür bölgesi II. Tazekand (Karmir-Berd) alt kültür bölgesi III. Sevan-Üzerliktepe alt kültür bölgesi IV. Trialeti alt kültür bölgesi V. Sagzabad alt kültür bölgesi YERLEŞİM MERKEZLERİ 6. Kazısı yapılmış yerleşim merkezleri a. Doğu Anadolu yerleşim merkezleri 6. a. 1. Ani Nekropolü a. 2. Bozkurt Kurgan Mezarlığı 41 ii

6 6. a. 3. Eski Norgüh Yerleşimi a. 4. Karagündüz Höyüğü a. 5. Küçük Çatma Kurganları a. 6. Nurettin Höyüğü ve Kurganları a. 7. Sarıveli Höyüğü ve Nekropolü a. 8. Suluçem Kurganları a. 9. Tilkitepe Höyüğü a. 10. Yuvadamı ve Cemaleddin Nekropolleri a. 11. Van Kalesi Höyüğü b. Kuzeybatı ve Kuzey Merkezi İran yerleşim merkezleri 6. b. 1. Dinkhatepe b. 2. Geoytepe b. 3. Gilavan Mezarlığı b. 4. Goltepe b. 5. Haftvantepe b. 6. Hasanlutepe b. 7. Kordlartepe b. 8. Kultepe b. 9. Larican Kurgan Mezarlığı b. 10. Kolidarvish Höyüğü b. 11. Sagzabadtepe b. 12. Tepe Zarnaghi c. Nahçıvan yerleşim merkezleri 6. c. 1. Kerki Höyüğü ve Nekropolu c. 2. Kızılvank Höyüğü ve Mezarlıkları c. 3. Kükü Höyüğü ve Nekropolu c. 4. I. Kültepe Höyüğü c. 5. II. Kültepe Höyüğü c. 6. Nehecir Yerleşimi ve Mezarlığı c. 7. Şahtahtı Kalesi ve Mezarlığı c. 8. Şortepe Yerleşimi c. 9. Yaycı Yerleşimi d. Ermenistan yerleşim merkezleri iii

7 6. d. 1. Ariç Yerleşimi ve Nekropolü d. 2. Eçmiadzin Nekropolü d. 3. Elar Yerleşimi ve Nekropolü d. 4. Garni Yerleşimi ve Nekropolü d. 5. Horom Kalesi d. 6. Keti Nekropolü d. 7. Kirovakan Nekropolü d. 8. Lçaşen Nekropolü d. 9. Metsamor Yerleşimi ve Nekropolü d. 10. Mukhannattepe Höyüğü d. 11. Tazekand Nekropolü d. 12. Verin-Naver Nekropolü e. Gürcistan yerleşim merkezleri 6. e. 1. Meskheti Nekropolü e. 2. Trialeti Nekropolü f. Azerbaycan yerleşim merkezleri 6. f. 1. Üzerliktepe Höyüğü Yüzey Araştırmalarda bulunan merkezler a. Doğu Anadolu yüzey araştırmaları 7. a Yılı Bitlis-Muş yüzey araştırması b. Kuzeybatı İran yüzey araştırmaları 7. b. 1. Barujtepe c. Nahçıvan yüzey araştırmaları 7. c. 1. Culfa Mezarlığı c. 2. Göy Handek Höyüğü c. 3. Halı Keşan c. 4. Karatepe yerleşimi c. 5. Kazancıkale c. 6. Sürümçek Yerleşimi d. Azerbaycan yüzey araştırmaları 6. d. 1. Zurnabad Kurgan Mezarlığı 102 iv

8 8. BİÇİM I. Çanaklar II. Çömlekler III. Minyatür Kaplar IV. Kadehler V. Fincanlar VI. Maşrapalar VII. Tabaklar VIII. Çaydanlıklar IX. Testiler X. Meyvelikler XI. Silindirik Gövdeli Kaplar XII. Depo Kapları XIII. Özel Tipler SONUÇ KATALOG KISALTMALAR KAYNAKÇA ÖZET 13. I. Türkçe özet II. İngilizce özet (Abstract) TABLOLAR 14. I. Kronoloji tablosu II. Yerleşim merkezleri kronoloji tablosu LEVHALAR 15. I. Seramik levhaları 268 v

9 15. II. Motifler ve figürler levhası HARİTALAR 16. I. Yerleşim merkezleri haritası ve listesi II. Alt kültür bölgeleri haritası RESİMLER EKLER 18. I. BOYA BEZEMESİZ SERAMİK KATALOĞU II. BOYA BEZEMESİZ SERAMİK LEVHALARI 352 vi

10 1. GİRİŞ 1. I. Problem Doğu Anadolu ve çevresindeki M.Ö. 3. Binyıl ın sonlarından ve M. Ö. 2. Binyıl ında Doğu Anadolu, Kuzeybatı ve Kuzey Merkezi İran ve Kafkaslar da yaygınlaşan boya bezemeli seramik geleneği üzerine, bölgesel veya bir havzaya odaklı şimdiye kadar çok sayıda araştırma yapılmıştır. Ancak, araştırmalar sırasında bu seramik geleneğinin sınırları tam olarak belirlenmemiştir. Ayrıca, sözü geçen seramik geleneğinin kronolojisi üzerinde de farklı görüşler vardır. Bu doğrultuda, mevcut sorunlara yanıt verebilmek için bilimsel verilere dayanılarak, konuyu bir bütün olarak incelemek gerekmektedir. 1. II. Amaç ve kapsam Doğu Anadolu ve civarı olmak üzere, Kazvin Ovası (yani Kuzey Merkezi İran) ve Kuzeybatı İran, Nahçıvan Özerk Cumhuriyeti, Ermenistan ve Gürcistan Cumhuriyetleri nin M.Ö. 3. Binyıl ın sonları ve M. Ö. 2. Binyıl da yaygınlaşan boya bezemeli seramik geleneğinin özellikleri, kronolojisi ve yayılım alanı hakkında genel bir bakış ve tanıtım yapılacaktır. Tez konusunu oluşturan boya bezemeli seramik geleneğinin Orta ve Geç Tunç Çağları nda, yukarıda adı geçen coğrafi bölgelerde yaygınlaşmıştır. Tez başlığındaki Boyalı Seramik Kültürü tanımı kullanılmıştır. Buradaki Kültür kelimesi ile seramik üretim ve kullanım geleneği kastedilmiştir. Dolayısı ile de, metin içinde Kültür terimi yerine, Gelenek terimi tercih edilmiştir. Bu seramik geleneği, Erken Tunç Çağı III. evresinin sonlarından, hemen hemen Erken Demir Çağı na kadar devam etmiştir. Erken Tunç ve Erken Demir Çağı seramikleri siyah/gri, perdahlı ve boya bezemesiz türden olmasına rağmen, Orta ve Geç Tunç Çağı nın karakteristiği seramikler tamamen farklı olarak genelde devetüyü ve kırmızı tonlarında astarlı ve çok çeşitli ve değişik ve zengin motiflerle karakterize olmaktadır. 1

11 Söz konusu seramik geleneğinin, bazı Araştırmacılar tarafından yeni kavimlerin göçü ve istilası ile ilgili tutulurken, bazı Araştırmacılar tarafından da eski geleneklerin devamı olduğu belirtilmektedir. Tez konusunu kapsayan bölge oldukça geniş bir coğrafi alanı kapsamaktadır. Bu dönemde, bu bölgede gelişen yaygın boyalı seramik kültürleri dikkate alındığında, bu ilişkinin çok kuvvetli olduğu görülmektedir. Van-Urmiye Boyalıları olarak adlandırılan bu seramik türünün, özellikle Van Havzası başta olmak üzere Doğu Anadolu nun doğusunda yaygın olduğu görülmektedir. Ancak bölgede yapılan araştırmalarda, bu seramik geleneğinin gelişimi ve anlaşılması için sistemli kazıların stratigrafik olarak yeterli olmadığı ve bunun için Kuzeybatı ve Kuzey Merkezi İran ve Transkafkaslar da 1 arkeolojik çalışmaların kaynak oluşturduğu bilinmektedir. Bu nedenle, bu dönemin boyalı seramik geleneğinin araştırılması için, Doğu Anadolu Bölgesi nin doğusu, tezimizin esas çalışma alanını oluşturacaktır. Bu bölgede gelişen seramik geleneği, Elburz Dağları nın güneybatısı, Kuzey Zagros Dağları (özellikle Elburz ve Zagros Dağları nın birleştiği bölgeler) ve Transkafkasya ya kadar uzanmaktadır. Bu doğal coğrafya içinde, başta Türkiye olmak üzere, Gürcistan, Ermenistan, Nahçıvan Özerk Cumhuriyeti, Azerbaycan ve İran ın toprakları yer almış. Tez kapsamında sadece boya bezemeli seramik ve seramik parçaları (toplam 3311 adet seramik ve seramik parçası) incelenmiştir. Diğer taraftan, boya bezemesiz seramik ve seramik parçaları bilgileri de seramiklerin incelenmesinde yardımcı olduğu için değerlendirilmiştir; ama bu kaplar kataloga alınmamış ve bir ek bölümde gösterilmiştir. Ayrıca belirsiz parçalar tipolojiye bir katkısı olmadığından alınmamıştır, ancak bazı önem gösteren parçalara ilgili bölümler içinde değinilmiştir. Bu çalışmada öncelikle yapılan kazılarda ve yüzey araştırmalarda elde edilen seramikler ve daha sonra müzelerdeki korunmakta olan eserler alınmıştır. Maalesef Ankara Anadolu Medeniyetleri Müzesi ndeki eserlere, yenileme ve teşhir çalışmalarından dolayı ulaşılmamış ve inceleme imkanı bulunamamıştır. 1 Transkafkasya terimi Rus ve Sovyet araştırmacıları tarafından Büyük Kafkaslar ın güneyindeki bölgelere verilmektedir. 2

12 Eski Tunç Çağı nda Kura-Aras Kültürü nün çöküşünden sonra, bu kültür yerini Kuzeybatı İran, Transkafkaslar ve Doğu Anadolu Bölgeleri nde boya bezemeli çanak çömlek geleneğine sahip olan kavimlere bırakmıştır. Boya bezemeli çanak çömlek geleneğinde bölgeselleşme ve alt gruplara ayrılma söz konusudur. Bu çalışmanın amaçlarından biri de ana seramik gelenek ve ona bağlı olan alt seramik geleneği gruplarının özelliklerini ve ilişkilerini araştırmaktır. Bu çalışma sırasında, İranlı arkeologların yaptıkları yeni araştırma ve incelemelerine dayanılarak, Doğu Anadolu Bölgesi nde çalışan arkeologlar tarafından yeni tanınan Sagzabad alt grubu ve özellikle İran dan yeni yerleşim yerleri ile mezarlıklar tanıtılmıştır. 1. III. Yöntem Veri toplamada uygulanan yöntemler şöyledir; Kaynak taraması: tez konusu kapsamında yayınlanan makaleler, kitaplar, ilgili tezler ve yayınlanmış veya yayınlanmamış kazı raporları 2 toplanmıştır. Ancak orijinal seramikler üzerinde yakından incelemek imkanı bulunamamıştır. Değerlendirme: toplanan bilgiler değerlendirilmiş ve eserlerin envanterleri (resim ve çizim olarak) oluşturulmuş ve incelenmiştir. Bu kapsamda seramik envanterleri aşağıdaki biçimde hazırlanmıştır. : 1. Dönem 2. Bölge ve buluntu yeri bilgileri. 3. Ağz. cm. Dip. cm. Yük. cm. 4. Hamur rengi 5. Astar rengi 6. Katkı 7. Fırınlanma 8. Perdah 9. Bezeme bilgileri. Tanım: Kaynakça: Seramiklerin sınıflandırılması gövde biçimine dayanılarak yapılmıştır ve tipoloji tabloları ise ağızlarına göre açıktan kaplıya doğru hazırlanmıştır. Ayrıca bezemeler için ise bir başka tablo hazırlanmış. Bu tabloda motifler İngilizce alfabetik sırasıyla A dan R ye kadar 18 grupta ve figürler Z başlığı altında alınmıştır. Motiflerin düzenlemesinde her grup kendi içinde benzerliklere dayanılarak numara sistemiyle alt gruplara ayrılmış ve basitten karışığa doğru 2 Bu konuda Doç. Dr. A. Hojabri Nobari, Yar. Doç. Dr. R. Rezaloo ve Yar. Doç. Dr. Omrani ye teşekkür ederim. 3

13 numaralandırılmıştır. Mesela: motif B25 yani motiflerde B grubunda, 2 alt grubunda 5 inci motif olarak numaralandırılmıştır. İncelenen boya bezemeli seramiklerin yanında bu döneme ait ikinci büyük grubu siyah perdahlı mallar oluşturur. Bazıları kazıma, baskı ve tarak baskı vb. bezemeli olan bu kaplar ayrı bir araştırma konusu olabilecek nitelikte çok farklı özellikler taşırlar. Bu yüzden çalışmamıza, bu gruba giren çanak çömlekler dahil edilmemiştir. Seramik verilerin yanı sıra, tüm Van-Urmiye seramik geleneği bölgesinin genel kronolojisi, Van-Urmiye seramik geleneğinin alt grupları ve bunlarla ilgili yorumlar değerlendirilmiştir. Merkezler kısmında, tüm merkezler için kısa bilgiler verilmiştir. Tüm merkezler, bu bölümde şimdiki bulunan ülkelerde ve alfabetik bir düzenle anlatılmıştır; ayrıca merkezler harita üzerinde kuzeyden güneye doğru numaralandırılmıştır. Yüzey araştırmalar ise başka bir renkle gösterilmiştir. Tezin katalog kısmında toplanan kaynaklardaki tüm seramik çizimleri kullanılarak tek tek fişlenmiştir. Ancak söz konusu kaynaklarda tez kapsamındaki seramiklerin ele geçtiği bazı yerleşim yerleri, örneğin yüzey araştırmalarında bu döneme ait seramiklerin toplandığı yerleşimler hakkında herhangi bir bilgi bulunmadığından, bu merkezler hakkında ayrıntılı bilgi verilmemiştir. Çünkü bu merkezlerde ele geçen seramikler, tez kapsamında değerlendirilen malzemenin yayılım alanında, gelişim çizelgesinde ve kronolojisinde bir değişiklik ya da katkıda bulunmamaktadır. Bu bağlamda tez çalışmasında hazırlanan yerleşim merkezleri haritasında yalnızca 6. Bölümde, (YERLEŞİM MERKEZLERİ BÖLÜMÜ) anlatılan merkezler alınmıştır. Kaynakça yazımında geçerli diller Türkçe, Azerice, Almanca ve İngilizce dir; başka dillerdeki kaynaklar ise İngilizce olarak alınmıştır ve kaynağın sonunda orijinal dil yazılmıştır. 4

14 2. COĞRAFYA M. Ö. 2. Binyıl Van-Urmiye boya bezemeli çanak çömlek alt seramik geleneklerin dağıldığı coğrafi alanın genişliği yaklaşık olarak km 2. yi biraz aşar. Kuzeyde Avrasya bozkırlarıyla, güneydeki Yakın Doğu ülkeleri arasında önemli bir bağlayıcı konuma sahip olan bölge; günümüzde Gürcistan, Ermenistan, Azerbaycan, Nahçıvan Özerk Cumhuriyeti, İran ve Türkiye arasında paylaşılmıştır 3. Sözü geçen coğrafya genelde dağlık, çok az verimli ve sert hava koşullarına sahiptir. Bu doğal yapısı, uzun ve sert geçen kışıyla elverişsiz iklim koşulları beraberlerinde, yerleşim açısından bazı olumsuzluklar getirmekle birlikte, bölgenin doğal zenginlikleri, jeopolitik konumu, doğu ve batı arasında ticari ve siyasi ilişkileri geliştiren önemli ticaret yollarını bünyesinde barındırması Van-Urmiye seramik geleneği bölgesinin, tarihin en eski çağlarından günümüze dek yerleşilmesini sağlamıştır. Aşağıdaki başlıklarda Van-Urmiye boyalılarının bulunduğu yerlerin coğrafyası kısaca tanımlanacaktır. 2. I. Doğu Anadolu Coğrafyası Doğu Anadolu Bölgesi, güneyde Maraş-Malatya civarında Güneydoğu Toroslar ın dış etekleri, batıda Kızılırmak ile Fırat arasında kalan bölümü ile kuzeyde Karadeniz dağlarının güney eteklerinden başlayarak Bayburt Ovası nı da içine alan ve sonra yine güneye dönen büyük bir alan ile doğuda morfolojik oluşumların gösterdiği gibi, Rio-kura ile Urmiye Gölü nün doğu kenarına kadar uzanan araziler oluşturur. Doğu Anadolu nun sert ve verimsiz koşullarına rağmen Erzurum, Muş, Iğdır, Pasinler Ovası gibi bazı verimli araziler bu açığı kapatmaya yetmektedir. Bu geniş coğrafi alanın en belirgin özelliklerinden birisi, oldukça yüksek, dağlık ve engebeli bir arazi yapısını sergilemesidir 4. 3 Özfırat 2001: Erzen 1984: 1. 5

15 Doğu Anadolu yüksek yaylası yüzey şekillerinin ana çizgileri, doğu-batı doğrultusunda uzanan yay biçimindeki dağ sıralarından oluşur. Kuzeyde, Doğu Anadolu yu Karadeniz den ayıran Doğu Karadeniz Dağları nın güney etekleri sınırdır; Kızılırmak ın kaynaklarından başlayan bu sıradağları Gürcistan ın içine değin uzanır. Güneydoğu Toroslar la Doğu Karadeniz Dağları nın arasında ise sıradağlarıyla, volkanik büyük dağları ile yüksek yayla ve ovalarıyla Doğu Anadolu yüksek yaylası ya da platosu yer alır. Ortasında, batıda Munzur Dağları yla başlayarak, doğuya doğru Mercan ve Palandöken gibi dağlarla devam eden Karasu- Aras sıradağları yükselir. Bu silsilenin doğu ucu üzerinde Büyük Ağrı Dağı (5165 m.) bulunur. Batı sınırı, Erzincan dan Muş a çekilecek bir hatla belirlenen Doğu Anadolu yaylasının üzerinde Bingöl Dağları yla başlayan Nemrut, Süphan gibi volkanlarla Ağrı Dağı na değin uzanan geniş bir volkanik arazi yer alır. Aslında tüm bu dağlar sistemi Transkafkaslar la da birleşerek coğrafi açıdan birbirine benzeyen büyük bir bütün meydana getirmektedir. Bu dağsıraları, alçak ve dalgalı düzlüklerle birbirlerinden ayrılır. Bu düzlükler üzerinde ayrıca dağ kütleleri yükselir, aralarına da çukur ovalar girer. Ortadaki Karasu-Aras Dağları nın güneyinde, bir dizi halinde sıralanan Muş, Van, Gürpınar ve Yüksekova, kuzeyinde ise Erzincan, Tercan, Erzurum, Kars Ovaları ve Aras Vadisi uzanır. Korunaklı olan ve sulanabilen bu alüvyonlu depresyonlar eski çağlardan beri bölgenin en sık yerleşmeye uğrayan kesimleridir. Bunlardan en zengini, denizden m. kadar yükseklikteki, kuzeyden Aragats (4095 m.), güneyden de Ağrı Dağları ile sınırlanan ve genel olarak Sürmeliçukur denen Aras Vadisi ndeki Iğdır Ovası dır. Ortasından geçen Aras tarafından sulanan bu büyük düzlüğün kuzeyde, Ermenistan tarafında kalan kesimine Ararat Ovası, güneyde Türkiye sınırları içinde kalan kesimine de Iğdır Ovası denir. Anlaşılacağı üzere söz konusu bölge oldukça yüksek ve engebeli yapısıyla dikkat çekicidir. Ortalama yüksekliğin 1800 m. yi aştığı bu bölgede Aras-Arpaçayı boyunca 1000 m. den alçak yerler ise çok az bir yer tutar. Bölgede dört büyük akarsu vardır. Bunlar Erzurum-Kars Bölgesi nden doğarak Transkafkasya nın ortasından geçip sularını Hazar Deniz ine döken Kura ve Aras Irmakları ile Keban Baraj Gölü ne dökülen Fırat ın kollarından Karasu ve 6

16 Murat nehirleridir. Göller arasında; suları sodalı olan Van Gölü ile hemen kuzeydoğusundaki Erçek Gölü, Van Gölü nün batısındaki Nazik ve Haçlı (Kazan) Gölleri, kuzeydeki Balık ve Çıldır Gölleri ile bölgede dizi halinde uzanan volkanlar üzerindeki oluşan göller sayılabilir 5. Doğu Anadolu yüksek yaylası sıradağlar nedeniyle, Karadeniz ve Akdeniz den gelebilecek yumuşak etkilere karşı hemen hemen kapalı bir durumdadır. Bu yüzden de iklim bölgenin yer şekillerinin etkisi altındadır. Arazinin aşırı yüksekliği kışların uzun ve şiddetli olması sonucunu doğurur, engebe ise bu iklime az çok çeşitlilik sağlar 6. Doğu Anadolu topraklarının büyük bir bölümünü çayır ve otlaklar (%64.3) ile ürün vermeyen topraklar (%15.7) kaplar. Yüzde 6 kadarı ormanlık olan bu bölgede tarıma ayrılan arazi (%14 kadar) çok azdır ve bununda büyük bir kısmında tahıl üretilmektedir. Bu durum bölgenin genellikle yüksek ve engebeli olmasıyla ilgilidir II. Kafkaslar Coğrafyası Kafkaslar, Hazar Denizi nin batısı ve Karadeniz in doğusunda yer almış. Büyük Kafkas sıradağları 1200 km. uzunlukta olup, kuzeybatı-güneydoğu yönünde uzamaktadır. Bu sıradağları Kafkaslar ı kuzey ve güney olarak ikiye ayırmış ve tarih süresince bir baraj gibi saldırılar ve ilişkilerin önünü kesmiştir 8. Geniş anlamda Transkafkasya olarak adlandırılan bölgenin kuzey sınırını, aynı zamanda Rusya Stepleri ile Anadolu Yarımadası nı birbirinden ayıran Büyük Kafkas Dağları (5633 m.) çizer. Büyük Kafkas ve güneyinde uzanan Küçük Kafkas (3304 m.) sıradağları arasında tektonik bir çöküntü yer alır. Bu çöküntü alanının güneybatı ve güneydoğu uçlarındaki Rioni ve Kura Ovaları farklı coğrafi özellikleriyle dikkati çeker. Örneğin Batı Gürcistan da Karadeniz kıyısına kadar uzanan alüvyal bir çöküntü ovası olan Rioni düzlüğü (Antik Çağda Kolkhis) subtropikal bir iklime sahiptir ve önceleri bugün kurutulmuş geniş bataklıklarla 5 Özfırat 2001: a. g. e. : a. g. e. : Bayat 2009:

17 kaplıydı. Farklı karakteristiklere sahip bulunan bu iki alüvyal çukurluk araştırma alanımızın dışında kalır. Her iki çöküntü ovası arasında Suramski masifi yükselir. Burası yüksek ve düz ovalarla kaplıdır. Kura ırmağı ve kollarınca sulanan bu ovaların en önemlileri Gori ve Rustavi dir. Doğu Gürcistan olarak tanımlanan bu bölge, yükseklik nedeniyle daha soğuk kışları ve daha sıcak yaz mevsimiyle batı ve doğu uçlardaki alçak yörelerden tümüyle farklı iklim özelliklerine sahiptir. Burada arazinin engebeli oluşu birtakım yöresel iklim farkları doğurmuştur. Özellikle yükseklerde iklim oldukça serttir. Engebeli bir arazi ve değişik iklim şartları yüzünden toprak ve bitki örtüsünde de yer yer büyük farklılıklar görülür. Güneye doğru Küçük Kafkas Dağları ve yüksek Ermenistan Platosu başlar. Bu plato topografik açıdan Doğu Anadolu yüksek yaylası ve kuzeybatı İran ile birlikte bir bütün meydana getirir. Bu bütün batıda ve kuzeybatıda, yaklaşık olarak Muş dan Erzincan a doğru uzanan hat boyunca Doğu Karadeniz Dağları ile birleşir; güneydoğuda ise Elbruz ve Zagros Silsileleri nin birleştiği Urmiye Gölü nün güney bölümüne değin uzanır. Güneydeki sınır ise Kuzey Mezopotamya düzlükleri ile yüksek Doğu Anadolu Platosu nu birbirinden ayıran Güneydoğu Toros sıradağları tarafından çizilir 9. Kafkas Dağ ları yazları ve ılımlı kışlara sahiptir. Çam ormanları ve yaylalar bitki örtüsünü oluşturmaktadır. Ortalama yılda 2500 mm. yağış miktarı vardır. Batı Kafkaslar da kışlar uzun ve sert sürer; ekim ve sulama zordur ve kuru tarım sadece baharda yapılır 10. Platonun en geniş bölümünü (Batı Kafkaslar) volkan konileri, derin vadiler ve göl havzaları tarafından kesintiye uğratılan lav platoları oluşturur. Bu platolar bitki örtüsü bakımından fakirdir. Doğu kısımdaki Karabağ, denizden 2700 m.lik yüksekliğiyle platonun en yüksek bölümünü oluşturur. Lav platolarından en uzunu ise Sevan ve Çıldır Gölleri arasında uzanır. Burada gerçekleştirilen incelemelerden elde edilen izlenim yerleşme için pek elverişli bir alan olmadığıdır. Uzun ve sert 9 Özfırat 2001: Smit 2005:

18 kışlara, kısa ve sıcak yazlara sahip olan bu yöre kış sonu ve yaz başında görülen orta derecede yağışla birlikte tahıl ziraatına uygundur 11. Güney Kafkaslar bugünkü bağımsız Gürcistan, Ermenistan ve Azerbaycan Cumhuriyetleri ve Nahçıvan Özerk Cumhuriyeti nden oluşturmaktadır III. Kuzeybatı İran Coğrafyası Kuzeybatı İran, kuzeybatıdan Ağrı Dağları na, kuzeydoğudan Arasbaran ve Sabalan Dağları na, Kaflankuh Dağları na ve güneyden Sahand Dağı ve Urmiye Gölü ne kadar uzanır. Aras Irmağı kuzeyde doğal ve politik sınırı oluşturmaktadır 13. Kuzeybatı İran da, dağlık bölge olduğundan dolayı doğal geçitler ve koridorlar bulunmaktadır. Kuzeybatı İran sıradağları genel olarak 5 silsileye ayrılır: 1. Kuzey silsilesi; bu silsile Talış Dağları ndan Ağrı Dağı na kadar uzamaktadır. 2. Batı silsile (Zagroslar); bu silsile Ağrı dan başlayarak güneydoğuya doğru, Makran a kadar uzamaktadır. 3. Merkezi silsile (Bozkuş ve Sahand); bu silsile Sabalan Dağları nın güneyine kadar uzamaktadır. 4. Kuşadağ ve Sabalan silsilesi; bu silsile Tebriz in kuzeydoğusundan Ardabile kadar uzamaktadır. 5. Güney silsile; bu silsile Kaflankuh ve Tahtı-Soleyman dan oluşmaktadır. Bu silsile, Zagroslar ve Merkezi silsilenin arasında yer almış. 1., 3. ve 4. silsileler Elburuz sıradağlarına bağlıdır 14. Aras Irmağı kuzeybatı İran ve güney Kafkaslar ın en büyük ırmağıdır. Bu ırmak, Türkiye de Bingöl Dağları ndan kaynaklanır ve 1072 km. sonra, Hazar Denizi ne varır 15. Urmiye Gölü kuzeybatı İran ın en büyük ve tanınmış gölüdür. Bu göl, İran ın en tuzlu gölü olarak bilinmektedir. Bu göl bir tektonik derenin içinde oluşmuş ve jeoloji anlamında genç bir göl sayılmaktadır. Bu gölün güneyinde Ushnu Ovası, 11 Özfırat 2001: Smit 2005: Khamachi 1990: Raisnia 1996: Afshar Sistani 1997:

19 batısında Urmiye Ovası, kuzeybatısında Salmas Ovası ve doğusunda Tebriz Ovası ve Sahand Dağı yer almış 16. Kuzeybatı İran da bitki örtüsü çok farklı ve değişik coğrafya koşullarına göre çok çeşitlidir; burada verimli ovalar ve göl ve çay kıyıları vardır. Düz step bölgeler ve dağlık bölgeler farklı ve kendine özgün bitki örtüsüne ve yabani hayvan çeşitlerine sahiptir. 2. IV. Kuzey Merkezi İran Coğrafyası Kuzey Merkezi İran ı Kazvin Ovası oluşturmaktadır. Kazvin Ovası, İran ın Merkezi Platosu nun kuzeybatısında yer almış. Kuzeyde Elburuz Dağları nın güney eteklerine, batıda Chargar Dağları na, güneyden Ramand Dağları na ve doğudan Savocbolagh Ovası na kadar uzanmaktadır 17. Kazvin Ovası hektarlık bir alanı kapsamaktadır. Bu ovanın en önemli çayı Şur Çayı dır. Bu çay küçük arkların toplanmasından oluşmaktadır 18. Kazvin Ovası nın yüksekliği deniz seviyesinden 1100 metredir; iklimi ise çöl ve kuru dağlık iklimdir. Burada zengin bakır ve demir kaynakları bulunmaktadır a. g. e. : Azizi ve diğerleri 2000: a. g. e. : a. g. e. :

20 3. YOLLAR VE SOSYO-ETNOJİK YAPI Yerleşim yerlerinin biçimini belirlemek için iklim ve çevre dışında, iletişim koşulları da etkilidir 20. Yerleşim merkezleri ve bölgeleri arasında kurulan bağlantılar, çok önemli bir role sahipler. Yüksek dağların arasında bulunan geçitler ve yollar bölgeler arasında kurulan ilişkinin temel unsurlarıdır. Yollar genellikle doğal güzergahlardan oluşmaktadır 21. İki önemli ulaşım yolu Van-Urmiye seramik geleneği bölgesinde bulunmaktadır. Bu yollar kuzeyde ve güneyde yer almış. Kuzey yol Doğubeyazıt tan, Karaköse (Ağrı) istikametinde Erzurum a ve oradan Erzincan ve Sivas ve sonunda Anadolu nun merkezi platosuna varmaktadır. Güneydeki yol ise Urmiye Gölü nden Kotur Ovası istikametiyle Van Gölü ne ve oradan Muş Ovası ve Fırat kıyılarına varmaktadır. sayılmaktadır. Kuzeydeki yol tarih süresinde göçler ve saldırılar için en önemli yol Doğu Anadolu dan güneye giden yol, Elmalı nın doğusundan geçerek, Harami Gediği yoluyla Gürpınar Ovası na varmaktadır. Van dan güneydoğuya ilerleyen bu yol Türkiye, İran ve Irak sınırı yakınlarında yer alan ünlü Kelisin geçidine varır. Kuzeybatı İran bölgesine giden yol, Aşağı Anzaf Kalesi ve Yukarı Anzaf Kalesi, Erçek üzerinden doğuya ilerler. Yol, Mollahasan Höyüğü yakınından geçerek Çaybaşı Deresi boyunca Kotur Vadisi ne ulaşır 22. Van dan kuzeye doğru ilerleyen yol Körzüt Kalesi nden geçmektedir. Körzüt Kalesi nin önünde yollar farklı yönlere ayrılır. Kale, yolların kavşak noktasında inşa edilmiştir. Bir yol kuzeybatıya Erciş e doğru döner ve Malazgirt ve Bulanık üzerinden batıya doğru ilerler. Körzüt Kalesi nin önünden geçen yollardan bir diğeri kuzeye doğru ilerler. Keçikıran ve Deliçay üzerinden Erciş e ilerleyen yol, buradan Aznavurtepe 20 Burney ve Marshal Lang 2001: Çilingiroğlu 1997: a. g. e. :

21 Kalesi nin önünden Patnos u aşarak Tutak a ve buradan Eleşkirt ve Tahir Geçidi ne varır. Kuzeydeki Erzurum ve Erzincan bölgelerine bu yola varılmış olmalıdır. Körzüt ten kuzeydoğuya ilerleyen bir başka yol, Muradiye ve Çaldıran üzerinden Doğubayazıt a ve Ağrı Dağı nın eteklerine varır 23. Urmiye Havzası na varış Kafkaslar dan kolay sayılır. Urmiye Gölü nün konumu çok önemlidir. Bu göl Hazar Denizi nin güneybatısında ve İran-Türkiye sınırını oluşturan dağların arasında yer almış. Bu coğrafyada genelde göçler ve saldırılar kuzey-güney yönünde olmuştur. Bunların en önemlisi ise Hind-Ari lerin göçüdür 24. Yukarıda kısaca özetlenen yollar, bölge coğrafyası koşulları nedeniyle kış ayları boyunca çoğunlukla karla kaplıdır. MÖ. 3. Binyıl ın ikinci yarısı ve daha çok da MÖ. 2. Binyıl ın başlarından itibaren Yakın Doğu da birtakım boyalı çanak çömlek geleneklerin varlığı bilinir. Bunlar doğudan batıya doğru şöyle sıralanabilirler: Orta Batı İran da Godin III-IV Kültürü; Kuzey Mezopotamya ve kısmen Fırat Vadisi üzerinden Kuzey Suriye ve Malatya-Elazığ yöresine değin dağılmış olan Habur Kültürü; yoğun olarak batıda Çukurova ve Amik Ovası ndan Ugarit e değin uzanan kıyı şeridinde karşılaşılan Kilikya-Suriye Boyalıları Kültürü; Doğu Anadolu nun batı ucunda şimdi Keban Baraj Gölü nün sulan alanda kalmış Altınova dan Malatya civarına kadar nispeten küçük bir alanda etkili olan Elazığ-Malatya Boyalıları Kültürü ve Orta Anadolu da daha çok Kızılırmak kavsinin güneyinde etkili görünen Alişar III Kültürü 25. Aynı dönemde yukarıda saydığımız bölgelerin kuzeyinde ve oldukça geniş bir alana yayılmış olan bir başka seramik geleneği bölgesi daha bulunmaktaydı. Bu seramik geleneğinin belirlenebilmiş olan sınırı kuzeyde Güneydoğu Gürcistan, doğuda Azerbaycan Mil Stepi, güneyde Urmiye Gölü nün güney kıyıları ve Kuzey Merkezi İran dır. Çalışmamızın konusunu meydana getiren bu seramik geleneğinin dikkat çekici özelliği diğerlerine göre yüksek bölgelere dağılmış olmasıdır. 23 a. g. e. : Burney ve Marshal Lang 2001: Özfırat 2001: 1. 12

22 Transkafkasya da özellikle mezarlıklardan tanınan bu seramik geleneğinin bir bakıma değişik bir yayla seramik geleneği görünümünü taşımaktadır. Van Havzası nda ise M. Ö. 2. Binyıl ın sonunda yaşayan topluluklar iki tür seramik üretmişlerdir: Urmiye Havzası nda daha fazla yayılan boyalı seramik ve bölgesel tek renkli seramik. Her ikisinin aynı dönemde de kullanılmış olmasına rağmen, bunlardan ilki, diğerinden biraz daha önce ortaya çıkmıştır 26. M. Ö. 2. Binyıl da yerleşik çiftçi toplulukların bölgelerinde yoğun şekilde yerleşmedikleri anlaşılmaktadır. Eski Tunç Çağı I-II yerleşmelerinin yoğunluğuyla karşılaştırıldığında, M. Ö. 3. Binyıl dan başlamak üzere, yerleşik toplulukların sayısında bir azalma olduğunu söylemek mümkündür 27. Transkafkasya yı Anadolu nun doğudaki dağlık arazilerine bağlayan Aras ve Kura nehir vadileri, M. Ö. 3. Binyıl dan itibaren ekonomik ve kültürel etkileşimin ana damarlarını oluşturmuşlardır. Bu nedenle, M. Ö. 2. Binyıl da Azerbaycan, Gürcistan ve Ermenistan dan gelen göçebe ve yarı göçebe çoban toplulukların Kars, Erzurum ve hatta Van yöresindeki otlaklara gelmeye devam ettiğini varsayabiliriz. Erzurum ve Trankafkasya daki Trialeti Kültürü ne ait seramik toplulukları arasındaki benzerlikler de bu varsayımı desteklemektedir. Eski Tunç Çağı çanak çömleği ile ilgili ve onun geleneklerini izleyen siyah perdahlı olanlar, tek renkli seramik grubunu oluşturmaktadır. İkinci grupta ise, siyah bezemeli bir kırmızı çanak çömlek vardır. Transkafkasya da yeni olan bu grubun muhtemelen soyulan mezarlardan çıkarılan kırıksız örnekleri, Van-Urmiye boyalı seramiklerine çok benzerlik göstermekte ve esas olarak Kars, Erzurum ve Van müzelerinde bulunmaktadır 28. Kurtkale ve Akçakale-Çıldır Gölü ndeki Trialeti kültürüne benzerlik gösteren Kurganlar ya da Akçakale deki Dolmenler bu bölgede, Orta Tunç Çağı ya da biraz daha öncesinden itibaren esas olarak çobanlık ekonomisi sürdüren aşiret gruplarının yerleştiğine işaret etmektedir Yakar 2007: a. g. e. : a. g. e. : a. g. e. :

23 Ekonomileri tarıma dayanmayan bu pastoral grupların yaşadıkları dağlık bölgeyi M. Ö. 3. Binyıl ın köylü ve çiftçi halklarından daha farklı şekilde değerlendirmeleri ve farklı bir geleneklere sahip olmaları doğaldır. Bu seramik geleneği, kendini en çok çanak çömlekler ve gömü geleneğinde belli etmektedir. Örneğin en erken temsilcilerini Gürcistan daki Trialeti yöresinde gördüğümüz Kurgan türü mezar anıtları Orta Tunç Çağı nın adeta bu yöredeki simgeleri durumundadır. Bu anıtlar aynı zamanda gelişmiş hiyerarşik düzene sahip toplumların da en canlı tanıklarıdır 30. Van Havzası, M. Ö. 3. Binyıl başı ve ortalarında yoğun yerleşim görmüştü. Bölgesel stratigrafi, M. Ö. 3. Binyıl sonuna doğru yerleşme dokusunda bir değişiklik meydana geldiği ihtimalini arttırmaktadır. Bu değişiklik, çobanlık ve küçük ölçekli çiftçiliğe dayalı ekonomik stratejilerini devam ettirebilmek için daha göçebe bir yaşam tarzı sergileyen Transkafkasya lı ya da Kuzeybatı İran lı aşiret gruplarının istilasıyla bağlantılı olabilir. Belki de çoban topluluklarının varlıklarını tehdit ettiği, Dukaya ya da Tilkitepe deki gibi bazı yerel topluluklar, köylerini terk ederek daha güvenli yerlere taşınmış olabilirlerdi. Diğer yanda, Karagündüz höyüğü bütün toplulukların bölgeyi terk etmediğini göstermektedir 31. Muş Ovası ndaki M. Ö. 2. Binyıl a ait çark yapımı çanak çömleğin İç Anadolu dan çok, Batı İran ile yakın paralellikleri olduğu anlaşılmıştır. Belki, o dönemde bu bölge de Kuzeybatı İran a kadar giden yol boyunca yayılmış olan etnokültürel kompleksin bir parçası haline gelmiştir 32. Bu dönemde Van-Urmiye seramik geleneği yaygınlaştığı bölgede yerli halkların ekonomisi ve kültüründe ilerleme gözükmektedir; olasılıkla bu dönemde Van-Urmiye seramik geleneği yaygınlaştığı bölge ile komşu bölgeler arasında bağlar ve ilişkiler kurulmuştur 33. C. Burney Van-Urmiye boya bezemeli çanak çömlek geleneğine sahip insanların, Kassitler le ilişkili olduğunu düşünmektedir. C. Burney göre M. Ö Özfırat 2001: Yakar 2007: a. g. e. : Özfırat 2001: 1. 14

24 Binyıl ın sonlarında, Haftvantepe VI B ile eşzamanlı olarak, Mezopotamya yazılı kaynaklarında Kassitler in Mezopotamya da olduklarına dahil belgeler vardır. Bunlar yerliler ve Hind-Ari topluluklardan oluşan kavimlerdir ve At Kullanan İnsanlar olarak bilinir. Üzerinde çok ustaca çizilmiş at resimleri bulunan Haftvantepe VI B seramikleri bu evrenin sonlarına tarihlendirilmektedir ve C. Burney in görüşünün temelini oluşturmaktadır. At bir arabaya bağlıdır ve bu araba sanki savaş arabalarının bir prototipidir. C. Burney bunu Kassitler ile ilgili olduğunu düşünmektedir 34. Buna karşın A. Pourfaraj a göre 35 ise Haftvantepe VI. ve Geoytepe C-D de bulunan boya bezemeli çanak çömlekler, Kura-Aras seramiği yayılım bölgesinde hemen hemen her yerde gözükmektedir ve sanki M. Ö. 3. Binyıl ın sonlarına tarihlenen Hasanlutepe VII. nin Boya Bezemeli Turuncu Seramiği nin yöresel ve bölgesel gelişimini tamamlamış örnekleridir. Yani M. Ö. 3. Binyıl ın sonlarına tarihlenen Hasanlutepe VII. nin Boya Bezemeli Turuncu Seramiği, M. Ö. 2. Binyıl da polikrom bezemelere sahip olmuştur. Diğer yandan Gri Seramiği n rengine, bazı formlarına ve bezemelerine baktığımızda ve ayrıca bu yerleşmelerin stratigrafisini göz önüne aldığımızda, sanki Kura-Aras Kültürü, diğer gruplar vasıtasıyla sona ermeden veya başka kavimler tarafından değiştirilmeden yavaş bir değişim ve gelişim süresi içinde gelişmiştir. C. Burney ve D. Marshal Lang a göre 36 : Sevan gölünün yakınlığındaki Karmir-Berd mezarlığında boya bezemeli çanak çömlek M. Ö. 2. Binyıl ın başlarında; yani Orta Tunç Çağı nda ortaya çıkmaktadır. Kuşkusuz bu seramik bezemelerindeki hayvan ve kuş figürleri, Kura-Aras stilize kazıma bezemelerinin devamıdır. Buna rağmen bu sonuç, C. Burney in eski düşünceleriyle uyum sağlamamaktadır. Buna karşın V. B. Bahşaliyev e göre 37 : boya bezemeli çanak çömlek bazı görüşlerin aksine Kura-Aras Kültürü nden kaynağını almadan, bu bölgedeki kavimlerin yükselişini göstermektedir. 34 Burney 1975: 161. Pourfaraj 2002: Pourfaraj 2002: Burney ve Marshal Lang 2001: Bahşaliyev 2006:

25 4. KRONOLOJİ Doğu Anadolu Bölgesi civarında bulunmuş ve Türkiye müzelerine kazandırılmış Van-Urmiye boyalıları olarak bilinen seramikler vardır. A. Çilingiroğlu, Türkiye müzelerindeki çanak çömlekler ve özellikle Haftvantepe VI C- B ve Trialeti Kurganları ile yaptığı karşılaştırmalar sonucunda monokrom boya bezemeli kaplar M. Ö /1650 yıllarına; polikrom boya bezemeli kaplar ise, M. Ö /1400 arasına tarihlemiştir. Ayrıca bu son evreye dahil edilen geometrik ve geçekçi motifli çok renklilerin bu gelenek içinde en geç dönemde üretilmiş olduklarını; Van Bölgesi nde M. Ö. 2. Binyıl çanak çömleklerinin diğer yörelere oranla daha uzun yaşadığını ve bu bölgedeki Erken Demir Çağı göç dalgasına (M. Ö ) kadar üretilmiş olduklarını savunur 38. A. Çilingiroğlu na göre 39 : Van Gölü Havzası nda boya bezemeli çanak çömleğin üretiminin (kuzey) batı İran örneklerinin sona ermesinden sonra devam etmiştir. Van Bölgesi hemen hemen tüm devirlerdeki dışa kapalı olma özelliğine bağlı olarak M. Ö. 2. Binyıl boyalı çanak çömlek seramik geleneği de komşu ülkelerden daha uzun yaşamış olmalıdır. Demir Çağı nın Van Bölgesi ndeki başlangıç tarihi ile (kuzey) batı İran tarihleri arasındaki farklılık bu noktada dikkate alınmaktadır. İncelenen boyalı kaplar Van Gölü Havzası nda, bu bölgeye Erken Demir Çağı kültürünü getiren göç dalgasına kadar, belki de M. Ö tarihine kadar üretilmiş olmalıdır. A. Özfırat a göre 40 : Doğu Anadolu Bölgesi nde yapılan kazı ve araştırmalarda ise, bu kültür katına rastlanmadığından, tarihleme ve yorum yapılamaz. Bu eserlerin tarihlendirilmesi ancak komşu ülkelerin buluntularına göre yapılabilmektedir. Bu merkezler özellikle kuzeybatı İran da bulunmaktadır. Böylelikle Doğu Anadolu yaylalarındaki buluntular, Orta Tunç Çağı, yani yaklaşık M. Ö , M. Ö yılları arasına tarihlendirilmektedir. Orta Tunç Çağı nın bitiminde hemen sonra kesintisiz olarak M. Ö yıllarından Erken Demir Çağı na geçiş görülmektedir. 38 Özfırat 2001: Çilingiroğlu 1994: Özfırat 2011:

26 Bir görüşe göre, kuzeybatı İran da, Kura-Aras III. kültürünün çöküşü ve Gri Perdahlı Seramik kültürünün doğuşu arasındaki zaman diliminde boya bezemeli seramik geleneği yaygınlaşmıştır 41. Özellikle Haftvantepe VI. ve Geoytepe C-D de bulunan boya bezemeli çanak çömlekler, M. Ö. 3. Binyıl da görülen Kura- Aras (Karaz) seramiğinin doğduğu bölgede 42 görülmektedir 43. Boya bezemeli Van-Urmiye seramiği en erken Geoytepe höyüğünde görülmektedir. Geoytepe de Kura-Aras III. kültürü (K3) den sonra, G katı bir kaç devetüyü astarlı çanak çömlek ve eski kültürü anımsatan bir kaç seramik parçası ile başlamış ve D katındaki Van-Urmiye geleneği, krem ve kırmızı astar üzerinde siyah bezemeli seramikle devam etmiştir. Geoytepe C katı Van-Urmiye Kültürü, D katının polikrom çanak çömleğinin devamıdır. Bu katta bir kaç yeni form da eklenmiştir 44. Geoytepe, D katı C 14 analizleri sonucu da M. Ö yıllar arasına tarihlendirilmektedir 45. Haftvantepe VI., M. Ö yıllarına tarihlendirilmektedir. Bu evre kendi içinde A, B ve C olmak üzere üçe ayrılmaktadır. C evresi VII. katın (Kura- Aras) üzerinde yer almakta ve mimari izleri bulunmamasından dolayı kısa süreli bir yaşam evresini temsil etmektedir. Diğer evre, yani B evresi M. Ö yıllarına tarihlendirilmektedir. Son evre ise (A evresi) yıl sürmüştür 46. V. B. Bahşaliyev e göre 47 Haftvantepe VI B evresi seramiği Erken Tunç Çağı ndan Orta Tunç Çağı na geçişi temsil etmektedir. Haftvantepe VI. evresinden sadece bir tane C 14 örneği mevcuttur. Dr. Mahdavi tarafından Tahran da incelenen Haftvantepe VI B Geç evresi örneği M. Ö tarihini göstermektedir ve kalibre olmadığından, 300 sene yanılma payı vardır A. Pourfaraj (2002), C. Burney ve D. Marshal Lang a (2001) karşı olarak bu kültürü yerel gelişim olduğunu düşünmektedir. 42 Kafkaslar da Kura-Aras kültürünün son bulması ve Orta Tunç Çağı nın başlanması yaklaşık M. Ö lere tarihlenmektedir. Ancak yeni buluntular bu tarihi M. Ö olarak geriye götürmüştür (Edens 1995: 53). 43 Pourfaraj 2002: a. g. e. : Baxşəliyev 2006: Edwards 1981: Baxşəliyev 2006: Edwards 1986:

27 Oxford Üniversitesi, Sanat Tarihi ve Arkeoloji bölümleri laboratuarındaki yapılan Archaeomagnetic intensity incelemelerinde ise, Haftvantepe VI. için aşağıdaki tarihler önerilmektedir: VI C: M. Ö. VI B Erken: M. Ö. VI B Geç: M. Ö. Van-Urmiye boya bezemeli çanak çömlek seramik geleneği, Kura-Aras Kültürü ve Erken Demir Çağı, Gri Perdahlı Seramik Kültürü arasında yer almıştır. R. H. Dyson Hasanlutepe Höyüğün stratigrafisine dayanarak, Kuzeybatı İran Erken Demir Çağı nı M. Ö yılına tarihlemektedir. Hasanlutepe de VII. kat Eski Tunç Çağı na (M. Ö. 3. Binyıl) tarihlenmektedir ve turuncu astar üzerinde bezemeli seramikle (Painted Orange Ware) bilinmektedir. VI. kat (M. Ö ) Habur Kültürü nü yansıtmaktadır ve V. kat ise (M. Ö ) Demir Devri I olarak bilinmektedir. Hasanlutepe Höyüğü kuzeybatı İran ın stratigrafisi en belirgin şekilde yansıttığı için R. H. Dyson burada Kültürel Dinamizm görüşünü açıklamaya çalışmıştır. O, Hasanlutepe VI. Kat Habur seramiğinin bir anda sona ermesinden sonra, tamamen eski dönem ile ilişkisi olmayan Gri Perdahlı Seramiğin ortaya çıkışına dayanarak bu görüşü öne sürmektedir. Ancak bu görüş tüm kuzeybatı İran da geçerli değildir. Özellikle Urmiye Bölgesi nde bunun devamlılığının sürdüğü görülmektedir. Hasanlutepe yerleşiminde Erken Demir Çağı nda Kültürel Dinamizm görüşü geçerlidir, ama bunun aksine Haftvantepe de bu görüş geçerli değildir. Buna rağmen Haftvantepe VII den (Kura-Aras III) Van-Urmiye boya bezemeli seramik geleneğinin ilk kez ortaya çıktığı Haftvantepe VI C ye geçiş barışçıl bir kısa boşlukla olmuş; Kura-Aras Kültürü nün çoğu elemanları bu dönemde de yaşamaya devam etmiştir. Haftvantepe VI C seramiği, Hasanlutepe VII. Boya Bezemeli Turuncu 18

28 Seramik Kültürünün yöresel ve bölgesel bir gelişimidir; yani bu seramik Kura-Aras Kültürü içinde gelişmiştir 49. Diğer taraftan Haftvantepe VI B den (Van-Urmiye boyalı seramik geleneği) Erken Demir Çağı na geçişte stratigrafik bir boşluk görülmektedir. Buna rağmen, Hasanlutepe nin aksine Haftvantepe VI. seramiklerinden bir kaç türü yaşamaya devam edip Erken Demir Çağı nda Gri Seramik ile birlikte bulunmuştur; Hasanlutepe de ise Hasanlutepe VI. seramik kültürü sona erer ve birden bire Hasanlutepe V. de doğrudan yeni bir seramik türü, yani Gri Seramik kültürü ortaya çıkar. Bu nedenledir ki R. H. Dyson kuzeybatı İran için Kültürel Dinamizm görüşünü önermektedir 50. Ancak bu durum Haftvantepe V. de, Hasanlutepe V. den farklıdır; öyle ki Haftvantepe V. seramiklerinin %80 Haftvantepe VI nın devamıdır 51. Bunun için Haftvantepe M. Ö. 3. Binyıl dan Demir Çağı nın sonlarına kadar bir devamlılık göstermektedir. O. W. Muscarella 2004 yılı çalışmasında, I. Medvedeskaya nın görüşünü şöyle anlatmıştır 52 : buluntuların ve onların konteksinin analizine göre Erken Demir Çağı nda kültürel bir standardizasyon bulunmamaktadır. Bu anlamdaki Erken Demir Çağı nda kuzeybatı İran daki yerleşim yerlerinde seramik türlerinde ve dağılımında bölgesel özellikler daha güçlüdür ve R. H. Dyson un Kültürel Dinamizm görüşünün kuzeybatı İran ile genelleştirilmesi yanlıştır. Seramik dağılımı bu dönemde standart değildir ve Erken Demir Çağı çanak çömlek için yeni sayılmaz, çünkü bu dönem seramiğinde Geç Tunç Çağı seramik parçaları görülmektedir 53. Daha sonraları R. H. Dyson da şunu vurgulamaktadır 54 : İran kuzeybatısı M. Ö. 2. Binyıl ın çoğu elemanları Hasanlutepe, Geoytepe, Dinkhatepe ve Haftvantepe den Orta Tunç Çağı süresinde ortaya çıkmıştır ve bunlar Demir Devri I. evresinin elemanlarının başlangıcı ve prototipleri olarak bilinmektedir. Kuzeybatı İran ın tüm yerleşimlerinde M. Ö. 2. Binyıl ın ilk yarısında Gri Seramik, boya bezemeli seramikle birlikte bulunmaktadır. Bu durum, Demir Devri I. evresinde tüm 49 Brown 1973: Talai 2007: a. g. e. : Muscarella 2004: Ayrıca gömü biçimleri bu iki Çağı arasında bir değişikliğe uğramamıştır. 54 Dyson 1973:

29 bölgede yaygınlaşan Gri Perdahlı Seramiğin bu bölgede ilk kez M. Ö. 2. Binyıl ın ortalarında üretilmeye başlandığını, kültürel gelişimin kesintisiz olarak devam ettiğini gösterir. M. Ö. 2. Binyıl da boya bezemeli çanak çömlek formlarının Sagzabad ve kuzeybatı İran da, Demir Çağı I yerleşimlerde bulunması, boya bezemeli seramiğin M. Ö. 1. Binyıl a kadar Gri Seramik le beraber devam etmesi, kuzeybatı İran da Demir Çağı I ünün gelişimini sağlamıştır. Son yıllarda M. D. Denti tarafından yeni bir görüş ortaya sürülmektedir. O, R. H. Dyson un metodolojik hataları olduğunu söylemekte ve kuzeybatı İran için yeni bir kronoloji önermektedir. Ona göre Demir Çağı nın başlangıcı M. Ö yılına tarihlendirilmektedir. Bu kronoloji, çevre bölgelerde ne Demir Çağı kronolojisi ile ve ne de demirin buluşu ve teknolojisi ile uyumludur. R. H. Dyson un Demir Çağı I ve Tunç Çağı nı ayırt etmekteki nedeni, bu iki Çağın arasında düşünülen kültürel ayırımdır. Ancak yeni araştırmalara göre bir ayırımın olması düşüncesi, buluntuların yorumlamasındaki yanlışlıklar ve arkeolojik örnek toplama hataları ile yanlış yöntemlerin kullanmasındandır. Günümüzde Demir Devri I, Haftvantepe IV C (M. Ö ) ile eşzaman olduğu düşünülmektedir. Orta Tunç Çağı Haftvantepe C- A ile (M. Ö ) ve Geç Tunç Çağı Haftvantepe V. ile (M. Ö ) eşzamanlı olarak ayrılmıştır. Bu durumda Kuzeybatı İran ın arkeoloji kronolojisi, Kafkaslar, Doğu Anadolu ve Kuzey Mezopotamya kronolojisiyle denkleşmektedir. Bu bölgeler M. Ö. 3. Binyıl dan M. Ö. 1. Binyıl a kadar kuzeybatı İran ile en yakın ilişki içinde olmuşlardır 55. Bir başka komşu coğrafyada da yapılan kazılarda bu döneme tarihlenen merkezler vardır. Ermenistan da stratigrafisi saptlanan bir yerleşim yeri kazılmamıştır. Buna rağmen Ermenistan da yapılan kazı sonuçlarına göre Van- Urmiye seramik geleneği M. Ö yıllarına tarihlendirilmektedir. A. Özfırat ise V. B. Bahşaliyev ve A. G. Seyidov un bu seramik geleneği ile ilgili M. Ö yıllarına tarihini düşündüklerini söylemektedir Denti 2012: Özfırat 2001:

30 Buna karşın bu kültüre ait seramikler Elar da M. Ö yıllarına tarihlendirilmişlerdir. Bunların benzer örnekleri Artik ve Nor Bayazid ve Metsamor mezarlıklarında da kazılmıştır 57. Kafkaslar da Kura-Aras Kültürü nün son bulması ve Orta Tunç Çağı nın başlanması yaklaşık M. Ö lere tarihlenmektedir. Ancak yeni buluntular bu tarihi M. Ö yıllarına kadar geriye götürmüştür 58. T. Halilov un belirttiği gibi Kültepe I ve II nin stratigrafisine dayanılarak O. H. Habibullayev, V. H. Aliyev ve V. B. Bahşaliyev Van-Urmiye seramik geleneği çanak çömleği için ilk kez dört gelişim evresi önermişlerdir 59 : 1. Monokrom boya bezemeli çanak çömlekler: Bunlar Kültepe I ve II, Şortepe, Kızılburun, Nehecir, Kerki ve Şahtahtı gibi höyüklerden elde edilmiştir. Bunlar kırmızı astar üzerinde siyah geometrik ve dalga motifleri ile tanımlanmaktadır. Bezemeler genelde kabın boyun ve omuz kısmındadır. Bunlar Geoytepe D ve Haftvantepe VI C ile karşılaştırılmaktadır. 2. Polikrom geometrik bezemeli çanak çömlekler: Bu çanak çömleklerin gövdelerinin merkezi krem renkte ve üzerine bezemeler yapılmıştır. Burada nakışlar kırmızı ve siyah renkle yapılmaktaydı. Kültepe I ve II, Şahtahtı, Şortepe ve Kızılburun dan bu evrenin seramiği bulunmaktadır. 3. Bej astar üzerinde siyah ve kırmızı motifler çizilen çanak çömlekler: zengin geometrik bezemeler yanında stilize ve realistik hayvan resimleri de çizilmekteydi. Bu evrede çaydanlık formunda ortaya çıkmaktadır. Bu evre Geoytepe C ve D ve Haftvantepe VI B geç ile eşzamanlıdır. 4. Geç Tunç Çağı, Erken Demir Çağı seramikleri: bu dönem eski dönemin devamıdır. Ancak bezemeler basitleşmiş ve tamamen değişmiştir. Bezemeler bej astar üzerinde kırmızı 57 Çilingioğlu 1990: Edens 1995: Halilov 2011:

31 nakışlardan oluşmaktadır. Bunlar Kafkas arkeolojisinde Kızılvank kültürü adıyla tanınmaktadır. Bu evrede gövdenin alt kısmında bezemeler yapılmıştır. Ancak boya bezemeli çanak çömlek konusunda yapılan son araştırmalara göre, bu seramik kültüründe ara evreler olduğu da kanıtlanmıştır Bakhshaliyev ve Marro 2009:

32 5. VAN-URMİYE SERAMİK GELENEK BÖLGELERİ VE BÖLGELER ARASI İLŞİKİLER V. B. Bahşaliyev ve C. Marro ya göre 61 Van-Urumiye boya bezemeli seramik geleneğinin havzasını Lullubiler arasındaki ilişkilendirmek mümkündür. Şöyle ki: Kura-Aras Kültürü kavimleri Azerbaycan ın kuzeyinde Lullubiler tarafından sınırlanmışlardır. Boya bezemeli çanak çömlek de Lullubiler etkisi altında ortaya çıkmaktadır. Lullubi kavimleri bakışında pastoral yaşam tarzı önemli bir rol oynamaktadır. Nahçıvan boya bezemeli çanak çömleğinde, özellikle I. ve II. Kültepe ve Nehecir de 8 kanatlı yıldız görülmektedir. Bu figür, Lullubi kralı Anubaninin Zafer Anıtı üzerinde de görülmektedir. Ayrıca bu anıttaki tanrıçanın elbisesi, Kızılburun dan elde edilen bir küp üzerindeki kadın figürü elbisesine çok benzemektedir. A. Memedova nın söylediği gibi 62, V. H. Aliyev, Güney Kafkasya da görülen boya bezemeli çanak çömleğin kökeni, Azerbaycan ve özellikle Nahçıvan bölgesidir. Gürcistan da bulunan boya bezemeli çanak çömlek, Orta Tunç Çağı nda sınırlı ve kısa süreli olarak ortaya çıkmaktadır. Ermenistan da ise Erken Demir Çağı nın başlarında bu kaplar bulunmaktadır. Orta Tunç Çağı nda Nahçıvan ve Karabağ da iki seramik geleneği bulunmaktaydı. Bunların arasında karmaşık sosyo-ekonomik ilişkiler kurulmuştur. Sonuç olarak, Nahçıvan Bölgesi ndeki çanak çömlek kendi özellikleri ile Karabağ sanatçıları tarafından değerlendirdiğini bedlirtmiş. Haftvantepe VI C evresinin, Pattern Painted seramiğiyle, Susa D ile ilişkili olduğu sanılmaktaydı 63. Bu ilişkiyi B. Brown Susa ve Geoytepe boya bezemeli seramiklerindeki kuş motiflerinin benzemesinde kurmaktaydı 64. Ancak M. Wogit ve R. H. Dyson bu ilişkinin olduğunu kabul etmemektedir 65. C. Edens e göre 66 ise Van-Urmiye seramiği, Kapadokya (Alişar III.), Habur ve Giyan III. ve IV. ile karşılaştırıldığında, Orta Tunç Çağı nda bezeme açısından bir benzerlik görüldüğünü 61 Bahşaliyev ve Marro 2009: Məmmədova 2002: Summers 2004: Brown 1951: Dyson 1992: Edens 1995:

33 iddia etmektedir. Ayrıca B. Brown da bu seramiği, Anadolu da Alişar III. de 67 bulunduğunu söylemektedir 68. C. Burney ve D. Marshal Lang da 69 bu konuyu incelemiş ve B. Brown ın bu seramik kökeni üzerindeki görüşlerini inandırıcı bulmamaktadır. C. Burney e göre Kapadokya boya bezemeli çanak çömlek çok sınırlı yayılımı vardır ve merkezi Anadolu nun güneyinden daha uzağa yayılmamıştır. Bu seramik kesinlikle Malatya ya kadar ilerlememiştir. Bu nedenle C. Burney Urmiye ile Kapadokya arasında etkileşim içinde olduğuna inanmamaktadır. Ayrıca Kapadokya etkileşim görüşü, tipolojik olarak tartışmalıdır. Urmiye Havzası nda kuzeye doğru ilerlediğimizde bu seramiğin zenginliği daha azalmaktadır. Güney Kafkaslar da yayılan sadece monokrom boya bezemeli çanak çömleğe karşın, Urmiye Gölü Havzası nda bu tür çanak çömleğin tüm gelişim evreleri görülmektedir. Ayrıca güney Kafkaslar ın aksine, bu seramik geleneği diğer bölgelerde Erken Demir Çağı na kadar devam etmiştir. Kuşkusuz bu tür çanak çömleğin ilk yapım yerleri Nahçıvan ve Urmiye Gölü Havzası dır. Bu seramik tarzı buradan diğer bölgelere yayılmıştır 70. Van-Urmiye seramik geleneği, daha sonraları ticaret vasıtasıyla, belki de göçebe gruplar tarafından, Van-Urmiye seramiğinin ortaya çıkış merkezi olan, Urmiye Gölü nün batısından diğer bölgelere yayılmıştır 71. Tez konusunu oluşturan boya bezemeli seramik örneklerine İran ın kuzeybatısındaki Urmiye Gölü Havzası 72, Kuzeydoğu Anadolu Bölgesi, Ermenistan ve Gürcistan da rastlanılmıştır. Bu kadar geniş bir coğrafyaya yayılan seramiklerde doğal olarak, biçim ve bezeme stillerinde yöresel farklılıkların olması beklenilebilir 73. Kura-Aras Kültürü ne sahip yerleşim yerleri, yaklaşık olarak Erken Tunç Çağı sonlarında, yaklaşık M. Ö. 3. Binyıl ın sonlarında terk edilir. Güney Kafkasya Erken Tunç Çağı nın sonu ve Orta Tunç Çağı nın başlangıcı Kura-Aras Kültürü ve bu kültüre ait yerleşimlerin çöküşü ile karakterize olmaktadır. Yerleşim biçimlerindeki 67 R. H. Dyson da Sagzabad boyalılarında bu kanata varmıştır (Dyson 1973: , ). 68 Brown 1951: Burney ve Marshal Lang 2001: Baxşəliyev 2006: Burney ve Marshal Lang 2001: Urmiye Gölü Havzası, Kafkasya Dağları nın güney etekleri, Kuzeydoğu Anadolu ve Mil-Muğan Bozkırları ile sınırlandırılmıştır. 73 Belli ve Bahşaliyev 2001:

34 değişiklikler bu yeni dönemin en önemli özelliklerindendir. Bu değişikliklerin sonucunda, Geleneksel Ekonomileri (Subsistence Economy) pastoral ve göçebelik tarzının temel alındığı, kavimler ve grupların ortaya çıktıkları tespit edilmiştir 74. Bu süreç içinde dağlık bölgeler ve yaylalar, iskan için daha çok tercih edilmiştir. Buna karşı ovalar ve alçak bölgelerdeki yerleşimler terk edilmiştir. Sadece çok sınırlı sayıda bulunan yerleşimlerde özellikle Üzerliktepe, Şahtahtı, Kültepe (Nahçıvan), Haftvantepe ve Geoytepe gibi, bu döneme ait mimari kalıntılar bulunmaktadır. Buna karşın Orta Tunç Çağı Van-Urmiye seramik geleneğinin çoğu buluntuları daha çok mezarlardan elde edilmektedir. Mezarların farklı biçimleri de, güney Kafkas da yaşam biçimlerindeki değişiklikleri göstermektedir 75. Van-Urmiye seramik geleneği bölgesini kapsayan coğrafya, araştırmacılar tarafından yöresel özellikleri göz önüne alarak, alt bölgelere ayrılmaktadır. K. K. Kuşnareva özellikle bu seramik geleneğinin en yaygın görüldüğü Orta Tunç Çağı nda Van-Urmiye seramik geleneği yaygınlaştığı bölgede beş yerel kültür olduğunu söylemektedir. Ona göre bunlar şöyle sıralanabilir: Batı Trans-Kafkasya Kültürü, Trialeti Kültürü, Tazekand (Karmir-Berd) Kültürü, Sevan- Üzerliktepe Kültürü ve Kızılvank Kültürü. 76 O. Belli ve V. B. Bahşaliyev, K. K. Kuşnareva ya katılmalarına karşın ondan farklı olarak yeni tanımlamalar getirmişlerdir. Kızılvank kültürü yerine Nahçıvan kültürü tanımını önermişlerdir. Ayrıca Batı Trans-Kafkasya Kültürü tanımını kabul etmeyerek onun bir kısmını Sevan Üzerliktepe kültürü ne ve diğer kısmını ise Trialeti kültürü ne eklemişlerdir 77. Bu tez çalışmasında ise A. Özfırat ın araştırması esas kabul edilerek 78 Van- Urmiye seramik geleneği havzası incelenmiştir. Yani Van-Urmiye seramik geleneği, Tazekand (Karmir-Berd) seramik geleneği, Sevan-Üzerliktepe seramik geleneği, Trialeti seramik geleneği alt seramik gelenek bölgeleri tanımları tercih 74 Kuşnareva 1997: a. g. e. : Kuşnareva 1997: Belli ve Bahşaliyev 2001: Özfırat 2001:

35 edilmiştir. Ayrıca H. Talai ve M. Azizi nin araştırmalarına dayanılarak İran daki bir başka alt seramik geleneği, yani Sagzabad alt seramik gelenek bölgesi tanımı da bu alt seramik gelenek bölgelerine eklenmiştir. Sagzabad alt seramik gelenek bölgesi, diğer araştırmacıların çalışmalarında yer almamaktadır. 5. I. Van-Urmiye alt seramik gelenek bölgesi Bu kısımda tanımlanan Van-Urmiye alt seramik gelenek bölgesi ifadesi, İran ın Kuzeybatısı nda Urmiye Havzası, Nahçıvan ve Van Gölü Havzası nı kapsamaktadır. Bu alt seramik gelenek bölgesi bazı araştırmacılar tarafından, Van-Urmiye 79, Haftvantepe VI 80, Urmiye 81 ve Kızılvank/Kızılburun 82 kültürü terimleriyle de tanınmaktadır (Har. 2). Tez başlığındaki Van-Urmiye seramik geleneği terimi, Van-Urmiye alt seramik gelenek bölgesinden alınmıştır. Bunun nedeni, Van-Urmiye alt seramik gelenek bölgesindeki buluntuların zenginliği ve bu bölgede Van-Urmiye seramik geleneğinin tüm kronolojik ve stratigrafik evrelerin gözükmesidir. M. R. Edwards a göre 83 M. Ö. 2. Binyıl da, kuzeybatı İran da üç seramik havzası bulunmaktadır. Bunlardan birinci ve en geniş olan havza; kuzeyden Aras a, güneyden Geoytepe ye, doğudan Marand dan Culfa ya ve batıdan ise Maku dan Hoy-Salmas a kadar uzanmaktadır. Bu havzada Van-Urmiye Boyalıları görülmektedir. İkinci havza Uşnu ve Solduz Ovaları nı kapsamaktadır. Burada Geoytepe Urmiye Havzası yla örtüşmektedir. Ancak P. E. Pecorella nın araştırmalarına göre bu seramik geleneği güneye doğru meyillidir. Habur seramiğinin, Haftvantepe ve kuzeydeki bölgelerde diğer yerleşimlerinde bulunmaması bu görüşü 79 A. Çilingiroğlu kuzeybatı İran ve Doğu Anadolu müzelerindeki seramiklerin arasındaki çok yakın benzerlik nedeniyle bunları tek bir başlık altında Van-Urmiye Boyalıları olarak isimlendirmiştir (Özfırat 2001: 23). 80 Haftvan VI terimi genelde İran araştırmacıları tarafından kullanmaktadır. 81 Urmiye boyalıları (Urmia Ware) terimini ilk kez M. R. Edwards, Haftvan VI B seramiklerinin tanımında kullanmıştır ve kendiside bu terimi D. Stronach ın önerdiğini söylemektedir (Edwards 1981, 1983). 82 K. K. Kuşnareva Nahçıvan, İran Kuzeybatısı ve Van Müzesi boyalılarından hareketle tüm malzemeyi Kızıl-Vank Kültürü adı altında değerlendirmektedir (Özfırat 2001: 23). 83 Edwards 1986: fig

36 desteklemektedir. Dinkhatepe ise kısa bir süreli Van-Urmiye seramik geleneği yaygınlaştığı yerleşimini sergilemektedir. S. Swiny nin araştırmalarında Urmiye Gölü nün güneyinde kültürel birlik görülmemektedir. Urmiye Gölü Havzası nda, Hasanlutepe VII. de boya bezemeli turuncu çanak çömlek bulunmaktadır. Bunun güneydeki yayılım sınırı belli değildir 84. Bu seramik, ince, kum katkılı ve turuncu renktedir. Bezemeler siyah renkle yapılmış ve geometrik ve kuş motiflerini kapsamaktadır. Biçim olarak kısa boyunlu testiler ve derin kaseler çoğunluktadır 85. Üçüncü havza ise, Bonab ın 20 km. kuzeyinden Mahabad ın doğusuna kadar uzanan bir çizgide bilinmektedir; Güneyden Mahabad a, doğudan Maraghe ve Shahindezh e sınırlanmaktadır 86. M. R. Edwards ın önerdiği üçüncü havzayı, H. Talai 87 Iran dergisindeki yayınladığı Shorter Notices: Notes on New Pottery Evidence from The Eastern Urmia Basin: Goltepe makalesinde ve B. Omrani Zulbintepe kazı raporunda 88 bu seramik geleneği, Van-Urmiye seramik geleneği ile (veya ona bağlı) olarak nitelendirmektedir. Van-Urmiye alt seramik gelenek bölgesi seramiğiyle tanımlanan havza, Urmiye Gölü Havzası, kuzeyde Aras Irmağı ve güneyde Geoytepe ve batıda Maku dan Salmas a kadar 89 İran sınırları içerisinde ve Doğu Anadolu da Van Gölü nün kuzeyine kadar 90 ve Kafkaslar da Nahçıvan ve Ermenistan ın güneyine kadar olan bölgeleri kapsamaktadır (Har. 2). Sevan-Üzerliktepe ve Trialeti ve Tazekand alt seramik gelenek bölgeleri ile yakın bağlantıları vardır. Bu alt seramik geleneğine ait buluntular hem höyüklerden hem de mezarlıklardan gelmektedir 91. İran da Haftvantepe, Geoytepe ve Nahçıvan da Kızılvank ve I. ve II. Kültepe 92 bu alt seramik geleneğine ait önemli höyüklerin 84 Edwards 1986: multiple Authors in 86 Edwards 1986: fig Talai Omrani Yayınlanmamış Zulbintepe kazı raporu kazı raporu. 89 Bu alt kültürün doğu sınırları tam olarak belli değil. Yani buluntulara göre olasılıkla Zanjan Ovası nda kadar bu alt kültür uzamıştır. 90 Edwards 1986: Kuşnareva 1997: V. B. Bahşaliyev ve A. G. Seyidov Nahçıvan ve Urmiye Bölgeleri nin yakın ilişkide olduğunu ve aynı kültürü temsil ettiklerini kabul etmektedir (Özfırat 2001: 23). 27

37 bazılarıdır 93. Haftvantepe buluntuları, M. Ö. 2. Binyıl boya bezemeli seramiğinin araştırmalarında karakteristik bir repertuar oluşturur. Doğu Anadolu Bölgesi nde ise A. Özfırat a göre 94 şimdiye dek hemen hemen tüm buluntular mezarlıklardan ve yüzey araştırmalarından gelmektedir. Bu nedenle buluntular ile ilgili stratigrafik veya kronolojik bir yorum yapmak mümkün değildir. Van-Urmiye alt seramik gelenek bölgesinde karşımıza çıkan ve bu alt seramik geleneğin ayrımında en belirleyici unsur olan polikrom boya bezemeli çanak çömleklerin genel özellikleri şöyle sıralanabilir: Kabın tümü önce kiremit/kahverengi bir astarla kaplanmış ve üst kısmına açık krem ya da devetüyü bir boya astar sürülmüştür. Bezemeler bu açık renk astar üzerine genellikle çift renkte (kiremit ve siyah), ender olarak da yalnızca siyah ya da kiremit renginde yapılmıştır. Monokrom boyalılara göre oldukça karmaşık motiflere sahip olan bu kaplar, geometrik ve natüralist tarzda bezenmişlerdir. Ancak natüralist sahneler geometrik bezemelere göre daha azdır ve daha geç oldukları düşünülür 95. Bezemeler alttan ve üstten ince bantlarla sınırlanmıştır. Kafes motifiyle ya da tamamen doldurulmuş üçgen (motif A- B) ve baklavalar (motif D), kelebekler (motif E), dama tahtası (motif H) ve şevronlar (motif C) ana bezeme elemanlarıdır. Natüralist bezemeler (motif Z) ise geometrik motifler arasına yapılmış su kuşları, atlar, dağ keçileri ve geyikler gibi çeşitli hayvanlar ile insan figürlerinden oluşmaktadır. En fazla hayvan figürü bu alt seramik geleneğinde kullanılmıştır ve oranı %75 tir. Hayvan figürlerinin yapımında siluet, kompozit ve realistik teknikler kullanılmıştır. Bazı örneklerde her üç teknikte, bazen de iki teknikte yapılmış hayvanlar aynı kabın üzerinde yer alır. Bu seramik geleneğinde hayvan figürleri %90 gibi büyük oranla polikrom bezemelerde karşımıza çıkar. Bu grupta daha fazla çeşidin görülmesinin yanısıra, bunlar oldukça hareketli ve gerçekçi bir üslupta betimlenmişlerdir. Polikrom boyalı seramikler belirleyici olmakla birlikte, diğer alt seramik gelenek bölgelerinden farklı olan monokrom boyalılar da aynı derece de önemlidir. Bunların form ve bezemeleri polikrom boyalılara göre azdır. 93 Özfırat 2001: Özfırat 2011: Özfırat 2001:

38 Ana bezeme elemanları şöyle sıralanabilir: çanaklar hemen hemen değişmez şekilde içi dalgalı hatlarla doldurulmuş girdlanimsi yarım daire dizileriyle (motif N); çömlekler ise, uçları aşağı bakan içi dalgalı hatlarla dolu üçgenlerle (motif B) süslenmişlerdir. Polikrom boyalılara göre az sayıda kullanılmış hayvan figürleri (motif Z) hemen hemen tümüyle çeşitli su kuşlarından oluşur. Bunlar siluet tekniğindeki birkaç örneğin dışında rezerve tekniğinde yapılmışlardır. Polikrom bezemelere göre %10 gibi bir oranla çok daha az olan bu hayvanlar çeşitlilik göstermezler ve stilize üslupta yapılmışlardır. Van-Urmiye alt seramik geleneğinin en belirleyici özelliklerinden biri de siyah perdahlı malların son derecede az oluşudur. Bunlar, çok ender görülen parçaların dışında, bezemesiz örneklerle temsil edilirler II. Tazekand (Karmir-Berd) alt seramik gelenek bölgesi Bu alt seramik geleneği Tazekand ve Karmir-Berd mezarlıklarından bulunan seramiklere dayanılarak isimlendirilmiştir. Erivan ın kuzeyindeki, Sevan Gölü ne doğru giden bir yolun kenarındaki Tazekand Mezarlığı ndan bulunan çanak çömlekler Tazekand Kültürü adıyla tanımlanmaktadır 97. Tazekand alt seramik geleneği, Ermenistan ın dağlık bölgesinin kuzeyi, daha yoğun olarak Ararat Vadisi ve Aragats Dağı eteklerine, Kuzeybatı Ermenistan da ki Şirak Platosu na ve Sevan Gölü kıyılarına yayılmıştır (Har. 2). Bu küçük bölge Küçük Kafkaslar ve Aragats Dağı nın nehir vadisi etekleri ve tepeleridir. Sevan Gölü nün batı kıyısındaki Lçaşen, Nor Bayazet ve Zolakar doğu sınırını oluşturur. Daha az sayıda olmakla birlikte Nahçıvan da da karşımıza çıkar 98. Ayrıca Ağrı-Iğdır Bölgesi nde de Karmir-Berd seramik geleneğine ait çanak çömlek bulunmaktadır a. g. e. : Burney ve Marshal Lang 2001: Özfırat 2001: Özfırat ve Marro 2007: 8. 29

39 Ermenistan da Karmir-Berd ve Verin-Naver bu dönemin en önemli mezarlıklarındandır 100. Ayrıca Tazekand, Metsamor, Keti, Elar, Garni, Artik ve Ariç yerleşimleri de en önemli merkezler arasında sayılabilir. Erivan ın yakınlarında bulunan Metsamor bir madencilik merkezi olarak bilinmektedir. Artik yerleşimi hiç bir zaman tam olarak terk edilmemiştir, belki M. Ö. 3. Binyıl ın sonlarından beri kesintili olarak yerleşmiştir 101. Garni, Metsamor, Djraovit, Aygevan ve Mukhannattepe höyüklerinde bu türde çanak çömlek bulunmasına rağmen bunlardan hiçbiri sağlam bir tabaka içinde ele geçmemiştir. Bu büyük merkezlerin dışında, bu seramik geleneğiyle ilişkili olarak Aygeşat, Akçakale-Grampa, Tsitsernaka-Berd, Armavir, Talin, Oşokan, Ahtum, Eçmiadzin, Aparan ve Şahtahtı nekropollerinin adları sayılabilir. Nahçıvan da II. Kültepe de de tek bir parça olsa da burada bu tür boyalılardan vardır. Tazekand alt seramik geleneği, güney Kafkas Havzası nda ve İran ın Kuzeybatısı ndaki Orta Tunç Çağı seramik geleneğiyle yakın ilişkilerinin olduğu görülmektedir. Ayrıca kronolojik olarak bu alt seramik geleneğin kronolojisi tam olarak belli değildir. 102 Ancak, boya bezemeli kaplar ve şevron ve kuş motiflerine dayanılarak bu alt seramik geleneğin tarihini, M. Ö. 2. Binyıl ın başları veya Orta Tunç Çağı olarak belirtmek mümkündür 103. Bu alt seramik geleneğin en önemli özelliği, kırmızı astar üzerinde siyah geometrik ve hayvan desenli motiflerin olmasıdır. Genelde kelebek (motif G), içiçe çizilmiş üçgenler (motif A), kafes bezemeli üçgenler (motif A) ve dalga motifleri olmak üzere, az da çerçeve içinde su kuşu figürleri (motif Z) görülmektedir 104. Bu alt seramik geleneğiyle Trialeti alt seramik geleneği arasındaki benzerlikler çok somuttur 105. Tıpkı Trialeti alt seramik geleneği gibi, öncüsü olmadan bu dönemde ortaya çıkan, kırmızı üzerine siyah renkle bezenmiş monokrom boyalılar, 100 Kuşnareva 1997: Burney ve Marshal Lang 2001: Kuşnareva 1997: Burney ve Marshal Lang 2001: Smit 2005: Kuşnareva 1977:

40 kapların üst kısımlarına yapılmış geniş ve bir ya da birkaç sıralı frizle bezenmiştir. Bu frizlerin altı genellikle aşağı sarkan bant dizileriyle sınırlanmıştır. Bezeme elemanları çok çeşitli değildir; içleri kafes motifiyle ya da içiçe çizgilerden dikdörtgenler (motif G), dama tahtası (motif H), kelebek motifleri (motif E-F) ve içiçe çizgilerden yapılmış üçgenler (motif A) ana unsurlardır. Hayvan figürlerine yer verilmemiştir 106. Bu alt seramik geleneğin karakteristik buluntuları Karmir-Berd mezarlığında çok detaylı bir şekilde görülebilir 107. Bazı çanak çömlekler üzerinde kazıma bezemeler de görülmektedir; siyah perdahlı kazıma bezemeli çanak çömlekler, bir önceki dönemin (Kura-Aras Kültürü) devamını göstermektedir 108. Trialeti Kurganları nın hafiri B. Kuftin, Tazekand Mezarlığı seramiğini, dört grupta sınıflandırmıştır. Tez konusunu kapsayan seramikler, ilk gruba aittir. Onun sınıflandırması, Kafkas da ve Kuzeybatı İran daki kazılarla doğrulanmaktadır 109. Bu alt seramik geleneğine ait buluntuların çoğu mezarlıklardan gelmektedir ve yerleşim yerleri sınırlı olarak güney Kafkas da görülür. Yerleşimlerin mezarlıklara göre oranı, ¼ dür III. Sevan-Üzerliktepe alt seramik gelenek bölgesi A. Özfırat ın araştırdığına göre, ilk kez A. A. Martirosyan, Trialeti ve Tazekand in (Karmir-Berd) yanında üçüncü bir alt seramik geleneği olarak Sevan- Üzerlik i ayırmıştır 111. Sevan-Üzerliktepe alt seramik geleneği, coğrafi olarak Van-Urmiye seramiğinin yayıldığı bölgenin doğusunu, yani Azerbaycan Mil-Stepi 112 ve Karabağ Dağları ve Ermenistan da Sisian Bölgesi ni 113 kapsamaktadır (Har. 2). 106 Özfırat 2001: Smit 2005: Pourfaraj 2007: Burney ve Marshal Lang 2001: Kuşnareva 1997: Özfırat 2001: Bahşaliyev 1997:

41 K. K. Kuşnareva bu alt seramik geleneğin oluşumunu Ağrı Dağı Vadisi nde olduğunu ileri sürmektedir, ama bu görüş mesafe uzaklığı nedeniyle kabul edilemez. V. B. Bahşaliyev de bu görüşü ret etmektedir 114. Üzerliktepe ve Ermenistan da Şirak Ovası ndaki Ariç yerleşimi bu alt seramik geleneğin en önemli merkezlerindendirler 115. Azerbaycan Mil-Stepi ndeki Kuruçay ve Gönderlerçay höyüklerinde, Ermenistan da Lçaşen dışında, Şirakavan, Lori-Berd, Zolakar, Nor Bayazet, Ararat Vadisi nde ve çevresindeki alanda Akçakale-Grampa ve Tsitsarnaka-Berd, Eçmiadzin, Mukhannattepe ve Djraovit gibi merkezleri de bu alt seramik gelenek bölgesi içinde yeralmaktadır 116. O. Belli ve V. B. Bahşaliyev in bu konuda çalışmalarına göre, K. K. Kuşnareva bu alt seramik gelenek bölgesi için belirttiği merkezlerin çoğu mezarlıklardan oluşmaktadır 117. Ancak dağ eteklerindeki yerleşimler de bu seramiklere rastlanır 118. Sevan-Üzerlik alt seramik gelenek bölgesinin köken ve kronolojisiyle ilgili problemi henüz çözülememiştir 119. A. A. Martirosyan Sevan-Üzerliktepe grubunu Tazekand alt seramik geleneğinin sonu (M. Ö. 18. yy.) ile Kirovakan tipi Kurganların ortaya çıktığı dönemin başı arasına yerleştirmiştir (M. Ö yy.) 120. K. K. Kuşnareva ya göre Tazekand (Karmir-Berd) ve Sevan-Üzerlik grupları birbiriyle ilişkilidir. Bu türde çanak çömleklere Metsamor un Erken Orta Tunç Çağı tabakalarında, Tazekand ve Verin-Naver de beraberce rastlanılır. Sevan-Üzerlik ve Tazekand beraberliği kabul edilecek olursa, bu seramik geleneği, M. Ö yüzyıllarına ait olmalıdır. E. Khanzadyan a göre de bu iki alt seramik geleneği 113 Smit 2005: Baxşəliyev 2006: 171. Belli ve Bahşaliyev 2001: Bahşaliyev 1997: Özfırat 2001: Baxşəliyev 2006: Belli ve Bahşaliyev 2001: Özfırat 2001: a. g. e. :

42 birbirinden ayırmak imkansızdır. Ona göre bu iki alt seramik geleneği Tazekand adı altında tek bir grup olarak değerlendirilmelidir. Bazı Ermeni arkeologlar da aynı görüştedir, onlara göre Sevan-Üzerlik alt kültür bölgesi boyalıları, Tazekand alt seramik gelenek bölgesindekilerin yerel bir varyasyonu olarak kabul edilmelidir 121. Azerbaycan Mil-Stepi nde bulunan Üzerliktepe Höyüğü, Orta Tunç Çağı için karakteristik bir yerleşimdir. Oysa Üzerliktepe Höyüğü nün birinci alt tabakası için karakteristik olan siyah perdahlı ve baskı bezemeli çanak çömlek arasında, boya bezemeli çanak çömleğe hiç rastlanmamıştır. Bu yerleşimin ikinci tabakasında monokrom boya bezemeli çanak çömleğin bulunması, bunların Orta Tunç Çağı nın belli bir evresinde, daha geç olarak ortaya çıkışını göstermektedir 122. Boya bezemeli seramik, Üzerliktepe Höyüğü seramiklerinin sadece %2 sini kapsamaktadır ve Ermenistan ve Sevan Havzası nın diğer bölgelerinden ve Nahçıvan daki yerleşimlerden, özellikle II. Kültepe den kaynaklanmış olabilir 123. A. Özfırat ın belirtine göre 124, Sevan-Üzerliktepe alt seramik gelenek bölgesi çanak çömlekleri de, kendi içinde üç gruba ayrılır: A. Siyah perdahlı seramikler. B. Monokrom boya bezemeli seramikler. C. Kaba mutfak seramikler. Siyah perdahlı seramik grubuna sahip kaplar, genelde aynı özellikleri taşımakla birlikte bezemeler açısından Trialeti ve Tazekand alt seramik gelenek bölgesindekilerden farklıdır. Tarak baskı bezemeyle yapılmış konsentrik yarım daireler ve uçları aşağı sarkan hilaller en belirleyici bezeme elemanlarıdır. Monokrom boyalı kapların motifleri Van-Urmiye seramik geleneğinin diğer gruplarına göre oldukça basittir. Seramiklerde kırmızı astar üzerinde siyah renkle üst kısımlarına uygulanmış bezemeler vardır. Bunlar: satranç (motif H), kafesli üçgen (motif A), içleri paralel hatlarla taralı girdlanimsiler (motif N), dörtgen dizileri 121 a. g. e. : Belli ve Bahşaliyev 2001: Belli ve Bahşaliyev 2001: Baxşəliyev 2006: Özfırat 2001:

43 (motif G) ve dalgalı hat kümeleridir (motif L). Bu alt seramik geleneğinde hayvan figürlerine rastlanmaz IV. Trialeti alt seramik gelenek bölgesi Trialeti alt seramik gelenek bölgesi, Kafkaslar ın batı kısmında, özellikle Gürcistan ın Orta Tunç Çağı seramik geleneği olarak bilinmektedir 126. Trialeti alt seramik gelenek bölgesi nin kronolojisinin belirlenmesi, stratigrafik verilerin yokluğu nedeniyle oldukça zordur. Bu konuda birçok görüş ileri sürülmektedir 127. Trialeti de mezarlarla birlikte stratigrafik veriler sağlayabilecek yerleşim yerleri saptanamadığından, Kurganlar içinde ele geçirilen mezar hediyeleri, tipoloji ve bölge dışındaki buluntularla yapılan kıyaslamalara göre sınıflandırılmışlardır. Buna göre her biri Orta Tunç Çağı na giren üç grubun varlığı önerilir: I. grup M. Ö ; II. grup, M. Ö ; III. grup, M. Ö Trialeti Orta Tunç Çağı Kurganlar ında siyah perdahlı kazıma bezemeli çanak çömleği Kura-Aras Kültürü ne çok benzemektedir. Bazı araştırmacılara göre Kurgan I. grup, Kura-Aras Kültürü ne benzediğine göre, M. Ö. 2. Binyıl ın başlarına yani Üzerliktepe I. kata tarihlendirmek daha olasıdır. Trialeti de bu grubun ardından gelen Kurgan gruplarında, iki seramik tarzına rastlanılır; omuz üzerinde baskı bezemeli çanak çömlekler ve devetüyü astar üzerinde koyu kahverengiyle boya bezemeli çanak çömlekler. Bu grup Kurganlarda, zengin maden eşyası bulunmaktadır, Ermenistan da Kirovakan Kurganlar ında da aynı duruma tanığız. C. Edens in anlattığına göre, Z. Gogadze bu Kurganları M. Ö yıllarına, yani Üzerliktepe II ve III ve Lçaşen ve Kirovakan Kurganları ile eşzamanlı olarak tarihlendirmektedir a. g. e. : 21. Bahşaliyev 1997: Kuşnareva 1997: Özfırat 2001: a. g. e. : Edens 1995:

44 Trialeti alt seramik gelenek bölgesinin genel olarak kabul edilen başlangıcı için M. Ö. 2. Binyıl ın başı; Trialeti II ve III evreyi temsil ettiğine inanılan tabakalar içinse M. Ö yılları önerilmektedir 130. Buna karşılık V. E. Oganesyan, Trialeti alt seramik geleneğin evrelere ayırarak: I. evreyi M. Ö. 3. Binyıl ın sonu ve 2. Binyıl ın başına, II. evreyi M. Ö. 2. Binyıl ın ilk çeyreği içine, III. evreyi de M. Ö yy. yerleştirmektedir. G. L. Kavtaradze nin kronolojisi de buna yakındır 131. E. Khanzadyan ise bu seramik geleneğin başlangıcı için M. Ö. 3. Binyıl ın sonunu, bitişi için de 2. Binyıl ın ilk çeyreğini benimseyen görüşleri kabul etmez, ona göre Kirovakan tipi kaplar Son Tunç Çağı na geçiş dönemine aittir. A. A. Martirosyan da buna yakın olarak M. Ö yüzyılları benimser. Ancak onun geçiş evresi M. Ö yüzyıllardır 132. Zengin seramik ve maden eserleri ile tanınmış, çapı 100 metreden büyük Kurganlarda gömüler basit çukur, bazen yer üzerinde veya taş oda mezarlarına yapılmıştır. Ölüler tek olarak gömülmüşlerdir. Ölü yakma geleneği de vardır. Bunlarda siyah perdahlı seramik nadiren boya bezemeli seramikle beraber bulunur. Bunların bazı formları Kura-Aras Kültürü seramikleri ile benzerlik göstermektedir 133. Bu alt seramik geleneğinde kırmızı hamurlu, krem astar üzerinde koyu kahverengiyle spiral motifi bulunan seramikler karakteristiktir. Bu alt seramik geleneğinde kazıma bezemeli seramiklere de rastlanılır 134. İnceleme konumuzun dışında kalan siyah perdahlı seramikler Trialeti Kurganlar ında en yoğun olarak temsil edilen gruptur. Bu gruba giren kaplar Erken Transkafkasya geleneğini sürdürmekle birlikte, özellikle form ve bezeme stili açısından farklılık gösterirler. Bezemeler kazıma ya da tarak baskı olarak yapılmıştır. Daha çok üçgen ve baklava dilimi gibi bezeme elemanlarıyla dikkati çeken kazıma tekniği Erken Transkafkasya Dönemi ndekilerin bir devamı niteliğindedir. Tarak baskı bezeme ise genel olarak ilk kez Orta Tunç Çağı nda ortaya çıkan bir yenilik görünümündedir Özfırat 2001: a. g. e. : a. g. e. : Burney ve Marshal Lang 2001: Kuşnareva fig: Özfırat 2001:

45 Geometrik motifleri, ortalarında kuş motifleri bulunan sıralanmış ters üçgenler (motif B) vardır, Trialeti nin III. Grup Kurganlar ında yer alır. Çömlekler için özellikle boyunlarında yer alan dik dalgalı hat kümeleri; damlalı uçları aşağı sarkan, içleri dik ya da yatay dalgalı hatlarla taranmış üçgenler (motif A) ve bantlar; içleri yine dalgalı hatlarla taralı bazıları asılı durumdaki su kuşu motifleridir (motif Z). Diğer alt seramik geleneği bölgeleri içinde, Van-Urmiye seramik geleneğinden sonra yalnızca Trialeti de hayvan figürleri vardır; bu figürlerde yalnızca rezerve tekniğinin içi dalgalı hatlarla taranmış olan türü uygulanmıştır. Çok az sayıdaki balık, kurt ve eşek figürünün dışında su kuşları hakimdir 136. V. B. Bahşaliyev in anlattığı gibi 137 : K. K. Kuşnareva Trialeti den bulunan boya bezemeli çanak çömleği esas almış ve onları bir bağımsız kültür olarak değerlendirerek, şunu söylemiştir: Bu kültür Trialeti de doğmuş, Van-Nahçıvan ve oradan Urmiye Gölü Havzası na yayılmıştır. Ancak burada şunu söylemeliyiz ki bu tür boya bezemeli çanak çömlekler Trialeti için karakteristik değildir, bu kültür genelde siyah perdahlı çanak çömleklerle karakterize olunur. Gürcistan da M. Ö. 3. Binyıl da boya bezemeli çanak çömlek yoktur. Bu nedenle, bu teknik büyük olasılıkla komşu bölgelerden buraya getirilmiştir 138. Sonuç olarak Trialeti boyalı seramiği, soylu ve yönetici mezarlarından elde edilmiştir. Ayrıca Trialeti kültürünün çok az bir kısmını kapsamaktadır. Bu nedenle bunların Gürcistan da ithal kap olarak yorumlanması daha doğrudur V. Sagzabad alt seramik gelenek bölgesi Sagzabad alt seramik gelenek bölgesi, İran ın merkezi platosunun kuzeyinde yaygındır. Bu alt seramik gelenek bölgesi, doğuda Kazvin Ovası nda sınırlanmıştır 140 (Har. 2). 136 a. g. e. : Baxşəliyev 2006: Burney ve Marshal Lang 2001: a. g. e. : Pourfaraj 2007:

46 Sagzabad Orta Tunç Çağı boya bezemeli seramik geleneği, Kuzeybatı İran da, Van-Urmiye Boyalıları na çok yakın benzerlikler göstermektedir. Bu bölgedeki Haftvantepe gibi tipik bir yerleşim yeri olarak bilinmektedir 141. Yapılan araştırmalara göre Sagzabadtepe de Orta Tunç Çağı boya bezemeli seramiği, Gri Seramik Kültürü yle birlikte yaklaşık M. Ö tarihine kadar devam etmiştir. Bu durum Haftvantepe VI-V kültür katlarında da görülür. Bu nedenle M. Ö tarihinden M. Ö lere kadar burada boya bezemeli bir çanak çömlek seramik geleneğiyle karşı karşıyayız 142. Sagzabad alt seramik gelenek bölgesi için, Kolidarvish Höyüğü önemli yerleşimlerden sayılmaktadır. E. Sarlak e göre 143 Kolidarvish Höyüğü İran ın Geç Tunç Çağı ve Demir Devri I 144 için çok nadir bulunan yerleşimlerdendir. Burada Geç Tunç Çağı ndan Demir Çağı na geçiş de görülmektedir. Genelde kırmızı veya siyah-kırmızı veya turuncu astar üzerinde çizilmiş bezemeler Sagzabad alt seramik gelenek bölgesinin en önemli özelliğidir. Sagzabadtepe nin bu evre çanak çömleği iki çeşit astarla bezelidir: kabın üst kısmı devetüyü, alt kısmı ise kırmızı astarlıdır. Çanak çömlekler genelde el yapımıdır. Hayvan figürleri, özellikle kuş motifleri, Haftvantepe VI B Geç evresi özelliklerini taşımaktadır ve iki bölge arasında önemli bir ortak eleman olarak görülmektedir. Sagzabadtepe nin ikinci evresinde eski dönemin tüm çanak çömleği devam etmektedir. Bezemeler geometrik olarak siyah renkle yapılmışlar ve bikrom boya bezemeli seramikten sadece bir tane 145 bulunmuştur 146. Sagzabadtepe nin bu evresinde yaygın formların çoğu, ağız kenarları dışa dönük ve basit ağız kenarlı küçük kaseler ve testilerden oluşmaktadır. Genelde çanak çömlekler düz diplidir, ancak düğme dipler de monokrom çanak çömlek içinde az olarak bulunmaktadır. Üç ayaklı kaplar çok yaygın değildir ve sadece iki örnek 141 a. g. e. : Mousavi 1997: Sarlak 2000: Erken Demir Çağı İran Arkeoloji terminolojisinde. 145 Prof. Dr. S. Malek shahmirzadi ye göre bu seramik parçası alt katlardan, insanların çalışma nedeniyle üst katlara taşınmış (Pourfaraj 2007: 65) 146 Pourfaraj 2007:

47 polikrom boyalı çanak çömlek içinde görülmüştür. Ayaklar kısadır. Küçük kulplu fincanlar ve minyatür kaplar da buluntular içinde görülür 147. A. S. Naghshineh 148 tez çalışmasında, N. Egami nin Sagzabad boyalılarla ilgili yorumunu şöyle anlatmış: Sagzabad alt seramik gelenek bölgesi polikrom boyalı seramiğini, Çin in kuzeyindeki Kansu seramiğiyle karşılaştırmaktadır. O, bu iki seramik arasında, bezeme ve teknik olarak yakın benzerlikler olduğunu düşünmektedir. Ancak, şimdiye kadar hiç bu iki seramik geleneği arasında ortak bir köken bulunamamıştır. R. H. Dyson ise Sagzabad alt seramik gelenek bölgesi polikrom boyalı seramiğinin kökenini, Anadolu Kapadokya Bölgesi nde olduğunu önermektedir ve bu seramiğin Azerbaycan (İran) yoluyla Kazvin Ovası na ve oradan da Sagzabadtepe ye vardığını öne sürmektedir 149. C. K. Piller, 150 arkeoloji buluntularında bir uyum bulmadığından, Sagzabad alt seramik gelenek bölgesi boyalı seramiğini sanat ticareti için bir örnek olarak görmektedir. 147 Azizi ve diğerleri: 2000: Naghshineh 1997: Dyson 1973: , Piller 2004:

48 6. KAZISI YAPILMIŞ YERLEŞİM MERKEZLERİ 6. a. Doğu Anadolu yerleşim merkezleri 6. a. 1. Ani Mezarlığı 151 Ani Nekropolü, Kars il merkezinin 50 km. doğusunda, Arpaçay İlçesi ne bağlı Ani (Ocaklı) Köyü nde yer alır. Aras ın kollarından biri olan Arpaçayı nın (Akhuryan) dik yamaçlı sağ kıyısı üzerinde, denizden 2500 m. kadar yüksekteki köy Ortaçağ a ait harabeleriyle ünlüdür yüzyılın sonları ve 20. yüzyılın başlarında N. Marr, 1944 te K. Kökten, yılları arasında da K. Balkan tarafından kazılan bu alanda, bizi ilgilendiren modern köy ile surla çevrili Ortaçağ harabelerinin güneyindeki eteklerde ortaya çıkarılan büyük mezarlıktır. Mezarlık alanı köyün hemen bitişiğindeki Harmanyeri mevkiinde ve bunun güneydoğusunda, Arpaçayı nın (Akhuryan) küçük bir kolu olan Bostan Dere sinin iki yanındaki düzlüklere yayılmış durumdadır. Bu düzlüklerden, köyün hemen altında, derenin batı yakasındaki Harmanyeri, doğudaki ise Cirittepesi adıyla anılır. Daha çok Harmanyeri nde çalıştığı anlaşılan K. Kökten burada, üzeri kapak taşlarıyla örtülü, dört köşeli taştan yapılmış taş sandık mezarlar ortaya çıkardığını bildirirse de, bunlar hakkında detaylı bir tanımlama yapmamıştır. Buluntular arasında siyah perdahlı çanak çömlekler ile tunç düğme ve bileziklerden söz edilir. Kapların bazılarında kül ve kemik parçalarına rastlanmıştır 153. K. Balkanın çalışmaları hem Harmanyeri ve hem de Cirittepesi nde sürdürülmüştür. Harmanyeri kazılarında yine, daha önceden K. Kökten in saptadığı gibi, düzenli levhalardan yapılmış taş sandık mezarlar ortaya çıkarılmışsa da, ne mezarların detayları, ne de hediyelerin buluntu durumlarından hiç söz edilmemiştir. Ancak M. Mellink haber niteliğindeki kısa notlarında bu türde mezarlardan parlak siyah perdahlı, bazıları çark yapımı olan kapların bulunduğunu; profil ve teknik açısından bu kapların M. Ö. 2. Binyıl ın sonları ya da 1. Binyıl ın başlarına ait 151 Bu mezarlığın tanımında, orijinal kaynakların elde olmasından dolayı, A. Özfırat ın 2001, Doğu Anadolu Yayla Kültürleri kitabından alınmıştır. 152 Özfırat 2001: a. g. e. :

49 olabileceklerini ve mezar hediyeleri arasında demir buluntuların var olduğunu belirtmiştir. Mellink in daha sonra yayınladığı biraz daha kapsamlı ikinci notta ise söz konusu sandık mezarlarda dorsal inhumasyonlar ve kremasyonlarla birlikte bulunan mezar hediyeleri arasında çok sayıda çanak çömlek, madeni bilezikler ve kolyelerle, bazı silahlar, okuçları ve baltaların varlığını; kısmen çark yapımı olan çanak çömleklerin genellikle siyah renkli ve pardahlı olduğunu, bunların yanında da devetüyü çanaklarla Trialeti dekilerle ilişkili görülebilecek kırmızımsı boyalı seramiklerın bulunduğunu bildirmiştir 154. Harmanyeri ndeki kazılarda ikinci bir gömü türü olarak kremasyondan da söz edilmektedir. Burada etrafı ve üzeri taşla kapatılmış ve yayınlanan krokiye göre dörtgenimsi plan gösteren mezarın ortasına, cesede ait kısmen yakılmış kemikler, hediyelik kaplar arasına bir yığın halinde ve toprak üzerine bırakılmıştır. Ayrıca tümü tunçtan yapılmış bilezik, cımbız, iğne, huni biçimli bir nesne ve akik boncuklar ele geçirilmiştir. Cirittepesi nde daha önce köy kilerce kazılar yapılmış ve 16 adet siyah ve boyalı kap bulunmuştur. K. Balkan ın aynı yerde gerçekleştirdiği kazılarda ise yüzeyden 0.50 m. derinlikte, 1.20 m. genişliğinde ve 2.05 m. yükseklikte, taştan örülü bir kule ortaya çıkarılmıştır. Kesik koni biçimli olan kulenin tepesinden 0.60 m. aşağıda, içinde Erken Transkafkasya Dönemi ne ait Nahçıvan kulplu bir çömlek bulunan küçük bir niş vardır. Bunun 3 m. uzağında yine aynı türde başka bir kulenin kalıntılarına rastlanmıştır. Buradaki çalışmalarda mezar kazıldığına ilişkin bir not olmamakla birlikte, 1993 yılında bu alanda yapılan incelemelerde pek çok sayıda mezarın açılmış olduğu anlaşılmaktadır. Ancak ne yazık ki, buradan ele geçirilmiş buluntular hakkında hemen hiç bir bilgi yoktur 155. Çanak çömlek: Ani Nekropolü nden ele geçirilen Orta Tunç Çağı çanak çömlekleri monokrom boyalıdır. Bir kısmı köylülerden, bir kısmı da K. Balkan ın kazısından bulunan bu kaplar Trialeti alt kültü bölgesi nin özelliklerini taşır. Çanaklar, içe dönük ağız kenarlı yuvarlak gövdelidir. Bezemeler de biçimler gibi alışılmış şekildedir. Ağız kenarının hemen altında konsentrik yarım daire ile üçgen dizileri ve bunların arasında içi boş daireler yer alır. Boyunlu çömlekler içi dalgalı 154 a. g. e. : a. g. e. :

50 hatlarla taralı üçgenler, bunun altında aynı şekilde doldurulmuş bantlar ve uçlarındaki damla motifleri ile bezenmişlerdir a. 2. Bozkurt Kurgan Mezarlığı Bozkurt Kurgan Mezarlığı, Doğubayazıt ilçesi, Bozkurt (eski Kurtkapan) Köyü ndedir. Mezarlık köyden başlayarak Ağrı Dağı nın batı eteğindeki alçak ve geniş bir yamaç boyunca kuzeye doğru 4 km. doğu-batı yönünde ise 3 km. lik bir alana yayılmıştır yılı çalışmalarında BOTAŞ Doğubayazıt-Iğdır Doğalgaz Boru Hattı kurtarma kazısı ve mezarlık kazıları birlikte sürdürülmüştür yılında mezarlıktaki Kurganlarda kazılara devam edilmiştir ve 2010 yılı çalışmalarında mezarlığın güneyinde yer alan 18 Kurgan kazılmıştır. Elde edilen bulgular Orta Tunç Çağı ve büyük oranda Son Tunç Çağı na aittir. Kurgan 26 ve Kurgan 32 de Orta Tunç Çağı, diğerlerinden ise Son Tunç ve Erken Demir Çağı na ilişkin bulgular ele geçirilmiştir. Kurganlar dan elde edilen seramikler Orta Tunç ve Son Tunç Çağı na aittir. Orta Tunç Çağı seramiği Van- Urmiye Boyalıları seramik geleneğine ait olan kahve/kiremit perdahlı mal, siyah perdahlı mal ve kiremit astarlı maldan oluşur. Kurgan 26 ve 32 de bulunmuş bu parçalara ait formlar daha çok boyunlu ve oval gövdeli çömleklerdir 158. Kurgan 26, Mezarlığın güney alanında yer alır. Kurgan ın yığma tepesi işlenmemiş değişik boylardaki taşlardan yapılmıştır. Taban çapı 18 m., mevcut yüksekliği 4 metredir. Yığma tepenin altındaki m. ölçülerinde ve köşeleri yuvarlatılmış dörtgen biçimli mezar çukuru, 2.50 m. yüksekliğinde irili ufaklı kaba taşlarla örülmüştür. Kurgan 32 nin yığma tepesi işlenmemiş değişik boyutlardaki taşlarla yapılmıştır. Çapı 6.2 m., mevcut yüksekliği 1.20 metredir. Yığma tepenin altında bir taş sanduka yer alır. Sandukanın kısa kenarlarında taş sırası yoktur 159. Astarlı mal, köy içinde yapılan yüzey taramalarında bulduğumuz gövde parçaları ve Kurgan 32 de bulunmuş monokrom boyalı çanakla temsil edilir. bu 156 a. g. e. : Özfırat 2011: a. g. e. : Özfırat 2011:

51 parçalar, kiremit astar üzerine siyah boyalıdır. Bezemede dalgalı hatlar ve bantlarla yapılmış üçgenler kullanılmıştır a. 3. Eski Norgüh Yerleşimi 161 Van il merkezinin 30 km. kadar güneydoğusunda ve Gürpınar ilçe merkezinin 10 km. kuzeydoğusundaki Eski Norgüh (Yolaşan) Köyü nde yer alır. İçinden Hoşap Çayı nın aktığı bereketli Gürpınar Ovası nın kuzeybatı ucundaki Eski Norgüh, Erek Dağı nın güney etekleri üzerindedir 162. Bu merkez 1971 yılında M. T. Tarhan ve V. Sevin tarafından saptanmıştır. Aynı alanda 1994 ve 1996 yıllarında tarafımızdan yeni gözlemlerde bulunmuş ve yüzey malzemesi toplanmıştır. Yüzey buluntularına göre Eski Norgüh Erken Transkafkasya Dönemi nden Geç Demir Çağı na değin iskan görmüştür 163. Çanak çömlek: Eski Norgüh de M. Ö. 2. Binyıl a ait bazı çanak çömlek parçaları ele geçirilmiştir. Ancak mimarinin tümüyle taştan oluşu yüzünden bunlar fazla sayıda değildir. Sayıları beşi geçmemekle birlikte Eski Norgüh M. Ö. 2. Binyıl çanak çömlek parçaları, Van Bölgesi nde, bir sitadel ve eteklerinden ele geçirilen ilk sağlıklı örnekler olmaları açısından önem taşımaktadır. Eski Norgüh seramik parçaları boyasızlar ve polikrom boyalılar olmak üzere ikiye ayrılır ve bu parçaların tümü Van-Urmiye alt seramik gelenek bölgesi ne aittir a. 4. Karagündüz Höyüğü 165 Karagündüz, Van il merkezinin 35 km. kadar kuzeydoğusunda, 1810 m. rakımlı Erçek Gölü nün kuzeydoğu kıyısı yakınlarında Karagündüz (Şarakonis) köyünde yer alan, m. kadar boyutlarında bir höyüktür yılları arasında Van Müze Müdürlüğü tarafından V. Sevin ve E. Kavaklı nın başkanlıkları 160 a. g. e. : Bu yerleşimin tanımında, orijinal kaynakların elde olmasından dolayı, A. Özfırat ın 2001, Doğu Anadolu Yayla Kültürleri kitabından alınmıştır. 162 Özfırat 2001: a. g. e. : a. g. e. : Bu Höyüğün tanımında, orijinal kaynakların elde olmasından dolayı, A. Özfırat ın 2001, Doğu Anadolu Yayla Kültürleri kitabından alınmıştır. 42

52 altında kurtarma kazıları yapılmıştır 166. Kazı malzemesi üzerinde çalışmalar devam ettiğinden tabakalaşma durumu, şimdilik kabaca şöyledir 167 : 7. Erken Transkafkasya Dönemi. 6. Orta-Son Tunç Çağı. 5. Erken Demir Çağı. 4. Orta Demir Çağı-Urartu. 3. Geç Demir Çağı Ortaçağ. Höyüğün kuzey eteğindeki m. boyutlarındaki A açmasında, yüzeyden 1.50 m. derinde, Demir Çağı ile Erken Transkafkasya Dönemi tabakalarının arasında belli bir mimariye bağlı olmaksızın karışık durumda boyalı parçalara rastlanmıştır. Aynı alanda 1996 yılı kazıları sırasında, Orta Demir Çağ ına (Urartu) ait olduğu anlaşılan büyük bir yapı kompleksinin bulunduğu 4. tabakanın hemen altında, Erken Transkafkasya Dönemi ne ait duvarlar tahrip edilerek açılmış yuvarlak bir çukur içinde monokrom boyalı birkaç Orta Tunç Çağı parçası ele geçirilmiştir 168. Bugüne kadar yapılan çalışmalar sonucunda, höyükte bu dönemin belli bir yapı katı ile temsil edilip edilmediği söylemek mümkün değildir. Höyüğün diğer açmalarında da herhangi bir mimariye bağlı olmaksızın karışık durumda Orta Tunç Çağı na ait parçalar ele geçmiştir 169. Çanak çömlek: Karagündüz kazılarında şimdiye kadar bulunan parçalar siyah perdahlı, kiremit/kahverengi düz seramikler ile monokrom ve polikrom boyalılardır ve Van-Urmiye alt seramik gelenek bölgesi özelliklerine sahiptir Özfırat 2001: a. g. e. : a. g. e. : a. g. e. : a. g. e. :

53 6. a. 5. Küçük Çatma Kurganları 171 Literatürde Maly Pergit, Malij Parget ve bazen de Minör Pergef olarak geçen Küçük Çatma (Küçük Pergit) Kurganları Kars ili, Arpaçay (eski Zarşat) İlçesi ne bağlı Küçük Çatma Köyü ndeyer alan Kurganlardan meydana gelen bir nekropol alanıdır. Denizden 1600 m. kadar yükseklikteki bu Nekropol de 1900 yılında E. Resler tarafından en azından 3 Kurgan kazılmıştır yılında yayınlanmakla birlikte bu çalışmalar hakkında bilinenler son derecede yetersizdi. Küçük Çatma Köyü, 1944 yılında K. Kökten burada ufak taşlardan yapılmış, etrafı kromlek le çevrili küçük bir Kurgan ın varlığı belirlenmiştir 172. Çanak çömlek: 1 numaralı Kurgan da siyah perdahlı tarak baskı bezemeli parçalar bulunmuştur. İrice çömleklere ait olması gereken bu parçaların motifleri enli iki sıra bant arasına yapılmış üçgen ve baklava dizileridir. 3 numaralı Kurgan da ise monokrom boyalı uzunca boyunlu bir çömlek ele geçirilmiştir. Boynu ve gövdesinin üst kısmı yatay dalgalı hatlardan yapılmış dikey bantlarla bezenmiş olan bu kap Doğu Anadolu dan bulunmuş bu alt seramik geleneğine ait ilk boyalı parçadır ve Trialeti alt seramik geleneği bölgesi özellikleri gösterir a. 6. Nurettin Höyüğü ve Kurganları 174 Muş İli Malazgirt ilçe merkezinin 19 km. kuzeybatısında, Murat ın kollarından Alagöz Deresi nin sağ kıyısı üzerindeki aynı isimli köyde yer alır m. rakımlı köyün hemen kuzeyinde, Kale Tepe adını taşıyan yaklaşık m. boyutlarında bir höyük ve bunun doğu etekleri üzerinde Kurgan olarak nitelendirilebilecek 3 tepecik bulunmaktadır. Nurettin Köyü nde 1991 yılında kaçak kazılar yapılarak, ortadaki tepe (II) kısmen tahrip edilmiştir. Daha sonra 171 Bu Kurganlar ın tanımında, orijinal kaynakların elde olmasından dolayı, A. Özfırat ın 2001, Doğu Anadolu Yayla Kültürleri kitabından alınmıştır. 172 Özfırat 2001: a. g. e. : Bu höyük ve Kurganlar ın tanımında, orijinal kaynakların elde olmasından dolayı, A. Özfırat ın 2001, Doğu Anadolu Yayla Kültürleri kitabından alınmıştır. 175 Özfırat 2001:

54 jandarma tarafından müdahale edilen bu kaçak kazıdan çıkarılan eserler ise Muş Adliyesi ne teslim edilmiştir 176. Höyükte tabakalar şöyledir 177 : Erken Transkafkasya Dönemi. Erken Demir Çağı. Orta Demir Çağı-Urartu. Ortaçağ. İlk bakışta düzgün konik biçimleriyle doğal bir görünüm veren bu tepecikler m. çapında ve 7-8 m. kadar yüksekliktedir. Yoğun bir tahribat görmüş olan ortadaki tepenin (II) güneyinde, adeta kayalaşmış sert toprağa oyulmuş, düzgün plan vermeyen bir mekan yine kaçak kazılar sırasında ortaya çıkarılmıştır. Kapı görünümlü alçak bir girişten içeri girilen bu mekan, önce koridorumsu ve alçak, düzensiz, ince, uzun bir geçit, sonra da yine oldukça düzensiz bir oda görünümündedir. Bu mekanın içinde bir mezar olduğuna işaret eden hiç bir ize rastlanmamıştır. Buna karşılık, hemen girişin önüne yığılmış olan kazı toprağı içinden birkaç boyalı çanak çömlek parçası ele geçirilmiştir. Aşağıda ayrıntılarıyla tanıtılan kaplar, 1991 yılındaki kazı sırasında, II no lu tepenin kuzeydoğusunda açılmış toprak bir çukur içerisinden çıkarılmıştır 178. Çanak çömlek: II no lu tepenin güneyinde monokrom ve polikrom boyalı seramik parçaları vardır. Bu bezemeler Van-Urmiye alt seramik gelenek bölgesi için tipiktir a. 7. Sarıveli Höyüğü ve Nekropolü 180 Sarıveli Höyüğü (Kilisetepe, Haçtepe), Erzurum il merkezinin kuş uçumu 100 km. güneydoğusunda, Karaçoban ilçesinin önceden köy olan mahallesi 176 a. g. e. : a. g. e. : a. g. e. : a. g. e. : Bu höyük ve mezarlığın tanımında, orijinal kaynakların elde olmasından dolayı, A. Özfırat ın 2001, Doğu Anadolu Yayla Kültürleri kitabından alınmıştır. 45

55 Sarıveli dedir. Denizden ortalama 1500 m. yükseklikte ve Murat ın kollarından Kocasu Çayı Vadisi nde yer alır yılı sonlarında bu köyde yapılan bir yol yapım faaliyeti sırasında bazı seramikler Erzurum Müzesi ne getirilmişlerdir 181. Karaçoban da 1996 yılındaki çalışmalarımız sonucunda, buluntuların büyükçe bir höyük ve bugün üzeri aynı zamanda modern mezarlık olan güney eteklerindeki olası bir nekropolden geldiği belirlenmiştir. Höyük ilçenin kuzey kısmında ve yaklaşık m. boyutlarındadır. Nekropol konusunda kesin bilgilere sahip değiliz. Önceden bulunan çanak çömlekler ve toplanan yüzey parçalarına göre Höyük te şu tabakalar vardır 182 : Orta Tunç Çağ. Orta Demir Çağ. Ortaçağ-Ermeni mezarlığı. Yüzey araştırması sonuçlarına göre Sarıveli Höyüğü, Orta Tunç Çağı açısından son derecede büyük bir önem taşımaktadır. Çünkü aşağıda değinilecek olan, Doğu Anadolu höyüklerindeki boşluğa burada rastlanmıyor gibidir 183. Çanak çömlek: Höyük ten toplanan parçalar boyasız, kiremit ve siyah renkli hamurdan yapılmış perdahlı seramiklerdir. Çanak çömleklerin hepsi Van-Urmiye alt seramik gelenek bölgesi nin özelliklerini taşır. Polikrom boyalılar sayıca en fazla olan gruptur a. 8. Suluçem Kurganları 185 Suluçem Kurganları, Ağrı il merkezinin doğusunda, Doğubeyazıt-Ağrı karayolunun 14. km sinden kuzeye çıkan bir yolla ulaşılan, yeni bir ilçe merkezi olan Suluçem in yakınlarında ve en azından altı Kurgan ın bulunduğu bir yöre yer almış. Aras ın güneyindeki dağların güney eteklerindeki bu arazi, aynı zamanda Iğdır ve 181 Özfırat 2001: a. g. e. : a. g. e. : a. g. e. : Bu Kurganlar ın tanımında, orijinal kaynakların elde olmasından dolayı, A. Özfırat ın 2001, Doğu Anadolu Yayla Kültürleri kitabından alınmıştır. 46

56 Doğubeyazıt halkı için oldukça önemli bir otlak alanıdır. Volkanik bir arazide yer alan Sinek yaylasının güney ucunda ve denizden 1750 m. yükseklikte yer alır. Kaynağını Balık Gölü nden (2241 m.) alarak doğuya doğru akan Balık Gölü suyunun geçtiği yöre ot bakımından oldukça zengin bir yayladır 186. Belirlenen Kurganlar dan üçü Suluçem ilçe merkezinin içinde, diğer ikisi Güllüce Köyü ne giden yolun sağında ve solunda, sonuncusu ve en büyüğü ise Güllüce Köyü nde bulunmaktadır. İlçe merkezinin içindeki Kurganlar dan ilki (I) yaklaşık olarak 43 m. kadar çapında ve 4-5 m. yüksekliğindedir. Bugün üzeri modern bir çit duvarıyla iki kısma ayrılmış bulunan sağlam durumdaki Kurgan ın yüzeyi yoğun bitki örtüsüyle kaplı olmakla birlikte, taş ve topraktan yapıldığı anlaşılmaktadır. İlçe merkezinin içindeki bir tarlada var olduğu bildirilen II. ve III. Kurganlar ise günümüzde tarla açmak amacıyla büyük çapta yok edilmiştir. Bu yüzden boyutları ve özellikleri konusunda bir şey söylemek mümkün değildir 187. Suluçem Kurganlar ından en ilginci, ilçe merkezinden Güllüce Köyü ne doğru uzanan yolun 500 m. kadar doğusundadır (IV). Taş ve topraktan yapılmış olan bu Kurgan ın çapı 60 m. yi, yüksekliği ise yaklaşık 10 m. yi bulmaktadır. Anlaşılabildiği kadarıyla, Kurgan, merkezi bir tepe (ana Kurgan) ile bunun etekleri üzerindeki küçük taş Kurganlar dan oluşur. Merkezdeki ana Kurgan ın etrafını kuşatır şekilde gruplandırılmış olan küçük Kurganlar 5-6 m. çapındadır. Doku olarak aynen merkezi Kurgan ı andıran bu küçük Kurganların sayıları tespit edilebildiği kadarıyla 9 u bulmaktadır 188. V. Kurgan yine aynı yolun üzerinde Tutumlu Köyü nü geçer geçmez yolun m. kadar solunda yer alır. VI. Kurgan Suluçem ilçe merkezinin 6 km. kadar kuzeybatısındaki Güllüce Köyü içindedir yılında bir define kazısı sırasında büyük çapta tahrip edilmiştir. Bu kazıdan günümüze kalan yalnızca 5.50 m. derinliğinde bir çukurdur. Bu çukurdaki kesitler ve dolgunun adeta bir konglomerayı andıran dokusundan yığma tepenin iri çakıl taşları ve çamurla yükseltildiği anlaşılmaktadır. Bu define kazısı sırasında çekilen fotoğraflardan anlaşıldığına göre 186 Özfırat 2001: a. g. e. : a. g. e. :

57 Kurgan ın altında doğu-batı yönünde uzanan m. kadar boyutlarında bir taş sandık mezar bulunmaktadır ve üzeri 3 adet çok büyük sal taşı kapak ile örtülüdür. İçinde boyalı çömleklerle birlikte tek kişilik bir inhumasyonun bulunduğu mezara tek bir kapak taşının kaldırılmasıyla girilmiştir. Bugün definecilerce açılan büyük çukur içinde duran m. boyutlarındaki taş levhanın bu kapak taşı ya da bunlardan biri olduğu söylenebilir. Çukurun içinde hemen hemen aynı boyutlarda iki adet sal taşı daha görülmektedir 189. Çanak çömlek: IV no lu Kurgan ın zirvesinde küçük çaplı bir kaçak kazı çukurundan bazı parçalar ele geçirilmiştir. Bunlar monokrom boyalı iki gövde parçası ile siyah perdahlı mala sahip olan içe kapalı ağız kenarlı bir çömlektir. İrice çömleklere ait olduğunu düşünülen gövde parçalarından biri kalın dalgalı hatlar, diğeri ise bu türde bir bandın her iki yanına yapılmış çengellerle bezelidir a. 9. Tilkitepe Höyüğü 191 Van Ovası nın güney ucunda, Van şehrinin hemen güneybatısındaki hava alanının sınırları içindedir. 60 m. kadar çapında ve 7 m. kadar yüksekliğinde küçük bir höyüktür. 19. yüzyılın sonlarından beri kazılar yapılan höyükteki ilk çalışma, 1899 yılında W. Belek tarafından gerçekleştirilmiş; bunu 1937 yılında E. B. Reilly run küçük sondajı izlemiş; nihayet daha geniş çaplı son kazı ise 1939 tarihinde K. ve S. Lake tarafından yapılmıştır. Höyüğün tabakalaşma durumu şöyledir 192 : III. Kalkolitik-Halaf Evresi. II. Kalkolitik-Geç Obeyd Evresi. I. Geç Kalkolitik-Tilkitepe Evresi. 0. Orta Tunç Çağ-Urartu karışık. 189 a. g. e. : a. g. e. : Bu höyüğün tanımında, orijinal kaynakların elde olmasından dolayı, A. Özfırat ın 2001, Doğu Anadolu Yayla Kültürleri kitabından alınmıştır. 192 Özfırat 2001:

58 Tilkitepe Höyüğü nde bizi ilgilendiren, karışık durumdaki 0 tabakasıdır. Önceki kazılar sırasında varlığı belirlenmemiş olan böyle bir tabakanın, buluntulara göre rekonstrüksiyonu M. Korfmann tarafından yapılmıştır 193. Çanak çömlek: 0 tabakasına alınmış boya bezemeli iki çanaktan biri monokrom boyalı, diğeri polikrom boyalıdır. III. evrede karışık olarak bulunmuş bir gövde parçası da Orta Tunç Çağı nın polikrom boyalı seramikler sınıfına dahil edilebilir. Fazla detaylı bilgi verilmemekle birlikte üzerindeki üçgenler kiremit ve kahverengi astarın üzerine kiremit ve siyahla yapılmıştır a. 10. Yuvadamı ve Cemaleddin (Sütey Yaylası) Nekropolleri Bitlis ili, Ahlat ilçe merkezinin hemen kuzeyindeki Yuvadamı (Ersonk) ve Cemaleddin Köyleri nin yer aldığı Sütey Yaylası, denizden 2200 ile 2300 m., Van Gölü nden de 450 m. kadar yüksekliktedir. Oldukça geniş bir alana yayılmış olan Yuvadamı nekropol ve yerleşme yeri, Ahlat ilçe merkezinin 7 km. kuzeyindedir 195. Orta Tunç Çağı ve Demir Çağı mezarları ise çoğunluğu meydana getirir. Tüm mezarlar ağır bir tahribe uğramış olduklarından tipleri konusunda açık bir bilgi edinilemez. Ancak, tek kişilik görünen bu mezarların bir kısmının taş örgülü alçak duvarlara sahip olduğu açıktır. Bir kısım mezarın ise tüf türü yumuşak bir kayaya oyuldukları, çukurların dörtgen bir biçim gösterdiği söylenebilir 196. Çanak çömlek: Sütey Yaylası buluntuları, çoğunluğu oluşturan kiremit ve kahverengi düz seramikler ile monokrom ve polikrom boyalılardır. Hepsi Van- Urmiye alt seramik gelenek bölgesinün özelliklerini taşır a. g. e. : a. g. e. : a. g. e. : a. g. e. : a. g. e. :

59 6. a. 11. Van Kalesi Höyüğü 198 Van Kalesi (Tuşpa) nin 70 m. kadar kuzeyinde, doğu-batı yönünde alçak bir sırt halinde uzanan höyük ortalama 70 m. genişliğinde ve l km. uzunluğundadır 199. İlk kazı 1939 yılında K. ve S. Lake tarafından gerçekleştirilmiş; 1963 yılında A. Erzen başkanlığındaki bir ekip küçük çaplı bir sondaj yapmıştır. Höyükteki kazılar yılları arasında M. T. Tarhan ve V. Sevin tarafından sürdürülmüştür ve Höyüğün tabakalaşma durumu şöyledir 200 : I. Ortaçağ. IIa. Geç Demir Çağı. IIb. Orta Demir Çağı-Urartu. III. Erken Demir Çağı. IV. Orta Tunç Çağı. V. Erken Transkafkasya Dönemi. Van Kalesi Höyüğü M. Ö. 2. Binyıl boyalı seramikleri oldukça azdır. Tüm parçalar batı uçta, L9, LI0 ve KI0 açmalarında ele geçirilmiştir. Yüzeyden 1.70 m. kadar derinlikte devam eden İslami-Ortaçağ mezarlarından sonra ortaya çıkarılan zayıf Geç Demir Çağı ve bunun hemen altındaki Orta Demir Çağı ile Erken Tunç Çağı tabakalarının arasında bulunmuştur. Gerek Erken Demir Çağı ve gerekse Orta Tunç Çağı seramikleri belli bir mimariye ve tabakalaşmaya bağlı değildir ve karışık durumda ele geçirilmiş olduklarından stratigrafik açıdan hiç bir değerleri yoktur 201. Çanak çömlek: Van Kalesi Höyüğü kazılarında şimdiye kadar sekiz parça elde edilmiş olup bunlar, monokrom ve polikrom boyalı oalarak ikiye ayrılır. Parçalar Van-Urmiye alt seramik gelenek bölgesine aittir Bu höyüğün tanımında, orijinal kaynakların elde olmasından dolayı, A. Özfırat ın 2001, Doğu Anadolu Yayla Kültürleri kitabından alınmıştır. 199 Özfırat 2001: a. g. e. : a. g. e. : a. g. e. :

60 6. b. Kuzeybatı ve Kuzey Merkezi İran yerleşim merkezleri 6. b. 1. Dinkhatepe Dinkhatepe, Solduz Ovası nda, Hasanlutepe nin 24 km. ve Ushnu/Ushnaviye nin doğusunda, Urmiye Gölü nün güney batısında yer almış 203. Höyüğün çoğu kısmı, Godar Çayı nın yön değiştirmesi nedeniyle erozyona maruz kalmıştır. Höyüğün şimdiki hali yuvarlak biçiminde, 400 m. çapındadır. Höyüğün her dört tarafında ise su kanalları kazılmıştır. Höyüğün yüksekliği çaydan 18 metredir. Burası şimdiki modern Dinkha köyünden ismini almış ve bu köy höyüğün güneyinde yer almış 204. A. Stien 1936 yılında Dinkhatepe Höyüğünü bulmuştur. O, burada 6 günlük bir kısa kazı yapmıştır yıllarında burada R. H. Dyson ve O. W. Muscarella, Pennsylvania Üniversitesi ve Metropolitan Museum tarafından buradaki kazılara devam edilmiştir 205. Genel olarak Dinkhatepe nin kronolojisi şöyledir 206 : I. kat: İslami Dönemler. II. kat: Demir Devri II. III. kat: Demir Devri III. IV. kat: Tunç Çağı nın sonları. Dinkhatepe kronolojisine dayanılarak, buradaki en eski kültür katı Hasanlu VI. ile çağdaş olduğu söylenebilir 207. Bu evre yaklaşık M. Ö. 18 yy. başlamış ve M. Ö. 16 yy. sonlarında sona ermiştir 208. O. W. Muscarella burada bulunan boya bezemeli çanak çömleği Kızılvank buluntularıyla kıyaslamakta, buradaki boya bezemeli çanak çömleğini M. Ö yılları arasına tarihlendirmektedir 209. Tunç Çağı na ait kalıntılar Höyük ün merkezinde yeralır ve bu kalıntılar sur duvarı ile çevrilidir. Bunun üzerinde geç dönem kalıntıları yer almış. Dinkhatepe nin 203 Hamlin 1974: Pizzorno 2009: Hamlin 1974: Talai 2007: a. g. e. : 74. Rubinson 2004: Muscarella 1974: a. g. e. :

61 Tunç Çağı na ait mimari buluntuları yalnızca iki adet taş mezardan oluşmaktadır. Bu evreye ait tabakalarda Habur seramiği ele geçmiştir. Dinkhatepe de polikrom seramik, Habur seramiğinde daha geç bir evrede ele geçmiştir. Bu durum burada yeni bir kültürün oluştuğunu göstermektedir. Bu doğrultuda Dinkhatepe sakinlerinin sosyo-ekonomik faaliyetlerinin batıdan kuzeye doğru değiştiğini söylemek mümkündür 210. Çanak çömlek: Dinkhatepe de bugüne kadar yapılan çalışmalar ışığında 24 tane Van-Urmiye seramik geleneğine ait çanak çömlek parçası ele geçmiştir. Bu seramikler devetüyü veya kırmızı hamurlu, genellikle kırmızı astara sahip olmalarının yanı sıra, krem üzerinde siyah ve kırmızı bezemelere sahiptirler 211. Bu seramik parçaları hiçbir mimari kontekste bağlı değillerdir. B9a-7. kat ve B10b-5. kat stratigrafisi belli olan iki açmadır. Bu doğrultuda, ele geçen 13 seramik parçası (%54) Hasanlu VI ve V ile çağdaştır. Bu parçalar yangın geçirmiş bir katın üzerinde ele geçmiştir 212. Dinkhatepe de bulunan seramik parçalarının çoğu küçük parçalardan oluşmasına rağmen, seramikler 4 tipe ayrılmaktadır: 1. Dışa kıvrık ağız kenarlı, açık ağızlı sığ kaseler. 2. İçe kalınlaştırılmış düz ağız kenarlı kaseler. 3. Dışa kalınlaştırılmış yüksek kaplar ki derin kase veya çömlek olarak yorumlamak mümkündür. 4. Uzun boyunlu, yuvarlak gövdeli çömlekler, ki bunlar Erken Demir Çağı mezarlarında ele geçmiştir. B9a açmasında bulunan 25 numaralı mezarın içerisinde, ölü hediyesi olarak küçük eşyanın yanı sıra, gri renkte bir fincan ve polikrom bir çömlek bulunmuştur. 210 a. g. e. : Rubinson 2004: A.g.e:

62 Bu çömlek krem astar üzerinde kırmızı ve kahverengi rengindeki kafes taralı üçgenlerle bezelidir 213. Instrumented Neutron Activitation (INAA) incelemelerine göre Dinkhatepe ve Hasanlutepe seramiğinin kombine modeli anlaşılmıştır. Dinkhatepe ele geçen Van-Urmiye boyalıları incelendiğinde şunu gösteriyor ki bu seramiğin kombine modeli, Dinkhatepe Habur seramiğinin benzeridir. Bu iki seramik biçimi Dinkhatepe deki bir kaç atölyede üretilmiştir. Ayrıca bazı parçalar da Geoytepe modeline benzerlik göstermektedir. Olasılıkla bu seramik, ticari yollar üzerinde yer alan Dinkhatepe ye, tacirler tarafından getirilmiştir 214. Dinkhatepe IV. kültür katında bulunmuş boya bezemeli Habur çanak çömlekleri, buradaki insanların Eski Asur ve Eski Babil ticaretinde rol oynadığının bir kanıtıdır. Dinkhatepe nin Hititler tarafından Eski Asur ve Eski Babil ticaretindeki rolünün azaltılması sonucunda, kuzey bölgelerle ilişkileri güçlenmiş ve Van-Urmiye seramiği buraya gelmiştir b. 2. Geoytepe Geoytepe, kuzeybatı İran, Batı Azerbaycan Eyaleti nde, Urmiye Gölü nün batısında ve Urmiye Şehri nin 7 km. güneydoğusundaki Geoy Dere de yer almış. Höyük, güney-kuzey yönünde 455 m. ve doğu-batı yönünde ise 600 m. uzunluğa sahiptir. Büyük bir kısmı yağmalanmış olan höyüğün yüksekliği 24,5 metredir 216. Geoytepe, ilk kez 1903 yılında F. R. Earp tarafından incelenmiş ve kayıtlara Goktepe olarak geçmiştir. Daha sonra A. Stein 1936 yılında burada incelemeler yapmıştır 217. Höyükte gerçekleştirilen kazılar 1984 yılında, Manchester Üniversitesi tarafından ve B. Brown başkanlığı ile başlamıştır 218. Buradaki buluntular S. Crawford tarafından yayınlanmıştır Muscarella 1974: a. g. e. : Edwards 1986: Talai 2006: 76 ve 2007: Edwards 1986: Talai 2006: Edwards 1986:

63 Kültür katları burada alfabetik olarak geçten eskiye doğru isimlendirilmiştir 220. Kalkolitik ten Demir Çağı içlerine kadar süren 8 kültür katı tespit edilmekle birlikte, tüm buluntuların höyüğün zirvesindeki bir başlangıç noktasına göre tanımlanmış olması ve düzgün bir topografik planın yokluğu, höyükteki stratigrafiyi anlamayı güçleştirmiştir 221. Geoytepe nin tabakalaşma durumu şöyledir 222 : N. M. Ö. 5. Binyıl ın sonu. M. M. Ö. 4. Binyıl ın sonu, Obeyd. K. Erken Transkafkasya Dönemi. G. M. Ö. 3. Binyıl ın sonları, 2. Binyıl ın başları. D. M. Ö. 2. Binyıl. C M. Ö. 2. Binyıl. B. M. Ö. 2. Binyıl ın sonları -Erken Demir Çağı- Demir I. A. Erken Demir Çağı ve karışık. Tez konusunu Geoytepe G, D ve C kültür katları kapsamaktadır. G katı çanak çömleği Kura-Aras III kültürü tabakasından sonra ortaya çıkmaktadır. Bu kat seramiği devetüyü rengindedir. En yaygın form çömlektir. Kapların üzerinde bazen paralel, kazıma bezeme bantlar görülür. Kulplar bazı kaplarda yatay olarak yapılmıştır 223. R. H. Dyson ; basit formlar, kazıma bezemeler ve daha erkene tarihlenen Gri perdahlı seramiğin, Kura-Aras III döneminde görülen siyah/gri renkli seramikten geliştiğini belirtmektedir. Hafir Geoytepe nin G evresi için, M. Ö Talai 2006: : Özfırat 2001: a. g. e. : Brown 1951:

64 2550 tarihini önermektedir. Ancak, Geoytepe K katı ve Hasanlutepe VII. katının tarihine dayanılarak, önerilen bu tarihin inandırıcı olmadığı belirtilmiştir 224. Geoytepe nin C evresinde bulunan 4. çukurda, seramik gelişimini daha iyi izlemek mümkündür. Bu çukurdan üç çeşit seramik ele geçmiştir; monokrom, bikrom ve polikrom 225. Çanak çömlek: Monokrom seramikler, dalgalı hatlar veya ağız kenarından sarkan konsentrik yarım daire motifleriyle karakterize olur. Bir diğer motif, dikey dalgalı çizgilerdir. Bu çizgiler uzun, siyah üçgenler içinde yeralır. Diğer motif, sıra halinde çizilmiş dikey veya yatay üçgenlerden oluşmaktadır. Bunların içi dalga motifleriyle doldurulmuştur. Bikrom seramikler ise, dalgalı çizgilerle bezelidir Yarım daireler, bantlar, dikey bantlar içinde veya uzun siyah renkli, içleri dalga motifleri ile doldurulmuş ters üçgenler bu seramiklerin bezemelerini oluşturmaktadır. Polikrom seramikler ise, ağız kenarından sarkan, içi, krem üzerine kırmızı renkli dalga motifleriyle bezeli yarım dairelerle karakterize edilir Bu bezeme D katına aittir. Diğer motif beyaz üzerine yapılmış siyah renkli kafes taramalardır. Bu motif çeşitli biçimlerde görülmektedir. Monokrom grubunda, zikzak, üçgen veya dikey çizgiler ile bezeli üçgen ve bant bezemeler görülür. Polikrom grubunda ise, sarkık yarım daireler görülür. D evresinde bir kaç istisna dışında en yaygın form kaselerdir. C evresindeyse yeni formların ortaya çıkmasına rağmen kafes motifleri ve kase formları hala devam etmektedir Dyson 1965: Edwards 1986: a. g. e. :

65 Düz gövdeli, dışa kalınlaştırılmış ağız kenarlı kadehler, D evresinin başlarında karakteristik tipdir. Kaba seramikler ise bu evrede artık perdahlı olarak yapılmışlardır 227. C evresinde seramiklerin hamuru kırmızı veya gri renktedir. Bezemeler ise bikrom veya polikrom olarak yapılmaktadır. Genelde bezemeler kırmızı veya siyah renkle, direkt astar üzerine çizilmektedir. Bu şekildeki bezemeler genelde kabın üst kısmına yapılmaktadır. Söz konusu seramikler bezeme stili ve biçimi olarak, D evresi seramiklerinden farklılık gösterirler 228. Polikrom boyalı seramiklerde en yaygın form çanaklardır. Bunlar üzerinde geometrik ve hayvan motifleri bulunur. Bezemeler devetüyü hamur üzerine, kırmızı veya siyah renk ile yapılmaktadır. Hayvan figürleri, bantlar arasına sıra halinde çizilmiş geyik ve kuş figürlerinden oluşmaktadır. Kuş figürleri birbirlerinin üstüne gelecek şekilde çizilmişler 229. C evresinde bazı seramikler çark yapımıdır. Erken Demir Çağı nın gri perdahlı seramiğinin bu evrede görülmesi çok ilginçtir 230. C. Hamlin, Geytepe C evresinin Hasanlu V. tabaka ve D evresinin de Hasanlu VI. tabakası ile çağdaş olduğunu belirtmektedir b. 3. Gilavan Mezarlığı Gilavan Mezarlığı kuzeybatı İran, Ardabil Eyaleti nin güneyindeki Khalkhal şehrine bağlı Gilavan-Khanghah köyünde yer almış. Bu mezarlık 2005 yılında yol inşaatı sırasında tesadüfen bulunmuş ve o tarihten günümüze kadar gerçekleştirilen kazılar Yar. Doç. Dr. R. Rezaloo başkanlığında sürdürülmektedir. Bu merkezde Orta Tunç Çağı ndan Part Dönemi ne kadar tarihlendirilen mezarlar bulunmaktadır Burney ve Marshal Lang 2001: Brown 1951: a. g. e. : Brown 1951: Edwards 1986: Rezaloo, yayınlanmamış Gilavan Mezarlığı kazı raporu. 56

66 Gilavan Mezarlığı nda birinci yıl gerçekleştirilen kazılarda 16 mezar açığa çıkartılmıştır. Mezar 14 ve 16 Orta Tunç Çağı na tarihlendirilmektedir. Mezar 14 basit çukur tarzında, kuzeydoğu-güneybatı yönündedir ve içerisinde hoker biçiminde gömülmüş bir kadın cesedi ele geçirilmiştir 233. Çanak çömlek: Mezar 14 içerisinde 26 adet kil kap ele geçmiştir. Söz konusu bu kaplardan birisi Van-Urmiye seramik geleneğine ait bir testidir. Bu kabın ve Van- Urmiye seramik geleneğine ait bir çanak çömleğin bu mezarlıktan şimdiye dek bulunmamasından dolayı, bu testinin ithal olduğu düşünülmektedir b. 4. Goltepe Goltepe Höyüğü, Yanıktepe nin 50 km. güneyinde ve Urmiye Gölü nün 3 km. doğusunda, Ajabshir şehri yakınlarında, modern Goltepe Köyü nün yanında yer almış. Höyük 30 hektar çapında, 24 m. yüksekliğindedir. Deniz seviyesinden yüksekliği 1560 metredir. Burada 1977 yılında bir yüzey araştırması yapılmış ve söz konusu alandan Kura-Aras seramiği (Yanık), Hasanlu VI seramiği (Habur), Haftvan VI seramiği (Van-Urmiye) ve Godin III - Gian III-IV seramiği ele geçirilmiştir. Çanak çömlek: Goltepe Höyüğü nden ele geçirilen çanak çömlek, genel olarak üç gruba ayrılmaktadır: 1. Gri-Siyah seramikler 2. Van-Urmiye boyalıları 3. Devetüyü/Pembe seramikler. İlk grubu oluşturan Gri-siyah seramikler, Kura-Aras kültürüne aittir. İkinci grupta incelenen Van-Urmiye seramiği ise en yaygın seramik tipi olarak görülmektedir. Bu seramik iyi hamurlu, ince kum katkılı ve perdahlıdır. Bezemeler 233 a. g. e a. g. e.. 57

67 basit geometrik ve dalga motifler ile zikzak ve kafes taramalı üçgenlerden oluşmaktadır. Bezeme tipleri Haftvan VI B evresine benzemektedir. Üçüncü ve son grubu oluşturan devetüyü/pembe renkli seramikler iyi hamurlu ve iyi fırınlanmaları ile karakterize edilirler. Bezemeler; geometrik motifler, konsentrik daireler, kareli bantlar ve paralel bantlardan oluşmaktadır. Goltepe, sahip olduğu coğrafi konumundan ötürü özel bir yerleşim yeridir. Bu özelliğinden dolayı da hem Haftvan VI B, hem de Godin III Gian III-IV ile benzerlikler göstermektedir b. 5. Haftvantepe Haftvantepe (Haftavantepe), Urmiye Gölü nün 15 km. kuzeybatısında, Salmas (Shapur) şehrinin 3 km. güneybatısında, Salmas Ovası nın ortasında yer almış. Bu merkez Tian ve Jian isimleriyle de bilinmektedir. Höyük, doğu-batı 600 m. ve kuzey-güney yönünde 500 m. çapında ve 15 m. yüksekliğindedir 236. C. Burney 1958 yılında gerçekleştirdiği araştırmalarda bu höyüğü keşfetmiş ve 1969 yılında kazılara başlamıştır. C. Burney, ve 75 yıllarında da kazılarına devam etmiştir 237. Haftvantepe, Urmiye Havzası nda yer alan, Hasanlutepe ve Geoytepe den daha önemli bir tarihöncesi yerleşim yeridir 238. Haftvantepe de tespit edilen 8 kültür katı vardır. En erkeni M. Ö. 3. Binyıl a, en geçi ise Sasani Dönemi ne tarihlendirilmiştir: VIII. Kura-Aras II Dönemi. VII. Kura-Aras III Dönemi. VI. Orta Tunç Çağ: VI C VI B Erken-Geç. V. Demir Çağı I. 235 Tala i 1984: Talai 2006: 76, 2007: Talai 2006: Burney ve Marshal Lang 2001:

68 IV. Demir Çağı II. III. Urartu. II. Med, Akamenid ve Part. I. Sasani Dönemi ve daha sonrası. Haftvan VI. evresi, M. Ö. 3. Binyıl sonları ile M. Ö. 2. Binyıl ı kapsamaktadır ve A, B,C olarak üç alt evreye ayrılmıştır. Ancak, son araştırmalara göre seramik buluntuları ışığında, Haftvantepe VI. katının A evresi tamamen kaldırılmış, B evresi de Erken ve Geç olarak ikiye ayrılmıştır 239. Haftvantepe VI B evresi bir yangın nedeniyle son bulmuştur 240. Haftvantepe VI C evresi, bir kaç depo çukuru ile dağınık taşlarla bilinmektedir. Bu evreye ait bir mezar ele geçmiştir. Bu mezarda ölü hediyesi olarak, 3 seramik parçası dışında bir şey bulunmamıştır 241. Mimari kalıntılarının bulunmaması, burada kısa bir dönem yerleşildiğini göstermektedir. Sonraki evre, yani VI B Erken evresi, M. Ö yılları arasına tarihlendirilmektedir. Erken evreyi takip eden VI B Geç evresi ise senelik bir yaşamı sergilemektedir 242. Çanak çömlek: Haftvan VI C evresi seramiği: Haftvantepe VI C evresi seramiği Dark on Light terimiyle bilinir 243. Bu seramik krem veya açık turuncu astar üzerine siyah veya koyu kahverengi renkte bezemelerle bilinir. Haftvantepe VI C seramikleri üzerinde bir sınıflandırma yapılamamıştır. Bu evre seramiğinin çoğu depo kaplarından oluşmaktadır. Kapların ağız kenarları, basit ve monotonluk göstermektedir 244. Boyalı seramiklerin çoğu ikinci safhaya aittir. Bunlar genelde depo kapları ve derin kaselerden oluşmaktadır. Basit ağız kenarında genellikle bir yiv yer almış. Bazı 239 Pourfaraj 2007: Edwards 1986: Edwards 1983: Edwards 1981: Burney 1994: Edwards 1981:

69 küçük kaplar daha ince bir profile sahiptir. Hamur katkısı bu safhada, orta veya kabadır. İkinci safhanın seramik renginde, daha çok çeşitlilik görülmektedir; bunlar kırmızı, kahverengi ve devetüyü rengindedir. Haftvan VI C evre bezemesi dikey veya yatay bantlar, yarım daireler ve spiral motiflerden oluşmaktadır. Bu motifler, siyah veya koyu kahverengiyle devetüyü zemin üzerinde yapılmıştır. Boya bezeme dışında, kazıma bezeme de görülmektedir. Üçüncü safha seramikleri, 12 farklı çukurdan (Pit) toplanmıştır. Bu evrede perdahlı seramik ve Haftvan VI B evresinde yaygınlaşacak olan, kırmızı astar üzerinde siyah bezemeli seramik ortaya çıkmaktadır. Haftvan VI B Erken Evresi Seramiği: C. Burney, bu evrenin karakterize seramiğini kadeh olarak belirtmektedir. Üç farklı çeşide ayrılan bu kadehler, silindirik gövdeli ve dışa çekik ağız kenarlıdır. C. Burney in sınıflandırmasına karşın, diğer incelemelere göre bu kadehler, beş tipe ayrılmaktadır 245. Haftvantepe de 30 dan fazla bu kaplardan ele geçmiştir. Halbuki diğer merkeezlerde bu kaplardan, 1-2 taneden fazla bulunmamaktadır 246. Kadehler bu evrenin en tanınmış biçimleridirler ve üzerlerinde geometrik motifler görülmektedir 247. A. Pourfaraj e göre 248 bu kadehler, Kura-Aras II. ve III. evre buluntularıyla yakın benzerlikler göstermektedir. Yanıktepe örneklerindeyse bu kaplar, silindirik kaplar adıyla sınıflandırılmıştır. Haftvan VI B Geç Evresi Seramiği: Haftvan VI B Erken evresiyle kıyaslanacak çok az formlar vardır 249. Kuşkusuz bu evre, Haftvan VI B Erken evresinin devamıdır, ancak teknik olarak oldukça iyidir. Tüm seramik örnekleri ince kum katkılı ve iyi fırınlanmıştır a. g. e. : Edwards 1983: Edwards 1981: Pourfaraj 2002, fig Edwards 1981: fig : Edwards 1983:

70 Bu evrede ilk kez belli bir düzenle işlenmiş olan, insan, hayvan ve kuş figürleri real bir biçimde seramik üzerine çizilmiştir. Bu bezemelerdeki boş yerlere ise kuş veya böcek resimleri naturalist olarak çizilmişlerdir 251. A. Pourfaraje göre 252, kuş figürleri, Yanıktepe ve diğer Kura-Aras kültürüne ait yerleşim yerlerinde bulunan seramiklerdeki kazıma bezemeleri anımsatmaktadır. Pourfaraj, bu motiflerin neden Haftvan VI C ve VI B Erken evrelerinde görülmediği sorusuna bir açıklık getirmemiştir. Genel olarak bikrom bezemeli çanak çömleklerde bezemeler, polikrom bezemeli çanak çömlek bezemelerine göre daha basittir. Bu evreden sonra Demir Çağı I, Haftvantepe de başlamaktadır. Haftvantepe VI. tabaka Geç formlarının çoğu, Haftvantepe V. tabakada da görülmektedir b. 6. Hasanlutepe Hasanlutepe, İran ın önemli yerleşimlerden birisidir. Solduz Ovası nın ortasında ve Urmiye Gölü nün güneyinde yer almış. Hasanlutepe yaklaşık 25 metre yüksekliğindedir yılında burada bir İran lı arkeolog grubu kazı yapmış; daha sonra ise 1937 yılında A. Stien tarafından kazılar yürütülmüştür. Buradaki önemli kazılar Pennsylvania üniversitesi tarafından 1947 yılında, R. H. Dyson başkanlığında gerçekleştirilmiştir 254. Hasanlutepe de 10 yerleşim katı bulunmaktadır. Bunlar M. Ö. VI. Binyıl dan İslami Dönem in ortalarına kadar olan zaman dilimini kapsamaktadır 255 : X. Hajifiruz. IX. Dalma. VIII. Pizdeli. VII. Turuncu Seramik kültürü. 251 Edwards 1981: Pourfaraje 2002, Edwards 1981: Talai 2006: a. g. e. :

71 VI. Habur kültürü. V. Demir Devri I. IV. Demir Devri II. III. Demir Devri III. II. Tarihi dönemler. I. İslami Dönem. Hasanlutepe nin VII. ve VI. kültür katları Tunç Çağı yerleşimlerine aittir. Diğer kültür katlarında kazılar daha az sürdürülmüştür 256. A. Stien Hasanlutepe nin kuzey yamacında, 3,5 m. derinliğinde 257 bir mezar açığa çıkarmıştır. Bu mezarda kırmızı astarlı, devetüyü renginde hamuru olan bir kase ve boyun kısmında siyah ve kırmızı üçgenlerle desenli, uzun boyunlu bir çömlek bulmuştur. Bu çömlek Dinkhatepe, B9a daki 25 numaralı mezarda bulunan çömleğe benzemektedir. O. W. Muscarella, bu çömleği Geç Tunç/Erken Demir Çağı na tarihlendirmektedir b. 7. Kordlartepe (kürdlertepe) Kordlartepe, Urmiye Gölü nün batısında ve Urmiye şehrinin 13. Kilometresinde ve Kordlar köyünün kuzeyinde yer almış. Höyüğün çapı 225 m. ve yüksekliği metredir yılları arasında bir İsveç grup tarafından, K. Kromer başkanlığında burada kazılar yapılmıştır. Höyük M. Ö. 4. Binyıl dan, M. Ö. 2. Binyıl a kadar yerleşim görmüştür 259. Höyüğün üst kesiminde yapılan geniş çaplı kazılarda, Demir Çağ ına ait 5 tabaka (V-I) saptanmıştır yılı kazılarında IV. tabaka içerisinde karışık vaziyette Orta Tunç Çağı na ait çanak çömlek parçaları bulunmuştur. Bu döneme ait diğer malzeme grubu ise 1976 yılında doğu yamaçtaki, genişliği 7.00 m, derinliği de a. g. e. : Raporlarındaki 15. bölüm, şimdi burası su erozyon nedeniyle tahrip olmuştur. 258 Rubinson 2004: Talai, 2006,

72 m. yi bulan bir kesitte ele geçirilmiştir. Bu yüzden de gerek mimari, gerekse çanak çömlekler konusunda fazla bir şey bilinmemektedir 260. Kazı alanının küçüklüğü nedeniyle, mimari konusunda yorum yapmak çok zorlaşmıştır. Burada Orta Tunç Çağı materyalları Erken Demir Çağı buluntularıyla birlikte ele geçmiştir bölüme ayrılarak incelenen kesit, üst, orta ve alt olmak üzere 3 kültür katına bölünmüştür. Orta tabaka M. Ö yılları arasına yerleştirilir. Boyalı çanak çömlekler, Erken Kura-Aras Dönemi ne ait tabakaların üzerinde ve Erken Demir Çağı tabakalarının altında yani orta tabakada tespit edilmiştir 262. Tümü parçalar halindeki Van-Urmiye seramik geleneğine ait çanak çömlekler fazla sayıda değildir. Bu seramikler, kiremit, kahverengi ve siyah renklerde hamurlu ve bazen çok iyi perdahlıdır. Yayınlananlar arasında çok az sayıda monokrom boyalı parça da vardır. Bunlar içi dalgalı hatlarla doldurulmuş uzun üçgenlerle, yatay dalgalı hatlarla ve kafes taramalarla doldurulmuş üçgenlerle bezelidir. Tamamı polikrom boyalı olan diğer parçalar, kiremit ve siyah renk ile bazen de yalnızca kahverengiyle boyanmışlardır. Kafes tarama ile doldurulmuş geometrik motifi, noktalarla dolu ya da tamamen boyanmış veya düz hatlarla taralı baklava dilimleri, Kelebek motifleri başlıca bezeme tiplerini oluşturmaktadır b. 8. Kultepe Kultepe Höyüğü, İran ın kuzeybatısında, Hadishahr (Alamdar-Gargar) şehrinin yakınlığında yer almış. Höyüğün yüksekliği 15 metredir. Burada 1968 yılında S. Kambakhshfard, 1994 yılında ise B. Omrani tarafından incelemeler yapılmıştır Özfırat 2001: Baxşəliyev 2006: Özfırat 2001: a. g. e. : Abedi ve Omrani ve Eskandari in 63

73 Höyük Kalkolitik Çağ dan Urartu Dönemi ne kadar iskan edilmiştir. Van- Urmiye boyalıları monokrom ve polikrom olarak, Haftvantepe VI B evresi ve Geoytepe C-D evreleri seramiğine benzemektedir. Bu yerleşim yeri, Geç Tunç Çağı ndan sonra, yaklaşık 100 yıl, yani Urartu dönemine kadar terk edilmiştir b. 9. Larican Kurgan Mezarlığı Larican Kurgan Mezarlığı, kuzeybatı İran da, Doğu Azerbaycan Eyaleti ndeki Khomarlu şehrinin 2 km. kuzeybatısında, Aras Irmağı nın kıyısında yer almış. Buradaki kazılar 2008 yılında, Doç. Dr. A. Hojabri Nobari başkanlığında başlamış ve günümüze kadar devam etmektedir. Bu Kurganlar genelde Geç Tunç/Erken Demir Çağı na (Hocalı-Gedebey Kültürüne) aittir yılındaki kazılarda açılan 11 numaralı Kurgan ın, Van-Urmiye seramik geleneğine ait olduğu düşünülmektedir. Bu Kurgan 4 m. çapında, taş döşeli yuvarlak kromlekli, taş yığınlıdır. Kurgan üzerindeki tepeciğin yüksekliği 2,6 metredir 266. Bu Kurgan dan 3 boncuk, bir taş alet ve iki kırık ve eksik kap parçası elde edilmiştir. Bu Kurgan da insan iskeletine rastlanmadı. 6. b. 10. Kolidarvish Höyüğü 267 Kolidarvish Höyüğü, İran ın merkezi Platosu nun kuzeyinde yer almış Kolidarvish Höyüğü buluntularına göre Kültürel Dinamizm görüşüne rastlanılır. Burada Geç Tunç Çağı ndan Erken Demir Çağı na giriş tamamen belli ve buluntularının kalınlığı Höyük te 120 cm. ye varmaktadır 268. Bu yerleşim yerindeki buluntular, kültürel devamlılığın ve iç gelişimlerin Tunç Çağı ndan Erken Demir Çağı na geçişte olduğunu sergilemektedir. Polikrom 265 a. g. e Hojabri Nobari, Yayınlanmamış 267 Kolidarnish Höyüğü nden katalogda bir eser alınmamıştır, ancak bu höyüğün bilgileri kronoloji ve kültürel bölgeler kısmında değerlendirilmiştir. 268 Azizi, Niknami, Moradi 2000:

74 ve monokrom seramikler (Van-Urmiye Boyalıları) İran ın kuzeybatısı ile sosyoekonomik ilişkilerin olduğunu göstermektedir b. 11. Sagzabadtepe Sagzabadtepe yerleşimi, bölgede Karatepe (Qaratepe) ismiyle de bilinmektedir. Burası şimdiki modern Sagzabad köyünün 7 km. kuzeyinde ve Kazvin ilinin güneyinde yer almış 270. Höyüğün çapı 12 hektar olup, oval biçimde ( m.) ve kuzeydoğugüneybatı yönündedir. Höyüğün yüksekliği 5 metredir 271. Sagzabadtepe 1969 yılından günümüze kadar, Tahran Üniversitesi Arkeoloji Bölümü tarafından kazılar gerçekleştirilmektedir. Burada ilk kazı E. Negahban başkanlığında ve daha sonra S. Malek Shahmirzadi (1970) ve daha sonra H. Talai (1975) başkanlığında yapılmıştır 272. Bu yerleşim yeri Orta Tunç Çağı nda, İran ın kuzey batısındaki Van-Urmiye ve Habur kültürlerine benzerlikler göstermektedir 273. Burada 5 kültür katı, Geç Kalkolitik Çağı ndan Akamenid/Pers dönemine kadar tespit edilmiş. İlk evrede 5 tür çanak çömlek elde edilmiş; bunlar kırmızı, turuncu, gri ve kirli gri olarak bilinmektedirler 274. Bu evrenin yaygın formları, basit veya dışa çekik ağız kenarlı küçük kaplardan oluşmaktadır. Üç ayaklı kaplar bu evrede çok yaygın değillerdir ve bu kaplardan sadece iki örnek, polikrom grubundandır. Bunlar kısa ayaklıdır. Küçük fincanlar ve minyatür kaplar da bu evrede görülmektedir 275. Sagzabad Tunç Çağı Seramikleri genelde devetüyü veya turuncu astar üzerine kırmızı ve siyah renklerle bezelidir. Polikrom kaplarda iki farklı astarın kullanıldığı 269 a. g. e. : a. g. e. : a. g. e. : Pourfaraj 2007: a. g. e. : a. g. e. : Azizi, Niknami, Moradi 2000:

75 görülmektedir. Bunlarda devetüyü rengindeki astar kabın üst kısmında ve kırmızı astar kabın alt kısmında görülür. Bu renk kontrastı, Haftvantepe ve Geoytepe de bulunan Van-Urmiye seramiklerinde de görülmektedir. Bezemelerde genelde geometrik ve çok az olarak da hayvan ve kuş motiflerine rastlanılır. Çanak çömleklerin çoğu el yapımıdır. Ancak gri kaplar çarkla yapılmıştır. Hayvan motifleri, özellikle kuş motifleri, Haftvan VI B Geç evresine benzemektedir. Bu motifler iki bölge arasında bir ortak özellik olarak bilinmektedir 276. İkinci evredeyse eski evrenin tüm seramik biçimleri devam etmektedir. Bu evrede kahverengi renkli yeni bir seramik türü ortaya çıkmaktadır. Ayrıca kırmızı, devetüyü ve turuncu seramiğin sayısı azalmış ve bunların bazıları siyah geometrik desenlidir. Bikrom boya bezemeli çanak çömlek örneği ise sadece bir tane ele geçmiştir yılı kazılarında elde edilen boya bezemeli çanak çömlekler iki gruba ayrılmaktadır. Bu iki grubun biçim, bezeme ve özelliklerinde bir farklılık görülmemektedir. Bunların farkı sadece monokrom ve polikrom olmalarındadır. Bu seramiğin yayılımı M. Ö. 2. Binyıl ın sonlarında İran ın kuzeybatısı ve merkezi platosunun kuzeyinde, bu iki bölge arasında yoğun ilişkilerin olduğunu göstermektedir. Bu seramiklerin tümü el yapımı, kaba kum katkılı, az fırınlanmış ve geometrik desenli olarak bilinmektedir 278. Monokrom seramik parçaları kırmızı veya krem zemin üzerinde siyah veya kahverenkli motiflidir. Polikrom örnekler ise genel olarak kırmızı, krem veya açık kahverenginde astarlıdır. Bu astar üzerinde siyah renkle motifler çizilmiştir. Bezemelerin çoğu dikkatsiz olarak yapılmıştır. Buna karşı bazı örneklerde ise bezemeler çok ince ve dikkatli, kompleks halinde yapılmıştır 279. Bezemeler genelde ince veya kalın paralel bantlardan oluşmaktadır. Bu bantlar kabın ağız kenarında, gövdenin ortasında ve bazen kabın alt kısmında 276 Pourfaraj 2007: Pourfaraj 2007: 64. Prof. Dr. S. Malek Shahmirzadi ye göre bu seramik parçası alt katlardan, insanların çalışma nedeniyle üst katlara taşınmış (Pourfaraj 2007: 64-65) 278 Azizi, Niknami, Moradi 2000: a. g. e. :

76 yapılmıştır. Bantların arasında ise zikzak motifler yapılmaktadır. Bazı örneklerde, özellikle ağız kenarının iç kısmında dikey ve eğik çizgiler paralel olarak kabın içine doğru çizilmiştir. Bu çizgilerin boyutları eşit değilmiş ve küçükten büyüğe sıralı olarak çizilmiştir. Kabın dış yüzeyi bezemelerinde kafesli üçgenler ve baklava dilimi motifleri de kullanılmıştır. Diğer bezemelerden birisi spiral motiflerdir. Bu motifler bazı parçaların dış yüzeyinde görülür. Yıldız motifiyse, kaba karelerde ve kabın iç kısmında çizilmiştir. Hayvan figürleri çok az sayıda bulunmuştur. Sagzabadtepe de ise sadece bir sıra halinde çizilmiş kuş figürü bulunmuştur. Bu motifte kuşlar soldan sağa doğru, ağız kenarının dış kısmında çizilmiştir 280. Genel olarak Sagzabadtepe nin Geç Tunç Çağı boya bezemeli çanak çömleklerindeki yoğun bezeme, çeşitli paralel bantlar ve kafes motiflerinden oluşmaktadır. Bunlar çoğu zaman beraber kullanılmış ve kompleks motifler yaratmışlardır b. 12. Tepe Zarnaghi Tepe Zarnaghi, kuzeybatı İran, Doğu Azerbaycan Eyaleti, Heris şehrine bağlı, Zarnagh modern köyünde yer almış. Höyük deniz seviyesinden 1634 m. yüksekliğindedir. Höyüğün batısında Zarnagh Çayı bulunmaktadır. Höyük 2005 yılında Eyaleti Milli Eserler listesinde, numarası ile kaydedilmiştir. Burada ilk kazılar 2011 yılında Doç. Dr. A. Hojabri Nobari başkanlığında yapılmıştır. Höyük te Kalkolitik, Erken Tunç, Demir, Pers/Akamenid, Part-Sasani Dönemleri tespit edilmiştir 282. Burada Van-Urmiye seramik geleneğine ait sadece 1 çömlek ağız kenarı parçası bulunmuştur. Bu parça ilk kazı yılında B4 açması, yüzey seviyesinden bulunmuştur. Bu parça bir yapı katı veya mimariyle ilişkili değildir. Gerçekleştirilen kazılar sonucunda bu tip seramikten yalnızca tek parça ele geçtiği için kanımca bu parça Tepe Zarnaghi ye ithal olarak getirilmiştir. 280 a. g. e. : Azizi, Niknami, Moradi 2000: Hojabri Nobari

77 6. c. Nahçıvan yerleşim merkezleri 6. c. 1. Kerki Höyüğü ve Nekropolu Nahçıvan da, Sadrak İlçesi nde, Kerki Şehri nin Tejkar Dağı nın zirvesinde yer almış. V. H. Aliyev tarafından 1977 yılında, burada incelemeler yapılmıştır. O, buranın tarihini M. Ö. 3. Binyıl ın sonları ve I. Binyıl olarak düşünmektedir 283. Buradaki sur duvarları harçsız taş döşeli olarak kaba taşlardan yapılmıştır. Yüzey buluntuları, monokrom boya bezemeli kırmızı astarlı çanak çömlek parçaları, taş aletlerden oluşmaktadır. Bunlar Orta Tunç Çağı na tarihlendirilmektedir 284. Kerki Nekropolü, Höyüğün yakınlığında yer almış ve taş sandık biçimli mezarlardan oluşmaktadır. Mezarlar dikey biçimde yerleştirilmiş büyük taşlar ve onların üzerinde yer alan kapak sal taşlarından oluşmaktadır. Bazı mezarların çevresinde kromlak yapılmıştır yılında bazı tahrip olmuş mezarların eşyası, Nahçıvan Devleti, Tarih Müzesi ne getirilmiştir. Bunlar monokrom kaselerdir c. 2. Kızılvank Höyüğü ve Mezarlıkları Kızılvank Höyüğü ve mezarlıkları, Nahçıvan Kenti nin 18 km. güneyinde Babek İlçesi ne bağlı Tazekend Köyü nün yakınında yer almış. Aras Irmağı nın doğusunda bulunan Kızılvank Höyüğü, konglemeradan oluşan bir kayalığın üzerindedir. Arazinin renginden dolayı halk buraya Kızıl Burun ya da Kızıl Boğaz adını vermektedir. Üzerinde ise höyüğe adını veren Kızılvank Kilisesi bulunmaktadır. Höyüğün batısında verimli topraklar uzanmaktadır. Güney-batı yönünde ise Aras Irmağı bulunmaktadır yılında halkın yaptığı kaçak kazılarla bulunan Kızılvank Nekropolü nün, höyüğün eteklerinden Aras Irmağı na kadar yayıldığı anlaşılmaktadır. Ortaçağ kalıntılarının yanı sıra, Üzerinden geçirilen Nahçıvan-Culfa tren yolu da, mezarların büyük ölçüde tahrip olmasına yol açmıştır. İlk kaçak kazılar 283 Seyidov 2003: Baxşəliyev 2006: a. g. e Belli ve Bahşaliyev 2001:

78 sırasında mezarlardan boya bezemeli çanak çömlekler ile bronz eşya ve silahlarla kadın takılarının ele geçirilmesi mezarlık alanının yağmalanmasına neden olmuştur. Olayı öğrenen N. V. Fiyodorov yağmayı durdurmuş ve ele geçirilen boya bezemeli çanak çömleklerin bir kısmını Moskova daki İmparatorluk Arkeoloji Komisyonu na göndermiştir yılında da kazıya başlayan N.V. Fiyodorov, boya bezemeli kaplar ortaya çıkarmıştır 287. Orta ve Geç Tunç Dönemi ne ait tabakaların 2 m. kalınlığında olduğu anlaşılmıştır. Yerleşim merkezinin kuzey ve kuzeydoğu eteklerinde ise nekropol alanı bulunmaktadır 288. Buradaki mezarlar, mimari yönden Şahtahtı sandık mezarlarından farklı değildir, ancak gömü geleneği yönünden oldukça farklıdır. Mezarlarda birden fazla gömünün yapılması karakteristiktir. İskeletler genellikle hoker biçiminde bulunmakla birlikte, belirli bir yön kaygısının olmadığı anlaşılmaktadır. İskeletlerin karışık olarak bulunması, bunların aile mezarı olduğunu ve yeni gömü işlemi sırasında eski iskeletlerin arkaya doğru itildiğini göstermektedir. Mezarlardan Orta Tunç ve Erken Demir Çağı na ait monokrom ve polikrom boya bezemeli çeşitli çanak çömlek türleri ortaya çıkarılmıştır 289. Bu mezarlardaki çanak çömlekler kırmızı ve bazen gri rengindedir. Bazı kırmızı kaplar monokrom ve polikrom olarak bezelidir. V. H. Aliyev bu mezarlığı M. Ö yy. tarihlendirmektedir 290. B. Kuftin Kızılvank, Tunç Çağı seramiğini iki evreye ayırmaktadır; Kızılvank I, stil olarak Haftvantepe VI B Erken evresiyle ve Kızılvank II, Haftvantepe VI B Geç evresiyle çağdaştır 291. Çanak çömlek: Çanak çömlekler, fincan, çaydanlık, vazo ve kazan biçiminde, bazen açık zemin üzerinde siyah, kırmızı ve kahverengiyle bezelidir. Bezemeler, spiral, düz çizgiler, üçgenler ve daireler olarak yapılmıştır a. g. e. : a. g. e. : Belli ve Bahşaliyev 2001: Baxşəliyev 2006: Edwards 1981:

79 6. c. 3. Kükü Höyüğü ve Nekropolu Kükü Şehri nin girişinde, Kükü Çayı nın sağ kıyısında yer almış. Burada 1986 yılında V. B. Bahşaliyev ve N. Novruzlu ve A. G. Seyidov tarafından incelemeler yapılmıştır. Burası, iki at nalı biçiminde tepeden oluşmaktadır. Burada taş yığını izleri görülmektedir. Burada taş temel izleri bulunmuştur 293. Buluntular arasında kırmızı ve bej çanak çömlek parçaları ve taş aletler görülmektedir 294. Seramikler kase ve çömlek biçiminde, bazen perdah bezeli olarak bulunmuşlardır 295. Nekropol, Kükü Şehri nin içinde ve yerleşim yerinin kuzeydoğusunda yer almış. Buradaki mezarlar Kurgan biçiminde yapılmıştır. Gömü kısmı basit çukur biçimindedir ve mezarın üzerinde bir ince kül örtüsü yer alır. Bu mezarlarda insan gömüsü bulunmamıştır. Kükü Nekropolü M. Ö. 3. Binyıl ın sonları ve M. Ö. 2. Binyıl ın başlarına tarihlenmektedir c. 4. I. Kültepe Höyüğü 297 I. Kültepe Höyüğü, Nahçıvan Kenti nin 10 km. kuzeydoğusunda, Babek İlçesi ne bağlı Kültepe Köyü nün içinde bulunmaktadır. Nahçıvan Çayı nın 1 km. doğusunda bulunan I. Kültepe Höyüğü nün oldukça elverişli bir coğrafi konuma sahip olduğu görülmektedir. Yaklaşık olarak m. büyüklüğünde ve ortalama 20 m. yüksekliğinde bulunan höyüğün deniz seviyesinden yüksekliği 920 metredir. Höyüğün kuzey kısmı aşırı bir şekilde tahrip edildiği görülmektedir 298. Höyük te yapılan kazılarda, Kalkolitik Çağ dan Erken Demir Çağı na kadar kültür tabakaları ortaya çıkarılmıştır. Erken Tunç Çağı tabakasının hemen üzerinde 292 Kushnareva 1997: Baxşəliyev 2006: a. g. e. : Seyidov 2003: Baxşəliyev 2006: Bu höyüğün tanımında, orijinal kaynakların elde olmasından dolayı, O. Belli ve V. B. Bahşaliyev in 2001, Nahçıvan Bölgesi nde Orta ve Son Tunç Çağı Boya Bezemeli çanak çömlek kültürü kitabından alınmıştır. 298 Belli ve Bahşaliyev 2001:

80 yer alan Orta ve Son Tunç Çağı tabakası, 2 m. kalınlığındadır. Mimari kalıntıların büyük bir kısmının, aşırı bir şekilde tahrip olduğu görülmüştür 299. Kazı sırasında çeşitli eserlerin yanı sıra, gri ve kiremit renkli çanak çömlek parçaları da ortaya çıkarılmıştır. Kiremit renkli ve boya bezemeli çanak çömlek parçaları, büyük çoğunluğu oluşturmaktadır. Orta ve Son Tunç Çağı tabakasından ele geçen boya bezemeli çanak çömlekler, O. H. Habibullayev tarafından üç gruba ayrılmıştır. Birinci grubu monokrom boyalılar, ikinci grubu polikrom boyalılar, üçüncü grubu da monokrom ve polikrom boyalılar oluşturmaktadır. Üçüncü grup boyalı çanakların bir kısmı, çaydanlık türü kaplardan oluşmaktadır. Orta ve Son Tunç Çağı tabakasının hemen üzerinde yer alan ve 1,5-2,5 m. arasında bir kalınlığa sahip olan Erken Demir Çağı tabakası, küçük bir alanı kapsamaktadır. Bu tabakada O. H. Habibullayev tarafından dördüncü gruba katılan bej zemin üzerine enli kırmızı renkli hatlarla bezemeli olan çanak çömlek parçaları bulunmuştur. Bu tabakadan ayrıca Erken Demir Çağı na özgü çizgi ve yiv bezemeli çanak çömlekler, çaydanlık türü kaplar, Hocalı-Gedebey Kültürü için karakteristik olan yuvarlak kabartmalı gri renkli çanak çömlek parçaları da ortaya çıkarılmıştır c. 5. II. Kültepe Höyüğü 301 Nahçıvan Kenti nin 10 km. ve I. Kültepe Höyüğü nün de 5 km. kuzeyinde bulunan II. Kültepe Höyüğü, yaklaşık olarak 3 hektarlık bir alana yayılmaktadır. Deniz seviyesinden 1100 m. yüksekliğinde olan höyük, Cehri Çayı ile Nahçıvan Çayı nın birleştiği yerin hemen kuzeyinde yer almış. Höyüğe en yakın yerleşim merkezi 1 km. güneyde bulunan Uzunbaba Köyü dür. 1,5-2 km. kuzeybatıda ise Didivar Köyü yer almış 302. Höyük te yılları arasında O. H. Habibullayev ve V. H. Aliyev başkanlığında geniş çaplı kazılar yapılmıştır. Erken Tunç Çağı tabakasının hemen 299 a. g. e. : Belli ve Bahşaliyev 2001: Bu höyüğün tanımında, orijinal kaynakların elde olmasından dolayı, O. Belli ve V. B. Bahşaliyev in 2001, Nahçıvan Bölgesi nde Orta ve Son Tunç Çağı Boya Bezemeli çanak çömlek kültürü kitabından alınmıştır. 302 a. g. e. :

81 üzerinde bulunan Orta Tunç Çağı tabakası 4,5 m. kalınlığındadır. Kazılar sırasında bu döneme ilişkin dört yapı katının varlığı ortaya çıkarılmıştır. Yapılan kazı çalışmalarında, M.Ö. 2. Binyıl ı başlarında çevresi duvarla çevrili olan bir içkale de ortaya çıkarılmıştır 303. İçkale, Orta Tunç Çağı nda Kültepe nin aynı zamanda önemli bir yönetim merkezi olduğunu da göstermektedir. Kale duvarları çay yatağından elde edilen iri çakıl taşlarının çamurla örülmesiyle yapılmıştır. Kapı ve kuleleri oluşturan duvarlar ise, dış yüzleri kabaca düzeltilen kalker taşlar ve kerpiç bloklarla yapılmıştır. İkinci yapı katında kale duvarı boyunca taş döşemeli sokağın bir kısmı ortaya çıkarılmıştır. Genellikle kare planlı olan konutların duvarlarında, çay yatağından elde edilen işlenmemiş taşlar ile kerpiç bloklar kullanılmıştır. Elitlerin yaşadığı özenli ve sağlam yapılmış konutlar, küçük sokaklarla adacıklara ayrılmıştır 304. II. Kültepe Höyüğü nde yapılan kazı çalışmaları, tüccar ve sanatçıların içkalenin dışında yaşadıklarını ortaya koymuştur. Ayrıca kazılar sırasında zanaatçıların yaşadıkları mahallede çömlekçi atölyesi ve seramik fırınlarının kalıntıları bulunmuştur. Çömlekçi atölyesi ve seramik fırınlarının içinde ve çevresinde çok sayıda perdahlı, baskı bezemeli, monokrom ve polikrom boyalı çanak çömlek parçalarına da rastlanılmıştır 305. Çanak çömlek: II. Kültepe kazı buluntuları arasında büyük çoğunluğu oluşturan çanak çömlekler, iki gruba ayrılmaktadır. Birinci grupta, bazıları baskı bezemeli olan siyah ve gri renkli çanak çömlek parçaları, ikinci grupta ise kırmızı renkli mallar bulunmaktadır, ikinci gruptaki çanak çömleklerin küçük bir kısmını bezemesiz, büyük bir kısmını ise boya bezemeliler oluşturmaktadır. II. Kültepe Höyüğü nün Geç Tunç ve Erken Demir Çağı için ayırıcı olan bej zemin üzerine kırmızı renkli, enli hatlarla bezemeli olan çanak çömlek parçaları, çizgi ve yiv bezemeli gri seramikler, çaydanlık türü kaplar, Hocalı-Gedebey Kültürü için karakteristik olan yuvarlak kabartmalı çömlekler ortaya çıkarılmıştır a. g. e. : a. g. e. : a. g. e. : a. g. e. :

82 6. c. 6. Nehecir Yerleşimi ve Mezarlığı Nehecir yerleşimi, Nahçıvan Kenti nin 30 km. kuzeydoğusunda, Nehecir adile ünlü olan arazide, Nehecir Dağı nın güney eteğinde yer almış. Yerleşim yeri 1966 yılında O. H. Habibullayev ve V. H. Aliyev tarafından incelenmiş ve 2002 yılında A. G. Seyidov ve V. B. Bahşaliyev başkanlığında burada kazılar yapılmış 307. Buradaki yüzey buluntular arasında Orta Tunç Çağı na ait bej ve kırmızı çanak çömlek parçaları ve boya bezemeli çanak çömlek parçaları görülür. Erozyon nedeniyle boya bezemeli çanak çömlekler, mimari izleri ve kemik parçaları yüzeyde görülmektedir 308. Bulunan çanak çömlek parçaları pembe, gri renkte ve biçim olarak kazan, kase ve kısa boyunlu çömleklerden oluşmaktadır. Bazıları üzerinde siyah renkte geometrik bezemeler bulunur 309. Nehecir mezarlığı ise Höyüğün doğusunda bulunmaktadır. Kuzeyden Nehecir dağına, batıdan höyüğe ve doğudan şose yola sınırlıdır. Mezarlar 9-11 m. çapındadır. Mezarlar basit, oval çukur biçimindedir. Mezarlardan monokrom küpler ve kaseler ele geçmiştir. Ayrıca baskı bezemeli çanak çömleklerde mevcuttur c. 7. Şahtahtı Kalesi ve Mezarlığı (Gavur Kale) Şahtahtı Kalesi ve Mezarlığı, Nahçıvan Kenti nin 42 km. kuzeybatısında ve Şerur İlçesi sınırları içinde yer alır. Şahtahtı yerleşim merkezi, nekropol ve kale olmak üzere ikiye ayrılmaktadır. Kuzey-güney doğrultusunda uzanan kale, yaklaşık 2 hektarlık bir alana yayılmaktadır. Güneyde İran ve batısındaki Aras Irmağı ile geniş 307 Seyidov 2003: Baxşəliyev 2006: Seyidov ve Baxşəliyev 2002: Baxşəliyev 2006:

83 ve bereketli ovanın kuzeydoğusunda bulunan Şahtahtı, oldukça stratejik bir konuma sahiptir. Yöre halkı burayı Gavur Kale olarak adlandırmaktadır yılında burada A. K. Alakbarov kazı yapmıştır 312. Buradaki Geç Tunç Çağı ve Erken Demir Çağı dönemlerine ait buluntular daha iyi korunmuştur. Bunlar Orta Tunç Çağı kültür katları üzerinde hiç bir boşluk olmadan yer almışlardır 313. Bu evrede Gri seramikler çoğunluktadır. Bazı kaplarda Hocalı-Gedebey Kültürü ne karakterize olan ayaklar ve gövdeler bulunmaktadır 314. Mezarlıkların ve modern Şahtahtı yerleşim merkezinin batısında kale bulunmaktadır. Kale, batısından geçen yol ile doğudaki mezarlık alanı arasında, fazla yüksek olmayan bir tepe üzerinde yer almış. Orta Tunç Çağı nda kalenin çevresi genellikle dikdörtgen biçimli kalker taşlardan yapılan bir surla çevrilmiştir. Taşlar arasında birleştirici malzeme olarak çamur kullanılmıştır. Kale duvarlarında yan işlenmiş taşlar, halk tarafından yeni yapılan konutlarda kullanılmak üzere sökülmüştür. Oysa kale duvarlarının yapım tekniği ve planı, Orta Tunç Çağı mimarisi için çok büyük bir öneme sahiptir. Duvarlarda kullanılan kalker bloklar, Şahtahtı yerleşim merkezlerinin yakın çevresinde bulunan zengin kalker yataklarından elde edilmiştir 315. Çok geniş bir alana yayılan Şahtahtı mezarlıkları, iki bölümden oluşmaktadır. Kalenin kuzeydoğusundaki mezarlık alanı, yaklaşık 5 hektarlık bir alanı kaplamaktadır. Buradaki mezarlar, genellikle dikdörtgen planlı taş sandık türündedir ve üzerleri taş ve topraktan oluşan bir yığma tepeye dönüştürülmüştür. Bu görünümleriyle küçük bir Kurgan a benzemektedir. Ancak yığma tepeler oldukça alçaktır ve erozyondan dolayı zorlukla seçilmektedir. Bazı sandık mezarların çevresi ise daire veya elips biçimli taşlarla, yani bir kromlek ile çevrilmiştir. Bazı mezarların üzerinde kapak taşlarına rastlanılmamıştır. Mezarlarda ve mezarların çevresindeki kromleklerde kullanılan yan işlenmiş büyük taşlar, yine yakın çevredeki kalker yataklarından elde edilmiştir. Taş sandık mezarlara cesetler çoğunlukla yakılmıştır. 311 Belli ve Bahşaliyev 2001: Seyidov 2003: Baxşəliyev 2006: a. g. e. : Belli ve Bahşaliyev 2001:

84 İnsan iskeletlerine ise hiç rastlanılmamıştır. Kazılar sırasında oldukça zengin bir şekilde monokrom ve polikrom boyalı çanak çömlekler ortaya çıkarılmıştır. Boya bezemeli kapların büyük bir kısmı ise, tahrip edilmiş mezarlardan ele geçirilmiştir 316. Kalenin güneybatısında yer alan ikinci mezarlık alanı da yaklaşık 3 hektarlık bir alana yayılmaktadır. Buradaki mezarlar da insanlar tarafından aşırı bir şekilde tahrip edilmiştir. Mezarların büyük çoğunluğunu yine taş sandık türü mezarlar oluşturmaktadır. Güneydoğudaki mezarlarda olduğu gibi, buradaki mezarlarda da insan iskeletine hiç rastlanılmamıştır. Mezarlara armağan olarak bırakılan boya bezemeli kapların büyük bir kısmı Orta Tunç Çağı na aittir. Yine mezarlardan Erken Demir Çağı na ait gri renkli çanak çömlekler de ele geçmiştir 317. Mezarlarda, Geç Tunç Çağı karakteristik buluntuları olan çaydanlıklar çoğunluktadır. Bunlarla beraber Hocalı-Gedebey Kültürü ne ait tipler de görülmektedir c. 8. Şortepe Yerleşimi Nahçıvan Kenti nin 54 km. kuzeybatısındaki Şortepe höyüğü, Şerur İlçesi sınırları içerisinde yer alır. İbadullah Belediyesi ne bağlı Kışlakabbas Köyü nün hemen kuzeydoğu eteğinde bulunan höyüğün deniz seviyesinden yüksekliği 1000 metredir. Höyüğün kenarından toprak bir kanal geçmektedir 319. Höyük oval biçiminde ve yüksekliği 1,5-2 m. ve çapı 1500 m 2. dir. Höyük te 1936 yılında A. K. Alakbarov kazı yapmıştır. Bu kazılar 3 m. derinliğine kadar sürmüştür yılında bu incelemelerin devamı A. G. Seyidov ve V. H. Aliyev tarafından sürdürülmüştür 320. Kazılarda Erken Tunç Çağı, Orta Tunç Çağı ve Geç Tunç Çağı malzemeleri bulunmuştur. Orta Tunç Çağı na ait kaplar basit ve boya bezemeli olarak bulunmuşlar Belli ve Bahşaliyev 2001: a. g. e. : Baxşəliyev 2006: Belli ve Bahşaliyev 2001: Seyidov 2003: Baxşəliyev 2006:

85 Mezarlık höyüğün güneybatısında yer almış ve 1939 yılında tesadüf eseri bulunmuştur. Mezarlıktaki çanak çömlekler, II. Kültepe ve Şahtahtı yerleşim merkezlerindeki çanak çömlek buluntularına benzemektedir. O. H. Habibillayev mezarlık için M. Ö yy. tarihini önermektedir yılında bir kanal inşaatı sırasında mezarların büyük bir kısmı tahrip edilmiştir. Ne yazık ki bulunan mezarların mimari özellikleri ve gömü biçimi hakkında fazla bir bilgi yoktur. Mezarlardan ele geçirilen çok sayıdaki monokrom boya bezemeli kaplar, günümüzde Nahçıvan Tarih Müzesi nde sergilenmektedir c. 9. Yaycı Yerleşimi Yaycı Yerleşimi, Şerur İlçesi nde, Aşağı Yaycı Şehri nin yakınlığında yer almış yılında baraj inşaatı sırasında tahrip olmuş. Mezarların incelenmediğinden, mezar ve gömü biçimleri belli değildir. Olasılıkla üzerlerinde yüksekliği 1 m. ye varan tepecikler olan taş sandık biçimi mezarlardır 324. Burada monokrom boya bezemeli çanak çömlekler bulunmuştur 325. Boya bezemeli çanak çömleklerin bezemeleri kafes ve eğimli çizgiler ve ağız kenarından sarkan üçgenlerden oluşmaktadır. Bu bezemeler Tazekend alt seramik gelenek bölgesi çanak çömlek bezemelerine benzemektedirler a. g. e. : Belli ve Bahşaliyev 2001: Baxşəliyev 2006: a. g. e. :138. Kuliev 2012: Kuliev 2012:

86 6. d. Ermenistan yerleşim merkezleri 6. d. 1. Ariç Yerleşimi ve Nekropolü 327 Ariç Yerleşimi ve Nekropolü Ermenistan da Şirak Platosu nda yer almış. T. S. Khaçatriyan tarafından kazılan Höyük, yakınındaki 3 hektarlık bir alanı kaplayan mezarlıktan oluşur. Ariç yerleşimi Erken Transkafkasya Dönemi (Eski Tunç Çağı) ve Orta Tunç Çağı na aittir 328. Erken Transkafkasya Dönemi nin üzerinde yer alan Orta Tunç Çağı buluntuları kiklopien teknikte örülen bir duvarın içine açılan 3 terastan oluşmaktadır. Tabakalaşma saptanamayan bu açmalarda herhangi bir mimari kalıntıya rastlanmamış, buluntu açısından da yalnızca çanak çömlek parçaları ele geçmiştir. Ariç mezarlığı M. Ö. 2. Binyıl ın ilk yarısı içine tarihlenirse de boyalı çanak çömleklerin bulunduğu mezarlar için M. Ö yüzyıllar kabul edilir 329. Yerleşimin hemen yakınındaki nekropolde kazılan 140 gömüden 85 tanesi Orta Tunç Çağı na aittir. Bu Kurganlar ın yığma tepeleri taş ve toprak ya da yalnızca taş kullanılarak yapılmıştır. Tüf ve nehir taşlarının kullanıldığı Kurganlar ın yükseklikleri m. arasında değişir. Altlarında kromlekler vardır, 48 numaralı Kurgan ın çapı 10 m., 44 numaralınınki ise 16 metredir. Yığma tepelerin altlarında genellikle toprağa açılmış çukur mezarlar bulunmaktadır. Bu Kurganlar genellikle tek kişilik gömülere sahipken, çok ender olarak iki iskelete sahip Kurganlar (No. 12, 43, 62) da ele geçmiştir 330. Gömü hediyeleri, çoğunlukla çanak çömlek, silahlar, aletler ve mücevherlerdir. Çanak çömlekler her mezarda genellikle ikiden sekize kadar değişen sayıdadır ve duvar boyunca yerleştirilmişlerdir. Metaller ise iskeletin yanındadır. 327 Bu höyük ve nekropolun tanımında, orijinal kaynakların elde olmasından dolayı, A. Özfırat ın 2001, Doğu Anadolu Yayla Kültürleri kitabından alınmıştır. 328 Özfırat 2001: a. g. e. : a. g. e. :

87 Mezarlarda çok miktarda hayvan kemiği de vardır ve bunlara ayrıca kapların içinde de rastlanmıştır 331. Çanak çömlek: Höyükte bulunan çanak çömlekler konusunda detaylı bilgi verilmemiştir. Ancak bunların mezarlık ile aynı özelliklere sahip olduğu bildirilmektedir. Sondajlardan elde edilen parçalar monokrom boyalı parçalar ile siyah perdahlı seramiklerdir. Boyalı çanak çömlekler 14, 15, 20, 24, 29, 31, 55, 66, 102, 104 ve 108 numaralı mezarlarda ele geçmiştir 332. Nekropol den ele geçen çanak çömlekler üçe ayrılabilir. Bunlar içerisinden tek bir parça, Trialeti ve Tazekand ile Sevan-Üzerlik alt seramik gelenek bölgelerine ait monokrom boyalılar ve bunların boyasız olanları ile siyah perdahlı seramiklerdir 333. Siyah perdahlı seramikler genellikle, kazıma, damga ve tarak baskı bezemeyle yapılmış üçgenler, zikzaklar ve dalgalı hatlarla bezenmiştir 334. Bezemelerin başlıcaları: Kelebek motifleri (motif F), kafesle taralı dikdörtgenler (motif G) ve bazen bunların altına uygulanmış içi boş üçgen (motif A) dizileridir. Düz hatlardan yapılmış çeşitli geometrik motifler de sıkça kullanılmıştır d. 2. Eçmiadzin Mezarlığı 336 Eçmiadzin Nekropolü, Güneybatı Ermenistan da, Ararat Ovası ndaki Eçmiadzin in güneyinde yer alan bir mezarlıktır. Bir kısmı 1962 başlarında A. A. Martirosyan tarafından kazılmış, bir kısmı da mezar soyguncularınca tahrip edilmiş Kurganları içerir a. g. e. : a. g. e. : a. g. e. : a. g. e. : a. g. e. : Bu mezarlığın tanımında, orijinal kaynakların elde olmasından dolayı, A. Özfırat ın 2001, Doğu Anadolu Yayla Kültürleri kitabından alınmıştır. 337 Özfırat 2001:

88 Burada incelenen Orta Tunç Çağı na ait 5 Kurgan, zeminden 1 ya da 0.50 m. kadar derinlikte, toprağa açılmış oval ya da kare bir çukur (l no lu Kurgan m.; 3 no.lu Kurgan m.) ile bunları örten toprak yığınlarından oluşur. Mezar çukurlarının üzerlerinin nasıl örtüldüğü anlaşılamamıştır. Mezarlarda genellikle, hediyelerle birlikte hoker durumdaki tek kişilik gömüler vardır 338. Eçmiadzin Kurganlar ının Trialeti ve Kirovakan dakilerden daha fakir ve orta sınıfa dahil insanlara ait olduğu sanılmaktadır. A. A. Martirosyan bu Kurganları M. Ö yüzyıllar arasına yerleştirir 339. Çanak çömlek: Eçmiadzin Kurganlar ında bulunan ve tümü aynı döneme ait çanak çömlekler A. A. Martirosyan tarafından beş gruba ayrılarak incelenmiştir 340 : Birinci grubu, kiremit astar üzerine siyah boyalı çömlekler; ikinci grubu ise aynı türün astarı biraz daha kaliteli olan örnekleri oluşturmaktadır. Üçüncü gruba, yuvarlak gövdeli ve içe çekik ağız kenarlı çanaklar girer. Kiremit astarlı bu çanakların boyasız olanlarının yanında, siyah boya ile yapılmış girdlanimsi konsentrik yarım dairelerle (motif N) bezenmiş olanları da vardır. Bu gruba siyah perdahlı ve içleri beyaz macunla doldurulmuş tarak baskı bezemeli çanaklar da dahildir. Bu sonuncu örnekler motif olarak, boya bezemelilerle aynıdır. Dördüncü grubu kalın ve düzensiz çeperli, yüzeyleri isli mutfak kapları oluşturmaktadır. Beşinci ve sonuncu grubu ise, kiremit astarlı kaba çömlek parçaları meydana getirir. İlk üç gruba giren monokrom boyalılar, dalgalı hatlarla taralı baklava ve üçgen dizileri ile dalgalı hatlardan yapılmış bantlar ve konsentrik yarım daire motifleriyle Trialeti alt seramik gelenek bölgesi özelliklerine sahiptir. 338 a. g. e. : a. g. e. : a. g. e. :

89 6. d. 3. Elar Yerleşimi ve Mezarlığı 341 Elar Yerleşimi ve Nekropolü, Ermenistan da, Erivan ın 16 km. doğusundaki Kotayk Platosu nda yer alan bir yerleşim ve nekropoldür. Köyün yakınındaki bir kayalık üzerindeki yerleşme yerinin yüksekliği m. kadardır ve 80 hektarlık bir alanı kaplamaktadır de E. Lalayan, 1929 da E. Bayburdyan ve ,1973 yıllarında da E. V. Khanzadyan tarafından kazılar yapılmıştır. Tabakalaşması şöyledir 343 : Erken Transkafkasya Dönemi. Orta Tunç Çağı. Geç Tunç Çağı. Erken Demir Çağı. Helenistik Dönem. Erken Ermeni Dönemi. Ortaçağ. Elar Nekropolü nü E. V. Khanzadyan, M. Ö. 2. Binyıl ın başı 15. yüzyıl arasına yerleştirir 344. Elar da Orta Tunç Çağı na ait tabaka açık bir şekilde tespit edilebilmiş değildir. Ne olduğu tam olarak anlaşılamayan kalın bir tabakada monokrom boyalı çanak çömlek parçaları ele geçirilmiştir. Buna karşılık yakınındaki nekropolde Erken Transkafkasya Dönemi, Geç Tunç Çağı ve Erken Demir Çağı na ait gömülerin yanısıra Orta Tunç Çağı mezarları da saptanmıştır. Yerleşim yerinde bulunan Orta Tunç Çağı çanak çömlekleri hakkında fazla bilgi yoktur Bu höyük ve mezarlığın tanımında, orijinal kaynakların elde olmasından dolayı, A. Özfırat ın 2001, Doğu Anadolu Yayla Kültürleri kitabından alınmıştır. 342 Özfırat 2001: a. g. e. : a. g. e. : a. g. e. :

90 Çanak çömlek: Nekropolde bulunan seramikler üç grup altında incelenebilir; boyalılarla aynı mala sahip olan boyasız kaplar, kazıma ve tarak baskı bezemeli siyah perdahlı seramikler ve monokrom boyalılar. Elar da Tazekand alt seramik gelenek bölgesi türü seramikler ağırlıktadır. Tazekand e ait olan çömlekler Kelebek motifleri (motif F), kafes bezemeyle taralı dörtgenler (motif G), içiçe çizgilerden yapılmış üçgenlerle (motif A) bezelidir d. 4. Garni Yerleşimi ve Mezarlığı 347 Garni Yerleşimi ve Nekropolü, Ermenistan da Azad Nehri kıyısında, Erivan ın doğusunda ki Gegan Dağı nın güneydoğu eteğinde aynı adlı köyde yer alan bir yerleşim ve mezarlıktan oluşur. Bu merkez yılları arasında E. V. Khanzadyan tarafından kazılmıştır 348. Yerleşimin tabakalaşması için kabaca şöyle bir sıralama yapılabilir 349 : Erken Transkafkasya Dönemi. Orta Tunç Çağı. Ortaçağ. E. V. Khanzadyan Garni nin Orta Tunç Çağı için herhangi bir tarih vermeksizin Trialeti ve Kirovakan ile paralel malzemeye sahip olduğunu bildirir 350. Bir savunma duvarına sahip olan ve Erken Transkafkasya Dönemi nden sonra gelen Orta Tunç Çağı buluntuları hakkında bilgi yok denecek kadar azdır. Bunlar Ortaçağ kalesinin duvarları yakınından ele geçirilmiştir. Nekropol deki Orta Tunç Çağı mezarları ise toprağa açılmış çukur şeklindedir 351. Gerek yerleşim gerekse nekropol aynı türde çanak çömleklere sahiptir. Bunlar bölgenin ortak özelliklerini gösteren Tazekand ve Sevan-Üzerlik alt seramik gelenek 346 a. g. e. : Bu höyük ve mezarlığın tanımında, orijinal kaynakların elde olmasından dolayı, A. Özfırat ın 2001, Doğu Anadolu Yayla Kültürleri kitabından alınmıştır. 348 Özfırat 2001: a. g. e. : a. g. e. : a. g. e. :

91 bölgesi monokrom boyalıları ile siyah perdahlı seramiklerdir. Siyah perdahlı seramikler tarak baskı, kazıma ve damga bezemelidir 352. Çanak çömlek: Yerleşimden elde edilen parçalar nekropolle paralel özellikler gösterir. Bunlar; kafesler, dalgalı hatlar, içiçe üçgenler (motif A), konsentrik yarım daireler (motif N) ve zikzaklar (motif I) ile bezelidir 353. Nekropolde içe çekik ağızlı derin çanaklar ile boyunlu ve yuvarlak gövdeli çömlekler ana biçimleri oluşturur. Tazekand alt seramik gelenek bölgesi nin tipik motifleri olan Kelebek motifleri, kafes taramalı dikdörtgen ve baklavalar ile alttaki sarkan motif ve yarım daire dizileri (motif N) baskın bezeme elemanlarıdır. Bu motiflerin yanısıra düz paralel çizgilerden yapılmış içiçe üçgen motifleri de vardır. Diğer bir grup, Sevan Üzerlik alt seramik gelenek bölgesi ne has özelliklere sahiptir. Bu gruba ait seramikler, düz ve dalgalı hatlar ile içleri paralel hatlarla taralı dikdörtgen dizileriyle bezenmişlerdir d. 5. Horom Kalesi Horom kalesi, Ermenistan ın kuzeybatısında, Şirak Ovası nda, Leninakan Şehri nin 15 km. güneydoğusunda yer almış. Bu kalede 1990 yılında Ermeni- Amerikan grubu kazı yapmışlar. Burası iki kale ve bir mezarlıktan oluşmaktadır. Yerleşim yeri 5 hektar, mezarlık ise 3,5 hektar çapındadır 355. Yerleşim kuzey-güney yönünde bir doğal tepede yer alır ve bir kompleks savunma sistemiyle korunmaktadır. Kuzey tepedeki savunma sistemi, dört sur duvarından oluşmaktadır. Güney tepedeki iyi korunmamış. Ön araştırmalara göre kuzey kale Erken Demir Çağı ve güney kale ise Orta ve Geç Tunç Çağı na aittir. Yeni incelemelere göre kuzey kalede Erken Tunç Çağı tabakası tespit edilmiştir a. g. e. : a. g. e. : a. g. e. : Badaljan, Smit ve Avetisyan 2003: Badaljan, Kohl, Stronach, ve Tonikjan 1994: 1. 82

92 Horom Mezarlığı ndaki mezarların çevresinde Kromlak yapılmıştır. C 14 analizlerine göre, M. Ö (Orta Tunç Çağı) tarihleri mezarlar için önerilmektedir d. 6. Keti Mezarlığı 358 Keti Nekropolü, Kuzeybatı Ermenistan da ve içinden Akhuryan Nehri nin geçtiği Şirak Platosu nda yer almış. Voskevaz Köyü yakınındaki Keti, yerleşim ve nekropolden oluşur 359. Burada, yılları arasında L. A. Petrosyan tarafından kazılar yapılmıştır. Yerleşimde yalnızca Erken Transkafkasya Dönemi ile kiklopik bir kalenin bulunduğu Erken Demir Çağı tabakalarının belirlenebilmesine karşın, yakınındaki Krot Çoger adındaki nekropolde bunlara ek olarak Orta ve Geç Tunç Çağları na ait Kurganlar ın varlığı saptanmıştır 360. Keti de yaşamın, M. Ö. 3. Binyıl dan M. Ö yüzyıllara kadar kesintisiz olarak sürdüğü belirlenmiştir. Keti, Orta Tunç Çağı Kurganları için Erken (m. Ö yy.), Geç (m. Ö yy.) ve Geçiş (m. Ö. 15. yy. ın ikinci yarısı-14. yy. ın ilk yansı) olmak üzere 3 evre kabul edilmiştir 361. Orta Tunç Çağı na ait 53 mezar kazılmıştır. Bunlar konstrüksiyon olarak üçe ayrılabilir: Kromlekli ve oval planlılar; dikdörtgen planlı çukur gömüler; taş sandıklar. Hepsi iki ya da dört taş plakayla kaplıdır 362. Çanak çömlekler genellikle mezarların duvarları boyunca yerleştirilmiştir. İskelet olan mezarlarda, başın yanında da bir kap bulunur. Tüm mezarlarda küçük ve büyük baş hayvan kemiklerine rastlanmıştır Badaljan, Kohl, Stronach, ve Tonikjan 1994: Bu mezarlığın tanımında, orijinal kaynakların elde olmasından dolayı, A. Özfırat ın 2001, Doğu Anadolu Yayla Kültürleri kitabından alınmıştır. 359 Özfırat 2001: a. g. e. : a. g. e. : a. g. e. : a. g. e. :

93 Çanak çömlek: Keti Nekropolü nde bulunan çanak çömlekler, diğer merkezler gibi siyah perdahlı düz, kazıma, stamp ve tarak baskı bezemeli seramikler ile Tazekand türü monokrom boyalılardan oluşur. Boyalıların sayısı diğer seramiklere göre çok azdır 364. Boyalı kaplar yalnızca 18 no lu mezarda ele geçirilmiştir. Alçak boyunlu, yuvarlak gövdeli çömleklerin bezemeleri Kelebek motifleri ile kafes taramalı dikdörtgenler ve üçgen dizileriyle oluşturulmuştur. Tek örnek olan çanak ise kalınca bir banttan yapılmış zikzaklar ve altındaki düz hatla süslenmiştir d. 7. Kirovakan Nekropolü 366 Kirovakan Kurganları, Kuzey Ermenistan da Kirovakan Kenti yakınında, denizden 2000 m. yükseklikteki dar bir vadide yer alır. Buradaki Kurganları 1948 yılında inşaat faaliyetleri sırasında bulunmuş ve B. B. Piotrovski tarafından kazılmıştır 367. Taştan yapılmış tepenin altındaki mezar çukuru 3 m. den daha fazla derinliğe sahiptir ve 30 m 2. lik bir alanı kaplamaktadır. Çukurun tabanı üzerinde halı kalıntıları tespit edilmiştir. Ayrıca burada, üzerinde yakılmış bir cesede ait küller ortaya çıkartılmıştır. Bu nedenle Kurgan da kremasyon gömü geleneğinin varlığı kabul edilmektedir 368. Orta Tunç Çağı nın geç evresine ait olan Kirovakan Kurganları nın tarihi için genel bir görüş birliği vardır. Kirovakan Kurganları, Trialeti III. grup ile zaman olarak çağdaştır 369. Çanak çömlek: Kirovakan çanak çömlekleri başlıca iki ana gruba ayrılır. Bunlardan ilki, siyah ve kahverengi perdahlı seramiklerdir. Çömlekler, içi tarak baskı veya dairelerle doldurulmuş, zikzak (motif I) ve düz bantlar (motif K), sarkan 364 a. g. e. : a. g. e. : Bu mezarlığın tanımında, orijinal kaynakların elde olmasından dolayı, A. Özfırat ın 2001, Doğu Anadolu Yayla Kültürleri kitabından alınmıştır. 367 Özfırat 2001: a. g. e. : a. g. e. :

94 üçgenler (motif B), dikey kazıma hatlar ve kabartma yumrularla bezenmiştir. Derin çanaklar ise yivler ve yatay bantlar arasındaki yumrularla bezelidir 370. İkinci grubu, monokrom boyalılar meydana getirmektedir. Bunlardan yayınlanmış olanı yüksek boyunlu, yumurta gövdeli boyunlu bir çömlektir d. 8. Lçaşen Nekropolü 372 Lçaşen Nekropolü, Ermenistan da, denizden 1900 m. yüksekliğindeki Sevan Gölü nün kuzeybatı kıyısındaki çıplak yaylalar üzerinde yer alır. Sularını Sevan Gölü nden alan Kazdan Irmağı üzerinde yapılan bir hidroelektrik projesi nedeniyle çekilen göl suları sonucunda, Lçaşen Köyü yakınındaki tepelerin üzerindeki nekropol ortaya çıkmıştır yılları arasında, Ermenistan Bilimler Akademisi Tarih Müzesi adına A. O. Mnatsakanyan tarafından özellikle mezarlık alanında kazılar yapılmıştır. Asıl çalışmalar nekropol alanında gerçekleştirilmiş ve 9 tanesi kazılan toplam 18 Kurgan ve 200 ü aşkın mezar keşfedilmiştir. Bunlar M. Ö. 3. Binyıl dan başlayıp, Geç Tunç Çağı nda sona eren toplam dört gruba ayrılır 374. İkinci gruba giren ve Orta Tunç Çağı na ait Kurganlar toprağa kazılmış kare ya da yuvarlak bir mezar çukuru ile bunun üzerine yığılmış tepeler şeklindedir. İçlerinde insan iskeletlerine rastlanmaması nedeniyle kremasyonun varlığı düşünülür. Buna karşılık çukurlara öküz kafaları ile büyük baş hayvanlar bırakıldığı, ele geçen iskeletlerden anlaşılmaktadır. Bu gruptaki mezarlarda hediye olarak, çanak çömleklerin yanında, tunçtan yassı hançerler ve spiral şeklinde bilezikler bulunmuştur. İkinci grup mezarlardaki kapların karakteristik özelliği, kiremit astar üzerine siyah boya ile yapılmış bezemeleridir a. g. e. : a. g. e. : Bu mezarlığın tanımında, orijinal kaynakların elde olmasından dolayı, A. Özfırat ın 2001, Doğu Anadolu Yayla Kültürleri kitabından alınmıştır. 373 Özfırat 2001: a. g. e. : a. g. e. :

95 Çanak çömlek: Sevan-Üzerlik alt seramik gelenek bölgesi için tipik olan ve 6 no lu Kurgan da bulunan kapların biçimleri içe çekik ağızlı ve yuvarlak gövdeli çanaklar, alçak boyunlu ve uzunca yuvarlak gövdeli çömlekler ile kulplu çömlektir. Hepsi tekdüze bezemeli, paralel hatlarla taralı dikdörtgen dizileri ile düz ve dalgalı hat gruplarıyla süslenmişlerdir. Kulplu çömleğin bezemesi boynundaki zikzak bantların altındaki üçgen çizgilerle daha farklıdır 376. Daha sonra kazıldığı bildirilen mezarlardan 50 no lu mezardan iki monokrom boyalı çömlek ele geçirilmiştir. Bunlardan biri Sevan-Üzerlik alt seramik gelenek bölgesine aittir ve zikzak hatlarla bezenmeiştir. Tazekand alt seramik gelenek bölgesine ait olan diğeri ise içi boş üçgen ve altındaki sarkan motif dizisiyle bezelidir. Kalanları siyah perdahlı mala sahip çanak çömlekler oluşturur. Lçaşen mezarlarında ayrıca kaba mutfak kapları da ele geçmiştir d. 9. Metsamor Yerleşimi ve Nekropolü 378 Metsamor Yerleşimi ve Nekropolü, Ermenistan da, Erivan ın 35 km. güneyindeki bereketli Ararat Vadisi nin ortasında ve Metsamor Çayı nın kaynakları yakınındaki bir kayalık üzerinde yer alan yerleşim ve mezarlıktan oluşur yılında L. Barsegyan, nekropol alanında küçük çaplı, 1965 den beri de yerleşim ve nekropol alanlarında E. V. Khanzadyan tarafından geniş çaplı kazılar yapılmaktadır 380. Savunma duvarlarına sahip yerleşme yeri 30 hektar kadar bir alana yayılır ve burada yaşam M. Ö. 4. Binyıl ın ikinci yarısından 7. yüzyıla değin sürmüştür. M. Ö. 2. Binyıl ın başından beri kullanılmış olan ve 100 hektarlık bir alanı kaplayan mezarlık ise kuzey ve doğusunda yer almış a. g. e. : a. g. e. : Bu yerleşim ve mezarlığın tanımında, orijinal kaynakların elde olmasından dolayı, A. Özfırat ın 2001, Doğu Anadolu Yayla Kültürleri kitabından alınmıştır. 379 Özfırat 2001: a. g. e. : a. g. e. :

96 Metsamor un stratigrafisi 100 m 2, genişliğinde ve derinliği 6 m. yi bulan bir açmada belirlenmiş olup, şöyledir 382 : I. Erken Transkafkasya Dönemi. II. Orta Tunç Çağ: beş evreli. III. Geç Tunç Çağı-Erken Demir Çağı: iki evreli. IV. Urartu. V. Ortaçağ. Metsamor yerleşiminin II. tabakası için M. Ö yüzyıllar, nekropoldeki Orta Tunç Çağı Kurganları içinse M. Ö yüzyıllar arası kabul edilir. En altta ve kalınlığı 2 m. yi bulan Erken Transkafkasya Dönemi tabakasının üzerinde Orta Tunç Çağı na ait II. tabaka yer almış. II. tabaka beş evreye ayrılmakla birlikte, bunlarla ilgili esaslı bir mimari kalıntı saptanabilmiş değildir 383. Nekropol alanında Orta Tunç Çağı ndan Demir Çağı nın ortalarına kadar devam eden, 7 tanesi Orta Tunç Çağı na ait 115 mezar ve 16 Kurgan kazılmıştır. Orta Tunç Çağı gömüleri kromlekler ile çevrili, üzerindeki yığma tepeleri taş ve topraktan yapılmış olan küçük Kurganlardan oluşmaktadır. Merkezlerinde yer alan mezarların çoğu basit toprak mezarlardır. Mezarlar ortak özelliklere sahiptir. Doğubatı yönündedirler, duvarlar taştan, tavan ve taban ahşaptandır. Özensiz taşlardan örülen duvarlara sahip bu mezarlar, dikdörtgenimsi planlıdırlar 384. Çanak çömlek: Metsamor un II. tabakasında ve nekropol alanındaki mezarlarda bulunan çanak çömlekler siyah perdahlı seramikler ve monokrom boyalılar olmak üzere ikiye ayrılır 385. İlk grubu grimsi ve kahverengi hamurlu, parlak siyah perdahlı seramikler oluşturur. Ender olarak açkısız olan bu kaplar çoğunlukla tarak baskı bezemelidir, motifler arasında üçgenler, dalgalı ya da düz hatlar yoğun bir kullanım görmüştür. 382 a. g. e. : a. g. e. : a. g. e. : a. g. e. :

97 Bazen içleri beyaz macunla doldurulmuş olan kaplara rastlanmıştır, bu bezeme anlayışı aslında Son Tunç Çağı nın özelliği olduğundan Metsamor un tarihlemesi için bu kaplar önemlidir. Boyalılarda hem Sevan-Üzerlik hem de Tazekand alt seramik gelenek bölgesi seramikleri karşımıza çıkar. Ancak Tazekand boyalıları özellikle mezarlıkta çok daha fazla sayıdadır. Sevan-Üzerlik parçaları alışılmış şekilde içi dalgalı hatlarla taralı dikdörtgen dizileri ile düz ve zikzak ince bantlarla bezelidir 386. Sayıca çok daha fazla olan Tazekand boyalıları ise ağız kenarının altı yivli derin çanaklarla alçak boyunlu ya da boyunsuz ve şişkin karınlı çömleklerden oluşur. İçlerine daha çok içi boş ya da dolu Kelebek motifi ile yatay ve dikey çizgi dizilerinden oluşmuş dikdörtgenlerin yerleştirildiği frizler çoğu kez buradan sarkan motiflerle sonuçlandırılmıştır d. 10. Mukhannattepe Höyüğü 388 Mukhannattepe Höyüğü, Ermenistan da Erivan yakınında, yılları arasında E. Bayburdyan tarafından kazılmış bir höyüktür 389. Tabakalaşması şöyle sıralanabilir 390 : Erken Transkafkasya Dönemi. Orta Tunç Çağı. Son Tunç Çağı. Erken Demir Çağı. Helenistik Dönem. Sağlam bir tabakalaşma olmasa da höyükten bulunmuş Orta Tunç Çağı parçalarının M. Ö yüzyıllar arasına tarihlenebileceği düşünülmektedir a. g. e. : a. g. e. : Bu höyüğün tanımında, orijinal kaynakların elde olmasından dolayı, A. Özfırat ın 2001, Doğu Anadolu Yayla Kültürleri kitabından alınmıştır. 389 Özfırat 2001: a. g. e. :

98 Mukhannattepe nin Orta Tunç Çağı tabakasında siyah perdahlı, kazıma ve damga bezemeli kaplarla birlikte monokrom boyalı parçalar da bulunmuştur 392. Söz konusu parçalar bezeme stili açısından çeşitlilik gösterir. Dalgalı ve düz hatlar, kafes motifi ve kafes taramalı ya da tamamen doldurulmuş üçgenler (motif A), kalın çizgilerden yapılmış zikzak hat grupları (motif I), içiçe kalınca çizgilerden yapılmış üçgenler (mofif A) ve sarkan motifler belli başlı elemanları oluşturur. Bezemelerde Tazekand ve Sevan-Üzerlik alt seramik gelenek bölgelerinin motifleri görülür d. 11. Tazekand Mezarlığı 394 Tazekand Nekropolü, Ermenistan da, Erivan ın 12 km. güneyinde ki Sevan Gölü ne doğru uzanan yol üzerinde ve Razdan Irmağı nın oldukça engebeli sağ kıyısındadır. Tazekand Köyü nün 1 km. kadar kuzeybatısında taş Kurganlar dan oluşan bir nekropoldür 395. Nekropol 3 kez kazılmıştır: Bunlardan, 1896 da komutan P. V. Charkovsky nin incelediği 22 Kurgan ve 1903 de de din adamı M. Zaharyants ın incelediği 17 Kurgan hakkında fazla bilgi yoktur. Gayet sistemsiz olan bu ilk kazılardan sonra daha düzenli bir çalışma 1904 te E. Resler tarafından gerçekleştirilmiştir te bu kazı yerinde B. B. Piotrovski nin yüzey araştırma yapması ve malzemeyi çalışmasıyla bilgiler daha anlaşılabilir hale gelmiştir. Bu mezarlıktaki Kurganlar için K. K. Kuşnareva M. Ö. 2. Binyıl ın ilk yarısını kabul eder 396. K. K. Kuşnareva tarafından değerlendirilen ve Orta Tunç Çağı Kurganlar ını içeren bu kazıların sonuçları şöyle özetlenebilir: Mezarlar çok büyük olmayan taş Kurganlardan oluşur. Yığma tepelerin altlarında, bazen yanları tüf plakalarla kaplı çukur mezarlar vardır. Hepsi hemen hemen aynı özelliklere sahip olan mezar 391 a. g. e. : a. g. e. : a. g. e. : Bu mezarlığın tanımında, orijinal kaynakların elde olmasından dolayı, A. Özfırat ın 2001, Doğu Anadolu Yayla Kültürleri kitabından alınmıştır. 395 Özfırat 2001: a. g. e. :

99 çukurlarının üzeri, sayıları üç-beş arasında değişen tüf plakalarla, bazen de tek bir taş plakayla örtülmüştür (No. 13). Toprağa açılmış mezar çukurlarının alt kısmı Verin- Naver gibi tüf kayaya oyulmuştur. Tazekand Kurganlar ında çanak çömlekler dışında pek fazla buluntu ele geçmemiştir. Ancak bu durum mezarlardaki buluntu sayısının azlığından değil sistemsiz kazılar nedeniyledir 397. Çanak çömlek: Kurganlardan ele geçen kaplar siyah perdahlı ve monokrom boyalıdır. Boyalı olanlar doğal olarak adını verdiği seramik geleneği oldukça iyi temsil ederler. Biçimler kısa boyunlu, yuvarlak ve şişkin karınlı çömleklerle, içe çekik ağızlı, yuvarlak gövdeli çanaklardır 398. Bezemelerin en önemli elemanları Kelebek motifleri (motif F), kafes bezemeler ve en altta yer alan sarkan motif dizileridir. Bunların dışında, içiçe düz hatlarla yapılmış üçgen (motif A) ve dikdörtgenler (motif G), dalgalı hatlar (motif L), içi kafesle doldurulmuş bantlardan (motif K) yapılmış baklava dizisi görülür d. 12. Verin-Naver Mezarlığı 400 Verin-Naver Nekropolü, Ermenistan da, Aragats Dağı nın eteğindeki Aştarak Bölgesi nde yer alır de bulunan ve bir yıl sonra (1976) Erivan Devlet Üniversitesi nden A. E. Simonyan ın başkanlığında kazılar yapılan büyük nekropoldür. 100 hektarlık bir alanı kaplayan mezarlık alanında 300 Kurgan belirlenmiştir 401. Kazılmış olan taş ve toprak karışık yığma tepeleri bulunan Orta Tunç Çağı Kurganları, genellikle tüf taşlarından yapılmış kromlekler ile çevrilidir ve bunların çaplan 6 ile 13m., yükseklikleri ise m. arasında değişir. Nekropoldeki Orta Tunç Çağı Kurganları herhangi bir alt bölünmeye ayrılmaksızın M. Ö yüzyıllar arasına yerleştirilir a. g. e. : a. g. e. : a. g. e. : Bu mezarlığın tanımında, orijinal kaynakların elde olmasından dolayı, A. Özfırat ın 2001, Doğu Anadolu Yayla Kültürleri kitabından alınmıştır. 401 Özfırat 2001: a. g. e. :

100 Çanak çömlek: Verin-Naver çanak çömlekleri, çoğunlukla Tazekand ve Sevan-Üzerlik alt seramik gelenek bölgesine ait monokrom boyalı kaplar ile siyah perdahlı seramikler olmak üzere ikiye ayrılabilir. Ayrıca çok daha az olmakla birlikte Trialeti boyalıları da vardır 403. Bu iki ana grubun yanında mezarlarda çok az sayıda kiremit ve boz renkli boyasız kaplar da bulunmuştur. Siyah perdahlı seramikler daha çok tarak baskı olmak üzere kazıma ve damga bezemelidir 404. Monokrom boyalılar çok çeşitli biçimlere sahip değildir. Alçak boyunlu yuvarlak gövdeli çömlekler ile içe dönük ağızlı keskin karınlı derin çanaklar ana tipleri oluşturur 405. Kelebek motifi (motif F), içi kafesle taralı dikdörtgenler (motif G) ve bazen bunların oluşturduğu kuşağın altına yapılan sarkan motif dizileri sık görülen bezeme elemanlarıdır. Aralarına çoğunlukla çapraz ya da dikdörtgen çizgilerden oluşan motifler yapılmıştır a. g. e. : a. g. e. : a. g. e. : a. g. e. :

101 6. e. Gürcistan yerleşim merkezleri 6. e. 1. Meskheti Mezarlığı 407 Meskheti mezarlığı, Güneydoğu Gürcistan da, Artaanski Kura Bölgesi ndeki denizden yüksekliği 2000 m. olan Djavarkheti Platosu nda yer alır. Kura nehrinin her iki kıyısında yer alan ve tıpkı Trialeti gibi çeşitli gruplar halindeki Kurganlar genel olarak Meskheti adı altında incelenirler. Bu nekropoller Akhçia, Ketileti, Berta Kana, Kojrebi, Çaçkrebi Nakaloebi, Dumeila, Kaçajebi ve Khokuaant Kojori dir 408. Meskheti deki kazılar yılları arasında Tiflis Devlet Üniversitesi ve Gürcistan Devlet Müzesi nin desteğiyle O. M. Djaparidze başkanlığındaki bir ekip tarafından yapılmış ve Orta Tunç Çağı na ait 38 adet Kurgan kazılmıştır. Meskheti Orta Tunç Çağı Kurganları nın tarihi için kabul edilen görüş Trialeti nin III. grup evresidir 409. Toplu olarak ele alındığında Meskheti Orta Tunç Çağı Kurganları nın genel özellikleri şöyledir: Büyük çoğunluğu taş ya da taş ve toprak yığılarak yapılmışlardır. Bir kısmının üzerinde hemen hemen hiç yükselti yoktur. Hepsinin etrafı bazen çift sıra olan kromleklerle çevrilmiştir. Kurganlar ın çapları 3.40 m. den 40 m. ye, yükseklikleri ise 0.40 m. den 4 m. ye kadar değişmektedir. Yığma tepelerin altında taştan gömü odaları bulunmaktadır. Bazı odaların içinde taştan yapılmış ocaklar ve hatıllar bulunmuştur 410. Meskheti de, Trialeti ve Zurtaketi nin aksine, mezarlarda hoker durumda birden fazla iskelete rastlanmıştır. Kurganlar ın çoğunluğu kümeler halinde yani ortada yer alan büyük bir Kurgan ve bunun etrafındaki daha küçük Kurganlardan oluşur. Küçük Kurganlar ın hemen hemen hepsi kolektif mezarlar, büyükler ise tek iskelete sahip mezarlardır. Bu durum büyük mezarlara kabile şeflerinin; orta boy 407 Bu mezarlığın tanımında, orijinal kaynakların elde olmasından dolayı, A. Özfırat ın 2001, Doğu Anadolu Yayla Kültürleri kitabından alınmıştır. 408 Özfırat 2001: a. g. e. : a. g. e. :

102 olanlara tek tek boyların aile bireylerinin ve köy başkanlarının; küçük boy mezarlara da sıradan köy bireylerinin gömülmüş olabileceği şeklinde yorumlanmaktadır 411. Çanak çömlek: Meskheti Kurganlar ından çok sayıda seramik parçası ele geçirilmiştir. Bunlar siyah perdahlılar ve monokrom boyalılar olmak üzere başlıca iki gruba ayrılmaktadır. Oran olarak bakıldığında çoğunluğu oluşturan tipin siyah perdahlı seramikler olduğu anlaşılmaktadır. Siyah perdahlı seramikler biçim ve bezeme anlayışı olarak Trialeti ve Zurtaketi dekilerle aynı özelliklere sahiptir 412. Boyalı çömlekler yalnızca Akhçia daki iki Kurgan da bulunmuştur. Trialeti türündeki monokrom boyalılarda ana bezeme elemanlarını yine içi dalgalı hatlarla taralı, boyundan aşağı sarkan üçgenler ve aynı şekilde taranmış üçgen bantlar oluşturur. Üçgenler ve bantların ucunda damla şeklinde yuvarlaklara yer verilmiştir. Boyunda dalgalı hat grupları vardır. Bunların ve gövdedeki üçgenlerin arasına bazen aralarına içi boş daireler yerleştirilmiştir. Biçim olarak yalnızca dik boyunlu ve yumurta gövdeli iri çömlekler vardır e. 2. Trialeti Mezarlığı 414 Trialeti Mezarlığı, Güneydoğu Gürcistan ın dağlık yörelerinden biri olan Trialeti, Tiflis in 65 km. kadar güneybatısında, denizden m. kadar yükseklikte yer alan bir yayladır. Kura nehrinin kollarından biri olan Khrami Çayı Vadisi ndeki Tsalka Platosu nda bulunan bu yayla Kurgan türünde çok sayıda mezar anıtıyla dikkat çekicidir 415. Trialeti de ilk kazılar yılları arasında B. Kuftin tarafından yapılmıştır. B. Kuftin in çalışmaları bir hidroelektrik projesi için kurtarma kazısı olarak başlatılmış ve ilk aşamada 42 Kurgan incelenmiştir; 1947 yılında kazılan son 2 Kurgan ile bu yörede ortaya çıkarılan mezar sayısı 44 ü bulmuştur a. g. e. : a. g. e. : a. g. e. : Bu mezarlığın tanımında, orijinal kaynakların elde olmasından dolayı, A. Özfırat ın 2001, Doğu Anadolu Yayla Kültürleri kitabından alınmıştır. 415 Özfırat 2001: a. g. e. :

103 Toplu olarak ele aldığında Trialeti Orta Tunç Çağı Kurganları nın genel özellikleri şöyledir; Tümü taş ya da taş ve toprak yığılarak yapılmıştır. Çapları 9 m. den 65 m. ye, yükseklikleri ise 0.85 m. den 4 m. ye değin değişmektedir. Yığma tepelerin altında bazen toprağa açılmış bir çukur, bazen de yığma tepenin altında yer alan taştan gömü odaları bulunmaktadır, bazı durumlarda ise cesetler hiç bir çukur kazılmaksızın doğrudan toprak zemin üzerine yerleştirilmiştir. Çukurların boyutları m. ile m. arasında; yükseklikleri ise 2 m. ile 5.50 m. arasında değişir. Dikdörtgen planlı taş örgü mezar odaları yalnızca iki Kurgan da vardır; boyutları m. ile m. yükseklikleri ise 4 metredir. Trialeti mezarlarında, iskeletlere diş parçaları dışında, rastlanmamıştır. Bundan dolayı yakarak gömme yani kremasyonun uygulandığını önermiştir 417. Çanak çömlek: Trialeti Kurganlar ından ele geçirilen çok sayıda çanak çömlek siyah perdahlılar ve boyalılar olmak üzere başlıca iki gruba ayrılmaktadır. Bunlardan ilki diğerine çok daha fazla sayıdadır ve uzun bir dönem kullanılmıştır 418. Siyah perdahlı seramiklerin en erken (I. grup) dönemine dahil edilenleri, çoğunlukla geniş ağızlı, alçak boyunlu büyük çömleklerden oluşur. Bazıları kulplu olan bu kaplar kazıma çifte spiraller, dalgalı hatlar halinde görülen yivler, boyundan aşağı doğru sarkan, bazen aralarında küçük daireler bulunan kısa ya da uzun üçgenler, yarım daireler ve kabartma yumrular ile bezenmişlerdir 419. Sayıları az olmakla birlikte, herhangi bir bezemeye sahip olmayan siyah çömlekler, ayrıca kahverengi ve gri mal vardır. Bu erken evrenin mezarlarından hiç biri boyalı ya da tarak baskı bezemeli kaplar içermemektedir. Daha sonraki dönemlerde popüler olan yüksek boyunlu ve dışa çekik ağız kenarlı, yumurta gövdeli büyük çömlekler de yoktur 420. II. grup dönemine boya bezemeli seramikler, devetüyü üzerine kahverengi, büyük kapların bezemeleri ise kiremit astar üzerine yapılmıştır. Ortak yönleri yatay 417 a. g. e. : a. g. e. : a. g. e. : a. g. e. :

104 ya da dikey dalgalı hatların (motif L) kullanılmış olmasıdır, ancak motifler daha büyükçe boyutları nedeniyle dikkat çekicidir. Bezeme elemanları dalgalı hatlarla taralı aşağıya sarkan üçgenler (motif B); dalgalı hatlarla taralı, içi boş ya da tamamen dolu daireler (motif Q); yine dalgalı hatlarla taralı dikdörtgen şeritleri (motif G); sarkan motifler ve zikzak (motif I) çizgilerdir 421. Siyah seramiklerde ayrıca kabartma boynuzlu hayvan başı, noktalar, bantlar ve yumrular da görülebilir. Bazen mat bir yüzeye uygulanan açkı bezeme de sıkça karşılaşılan motifler arasındadır. Bunların dışında bezemesiz düz kahverengi, gri ve kiremit seramikler da vardır. Kiremit olanların bir kısmı astarsız, bir kısmı da yivler ve kabartma bezemelerle mat bir yüzeyde uygulanmış açkı bezemeye sahiptir 422. III. grup dönemi mezarlarında siyah perdahlı kaplar yine oldukça fazla sayıdadır. Bezeme elemanları bir önceki evredekinin hemen hemen aynı olmakla birlikte, tarak baskılı ve kazıma seramikler Orta Tunç Çağı II den çok daha azdır. Genel olarak kaba ve özensiz tarak baskı bezeme görülür. II. evrenin gelişmiş geometrik bezemelerle süslü bantlar bu dönemde tümüyle kaybolmuştur 423. III. grup dönemine ait monokrom boyalı çanak çömlekler kiremit zemin üzerine siyah boya ile yapılmış bezemeleriyle dikkati çekerler. Bunlar Trialeti türü boyalıların en güzel örneklerdir. İçi dalgalı hatlarla taralı üçgenler ve aynı şekilde doldurulmuş üçgen bantlar başlıca bezeme elemanlarım oluşturur. Üçgenler ve bantların ucunda bazen damla şeklinde yuvarlaklara yer verilmiştir. En tipik özellik ise üçgenlerin arasına yerleştirilmiş su kuşu motifleridir. Dikey dalgalı hat gruplarıyla bezeli dik boyun ve yumurta biçimli gövdeli çömlekler oldukça tipiktir. Bu gruba ait boy alı ve boyasız kaseler biçim olarak siyah perdahlı maldakilerle aynıdır ve ağızlarının hemen altında bir yiv vardır. Boyalı bir kase ağızdan sarkan konsentrik yarım dairelerle süslüdür. Bu dönemde yarı küresel gövdeli içe dönük kaseler de görülür. Karakteristik kap biçimi uzun boyunlu, dışa fazlaca çekik ağız kenarlı yumurta gövdeli çömleklerdir a. g. e. : a. g. e. : a. g. e. : a. g. e. :

105 6. f. Azerbaycan yerleşim merkezleri 6. f. 1. Üzerliktepe Höyüğü 425 Üzerliktepe Höyüğü, Azerbaycan daki Mil-Stepi nde ve Ağdam Kenti nin doğusunda yer alan, daire biçimli, m. boyutlarında bir höyüktür. Höyüğün doğu eteğinde açılan açmada arkeolojik tabakaların kalınlığının 3 m. kadar olduğu anlaşılmıştır ve 1956 yılları arasında A. A. Yessen ve K. K. Kuşnareva başkanlığındaki Azerbaycan Arkeoloji Ekibi tarafından kazılmış olan bu höyükte 3 tabaka ortaya çıkarılmıştır 426. Üzerliktepe nin tabakalaşma durumu şöyledir 427 : I. Erken Transkafkasya III - Orta Tunç Çağı. II. Orta Tunç Çağı. III. Orta Tunç Çağı. Üzerliktepe nin ana toprağın üzerindeki ilk tabakası (I. tabaka) Erken Transkafkasya Dönemi nin sonları ile Orta Tunç Çağı na geçiş dönemine aittir m. kalınlığındaki bu tabakada mimari kalıntı yok denecek kadar azdır. Yalnızca çeşitli boyutlarda çok sayıda depolama çukuru vardır. Yapı kalıntısı olarak kille kaplanmış duvar kalıntıları, ahşap kirişler ve sıkıştırılmış çamurdan yapılmış tabanlar ortaya çıkarılmıştır. Ayrıca potalar ele geçirilmiştir. Höyüğün 0,60-0,70 m. kalınlığındaki III. tabakası Geç Dönem mezarlığı tarafından bozulmuştur. Bu evrede II. tabaka surunun kullanımı son bulmuş, nüfus artmış ve yaşam savunma duvarının dışında sürmüştür Bu höyüğün tanımında, orijinal kaynakların elde olmasından dolayı, A. Özfırat ın 2001, Doğu Anadolu Yayla Kültürleri kitabından alınmıştır. 426 Özfırat 2001: a. g. e. : a. g. e. :

106 Çanak çömlek: I. tabakanın çanak çömleği siyah perdahlıdır ve Erken Tunç Çağı ndan Orta Tunç Çağı na geçiş evresini temsil eder. Üzerliktepe II. ve III. ün çanak çömlekleri beraber değerlendirilir. Söz konusu tabakaların seramikleri, boyalı ve boyasız olmak üzere ikiye ayrılır. Boyasız malların bazıları kaba mutfak kabı türündedir. Hamurları kaliteli olan siyah perdahlı mallar ise önceki döneme göre daha koyu, parlak ve simetriktir. Bu tabakanın boyalı çanak çömlekleri monokrom türdendir, çok ender üçüncü renk olarak da devetüyü kullanılmıştır. Dalgalı ve düz paralel çizgi demetleri ve bu demetlerden oluşturulmuş olan zikzaklar ile içleri taralı eşkenar dörtgen dizileri ağırlıktadır. Bunlar Sevan-Üzerliktepe alt seramik geleneğin tipik bezeme elemanları arasındadır a. g. e.:

107 7. Yüzey Araştırmalarda bulunan merkezler 7. a. Doğu Anadolu yüzey araştırmaları 7. a Yılı Bitlis-Muş yüzey araştırması A. Özfırat ın 1997 yılı Kuzeydoğu Anadolu da Bitlis ve Muş illerinde M.Ö. 2. Binyıl üzerinde sürdürülen yüzey araştırmaları, özellikle Orta Tunç, Son Tunç ve Demir Çağları na yönelik olarak gerçekleştirilmiştir. Araştırmada Muş Ovası nın kuzeyi ile Süphan ve Nemrut Dağları nın eteğindeki yüksek Yaylalar incelenmiştir. Doğu Anadolu nun yüksek otlaklarındaki bu araştırmalarda ilk Tunç Çağı ndan Ortaçağ a kadar yerleşmeler bulunmuştur yılında Van-Urmiye seramik geleneine ilişkin olarak tespit edilen ilk yerleşim, Süphan Dağı nın eteklerinden Van Gölü ne akan Uludere nin sol yamacındaki Eriklik Mevkii dir. Ahlat ın kuzeyindeki Sütey Yaylası sınırları içindeki Eriklik, bu Yaylada dere yamacındadır. Olasılıkla bir nekropoldür 431. İkinci tespit Bulanık Ovası nın doğusundaki ve Süphan ın kuzeybatı eteklerindeki Elmakaya da yapılmıştır. Ovanın hemen doğusundaki yüksek terasta yer alan Elmakaya daki kalıntılar geniş bir alana yayılmıştır. Neredeyse 3-4 km. lik bir alana yayılan Elmakaya, Orta Tunç Çağı ndan Urartu ya kadar buluntu verir ve mezarlık alanı ile dikkat çekicidir 432. Üçüncü alan Muş Ovası nın hemen kuzeyindeki yüksek terasta ve ulaşımı son derece zor bir noktada yer alan Yılankalesi dir. Burası bir Orta Tunç Çağı kalesidir. Etrafı surlarla kuşatılmış olan kale dikdörtgen planlıdır. Kaba taşlardan inşa edilmiş duvarlar bugün görebildiğimiz kadarıyla üç kademeden oluşur, Kalenin güney eteklerinden hem monokrom hem de polikrom türde M.Ö. 2. Binyıl parçaları bulunmuştur Özfırat 1998: a. g. e. : a. g. e. a. g. e. : a. g. e.:

108 7. b. Kuzeybatı İran yüzey araştırmaları 7. b. 1. Barujtepe Barujtepe, İran ın kuzey batısında ve Doğu Azerbaycan Eyaleti nde, şimdiki Baruj Köyü nün kuzeybatısında ve Zilbir Çayı nın kuzey yamacında yer almış. Höyüğün en yüksek noktası, 21 metredir. Tahrip ve erozyona göre, höyüğün alanı yaklaşık 5 hektarmış. Burada ilk kez S. Kambakhshfard (1967, yayınlanmamış) ve daha sonralar M. Edwards (1981) ve B. Omrani (1994, yayınlanmamış) farklı amaçlarla araştırmalar yapmışlardır. Barujtepe 21/03/1968 tarihinde, No 78 ile İran Milli Eserler listesinde kaydedilmiştir 434. Barujtepe de M. Ö. 6. Binyıl dan (olasılıkla M. Ö. 6. Binyıl ın ortalarından, Geç Neolitik) M. Ö. 2. Binyıl ına (Geç Tunç Çağı ve Erken Demir Çağı) kadar aralıksız bir yaşam sürmüştür 435. Barujtepede Haftvantepe VI B Erken evresiyle çağdaş monokrom boya bezemeli çanak çömlek parçaları ve Haftvantepe VI B Geç evresiyle çağdaş polikrom boya bezemeli çanak çömlek parçaları görülmektedir. Van-Urmiye seramiği buradaki diğer seramik buluntularına göre az sayıda (%8.11) bulunmaktadır 436. Barujtepe, Van-Urmiye boya bezemeli çanak çömleklerindeki bezemeler ve motifler, Haftvantepe buluntularına benzemektedirler. Ancak buna rağmen burada kuş figürleri görülmemektedir 437. Genel olarak M. Ö. 3. Binyıl ın sonlarında ve M. Ö. 2. Binyıl ın başlarında Barujtepe ve Urmiye Havzası arasında yakın bağlantılar görülmektedir. K. Alizadeh ve M. Azarnosh (2003) araştırmalarından öncesine kadar, burada sadece monokrom boya bezemeli çanak çömleğin olduğu düşünülmektedir Alizadeh ve Azarnosh 2003: a. g. e. : a. g. e. : a. g. e. : Edwards 1986:

109 7. c. Nahçıvan yüzey araştırmaları 7. c. 1. Culfa Mezarlığı Culfa Şehri nin yakınlığında yer almış yılında, tren yolu inşaatı süresinde tahrip edilmiş. Buradan toplanılan eşya ve buluntular ise gri ve pembe seramik parçalarından oluşmaktadır. Polikrom boya bezemeli çanak çömlekler ise kase, çaydanlık, küp ve kadeh biçimindedirler. Buradaki mezarlar M. Ö yy. tarihlendirilmiştir c. 2. Göy Handek Höyüğü Göy Handek Höyüğü, Nahçıvan da, Sirab Kenti nin yakınlığında ve Qahab Çayı nın sağında yer almış. Burada taş mimari izleri bulunmuştur. Yüzey buluntuların tarihi Kalkolitik Çağ dan başlamaktadır 440. Höyüğün çevresinde kromlekı olan mezarlar vardır. Bu mezarlar Kurt Dağı Yerleşimine kadar bulunmaktadır. Bunların çapı 5-6 metredir. Bazı mezarların kromlekı tahrip olmuş 441. Bu mezarlarda kırmızı ve siyah çanak çömlek parçaları bulunmuş. Kırmızı seramik parçaları form vermemektedir. Bunlar kırmızı astarlı, siyah bezelidir. Bunlarla beraber bulunan siyah çanak çömlek parçaları perdahlı ve bazen kazı veya baskı bezelidirler c. 3. Halı Keşan (Xalı Keşan) Halı Keşan, Ordubad İlçesi nde, Sabi Şehri nin yakınlığında ve Xaraba Gilan ın batısında yer almış. 439 Rezaloo 2007: Baxşəliyev ve Noruzov 2010: a. g. e. : a. g. e. :

110 Taş sandık mezarlardan oluşmaktadır. Buradaki mezarlarda atlar da bulunmuştur. Bazı mezarlardan boya bezemeli çanak çömlekler ele geçmiştir c. 4. Karatepe yerleşimi Karatepe yerleşimi, Nahçıvan da, Sirab Şehri nin yakınlığında yer almış. Buluntuların çoğunu boya bezemeli çanak çömlekler oluşturmaktadır. Bunlar kırmızı renkte, ince kum katkılı ve iyi fırınlanmıştır. Biçim olarak kase ve küpler yaygındır. Küpler kalın gövdeli, kırmızı astarlı ve siyah bezemelidir c. 5. Kazancıkale Kazançıkale, Nahçıvan Kenti nin 36 km. doğusunda bulunur ve iki ayrı kaleden oluşmaktadır. Alince Çayı nın ortasından ayırdığı andezit kayalığın batısında bulunanı I. Kazancıkale, doğusunda bulunanı da II. Kazancıkale olarak bilinir 445. Kazancıkale nin ve Alince Çayı n doğusundaki andezit kayalık üzerinde bulunan II. Kazancıkale nin deniz seviyesinden yüksekliği ortalama 1450 metredir. Kuzeyi ve kuzeybatısı Alince Çayı, güneyi de Şebe Deresi tarafından sınırlanmıştır m. uzunluğunda ve ortalama 370 m. genişliğinde olan Kazancıkale, m 2. lik bir alana yayılmaktadır 446. Kazancıkale Orta Tunç Çağı ndan Demir Çağı na değin yerleşmeye sahne olmuştur. Kale de bulunan çanak çömlek parçalarının büyük bir kısmını boya bezemeliler oluşturmaktadır. Çanak çömlek parçalarının yalnızca biri polikrom, diğerleri de monokromdur. Kiremit astarlı çanak çömlekler üzerine siyah boya ile yatay ve dikey dalgalı hatlar, düz hatlar, içleri çizgilerle taranmış üçgen ve baklava motifleri ve konsentrik yarım daireler yapılmıştır 447. Orta Tunç Çağı na ait boya bezemeli çanak çömlekler üzerindeki motifler, diğer merkezlerdeki çanak çömlekler üzerindeki motiflerin benzerini 443 Baxşəliyev 2006: Baxşəliyev ve Noruzov 2010: Belli ve Bahşaliyev 2001: a. g. e. : Belli ve Bahşaliyev 2001:

111 oluşturmaktadır. Ne yazık ki bugüne değin Kazancıkale de arkeolojik kazı yapılmadığı için, herhangi bir tabakalanmanın olup olmadığını bilemiyoruz c. 6. Sürümçek Yerleşimi Sürümçek yerleşimi, Sirab Şehri nin yakınlığında yer almış. Burada Orta Tunç Çağı na ait malzeme ve bir sur duvarı kalıntılarına rastlanmıştır. Küp, çömlek ve kase seramik buluntularının çoğunu oluşturmaktadır 449. Küpler, boyunlu, dışa çekik ağız kenarlı, kırmızı astarlıdır. Bunlar perdahlanmadan önce üzerine siyah renkte bezemeler yapılmıştır. Bazen bezemeler kabın ağız kenarının içinde de yapılmıştır. Kaseler çeşitli biçimlerde yapılmıştır. Çömlekler ise şişkin gövdeli, dışa çekik ağız kenarlıdır. Bunlar kırmızı renkte ve ince kum katkılıdır. Çömleklerin üzeri koyu çizgilerle bezelidir 450. Biçimi belli olmayan çanak çömlek parçalar ise kırmızı renkte, kum katkılı ve iyi fırınlanmıştır d. Azerbaycan yüzey araştırmaları 7. d. 1. Zurnabad Kurgan Mezarlığı V. B. Bahşaliyev in yaptığı yüzey araştırmalarında, Zurnabad Kurganları bulunmuştur. Adı geçen Kurganlar, Xanlar Şehri nin yakınlığında yer almış 452. Kanalizasyon inşaatı nedeniyle bu Kurganlar tamamen tahrip olmuştur. Taş-toprak Kurgan altında, mezar bulunur. Gömünün etrafında monokrom boya bezemeli çanak çömlekler, seramik parçaları ve diğer mezar hediyeleri bulunur. H. P. Kesemenli, bu Kurganları M. Ö yy. la tarihlendirmektedir. V. B. Bahşaliyev e göre bu Kurganlar daha eski evrelere aittir a. g. e. : Baxşəliyev ve Noruzov 2010: a. g. e. : A.g.e: Baxşəliyev 2006: a. g. e.:

112 8. BİÇİM Kolaylıkla tanımlanabilecek şişe, maşrapa, kadeh, riton vb. formların yanında kalan kaplar çanaklar ve çömlekler olmak üzere alınmıştır. Tipoloji gövde biçimine göre yapılmıştır. Levhalar ise gövde biçimine göre, ağzı açıktan kapalıya sıralanmıştır. Ayrıca levha düzenlemesinde her tip için kronolojik düzen de yapılmıştır; yani önce OTÇ 1, sonra OTÇ 2 ve son olarak devamında GTÇ kapları yer almıştır. Çoğu kaynakta malzemelerin ağız veya dip biçimi ve bazen boyutları da verilmemiştir, ayrıca malzemenin çok sayıda olmasından dolayı levhalarda bu konu göze önüne alınmamıştır. Bu nedenle sadece yayınlarda ve kazı raporlarında verilen çizimlerde belli olduğu kadarıyla biçimleri tanımlanılmıştır. 8. I. Çanaklar Çanaklar toplam 511 kap veya kap parçası kapsamaktadır. Bunlar tüm seramikler içinde yaklaşık %45 oranıyla en kalabalık seramik grubunu oluşturmaktadır. Bunlar, gövde biçimine dayanılarak 18 grupta alınmış ve incelenmiştir. Çanaklar genelde basit, yivli ve kalınlaştırılmış ağız kenarlıdır. Genelde düz diplidir ve çok az örnekse üç ayaklıdır. Kulp çok az görülmektedir. Genelde kahverengi hamurlu ve kırmızı tonlarında astarlı, iyi derece de fırınlanmış olup ve perdahlıdır. Bezeme: Bezemeler polikrom ve monokrom olarak genelde kabın üst kısmında çizilmiştir. Genelde girdlanimsi (motif N), baklava dilimi (motif D), kelebek (motif F), düz ve sarkan üçgen (motif A-B) motiflere sahiptir. ÇA. I. (Lev. 1) Basit ağız kenarlı, çan biçimli kase; Bu gruptaki yer alan 3 boya bezemeli çanak 454 parçası, düz ve ince cidarlı, basit veya yivli ağız kenarlıdır. Ortalama ağız çapı 21 santimetredir. 454 Boya bezemesiz parçalar ise bu gruptan elde vardır; oranı % 78 dir. 103

113 Bezeme: Bezemeler polikrom olarak çizilmiştir. Ağız kenarı altında, içi taralı sarkan üçgenler (motif B), baklava dilimi dizisi (motif D) veya hayvan figürleridir. Bu grup kapları hepsi Kuzeybatı İran da bulunmuş olup hepsi Geç Tunç Çağı na tarihlendirilmektedir. Bu kaplar bir önceki dönemin düz gövdeli, kalın cidarlı, boya bezemesiz kaplarının devamı gibidir 455. ÇA. II. (Lev. 2) Hafif omuzlu, çan biçimli kase. Bu grupta 5 boya bezemeli kap ve kap parçası bulunmaktadır. Bunlar basit, yivli veya düzleştirilmiş ağız kenarlı, iki dip parçası var ve ikisi de üç ayaklıdır 456 ( 5 ve 4). Ortalama ağız kenarı çapı 15,5 santimetredir. Diğer bilgiler elde değildir. Bezeme: Bezemeler monokrom ve polikrom olarak ağız kenarı altında ve gövdenin üst kısmında yer almış. Bazı örneklerde bezeme hem kabın içi ve hem de kabın dışında yapılmıştır. Bir örnekte ise sadece kabın içi bezelidir ( 5). Zikzaklar ve yarım daire motifleri en yaygın motiftir. Bu grupta haç ve yıldız motifi de görülmektedir ( 4). Bu gruptaki kapların birisi Doğu Anadolu Bölgesi ndeki yapılan yüzey araştırma buluntusudur ( 1). Bunlar Orta Tunç 2 (%60) ve Geç Tunç Çağı na (%40) tarihlendirilmektedir. ÇA. III. (Lev. 3) Omuzlu çan biçimli derin kase. Bu grupta 13 boya bezemeli kap ve kap parçası bulunmaktadır 457. Bu kaplarda ağız kenarına doğru bir küçük ve dik omuz vardır. Bunlar basit, yivli, kalınlaştırılmış ve düzleştirilmiş ağız kenarlıdır. Ortalama ağız çapı 17 santimetredir. Genelde hamur ve astarları kırmızıdır. Bezeme: Bezemeler polikrom ve monokrom olarak genelde ağız kenarı altında yapılmıştır. Zikzak (motif I), bant ve tarama (motif K), yarım daire (motif M) motifleri ağırlıktadır. 455 Bkz: Edwards, 1983, Lev. 120/12 ve Lev. 88, Boya bezemesiz parçalar ise % 50 oranla bu gruptan elde vardır. Boya bezemesiz parçalarda düz dip de görülür (Mansoorzadeh, 1992, fig. 114,4. s. 309). 457 Boya bezemesiz parçalar ise yaklaşık % 50 oranla bu gruptan elde vardır. 104

114 Bu kaplar Kuzeybatı ve Kuzey Merkezi İran ve Nahçıvan da bulunmuş ve bezemelerine ve kesin tarihli örneklere dayanılarak Orta Tunç 2 ve Geç Tunç Çağı na (yaklaşık %50 oranla) tarihlenmektedir. ÇA. IV. (Lev. 4) Karın keskinliği dibe yakın çan biçimli kase. Bu grupta 4 boya bezemeli kap parçası bulunmaktadır 458. Bu kaplar basit ve içe ve dışa kalınlaştırılmış ağız kenarlıdır. Ortalama ağız çapı 13 santimetredir. Bir örnekte ( 2) ağız çapı 34 santimetredir. Genelde astarları kırmızıdır. Bezeme: Bezemeler polikrom ve monokrom olarak genelde ağız kenarı ve ağız kenarı altında yapılmıştır. İçi taralı sarkan üçgen (motif B), kare ve tarama motifleri ağırlıktadır. Bu kaplar Kuzeybatı İran ve Nahçıvan dan bulunmuş ve bezemelerine kesin tarihli örneklere dayanılarak Orta Tunç 2 ve Geç Tunç Çağı na (yaklaşık %50 oranla) tarihlenmektedir. ÇA. V. (Lev. 5) Keskin karınlı, dik gövdeli kase. Bu grupta 8 boya bezemeli kap parçası bulunmaktadır 459. Bunlar kesik veya dışa kalınlaştırılmış ağız kenarlıdır. tonlarındadır. Ortalama ağız çapı 15,5 santimetredir. Genelde hamurları kırmızı Bezeme: Bezemeler polikrom ve monokrom olarak genelde ağız kenarı altında yapılmıştır. Bazı örneklerde ise kabın iç kısmında da bezeme yapılmıştır. Zikzak, yarım daire, baklava dili ve bant motifleri ağırlıktadır. Bu kaplar Kuzeybatı ve Kuzey Merkezi İran dan bulunmuşlar ve bezemelerine kesin tarihli örneklere dayanılarak Orta Tunç 2 ve Geç Tunç Çağı na (%50 oranla) tarihlenmektedir. 458 Boya bezemesiz parçalar ise yaklaşık % 33 oranla bu gruptan elde vardır. 459 Boya bezemesiz parçalar ise yaklaşık % 38 oranla bu gruptan elde vardır. 105

115 ÇA. VI. (Lev. 6) Keskin omuzlu, dik gövdeli derin kase. Bu grupta 39 boya bezemeli kap veya kap parçası bulunmaktadır 460. Bunlar yivli ve dışa kalınlaştırılmış ağız kenarlı ve düz diplidir. Bir örnekte ise ağız kenarına bitişik tutamak vardır ( 22). Ortalama ağız çapı 21 cm., dip çapı 7 cm. ve yüksekliği 9 santimetredir. Ancak 2 gibi bazı örnekler daha büyük ağız çapları da vardır. Bu büyük örneklerin hepsi Türkiye müzelerinde korunmaktadır. Genelde hamurları öncelikle kahverengi ve kırmızı tonlarındadır. Astarları ise kırmızı tonlarındadır. Genelde çark yapımı, orta kum katkılı, iyi ve orta derece de fırınlanmış olup perdahlıdır. Bezeme: Bezemeler polikrom ve monokrom olarak genelde ağız kenarından sarkan içi taralı girdlanimsi (motif N) motifleridir. Bazı örneklerde ise kabın iç kısmında da bezeme yapılmıştır; bu örnekler Sagzabadtepe ye aittir. Ayrıca üçgen (motif A), baklava dilimi (motif D), zikzak (motif I) ve hayvan figürleri (motif Z) de görülmektedir. Bu kaplar genelde Türkiye müzelerinde korunmaktadır (29). Ancak çok az sayıda (8 tane) Kuzeybatı ve Kuzey Merkezi İran ve Nahçıvan da bulunmuştur. Bezemelerine ve kesin tarihli örneklere dayanılarak, Orta Tunç 2 Çağı (%87) ve Geç Tunç Çağı na (%13) tarihlenmektedir. ÇA. VII. (Lev. 7) Keskin omuzlu, dik gövdeli sığ kase. Bu grupta 17 boya bezemeli kap veya kap parçası bulunmaktadır 461. Bunlar yivli ve dışa kalınlaştırılmış ağız kenarlı ve düz diplidir. Ortalama ağız çapı 17 santimetredir. Hamur ve yapım bilgileri genelde bir önceki gruba (ÇA. VI.) benzemektedir. Bezeme: Bezemeler polikrom ve monokrom olarak genelde ağız kenarından sarkan içi taralı girdlanimsi (motif N) motifleridir. Bazı örneklerde ise ağız kenarı ve ağız kenarının iç kısmında da bezeme bant yapılmıştır; bu örnekler Kuzeybatı İran ve Geç Tunç Çağı na aittir. 460 Boya bezemesiz parçalar ise bu gruptan nadiren rastlanılır. 461 Boya bezemesiz parçalar ise bu gruptan elde vardır; oranı yaklaşık % 22 dir. 106

116 Bu kaplar Doğu Anadolu Bölgesi ndeki kazı (1) ve yüzey araştırma (3) buluntusu ve Türkiye müzelerinde (4) bulunmaktadır. Ayrıca Kuzeybatı İran dan bulunmuştur. Bezemelerine, buluntu yerlerine ve kesin tarihli örneklere dayanılarak Orta ve Geç Tunç Çağı na (yaklaşık %50) tarihlenmektedir. ÇA. VIII. (Lev. 8) Keskin karınlı derin kase. Bu grupta 53 boya bezemeli kap veya kap parçası bulunmaktadır 462. Bunlar genelde yivli ve dışa kalınlaştırılmış ağız kenarlı ve düz diplidir. Ortalama ağız çapı 17,5 cm., dip çapı 8 cm. ve yüksekliği 11 santimetredir. Genelde hamurları kahverengi ve astarları ise kırmızı tonlarındadır. Orta kum katkılı, orta derece de fırınlanmış olup ve perdahlıdır. Bezeme: Bezemeler polikrom ve monokrom olarak genelde ağız kenarından sarkan içi taralı girdlanimsi (motif N), içi taralı dikdörtgen ve kelebek dizisi (motif E) motifleridir. Bazı örneklerde ise kabın iç kısmında da bezeme yapılmıştır; bu örnekler genelde Sagzbadtepe ye aittir. Bu kaplar genelde Ermenistan dan bulunmuştur. Ayrıca Doğu Anadolu Bölgesi ndeki kazı (1) ve Türkiye müzelerinde (9) bulunmaktadır. Bezemelerine, buluntu yerlerine ve kesin tarihli örneklere dayanılarak Orta Tunç 2 Çağı (%66) ve Geç Tunç Çağı na (%34) tarihlenmektedir. ÇA. IX. (Lev. 9) Keskin karınlı sığ kase. Bu grupta 7 boya bezemeli kap veya kap parçası bulunmaktadır 463. Bunlar genelde yivli ve dışa kalınlaştırılmış ağız kenarlı ve düz diplidir. Ortalama ağız çapı 20 cm., dip çapı 8 cm. ve yüksekliği 9 santimetredir. Hamur ve yapım bilgileri genelde bir önceki gruba (ÇA. VIII.) benzemektedir. Bezeme: Bezemeler polikrom ve monokrom olarak genelde ağız kenarından sarkan içi taralı girdlanimsi (motif N) motifleridir. 462 Boya bezemesiz parçalar ise bu gruptan elde vardır; oranı yaklaşık % 23 dir. 463 Boya bezemesiz parçalar ise bu gruptan çok az sayıda elde vardır. 107

117 Bu kaplar genelde Türkiye müzelerinde (9) korunmaktadır. Ayrıca Kuzeybatı İran dan bulunmuştur. Bezemelerine, buluntu yerlerine ve kesin tarihli örneklere dayanılarak, hepsi Orta Tunç 2 Çağı na tarihlenmektedir. ÇA. X. (Lev. 10) Keskin omuzlu, iç bükey cidarlı derin kase. Bu grupta 35 boya bezemeli kap veya kap parçası bulunmaktadır 464. Bunlar genelde yivli ve dışa kalınlaştırılmış ağız kenarlı ve düz diplidir. Ortalama ağız çapı 25 cm., dip çapı 11,5 cm. ve yüksekliği 16 santimetredir. Ancak çok az sayıda da olsa büyük ağız çaplı örnek (özellikle 10) vardır. Genelde hamurları kahverengi ve astarları ise kırmızı tonlarındadır. Orta kum katkılı, orta derece de fırınlanmış olup ve perdahlılardır. Bezeme: Bezemeler polikrom ve monokrom olarak genelde ağız kenarından sarkan içi taralı girdlanimsi (motif N), içi taralı baklava dilimi (motif D) ve üçgen (motif A) motifleridir. Bazı örneklerde ise ( 30 ve 27) ağız kenarının iç kısmında da bezeme bant çizilmiştir. Bu kaplar genelde (Özellikle büyük kaplar) Doğu Anadolu Bölgesi ndeki kazı (2) ve Türkiye müzelerinde (21) bulunmaktadır. Ayrıca Kuzeybatı İran ve Nahçıvan dan bulunmuştur. Bezemelerine, buluntu yerlerine ve kesin tarihli örneklere dayanılarak Orta Tunç 2 Çağı (%63), Geç Tunç Çağı na (%37) tarihlenmektedir. ÇA. XI. (Lev. 11) Keskin omuzlu, iç bükey cidarlı sığ kase. Bu grupta 15 boya bezemeli kap veya kap parçası bulunmaktadır 465. Bunlar genelde yivli ve dışa kalınlaştırılmış ağız kenarlı ve düz diplidir. Ortalama ağız çapı 22 cm., dip çapı 13 cm. ve yüksekliği 13,5 santimetredir. Ama bir büyük ağız çapı örneği de ( 9) vardır. Hamur ve yapım bilgileri genelde bir önceki grubun (ÇA. X.) özelliklerini taşımaktadır. 464 Boya bezemesiz parçalar ise bu gruptan elde vardır; oranı yaklaşık % 51 dir. 465 Boya bezemesiz parçalar ise yaklaşık % 42 oranla bu gruptan elde vardır. 108

118 Bezeme: Bezemeler polikrom ve monokrom olarak genelde ağız kenarından sarkan içi taralı girdlanimsi (motif N), içi taralı baklava dilimi (motif D) ve üçgen (motif A) motifleridir. Bir örneklerde ise ( 1) kabın iç kısmında da bezeme yapılmıştır. Bu kaplar genelde Doğu Anadolu Bölgesi ndeki kazı (1), yüzey araştırma (1) ve Türkiye müzelerinde (6) bulunmaktadır. Ayrıca Kuzeybatı ve Kuzey Merkezi İran dan bulunmuştur. Bezemelerine, buluntu yerlerine ve kesin tarihli örneklere dayanılarak Orta Tunç 2 Çağı (%60), Geç Tunç Çağı na (%40) tarihlenmektedir. ÇA. XII. (Lev. 12) Keskin omuzlu, kademeli cidarlı kase. Bu grupta 24 boya bezemeli kap veya kap parçası bulunmaktadır 466. Bunlar genelde yivli ve dışa çekik veya kalınlaştırılmış ağız kenarlıdır. Ortalama ağız çapı 14 santimetredir. Genelde hamurları turuncu/kahverengi ve astarları ise kırmızıdır. İnce kum katkılı ve iyi derece de fırınlanmış olup. Bezeme: Bezemeler polikrom ve monokrom olarak genelde ağız kenarı altında, içi taralı baklava dilimi (motif D) ve kelebek dizisi (motif F), bantlar ve şevron (motif C) motifleridir. Bazı örneklerde ise ağız kenarının iç kısmında da bezeme bant çizilmiştir. Bu kaplar Kuzeybatı İran dan bulunmuştur. Bunların sadece birisi Orta Tunç 2 Çağı ( 1) tarihlenmektedir. Geriye kalan tüm örnekler Geç Tunç Çağı na aittir. ÇA. XIII. (Lev. 13) Yuvarlak karınlı, iç bükey gövdeli kase. Bu grupta 21 boya bezemeli kap veya kap parçası bulunmaktadır 467. Bunlar genelde basit, yivli ve dışa çekik veya kalınlaştırılmış ağız kenarlı ve düz diplidir. Ortalama ağız çapı 15,5 cm., dip çapı 7,5 cm. ve yüksekliği 11 santimetredir. Genelde hamurları kırmız ve kahverengi ve astarları ise kırmızı tonlarındadır. 466 Boya bezemesiz parçalar ise yaklaşık % 39 oranla bu gruptan elde vardır. 467 Boya bezemesiz parçalar ise yaklaşık % 3 oranla bu gruptan elde vardır. 109

119 Bezeme: Bezemeler polikrom ve monokrom olarak genelde ağız kenarından sarkan içi taralı girdlanimsi (motif N), içi taralı dikdörtgen ve kelebek (motif E) ve baklava dilimi (motif D) dizisi motifleridir. Bu kaplar genelde Ermenistan dan bulunmuştur. Türkiye müzelerinde ise çok az örnek (2) bulunmaktadır. Bezemelerine, buluntu yerlerine ve kesin tarihli örneklere dayanılarak Orta Tunç 2 Çağı (%76) ve Geç Tunç Çağı na (%24) tarihlenmektedir. ÇA. XIV. (Lev. 14) Basık küresel gövdeli kase. Bu grupta 1 boya bezemeli kap bulunmaktadır 468. Bu kap düzleştirilmiş ağız kenarlı ve düz diplidir. Ağız çapı 20 cm. dip çapı 8 cm. ve yüksekliği 15 santimetredir. Hamur ve yapım bilgileri elde değil. Bezeme: Bezeme monokrom olarak ağız kenarından sarkan içi taralı üçgen (motif A) dizisi motifleridir. Bu kap Nahçıvan, Kükü mezarlığından bulunmuştur. Boya bezemesiz benzer örnekleri Orta Tunç 2 Çağı na aittir. ÇA. XV. (Lev. 15) Yuvarlak omuzlu, yarı küresel gövdeli kase. Bu grupta 188 boya bezemeli kap veya kap parçası bulunmaktadır 469. Bunlar genelde basit, yivli ve bantlı, dışa çekik veya kalınlaştırılmış ağız kenarlı ve düz diplidir. Çok az sayıda halka dipli örnek ve bir tane akatacaklı örnek de ( 68) bilinmektedir. Ortalama ağız çapı 15,5 cm., dip çapı 9 cm. ve yüksekliği 11 santimetredir. Genelde hamurları turuncu/kahverengi ve astarları ise kırmızı tonlarında olup, ince kum katkılı, perdahlanmış ve iyi derece de fırınlanmış oluptur. Bezeme: Bezemeler polikrom ve monokrom olarak genelde ağız kenarından sarkan içi taralı girdlanimsi (motif N), içi taralı baklava dilimi (motif D), kelebek (motif F) dizisi ve bant motifleridir. 468 Boya bezemesiz parçalar ise bu gruptan elde vardır. 469 Boya bezemesiz parçalar ise yaklaşık % 35 oranla bu gruptan elde vardır. 110

120 Bu kaplar genelde Van-Urmiye seramik gelenek bölgesinin tüm alt seramik gelenek bölgelerinden bulunmuşlardır. Doğu Anadolu Bölgesi ndeki kazı (1), yüzey araştırma (1) ve Türkiye müzelerinde ise (23) bulunmaktadır. Ancak Kuzeybatı İran ve Nahçıvan Bölgesi nde daha yoğun olarak bulunmuştur. Bantlı ağız kenarlılar sadece Geç Tunç Çağı nda görülmektedir. Bezemelerine, buluntu yerlerine ve kesin tarihli örneklere dayanılarak Orta Tunç 2 Çağı (%51) ve Geç Tunç Çağı na (%49) tarihlenmektedir. ÇA. XVI. (Lev. 16) Yarı küresel gövdeli, boyunlu kase. Bu grupta 17 boya bezemeli kap veya kap parçası bulunmaktadır 470. Boyunlar genelde kısa ve dışa çekik biçimindedir. Genelde basit, yivli ve dışa çekik veya kalınlaştırılmış ağız kenarlı ve düz diplidir. Bir kulplu örnek vardır ( 8). Kulp yarım daire biçiminde, gövde ve boyun arasında yapılmıştır. değildir. Ortalama ağız çapı 15 santimetredir. Hamur ve yapım bilgileri mevcut Bezeme: Bezemeler polikrom ve monokrom olarak genelde ağız kenarından sarkan içi taralı girdlanimsi (motif N), zikzak (motif I), üçgen (motif A) motifleridir. Bazı örneklerde ise kabın iç kısmında da bezeme yapılmıştır; bu örnekler genelde Sagzabadtepe ye aittir. Bu kaplar genelde Kuzeybatı İran ve Nahçıvan dan bulunmuştur; Türkiye müzelerinde ise sadece 1 kap bulunmaktadır. En yoğun buluntu yeri Kuzey Merkezi İran dır. Bezemelerine, buluntu yerlerine ve kesin tarihli örneklere dayanılarak Orta Tunç 2 Çağı (%58) ve Geç Tunç Çağı na (%42) tarihlenmektedir. ÇA. XVII. (Lev. 17) Yarı küresel gövdeli kase. Bu grupta 40 boya bezemeli kap veya kap parçası bulunmaktadır 471. Bunlar genelde basit, yivli ve dışa çekik ve kalınlaştırılmış ağız kenarlı ve düz diplidir. 470 Boya bezemesiz parçalar ise bu gruptan çok az sayıda vardır. 471 Boya bezemesiz parçalar ise yaklaşık % 23 oranla bu gruptan elde vardır. 111

121 Ortalama ağız çapı 17,5 cm. dip çapı 11,5 cm. ve yüksekliği 12 santimetredir. Genelde hamurları öncelikle kahverengi ve astarları ise kırmızı tonlarındadır. Orta kum katkılı, orta derece de fırınlanmış olup ve perdahlıdır. Bezeme: Bezemeler polikrom ve monokrom olarak genelde ağız kenarından sarkan içi taralı girdlanimsi veya konsentrik daire (motif N), içi taralı dikdörtgen ve kelebek dizisi (motif E), üçgen (motif A) ve zikzak (motif I) motifleridir. Bazı örneklerde ise kabın iç kısmında da bezeme yapılmıştır. Bu kaplar Türkiye müzelerinde (7), Ermenistan, Kuzeybatı İran ve Nahçıvan da bulunmuştur. Bezemelerine, buluntu yerlerine ve kesin tarihli örneklere dayanılarak Orta Tunç 2 Çağı (%72,5) ve Geç Tunç Çağı na (%27,5) tarihlenmektedir. ÇA. XVIII. (Lev. 18) Yarı küresel gövdeli, dik omuzlu kase. Bu grupta 21 boya bezemeli kap ve kap parçası yer almış 472. Bu kaplar dik omuzlu, basit, yivli veya düzleştirilmiş ağız kenarları daha ağırlıktadır. İki dip örneği vardır. İkisi de halka diplidir. İki örnekte kulp var ( 14 ve 15). Kulplar ağız kenarı altında ve yarım daire biçimindedir. Bir emzikli örnek vardır (107,6). Emzik kısa ve ağız kenarı altındadır. Ortalama ağız çapı 15,5 santimetredir. Genelde hamurları Orta Tunç 2 Çağı nda kahverengi ve Geç Tunç Çağı nda turuncudur. Astarları ise Orta Tunç 2 Çağı nda kırmızı tonlarında, Geç Tunç Çağı nda ise devetüyüdür. Katkıları Orta Tunç 2 Çağı nda orta boyutlu kum olup, Geç Tunç Çağı nda ise ince kum daha ağırlıktadır. Genelde iyi derece de fırınlanmış ve bazı örnekler perdahlıdır. Bezeme: Bezemeler genelde kabın ağız kenarında kabın alt kısmına kadar uzamaktadır. Bazı örneklerde ağız kenarı bezelidir. Bazısında ağız kenarının iç kısmı veya kabın içi tamamen bezelidir. Üçgenler, zikzaklar, taramalar be bant motifleri daha ağırlıktadır; ama ağız kenarında bant bezeme sadece Geç Tunç Çağı nda görülmektedir. 472 Boya bezemesiz örnekler de benzer bilgilerle vardır. 112

122 Bu grup kaplar Doğu Anadolu Bölgesi ndeki kazı (1) ve Türkiye müzelerinde (1), Ermenistan ve Kuzeybatı İran da görülmektedirler; ancak en yoğun bulunan yer Kuzey Merkezi İran dır. Bu grup kaplar yaklaşık %50 oranı ile Orta ve Geç Tunç Çağı na tarihlenmektedir. 8. II. Çömlekler Çömlekler toplam 450 kap veya kap parçası kapsamakta olup, yaklaşık %40 ile en yoğun seramik grubunu oluşturmaktadır. Bunlar, üç ana başlıkta, yani boyunsuz (ÇÖ. A), kısa boyunlu (ÇÖ. Ba) ve uzun boyunlu (ÇÖ. Bb) çömlekler olarak ayrılmıştır. Her grup kendi içinde, gövde biçimine dayanılarak gruplara ayrılmış ve incelenmiştir. Çömlekler çoğunlukta basit, yivli ve dışa çekik veya kalınlaştırılmış ağız kenarlıdır. Genelde düz diplidir. Çoğu kahverengi hamurlu ve kırmızı tonlarında astarlı, orta kum katkılı, orta derece de fırınlanmış olup ve perdahlıdır. Bezeme: bezemeler polikrom ve monokrom olarak genelde kabın üst kısmında çizilmiştir. Genelde girdlanimsi (motif N), baklava dilimi (motif D), kelebek (motif F), düz ve sarkan üçgen (motif A-B) motiflere sahip. ÇÖ. A. I. (Lev. 19) Keskin omuzlu, boyunsuz çömlek. Bu grupta 4 kap bulunmaktadır. Bunlar genelde yivli ve dışa kalınlaştırılmış ağız kenarlı ve düz diplidir. Bazı örneklerde omuzun üstünde kademeli olarak bir ek vardır. Bu ek bir kabartma şerit bantla belirlenmiştir. Ortalama ağız çapı 25 cm., dip çapı 10,5 cm. ve yüksekliği 20 santimetredir. Genelde hamurları kahverengi tonlarında ve astarları ise kırmızı tonlarındadır. Orta kum katkılı, orta derece de fırınlanmış olup ve perdahlıdır. Bezeme: Bezemeler polikrom ve monokrom olarak genelde ağız kenarından sarkan içi taralı girdlanimsi (motif N), içi taralı baklava dilimi (motif D) dizisi motifleridir. 113

123 Bu kapların hepsi Türkiye müzelerindedir. Bezemelerine dayanılarak Orta Tunç 2 Çağı na tarihlenmektedir. ÇÖ. A. II. (Lev. 20) Bikonik gövdeli, boyunsuz çömlek. Bu grupta 3 boya bezemeli kap veya kap parçası bulunmaktadır 473. Bunlar genelde yivli ve dışa kalınlaştırılmış ağız kenarlı ve düz diplidir. Ortalama ağız çapı 15,5 santimetredir. Hamurları kahverengi ve kırmızımsı kiremit, astarları ise kırmızımsı kiremit rengindedir. Orta kum katkılı, orta derece de fırınlanmış olup ve perdahlıdır. Bezeme: Bezemeler polikrom ve monokrom olarak genelde ağız kenarı ve gövde keskinliği arasında yapılmıştır. Bunlar içi taralı üçgen (motif A) motifleridir. Bu kapları birisi Türkiye müzelerinde yer almış ( 1). İkisi Kuzeybatı İran dan bulunmuştur. Bezemelerine ve kesin tarihli örneklere dayanılarak Orta Tunç 2 Çağı (%66) ve Geç Tunç Çağı na (%34) tarihlenmektedir. ÇÖ. A. III. (Lev. 21) Karın kısmında keskinliği olan derin, boyunsuz çömlek. Bu grupta 19 boya bezemeli kap veya kap parçası bulunmaktadır 474. Bunlar genelde yivli ve dışa kalınlaştırılmış ağız kenarlı ve düz diplidir. Bir halka dipli örnekte vardır ( 16). Ortalama ağız çapı 21,5 cm. dip çapı 11 cm. ve yüksekliği 25 santimetredir. Ama bir yüksek örnek ( 12) vardır. Genelde hamurları kahverengi ve kırmızı tonlarındadır. Astarları ise kırmızı tonlarındadır. Orta kum katkılı, orta derece de fırınlanmış olup ve perdahlıdır. Genelde kaplar çark yapımıdır. Bezeme: Bezemeler polikrom ve monokrom olarak genelde ağız kenarı altında ve karın keskinliği arasında yapılmıştır. Bunlar genelde sarkan içi taralı üçgen (motif B) ve kelebek (motif F) dizisi motifleridir. 473 Boya bezemesiz parçalar ise bu gruptan az sayıda elde vardır. 474 Boya bezemesiz parçalar ise bu gruptan çok az sayıda elde vardır. 114

124 Bu kaplar genelde Türkiye müzelerindedir (17). Ancak iki örnek ( 18 ve 19) Nahçıvan dan bulunmuştur. Bezemelerine ve kesin tarihli örneklere dayanılarak Orta Tunç 2 Çağı (%58), Geç Tunç Çağı na (%42) tarihlenmektedir. ÇÖ. A. IV. (Lev. 22) Karın kısmında keskinliği olan sığ, boyunsuz çömlek. Bu grupta 2 boya bezemeli kap bulunmaktadır. Bunlar yivli ve dışa kalınlaştırılmış ağız kenarlı ve düz diplidir. Ortalama ağız çapı 25 cm. dip çapı 9 cm. ve yüksekliği 19 santimetredir. Hamurları kiremit ve astarları ise kırmızımsı kiremit ve kahverengindedir. Genelde orta kum katkılı, orta derece de fırınlanmış olup, çark yapımı ve perdahlıdır. Bezeme: Bezemeler polikrom olarak ağız kenarı altında ve karın keskinliği arasında çizilmiş. Bunlar içi kafes taralı kare ve çarpı dizisi motifidir. Bu kaplar Türkiye müzelerinde veya özel koleksiyonlarda yer almış. ÇÖ. A. V. (Lev. 23) Omuzlu, boyunsuz çömlek. Bu grupta 3 boya bezemeli kap veya kap parçası bulunmaktadır 475. Bunlar genelde yivli ve dışa çekik ağız kenarlı ve düz diplidir. verilmemiştir. Ortalama ağız çapı 19 santimetredir. Yayınlarda hamur ve yapım bilgileri Bezeme: Bezemeler monokrom olarak genelde ağız kenarı altında grup halinde paralel dalgalı bant (motif L) motifleridir. Bu kapların birisi Türkiye müzelerinde ( 1) ve ikisi Nahçıvan dan bulunmuştur. Bezemelerine dayanılarak Orta Tunç 2 Çağı tarihlenmektedir. ÇÖ. A. VI. (Lev. 24) Küresel gövdeli, boyunsuz çömlek. Bu grupta 94 boya bezemeli kap veya kap parçası bulunmaktadır 476. Bunlar genelde basit, yivli ve dışa çekik ve kalınlaştırılmış ağız kenarlı ve düz diplidir. 475 Boya bezemesiz parçalar ise yaklaşık % 75 oranla bu gruptan daha ağırlıktadırlar. 476 Boya bezemesiz parçalar ise yaklaşık % 33 oranla bu gruptan elde vardır. 115

125 Ortalama ağız çapı 21 cm., dip çapı 11 cm. ve yüksekliği 24 santimetredir. Genelde hamurları kahverengi ve kırmızı tonlarındadır. Astarları ise kırmızı tonlarındadır. Genelde orta kum katkılı, orta/iyi derece de fırınlanmışlar. Genelde çark yapımıdır. Bezeme: Bezemeler polikrom ve monokrom olarak genelde ağız kenarından sarkan içi taralı üçgen (motif B) ve girdlanimsi (motif N), kelebek (motif F) ve baklava dilimi (motif D) dizisi motifleridir. Bu kaplar Doğu Anadolu Bölgesi nde yapılan yüzey araştırmaları (14) ve kazıları (3) ve Türkiye müzelerinde (44) bulunmaktadır. Ayrıca, Kuzeybatı İran ve Ermenistan da bulunmuştur. Bezemelerine, buluntu yerlerine ve kesin tarihli örneklere dayanılarak Orta Tunç 2 Çağı (%82), Geç Tunç Çağı na (%18) tarihlenmektedir. ÇÖ. Ba. I. (Lev. 25) Bikonik gövdeli, kısa boyunlu çömlek. Bu grupta 9 boya bezemeli kap veya kap parçası bulunmaktadır 477. Bunlar genelde dışa çekik veya kalınlaştırılmış ağız kenarlı ve düz diplidir. Halka dipli örneklerde vardır. Ortalama ağız çapı 13 cm. dip çapı 9 cm. ve yüksekliği 14 santimetredir. Genelde hamurları kahverengi ve astarları kırmızı tonlarındadır. Genelde ince kum katkılı, iyi derece de fırınlanmış olup, çark yapımı ve perdahlıdır. Bezeme: Bezemeler polikrom ve monokrom olarak genelde boyunun alt kısmı ve gövdenin keskinliğinin üst kısmında yer almıştır. Bunlar genelde içi taralı üçgen (motif B) ve baklava dilimi (motif D) motifleridir. Bu kaplar genelde Türkiye müzelerinde (4) yer almış. Ayrıca Kuzeybatı İran dan da bulunmuştur. Bezemelerine, buluntu yerlerine ve kesin tarihli örneklere dayanılarak Orta Tunç 2 Çağı (%40) ve Geç Tunç Çağı na (%60) tarihlenmektedir. ÇÖ. Ba. II. (Lev. 26) Omuzlu, kısa boyunlu çömlek. Bu grupta 16 boya bezemeli kap veya kap parçası bulunmaktadır 478. Bunlar genelde yivli ve dışa kalınlaştırılmış ağız kenarlı ve düz diplidir. 477 Boya bezemesiz parçalar ise yaklaşık % 28 oranla bu gruptan elde vardır. 116

126 Ortalama ağız çapı 14,5 cm. dip çapı 10 cm. ve yüksekliği 21,5 santimetredir. Hamur ve yapım bilgileri çok az olduğundan değerlendirilmemiş. Bezeme: Bezemeler polikrom ve monokrom olarak genelde boyunun alt kısmı ve omuzda yer almıştır. Bunlar genelde üçgen, kelebek ve içi taralı baklava dilimi dizisi (motif D) motifleridir. Bir örnekte ( 16) realistik hayvan figürleri dikkat çekmektedir. Bu kaplar genelde Türkiye müzelerinde (2) ve Ermenistan da bulunmaktadır. Bezemelerine ve buluntu yerlerine dayanılarak Orta Tunç 2 Çağı (%87) ve Geç Tunç Çağı na (%13) tarihlenmektedir. ÇÖ. Ba. III. (Lev. 27) Gövdesi yandan basık, kısa boyunlu çömlek. Bu grupta 13 boya bezemeli kap veya kap parçası bulunmaktadır 479. Bunlar genelde yivli ve dışa kalınlaştırılmış veya dışa yuvarlatılmış ağız kenarlıdır. Ortalama ağız çapı 14 santimetredir. Genelde devetüyü astarlıdır. Bezeme: Bezemeler polikrom ve monokrom olarak genelde boyunun alt kısmı ve gövdenin üst keskinliğinde yer almıştır. Bunlar genelde tarama ve spiral motifleridir. Bu kaplar Türkiye müzelerinde (1 kap, 6) ve genelde Kuzeybatı İran dan bulunmuş. Bezemelerine ve kesin tarihli örneklere dayanılarak Orta Tunç 1 Çağı (%61) Orta Tunç 2 Çağı (%15) ve Geç Tunç Çağı na (%24) tarihlenmektedir. ÇÖ. Ba. IV. (Lev. 28) Küresel gövdeli, kısa boyunlu çömlek. Bu grupta 49 boya bezemeli kap veya kap parçası bulunmaktadır 480. Bunlar genelde basit, yivli ve dışa çekik veya kalınlaştırılmış ağız kenarlı ve düz diplidir. Ortalama ağız çapı 12,5 cm. dip çapı 9 cm. ve yüksekliği 17,5 santimetredir. Genelde hamurları kahverengi ve astarları ise kırmızı tonlarındadır. Genelde ince kum katkılı ve iyi derece de fırınlanmış olup. 478 Boya bezemesiz parçalar ise yaklaşık % 46 oranla bu gruptan elde vardır. 479 Boya bezemesiz parçalar ise yaklaşık % 78 oranla bu gruptan daha yoğun olarak elde vardır. 480 Boya bezemesiz parçalar ise yaklaşık % 67 oranla bu gruptan daha yoğun olarak elde vardır. 117

127 Bezeme: Bezemeler polikrom ve monokrom olarak genelde boyunun alt kısmı ve gövdenin üst kısmında yer almıştır. Bunlar genelde içi taralı baklava dilimi (motif D), kelebek (motif F), üçgen (motif A) ve zikzak (motif I) motifleridir. Bu kaplar genelde Türkiye müzelerinde (4), Nahçıvan ve Kuzeybatı İran dan bulunmuştur. Bezemelerine, buluntu yerlerine ve kesin tarihli örneklere dayanılarak Orta Tunç 1 Çağı (%2) Orta Tunç 2 Çağı (%47) ve Geç Tunç Çağı na (%51) tarihlenmektedir. ÇÖ. Bb. I. (Lev. 29) Bikonik gövdeli, uzun boyunlu çömlek. Bu grupta 11 boya bezemeli kap bulunmaktadır 481. Bunlar genelde basit veya dışa kalınlaştırılmış ağız kenarlı ve düz diplidir. Ortalama ağız çapı 10 cm., dip çapı 7 cm. ve yüksekliği 19 santimetredir. Hamur ve yapım bilgilerin elde olmadığında, değerlendirilmemiş. Bezeme: Bezemeler polikrom ve monokrom olarak genelde boyunun alt kısmı ve gövdenin üst kısmında yer almıştır. Bunlar genelde içi taralı üçgen (motif A), zikzak (motif I) motifleridir. Bazı örneklerde kuş figürü de çizilmiştir. Bu kaplar genelde Nahçıvan dan bulunmuştur. Bezemelerine, buluntu yerlerine ve kesin tarihli örneklere dayanılarak hepsi Geç Tunç Çağı na tarihlenmektedir. ÇÖ. Bb. II. (Lev. 30) Basık gövdeli, uzun boyunlu çömlek. Bu grupta 14 boya bezemeli kap bulunmaktadır. Bunlar genelde yivli ve dışa kalınlaştırılmış ağız kenarlı ve düz diplidir. Çömleklerin biri üç ayaklıdır ( 1). Ortalama ağız çapı 10,5 cm. dip çapı 8,5 cm. ve yüksekliği 15,5 santimetredir. Genelde hamurları ve astarları ise kırmızı tonlarındadır. Bezeme: Bezemeler polikrom ve monokrom olarak genelde boyunun alt kısmı ve gövdenin üst kısmında yer almıştır. Bunlar genelde girdlanimsi (motif N), üçgen 481 Boya bezemesiz parçalar ise bu gruptan az sayıda elde vardır. 118

128 (motif A), zikzak (motif I) ve kelebek dizisi (motif F) motifleridir. Bir örneklerde ( 1) ise kabın iç kısmında da bezeme vardır; bu örnek Sagzbadtepe ye aittir Bu kaplar genelde Türkiye müzelerinde (11) yer almış. Bezemelerine ve buluntu yerlerine dayanılarak Orta Tunç 2 Çağı (%50) ve Geç Tunç Çağı na (%50) tarihlenmektedir. ÇÖ. Bb. III. (Lev. 31) küresel gövdeli, uzun boyunlu çömlek. Bu grupta 98 boya bezemeli kap veya kap parçası bulunmaktadır 482. Bunlar genelde yivli ve dışa kalınlaştırılmış ağız kenarlı ve düz diplidir. Bir tane de üç ayaklı örnek vardır ( 1). Ortalama ağız çapı 13 cm., dip çapı 10 cm. ve yüksekliği 22,5 santimetredir. Genelde hamurları kahverengi/kırmızı tonlarındadır. Astarları ise kırmızı tonlarındadır. Orta kum katkılı, orta derece de fırınlanmış olup, çark yapımı ve perdahlıdır. Bezeme: Bezemeler polikrom ve monokrom olarak genelde boyunun alt kısmı ve gövdenin keskinliğinin üst kısmında yer almıştır. Bunlar genelde sarkan içi taralı üçgen (motif B), içi taralı baklava dilimi ve kelebek dizisi (motif E), zikzak (motif I) ve bant motifleridir. Bazı örneklerde ise boyunun iç kısmında da bezeme yapılmıştır; bu örnekler genelde Sagzbadtepe ye aittir. Bu kaplar genelde Doğu Anadolu Bölgesi ndeki kazı buluntusu (2) ve Türkiye müzelerinde ve özel koleksiyonlarda (38) yer almış. Ayrıca Ermenistan, Kuzeybatı ve Kuzey Merkezi İran da bulunmuş. Bezemelerine, buluntu yerlerine ve kesin tarihli örneklere dayanılarak Orta Tunç 2 Çağı (%78) ve Geç Tunç Çağı na (%22) tarihlenmektedir. ÇÖ. Bb. IV. (Lev. 32) Oval gövdeli, uzun boyunlu çömlek. Bu grupta 18 boya bezemeli kap veya kap parçası bulunmaktadır 483. Bunlar genelde basit, yivli ve dışa çekik veya kalınlaştırılmış ağız kenarlı ve düz diplidir. 482 Boya bezemesiz parçalar ise yaklaşık % 14 oranla bu gruptan elde vardır. 483 Boya bezemesiz parçalar ise yaklaşık % 43 oranla bu gruptan elde vardır. 119

129 Ortalama ağız çapı 14 cm. dip çapı 8 cm. ve yüksekliği 24 santimetredir. Genelde hamurları kahverengindedir. Bezeme: Bezemeler polikrom ve monokrom olarak genelde boyunun alt kısmı ve gövdenin keskinliğinin üst kısmında yer almıştır. Bunlar genelde sarkan içi taralı üçgen, içi taralı baklava dilimi, zikzak ve bant motifleridir. Bu kaplar genelde Doğu Anadolu Bölgesi ndeki yüzey araştırma (1) ve Türkiye müzelerinde (3) yer almış. Ayrıca Ermenistan, Kuzeybatı ve Kuzey Merkezi İran dan bulunmuştur. Bezemelerine, buluntu yerlerine ve kesin tarihli örneklere dayanılarak Orta Tunç 2 Çağı (%78) ve Geç Tunç Çağı na (%22) tarihlenmektedir. ÇÖ. Bb. V. (Lev. 33) Omuzlu, uzun boyunlu derin çömlek. Bu grupta 89 boya bezemeli kap veya kap parçası bulunmaktadır 484. Bunlar genelde basit, yivli ve dışa kalınlaştırılmış ağız kenarlı ve düz diplidir. Ortalama ağız çapı 12 cm. dip çapı 9 cm. ve yüksekliği 26 santimetredir. Genelde hamurları kahverengi ve astarları ise kırmızı tonlarındadır. Orta kum katkılı, orta derece de fırınlanmış olup ve perdahlıdır. Bezeme: Bezemeler polikrom ve monokrom olarak genelde boyunun alt kısmı ve omuz üzerinde yer almıştır. Bunlar genelde sarkan içi taralı üçgen (motif B), üçgen (motif A), baklava dilimi (motif D), zikzak ve bant motifleridir. Bir örnekte ( 5) sivastika motifi vardır. Bu kapların bir kısmı Doğu Anadolu Bölgesi ndeki kazı buluntusu olup (2), bir kısmı da Türkiye müzelerinde (2) yer almış. Ama genelde Ermenistan ve Nahçıvan dan bulunmuştur. Ayrıca Trialeti Kurganlar ında bulunan çoğu Van- Urmiye boyalıları da bu grupta yer almış. Bezemelerine, buluntu yerlerine ve kesin tarihli örneklere dayanılarak Orta Tunç 2 Çağı (%81) ve Geç Tunç Çağı na (%19) tarihlenmektedir. 484 Boya bezemesiz parçalar ise yaklaşık % 8 oranla bu gruptan elde vardır. 120

130 ÇÖ. Bb. VI. (Lev. 34) Omuzlu, uzun boyunlu sığ çömlek. Bu grupta 8 boya bezemeli kap veya kap parçası bulunmaktadır. Bunlar genelde dışa kalınlaştırılmış ağız kenarlı ve düz diplidir. Ortalama ağız çapı 10 cm., dip çapı 9 cm. ve yüksekliği 16 santimetredir. Hamur ve yapım bilgileri mevcut değildir. Bezeme: Bezemeler monokrom olarak genelde boyunun alt kısmı ve omuz üzerinde yer almıştır. Bunlar genelde sarkan içi taralı sarkan üçgen (motif B) ve kelebek dizisi (motif F) motifleridir. Bu kaplar Ermenistan ve Nahçıvan dan bulunmuştur. Bezemelerine, buluntu yerlerine ve kesin tarihli örneklere dayanılarak Orta Tunç 2 Çağı (%75) ve Geç Tunç Çağı na (%25) tarihlenmektedir. 8. III. Minyatür Kaplar (Lev. 35) Minyatür kaplar grubunda 16 kap veya kap parçası, iki grupta alınmıştır. Yani tüm kaplardan yaklaşık %1,5. Bunlarda bezemeler genelde gövdenin üst kısmında yapılmıştır. MK. I. Bu grup kısa boyunlu kaplar olarak incelenmiş ve kendi içinde iki alt gruba ayrılır. MK. I. 1. Bu grupta 3 boya bezemeli parça yer almış 485. Bunlar kısa boyunlu, küresel karınlıdır. Ağız kenarları dışa çekik ve bir tam örnekte düz diplidir. Ortalama ağız çapı 7 santimetredir. Hamurları kırmızı/kahverengindedir, astarları kırmızı tonundadır, genelde ince kum katkılı, iyi derece de fırınlanmış olup ve perdahlıdır. 485 Bu gruba ait boya bezemesiz kaplar daha ağırlıkta ve özellikler boya bezemeli kaplara benzemektedir. 121

131 Bezeme: Bezemeler genelde karını üst kısmında yapılmıştır. Bezemeleri monokrom ve polikrom olarak yapılmıştır. Monokrom örneğin içi ve dışı bezelidir ( 1). Bezemeler genelde zikzak bantlar ve taramalardır. Bu grup kaplarda bir tanesi ( 2) Türkiye müzelerinde yer almış. Bu kaplardan birisi Orta Tunç 2 Çağı na diğer ikisi Geç Tunç Çağı na tarihlenmektedir. MK. I. 2. Bu grupta 4 boya bezemeli parça yer almış 486. Bunlar kısa boyunlu karınlarında bir keskinliği var. Ağız kenarları dışa çekik ve bir tam örnekte düz diplidir. Ortalama ağız çapı 5,5 santimetredir. Hamurları genelde kırmızı, astarları devetüyündedir, genelde kum katkılı, iyi derece de fırınlanmış olup, el yapımıdır. Bezeme: Bezemeler genelde karını üst kısmında yapılmıştır. Bezemeler monokrom ve polikrom olarak vardır. Bezemeler siyah renkle yapılmış. Bir örnek hariç diğerlerinin ağız kenarının içi ise bezelidir. Bezemeler zikzak bantlar, şeritler, sarkan üçgenlerdir. Bu kapların hepsi Sagzbadtepe buluntusu ve bu yerleşim kronolojisine dayanılarak monokrom örnek Orta Tunç 2 Çağı na, polikrom boyalılar ise Geç Tunç Çağı na tarihlenmektedir. MK. II. Bu grupta 9 boya bezemeli kap yer almış 487. Bunlar uzun boyunlu, küresel gövdeli, basit ve dışa kalınlaştırılmış ağız kenarlı ve düz diplidir. Ortalama 5,5 cm. ağız kenarlıdır. Diğer bilgiler çok az olduğundan değerlendirilmemiş. Bezme: Bezemeler genelde karını üst kısmında yapılmıştır. İkisi monokrom, diğerleri polikrom olarak yapılmış. Bezemeler genelde içi kafes taralı üçgenler (motif A) ve içi kafes taralı baklava dilimleridir (motif D). 486 Bu gruba ait boya bezemesiz kaplar daha azınlıkta ve özellikler boya bezemeli kaplara benzemektedir. 487 Boya bezemesiz örneklerde bu grupta yer almış. 122

132 Bu kaplar genelde Nahçıvan Bölgesi nde ve mezar hediyesi olarak bilinmektedir. Türkiye müzelerinde 2 örnek bulunmaktadır. Bezemelerine ve buluntu yerlerine dayanılarak bunları Geç Tunç Çağı na tarihlendirmek mümkündür. 8. IV. Kadehler (Lev. 36) KD. Bu grupta 8 boya bezemeli kadeh var 488. Yani tüm kaplardan yaklaşık %1. Bunların 5 tanesi tam, 3 tanesi parça olarak bulunur. Bu kadehlerin gövdeleri içe eğimli, ağız kenarları basittir. Genelde düz dipli ve dibin ve gövdeye birleştiği yerde eğimli bir keskinlik vardır. Hepsi basit ağız kenarlıdır. Ortalama ağız çapı 8 cm., dip çapı 7 cm. ve yükseklikleri 10 santimetredir. Hamurları genelde kahverengi ve kırmızı tonlarındadır. Genelde astarsızlar. Katkıları genelde ince/orta kumdur. Maalesef diğer bilgiler elde değil. Bezeme: Bezemeler monokrom olarak genelde dikey biçiminde kabın ağız kenarından dibine kadar çizilmişler; sadece bir örnekte bezeme yatay biçimindedir ( 2). Bezemeler kabın dışındadır; iki bant arasında dalga motifleriyle doldurulmuş motif ağılıktadır(motif H). Bu kadehlerin hepsi Orta Tunç 2 Çağı na tarihlenmişlerdir. Sadece bir örnek Geoytepe C evresine ve Geç Tunç Çağı na aittir. Bunların birisi Türkiye müzelerinde olup ( 1), gerisi ise Haftvantepe de bulunmuşlardır. 8. V. Fincanlar (Lev. 37) Bu grupta 11 tam fincan ve 2 fincanın dip kısmı yer almış. Fincanlar tüm kapların yaklaşık %1 ni oluşturmaktadır. Bu grup gövde biçimine göre üç alt gruba 488 Bu grupta boya bezemesiz örnekler daha ağırlıktadır; bunlar ortalama bilgileri boya bezemeli örneklere yakındır. Ayrıca başka gruplara ayrılan ama boya bezemesiz olduklarından bu tezdeki tipolojiye alınmamış örnekler ise daha ağılıktadır. 123

133 ayrılmıştır. Genel olarak yuvarlak gövdeli, basit ağız kenarlı, halka diplidir. Bezemeler ağız kenarından gövdenin alt kısmına kadar yapılmıştır. FN. I. Bu grupta gövdeler yuvarlak ve üst kısımları içe eğikler. Ağız kenarları basit veya yivlidir. Kulplar yarım daire biçiminde ve gövdenin alt kısmından, ağız kenarının altında birleşmişler ve hiç zaman ağız kenarından daha yüksek olmamıştır. Bu grupta 4 örnekten birisi düz dipli ( 4), ikisi düğme dipli ( 1 ve 2) ve biri belirsizdir ( 3). Genelde çark yapımıdır. Ağız çapı ortalaması 9 cm. dip çapı ortalama 5,5 cm. ve yükseklikleri ortalama 11 santimetredir. Hamurları genelde kahverengi, astarları kiremit renktedir. Katkıları ince/orta kum, genelde orta pişirilmiş ve hepsi perdahlıdır. Bunların 3 tanesi Türkiye müzelerine satın alma yoluyla gelmiştir ( 1,2 ve 4). Bir tanesi de Kuzeybatı İran da Haftvantepe kazılarında bulunmuştur ( 1). Bezeme: Bezeme olarak ağız kenarından veya ağız kenarı altından sarkan içi taramalar veya dalga motifleriyle doldurulmuş üçgen motifleridir (motif B). Bu bezemeler gövdenin alt kısmına kadar uzamaktadır 489. olasıdır. Bezemelerine dayanılarak bunları Orta Tunç 2 Çağı na tarihlemek daha FN. II. Bu grupta sadece bir boya bezemeli örnek vardır. Gövde yarım oval biçimindedir. Ağız kenarı içe eğik kesilmiştir. Halka diplidir. Kulpu kırıktır ama biçim olarak bir önceki grup (FN. I.) kulpları gibidir. Bu fincan Haftvantepe den bulunmuş; Ağız çapı ~11, dip çapı ~3 ve yüksekliği ~10 santimetredir. Bezeme: Bezeme bir önceki (FN. I) grubun özelliklerini taşımaktadır. Bu fincan Orta Tunç 2 Çağı na tarihlendirilmektedir. 489 Bu grupta boya bezemesiz kaplar nerdeyse aynı oranda ve benzer özellikleri taşımaktadır. 124

134 FN. III. Bu grupta 6 tam kap ve 2 kabın alt kısmı yer almış. Bu grupta gövdelerin alt kısmı yuvarlak ve üst kısmı boyun gibidir. Ağız kenarları dışa çekik veya dışa kalınlaştırılmıştır. Genelde halka diplidir. Kulplar gövdenin orta kısmından başlamış ve ağız kenarında birleşmiştir. Kulplar genelde yarım daire biçiminde ve bazı örneklerde ağız kenarında çok az yüksektir. Maalesef hamur bilgiler yayınlanmamıştır. Bezeme: Bezemeler hepsi monokrom ve geometriktir. Bezemeler genelde grup halinde zikzak bantlar (motif I), içi kafes taralı baklava dilimleri (motif D) ve boyalı şeritlerdir. Tüm örneklerde bezeme gövdenin alt kısmında ağız kenarına kadar çizilmiş. Bir örnekte ( 2) dip ise bezelidir; üç örnekte ise ağız kenarının iç kısmında ise bezemeler var ve bir örnekte ( 8) kabın iç kısmı tamamen bezelidir. Sözü geçen örnekte swastica ve yıldız motifleri ilgi çekmektedir. Bunlar hepsi Orta Tunç 2 Çağı na aitler ve hepsi Sagzabad yerleşiminden elde edilmiştir. Sanki bu yerleşime veya bu alt seramik gelenek bölgesine özel olarak aittir VI. Maşrapalar (Lev. 38) MŞ. Bu grupta 3 tane boya bezemeli maşrapa yer almış. Maşrapalar tüm kapların yaklaşık %0,4 nu oluşturur. Bunlar küresel gövdelidir. Gövdenin üst kısmı içe dönüktür. Ağız kenarları basit veya kalınlaştırılmıştır. İkisi halka dipli ve biri düz diplidir. Kulplar genelde yarım daire biçiminde, gövdenin alt kısmından, ağız kenarı altına kadardır. Birisinde ağız kenarına bitişiktir( 2). Bir örnekte kulp ağız kenarından daha yüksektedir ( 3) ve başka örnekte kulpun üst kısmında bir düğmecik kabartma vardır ( 1). Bezeme: Ana bezeme ağız kenarından sarkan içi taralı üçgenlerdir (motif A). İki örnekte üçgenlerin arasında içi taralı dikdörtgen motifleri ve bir örnekte üçgenlerin altında ve paralel olarak zikzak bantlar görülür. 490 Bu gruba giren ama boya bezemesiz bir örnek vardır. Bu kap Ermenistan da, Keti Mezarlığı nda, mezar 11.den bulunmuştur. 125

135 Bunların birisi Türkiye müzelerinde ( 1) korunmaktadır, diğer ikisi Nahçıvan ve Ermenistan da mezar buluntusudur. Bezemelerine dayanılarak bunlar Orta Tunç 2 Çağı na aittir. 8. VII. Tabaklar (Lev. 39) Bu grupta 9 boya bezemeli tabak vardır. Bunlar ise gövde biçimine dayanılarak 4 gruba ayrılır 491. Yani tüm kaplardan yaklaşık %1. TB. I. Bu grupta sadece bir tane boya bezemeli tabak var 492. Gövdesi düz ve hafif eğimlidir. Ağız kenarı ise düzleştirilmiş, kalın ve bezelidir. Bunlar genelde çark yapımı ve orta boydadır (15 cm.). Bezeme: tabağın ağız kenarında kelebek motifi dizisi var. Bu tabak Kuzeybatı İran, Geoytepe C evresinden bulunmuş ve Geç Tunç Çağı na aittir. TB. II. bu grupta 3 boya bezemeli örnek yer almış. Bu grubun tabakları hafif eğimli, dolgulu ve basit ağız kenarlı ve düz diplidir. Bunardan ikisi Türkiye müzelerinde korunmaktadır ve birisi Doğu Anadolu Yılankalesi yüzey araştırmasında bulunmuştur ( 3). Bunlar çark yapımıdır. Hamur ve astarları genelde kahverengi, orta kum katkılı, perdahlı ve orta ve iyi derece de pişirilmiştir. santimetredir. Ağız çapı ortalama 13,5 cm., dip çapı ortalama 4,5 cm. ve yükseklikleri3,5 Bezeme: Bezemeler tüm örneklerde ağız kenarı üzerinde ve merdiven motifidir. Genelde siyah renkte çizilmiştir. Ağız çapı ortalama 16,5 santimetredir. edilir. Bunların bezemelerine dayanılarak Orta Tunç 2 Çağı na ait olduğu tahmin 491 Tabaklarda boya bezemesiz örnekler daha ağırlıktadır. Bunların gövde biçimi olarak çeşitli gruplara ayrılmaktadır. 492 Bu gruba giren boya bezemesiz örnekler Haftvantepe den bulunmuş. Bunlar ortalama 14 cm. ağız çapı, 7 cm., dip çapı 3 cm. ve yükseklikleri var. Düz veya halka diplidir. 126

136 TB. III. Bu grupta 5 boya bezemeli kap bulunmaktadır 493. Bu tabaklarda gövde bir keskinlikle üste doğrudur. Ağız kenarları dolgulu, basit, yivli veya düzleştirilmiş olarak var. Dip örneği bulunmamaktadır. Bu gruba ait örnekler Doğu Anadolu Bölgesi nde, birisi yapılan kazı ve birisi de yüzey araştırma buluntusudur. Ayrıca Kuzeybatı ve Kuzey Merkezi İran da da bulunmuştur. Bezeme: Bezemeler ağız kenarı altında ve genelde içi taralı sarkan girdlanimsilerdir. Kuzeybatı İran örnekleri Orta Tunç 2 Çağı tabakalarından elde edilmişler ve diğer örneklerin bezemelerine dayanılarak Orta Tunç 2 Çağı olduğunu söylemek mümkündür. TB. IV. Bu grupta sadece 1 tane örnek vardır. Bu örnekte gövde yumuşak bir keskinlikle yukarıya doğrudur ve ağız kenarı dışa çekik ve kalınlaştırılmıştır. Bu örnekte dip yoktur. Ağız çapı ~13 santimetredir. Bezeme: Bezeme monokrom ve kabın içinde ve dışında tüm gövdeyi kapsamaktadır. Bu örnek Sagzbadtepe den bulunmuştur. 8. VIII. Çaydanlıklar (Lev. 40) ÇY. Bu grupta sadece 7 tane çaydanlık yer almış. Yani tüm kaplardan %0,6. Biçim olarak hepsinde gagamsı bir akıtacak ve biri hariç ( 4) hepsinde ip delikli kulp var. Kulplar omuzda yer almış. Akıtacaklar ağız kenarıyla bir çizgidedir. Ağız kenarları yivli ve dışa kalınlaştırılmıştır. Genelde düz diplidirler; sadece iki örnekte halka dipli ( 1 ve 6) ve biri kaidelidir ( 7). Ağız çapları ortalama 10 santimetredir, dip çapları ise ortalama 6 cm. ve yükseklikleri ortalama 14 santimetredir. 493 Boya bezemesiz örnekler Kuzeybatı İran dan elde edilmiştir. Bunlar genelde kahverengi hamurlu ve ince kum katkılıdır. 127

137 Bu türe giren çaydanlıkların hamur bilgilerine ve yüzey işlemciliğine ilişkin bir bilgi mevcut değildir. Bezeme: Bezemeler genelde omuzda veya gövdenin üst kısmında yapılmaktadır. Hepsi polikrom boyalıdır. Ortak bezeme içi kafes taralı üçgen dizisidir (Motif A); bazen üçgenlere paralel bir bant veya üçgenlerin arasında bir dalgalı çizgi çizilmiştir. Bunların hepsi Nahçıvan Bölgesi ndendir. Bunların hepsi mezar buluntusudur ve Geç Tunç Çağı na tarihlenmiş. Bu çaydanlıklar, Erken Demir Çağı çaydanlıklarının prototipi sayılır. 8. IX. Testiler (Lev. 41)) TS. Bu grupta testiler alınmıştır. Toplam 12 kap ve kap parçası değerlendirilmiş. Yani tüm kaplardan yaklaşık %1. Bunlar genelde küresel gövdeli, boyunlu, dışa çekik veya dışa kalınlaştırılmış ağız kenarlı ve düz diplidir. Kulplar genelde yarım daire biçiminde ve kabın üst kısmından başlamış, ağız kenarına bitişiktir. Bezeme: Bezemler monokrom ve polikrom olarak yapılmıştır. Genelde gövdenin üst kısmı ve boyundadır. Genel olarak bantlar, zikzaklar (motif I), içi taralı baklava (motif D) ve üçgen (motif A) motifleridir. Bu kaplar genelde Ermenistan dan bulunmuş ve Orta Tunç 2 Çağı na aittir; ama Geç Tunç Çağı örneklerde var. Ayrıca bir kap ( 12) Geç Tunç tarihlenmiş ve Erken Demir Çağı testilerinin prototipi sayılabilir. 128

138 8. X. Meyvelikler (Lev. 42) MY. Meyvelikler bu grupta yer almışlar 494. Toplam 4 boya bezemeli kap bu grupta yer almış. Yani tüm kaplardan yaklaşık %0,5. Bunlar genelde omuzlu, kalınlaştırılmış ağız kenarlı ve kaidelidir. Ortalama ağız çapı 17,5 cm. dip çapı 12 cm. ve yüksekliği 13,5 santimetredir. Hamurları genelde kahverenginde, kiremit astarlı, İnce kum, orta derece de fırınlanmış olup, çark yapımı ve perdahlıdır. Bezeme: Bezemeler polikrom olarak, zikzak bantlar (motif I), şevronlar (motif C) ve girdlanimsi (motif N) motiflerden oluşmaktadır. Bunların hepsi Türkiye müzelerinde korunmaktadır. 8. XI. Silindirik Gövdeli Kaplar (Lev. 43) Toplam 15 boya bezemeli silindirik kap bu grupta yer almış. Yani tüm kaplardan yaklaşık %1,5. Bunların genelde hamurları kahverenginde ve astarları kırmızı tonunda ve perdahlıdır. Bunlar iki grup başlığında ele alınmıştır. SK. I. Bu grupta 11 kap yer almış. Bunları yüksek gövdeli (ağız çapı yükseklikten azdır), ağız kenarına doğru gövde de dışa eğim var. Düz diplidirler ve bazı örneklerde gövde ve dibin birleştiği yerde bir eğimli kesit var. Bu gruptaki kapların ortalama ağız çapı 24,5 cm. dip çapı 17 ve yüksekliği 26 santimetredir. Hamurları kahverenginde ve çoğunlukta kırmızımsı kiremit ve birkaç kahvemsi kiremit astarlıdır. Hepsi perdahlı, orta kum katkılı ve orta pişirilmiştir. Bezeme: Bezemeler kapların tüm yüzeyini kapsamaktadır. Sadece bir örnekte kabın alt kısmı bezeli değil ( 11) ve bir başka örnekte ( 1) bezemeler dikey biçiminde ağız kenarından dibe kadar, içi dalga motiflerle taralı dikdörtgenlerdir. Başka örnekte ( 8) bezeme içi taralı kuş motifleridir. İki örnekte ise ( 6 ve 7) 494 Bu gruba ait boya bezemesiz parçalar da az sayıda vardır. 129

139 bezeme dikey biçiminde birisi dalga motiflerle taralı dikdörtgenler ve diğeri dikey baklava dizisidir (motif D). Diğer kapların bezemesi satranç motifidir. Satrançların dolu kısmı dalgalı bantlarla taralıdır (motif H). Bunların hepsi Türkiye müzelerinde korunmaktadır. Bezemelerine dayanılarak bunlar Orta Tunç 2 Çağı na ait olduğu düşünülmektedir 495. SK. II. Bu grupta 4 boya bezemeli parça vardır 496. Bunların gövdeleri düz, ağız çapları yüksekliklerinden daha fazladır. Ağız kenarları düzleştirilmiş veya dışa kalınlaştırılmıştır. Düz diplidirler ve diplerin hafif dışa eğimi var. Ortalama ağız çapı 12 santimetredir. Bir örnekte ağız çapı 45 santimetredir ( 2). Bu kapların hamurları kahverengi, kırmızı ve turuncudur. Astarları ise kırmızı yoğunlukta ve kahverengidir. Katkıları mineral, genelde iyi pişirilmiş ve perdahlıdır. Bezeme: Bezemeler biri hariç ( 3), monokromdur. Bezemeler ağız kenarı altında yer almıştır. Bunlar içi taralı girdlanimsiler, şeritler, içi taralı baklava dilimi ve geometrik motifleridir. Bir örnekte ağız kenarı üzerinde bir bant vardır ( 3). Bu örneklerin birisi Türkiye müzelerinde ( 1), bir örnek Kuzey Merkezi İran da Sagzabadtepe den ( 3) ve boya bezemesizler de dahil olmak üzere diğerleri Kuzeybatı İran dan bulunmuşlardır. Bu grubun bu bölge veya bu alt seramik gelenek bölgesine ait olduğu söylenebilir. Bunlar Orta Tunç 2 Çağı na tarihlenmektedir. 8. XII. Depo Kapları (Lev. 44) Bu grupta 62 boya bezemeli kap veya kap parçası yer almış. Bunlar 5 gruba ayrılmıştır. Yani tüm kaplardan yaklaşık %4, Bu grupta boya bezemesiz örneklerde var. Bunlar da doğu Anadolu müze eseridir. Sadece iki kırık parça Kuzeybatı İran da Haftvantepe de bulunmuştur. 496 Bu gruba ait boya bezemesiz örnekler vardır. Bunlar daha ağırlıktadırlar ve diğer bilgilerde benzerlik taşımaktadır. 130

140 DK. I. Bu grupta yer alan kapların gövdesinin alt kısmında bir keskinlik görülmektedir. Bu keskinliğin alt kısmı genelde düz ve üst kısmı dışa eğimli olarak görülmektedir. Bu kaplar hepsi boyunlu ve ağzı kapalıdır. Ağız kenarları ise genelde dışa kalınlaştırılmıştır. Biri halka dipli ( 7), gerisi düz diplidir. Ağız çapı ortalama 17 cm., dip çapı 13 cm., ve yüksekliği 35 santimetredir. Hamurları genelde kahvemsi kiremit, astarları kiremit/krem dir. Genelde orta kum katkılı ve orta pişirilmiştir Genelde fırınlanma nedeniyle alacalıdır. Hepsi perdahlı ve çar yapımıdır. Bezeme: Bezemeler monokrom örneklerde siyah ve polikrom örneklerde siyah ve kiremittir. Bezemeler içi taralı veya boyalı sarkan üçgenler (motif B), içi taralı sarkan dikdörtgen ve baklava dizisi (motif D), zikzak bantlar (motif I) ve kelebek motifleridir (motif F). Bunların biri hariç ( 3) hepsi Türkiye müzelerinde korunmaktadır 497. Bezemelerine ve kesin tarihi olan örneklere dayanılarak bu kaplar Orta (6) ve Geç (3) Tunç Çağı na aittir. Geç Tunç Çağı na ait kaplar daha küçük boyutlarda yapılmışlardır. DK. II. bu grupta sadece bir kap yer almış. Bu kabın gövdesi üç kademeli biçiminde, silindir boyunlu, ağız kenarı dışa kalınlaştırılmış ve düz diplidir. elde değil. Bu kabın ağız çapı 14 ve yüksekliği 38 santimetredir. Maalesef başka bir bilgi Bezeme: Monokrom, içi taralı üçgenler ve zikzak bantlar, içi taralı şeritler ve balık ve belirsiz (kuş?) hayvan figürü vardır. Bu kap Ermenistan da, Elar Mezarlığı nda, Kurgan 32. den bulunmuştur ve Orta Tunç 2 Çağı na aittir. 497 Bu gruba ait boya bezemesiz seramikler ise Kuzeybatı İran, Haftvantepe den bulunmuştur. 131

141 DK. III. Bu grupta sadece 1 boya bezemeli kap parçası vardır 498. Bu kap bikonik gövdeli, silindir boyunlu ve dışa kalınlaştırılmış ağız kenarlıdır. Bu parçanın ağız çapı 36 santimetredir. Kırmızı astarlı, kum katkılıdır. Bezeme: Bezemesi monokrom ve gövdenin üst kısmında içi taralı sarkan üçgen motifidir. Bu kap parçası Kuzeybatı İran, Haftvantepe, VI B Erken tabakasına bulunmuş ve Orta Tunç 2 Çağı na aittir. DK. IV. Bu gruptaki kaplar omuzlu, boyunludurlar 499. Ağız kenarları genelde dışa kalınlaştırılmış olup tüm örnekler düz diplidir. Bu grupta 47 boya bezemeli kap yer almış. Ortalama ağız çapı 22 cm., dip çapı 17 cm. yüksekliği 54 santimetredir. Diğer bilgiler çok az olduğundan değerlendirilmemiştir. Bezeme: Bezemeler genelde monokrom ve çok az sayıda polikrom boyalıdır. Genelde bezemeler içi taralı sarkan üçgenler (motif B), zikzak bantlar (motif I), spiral motifleri (motif R12), kuş ve hayvan figürleridir. Ayrıca swastica motifi ( 9 ve 38), yıldız motifi ( 14) ve İnsan figürü de ( 43 ve 46) görülür. Bu grubun kaplarından birisi Kuzeybatı İran dan, üçü Nahçıvan dan, 6 tanesi Trialeti Kurganlar ında, 31 tanesi Ermenistan da bulunmuştur. 6 tanesi Türkiye müzelerinde korunmaktadır. Bunlar genelde mezar buluntusudur (39 tane) ve az kısmı (8 tane) buluntu yeri belirsiz veya müze eseridir. Bunlar çömleklerdeki ÇÖ. Bb. V grubundan hiç farklı değildir ve sadece yükseklikleri 40 cm. veya daha dazla olduklarından depo kabı olarak değerlendirilmiştir. Bunlar genelde Orta Tunç 2 Çağı na aitler ve çok az sayıda Geç Tunç Çağı na ait örnek vardır. 498 Bu gruba ait boya bezemesi parçalar daha ağırlıktadır. Bunların çoğu Kuzeybatı İran da bulunmuştur. Birisi ise mezar küpü olarak kullanılmıştır (Edwards, 1983, Lev. 109/3, s. 225) 499 Bu grupta boya bezemesiz örnek çok az sayıda vardır. 132

142 DK. V. Bu grupta 4 tane boya bezemeli kap yer almış. Bunlar küresel gövdeli, boyunlu, dışa çekik ve kalınlaştırılmış ağız kenarlı ve düz diplidir. Ortalama ağız çapı 21 cm. dip çapı 19 cm. ve yüksekliği 47 santimetredir. Genelde çark yapımı, hamurları kahverengi, astarı kırmızımsı kiremit, kum katkılı, perdahlı ve orta derece de fırınlanmışlar. Bezeme: Bezemeler hepsi monokromdur. Bezeme genelde içi taralı sarkan üçgen motifleridir (motif A). Bunların ikisi Türkiye müzelerinde korunmaktadır. Bezemelerine ve kesin tarih verilen örneğe dayanılarak bunlar Orta Tunç 2 Çağı na tarihlenmektedir. 8. XIII. Özel Tipler (Lev. 45) Bu grupta çeşitli ve değişik tipler alınmıştır. Toplam 22 kap veya kap parçası bu grupta alınmıştır. Yani tüm kaplardan yaklaşık %2. ÖT. I. Bu grupta 8 boya bezemeli çanak yer almış 500. Bu çanakların özelliği gövdenin orta kısmında karşılıklı olarak içe doğru bükülme olmasıdır. Genelde gövdeleri yarı küresel biçiminde, ağız kenarları ise düzleştirilmiştir. Hepsi düz diplidir. Boyutların ve bilgilerin azlığından dolayı değerlendirilmemiş. Bezeme: Bezemeler monokrom ve polikrom olarak, çeşitli biçimlerde ve motiflerde çizilmiştir. En yoğun buluntu bölgesi Nahçıvan dır; Doğu Anadolu Bölgesi nde ise 1 kazı buluntusu vardır. Bunlar hepsi Geç Tunç Çağı na tarihlendirilmektedir. ÖT. II. Yamuk kap. Bu kabın gövdesinin bir tarafı yamuktur. Ağız kenarı dışa kalınlaştırılmış ve düz diplidir. 500 Daha az sayıda olarak boya bezmesiz örnekte bu gruptan bulunmuştur. 133

143 Bezeme: polikrom olarak ağız kenarından kabın alt kısmına kadar çizilmiş; içi satranç taralı dikdörtgen ve kelebek (motif E50) motiflidir. Bu kap Türkiye, Van Müzesi nde korunmaktadır. Yakın ama boya bezemesiz benzeri Kuzeybatı İran, Haftvantepe de bulunmuştur. ÖT. III. Bu grupta iki kap yer almış. Bunlarda gövdenin üst kısmı birbirine yaklaştırılmış ve uzun oval biçimine getirilmiştir. Gövde yarı küresel biçiminde, ağız kenarı kalınlaştırılmış ve düz diplidir. Ortalama ağız çapı 14,5 cm. dip çapı 9 cm. ve yüksekliği 10 santimetredir. Hamurları kahverengi tonunda, astarları kiremit tonunda, ince/orta kum katkılıdır. İkisi de iyi derece de fırınlanmış olup, perdahlı ve çark yapımıdır. Bezeme: Bezemler monokrom ve polikrom olarak yapılmış. Ağız kenarı altında sarkan içi taralı girdlanimsi (motif N) motifleridir. Bunların hepsi Türkiye müzelerinde korunmaktadır. ÖT. IV. Şişeler bu grupta yer almış. Toplam iki şişe elde var. Birisinin gövdesi küresel ve diğerinin karnında keskinliği var. Bir örnekte ağız kotunmuş, 2 cm. çapında dışa katlanmıştır. İkisi de düz diplidir. İkisi de çark yapımlı, açık kiremit hamurlu, açık kiremit astarlı, orta kum katkılı, orta derece de fırınlanmış olup, siyah alacalı ve perdahlıdır. Bunların hepsi Türkiye müzelerinde korunmaktadır. Bezeme: Birisi monokrom ve diğeri polikrom boyalıdır. Monokrom örnekte dalgalı bant (motif L) motifleri var, polikrom örnekte ise bezeme daha karışıktır. Bu kapta baklava dizisi, satranç taramalar, zikzaklar ve üçgenler en belirgin motifleridir. ÖT. V. Bu grupta sadece bir matara yer almış. Gövdenin bir tarafı düz, diğer tarafı kabarıktır. Kısa boyunlu ve dışa kalınlaştırılmış ağız kenarlıdır. Kanarlarında iki yarım daire biçiminde kulpu vardır. 134

144 Bezeme: Bezeme polikrom olarak gövdenin kabarık kısmında bir yıldız ve yıldız kanatları arasında kuş figürü vardır. ÖT. VI. Bu tipte ritonlar yer almış. Bunlar hayvan biçimi ve ayakkabı biçimi olarak bilinirler. Hayvan biçimi ritonlar kuş ve koç biçimindedir. Ortalama genişlikleri 15 cm. yükseklileri ise 12,5 santimetredir. Genelde el yapımı, hamurları kahverenginde, astarları açık krem, orta kum katkılı ve orta derece de fırınlanmıştır. Bezeme: Genelde polikrom olarak, bantlar, taramalar, içi kafes taralı üçgenler ve kelebek motifleri vardır. Bunların 5 tanesi Türkiye müzelerinde korunmaktadır. 135

145 9. SONUÇ Hazırladığım M. Ö. II. BİNYI LDA DOĞU ANADOLU BOYALI SERAMİK KÜLTÜRÜ VE ÇEVRE BÖLGELERLE İLİŞKİLERİ başlıklı yüksek lisans tezinde öncelikle Doğu Anadolu ve civarı olmak üzere, Nahçıvan Özerk Cumhuriyeti, Kuzeybatı ve Kuzey Merkezi İran, Ermenistan ve Gürcistan Cumhuriyetlerinde, M. Ö. 3. Binyıl ın sonlarında ve M. Ö. 2. Binyıl da yaygınlaşan boya bezemeli seramik geleneği özellikleri, kronolojisi ve yayılım alanı hakkında genel bir çalışma yapılmıştır. Genel anlamda Doğu Anadolu Bölgesi denilince, kuzeyde Kafkaslar, güneyde Toroslar, güneydoğuda Urmiye Gölü, batıda Orta Anadolu bozkırlarıyla çevrili bölge anlaşılır. Bu coğrafya tarih boyunca önemini sürdürmüş ve çoğu medeniyet ve kültürlere tanık olmuştur; ayrıca bu bölge her zaman çevre bölgelerle bağlarını korumuş ve ilişkilerini geliştirmiştir. Yerleşim yerleri, ekonomi ve coğrafi koşullarına bağlı olarak yukarıda adı geçen bölgelerde biçimlenmiştir. Dağlık bölgeler daha az verimli ve sert koşullara sahiptir ve bu nedenle doğal olarak bu bölgelerde tarım ve yerleşim ekonomisinden daha ziyade hayvancılık ve pastoral yaşam tarzı gelişmiştir. Dağlık bölgelerdeki bu duruma günümüzde de rastlanılır. Van-Urmiye seramik gelenek bölgesinde Kafkaslar ve Doğu Anadolu nun kuzeyinde yüksek yaylalarda bu durum halen geçerlidir. Buna karşın güneye doğru gidildiğinde hava koşullarının daha uygun olduğu bereketli ovalar görülmektedir. Bu bölgelerde tarım ekonomisine bağlı yerleşim yerleri daha ağırlıktadır. Bu yerleşim yerlerine genelde ovalarda, göl ve büyük ırmakların kıyısında rastlanılır. Tez konusunu oluşturan boya bezemeli seramik geleneği yukarıda adı geçen coğrafi bölgelerde, ilk kez Eski Tunç Çağı nın sonlarında; Kura-Aras kültürünün son evrelerinde başlamış, Orta ve Geç Tunç Çağları nda yaygınlaşmıştır. Kronoloji anlamında 501, Orta Tunç Çağı yaklaşık M. Ö ye kadar, Geç Tunç Çağı ise M. Ö yıllarına kadar sürmüştür. Bu zaman dilimi içinde adı geçen bölgelerde önceki ve sonraki dönemlerden farklı olarak boya bezemeli türde seramik yaygınlaşmıştır. Bu yeni seramik ise kendi içinde bezemelerine göre kronolojik 501 Bkz. Kronoloji bölümüne. 136

146 olarak üç evreye ayrılmaktadır; tez çalışmasında bunlar OTÇ 1, OTÇ 2 ve GTÇ olarak sınıflandırılmıştır. OTÇ 1 evresi kısa sürmüştür (M. Ö ) ve seramiğinden çok az boya bezemesiz örnekler ele geçmiştir. Bu örnekler ise monokrom bezemeli olarak genelde devetüyü üzerinde siyah veya kahverengi biçiminde ve basit motiflerden oluşmaktadır. OTÇ 2 evresinde ise (M. Ö ) monokrom bezemeli ve polikrom bezemeli geometrik motifli seramikler hakimdir. Seramiklerde monokrom bezemeli türü daha ağırlıktadır ve polikrom bezemeliler ise bu evrenin sonlarına doğru ortaya çıkmıştır. Bu evrede hamur ve astar renginde kahverengi ve kırmızının tonları daha ağırlıktadır. GTÇ evresi ise (M. Ö ) OTÇ 2 evresinin devamıdır. Bu evrede daha zengin bezemeler ve realistik hayvan ve insan figürler seramikler üzerine çizilmiştir. Bazı araştırmacılar 502 bu dönemde ortaya çıkan bezemeler ve motifleri sembolik ve dinsel kavramlar taşıdığına inanmaktadırlar. Ancak kanımca bu resimler ve motifler, bir sembol olarak yorumlanamaz; bunlar sadece ustanın düşüncesinin sanatsal yönünü gösterebilir. Bunlar dönemin tarzına ve geleneğine veya arz-talep dengesine bağlı olarak yapılmış olmalıdır. Hayvan resimleri veya hayvan biçimindeki kulplar veya emziklerin veya bot/ayakkabı biçiminde kapların yapılışı, bir sembol anlamını taşıdığı anlamına gelmez. Dönemin insanı, teknolojik ve dinsel olarak ileri seviyeye ulaşmıştır ve bu nedenle günlük olarak kullandığı basit eşyalar üzerinde, sembollerin ve kutsal ifadeli kavramlarını gösterme ihtiyacı duymamıştır. Ancak diğer taraftan, güneş ve swastica gibi bazı resimler, sembol ifade etmektedir. Ancak bu bezemeler çok az sayıda ele geçmiştir. Genel olarak tezin konusunu kapsayan çanak çömlekler üzerindeki resimlerde sembolizm kavramı görülmemektedir. Bu dönemin boyalılarında, bezemeler gerçekçi ve doğal tarzında yapılmaktaydı. Söz konusu seramik geleneği Erken Tunç Çağı III. evresinin sonlarından neredeyse Erken Demir Çağı na kadar devam etmiştir. Erken Tunç ve Erken Demir Çağı seramikleri siyah, perdahlı ve boya bezemesiz türden olmasına rağmen Orta ve Geç Tunç 502 Baxşəliyev 2006: 171., Əliyev, I, 2007:

147 Çağı nın seramikleri tamamen farklı olarak, boya bezemeli biçiminde ortaya çıkmaktadır. Bu farklılık bazı araştırmacılar tarafından "yeni kavimlerin göçü ve istilası" yani Hind-Ari kavimler ile ilgili olduğunu savunmaktadır 503 ; buna karşın bazı araştırmacılar tarafından da "eski geleneklerin devamı" olduğu belirtilmektedir. Bazıları Erken Tunç Çağı ndaki Kura-Aras (Karaz) kültürüne sahip kavimler ile ilgili olduğunu savunurken 504, diğerleri ise Kura-Aras kültürünün çöküşüyle beraber bölgedeki kavimlerin güçlenmesi ve baş kaldırmalarıyla ilgili olduklarını ileri sürmektedir 505. Tez konusunu oluşturan boya bezemeli seramik örneklerine Kuzeydoğu Anadolu Bölgesi, kuzeybatı ve Kuzey Merkezi İran, Ermenistan ve Gürcistan da rastlanmıştır. Bu kadar geniş bir coğrafyaya yayılan seramiklerde, doğal olarak biçim ve bezeme sitillerinde yöresel farklılıkların olması beklenebilir. Bu bölgesel farklılıklara dayanılarak 5 alt seramik geleneği havzası belirlenmektedir; Van-Urmiye alt seramik gelenek bölgesi, Tazekand (Karmir-Berd) alt seramik gelenek bölgesi, Sevan-Üzerliktepe alt seramik gelenek bölgesi, Trialeti alt seramik gelenek bölgesi ve Sagzabad alt seramik gelenek bölgesi. Van-Urmiye alt seramik gelenek bölgesi İran ın Kuzeybatısı nda Urmiye Havzası, Nahçıvan ve Van Gölü Havzası nı kapsamaktadır. Van-Urmiye alt seramik gelenek bölgesinde buluntuların zenginliği ve bu bölgede Van-Urmiye seramik geleneğinin tüm kronolojik ve stratigrafik evrelerinde gözükmektedir. Bu seramik geleneğine ait buluntular hem höyüklerden hem de mezarlıklardan ele geçmiştir. Van-Urmiye alt seramik gelenek bölgesi nde karşımıza çıkan ve bu alt seramik geleneğin ayrımında en belirleyici unsur olan polikrom boyalı çanak çömleklerdir. Çanaklar genelde içi dalgalı hatlarla doldurulmuş girdlanimsi yarım daire dizileriyle; çömlekler de uçları aşağı bakan içi dalgalı hatlarla dolu üçgenlerle süslenmişlerdir. Polikrom boyalılara göre az sayıda kullanılmış hayvan figürleri hemen hemen tümüyle çeşitli su kuşlarından oluşur Özfırat 2001: Pourfaraj 2002: Bahşaliyev 2006: Özfırat 2001:

148 Tazekand (Karmir-Berd) alt seramik gelenek bölgesi Tazekand mezarlığından ve Karmir-Berd mezarlığından bulunan seramiklere dayanılarak isimlendirilmiştir. Tazekand alt seramik gelenek bölgesi, Ermenistan ın dağlık bölgesinin kuzeyi, daha yoğun olarak Ağrı Vadisi ve Aragats Dağı eteklerine, Kuzeybatı Ermenistan daki Şirak platosuna ve Sevan Gölü kıyılarına yayılmıştır. Daha az sayıda olmakla birlikte Nahçıvan da da karşımıza çıkar. Ayrıca Ağrı-Iğdır Bölgesi nde de Karmir-Berd seramik geleneğine ait çanak çömlek bulunmaktadır 507. Bu alt seramik gelenek bölgesin özelliklerinden, kırmızı astar üzerinde siyah geometrik ve hayvan desenlerini söylemek mümkündür. Geometrik motiflerde kelebek, içiçe çizilmiş üçgenler, kafes taramalı üçgenler, dalga motifleri çoğunluktadır. Bu alt seramik geleneğine ait bazı seramikler üzerinde kazıma bezemeler de görülmektedir 508. Sevan-Üzerliktepe alt seramik gelenek bölgesi, coğrafi olarak Van-Urmiye yayıldığı bölgenin doğusu, yani Azerbaycan ve Mil-Stepi ve Karabağ Dağları ve Ermenistan da Sisian (Syunik) bölgesini kapsamaktadır 509. Boyalı kapların motifleri Van-Urmiye seramik geleneği diğer gruplarına göre oldukça basittir. Seramiklerde kırmızı astar üzerinde siyah renkle üst kısımlarına uygulanmış bezemeler vardır. Bunlar: satranç, kafesli üçgen, içleri paralel hatlarla taramalı girdlanimsiler, dörtgen dizileri ve dalgalı hat kümeleridir. Bu seramik geleneğinde, hayvan figürlerine rastlanmaz 510. Trialeti alt seramik geleneği, Kafkaslar ın batı kısmında, özellikle Gürcistan ın Orta Tunç Çağı kültürü olarak bilinmektedir 511. Trialeti Kültürü'nün kronolojisinin belirlenmesi, stratigrafik verilerin yokluğu nedeniyle oldukça zordur a. g. e. : Smit 2005: a. g. e. : Özfırat 2001: 21. Bahşaliyev 1997: Kuşnareva 1997: Özfırat 2001:

149 Bu kültürde kırmızı hamurlu krem astarlı seramikler karakteristik olarak üzerinde bezemeler koyu kahverengiyle spiral, motifler çizilmiştir. Bu kültürde kazıma bezemeli seramiklere de rastlanılır 513. Geometrik motifler, arasında ortalarında kuş motifi olan sıralanmış sarkan üçgenler belirgindir. Ayrıca çömlekler için özellikle boyunlarında yer alan dik dalgalı hat kümeleri; damlalı uçları aşağı sarkan, içleri dik ya da yatay dalgalı hatlarla taranmış üçgenler ve bantlar; içleri yine dalgalı hatlarla taramalı bazıları asılı durumdaki su kuşu figürleri ve motifleri karakteristiktir 514. Trialeti boya bezemeli çanak çömleği, soylu ve yönetici mezarlarından elde edilmiştir; ancak bunlar Trialeti alt seramik geleneğinin çok az bir kısmı kapsamaktadır. Bu nedenle bazı araştırmacılar bunları Gürcistan da ithal seramik olarak yorumlamaktadırlar 515. Sagzabad at seramik gelenek bölgesi bu tezde, Van-Urmiye seramik geleneği için, Türkiye de yeni tanıtılan bir bölgedir. Bu alt seramik geleneğin genel özellikleri, Van- Urmiye alt seramik gelenek bölgeleriyle çok benzerlikler gösterdiğinden, İran arkeologları tarafından Van-Urmiye seramik geleneğinde atıf edilmiştir. Sagzabad alt seramik gelenek bölgesi İran ın merkezi platosunun kuzeyinde yaygındır. Bu alt seramik geleneği, doğuda Kazvin Ovası yla sınırlanmıştır 516. Sagzabad alt seramik gelenek bölgesi özelliklerinden boya bezemeli çanak çömleklerindeki bezemeler, genelde kırmızı veya siyah-kırmızı veya turuncu astar üzerinde çizilmiştir. Ayrıca Sagzabadtepe nin bu evre çanak çömleğinde iki astar görülür; kabın üst kısmında devetüyü astar ve alt kısmında kırmızı astar vardır. Sagzabadtepe nin ikinci evresinde eski dönemin çanak çömleği devam etmekle beraber, bir tür kahverenginde seramik de ortaya çıkmaktadır. Turuncu ve kırmızı seramiğin miktarında çöküş vardır; bezemeler monokrom, geometrik motiflerdir a. g. e. : a. g. e. : Burney ve Marshal Lang 2001: Pourfaraj 2007:

150 Sagzabadtepe nin bu evresinde yaygın formların çoğu, ağız kenarları dışa dönük küçük kaseler ve testiler ve basit ağız kenarlı kaselerden oluşmaktadır. Genelde çanak çömlekler düz diplidirler, ancak düğme dipler de monokrom bezemeli çanak çömlek içinde az olarak bulunmaktadır. C. K. Piller arkeoloji buluntuları ile bir korelasyon taşımadığından dolayı, Sagzabadtepe seramiğini sanat ticareti için bir örnek olarak görmek istemektedir 518. Bu tez bir metodolojik çalışmadır, ama vardığımız sonuçlar diğer araştırmacıların sonuçlarına göre farklılıklar ortaya koymuştur. Mesela burada yeni bir alt seramik gelenek bölgesi olarak sınıflandırdığımız Sagzabadtepe ve komşu yerleşim yerlerinde yerel boyalı seramik geleneği hemen hemen İran dışında bilinmemekte olup, henüz Van-Urmiye boyalıları konusunda çalışma yapanla tarafından görülmemiştir. Ayrıca, özellikle İranlı arkeologlar tarafından bilinen ve araştırılan, ancak yabancı bilim adamları tarafından henüz izlenemeyen İran daki yeni yerleşim yerleri ve mezarlıklar bu tezde tanıtılmıştır. Bunların hepsi şimdiye kadar bir arada ve bir bütün olarak bu konu içinde değerlendirilmemiştir. Sagzabad alt seramik geleneğinin yanısıra, tanıtılan yeni merkezlerin hepsini, Van-Urmiye seramik geleneğiyle birlikte, bir bütün olarak incelenmiş ve değerlendirilmiştir. Ayrıca tipoloji konusunda da, sadece boya bezemeli seramiklerin incelemesi ve yukarıda söylenen Sagzabad alt seramik geleneği ve yeni yerleşim yerler ve merkezlerin buluntuları ile birlikte değerlendirilmesi, özgü bir tipolojiyi ortaya çıkarmış. Doğu Anadolu Bölgesi ni göz önüne aldığımızda, Van-Urmiye seramik geleneği, Orta Tunç Çağı na yaklaşık M. Ö. 2200/2000 ile M. Ö. 1400/1100 yılları arasına tarihlendirilmektedir 519. A. Çilingiroğlu, Türkiye müzelerindeki çanak çömlekler ve özellikle Haftvantepe VI C-B ve Trialeti Kurganları ile yaptığı karşılaştırmalar sonucunda monokrom boyalıları M.Ö /1650 yıllarına; polikrom boyalıları ise M.Ö /1400 arasına tarihlemiştir. Ayrıca bu son evreye dahil edilen geometrik ve naturalistik motifli 517 a. g. e. : Azizi ve Niknami ve Moradi 2000: Özfırat 2011:

151 çok renklilerin, bu gelenek içinde en geç olduklarını; Van Bölgesi'nde M.Ö. 2. Binyıl çanak çömleklerinin diğer yörelere oranla daha uzun yaşadığını ve bu bölgedeki Demir Çağı göç dalgasına (M.Ö ) kadar üretilmiş olduklarını savunur 520. Ancak tez kapsamında yaptığımız çalışmalara göre Doğu Anadolu da Van-Urmiye seramik geleneği yaklaşık M. Ö yıllarından 521 itibaren ortaya çıktığı ve neredeyse Erken Demir Çağı na kadar (M. Ö. 1100) sürdüğü sonucuna varılmıştır 522. Ama daha doğru ve sağlam tarihlere ulaşmak için, Doğu Anadolu da kazı ve araştırmaların artması ve gelişmesi gerekmektedir. Doğu Anadolu da, Van-Urmiye seramik geleneğinin iki farklı havzada geliştiği belirlenmektedir. Burada Van-Urmiye havzası ve Ağrı-Iğdır Havzası görülmektedir. Van-Urmiye Havzası Van-Urmiye alt seramik gelenek bölgesi etkisinde ve Ağrı-Iğdır Havzası ise Tazekand (Karmir-Berd) alt seramik gelenek bölgesi etkisindedir 523. Doğu Anadolu, Van-Urmiye seramiğinde hemen hemen hiçbir şekilde Sagzabad alt seramik gelenek bölgesine yakınlık ve benzerlik görülmemektedir. Kuzeydeki Trialeti ve Sevan-Üzerliktepe alt seramik gelenekleriyle ise genel anlamda bir benzerlik görülür. Trialeti alt seramik gelenek bölgesi boyalıları zaten Van ın kuzeyini ve Ağrı Vadisi ni de kapsayan güneydeki bölgelerde üretilen ithal kaplardan oluşmaktadır. Sevan-Üzerliktepe alt seramik gelenek bölgesi ise K. K. Kuşnareva ya göre Ağrı Dağı Vadisi nde oluşmuştur. Ancak bu görüş mesafe uzaklığı nedeniyle kabul edilemez 524. Tazekand (Karmir-Berd) alt seramik gelenek bölgesi, Sevan-Üzerliktepe alt seramik gelenek bölgesinin yerel bir versiyonu sayıldığından 525 doğal olarak bu seramik geleneğiyle ortak elemanları paylaşmaktadır. Burada K. K. Kuşnareva nın görüşü özellikle mesafenin uzaklığı dolayından ret edilmektedir. 520 Özfırat 2001: Bkz. Yerleşim merkezlerinde, Sos Höyük ve Karagündüz bölümüne. 522 Bkz. Yerleşim merkezlerinde, Bozkurt Kurganları bölümüne. 523 Özfırat ve Marro 2007: 8. Edwards 1986: Baxşəliyev 2006: 171. Belli ve Bahşaliyev 2001: Özfırat 2001:

152 9. KATALOG Katalog Anahtarı: : 1. Dönem 2. Bölge ve buluntu yeri bilgileri. 3. Ağz. cm. Dip. cm. Yük. cm. 4. Hamur rengi 5. Astar rengi 6. Katkı 7. Fırınlanma 8. Perdah 9. Bezeme bilgileri. Tanım: Kaynakça: ÇA. I. (Lev. 1) 1: 1. GTÇ 2. Kuzeybatı İran, Geoytepe, C. Tabakası Polikrom/B28. Tanım: Bezeme ağız kenarı altından sarkan içi kafes taramalı üçgen motifi. Motife paralel başka renkle bir çizgi var. Kaynakça: Özfırat, 2001, Lev. 32/12. 2: 1. GTÇ 2. Kuzeybatı İran, Zulbintepe, H6,18,6 Açm. 3. ~ Kırmızı 5. Devetüyü/Kırmızı 6. Kum 7. İyi 9. Polikrom/D11. Tanım: Bezeme kırmızı ve kahverengi; Ağız kenarı altında ve devetüyü zemin üzerine sıra halinde baklava dilimi dizisi motifi. Kaynakça: Omrani ve Jaleh Aghdam, : 1. GTÇ 2. Kuzeybatı İran, Geoytepe, C. Tabakası. 3. ~ Polikrom/K40-Z43. Tanım: Bezeme ağız kenarı altında ve kadar içinde realistik hayvan (geyik) figürü. Altında ise iki bant arasında nokta bezemeler. Kaynakça: Özfırat, 2001, Lev. 32/11. ÇA. II. (Lev. 2) 1: 1. OTÇ 2 2. Doğu Anadolu, Karagündüz Höyüğü, Yüzey buluntu, Env. Kg.Höy Grimsi açık kahverengi 5. Kırmızımsı kiremit 6. Orta kum 7. Orta 8. Perdahlı 9. Monokrom/N12. Tanım: Bezeme açık krem; Ağız kenarından alta doğru sarkan ve içinde bir başka bezeme bulunan girdlanimsi motif. Kaynakça: Özfırat, 2001, Lev. 50/14. 2: 1. OTÇ 2 2. Nahçıvan, Qurddağ. 3. ~ Monokrom/B46. Tanım: Bezeme ağız kenarından aşağıya doğru sarkan konsentrik üçgen motifleri. Kaynakça: Baxşəliyev ve Noruzov, 2010, Lev. 17/4, s : 1. OTÇ 2 2. Kuzey Merkezi İran, Sagzabadtepe. 3. ~ Monokrom/I15. Tanım: Bezeme ağız kenarını kapsayan bir bant; kabın içinde ise belirsiz motifler, kabın dışında ise kalın bantla çizilmiş zikzak bant. Kaynakça: Azizi ve Niknami ve Moradi, 2000, fig. 1, s : 1. OTÇ 2 2. Kuzey Merkezi İran, Sagzabadtepe. 9. Polikrom/R38. Tanım: Bezeme kabın içinin tüm yüzeyini kapsamaktadır; uçları çatallaşmış biçiminde bir haç motifi. Haçın arasındaki boş kısımda yıldız motifi ve ağız kenarına yakın 143

153 sarkan girdlanimsi motifi. Girdlanimsi motiflerin uçlarında sarkan çizgiler var ve haç motifine paralel bir çizgi var. Çatalların arasında hayvan figürü ve yıldız motifi var. Kaynakça: Piller, 2004, fig. 4. s : 1. GTÇ 2. Nahçıvan, Nahçıvan Nekropolü. 3. ~16 ~4 ~6 4. Kahverengi 5. Kırmızımsı kiremit 6. Orta kum 7. Orta 8. Perdahlı 9. Monokrom/I15. (Res. 1) Tanım: Bezeme kabın içi yüzeyinde ve ağız kenarı altında fırçayla kabaca çizilmiş zikzak motifi ve altında bir bant. Kaynakça: Bakhshaliyev ve Belli, 2001, Lev. 31/1 s. 116, fig. 48. ÇA. III. (Lev. 3) 1: 1. OTÇ 2 2. Kuzeybatı İran, Barujtepe, Env. 8.A.a Kırmızı 5. Kırmızı 6. Bitki 7. İyi 9. Monokrom/B46. Tanım: El yapımı. Bezeme ağız kenarından sarkan iki paralel zikzak bant. Kaynakça: Alizadeh, 2001, Lev. 3/17, s : 1. OTÇ 2 2. Kuzeybatı İran, Haftvantepe, Y2/4/7(75) Açm. 3. ~ Kırmızı/Devetüyü 6. İnce kum 9. Monokrom/N60. Tanım: Kabın içi devetüyü astarlıdır. Bezeme ağız kenarı altında içi taramalı girdlanimsi ve aşağı doğru içi nokta bezeli üçgen dizisi motifi. Kaynakça: Edwards, 1983, Lev. 84/8 s : 1. OTÇ 2 2. Nahçıvan, Dize Kurganları. 3. ~ Monokrom/B46. Tanım: Bezeme sarkan konsentrik üçgen motifleri. Kaynakça: Baxşəliyev, 2008, fig. 26/2, s : 1. OTÇ 2 2. Nahçıvan, Dize Kurganları. 3. ~ Monokrom/L10. Tanım: Bezeme eğimli paralel dalga motifleri. Kaynakça: Baxşəliyev, 2008, fig. 26/3, s : 1. OTÇ 2 2. Nahçıvan, Kuyuludağ kalesi. 3. ~ Monokrom/L10. Tanım: Bezeme iki bant arasında üçg paralel dalga motifi. Kaynakça: Baxşəliyev, 2008, fig. 38/2, s : 1. OTÇ 2 2. Kuzey Merkezi İran, Sagzabadtepe, 1961,A/III Açm. 3. ~ Kırmızı 5. Devetüyü 6. İnce kum 7. İyi 9. Monokrom/K30. Tanım: Çark yapımı. Bezeme kabın içi ve dışında düzensiz bant motifleri. Kaynakça: Moghaddam, 1996, fig. 11/10. 7: 1. OTÇ 2 2. Nahçıvan, Kuyuludağ kalesi. 3. ~ Monokrom/N41. Tanım: Bezeme ağız kenarından sarkan konsentrik yarım daireler. Kaynakça: Baxşəliyev, 2008, fig. 38/1, s : 1. GTÇ 2. Kuzey Merkezi İran, Sagzabadtepe, 1976,NXX/XII Açm. 3. ~ Kırmızı 6. Kum 7. İyi 9. Polikrom/B17-I15-K30. Tanım: El yapımı. Bezeme dış yüzeyi kırmızı üzerine siyah, ağızkenarında kiremit bir bant bulunur ve iç yüzeyi kırmızı üzerimde siyah. Kaynakça: Moghaddam, 1996, fig. 6/7. 9: 1. GTÇ 2. Kuzey Merkezi İran, Sagzabadtepe, 1961,A/III Açm. 3. ~ Turuncu 5. Devetüyü 6. İnce kum 7. İyi 8. Perdahlı 9. Polikrom/K28-K30. Tanım: Çark yapımı. Bezeme kırmızı üzerine siyah, ağızkenarında kiremit bir bant bulunur. İç yüzeyde ağız kenarı altındaki kiremit bant üzerine siyah bezemeler var. Kaynakça: Moghaddam, 1996, fig. 10/9. 10: 1. GTÇ 2. Kuzey Merkezi İran, Sagzabadtepe, 1976,NXX1/XII Açm. 3. ~ Kırmızı 5. Devetüyü 6. Kum 7. İyi 9. Polikrom/I15. Tanım: El yapımı. Bezeme koyu kahverengi; Ağız kenarının iç ve dış yüzeyinde kiremit bant var. Gövdede ise geometrik motif. Kaynakça: Moghaddam, 1996, fig. 5/9. 144

154 11: 1. GTÇ 2. Kuzeybatı İran, Haftvantepe, BB1/1/13 Açm. 3. ~ Turuncu/Kahverengi 5. Kırmızı 6. İnce kum 9. Polikrom/K33. Tanım: Bezeme ağız kenarında bir bant ve altında kafes taramalı motifler. Kaynakça: Edwards, 1983, Lev. 82/8, s : 1. GTÇ 2. Nahçıvan, I. Kültepe, III. Tabaka. 3. ~ Polikrom/D42. Tanım: Bezeme omuzda iki bant arasında sınırlandırılmış biri kafes taramalı diğeri içi boya bezeme li baklava dizisi motifi. Kaynakça: Belli ve Bahşaliyev, 2001, Lev, 21,2, s. 106; Özfırat, 2001, Lev. 25/9. 13: 1. GTÇ 2. Nahçıvan, II. Kültepe, III. Tabaka. 9. Monokrom/K30. Tanım: Bezeme paralel bantlar. Kaynakça: Özfırat, 2001, Lev. 25/10. ÇA. IV. (Lev. 4) 1: 1. OTÇ 2 2. Kuzeybatı İran, Barujtepe, Env. 10.A.a Gri 5. Kırmızı 6. Bitki 7. Kötü 8. Perdahlı 9. Monokrom/A62. Tanım: El yapımı. Bezeme ağız kenarı altında ve ona zıt halinde sıra halinde içi kafes taramalı üçgenler. Kaynakça: Alizadeh, 2001, Lev. 3/15, s : 1. OTÇ 2 2. Nahçıvan, II. Kültepe. 3. ~ L50-K60. Tanım: Bezeme ağız kenarı üzerine üçlü paralel çizgiler, gövdede ise paralel kança motifleri. Kaynakça: Belli ve Bahşaliyev, 2001, Lev 11/5. 3: 1. GTÇ 2. Kuzeybatı İran, Zulbintepe, B5,17,26 Açm Kırmızı 9. Polikrom/K30-R12. Tanım: Bezeme devetüyü kırmızı astar üzerine siyah; panel içinde geometrik motifler. Kaynakça: Omrani ve Jaleh Aghdam, 2008, Lev. B5/17. 4: 1. GTÇ 2. Kuzeybatı İran, Geoytepe, C. Tabakası. 9. E60. Tanım: Bezeme gövdede, içi nokta bezemeli geometrik motif. Kaynakça: Mansoorzadeh, 1992, Fig. 113/7, s ÇA. V. (Lev. 5) 1: 1. OTÇ 2 2. Kuzey Merkezi İran, Sagzabadtepe. 3. ~ Monokrom/I21. Tanım: Bezeme ağız kenarı altında iki sıra şekalınde paralel bantlar ve altında paralel çizgilerden oluşan zikzak bant. Kaynakça: Azizi ve Niknami ve Moradi, 2000, fig. 1, s : 1. OTÇ 2 2. Kuzeybatı İran, Haftvantepe, TT1/5(71) Açm. 3. ~ Açık kırmızı 9. Monokrom/N71. Tanım: Bezeme ağız kenarı altında bir bant ve ondan sarkan girlandımsı yarım daire motifler. Kaynakça: Edwards, 1983, Lev. 86/5, s : 1. OTÇ 2 2. Kuzeybatı İran, Haftvantepe, TTl/5b(71) Açm. 3. ~ Kırmızı 5. Kırmızı 9. Monokrom/N50. Tanım: Bezeme ağız kenarı altından sarkan girlandımsı yarım daire içi zikzak taramalı üç paralel bantdır. Kaynakça: Edwards, 1983, Lev. 86/1, s : 1. OTÇ 2 2. Kuzeybatı İran, Geoytepe, D. Tabakası Kırmızımsı kiremit 5. Kırmızımsı kiremit 6. Orta kum 7. İyi 8. Perdahlı 9. Polikrom/D25. Tanım: Bezeme ağız kenarı altında ve iki bant arasında sınırlanmış sıra halinde içi dikey çizgilerle taramalı ve başka bir renkle boyalı baklava dilimleri. Kaynakça: Özfırat, 2001, Lev. 32/7. 145

155 5: 1. GTÇ 2. Kuzey Merkezi İran, Sagzabadtepe, 1975,NXX1/XI Açm. 3. ~ Turuncu 5. Devetüyü 6. Kum 7. İyi 9. Polikrom/N80-K30. Tanım: El yapımı. Bezeme dış yüzeyi siyah, ağız kenarında kiremit bir bant bulunur ve iç yüzeyi ağız kenarı altındaki kiremit bant üzerine siyah. Kaynakça: Moghaddam, 1996, fig. 7/7. 6: 1. GTÇ 2. Kuzeybatı İran, Haftvantepe, BB1/3/13 Açm. 3. ~ F20. Tanım: Bezeme ağız kenarı altında ve iki bant arasında sınırlandırılmış kelebek ve içi eğimli taramalı motifler. Kaynakça: Edwards, 1983, Lev. 95/5, s : 1. GTÇ 2. Kuzey Merkezi İran, Sagzabadtepe, 1961,A/II Açm. 3. ~ Kırmızı 5. Devetüyü 6. İnce kum 7. İyi 9. Polikrom/K30-A10. Tanım: El yapımı. Bezeme devetüyü üzerine koyu kahverengi, ağızkenarında kiremit bir bant var. Kaynakça: Moghaddam, 1996, fig. 11/8. 8: 1. GTÇ 2. Kuzey Merkezi İran, Sagzabadtepe. 3. ~ Polikrom/K30-D44. Tanım: Bezeme kabın içinde ağız kenarı altında içi kafes taramalı geometrik motifler, kabın dışında ise ağız kenarı boyalıdır, altında bir bant, omuzda ise panel içinde içi satranç taramalı baklava dilimi dizisi motifi. Satrançların koyu kısmı kafes taramalıdır. Kaynakça: Azizi ve Niknami ve Moradi, 2000, fig. 2, s. 32. ÇA. VI. (Lev. 6) 1: 1. OTÇ 2 2. Doğu Anadolu, Van Müzesi, Env ,5 ~14 16,5 4. Kahverengi 5. Kırmızımsı kiremit 6. Orta kum 7. İyi 8. Perdahlı 9. Monokrom/N13. Tanım: Çark yapımı. Bezeme siyah; Ağız kenarından aşağı sarkan ve içi dikey dalga motifleriyle doldurulmuş yarım daire motifi. Kaynakça: Özfırat, 2001, Lev. 67/5. 2: 1. OTÇ 2 2. Doğu Anadolu, Muş-Sürügüden Köyü, Erzurum Müzesi, Env ~ Kahverengi 5. Kırmızımsı kiremit/açık krem 6. Orta kum 7. Orta 8. Perdahlı 9. Polikrom/N91-Z17. (Res. 3) Tanım: Çark yapımı. Siyah alacalı. Bezeme açık krem üzerine kiremit ve siyah Ağız kenarından aşağı sarkan ve içi kelebek ve dikey dalga motifleriyle doldurulmuş girdlanimsi yarım daire motifi. Paralel olarak içi zikzak taramalı bir bant ve girdlanimsi motiflerin aralarında kuş motifi çizilmiştir. Kaynakça: Özfırat, 2001, Lev. 66/5. 3: 1. OTÇ 2 2. Doğu Anadolu, Diyarbakır Müzesi, Env ,5 ~ Devetüyü 5. Pembemsi kiremit 6. Orta kum 7. Orta 8. Perdahlı 9. Monokrom/N13. Tanım: Çark yapımı. Bezeme siyah; Ağızkenarından aşağı sarkan ve içi dikey dalga motifleriyle doldurulmuş yarım daireler. Kaynakça: Özfırat, 2001, Lev. 64/13. 4: 1. OTÇ 2 2. Doğu Anadolu, Muş-Sürügüden Köyü, Erzurum Müzesi, Env ,5 ~13 9,5 4. Kahverengi 5. Kırmızımsı kiremit 6. Orta kum 7. İyi 8. Perdahlı 9. Monokrom/N14. Tanım: Çark yapımı. Bezeme siyah; Ağız kenarından aşağı sarkan ve içi dikey dalga motifleriyle doldurulmuş girlandımsı yarım daire motifi. Motife paralel olarak bir bant çizilmiştir. Kaynakça: Özfırat, 2001, Lev. 66/3. 5: 1. OTÇ 2 2. Doğu Anadolu, Malatya Müzesi, Env ~11 12,5 4. Kırmızımsı kiremit 5. Kırmızımsı kiremit 6. Orta kum 7. Orta 8. Perdahlı 9. Monokrom/N20. Tanım: Çark yapımı. Bezeme siyah; Ağız kenarından aşağı sarkan ve içi dikey dalga motifleriyle doldurulmuş girdanimsi yarım daire motifi. Motiflerin arasında aşağıya doğru dikey dalga motifleri çizilmiştir. 146

156 Kaynakça: Özfırat, 2001, Lev. 65/15. 6: 1. OTÇ 2 2. Doğu Anadolu, Van Müzesi, Env ,5 ~ Açık pembe 5. Açık pembe 6. Orta kum 7. İyi 8. Perdahlı 9. Monokrom/N12. (Res. 4) Tanım: Çark yapımı. Bezeme siyah; Ağız kenarından aşağı sarkan ve içi yatay dalga motifleriyle doldurulmuş yarım daireler. Kaynakça: Özfırat, 2001, Lev. 64/12. 7: 1. OTÇ 2 2. Doğu Anadolu, Van Müzesi, Env ~8 9,5 4. Kahverengi 5. Kırmızımsı kiremit 6. Orta kum 7. İyi 8. Perdahlı 9. Monokrom/N14. Tanım: Çark yapımı. Bezeme siyah; Ağız kenarından aşağı sarkan ve içi dikey dalga motifleriyle doldurulmuş girdlanimsiyarım daire yarım daire motifi. Girdlanimsiyarım dairelerin arasındaki dalgaalı hatla taramalı küçük üçgen motifi tektir. Kaynakça: Özfırat, 2001, Lev. 66/2. 8: 1. GTÇ 2. Doğu Anadolu, Muş-Sürügüden Köyü, Erzurum Müzesi, Env ,5 ~ Kahverengi 5. Kırmızımsı kiremit/açık krem 6. Orta kum 7. Orta 8. Perdahlı 9. Polikrom/J21. Tanım: Çark yapımı. Bezeme açık krem üzerinekiremit ve siyah; düzensiz sıra halinde üçgenler, şevronlar ve kelebek motifleri. Kaynakça: Özfırat, 2001, Lev. 66/4. 9: 1. OTÇ 2 2. Doğu Anadolu, Van Müzesi, Env ~ Grimsi krem 5. Kırmızımsı kiremit 6. Orta kum 7. Orta 8. Perdahlı 9. Monokrom/N12. Tanım: Çark yapımı. Yüzey pişme nedeniyle siyah alacalı.bezeme siyah; Ağız kenarından aşağı sarkan ve içi yatay dalga motifleriyle doldurulmuş yarım daireler. Kaynakça: Özfırat, 2001, Lev. 64/10. 10: 1. OTÇ 2 2. Doğu Anadolu, Van Müzesi, Env ~ Kırmızımsı kiremit 5. Kırmızımsı kiremit 6. Orta kum 7. İyi 8. Perdahlı 9. Monokrom/N12. Tanım: Çark yapımı. Bezeme siyah; Ağız kenarından aşağı sarkan ve içi yatay dalga motifleriyle doldurulmuş yarım dayireler. Kaynakça: Özfırat, 2001, Lev. 64/8. 11: 1. OTÇ 2 2. Kuzey Merkezi İran, Sagzabadtepe. 9. Monokrom/L52-M21-I21. Tanım: Bezeme kabın içinde ağızkenarından gurup halinde sarkan paralel eğimli çizgiler, kabın dışında ise ağız kenarı altındasarkan girdlanimsi motifler, omuzda ise girdlanimsi motifler ve altında zikzak bant. Girdlanimsilerin içinde bir nokta bezemesi var. Kaynakça: Talai, 2007, fig. 4. s : 1. OTÇ 2 2. Doğu Anadolu, Çaygeldi. 3. ~ Polikrom/N90-Z58. (Res. 5) Tanım: Bezeme içi kelebek ve dikey dalga motifleriyle taramalı girdlanimsi motifler. Girdlanimsi motiflerden ince ve kısa çizgiler sarkmış ve iki motif ortasında panel içinde bir kelebek ve iki tarafında ibeks figürü var. Kaynakça: Özfırat, 2008, fig. 3/10, s : 1. OTÇ 2 2. Doğu Anadolu, Elmakaya. 3. ~ Monokrom/N13. (Res. 6) Tanım: Bezeme içi dikey dalga motifleriyle taramalı girdlanimsi motifler. Motiflerin arasında dikey dalga motifleri var. Kaynakça: Özfırat, 2008, fig. 3/9, s : 1. OTÇ 2 2. Doğu Anadolu, Van Müzesi ~9 8,5 4. Kahverengi 5. Kırmızımsı kiremit 6. Orta kum 7. Orta 8. Perdahlı 9. Monokrom/N13. Tanım: Çark yapımı. Bezeme siyah; Ağız kenarından aşağı sarkan ve içi dikey dalga motifleriyle doldurulmuş girdlanimsiyarım dayire motifi. Kaynakça: Özfırat, 2001, Lev. 64/11. 15: 1. OTÇ 2 2. Doğu Anadolu, Van Müzesi, Env ,5 ~9 9,5 4. Kahverengi 5. Kırmızımsı kiremit 6. Orta kum 7. İyi 8. Perdahlı 9. Monokrom/N33. Tanım: Çark yapımı. Bezeme siyah; Ağız kenarından aşağı sarkan ve içi dikey dalga 147

157 motifleriyle doldurulmuş girdlanimsi yarım daire motifi. Motiflere paralel olarak üç çizgi çizilmiş ve aralarında aşağıya doğru dikey dalga motifleri çizilmiştir. Kaynakça: Özfırat, 2001, Lev. 65/14. 16: 1. OTÇ 2 2. Doğu Anadolu, Van Müzesi, Env ~ Kahvemsı kiremit 5. Kırmızımsı kiremit 6. Orta kum 7. İyi 8. Perdahlı 9. Monokrom/N20. (Res.2) Tanım: Çark yapımı. Yüzey pişme nedeniyle siyah alacalı. Bezeme siyah; Ağız kenarından aşağı sarkan ve içi dikey dalga motifleriyle doldurulmuş girdlanimsi yarım daire motifi. Motiflerin arasında aşağıya doğru dikey dalga motifleri çizilmiştir. Kaynakça: Özfırat, 2001, Lev. 65/11. 17: 1. OTÇ 2 2. Doğu Anadolu, Muş- Dumlusu Köyü, Erzurum Müzesi, Env ,5 ~6 7,5 4. Kahverengi 5. Kırmızımsı kiremit 6. Orta kum 7. İyi 8. Perdahlı 9. Monokrom/N20. Tanım: Çark yapımı. Bezeme siyah; Ağız kenarından aşağı sarkan ve içi dikey dalga motifleriyle doldurulmuş girdlanimsiyarım daire motifi. Motiflerin arasında aşağıya doğru dikey dalga motifleri çizilmiştir. Kaynakça: Özfırat, 2001, Lev. 65/10. 18: 1. OTÇ 2 2. Doğu Anadolu, Van Müzesi ~ Pembemsi kiremit 5. Kırmızımsı kiremit 6. Orta kum 7. Orta 8. Perdahlı 9. Monokrom/N13. Tanım: Çark yapımı. Yüzey pişme nedeniyle siyah alacalı. Bezeme siyah; Ağız kenarından aşağı sarkan ve içi dikey dalga motifleriyle doldurulmuş girdlanimsiyarım dairemotifi. Kaynakça: Özfırat, 2001, Lev. 64/9. 19: 1. OTÇ 2 2. Doğu Anadolu, Muş-Sürügüden Köyü, Erzurum Müzesi, Env ~ Kahverengi 5. Kırmızımsı kiremit 6. Orta kum 7. Orta 8. Perdahlı 9. Monokrom/N20. Tanım: Çark yapımı. Bezeme siyah; Ağız kenarından aşağı sarkan ve içi dikey dalga motifleriyle doldurulmuş girdlanimsiyarım daire motifi. Motiflerin arasında aşağıya doğru dikey dalga motifleri çizilmiştir. Kaynakça: Özfırat, 2001, Lev. 65/8. 20: 1. OTÇ 2 2. Doğu Anadolu, Muş-Sürügüden Köyü, Erzurum Müzesi, Env ~ Açık pembe 5. Kırmızımsı kiremit 6. Orta kum 7. Orta 8. Perdahlı 9. Monokrom/N20. Tanım: Çark yapımı. Bezeme siyah; Ağız kenarından aşağı sarkan ve içi dikey dalga motifleriyle doldurulmuş girdlanimsiyarım daire motifi. Motiflerin arasında aşağıya doğru dikey dalga motifleri çizilmiştir. Kaynakça: Özfırat, 2001, Lev. 65/4. 21: 1. OTÇ 2 2. Doğu Anadolu, Muş-Sürügüden Köyü, Erzurum Müzesi, Env ~6 6,5 4. Kırmızımsı kiremit 5. Kırmızımsı kiremit 6. Orta kum 7. İyi 8. Perdahlı 9. Monokrom/N20. Tanım: Çark yapımı. Bezeme siyah; Ağız kenarından aşağı sarkan ve içi dikey dalga motifleriyle doldurulmuş girdlanimsi yarım daire motifi. Motiflerin arasında aşağıya doğru dikey dalga motifleri çizilmiştir. Kaynakça: Özfırat, 2001, Lev. 65/7. 22: 1. OTÇ 2 2. Kuzey Merkezi İran, Sagzabadtepe. 9. Monokrom/I15. Tanım: Bezeme iki bant arasında bir zikzak bant. Kaynakça: Talai, 2006, fig s : 1. OTÇ 2 2. Doğu Anadolu, Ahlat Müzesi, Env ~ Kahverengi 5. Kırmızımsı kiremit 6. Orta kum 7. İyi 8. Perdahlı 9. Monokrom/N20. Tanım: Çark yapımı. Bezeme siyah; Ağız kenarından aşağı sarkan ve içi dikey dalga motifleriyle doldurulmuş girdlanimsi yarım daire motifi. Motiflerin arasında aşağıya doğru dikey dalga motifleri çizilmiştir. Motife paralel bir bantta çizilmiştir. 148

158 Kaynakça: Özfırat, 2001, Lev. 65/16. 24: 1. OTÇ 2 2. Doğu Anadolu, Muş-Sürügüden Köyü, Erzurum Müzesi, Env ,5 ~ Kahverengi 5. Kırmızımsı kiremit 6. Orta kum 7. İyi 8. Perdahlı 9. Monokrom/N14. Tanım: Çark yapımı. Bezeme siyah; Ağız kenarından aşağı sarkan ve içi dikey dalga motifleriyle doldurulmuş girdlanimsi yarım daire motifi. Motife paralel olarak bir bant çizilmiştir. Kaynakça: Özfırat, 2001, Lev. 67/3. 25: 1. OTÇ 2 2. Doğu Anadolu, Muş-Sürügüden Köyü, Erzurum Müzesi, Env ~7 7,5 4. Kahverengi 5. Kırmızımsı kiremit 6. Orta kum 7. İyi 8. Perdahlı 9. Monokrom/N14. Tanım: Çark yapımı. Bezeme siyah; Ağız kenarından aşağı sarkan ve içi dikey dalga motifleriyle doldurulmuş girdlanimsi yarım daire motifi. Motifle paralel bir bantta çizilmiştir. Kaynakça: Özfırat, 2001, Lev. 66/1. 26: 1. OTÇ 2 2. Doğu Anadolu, Malatya Müzesi, Env ~7 7,5 4. Açık kiremit 5. Açık kiremit 6. Orta kum 7. İyi 8. Perdahlı 9. Monokrom/N20. Tanım: Çark yapımı. İç yüzey pişme nedeniyle açık pembeğe doğru renk değişimi var. Bezeme siyah; Ağız kenarından aşağı sarkan ve içi dikey dalga motifleriyle doldurulmuş girdlanimsi yarım daire motifi. Motiflerin arasında aşağıya doğru dikey dalga motifleri çizilmiştir. Kaynakça: Özfırat, 2001, Lev. 65/12. 27: 1. OTÇ 2 2. Doğu Anadolu, Van Müzesi, Env ,5 ~9 7,5 4. Kahverengi 5. Kırmızımsı kiremit 6. Orta kum 7. Orta 8. Perdahlı 9. Monokrom/N20. Tanım: Çark yapımı. Bezeme siyah; Kabın üst kısmından aşağı sarkan ve içi dikey dalga motifleriyle doldurulmuş girdlanimsi yarım daire motifi. Motiflerin arasında aşağıya doğru dikey dalga motifleri çizilmiştir. Kaynakça: Özfırat, 2001, Lev. 65/13. 28: 1. OTÇ 2 2. Doğu Anadolu, Malatya Müzesi, Env ~7 6,5 4. Kırmızımsı kiremit 5. Kırmızımsı kiremit 6. Orta kum 7. İyi 8. Perdahlı 9. Monokrom/N20. Tanım: Çark yapımı. Bezeme siyah; Ağız kenarından aşağı sarkan ve içi dikey dalga motifleriyle doldurulmuş girdlanimsi yarım daire motifi. Motiflerin arasında aşağıya doğru dikey dalga motifleri çizilmiştir. Kaynakça: Özfırat, 2001, Lev. 65/9. 29: 1. OTÇ 2 2. Doğu Anadolu, Van Müzesi ~5 6,8 4. Kahverengi 5. Grimsi koyu kahverengi 6. Orta kum 7. Orta 8. Perdahlı 9. Monokrom/N20. Tanım: Çark yapımı. Bezeme siyah; Ağız kenarından aşağı sarkan ve içi dikey dalga motifleriyle doldurulmuş girdlanimsi yarım daire motifi. Motiflerin arasında aşağıya doğru dikey dalga motifleri çizilmiştir. Kaynakça: Özfırat, 2001, Lev. 65/6. 30: 1. OTÇ 2 2. Doğu Anadolu, Patnos-Hacılar Köyü, Erzurum Müzesi, Env ~ Kahverengi 5. Kırmızımsı kiremit 6. Orta kum 7. İyi 8. Perdahlı 9. Monokrom/N20. Tanım: Çark yapımı. Bezeme siyah; Ağız kenarından aşağı sarkan ve içi dikey dalga motifleriyle doldurulmuş girdlanimsi yarım daire motifi. Motiflerin arasında aşağıya doğru dikey dalga motifleri çizilmiştir. Kaynakça: Özfırat, 2001, Lev. 65/2. 31: 1. OTÇ 2 2. Doğu Anadolu, Van Müzesi, Env Açık kiremit 5. Açık kiremit 6. Orta kum 7. Kötü 8. Perdahlı 9. Monokrom/N13. Tanım: Çark yapımı. Bezeme siyah; Ağız kenarından aşağı sarkan ve içi dikey dalga motifleriyle doldurulmuş yarım daireler. 149

159 Kaynakça: Özfırat, 2001, Lev. 64/7. 32: 1. OTÇ 2 2. Doğu Anadolu, Malatya Müzesi, Env ~5 5,5 4. Kahverengi 5. Kırmızımsı kiremit 6. Orta kum 7. Orta 8. Perdahlı 9. Monokrom/N20. Tanım: Çark yapımı. Pişme nedeniyle renkte yer yer açılmalar var. Bezeme siyah; Ağız kenarından aşağı sarkan ve içi dikey dalga motifleriyle doldurulmuş girdlanimsi yarım daire motifi. Motiflerin arasında aşağıya doğru dikey dalga motifleri çizilmiştir. Kaynakça: Özfırat, 2001, Lev. 65/3. 33: 1. OTÇ 2 2. Doğu Anadolu, Muş-Dumlusu Köyü, Erzurum Müzesi ~ Kahverengi 5. Kırmızımsı kiremit 6. Orta kum 7. Orta 8. Perdahlı 9. Monokrom/N20. Tanım: Çark yapımı. Yüzey pişme nedeniyle krem alacalı. Bezeme siyah; Ağız kenarından aşağı sarkan ve içi dikey dalga motifleriyle doldurulmuş girdlanimsi yarım daire motifi. Motiflerin arasında aşağıya doğru dikey dalga motifleri çizilmiştir. Kaynakça: Özfırat, 2001, Lev. 65/1. 34: 1. OTÇ 2 2. Kuzey Merkezi İran, Sagzabadtepe. 9. Monokrom/B90. Tanım: Bezeme ağız kenarı altında paralel iki çizgiden oluşan sarkan üçgen motifleri, kabın altında ise paralel çizgiler. Kaynakça: Talai, 2007, fig. 4. s : 1. GTÇ 2. Nahçıvan. 3. ~20 ~6 ~8 9. Polikrom/A13. Tanım: Bezeme iki bant arasında sınırlanmış ve içi kafes taramalı sıra halinde üçgenler. Kaynakça: Belli ve Bahşaliyev, 2001, Lev. 21/1, s : 1. GTÇ 2. Nahçıvan, Şahtahtı. 3. ~ Monokrom/A11. Tanım: Bezeme iki bant arasında sınırlanmış ve içi eğimli çizgilerle taramalı sıra halinde üçgenler. Kaynakça: Belli ve Bahşaliyev, 2001, Lev. 11/10, s : 1. GTÇ 2. Kuzeybatı İran, Haftvantepe, ZX/8 Açm. 3. ~ Pembe/Gri 9. Polikrom/F20. Tanım: Bezeme iki bant arasında sıra halinde çizilmiş kelebek motifleri. Kaynakça: Edwards, 1983, Lev. 95/13, s : 1. GTÇ 2. Kuzeybatı İran, Haftvantepe, X3/K(73) Açm. 3. ~ Kahverengi 5. Devetüyü 9. Polikrom/F20. Tanım: Bezeme ağız kenarını kaplayan bir bant ve altında iki bant arasında sınırlanmış sıra halinde kelebek ve içi kafes taramalı dikdörtgen motifleri. Kaynakça: Edwards, 1983, Lev. 99/2, s : 1. GTÇ 2. Kuzey Merkezi İran, Sagzabadtepe. 3. ~ Polikrom/I60-R25. Tanım: Bezeme kabın içinde ağız kenarı boyalıdır, altında ise içi paralel bantlardan oluşan geometrik motifler, kabın dışında ise ağız kenarı altında paralel bantlar ve paralel şevron motifleri. Kaynakça: Azizi ve Niknami ve Moradi, 2000, fig. 2, s. 32. ÇA. VII. (Lev. 7) 1: 1. OTÇ 2 2. Doğu Anadolu, Muş-Sürügüden Köyü, Erzurum Müzesi, Env ,5 ~5 4,5 4. Kahverengi 5. Kırmızımsı kiremit 6. Bitki/Orta kum 7. İyi 8. Perdahlı 9. Monokrom/N13. Tanım: Çark yapımı. Bezeme siyah Ağız kenarından aşağı sarkan ve içi dikey dalga motifleriyle doldurulmuş yarım daire motifi. Kaynakça: Özfırat, 2001, Lev. 67/1. 2: 1. OTÇ 2 2. Doğu Anadolu, Muş-Sürügüden Köyü, Erzurum Müzesi, Env ~5 7,5 4. Kahverengi 5. Kırmızımsı kiremit 6. Orta kum 7. Orta 8. Perdahlı 9. Monokrom/N20. Tanım: Çark yapımı. Bezeme siyah; Ağız kenarından aşağı sarkan ve içi dikey dalga 150

160 motifleriyle doldurulmuş girdlanimsi yarım daire motifi. Motiflerin arasında aşağıya doğru yatay dalga motifleri çizilmiştir. Kaynakça: Özfırat, 2001, Lev. 67/4 3: 1. OTÇ 2 2. Doğu Anadolu, Malatya Müzesi, Env ~4 4,5 4. Kahverengi 5. Kırmızımsı kiremit 6. Orta kum 7. Orta 8. Perdahlı 9. Monokrom/N20. Tanım: Çark yapımı. Pişme nedeniyle renk değişikliliği ver. Bezeme siyah; Ağız kenarından aşağı sarkan ve içi dikey dalga motifleriyle doldurulmuş girdlanimsi yarım daire motifi. Motiflerin arasında aşağıya doğru dikey dalga motifleri çizilmiştir. Kaynakça: Özfırat, 2001, Lev. 67/2. 4: 1. OTÇ 2 2. Doğu Anadolu, Çaygeldi. 3. ~ Monokrom/N20. Tanım: Bezeme ağız kenarından içi dikey dalga taramalı girdlanimsi motifi. Motife paralel bir çizgi ve motiflerin arasında dikey dalga motifleri var. Kaynakça: Özfırat, 2008, fig. 3/10, s : 1. OTÇ 2 2. Doğu Anadolu, Elmakaya. 3. ~ Monokrom/N20. Tanım: Bezeme içi dikey dalga motifleriyle taramalı girdlanimsi motifler. Motiflere bir paralel bant var ve iki motifin arasında dikey dalga motifleri var. Kaynakça: Özfırat, 2008, fig. 3/6, s , fig. 12/2, s : 1. OTÇ 2 2. Doğu Anadolu, Yılankalesi. 3. ~ Monokrom/N13. Tanım: Bezeme ağız kenarı altında içi dikey taramalı girdlanimsi motifler. Kaynakça: Özfırat, 1998, fig. 14/1, s : 1. OTÇ 2 2. Doğu Anadolu, Muş-Sürügüden Köyü, Erzurum Müzesi, Env ,5 ~ Kahverengi 5. Kırmızımsı kiremit 6. İnce kum 7. İyi 8. Perdahlı 9. Monokrom/K22. Tanım: Çark yapımı. Pişme nedeniyle iç yüzeyde kreme değin renk değişikliği, dışda ise siyah alacalar var. Bezeme siyah; ağız kenarı üzerine merdivan motifi. Kaynakça: Özfırat, 2001, Lev. 64/6. 8: 1. OTÇ 2 2. Kuzeybatı İran, Haftvantepe, TTl/5b Açm. 3. ~ Gri 5. Kırmızı 8. Perdahlı 9. Monokrom/B20. Tanım: Bezeme olasılıkla ağız kenarından aşağıya doğru sarkan içi yatay dalga motifleriyle doldurulmuş uzun üçgenlerdir. Kaynakça: Edwards, 1983, Lev. 85/13, s : 1. OTÇ 2 2. Kuzeybatı İran, Haftvantepe, TTl/5b(71) Açm. 3. ~ Kırmızı 9. D25. Tanım: Bezeme gövde üzerine iki sıra baklava dilimi motifidir. Bunlar bantlar arasında sınırlanmışlar. Üst sıra baklavaları bir taralı bir boş olarak ve aşağı sıra kafes motifli olarak çizilmişler. En üst bant ağız kenarı üzerine yeralmaktadır. Kaynakça: Edwards, 1983, Lev. 84/16, s : 1. GTÇ 2. Kuzeybatı İran, Haftvantepe, BB1/X/1 Açm. 3. ~ Monokrom/K30. Tanım: Bezeme ağızkenarının içi ve dışını kaplayan bir bant. Kaynakça: Edwards, 1983, Lev. 87/1, s : 1. GTÇ 2. Kuzeybatı İran, Haftvantepe, X/l Açm. 3. ~ Turuncu/Kahverengi 5. Kırmızı 6. İnce kum 7. İyi 9. F20. Tanım: Bezeme iki bant arasında sınırlanmış kelebek motifi. Kaynakça: Edwards, 1983, Lev. 100/13, s : 1. GTÇ 2. Kuzeybatı İran, Haftvantepe, BB1/1/6 Açm. 3. ~ Monokrom/K30. Tanım: Bezeme ağız kenarın içi ve dışını kaplayan bir banttır Kaynakça: Edwards, 1983, Lev. 96/14, s : 1. GTÇ 2. Kuzeybatı İran, Haftvantepe, BBl/l/6(78) Açm. 3. ~ Polikrom/F20. Tanım: Bezeme iki bant arasında sınırlanmış içi kafes taramalı sıra halinde dikdörtgen ve kelebek motifi. Kaynakça: Edwards, 1983, Lev. 102/15, s : 1. GTÇ 2. Kuzeybatı İran, Haftvantepe, BB1/X/1 Açm. 3. ~ Monokrom/K

161 Tanım: Bezeme ağız kenarının içini kaplayan bir bant. Kaynakça: Edwards, 1983, Lev. 87/7, s : 1. GTÇ 2. Kuzeybatı İran, Haftvantepe, BB1/1/9 Açm. 3. ~ Polikrom/K33. Tanım: Bezeme ağız kenarını kaplayan bir bantdır. Kaynakça: Edwards, 1983, Lev. 96/10, s : 1. GTÇ 2. Kuzeybatı İran, Haftvantepe, X3/1 (10) Açm. 3. ~ Kahverengi 5. Kırmızı 9. Monokrom/K30. Tanım: Bezeme ağız kenarın içi ve dışını kaplayan bir bantdır. Kaynakça: Edwards, 1983, Lev. 100/2, s : 1. GTÇ 2. Doğu Anadolu, Tilkitepe, O. Evresi Kırmızı 5. Kırmızı/krem 8. Perdahlı 9. Polikrom/D25. Tanım: El yapımı. Bezeme krem üzerine siyah ve kahverengi; Ağız kenarı altında sıra halinde baklava filimi dizisi motifi. Kaynakça: Özfırat, 2001, Lev.53/10. ÇA. VIII. (Lev. 8) 1: 1. OTÇ 2 2. Kuzeybatı İran, Geoytepe, D. Tabakası. 9. Monokrom/D28. Tanım: Bezeme iki bant arasında sınırlandırılmış bir kanatı tarlı diğeri boş kelebek dizisi. Kaynakça: Mansoorzadeh, 1992, Fig. 103/16, s : 1. OTÇ 2 2. Kuzey Merkezi İran, Sagzabadtepe. 3. ~ Monokrom/ A13-D44. Tanım: Bezeme ağız kenarı altında iki bant, altında ise içi kafes taramalı üçgen dizisi motif; omuzda ise içi satranç taramalı baklava dilimi motifi. Satrançların koyu kısmı ise kafes taramalıdır ve ana motife paralel bir çizgi var. kabın alt kısmı ise boyalıdır. Kaynakça: Azizi ve Niknami ve Moradi, 2000, fig. 1, s : 1. OTÇ 2 2. Doğu Anadolu, Kars Müzesi, Env ,5 ~7 12,5 4. Kahverengi 5. Kırmızımsı kiremit 6. Orta kum 7. Orta 8. Perdahlı 9. Monokrom/G51. Tanım: Çark yapımı. Pişme nedeniyle siyah alacalı. Bezeme siyah; içi kafes taramalı yatay dikdörtgen ve kelebek motifi dizisi. Kaynakça: Özfırat, 2001, Lev. 58/10. 4: 1. OTÇ 2 2. Kuzeybatı İran, Haftvantepe, Y2/4/3(73) Açm. 3. ~ Pembe 5. Kırmızı 6. İnce kum 9. Monokrom/N12. Tanım: Bezeme yatay dalga motifleriyle taramalı girdlanimsi motifleri. Kaynakça: Edwards, 1983, Lev. 86/4, s : 1. OTÇ 2 2. Doğu Anadolu, Muş-Sürügüden Köyü, Erzurum Müzesi, Env ~7 9,5 4. Kahverengi 5. Kırmızımsı kiremit 6. Orta kum 7. Orta 8. Perdahlı 9. Monokrom/N20. Tanım: Çark yapımı. Yüzey pişme nedeniyle siyah alacalı. Bezeme siyah; Dikey dalga motifleriyle taramalı girdlanimsi motifleri. Ana motiflerin arasında dikey dalga motifleri çizilmiştir. Kaynakça: Özfırat, 2001, Lev. 58/7. 6: 1. OTÇ 2 2. Doğu Anadolu, Van Müzesi, Env ,5 ~7 11,5 4. Kırmızımsı kiremit 5. Kırmızımsı kiremit 6. Orta kum 7. Orta 8. Perdahlı 9. Monokrom/N20. Tanım: Çark yapımı. Bezeme siyah; Ağız kenarının altında içi dikey dalga motifleriyle taramalı girdlanimsi motifleri. Motiflerin arasında dikey dalga motifleri çizilmiştir. Kaynakça: Özfırat, 2001, Lev. 60/3. 7: 1. OTÇ 2 2. Kuzeybatı İran, Geoytepe, D. Tabakası. 3. ~22 ~5 ~12 9. Polikrom/A16-A10. Tanım: Bezeme içi satranç ve kafes taramalı üçgen motifleri, altında ise üçgen motifleri. Üst sırada üçgenlerin ortasında üst üste iki kuş figürü var. Kaynakça: Kushnareva, 1997, fig. 68/28, s Mansoorzadeh, 1992, Fig. 107/10, s

162 8: 1. OTÇ 2 2. Kuzeybatı İran, Geoytepe, D. Tabakası Polikrom/D28. Tanım: Bezeme ağız kenarının altında ve iki bant arasında sınırlandırılmış biri dikey paralel çizgilerle taramalı, diğeri içi açık boyalı baklava dilimleri. Kaynakça: Özfırta, 2001, Lev. 32/9. 9: 1. OTÇ 2 2. Ermenistan, Verin-Naver, Mezar ~44 ~20 ~30 9. Monokrom/G43. Tanım: Bezeme omuzda içi taramalı dikdörtgen kadrlar ve üstüste kelebek ve dayire motifi. Motiflerden sarkan spiral motifler var. Kaynakça: Kushnareva, 1997, fig. 54/18, s : 1. OTÇ 2 2. Ermenistan, Verin-Naver, Kurgan ~ Kahverengi 5. Kırmızımsı kiremit 6. Orta kum 7. Orta 8. Perdahlı 9. Monokrom/G51. Tanım: Bezeme ağız kenarı altında üst üste çizilmiş sıra halinde kelebek ve içi kafes taramalı dikdörtgen motifleri. Kaynakça: Özfırat, 2001, Lev. 9/3. 11: 1. OTÇ 2 2. Ermenistan, Tsaghkalanj, Mezar ~17 ~9 ~13 9. Monokrom/G51. Tanım: Bezeme üst üste iki sıra halinde yatay kafes taramalı dikdörtgen ve içi boyalı kelebek motifi, altında ise bir zikzak bant. Kaynakça: Smith ve Badalyan ve Avetisyan, 2009, fig. 21/H, s : 1. OTÇ 2 2. Doğu Anadolu, Hakkari, M1 Mezarı. 3. ~ Kırmızı/Kahverengi 9. Polikrom/H10-D20-I13. Tanım: Bezeme içi kafes taramalı dikey baklava dizisi, satranç tahtası mottifi. Kaynakça: Özfırat, 2008, fig. 6/7, s : 1. OTÇ 2 2. Kuzeybatı İran, Geoytepe, D. Tabakası. 9. N12 Tanım: Bezeme ağız kenarı altında içi yatay dalga motifiyle taramalı girdlanimsi motifleri. Kaynakça: Mansoorzadeh, 1992, Fig. 105/12, s : 1. OTÇ 2 2. Kuzey Merkezi İran, Sagzabadtepe. 3. ~ Monokrom/K31-D60. Tanım: Bezeme kabın içinde ağız kenarı altında üç paralel bant. Kabın dışında ise paralel çizgilerden oluşan bantlarla çizilmiş motifler ağız kenarı altında iki banttın arasında zikzak bant, omuzda ise bantlar arasında ve panel içinde baklava dilimi dizisi motifi. Kaynakça: Azizi ve Niknami ve Moradi, 2000, fig. 1, s : 1. OTÇ 2 2. Doğu Anadolu, Kars Müzesi, Env ~ Kahverengi 5. Kırmızımsı kiremit 6. Orta kum 7. Orta 8. Perdahlı 9. Monokrom/G51-R12. Tanım: Çark yapımı. Yüzey pişme nedeniyle siyah alacalı. Bezeme siyah; Ağız kenarının altında ve iki bant arasında sıra halinde sınırlandırılmış içi çapraz taramalı yatay dikdörfgenler ve bir kanatı koyu boyalı diğeri ise açık boyalı kelebek motifleri. Aşağı banttan spiral motifler sarkmaktadır. Kaynakça: Özfırta, 2001, Lev. 58/5. 16: 1. OTÇ 2 2. Kuzeybatı İran, Haftvantepe, TTl/5b(71) Açm. 3. ~ Kahverengi 5. Kırmızı 9. Monokrom/N13. Tanım: Bezeme dikey dalga motifleriyle taramalı girdlanimsi motifleri. Kaynakça: Edwards, 1983, Lev. 86/10, s : 1. OTÇ 2 2. Kuzeybatı İran, Geoytepe, D. Tabakası. 9. Monokrom/N12. Tanım: Bezeme ağız kenarı altında içi yatay dalga motifiyle taramalı girdlanimsi motifleri. Kaynakça: Mansoorzadeh, 1992, Fig. 103/10, s : 1. OTÇ 2 2. Doğu Anadolu, Muş-Sürügüden Köyü, Erzurum Müzesi, Env ~ Kahverengi 5. Kırmızımsı kiremit 6. Orta kum 7. Orta 8. Perdahlı 9. Monokrom/N13. Tanım: Çark yapımı. Yüzey pişme nedeniyle siyah alacalı. Bezeme siyah; Dikey dalga motifleriyle taramalı girdlanimsi motifleri. 153

163 Kaynakça: Özfırat, 2001, Lev. 58/11. 19: 1. OTÇ 2 2. Kuzeybatı İran, Geoytepe, D. Tabakası. 9. Monokrom/N12. Tanım: Bezeme ağız kenarı altında içi yatay dalga motifiyle taraı girdlanimsi motfleri. Kaynakça: Mansoorzadeh, 1992, Fig. 104/5, s : 1. OTÇ 2 2. Doğu Anadolu, Muş-Sürügüden Köyü, Erzurum Müzesi, Env ~9 9,5 4. Kahverengi 5. Kırmızımsı kiremit 6. Orta kum 7. Orta 8. Perdahlı 9. Monokrom/N20. Tanım: Çark yapımı. Yüzey pişme nedeniyle siyah alacalı. Bezeme siyah; Ağız kenarının altında içi dikey dalga motifleriyle taramalı girdlanimsi motifleri. Motiflerin arasında dikey iki dalga motifi çizilmiştir. Kaynakça: Özfırat, 2001, Lev. 58/9. 21: 1. OTÇ 2 2. Kuzey Merkezi İran, Sagzabadtepe. 3. ~ Monokrom/I21. Tanım: Bezeme gövdenin üst kısmında üçlü paralel bant arasında sınırlandırılmış iki sıra paralel zikzak bant. Kaynakça: Azizi ve Niknami ve Moradi, 2000, fig. 1, s : 1. OTÇ 2 2. Ermenistan, Verin-Naver, Kurgan ~ Monokrom/K33. Tanım: Bezeme ağız kenarı altında çizilmiş içi kafes taramalı dik dörtgen motifleri. Kaynakça: Özfırat, 2001, Lev. 9/2. 23: 1. OTÇ 2 2. Ermenistan, Tsaghkalanj, Mezar ~21 ~9 ~16 9. Monokrom/G51. Tanım: Bezeme ağız kenarı altında yatay kafes taramalı dikdörtgen ve içi boyalı kelebek motifi. Kaynakça: Smith ve Badalyan ve Avetisyan, 2009, fig. 21/K, s : 1. OTÇ 2 2. Ermenistan, Tazekand, Kurgan ~ Monokrom/D12. Tanım: Bezeme omuzda iki bant arasında sınırlandırılmış baklava dilimi dizisi motifi. Motiflerin ortasında motifi ikiye bölen bir çizgi var. Kaynakça: Özfırat, 2001, Lev. 10/3. 25: 1. OTÇ 2 2. Doğu Anadolu, Van Müzesi, Env ~7 9,5 4. Kahvemsi krem 5. Kırmızımsı kiremit/açık krem 6. Orta kum 7. Orta 8. Perdahlı 9. Monokrom/C11. Tanım: Çark yapımı. Yüzey pişme nedeniyle siyah alacalı. Bezeme açık krem üzerine siyah ve kiremit; Ağız kenarı altında ve iki bant arasında sınırlanmış şevron motifleri. Kaynakça: Özfırat, 2001, Lev. 58/13. 26: 1. OTÇ 2 2. Kuzeybatı İran, Geoytepe, D. Tabakası. 9. N12. Tanım: Bezeme ağız kenarı altında içi yatay dalga motifiyle taramalı girdlanimsi motifleri. Kaynakça: Mansoorzadeh, 1992, Fig. 105/10, s : 1. OTÇ 2 2. Ermenistan, Eçmiadzin Nekropolü ~ Monokrom/N41. Tanım: Bezeme ağız kenarı altında çizilmiş konsentrik yarım daireler. Kaynakça: Özfırat, 2001, Lev. 15/1. 28: 1. OTÇ 2 2. Ermenistan, Verin-Naver, Kurgan Monokrom/G51. Tanım: Bezeme ağız kenarı altında çizilmiş sıra halinde iki kelebek ve içi kafes taramalı dikdörtgen motifleri. Motifler arasında bir ayırımcı çizgi var. Kaynakça: Özfırat, 2001, Lev. 9/4. 29: 1. OTÇ 2 2. Kuzeybatı İran, Geoytepe, D. Tabakası. 9. N12. Tanım: Bezeme ağız kenarı altında içi yatay dalga motifiyle taramalı girdlanimsi motifler. Kaynakça: Mansoorzadeh, 1992, Fig. 105/13, s : 1. OTÇ 2 2. Kuzeybatı İran, Geoytepe, D. Tabakası Kırmızımsı kiremit 5. Kırmızımsı kiremit 6. Orta kum 7. İyi 8. Perdahlı 9. N12. Tanım: Bezeme girdlanimsi motifler. Kaynakça: Özfırat, 2001, Lev. 32/4. 31: 1. OTÇ 2 2. Kuzeybatı İran, Geoytepe, D. Tabakası Polikrom/N

164 Tanım: Bezeme ağız kenarı altında iç içe girdlanimsi motifler; içteki motifin içi dalga taramalıdır. Kaynakça: Özfırat, 2001, Lev. 32/5. 32: 1. OTÇ 2 2. Kuzeybatı İran, Geoytepe, D. Tabakası Monokrom/N12. Tanım: Bezeme ağız kenarının altında bir bant ve ondan sarkan içi dalga motifleriyle taramalı girdlanimsi motifler. Kaynakça: Özfırat, 2001, Lev. 32/1. 33: 1. OTÇ 2 2. Ermenistan, Garni Nekropolü ~ Monokrom/G51-I10-Q20. Tanım: Bezeme ağız kenarı altında çizilmiş sırahalinde kelebek ve içi taramalı dik dörtgen motifleri; ve motifden sarkan yarım daireler ve onlardan sarkan halka motifleri. Kaynakça: Özfırat, 2001, Lev. 14/3. 34: 1. OTÇ 2 2. Doğu Anadolu, Diyarbakır Müzesi, Env ~ Pembemsi kiremit 5. Pembemsi kiremit 6. Orta kum 7. Orta 8. Perdahlı 9. Monokrom/N41. Tanım: Çark yapımı. Bezeme siyah; Ağız kenarı altında çizilmiş konsentrik yarım daireler. Kaynakça: Özfırat, 2001, Lev. 57/7. 35: 1. OTÇ 2 2. Ermenistan, Ariç Nekropolü, Kurgan ~ Monokrom/G51. Tanım: Bezeme omuzda iki bant arasında sınırlandırılmış içi boyalı kelebek ve çapraz taramalı dikdörtgen dizisi motifi. Kaynakça: Özfırat, 2001, Lev. 7/4. 36: 1. GTÇ 2. Kuzey Merkezi İran, Sagzabadtepe. 3. ~ Polikrom/L52-I41. Tanım: Bezeme kabın içinde ağız kenarından içe doğru gurup halinde eğimli paralel çizgiler, kabın dışında ise ağız kenarı altında paralel bantlar arasında paralel çizgilerden oluşan üçgen motifleri. Kaynakça: Azizi ve Niknami ve Moradi, 2000, fig. 2, s : 1. GTÇ 2. Kuzey Merkezi İran, Sagzabadtepe. 3. ~ Polikrom/L51-A13-D44. Tanım: Bezeme kabın içinde ağız kenarı boyalıdır ve içe doğru gurup halinde eğimli olarak paralel çizgiler, kabın dışında ise ağız kenarı altında iki paralel bant ve altında ise içi kafes taramalı üçgen dizisi motifi, omuzda ise içi satranç taramalı baklava dilimi dizisi motifi. Satrançların koyu kısmı kafes taramalıdır. Kaynakça: Azizi ve Niknami ve Moradi, 2000, fig. 2, s : 1. GTÇ 2. Kuzeybatı İran, Haftvantepe, BB1/4/7 Açm. 3. ~ Turuncu/Kahverengi 5. Kırmızı 6. İnce kum 7. İyi 8. Perdahlı 9. Monokrom. Tanım: Bezeme belirsiz. Kaynakça: Edwards, 1983, Lev. 90/1, s : 1. GTÇ 2. Nahçıvan, Şahtahtı. 3. ~ Monokrom/A11. Tanım: Bezeme iki bant arasında sınırlanmış ve içi eğimli çizgilerle taramalı sıra halinde üçgenler. Kaynakça: Belli ve Bahşaliyev, 2001, Lev. 11/3, s : 1. GTÇ 2. Nahçıvan, Şahtahtı Nekropolü. 3. ~ Polikrom/D41. Tanım: Bezeme ağız kenarı altında ve iki bant arasında sınırlanmış içi daha küçük baklavalara ayrılmış baklava dilimi motifleri. Küçük baklavalar karşılıkla boyalıdırlar. Kaynakça: Belli ve Bahşaliyev, 2001, Lev. 20/5, s : 1. GTÇ 2. Kuzeybatı İran, Haftvantepe, Yl/5(73) Açm. 3. ~ Kahverengi 5. Kırmızı 6. İnce kum 9. Polikrom/D24. Tanım: Bezeme ağız kenarı altında ve iki bant arasında sınırlanmış sıra halinde içi eğimli çizgilerle taramalı baklava dilimleri. Kaynakça: Edwards, 1983, Lev. 101/16, s : 1. GTÇ 2. Kuzeybatı İran, Haftvantepe, X2/2A Açm. 3. ~ Polikrom/D26. Tanım: Bezeme ağız kenarı altında ve iki bant arasında sınırlanmış sıra halinde 155

165 kelebek motifleri. Her kelebekin bir kanatı diğer kanatla farklı boyanmış ve kanatlarrın içlerinde bir içi boş üçgen var. kelebekler bir çizgi ile birbirinden ayrılmışlar. Kaynakça: Edwards, 1983, Lev. 97/2, s : 1. GTÇ 2. Nahçıvan, II. Kültepe. 3. ~ Monokrom/A13. Tanım: Bezeme ağız kenarı altında ve iki bant arasında sınırlanmış kafes taramalı motifler. Kaynakça: Belli ve Bahşaliyev, 2001, Lev. 10/5, s : 1. GTÇ 2. Nahçıvan, Şahtahtı. 3. ~ D24. Tanım: Bezeme ağız kenarı altında ve iki bant arasında sınırlanmış içi eğimli çizgilerle taramalı baklava dilimi motifleri. Kaynakça: Belli ve Bahşaliyev, 2001, Lev. 12/1, s : 1. GTÇ 2. Kuzeybatı İran, Geoytepe, C. Tabakası. 9. E60. Tanım: Bezeme ağız kenarı altında kelebek motifi. Kaynakça: Mansoorzadeh, 1992, Fig. 113/3, s : 1. GTÇ 2. Kuzey Merkezi İran, Sagzabadtepe. 3. ~ Polikrom/I21. Tanım: Bezeme kabın içinde ağız kenarında sarkan girdlanimsi motifler ve gövdede paralel çizgilerden oluşan motifler, kabın dışında ise ağız kenarı altında bir bant ve altında sarkan konsentrik üçgen motifleri. Kaynakça: Azizi ve Niknami ve Moradi, 2000, fig. 2, s : 1. GTÇ 2. Kuzey Merkezi İran, Sagzabadtepe. 3. ~ Polikrom/I41. Tanım: Bezeme ağız kenarı altında iki sıra halinde paralel bantlar arasında üste konsentrik üçgen motifleri ve altta ise paralel çizgilerden oluşan üçgen motifleri. Kaynakça: Azizi ve Niknami ve Moradi, 2000, fig. 2, s : 1. GTÇ 2. Nahçıvan, Şahtahtı Nekropolü. 3. ~ Polikrom/D40. Tanım: Bezeme ağız kenarı altında ve iki bant arasında sınırlanmış içi daha küçük baklavalara ayrılmış baklava dilimi motifleri. Küçük baklavalar karşılıkla boyalıdırlar. Kaynakça: Belli ve Bahşaliyev, 2001, Lev. 20/6, s : 1. GTÇ 2. Nahçıvan, Şahtahtı. 3. ~ Monokrom/D21. Tanım: Bezeme ağız kenarı altında ve iki bant arasında sınırlandırılmış içi kafes taramalı baklavadilimi motifleri. Kaynakça: Belli ve Bahşaliyev, 2001, Lev. 20/8, s : 1. GTÇ 2. Doğu Anadolu, Gaziantep Müzesi, Env ,5-4. Kiremit kırmızısı 5. krem 8. Perdahlı 9. Polikrom/E11. Tanım: Çark yapımı. Bezeme krem üzerine kırmızı/koyu kahverengi; Bezeme omuzda ve karnın altında yer alan koyu kahve iki bant arasına uygulanmıştır. Dikey çizgilerle bölümlere ayrılan bezeme yüzeyi içi boş ve dolu eşkenar dörtgenler ve üçgenlerle doldurulmuştur. Kaynakça: Çilingiroğlu, 1990, fig. 10, s. 33. Özfırat, 2001, Lev. 62/5. 51: 1. GTÇ 2. Kuzeybatı İran, Haftvantepe, TTl/5b(73) Açm. 3. ~ Kahverengi 5. Kırmızı 9. Polikrom/D21. Tanım: Bezeme omuzda iki bant arasında sınırlandırılmış içi kafes taramalı baklava dilimi dizisi motifi. Kaynakça: Edwards, 1983, Lev. 101/12, s : 1. GTÇ 2. Nahçıvan, Kızılvank. 3. ~ D24. Tanım: Bezeme ağız kenarı altında ve iki bant arasında sınırlanmış içi eğimli çizgilerle taramalı baklava dilimi motifleri. Kaynakça: Belli ve Bahşaliyev, 2001, Lev. 12/4, s : 1. GTÇ 2. Kuzeybatı İran, Haftvantepe, ZX/5b Açm. 3. ~ Turuncu/Kahverengi 5. Kırmızı 6. İnce kum 8. Perdahlı 9. Polikrom/K30-F21. Tanım: Bezeme ağız kenarının içi boyalıdır; dışı ise iki bant arasında sınırlandırılmış bir kanatı kafes taramalı diğeri boyalı kelebek dizisi motifi. 156

166 Kaynakça: Edwards, 1983, Lev. 100/17, s ÇA. IX. (Lev. 9) 1: 1. OTÇ 2 2. Kuzeybatı İran, Geoytepe, D. Tabakası. 9. N12 Tanım: Bezeme ağız kenarı altında içi yatay dalga motifiyle taraı girdlanimsi motfleri. Kaynakça: Mansoorzadeh, 1992, Fig. 103/9, s : 1. OTÇ 2 2. Kuzeybatı İran, Geoytepe, D. Tabakası Kahverengi 5. Kırmızımsı kiremit 6. Orta kum 7. Orta 8. Perdahlı 9. Monokrom/N14. Tanım: Bezeme yatay dalga motifleriyle taramalı girdlanimsi motifleri. Ana motife paralel bir çizgide çizilmiştir. Kaynakça: Özfırat, 2001, Lev. 32/2. 3: 1. OTÇ 2 2. Doğu Anadolu, Patnos-Hacılar Köyü, Erzurum Müzesi, Env ~ Kahverengi 5. Kırmızımsı kiremit 6. Orta kum 7. Orta 8. Perdahlı 9. Monokrom/N20. Tanım: Çark yapımı. Bezeme siyah; Ağız kenarının altında içi yatay dalga motifleriyle taramalı girdlanimsi motifleri. Motiflerin arasında dikey üç dalga motifi çizilmiştir. Kaynakça: Özfırat, 2001, Lev. 58/6. 4: 1. OTÇ 2 2. Doğu Anadolu, Van Müzesi, Env ~7 9,5 4. Kıkahvemsı kiremit 5. Kıkahvemsı kiremit 6. Orta kum 7. Orta 8. Perdahlı 9. Monokrom/N30. Tanım: Çark yapımı. Bezeme siyah; Dikey dalga motifleriyle taramalı girdlanimsi motifleri. Ana motife paralel bir çizgi çizilmiş ve aralarında dikey dalga motifleri çizilmiştir. Kaynakça: Özfırat, 2001, Lev. 63/1. 5: 1. OTÇ 2 2. Kuzeybatı İran, Haftvantepe, Yl/5(71) Açm. 3. ~16 ~8 ~8 5. Kırmızı 6. İnce kum 9. Monokrom/N14. Tanım: Bezeme içi yatay dalga motifleriyle taramalı girdlanimsi motifleri. Ana motife paralel iki çizgide çizilmiştir. Kaynakça: Edwards, 1983, Lev. 86/6, s : 1. OTÇ 2 2. Doğu Anadolu, Van Müzesi, Env ,5 ~ Kırmızımsı kiremit 5. Kırmızımsı kiremit 6. Orta kum 7. Orta 8. Perdahlı 9. Monokrom/C11. Tanım: Çark yapımı. Yüzey pişme nedeniyle siyah alacalı. Bezeme siyah; Ağız kenarı altında ve iki bant arasında sınırlanmış şevron motifleri. Kaynakça: Özfırat, 2001, Lev. 58/12. 7: 1. OTÇ 2 2. Ermenistan, Metsamor. 3. ~20 ~10 ~12 9. Monokrom/G51. Tanım: Bezeme omuzda içi taramalı dikdörtgen kadrlar ve kelebek motifi. Motiflerden sarkan spiral motifler var. Kaynakça: Kushnareva, 1997, fig. 54/33, s ÇA. X. (Lev. 10) 1: 1. OTÇ 2 2. Doğu Anadolu, Malatya Müzesi, Env ~ Kahverengi 5. Kırmızımsı kiremit 6. Orta kum 7. Orta 8. Perdahlı 9. Monokrom/N13. Tanım: Çark yapımı. Pişme nedeniyle kahverengiye doğru renk değişikliliği var. Bezeme siyah; Ağız kenarından aşağı sarkan ve içi dikey dalga motifleriyle doldurulmuş girdlanimsi yarım daire motifi. Kaynakça: Özfırat, 2001, Lev. 60/2. 2: 1. OTÇ 2 2. Doğu Anadolu, Muş-Sürügüden Köyü, Erzurum Müzesi, Env ~ Kahverengi 5. Kırmızımsı kiremit 6. Orta kum 7. Orta 8. Perdahlı 9. Monokrom/N13. Tanım: Çark yapımı. Bezeme siyah; Ağız kenarının altında içi dikey dalga motifleriyle 157

167 taramalı girdlanimsi motifleri. Kaynakça: Özfırat, 2001, Lev. 59/6. 3: 1. OTÇ 2 2. Doğu Anadolu, Van Müzesi ~ Kahvemsi kiremit 5. Koyu kiremit 6. Orta kum 7. Orta 8. Perdahlı 9. Monokrom/N13. Tanım: Çark yapımı. Yüzey pişme nedeniyle siyah alacalı. Bezeme siyah; Ağız kenarından aşağı sarkan ve içi dikey dalga motifleriyle doldurulmuş yarım daireler. Kaynakça: Özfırat, 2001, Lev. 55/10. 4: 1. OTÇ 2 2. Doğu Anadolu, Van Müzesi, Env ~ Kırmızımsı kiremit 5. Kırmızımsı kiremit 6. Orta kum 7. Orta 8. Perdahlı 9. Monokrom/N13. Tanım: Çark yapımı. Bezeme siyah; Ağız kenarının altında içi dikey dalga motifleriyle taramalı girdlanimsi motifleri. Kaynakça: Özfırta, 2001, Lev. 59/5. 5: 1. OTÇ 2 2. Doğu Anadolu, Van Müzesi ,5 ~10 11,5 4. Kahvemsı kiremit 5. Koyu kiremit 6. Orta kum 7. Orta 8. Perdahlı 9. Monokrom/N13. Tanım: Çark yapımı. Siyah alacalı. Bezeme siyah; ağız kenarından sarkan içi dikey dalgalarla taramalı girdlanimsi motifler. Kaynakça: Özfırat, 2001, Lev. 55/8. 6: 1. OTÇ 2 2. Doğu Anadolu, Van Müzesi ~ Kahverengi 5. Koyu kiremit 6. Orta kum 7. Orta 8. Perdahlı 9. Monokrom/N32. Tanım: Çark yapımı. Bezeme siyah; Ağız kenarından aşağı sarkan ve içi dikey dalga motifleriyle doldurulmuş yarım daireler. Paralel olarak altında içi zikzak taramalı bir bantta çizilmiş. Kaynakça: Özfırat, 2001, Lev. 56/3. 7: 1. OTÇ Doğu Anadolu, Sadberk Hanım Müzesi, Env. 14,82 35 ~11 ~ Kırmızımsı kiremit Kırmızımsı kiremit Orta kum Orta Perdahlı Monokrom/N20. Tanım: Çark yapımı. Bezeme siyah; Ağızkenarının altında içi dikey dalga motifleriyle taramalı girdlanimsi motifleri. Motiflerin arasında dikey dalga motifilri çizilmiştir. Kaynakça: Özfırta, 2001, Lev. 60/4. 8: 1. OTÇ 2 2. Doğu Anadolu, Malatya Müzesi, Env ~ Kırmızımsı kiremit 5. Kırmızımsı kiremit 6. Orta kum 7. Orta 8. Perdahlı 9. Monokrom/N13. Tanım: Çark yapımı. Yüzey pişme nedeniyle siyah alacalı. Bezeme siyah; Ağız kenarının altında içi dikey dalga motifleriyle taramalı girdlanimsi motifleri. Kaynakça: Özfırat, 2001, Lev. 60/1. 9: 1. OTÇ 2 2. Doğu Anadolu, Patnos-Hacılar Köyü, Erzurum Müzesi, Env ,5 ~17 19,5 4. Kahvemsı kiremit 5. Kahvemsı kiremit 6. Orta kum 7. Orta 8. Perdahlı 9. Monokrom/N13. Tanım: Çark yapımı. Yüzey pişme nedeniyle siyah alacalı. Bezeme siyah; Ağız kenarının altında içi dikey dalga motifleriyle taramalı girdlanimsi motifleri. Kaynakça: Özfırta, 2001, Lev. 59/9. 10: 1. OTÇ Doğu Anadolu, Ahlat Müzesi, Env ~ Kahverengi 5. Kırmızımsı kiremit 6. Orta kum 7. İyi 8. Perdahlı 9. Monokrom/D20. Tanım: Çark yapımı. Bezeme siyah; Ağız kenarı altında içi kafes taramalı baklava dilimi motifleri. Kaynakça: Özfırta, 2001, Lev. 62/2. 11: 1. OTÇ 2 2. Doğu Anadolu, Hakkari, M1 Mezarı. 3. ~ F22. Tanım: Bezeme baklava dilimi motifi ve dikey çizgiler dizisi. Kaynakça: Özfırat, 2008, fig. 3/2, s : 1. OTÇ 2 2. Doğu Anadolu, Nurettin Kurganları, Van Müzesi, II. Kurgan, Env ,7 4. Kahverengi 5. Kırmızımsı kiremit 6. Orta kum 7. İyi 8. Perdahlı 9. Monokrom/N12. (Res. 7) 158

168 Tanım: Çark yapımı. Bezeme siyah; Ağız kenarından aşağı sarkan ve içi yatay dalga motifleriyle doldurulmuş yarım daire motifi. Kaynakça: Özfırat, 2002, fig. 14/5, s. 22; Özfırat, 2001, Lev. 39/5. 13: 1. OTÇ 2 2. Doğu Anadolu, Muş-Dumlusu Köyü, Erzurum Müzesi, Env ,5 ~9 10,5 4. Kahverengi 5. Kırmızımsı kiremit 6. Orta kum 7. Orta 8. Perdahlı 9. Monokrom/N14. Tanım: Çark yapımı. Bezeme siyah; Ağız kenarının altında içi dikey dalga motifleriyle taramalı girdlanimsi motifleri. Motife paralel bir çizgide çizilmiştir. Kaynakça: Özfırta, 2001, Lev. 61/1. 14: 1. OTÇ 2 2. Doğu Anadolu, Sadberk Hanım Müzesi, Env ~ Pembe 5. Kırmızımsı kiremit 6. Orta kum 7. İyi 8. Perdahlı 9. Monokrom/N11. Tanım: Çark yapımı. Bezeme siyah; Kabın içi ve dışında ağız kenarından aşağı sarkan ve içi yatay dalga motifleriyle doldurulmuş girdlanimsiyarım daire motifi. Kaynakça: Özfırat, 2001, Lev. 62/1. 15: 1. OTÇ 2 2. Doğu Anadolu, Van Müzesi ~ Kahverengi 5. Kırmızımsı kiremit 6. Orta kum 7. Orta 8. Perdahlı 9. Monokrom/N13. Tanım: Çark yapımı. Yüzey pişme nedeniyle siyah alacalı. Bezeme siyah; Ağız kenarının altında içi dikey dalga motifleriyle taramalı girdlanimsi motifleri. Kaynakça: Özfırat, 2001, Lev. 59/4. 16: 1. OTÇ 2 2. Doğu Anadolu, Muş-Sürügüden Köyü, Erzurum Müzesi, Env ~ Kahverengi 5. Kırmızımsı kiremit 6. Orta kum 7. Orta 8. Perdahlı 9. Monokrom/N13. Tanım: Çark yapımı. Yüzey pişme nedeniyle siyah alacalı. Bezeme siyah; Ağız kenarının altında içi dikey dalga motifleriyle taramalı girdlanimsi motifleri. Kaynakça: Özfırat, 2001, Lev. 59/8. 17: 1. GTÇ 2. Doğu Anadolu, Patnos-Hacılar Köyü, Erzurum Müzesi, Env ,5 ~ Kahverengi 5. Kahvemsi kiremit/açık krem 6. Orta kum 7. Orta 8. Perdahlı 9. Polikrom/N33. Tanım: Çark yapımı. Bezeme açık krem üzerine siyah ve kiremit; Ağız kenarının altında içi dikey dalga motifleriyle taramalı girdlanimsi motifler. Motife paralel dört bant çizilmiştir. Motiflerin arasında üst üste şevron motifleri çizilmiştir. Kaynakça: Özfırat, 2001, Lev. 62/6. 18: 1. OTÇ 2 2. Doğu Anadolu, Patnos-Hacılar Köyü, Erzurum Müzesi, Env ~10 15,5 4. Kahverengi 5. Kırmızımsı kiremit 6. Orta kum 7. Orta 8. Perdahlı 9. Monokrom/N14-Z14. Tanım: Çark yapımı. Yüzey pişme nedeniyle siyah alacalı. Bezeme siyah; Ağız kenarının altında içi dikey dalga motifleriyle taramalı girdlanimsi motifleri. Motife paralel bir bant çizilmiştir. Motiflerin arasında kuş figürü çizilmiştir. Kabın diğer tarafında dalgalı hatlarla taramalı girlandimsilerin arasında küçük bir üçgen motifi vardır. Kaynakça: Özfırta, 2001, Lev. 61/4. 19: 1. OTÇ 2 2. Doğu Anadolu, Van Müzesi ~ Kahverengi 5. Kırmızımsı kiremit 6. Orta kum 7. Orta 8. Perdahlı 9. Monokrom/N13. Tanım: Çark yapımı. Yüzey pişme nedeniyle siyah alacalı. Bezeme siyah; Ağız kenarının altında içi dikey dalga motifleriyle taramalı girdlanimsi motifleri. Kaynakça: Özfırat, 2001, Lev. 59/2. 20: 1. OTÇ 2 2. Doğu Anadolu, Van Müzesi, Env ~11 11,5 4. Açık kiremit 5. Kırmızımsı kiremit 6. Orta kum 7. Orta 8. Perdahlı 9. Monokrom/N13. Tanım: Çark yapımı. Bezeme siyah; Ağız kenarının altında içi dikey dalga motifleriyle taramalı girdlanimsi motifleri. Kaynakça: Özfırat, 2001, Lev. 59/3. 159

169 : OTÇ 2 Kuzeybatı İran, Haftvantepe, BB1/5/8 Açm. ~ Turuncu/Kahverengi 5. Kırmızı 6. İnce kum 7. İyi 8. Perdahlı 9. Monokrom/N14. Tanım: Bezeme ağız kenarı altında içi dikey dalga motiflerle taramalı girdlanimsi motifleri. Motife paralel bir çizgi var. Kaynakça: Edwards, 1983, Lev. 85/2 s : 1. OTÇ 2 2. Doğu Anadolu, Diyarbakır Müzesi, Env ,5 ~11 16,5 4. Sarımsı kahverengi 5. Kırmızımsı kiremit 6. Orta kum 7. Orta 8. Perdahlı 9. Monokrom/N32-R35. Tanım: Çark yapımı. Bezeme siyah; Ağız kenarının altında içi dikey dalga motifleriyle taramalı girdlanimsi motifleri. Motife paralel bir içi taramalı bir bant çizilmiştir. Motiflerin arasında içi taramalı bir çarpı işareti çizilmiştir. Kaynakça: Özfırat, 2001, Lev. 61/5. 23: 1. GTÇ 2. Kuzeybatı İran, Haftvantepe, BB1/1/9 Açm. 3. ~ Monokrom/K30. Tanım: Bezeme ağız kenarının dışını kaplayan bant. Kaynakça: Edwards, 1983, Lev. 98/10, s : 1. GTÇ 2. Kuzeybatı İran, Geoytepe, C. Tabakası. 9. I10. Tanım: Bezeme ağız kenarı altında zikzak bant motifi. Kaynakça: Mansoorzadeh, 1992, Fig. 113/4, s : 1. GTÇ 2. Doğu Anadolu, Env ,3 8 12,2 5. Kahverengi 9. Polikrom/D21. Tanım: Bezeme ağız kenarı altında ve iki bant arasında sınırlandırılmış içi dörde ayrılmış baklavadilimi motifleri. Kaynakça: Çilingiroğlu, 1983, fig. 44, s : 1. OTÇ 2 2. Nahçıvan, II. Kültepe. 3. ~ Monokrom/A11. Tanım: Bezeme ağız kenarı altında ve iki bant arasında sınırlandırılmış içi eğimli taramalı üçgen dizisi motifi. Kaynakça: Belli ve Bahşaliyev, 2001, Lev. 11/7, s : 1. GTÇ 2. Kuzeybatı İran, Dinkhatepe, IV. Kat, B9b4 Açm., Env Kahverengi 5. Krem 6. Kaba kum, Mika 9. Polikrom/D21. Tanım: Bezeme ağız kenarı altında iki bant arasında sınırlandırılmış içi kafes taramalı baklava dilimi dizisi motifi. Kaynakça: Rubinson, 2004, fig. 1/5, s : 1. GTÇ 2. Kuzeybatı İran, Dinkhatepe, IV. kat, B10b1, Env Kırmızı 6. Orta kum/mika 8. Perdahlı 9. Polikrom/D11. Tanım: Bezeme ağız kenarı altında baklava dilimi dizisi motifi. Kaynakça: Rubinson, 2004, fig. 1/3, s : 1. GTÇ 2. Nahçıvan, Şahtahtı. 3. ~ Polikrom/D40. Tanım: Bezeme ağız kenarı altında ve iki bant arasında sınırlandırılmış içi satranç taramalı baklava dilimi motifleri. Kaynakça: Belli ve Bahşaliyev, 2001, Lev. 20/8, s : 1. GTÇ 2. Kuzeybatı İran, Haftvantepe, BB1/2/3 Açm. 3. ~ Turuncu/Kahverengi 5. Kırmızı 6. İnce kum 7. İyi 9. Monokrom/K30. Tanım: Bezeme ağız kenarının içini kaplayan bant. Dış yüzey ise ağız kenarının altında ve omuzun altında bir bant. Kaynakça: Edwards, 1983, Lev. 98/1, s : 1. GTÇ 2. Kuzeybatı İran, Haftvantepe, X/3(73)Açm. 3. ~ Açık kahverengi 9. Polikrom/D41. Tanım: Bezeme ağız kenarında bir bant ve onun altında, iki bant arasında sınırlandırılmış baklava dilimi motifleri; baklavalar sıra halinde birisinin içi satranç taralı diğeri ise açık boyalıdır. Kaynakça: Edwards, 1983, Lev. 101/5, s : 1. GTÇ 2. Kuzeybatı İran, Haftvantepe, BB1/1/2 (116) Açm. 3. ~ Gri/Kahverengi 5. Kırmızı 6. İnce kum 7. İyi 8. Perdahlı 9. Monokrom/K

170 Tanım: Bezeme ağız kenarının altında içi kafes taramalı dikdörtgen motifi. Kaynakça: Edwards, 1983, Lev. 95/7, s : 1. GTÇ 2. Kuzeybatı İran, Haftvantepe, X/3,14(71) Açm. 3. ~ Açık kahverengi 9. D24. Tanım: Bezeme ağız kenarı altında ve iki bant arasında sınırlandırılmış, içi eğimli paralel çizgilerle taralı baklava dilimleri ve ağız kenarı üzerine bir bant. Kaynakça: Edwards, 1983, Lev. 102/4, s : 1. GTÇ 2. Doğu Anadolu, Van Müzesi ~ Açık kahverengi 5. Kırmızımsı kiremit/açık krem 6. Orta kum 7. Orta 8. Perdahlı 9. Polikrom/A11. Tanım: Çark yapımı. Bezeme açık krem üzerine siyah ve kiremit; Ağız kenarının altında iki bant arasında sınırlandırılmış, içi paralel eğimli çizgilerle taramalı üçgenler. Kaynakça: Özfırat, 2001, Lev. 62/4. 35: 1. OTÇ 2 2. Nahçıvan, Şahtahtı. 3. ~ Monokrom/D20. Tanım: Bezeme ağız kenarı altında ve iki bant arasında sınırlandırılmış içi kafes taramalı baklava dilimi dizisi motifi. Kaynakça: Belli ve Bahşaliyev, 2001, Lev. 12/3, s ÇA. XI. (Lev. 11) 1: 1. OTÇ 2 2. Kuzey Merkezi İran, Sagzabadtepe. 3. ~ Monokrom/M20. Tanım: Bezeme kabın içinde ağız kenarı altında belirsiz bir motif, kabın dışında ise ağız kenarı altında yarım daire dizisi motifi. Kaynakça: Azizi ve Niknami ve Moradi, 2000, fig. 1, s : 1. OTÇ 2 2. Doğu Anadolu, Hakkari, M1 Mezarı. 3. ~ Monokrom/I23. Tanım: Bezeme paralel zikzak bantlar. Kaynakça: Özfırat, 2008, fig. 3/4, s : 1. OTÇ 2 2. Doğu Anadolu, Elmakaya. 3. ~ Monokrom/N32. Tanım: Bezeme içi dikey dalga motifleriyle taramalı girdlanimsi motifler.motiflere paralel bir içi taramalı bant var. Kaynakça: Özfırat, 2008, fig. 3/8, s , fig. 12/1, s : 1. GTÇ 2. Doğu Anadolu, Diyarbakır Müzesi, Env ~ Pembemsi kiremit 5. Pembemsi kiremit/krem 6. Orta kum 7. Orta 8. Perdahlı 9. Polikrom/N13. Tanım: Çark yapımı. Bezeme krem üzerine siyah; Ağız kenarının altında içi dikey dalga motifleriyle taramalı girdlanimsi motifler. Kaynakça: Özfırat, 2001, Lev. 62/3. 5: 1. OTÇ 2 2. Doğu Anadolu, Muş-Dumlusu Köyü, Erzurum Müzesi, Env ,5 ~ Kahverengi 5. Kırmızımsı kiremit 6. Orta kum 7. Orta 8. Perdahlı 9. Monokrom/N32. Tanım: Çark yapımı. Yüzey pişme nedeniyle siyah alacalı. Bezeme siyah; Ağız kenarının altında içi dikey dalga motifleriyle taramalı girdlanimsi motifleri. Motife paralel bir içi paralel çizgilerle taramalı bir bant çizilmiştir. Kaynakça: Özfırta, 2001, Lev. 61/3. 6: 1. OTÇ 2 2. Doğu Anadolu, Diyarbakır Müzesi, Env ~ Kahverengi 5. Kırmızımsı kiremit 6. Orta kum 7. Orta 8. Perdahlı 9. Monokrom/N20. Tanım: Çark yapımı. Bezeme siyah; Ağız kenarının altında içi yatay dalga motifleriyle taramalı girdlanimsi motifleri. Motiflerin arasında dikey dalga motifleri çizilmiştir. Kaynakça: Özfırat, 2001, Lev. 60/5. 7: 1. OTÇ 2 2. Doğu Anadolu, Diyarbakır Müzesi, Env ~ Kahverengi 5. Kahverengi/Açık kiremit 6. Orta kum 7. Orta 8. Perdahlı 9. Monokrom/N13. Tanım: Çark yapımı. İçi ve karın keskinliğinin altı kahverengi, kalan kısım ise açık kiremit. Bezeme siyah; Ağız kenarının altında içi dikey dalga motifleriyle taramalı girdlanimsi motifleri. 161

171 Kaynakça: Özfırta, 2001, Lev. 59/ : OTÇ 2 Kuzeybatı İran, Haftvantepe, Y2/5/ll(73) Açm. ~ Turuncu/Kahverengi 5. Kırmızı 6. İnce kum 8. Perdahlı 9. Monokrom/L50-A81-Z24. Tanım: Bezeme ağız kenarı içinde gurup halinde dikey çizgiler, dışında ise bir hayvan figürü ve kadr içinde birbirine karşı biçimde içi eğimli taramalı üçgen motifleri. Üçgenlerin biri taramalı değildir. Kaynakça: Edwards, 1983, Lev. 84/13, s : 1. OTÇ 2 2. Doğu Anadolu, Muş-Dumlusu Köyü, Erzurum Müzesi, Env ~14 10,5 4. Pembemsi kiremit 5. Kırmızımsı kiremit 6. Orta kum 7. Orta 8. Perdahlı 9. Monokrom/N32. Tanım: Çark yapımı. Yüzey pişme nedeniyle siyah alacalı. Bezeme siyah; Ağız kenarının altında içi dikey dalga motifleriyle taramalı girdlanimsi motifleri. Motife paralel bir çizgide çizilmiştir. Kaynakça: Özfırat, 2001, Lev. 61/2. 10: 1. GTÇ 2. Kuzeybatı İran, Haftvantepe, ZX/5/22 Açm. 3. ~ Turuncu 5. Devetüyü/Kırmızı 6. İnce kum 9. Polikrom/D21. Tanım: Dışı devetüyü, içi kırmızı astarlıdır. Bezeme iki bant arasında sınırlanmış sıra halinde içi kafes taramalı baklava motifidir. Kaynakça: Edwards, 1983, Lev. 100/14, s : 1. GTÇ 2. Kuzeybatı İran, Haftvantepe, Y/4b(71) Açm. 3. ~ Turuncu/Kahverengi 5. Kırmızı 8. Perdahlı 9. Polikrom/K33. Tanım: Bezeme ağız kenarı ve gövdenin keskinliği altında bir bant. Kaynakça: Edwards, 1983, Lev. 101/7, s : 1. GTÇ 2. Doğu Anadolu, Gaziantep Müzesi Açık krem 9. Monokrom/E20. (Res. 8) Tanım: Bezeme siyah/koyu kırmızı; İki yatay çizgi arasında içi kafes taramalı kelebek ve baklava dilimi motifler. Kaynakça: Çilingiroğlu, 1988, fig. 12, s : 1. GTÇ 2. Kuzeybatı İran, Geoytepe, C. Tabakası Polikrom/E60. Tanım: Bezeme ağız kenarının altında ve iki bant arasında sınırlandırılmış kelebek motifleri; motifteki oluşan üçgenlerin içinde bir nokta bezeme var. Kaynakça: Özfırat, 2001, Lev. 32/8. 14: 1. GTÇ 2. Kuzeybatı İran, Geoytepe, C. Tabakası. 9. Polikrom/A12. Tanım: Bezeme gövde keskinliği üzerine bir açık boyalı bant ve onun üzerine içi koyu boya ile kafes taramalı üçgen. Kaynakça: Mansoorzadeh, 1992, Fig. 113/9, s : 1. GTÇ 2. Kuzeybatı İran, Geoytepe, C. Tabakası Polikrom/A13. Tanım: Bezeme ağız kenarının altında ve iki bant arasında sınırlandırılmış içi çapraz taramalı üçgenler. Kaynakça: Özfırta, 2001, Lev. 32/10. ÇA. XII. (Lev. 12) 1: 1. OTÇ 2 2. Kuzeybatı İran, Haftvantepe, Yl/5 Açm. 3. ~ Monokrom/L10. Tanım: Bezeme ağız kenarı altında paralel dalga motifleri. Kaynakça: Edwards, 1983, Lev. 85/11 s : GTÇ Kuzeybatı İran, Haftvantepe, BB1/2/2 (93) Açm. ~ Turuncu/Kahverengi 5. Kırmızı 6. İnce kum 7. İyi 9. D20. Tanım: Bezeme ağız kenarı altında içi kafes taramalı baklava dilimi dizisi motifi, altında ise eğimli taramalar. Kaynakça: Edwards, 1983, Lev. 97/15, s

172 3: 1. GTÇ 2. Kuzeybatı İran, Haftvantepe, Y2/3 Açm. 3. ~ Turuncu/Kahverengi 5. Kırmızı 6. İnce kum 7. İyi 8. Perdahlı 9. Monokrom/K30. Tanım: Bezeme ağız kenarının içi ve dışı boyalıdır. Kaynakça: Edwards, 1983, Lev. 91/4, s : 1. GTÇ 2. Kuzeybatı İran, Haftvantepe, Y2/3 Açm. 3. ~ Kahverengi 5. Kahverengi 6. İnce kum 9. Monokrom/ K30. Tanım: Bezeme ağızkenarının içi ve dışı boyalıdır. Kaynakça: Edwards, 1983, Lev. 100/10, s : 1. GTÇ 2. Kuzeybatı İran, Haftvantepe, BB1/1/7 Açm. 3. ~ Polikrom/ K30-D21. Tanım: Bezeme ağız kenarının içi ve dışı boyalıdır, altında ise iki bant arasında sınırlandırılmış içi kafes taramalı baklava dilimi dizisi motifi. Kaynakça: Edwards, 1983, Lev. 98/12, s : 1. GTÇ 2. Kuzeybatı İran, Haftvantepe, BB1/1/13 Açm. 3. ~ Kahverengi 5. Kırmızı 6. İnce kum 7. Kötü 8. Perdahlı 9. Polikrom/C11. Tanım: Bezeme omuzda iki bant arasında sınırlandırılmış şevron dizisi motifi. Kaynakça: Edwards, 1983, Lev. 95/6, s : 1. GTÇ 2. Kuzeybatı İran, Haftvantepe, Y2/3 Açm. 3. ~ Turuncu/Kahverengi 5. Kırmızı 6. İnce kum 7. İyi 8. Perdahlı 9. Polikrom/D21. Tanım: Bezeme ağız kenarı altında iki bant arasında sınırlandırılmış içi kafes taramalı baklava dilimi dizisi motifi. Kaynakça: Edwards, 1983, Lev. 95/3, s : 1. GTÇ 2. Kuzeybatı İran, Haftvantepe, X3/l(73) Açm. 3. ~ Turuncu/Kahverengi 5. Kırmızı 6. İnce kum 7. İyi 8. Perdahlı 9. Polikrom/D42. Tanım: Bezeme ağız kenarı altında iki bant arasında sınırlandırılmış içi kafes taramalı ve satranç taramalı baklava dilimi dizisi motifi. Kaynakça: Edwards, 1983, Lev. 92/13 s : 1. GTÇ 2. Kuzeybatı İran, Haftvantepe, X3/1 Açm. 3. ~ Kahverengi 5. Kırmızı 6. İnce kum 7. İyi 8. Perdahlı 9. E20. Tanım: Bezeme iki bant arasında sınırlandırılmış içi boyalı kelebek ve içi kafes taramalı baklava dilimi motifleri. Kaynakça: Edwards, 1983, Lev /, s : 1. GTÇ 2. Kuzeybatı İran, Dinkhatepe, IV. Kat, B10b4, Env Açık kahverengi 5. krem 6. Mika 9. Polikrom/D11. Tanım: Bezeme ağız kenarı altında baklava dilimi dizisi motifi. Kaynakça: Rubinson, 2004, fig. 1/4, s : 1. GTÇ 2. Kuzeybatı İran, Haftvantepe, X2/2A Açm. 3. ~ Polikrom/E30. Tanım: Bezeme ağız kenarı altında ve iki bant arasında sınırlanmış sıra halinde kelebek motifleri. Her kelebekin bir kanatı diğer kanatla farklı boyanmış ve kanatlarrın içlerinde bir içi boş üçgen var. kelebekler bir çizgi ile birbirinden ayrılmışlar. Kaynakça: Edwards, 1983, Lev. 97/2, s : 1. GTÇ 2. Kuzeybatı İran, Dinkhatepe, IV. Kat, B9a7 Açm., Env Kırmızı Kırmızı/Krem-Devetüyü İnce/Kaba kum, Mika Perdahlı Polikrom/D21. Tanım: Bezeme ağız kenarı altında iki bant arasında sınırlandırılmış içi kafes taramalı baklava dilimi dizisi motifi. Kaynakça: Rubinson, 2004, fig. 1/9, s : 1. GTÇ 2. Kuzeybatı İran, Haftvantepe, BB1/2/12 Açm. 3. ~ Kırmızı 8. Perdahlı 9. Monokrom/ K30. Tanım: Bezeme ağız kenarının içi ve dışı boyalıdır. Kaynakça: Edwards, 1983, Lev. 99/6, s

173 14: 1. GTÇ 2. Kuzeybatı İran, Haftvantepe, Y2/2 Açm. 3. ~ Kahverengi 6. Orta kum 9. Monokrom/ K30. Tanım: Bezeme ağız kenarın içi ve dışını kaplayan bir banttır. Kaynakça: Edwards, 1983, Lev. 96/17, s : GTÇ Kuzeybatı İran, Haftvantepe, BB1/3/16 Açm. ~ Turuncu/Kahverengi 9. Polikrom/D21. Tanım: Bezeme ağız kenarı altında iki bant arasında sınırlandırılmış içi kafes taramalı baklava dilimi dizisi motifi. Kaynakça: Edwards, 1983, Lev. 97/16, s : 1. GTÇ 2. Kuzeybatı İran, Haftvantepe, BB1/1/9 Açm. 3. ~ Polikrom/D28. Tanım: Bezeme ağız kenarı altında ve iki bant arasında sınırlanmış kelebek motifi. Kelebekin bitr kanatı dikey çizgilerle taramalı ve diğeri başka rankle boyalı. Kaynakça: Edwards, 1983, Lev. 93/9, s : 1. GTÇ 2. Kuzeybatı İran, Haftvantepe, ZX/5 Açm. 3. ~ Turuncu/Kahverengi 5. Devetüyü 9. Polikrom/C11. Tanım: Bezeme ağız kenarı altında iki bant arasında sınırlandırılmış şevron dizisi motifi. Kaynakça: Edwards, 1983, Lev. 96/2, s : GTÇ Kuzeybatı İran, Haftvantepe, BB1/4/1 Açm. ~ Turuncu/Kahverengi 5. Kırmızı 6. İnce kum 7. İyi 8. Perdahlı 9. Polikrom/ K30-E20. Tanım: Bezeme ağız kenarının içi boyalıdır, dışı ise iki bant arasında sınırlandırılmış bir kanatı açık, diğeri koyu boyalı kelebek motifi ve içi kafes taramalı baklava dilimi dizisi motifi. Kaynakça: Edwards, 1983, Lev. 96/5, s : 1. GTÇ 2. Kuzeybatı İran, Haftvantepe, Y2/3 Açm. 3. ~ Turuncu/Kahverengi 5. Kırmızı 6. İnce kum 7. İyi 9. Polikrom/K33. Tanım: Bezeme ağız kenarının içi ve dışı boyalıdır; omuzda ise kafes taramalar var. Kaynakça: Edwards, 1983, Lev. 99/5, s : 1. GTÇ 2. Kuzeybatı İran, Haftvantepe, Y2/3 Açm. 3. ~ Kahverengi 5. Kahverengi 6. İnce kum 9. Monokrom/ K30. Tanım: Bezeme ağız kenarının içi ve dışını kaplayan bant. Kaynakça: Edwards, 1983, Lev. 100/11, s : 1. GTÇ 2. Kuzeybatı İran, Haftvantepe, BB1/1/8 Açm. 3. ~ Monokrom/ K30. Tanım: Bezeme ağız kenarının içi ve dışını kaplayan bant. Kaynakça: Edwards, 1983, Lev. 98/9, s : 1. GTÇ 2. Kuzeybatı İran, Haftvantepe, Y2/3(73) Açm. 3. ~ Kırmızı 6. İnce kum 9. Polikrom/ K30-R32. Tanım: Bezeme ağız kenarının içi boyalıdır ve dışı ise iki bant arasında sınırlandırılmış içi kafes taramalı baklava dilimleri ve yıldız motifi. Kaynakça: Edwards, 1983, Lev /, s : 1. GTÇ 2. Kuzeybatı İran, Haftvantepe, BB1/3/13 Açm. 3. ~ Monokrom/ K30. Tanım: Bezeme ağız kenarının içi ve dışı boyalıdır. Kaynakça: Edwards, 1983, Lev. 98/6, s : 1. GTÇ 2. Kuzeybatı İran, Haftvantepe, Y2/3 Açm. 3. ~ Turuncu/Kahverengi 5. Kırmızı 6. İnce kum 8. Perdahlı 9. Monokrom/ K30. Tanım: Bezeme ağız kenarının içi ve dışı boyalıdır. Kaynakça: Edwards, 1983, Lev. 96/7, s ÇA. XIII. (Lev. 13) 1: 1. GTÇ 2. Kuzeybatı İran, Haftvantepe, TTl/5b Açm. 3. ~14 ~5 ~5 9. Polikrom/B17. Tanım: Bezeme ağız kenarından sarkan içi boyalı motif. Motifler arasında ve 164

174 bazılarının çevresinde nokta bezemeler bulunur. Kaynakça: Edwards, 1983, Lev. 83/1, s : 1. OTÇ 2 2. Kuzeybatı İran, Haftvantepe, Yl/12,6a-d(75) Açm. 3. ~22 ~13 ~10 4. Kahverengi 5. Kırmızı 6. Orta kum 8. Perdahlı 9. Monokrom/N32. Tanım: Bezeme yatay dalga motifleriyle taramalı girdlanimsi motifleri. Ana motife paralel bir içi zikzak taramalı çizgide çizilmiştir. Kaynakça: Edwards, 1983, Lev. 86/12, s : 1. GTÇ 2. Doğu Anadolu, Van Müzesi, Env ,5 ~ Kahverengi 5. Kiremit/Krem 6. Orta kum 7. Orta 8. Perdahlı 9. N31. Tanım: Çark yapımı. Yüzey pişme nedeniyle hafif siyah alacalı. Bezeme krem üzerine siyah ve kiremit. Alt alta iki üçgenden oluşan motif tektir. Kaynakça: Özfırat, 2001, Lev. 56/10. 4: 1. OTÇ 2 2. Kuzeybatı İran, Haftvantepe, TT1/5Açm. 3. ~ Kırmızı 5. Kırmızı 9. Monokrom/N14. Tanım: Bezeme dikey dalga motifleriyle taramalı girdlanimsi motifleri. Ana motife paralel bir çizgide çizilmiştir. Kaynakça: Edwards, 1983, Lev. 85/9, s : 1. OTÇ 2 2. Ermenistan, Verin-Naver, Kurgan ~ Monokrom/G51. Tanım: Bezeme ağız kenarı altında çizilmiş sırahalinde kelebek ve içi kafes taramalı dik dörtgen motifleri. Kaynakça: Özfırat, 2001, Lev. 9/1. 6: 1. OTÇ 2 2. Ermenistan, Ariç Nekropolü, Kurgan ~ Monokrom/G51.. Tanım: Bezeme ağız kenarı altında ve üst üste çizilmiş sıra halinde kelebek ve içi kafes taramalı dik dörtgen motifleri. Kaynakça: Özfırat, 2001, Lev. 7/1. 7: 1. OTÇ 2 2. Ermenistan, Tazekand, Kurgan ~ Monokrom/G51-R12. Tanım: Bezeme omuzda iki bant arasında sınırlandırılmış içi kafes taramalı yatay dikdörtgen ve kelebek dizisi motifi; altında ise bir dalga motifi ve ondan sarkan spiral motifler. Kaynakça: Özfırat, 2001, Lev. 10/6. 8: 1. OTÇ 2 2. Doğu Anadolu, Gaziantep Müzesi, Env Kırmızı 5. Devetüyü 9. Polikrom/N14. Tanım: Bezeme krem devetüyü üzerine siyah ve kırmızı; Ağız kenarının altında içteki kırmızı, dıştakiler siyah üç banttan oluşan girdlanimsi motifleri. Girdlanimsi motifleri içleri üç adet dalgalı siyah hat ile bezenmiş. Kaynakça: Çilingiroğlu, 1990, fig. 3, s : 1. OTÇ 2 2. Ermenistan, Garni Nekropolü ~ Monokrom/O31-D10. Tanım: Bezeme ağız kenarı altında baklava dilimi dizisi motifi ve altında bir dalgalı bant motifi ve ondan sarkan spiral motifler. Kaynakça: Özfırat, 2001, Lev. 14/2. 10: 1. OTÇ 2 2. Doğu Anadolu, Diyarbakır Müzesi, Env ~ Pembe 5. Pembe 6. Orta kum 7. Orta 8. Perdahlı 9. Monokrom/B92. Tanım: Çark yapımı. Bezeme siyah; Ağız kenarı altında ve iki bant arasında sınırlanmış içi eğimli çizgilerle taramalı üçgenler. Kaynakça: Özfırat, 2001, Lev. 55/6. 11: 1. OTÇ 2 2. Ermenistan, Nor Bayazet (Kamo). 3. ~25 ~4 ~7 9. Monokrom/O31. Tanım: Bezeme üst sırada kelebek motifleri, alt sırada ise sarkan spiral motifleri. Kaynakça: Kushnareva, 1997, fig. 54/30, s : 1. OTÇ 2 2. Kuzeybatı İran, Geoytepe, D. Tabakası. 9. Monokrom/D26. Tanım: Bezeme ağız kenarı altında bir bant altında içinin yarısı aççık boyalı diğer yarısı dikey çizgilerle tarlı baklava dizisi. 165

175 Kaynakça: Mansoorzadeh, 1992, Fig. 103/15, s : 1. OTÇ 2 2. Ermenistan, Garni Nekropolü ~ Monokrom/G51-N70. Tanım: Bezeme ağız kenarı altında çizilmiş sırahalinde kelebek ve içi taramalı dik dörtgen motifleri; ve motifden sarkan yarım daire motifleri. Kaynakça: Özfırat, 2001, Lev. 14/1. 14: 1. OTÇ 2 2. Ermenistan, Ariç Nekropolü, Kurgan ~ Monokrom/G51- R12. Tanım: Bezeme ağız kenarı altında çizilmiş sıra halinde kelebek ve içi kafes taramalı dikdörtgen motifleri. Motifin altında ise sarkık spiral motifleri çizilmiştir. Kaynakça: Özfırat, 2001, Lev. 7/2. 15: 1. OTÇ 2 2. Ermenistan, Ariç Nekropolü, Kurgan ~ Monokrom/K33-I10. Tanım: Bezeme omuz kafes taramalıdır ve taramalı kısmın altında bir baklava dilimi dizisi motifi var. Kaynakça: Özfırat, 2001, Lev. 7/3. 16: 1. OTÇ 2 2. Ermenistan, Ariç Nekropolü, Kurgan ~ Monokrom/G41. Tanım: Bezeme içi çapraz taramalı dörtgen ve içi taramalı dikdörtgen dizisi motifi. Kaynakça: Özfırat, 2001, Lev. 7/5. 17: 1. GTÇ 2. Kuzeybatı İran, Haftvantepe, TTl/5b Açm. 3. ~ Monokrom/D28. Tanım: Bezeme ağız kenarı altında ve iki bant arasında sınırlanmış baklava dizileri; her baklava motifi ikiye ayrılmış, birisinin içi konsentrik üçgenlerle ve diğeri başka bir renkle çizilmiş motiflerle doldurulmuş. Kaynakça: Edwards, 1983, Lev. 87/3, s : 1. GTÇ 2. Kuzeybatı İran, Haftvantepe, X2/3A Açm. 3. ~ Turuncu/Kahverengi 5. Kırmızı 6. İnce kum 7. İyi 9. Polikrom/F20. Tanım: Bezeme ağız kenarı ve gövdenin üst kısmında çizilmiş iki bant arasında sınırlanmış kelebek motifi. Kelebeğin kantları farklı renklerle çizilmiş ve yan taraflarında dikey çizgiler var. Kaynakça: Edwards, 1983, Lev. 90/8, s : 1. GTÇ 2. Kuzeybatı İran, Haftvantepe, ZX/4(73) Açm. 3. ~ Turuncu/Kahverengi 6. İnce kum 9. Polikrom/D21. Tanım: Bezeme ağız kenarında bir bant ve ağız kenarı altında ve iki bant arasında sınırlanmış baklava dilimi motifleri. Baklavalar sıra halinde, biri içi kafes taramalı ve diğeri içi boş olarak çizilmişler. Kaynakça: Edwards, 1983, Lev. 94/14, s : 1. GTÇ 2. Kuzeybatı İran, Haftvantepe, Y/4b(71) Açm. 3. ~16 ~6 ~9 4. Kahverengi 5. Kırmızı 9. Polikrom/F20. Tanım: Bezeme ağız kenarı altında ve iki bant arasında sınırlanmış kelebek motifi; motifin kanatları farklı renklerle doldurulmuş ve motifler arasında iki dikey çizgi, her birisi bir renkte çizilmiş. Kaynakça: Edwards, 1983, Lev. 101/8, s : 1. GTÇ 2. Kuzey Merkezi İran, Sagzabadtepe. 3. ~ Polikrom/L51-A13-D44. Tanım: Bezeme kabın içinde ağız kenarı boyalıdır ve içe doğru gurup halinde eğimli olrak paralel çizgiler, kabın dışında ise ağız kenarı altında iki paralel bant ve altında ise içi kafes taramalı üçgen dizisi motifi, omuzda ise içi satranç taramalı baklava dilimi dizisi motifi. Satrançların koyu kısmı kafes taramalıdır. Kaynakça: Azizi ve Niknami ve Moradi, 2000, fig. 2, s. 32. ÇA. XIV. (Lev. 14) 1: 1. OTÇ 2 2. Nahçıvan, Kükü Kurganları. 3. ~20 ~8 ~15 9. Monokrom/B18. Tanım: Bezeme ağız kenarında içi eğimli çizgilerle taramalı sarkan üçgen motifleri. Kaynakça: Baxşəliyev, 2008, fig. 98/3, s

176 ÇA. XV. (Lev. 15) : OTÇ 2 Kuzeybatı İran, Haftvantepe, BBl/5/4(78) Açm. ~ Turuncu/Kahverengi 5. Kırmızı 6. İnce kum 8. Perdahlı 9. Monokrom/N32. Tanım: Bezeme ağız kenarı altında dalga motifleri. Kaynakça: Edwards, 1983, Lev. 84/5, s : 1. OTÇ 2 2. Ermenistan, Eçmiadzin ~7 13 ı 9. Monokrom/N41. Tanım: Bezeme ağız kenarından sarkan konsentrik yarım daire motifler. Kaynakça: Özfırat, 2001, Lev. 15/2. 3: 1. OTÇ 2 2. Doğu Anadolu, Van Müzesi, Env ~8 9,5 4. Kırmızımsı 5. kiremit Kırmızımsı kiremit/açık krem 6. Orta kum 7. Orta 8. Perdahlı 9. Polikrom/N30. Tanım: Çark yapımı. Bezeme siyah ve kiremit; ağız kenarında sarkan içi dikey dalgalarla taramalı girdlanimsi motifler. Motiflerin arasında dikey dalgalı çizgiler var. Kaynakça: Özfırat, 2001, Lev. 57/2. 4: 1. OTÇ 2 2. Doğu Anadolu, Muş-Sürügüden Köyü, Erzurum Müzesi, Env ~5 10,5 4. Kahverengi 5. Kırmızımsı kiremit 6. Orta kum 7. İyi 8. Perdahlı 9. Monokrom/N12. Tanım: Çark yapımı. Bezeme siyah; Ağız kenarı altında içi yatay dalgalı çizgilerle doldurulmuş yarım daireler. Kaynakça: Özfırat, 2001, Lev. 57/8. 5: 1. OTÇ 2 2. Doğu Anadolu, Sütey Yaylası Kahvemsı kiremit 5. Kahvemsı kiremit 6. Orta kum 7. Orta 8. Perdahlı 9. Monokrom/N13. Tanım: Çark yapımı. Bezeme siyah; Ağız kenarı altında içi dikey dalgalı çizgilerle doldurulmuş düzensiz yarım daireler. Kaynakça: Özfırat, 2001, Lev. 42/ : OTÇ 2 2. Ermenistan, Tazekand Nekropolü, Kurgan ~8 14 Monokrom/G51. Tanım: Bezeme ağız kenarı altında iki bant arasında sınırlandırılmış içi kafes taramalı dörtgen ve içi boyalı kelebek dizisi motifi. Kaynakça: Özfırat, 2001, Lev. 10/4. 7: 1. OTÇ 2 2. Nahçıvan, Yaycı. 3. ~17 ~10 ~16 9. Monokrom/N39. Tanım: Bezeme ağız kenarından sarkan içi yatay dalgalarla taramalı yarım dayire motifleri; motiflere paralel olarak içi bir dalgalı çizgiyle taramalı bir bant çizilmiş ve motifleri arasında içi yatay dalgalarla taramalı bir dayire motifi var. Kaynakça: Belli ve Bahşaliyev, 2001, Lev. 9/2, s : 1. OTÇ 2 2. Ermenistan, Keti, Mezar ~17 ~9 ~ K25. Tanım: Bezeme bir zikzak motifi ve altında bir kalın bant. Kaynakça: Kushnareva, 1997, fig. 56/4, s : 1. OTÇ 2 2. Ermenistan, Kirovakan, Kurgan Monokrom/I12. Tanım: Bezeme ağız kenarı altında bir zikzak bant ve onun altında ise bir bant. Kaynakça: Özfırat, 2001, Lev. 6/2. 10: 1. OTÇ 2 2. Ermenistan, Elar, Kurgan Monokrom/A30. Tanım: Bezeme ağız kenarı altında içi taramalı bantla çizilen konsentrik üçgen motifi dizisi. Kaynakça: Özfırat, 2001, Lev. 11/3. 11: 1. OTÇ 2 2. Kuzey Merkezi İran, Sagzabadtepe, 1976,NXX1/XII Açm. 3. ~ Kırmızı 6. Kum 7. İyi 9. Polikrom/K30. Tanım: El yapımı. Bezeme ağız kenarını dışı yüzeyinde kalın bir bant. Kaynakça: Moghaddam, 1996, fig. 6/4. 167

177 : OTÇ 2 Kuzeybatı İran, Haftvantepe, Yl/12(75) Açm. ~ Turuncu/Kahverengi 5. Kırmızı 6. İnce kum 8. Perdahlı 9. Monokrom/D20. Tanım: Bezeme ağız kenarı altında ve iki bant arasında sınırlandırılmış içi kafes taramalı baklava dilimi dizisi motifi. Kaynakça: Edwards, 1983, Lev. 84/7, s : 1. OTÇ 2 2. Ermenistan, Metsamor, Mezar Monokrom/G51. Tanım: Bezeme ağız kenarı altında ve iki bant arasında sınırlanmış kelebek ve içi kafes taramalı dörtgen dizisi motifi. Kaynakça: Özfırat, 2001, Lev. 17/1. 14: 1. OTÇ 2 2. Ermenistan, Metsamor. 9. Monokrom/G51 O31. Tanım: Bezeme ağız kenarı altında iki bant arasında sınırlandırılmış içi kafes taramalı yatay dikdörtgen ve kelebek dizisi motifi ve ondan sarkan üçgen motifleri. Üçgen motiflerin ucunda sarkan spiral motifler var. Kaynakça: Özfırat, 2001, Lev. 17/3. 15: 1. OTÇ 2 2. Nahçıvan, Yaycı. 3. ~24 ~4 ~16 9. Monokrom/B38. Tanım: Bezeme ağız kenarından sarkan içi eğimli dalgalı çizgilerle taramalı üçgen dizisi motifi. Altında ise içi dalgalı çizgiyle taramalı bir zikzak bant var. Zikzakların ucunda damla motifi var. Kaynakça: Belli ve Bahşaliyev, 2001, Lev. 9/1, s : 1. OTÇ 2 2. Ermenistan, Elar Monokrom/L10-B45. Tanım: Bezeme ağız kenarı altında paralel dalgalı bantlar ve altında ise içi zikzak taramalı bantla çizilen konsentrik sarkan üçgen motifi. Kaynakça: Özfırat, 2001, Lev. 11/6. 17: 1. OTÇ 2 2. Ermenistan, Aruch, Mezar ~16 ~10 ~13 9. Monokrom/N34. Tanım: Bezeme içi taramalı bantlardan oluşan ağız kenarı altindan sarkan konsentrik yarım daire motifleri ve motife paralel bir bant. Kaynakça: Smith ve Badalyan ve Avetisyan, 2009, fig. 17/J, s : 1. OTÇ 2 2. Nahçıvan, Kükü Kurganları. 3. ~30 ~15 ~24 9. B80. Tanım: Bezeme ağız kenarından sarkan iki iç içe üçgen motifi. Üçgenler içi taramalı bantla çizilmişler ve uçlarında içi taramalı baklava dilimi motifi var. Kaynakça: Baxşəliyev, 2008, fig. 98/4, s : 1. OTÇ 2 2. Ermenistan, Nor Bayazet (Kamo). 3. ~15 ~6 ~11 9. Monokrom/I13-L10- O31. Tanım: Bezeme omuzda bir üçgen sırası ve altında bir dalga motifi. Motiflerden sarkan spiral motifler var. Kaynakça: Kushnareva, 1997, fig. 54/37, s : 1. OTÇ 2 2. Ermenistan, Elar, Kurgan Monokrom/K20-N41. Tanım: Bezeme ağız kenarında eğimli çizgiler, altında bir dalgalı bant ve onun altında ise bir bantdan sarkan konsentrik yarım dayireler. Kaynakça: Özfırat, 2001, Lev. 11/4. 21: 1. OTÇ 2 2. Doğu Anadolu, Muş-Dumlusu Köyü, Erzurum Müzesi, Env ,5 ~9 10,5 4. Kahverengi 5. Kahvemsi kiremit/kahverengi 6. Orta kum 7. İyi 8. Perdahlı 9. Monokrom/N13. Tanım: Çark yapımı. Ağzın içi ve karının keskinliğinin altına kadar kahvemsi kiremit, kalan kısımlar hamurun renginde astarlı. Bezeme siyah; ağız kenarından sarkan içi dikey dalgalarla taramalı girdlanimsi motifler. Kaynakça: Özfırat, 2001, Lev. 55/9. 22: 1. OTÇ 2 2. Nahçıvan, II. Kültepe, II. Tabaka Monokrom/N40. Tanım: Bezeme omuzda konsentrik yarım daire motifi. Kaynakça: Belli ve Bahşaliyev, 2001, Lev. 11/8, s. 96; Özfırat, 2001, Lev. 24/5. 23: 1. OTÇ 2 2. Kuzeybatı İran, Geoytepe, D. Tabakası. 9. Monokrom/N

178 Tanım: Bezeme ağız kenarı altında girdlanimsi motifler. Kaynakça: Mansoorzadeh, 1992, Fig. 103/11, s : 1. OTÇ 2 2. Doğu Anadolu, Van Müzesi ,8 4. Kahverengi 5. Kırmızımsı kiremit 6. Orta kum 7. Orta 8. Perdahlı 9. Monokrom/N13. Tanım: Çark yapımı. Siyah alacalı. Bezeme siyah; ağız kenarından sarkan içi dikey dalgalarla taramalı girdlanimsi motifler. Kaynakça: Özfırat, 2001, Lev. 55/5. 25: 1. OTÇ 2 2. Ermenistan, Sisian I, Mezar ~16 ~7 ~10 9. Monokrom/I50-R13. Tanım: Bezeme ağız kenarı içi taramalı, dışında ise bir kalın bant, altında ise gurup halinda zikzak ve düz çizgiler sırası; kabın dibi ise kafes taramalıdır. Kaynakça: Smith ve Badalyan ve Avetisyan, 2009, fig. 18/A, s : 1. OTÇ 2 2. Ermenistan, Sisian I, Mezar ~9 ~7 ~8 9. Monokrom/D24. Tanım: Bezeme ağız kenarından sarkan içi taramalı baklava dilimleri motifi. Kaynakça: Smith ve Badalyan ve Avetisyan, 2009, fig. 18/D, s : 1. OTÇ 2 2. Ermenistan, Tazekand, Kurgan ~ Monokrom/N41. Tanım: Bezeme ağız kenarı altında konsentrik yarım daire motifler. Kaynakça: Özfırat, 2001, Lev. 10/2. 28: 1. OTÇ 2 2. Ermenistan, Astapat. 3. ~18 ~10 ~12 9. Monokrom/N41. Tanım: Bezeme ağız kenarı taramalı, altında ise konsentrik yarım daireler ve ortalarında bir daire. Kaynakça: Kushnareva, 1997, fig. 41/4, s : 1. OTÇ 2 2. Nahçıvan, Aznabürt. 3. ~14 ~10 ~9 9. Monokrom/N41. Tanım: Bezeme ağız kenarından sarkan konsentrik yarım dayire motifleri. Kaynakça: Belli ve Bahşaliyev, 2001, Lev. 9/3, s : 1. OTÇ 2 2. Nahçıvan, Plovdağ Nekropolü. 9. Monokrom/N41. Tanım: Bezeme ağız kenarından sarkan konsentrik yarım dayire motifleri. Kaynakça: Baxşəliyev, 2008, fig. 48, s : 1. OTÇ 2 2. Nahçıvan, Şahtahtı. 3. ~17 ~10 ~10 9. Monokrom/N41. Tanım: Bezeme ağız kenarından sarkan konsentrik yarım daire motifleri. Yarım dairelerin arasında bir daire motifi var. Kaynakça: Belli ve Bahşaliyev, 2001, Lev. 9/7, s : 1. OTÇ 2 2. Gürcistan, Trialrti Kurganları, Kurgan XV Açm Monokrom/N41. Tanım: Bezeme ağız kenarından sarkan konsentrik yarım daire motifler. Kaynakça: Özfırat, 2001, Lev. 4/2. 33: 1. OTÇ 2 2. Nahçıvan, II. Kültepe. 3. ~ Monokrom/A11. Tanım: Bezeme ağız kenarından altında içi eğimli taramalı üçgen motifler. Kaynakça: Belli ve Bahşaliyev, 2001, Lev. 10/2, s : OTÇ 2 Kuzeybatı İran, Haftvantepe, ZX/9(73) Açm. ~ Turuncu/Kahverengi 5. Kırmızı 6. Orta kum 8. Perdahlı 9. K33. Tanım: Bezeme ağız kenarı altı kafes taramalıdır. Kaynakça: Edwards, 1983, Lev. 84/11, s : OTÇ 2 Kuzeybatı İran, Haftvantepe, Y2/5/11 Açm. ~ Turuncu/Kahverengi Kahverengi Çok ince kum İyi Perdahlı Monokrom/L50-A81. Tanım: Bezeme ağız kenarı içinde gurup halinde dikey çizgiler, dışında ise panel içinde birbirine karşı biçimde içi eğimli taramalı üçgen motifleri. Kaynakça: Edwards, 1983, Lev. 85/10, s : 1. OTÇ 2 2. Nahçıvan, I Nehecir Höyüğü. 3. ~ Monokrom/I74. Tanım: Bezeme içi dalga motifiyle taramalı zikzak bant. Kaynakça: Baxşəliyev, 2008, fig. 66/9, s

179 37: 1. OTÇ 2 2. Ermenistan, Aruch. 3. ~25 ~16 ~19 9. Monokrom/N33. Tanım: Bezeme ağız kenarı altından sarkan içi kafes taramalı yarım dayire motifleri ve onlara paralel içi zikzak taramalı iki bant. Kaynakça: Kushnareva, 1997, fig. 41/7, s : 1. OTÇ 2 2. Doğu Anadolu, Muş-Dumlusu Köyü, Erzurum Müzesi, Env ,5 ~7 10,5 4. Grimsi kahverengi 5. Kırmızımsı kiremit 6. Orta kum 7. İyi 8. Perdahlı 9. Monokrom/N13. Tanım: Çark yapımı. Bezeme siyah; ağız kenarından sarkan içi dikey dalgalarla taramalı girdlanimsi motifler. Kaynakça: Özfırat, 2001, Lev. 55/3. 39: 1. OTÇ 2 2. Ermenistan, Elar, Kurgan Monokrom/K30-I20. Tanım: Bezeme ağız kenarı altında paralel bantlat ve altında ise gurup halinde paralel zikzak bant. Kaynakça: Özfırat, 2001, Lev. 11/1. 40: 1. OTÇ 2 2. Nahçıvan, Karaçuk. 3. ~15 ~6 ~9 9. Monokrom/B46. Tanım: Bezeme ağız kenarından sarkan konsentrik üçgen motifler. Kaynakça: Belli ve Bahşaliyev, 2001, Lev. 9/5, s : 1. OTÇ 2 2. Ermenistan, Mugni. 3. ~18 ~12 ~13 9. Monokrom/N41. Tanım: Bezeme ağız kenarı altında konantrik üçgenler. Kaynakça: Kushnareva, 1997, fig. 42/12, s : 1. OTÇ 2 2. Nahçıvan, Aznaburt Nekropolü Monokrom/B46. Tanım: Bezeme ağız kenarıından sarkan konsentrik üçgen motifleri. Kaynakça: Özfırat, 2001, Lev. 20/1. 43: 1. OTÇ 2 2. Doğu Anadolu, Env , Monokrom/N10. Tanım: Bezeme siyah; ağız kenarından sarkan içi kafes taramalı yarım daire motifleri. Kaynakça: Çilingiroğlu, 1983, fig. 41, s : 1. OTÇ 2 2. Kuzey Merkezi İran, Sagzabadtepe. 3. ~ Monokrom/K31. Tanım: Bezeme kabın içinde ağızkenarından aşağıya doğru sarkan paralel üç çizgi, kabın dışında ise paralel çizgiler. Kaynakça: Azizi ve Niknami ve Moradi, 2000, fig. 1, s : 1. OTÇ 2 2. Kuzeybatı İran, Geoytepe, D. Tabakası. 9. Monokrom/F22. Tanım: Bezeme ağız kenarı altında iki bant arasında sınırlandırılmış kelebek ve dalga motifi. Motiflerin arasında beş paralel dikey çizgi var. Kaynakça: Mansoorzadeh, 1992, Fig. 107/6, s : 1. OTÇ 2 2. Nahçıvan, II. KazancıKale. 3. ~ Monokrom/L20. Tanım: Bezeme paralel dalgaı bantlar. Kaynakça: Belli ve Bahşaliyev, 2001, Lev. 1/13, s : 1. OTÇ 2 2. Nahçıvan, II. KazancıKale. 3. ~ Monokrom/N41. Tanım: Bezeme ağız kenarı altından sarkan konsentrik yarım daire motifler. Kaynakça: Belli ve Bahşaliyev, 2001, Lev. 1/10, s : 1. OTÇ 2 2. Ermenistan, Elar. 3. ~9 ~4 ~6 9. Monokrom/K30-L20. Tanım: Bezeme dört paralel dalga motifi. Kaynakça: Kushnareva, 1997, fig. 54/29, s : 1. OTÇ 2 2. Doğu Anadolu, Patnos-Hacılar Köyü, Erzurum Müzesi, Env ~10 14,5 4. Kahverengi 5. Kırmızımsı kiremit 6. Orta kum 7. Orta 8. Perdahlı 9. Monokrom/N13-R45. Tanım: Çark yapımı. Yüzey pişme nedeniyle siyah alacalı. Bezeme siyah; ağız kenarından sarkan içi dikey dalgalarla taramalı girdlanimsi motifler. Girdlanimsidalgalı yarım dairelerin arasındaki kalınca çizgilerden yapılmış motif tektir. 170

180 Kaynakça: Özfırat, 2001, Lev. 55/11. 50: 1. OTÇ 2 2. Ermenistan, Akhlatyan. 3. ~20 ~12 ~12 9. Monokrom/D24. Tanım: Bezeme dikey halşnde içi eğimli taramalı baklava dizisi. Kaynakça: Kushnareva, 1997, fig. 66/10, s : 1. OTÇ 2 2. Ermenistan, Tazekand, Kurgan ~ Monokrom/O32. Tanım: Bezeme ağız kenarı altında pul motifler ve ondan sarkan spiral motifler. Kaynakça: Özfırat, 2001, Lev. 10/5. 52: 1. OTÇ 2 2. Ermenistan, Lçaşen, Mezar ~37 ~30 ~38 9. Monıkrom/N41. Tanım: Bezeme omuzda paralel dalgalı bant motifi. Kaynakça: Kushnareva, 1997, fig. 66/7, s : 1. OTÇ 2 2. Nahçıvan, II. Kültepe, II. Tabaka Monokrom/A11. Tanım: Bezeme ağız kenarından altında içi eğimli taramalı üçgen motifler. Kaynakça: Belli ve Bahşaliyev, 2001, Lev. 11/1, s. 96; Özfırat, 2001, Lev. 24/1. 54: 1. OTÇ 2 2. Nahçıvan, II. Kültepe. 3. ~16 ~8 ~9 9. A11. Tanım: Bezeme ağız kenarı altında iki bant arasında sınırlandırılmış içi eğimli taramalı üçgen dizisi motifi. Kaynakça: Belli ve Bahşaliyev, 2001, Lev. 11/4, s : 1. OTÇ 2 2. Doğu Anadolu, Karagündüz, B. Açması, Env. Kg.Höy Pembemsi kiremit 5. Pembemsi kiremit/açık krem 6. Orta kum 7. İyi 8. Perdahlı 9. Polikrom/A12. Tanım: Çark yapımı. Bezeme krem üzerine kiremit; ağız kenarı altında bir bant ve altında ise içi kafes taramalı üçgen motifi. Kaynakça: Özfırat, 2001, Lev. 51/8. 56: 1. OTÇ 2 2. Nahçıvan, II Bezekli kale. 3. ~ Monokrom. Tanım: bezeme omuzda, belirsiz. Kaynakça: Baxşəliyev, 2008, fig. 89/3, s : 1. OTÇ 2 2. Kuzeybatı İran, Geoytepe, D. Tabakası. 9. N33. Tanım: Bezeme ağız kenarı altında içi yatay dalga motifiyle taraı girdlanimsi motfleri. Kaynakça: Mansoorzadeh, 1992, Fig. 105/14, s : 1. OTÇ 2 2. Ermenistan, Metsamor. 9. Monokrom/L10. Tanım: Bezeme ağız kenarı altında biz zikzak bant. Kaynakça: Özfırat, 2001, Lev. 16/1. 59: 1. OTÇ 2 2. Ermenistan, Vanadzor, Büyük Kurgan. 3. ~13 ~7 ~8 9. Monokrom/N41. Tanım: Bezeme ağız kenarı altindan sarkan konsentrik yarım daire motifleri. Kaynakça: Smith ve Badalyan ve Avetisyan, 2009, fig. 17/D, s : 1. OTÇ 2 2. Ermenistan, Elar. 3. ~18 ~10 ~11 9. Monokrom/N41. Tanım: Bezeme ağız kenarı altında konsentrik dayireler ve ortalarında birer daire motifi. Kaynakça: Kushnareva, 1997, fig. 43/6, s : 1. OTÇ 2 2. Ermenistan, Lçaşen, Kurgan Monokrom/L50-L10-D24. Tanım: Bezeme ağız kenarı altında paralel dalgalı bantlar ve altında ise içi eğimli taramalı baklava dilimi dizisi motifi. Kaynakça: Özfırat, 2001, Lev. 8/1. 62: 1. OTÇ 2 2. Ermenistan, Garni Nekropolü Monokrom/K26-D24. Tanım: Bezeme ağız kenarı altında paralel dalgalı bantlar ve altında içi eğimli taramalı baklava dilimi dizisi motifi. Kaynakça: Özfırat, 2001, Lev. 14/5. 63: 1. OTÇ 2 2. Ermenistan, Elar. 9. A42. Tanım: Bezeme satranç tahtası ve içi eğimli taramalı üçgen motifleri. Kaynakça: Kushnareva, 1997, fig. 54/23, s

181 64: 1. OTÇ 2 2. Ermenistan, Zolakar, Mezar Monokrom/G43. Tanım: Bezeme omuzda içi kafes taramalı dikdörtgen ve kelebek motifi. Kaynakça: Kushnareva, 1997, fig. 54/6, s : 1. OTÇ 2 2. Nahçıvan, Şahtahtı ~ Polikrom/E20. Tanım: Bezeme ağız kenarı altında iki bant arasında sınırlandırılmış içi kafes taramalı baklava dilimi ve içi boyalı kelebek dizisi motifi. Kaynakça: Belli ve Bahşaliyev, 2001, Lev. 21/3, s. 106; Özfırat, 2001, Lev. 24/7. 66: 1. OTÇ 2 2. Nahçıvan, II. Kültepe. 3. ~16 ~6 ~10 9. Polikrom/D21. Tanım: Bezeme ağız kenarı altında iki bant arasında sınırlandırılmış içi kafes taramalı baklava dilimi dizisi motifi. Kaynakça: Belli ve Bahşaliyev, 2001, Lev. 19/1, s : 1. OTÇ 2 2. Nahçıvan, II. Kültepe. 3. ~ Monokrom/D10. Tanım: Bezeme ağız kenarı altında ve iki bant arasında sınırlanmış baklava dilimi motifleri. Kaynakça: Belli ve Bahşaliyev, 2001, Lev. 10/6, s : 1. OTÇ 2 2. Doğu Anadolu, Muş-Sürügüden Köyü, Erzurum Müzesi, Env ~ Siyah 5. Siyah 6. Orta kum 7. Kötü 8. Perdahlı 9. Monokrom/N13. Tanım: Bezeme ağız kenarından aşağı sarkan ve içi dikey dalga motifleriyle doldurulmuş yarım daireler. Kaynakça: Özfırat, 2001, L. 69/4. 69: 1. OTÇ 2 2. Nahçıvan, II. Kültepe. 3. ~ Monokrom/I10. Tanım: Bezeme zikzak bir bant. Kaynakça: Belli ve Bahşaliyev, 2001, Lev 4/2. 70: 1. OTÇ 2 2. Nahçıvan, Aznabürt. 3. ~15 ~12 ~9 9. Monokrom/B46. Tanım: Bezeme ağız kenarından sarkan konsentrik üçgen motifleri. Kaynakça: Belli ve Bahşaliyev, 2001, Lev. 9/4, s : 1. OTÇ 2 2. Ermenistan, Hacarat, Mezar ~20 ~11 ~11 9. Monokrom/B13. Tanım: Bezeme ağız kenarı altından sarkan üçgen motifleri. Kaynakça: Smith ve Badalyan ve Avetisyan, 2009, fig. 17/P, s : 1. OTÇ 2 2. Ermenistan, Sisian I, Tahrip olmuş mezar. 3. ~14 ~6 ~10 9. Monokrom/B82. Tanım: Bezeme ağız kenarından sarkan üçgen motifleri. Kaynakça: Smith ve Badalyan ve Avetisyan, 2009, fig. 18/CC, s : 1. OTÇ 2 2. Doğu Anadolu, Sütey Yaylası ,5 ~ Kahverengi 5. Açık kiremit/açık krem 6. Orta kum 7. Orta 8. Perdahlı 9. Polikrom/N30. Tanım: Çark yapımı. Bezeme açık krem üzerine siyah ve kiremit; ağız kenarından sarkan içi eğimli çizgilerle taramalı yarım dayire motifler ve motiflere paralel iki bant. Motiflerin arasında kafes taraması motifi var. Kaynakça: Özfırat, 2001, Lev. 42/5. 74: 1. OTÇ 2 2. Ermenistan, Aparan. 9. Monokrom/O31. Tanım: Bezeme ağızkenarından sarkan spiral motifleri. Kaynakça: Kushnareva, 1997, fig. 54/9, s : 1. OTÇ 2 2. Ermenistan, Ariç Nekropolü, Kurgan ~ Monokrom/L10- O31. Tanım: Bezeme ağız kenarı altında iki paralel dalgalı bant. Alttaki banttan sarkan spiral motifleri var. Kaynakça: Özfırat, 2001, Lev. 7/6. 76: 1. OTÇ 2 2. Doğu Anadolu, Van Müzesi, Env ,5 ~7 9,5 4. Kahverengi 5. Kırmızımsı kiremit 6. Orta kum 7. Orta 8. Perdahlı 9. Monokrom/N13. Tanım: Çark yapımı. Yüzey pişme nedeniyle siyah alacalı. Bezeme siyah; ağız 172

182 kenarından sarkan içi eğimli dalgalarla taramalı girdlanimsi motifler. Kaynakça: Özfırat, 2001, Lev. 55/7. 77: 1. OTÇ 2 2. Doğu Anadolu, Ahlat Müzesi, Env ~ Kahverengi 5. Kırmızımsı kiremit/açık krem 6. Orta kum 7. Orta 8. Perdahlı 9. Polikrom/N32. Tanım: Çark yapımı. Bezeme siyah ve kiremit; ağız kenarından sarkan içi dikey dalgalarla taramalı girdlanimsi motifler. Motife paralel iki çizgi var. Kaynakça: Özfırat, 2001, Lev. 68/9. 78: 1. OTÇ 2 2. Doğu Anadolu, Muş-Sürügüden Köyü, Erzurum Müzesi, Env ,5 ~5 5,5 4. Kahverengi 5. Kırmızımsı kiremit 6. İnce kum 7. İyi 8. Perdahlı 9. Monokrom/N30. Tanım: Çark yapımı. Yüzey pişme nedeniyle siyah ve krem alacalı. Bezeme siyah; ağız kenarından sarkan içi dikey dalgalarla taramalı girdlanimsi motifler. Motife paralel bir çizgi var ve girdlanimsilerin arasında dikey dalgalı çizgiler var. Kaynakça: Özfırat, 2001, Lev. 56/2. 79: 1. OTÇ 2 2. Kuzeybatı İran, Geoytepe, D. Tabakası. 9. Monokrom/L10. Tanım: Bezeme iki paralel dalga motifi. Kaynakça: Mansoorzadeh, 1992, Fig. 105/7, s : 1. OTÇ 2 2. Nahçıvan. 9. Monokrom/N41. Tanım: Bezeme ağızkenarından sarkan konsentrik yarım dayire motifler. Kaynakça: Bahşaliyev ve Novruzlu, 2010, fig. 20/3, s : 1. OTÇ 2 2. Ermenistan, Avan Nekropolü. 3. ~18 ~9 ~10 9. Monokrom/N41. Tanım: Bezeme ağız kenarı altindan sarkan konsentrik yarım dayire motifleri. Kaynakça: Smith ve Badalyan ve Avetisyan, 2009, fig. 17/K, s : 1. OTÇ 2 2. Nahçıvan, Kükü Kurganları. 3. ~28 ~13 ~15 9. B81. Tanım: Bezeme ağız kenarı altında bir sıra baklava dilimi dizisi motifi, altında ise içi taramalı banttan oluşan sarkan üçgen motifi. Üçgenin ucunda içi taramalı baklava dilimi motifi vardır ve ortasında bir çizgi. Üçgen motifine paralel bir içi taramalı bant çizilmiştir. Kaynakça: Baxşəliyev, 2008, fig. 98/2, s : 1. OTÇ 2 2. Ermenistan. 3. ~16 ~10 ~11 9. Monokrom/N41. Tanım: Bezeme ağız kenarı altında konsentrik yarım daireler. Kaynakça: Kushnareva, 1997, fig. 41/14, s : 1. OTÇ 2 2. Doğu Anadolu, Env ,3 7,9 5. Kahverengi/Devetüyü 9. Polikrom/N10. (Res. 2) Tanım: Bezeme devetüyü üzerine kahverengi; Ağız kenarının altında satranç bant ve altında ise içi kafes taramalı sarkan yarım daire motifler. Kaynakça: Çilingiroğlu, 1983, fig. 45, s : 1. OTÇ 2 2. Doğu Anadolu, Env ,5 11, Monokrom/N13. Tanım: Bezeme siyah; ağız kenarından sarkan içi dikey dalgalı bantlarla taramalı yarım daire motifleri. Kaynakça: Çilingiroğlu, 1983, fig. 40, s : 1. OTÇ 2 2. Nahçıvan, Karaçuk. 3. ~15 ~7 ~9 9. Monokrom/N46. Tanım: Bezeme ağızkenarından sarkan konsentrik üçgen motifler. Kaynakça: Belli ve Bahşaliyev, 2001, Lev. 9/6, s : 1. OTÇ 2 2. Kuzeybatı İran, Geoytepe, D. Tabakası Polikrom /D10. Tanım: Bezeme ağız kenarı altında iki bant arasında baklava dilimi dizisi motifi. Kaynakça: Özfırat, 2001, Lev. 32/6. 88: 1. OTÇ 2 2. Doğu Anadolu, Env ,3 10,5 5. Kahverengi/Devetüyü 9. Polikrom /B93. Tanım: Bezeme devetüyü üzerine siyah/kahverengi; Ağız kenarının altındaki 173

183 yivden aşağı sarkan içi kafes taramalı üçgenler. Üçgenlerin etrafı kalın bir hat ile sınırlandırılmıştır. Üçgenler arasında aşağı doğru uzanan koyu kahverengi bantlar vardır. Kaynakça: Çilingiroğlu, 1983, fig. 46, s : 1. OTÇ 2 2. Kuzeybatı İran, Geoytepe, D. Tabakası. 9. K30-D25. Tanım: Bezeme ağız kenarında bir bant ve altında ise içi eğimli çizgilerle tarlı ve içi merkeze taramalı baklava dilimi dizisi motifi. Kaynakça: Mansoorzadeh, 1992, Fig. 105/5, s : 1. OTÇ 2 2. Kuzeybatı İran, Geoytepe, D. Tabakası. 9. N12. Tanım: Bezeme ağız kenarından sarkan girdlanimsi yarım daire motifleri. Kaynakça: Mansoorzadeh, 1992, Fig. 105/1, s : 1. OTÇ 2 2. Kuzeybatı İran, Haftvantepe, Y/5 Açm. 3. ~ Kahverengi 5. Kırmızı 9. Monokrom/G51. Tanım: Bezeme ağız kenarı altında ve iki bant arasında sınırlandırılmış içi eğimli taramalı dikdörtgen ve içi boyalı kelebek dizisi motifi. Kaynakça: Edwards, 1983, Lev. 85/5, s : 1. OTÇ 2 2. Doğu Anadolu, Diyarbakır Müzesi, Env ~12 11, Pembemsi kiremit Pembemsi kiremit Orta kum 7. Orta 8. Perdahlı 9. Monokrom/N13. Tanım: Çark yapımı. Bezeme siyah; ağız kenarından sarkan içi dikey dalgalarla taramalı girdlanimsi motifler. Kaynakça: Özfırat, 2001, Lev. 55/12. 93: 1. OTÇ 2 2. Doğu Anadolu, Env ,5 7,3 9. Monokrom/B28. Tanım: Bezeme kahverengi; ağız kenarından sarkan içi kafes taramalı üçgen dizisi motifi. Kaynakça: Çilingiroğlu, 1983, fig. 42, s : 1. OTÇ 2 2. Doğu Anadolu, Env ,5 9, Devetüyü 9. Polikrom/C11-B92. Tanım: Bezeme siyah/kahverengi; Biri ağız kenarının hemen altında, diğeri omuz üzerineki iki bezeme bandı arasında kalan alanda, bir siyah bir kahverengi ile yapılmış, şevron, işaretleri vardır. Bu motifin altında içi kafes taramalı sarkan üçgen motifleri vardır. Kaynakça: Çilingiroğlu, 1983, fig. 47, s : 1. OTÇ 2 2. Doğu Anadolu, Env ,5 9,7 9,5 5. Devetüyü 6. Orta kum 7. Orta 8. Perdahlı 9. Monokrom/N33. Tanım: Bezeme siyah/kahverengi; Ağız kenarının altından başlayan iç içe yarım dairelerin biri siyah biri kahverengidir. En iç yarım dairenin içi yine kahverengi ve siyah boyali çizgilerle kafes taramalıdır. Kaynakça: Çilingiroğlu, 1983, fig. 48, s : 1. OTÇ 2 2. Doğu Anadolu, Env ,9 5. Kahverengi/Devetyü 9. Polikrom/B61. Tanım: Bezeme devetüyü üzerine siyah/kahverengi; Bezeme biri ağız kenarı altında diğeri gövde üzcrindeki iki bezeme bandı arasındaki alana yapılmıştır. Bu alanda sarkan üçgenler ve bu üçgenlerin arasında kelebek motifleri vardır. Üçgenlerin içleri siyah ve kahverengi boya ile kafes taramalıdır. Kelebek motifleri ise kahverengi boya ile boyanmıştır. Kaynakça: Çilingiroğlu, 1983, fig. 50, s : GTÇ Kuzeybatı İran, Haftvantepe, BB1/1/14(78) Açm Turuncu/Kahverengi 5. Kırmızı 6. Orta kum 9. Polikrom/D11. Tanım: Bezeme ağız kenarı üzerine baklava dilimi motifleri. Kaynakça: Edwards, 1983, Lev 106/. s

184 : GTÇ Kuzeybatı İran, Haftvantepe, Y2/4/3 Açm. ~ Turuncu/Kahverengi 5. Kırmızı 6. Orta kum 7. Kötü 8. Perdahlı 9. Polikrom/G51. Tanım: Bezeme ağız kenarı altında içi boyalı kelebek motifleri. Kaynakça: Edwards, 1983, Lev 105/5. s : 1. GTÇ 2. Kuzeybatı İran, Haftvantepe, X3/2B(73) Açm. 3. ~ Polikrom/F20. Tanım: Bezeme ağız kenarının üzerine sıra halinde bir kanatı boyalı diğeri boyasız kelebekler. Kaynakça: Edwards, 1983, Lev 106/1. s : 1. GTÇ 2. Kuzeybatı İran, Dinkhatepe, IV. Kat, B10b5 Açm., Env Kırmızı 6. Kaba kum, Mika 9. Polikrom/D20. Tanım: Ağız kenarı krem astarlı, bezeme kırmızı ve siyah; ağız kenarı üzerine taramalı baklava dilimi motifi. Kaynakça: Rubinson, 2004, fig 1/7. s : 1. GTÇ 2. Kuzeybatı İran, Haftvantepe, Y2/3 Açm. 3. ~ Turuncu 5. Kırmızı 6. Orta kum 7. İyi 8. Perdahlı 9. Monokrom/K30. Tanım: Bezeme ağız kenerını içi ve dışını kaplayan bir bant. Kaynakça: Edwards, 1983, Lev 103/1. s : 1. GTÇ 2. Nahçıvan. 3. ~ Polikrom/D20-L10. Tanım: Bezeme boyunun altında ve iki bant arasında sınırlandırılmış bir dalga motifi, gövdede ise içi kafes taramalı büyük baklava dilimi motifi. Kaynakça: Belli ve Bahşaliyev, 2001, Lev, 19/6, s : 1. GTÇ 2. Kuzeybatı İran, Dinkhatepe, Bl0ab5 Açm Gri 6. İnce/Orta kum, Mika 7. Orta 8. Perdahlı 9. Polikrom/D20. Tanım: Bezeme ağız kenarı altında ve iki bant arasında sınırlandırılmış içi taramalı baklava dilimi dizisi motifi. Kaynakça: Rubinson, 2004, fig. 2/16, s : GTÇ Kuzeybatı İran, Haftvantepe, X3/l(73) Açm. ~ Turuncu/Kahverengi 5. Kırmızı 6. İnce kum 7. İyi 8. Perdahlı 9. Polikrom/H10. Tanım: Bezeme ağız kenarı altında ve iki bant arasında sınırlanmış satranç tahtası motifi. Kaynakça: Edwards, 1983, Lev. 92/11, s : 1. GTÇ 2. Nahçıvan, II. Kültepe. 3. ~ Monokrom/A13. Tanım: Bezeme ağız kenarı altında ve olasılıkla iki bant arasında sınırlanmış içi kafes taramalı üçgenler. Kaynakça: Belli ve Bahşaliyev, 2001, Lev. 30/1, s : 1. GTÇ 2. Kuzeybatı İran, Haftvantepe, BBl/3/13(75) Açm Pembe 5. Kırmızı 6. İnce kum 9. Monokrom/K20. Tanım: Bezeme ağız kenarı üzerine paralel ince çizgiler. Kaynakça: Edwards, 1983, Lev 106/11. s : 1. GTÇ 2. Nahçıvan, Şahtahtı. 3. ~15 ~6 ~8 6. İnce kum 9. Monokrom/R42. Tanım: Bezeme omuzda belirsiz bir motif. Kaynakça: Belli ve Bahşaliyev, 2001, Lev. 27/3, s : GTÇ Kuzeybatı İran, Haftvantepe, BBl/2/12(78) Açm Turuncu/Kahverengi 5. Kırmızı 6. Orta kum 9. Monokrom/K30. Tanım: Bezeme ağız kenarı üzerine kalın bir bant. Kaynakça: Edwards, 1983, Lev 106/12. s : GTÇ Kuzeybatı İran, Haftvantepe, Y2/3(73) Açm Turuncu/Kahverengi 5. Kırmızı 6. İnce kum 8. Perdahlı 9. Monokrom/K28. Tanım: Bezeme ağız kenarı üzerine birbirine paralel kalın bantlar. Kaynakça: Edwards, 1983, Lev 106/4. s : GTÇ Kuzeybatı İran, Haftvantepe, X2/2B (73) Açm. ~

185 Monokrom/K30 Tanım: Bezeme ağız kenerını dışını kaplayan bir bant. Kaynakça: Edwards, 1983, Lev 106/2. s : 1. GTÇ 2. Kuzeybatı İran, Haftvantepe, Y2/3 Açm. 3. ~ Kahverengi 6. İnce kum 7. İyi 9. Polikrom/K30-D20. Tanım: Bezeme ağız kenarı üzerine bir kalın bant, gövdede ise bantlar arasında sınılanmış iki sıra baklava dilimi motifleri; Alt sıra içi taramalı ve içi boş ama kalın bantla çizilmiş baklava dilimleri, üst sıra ise içi taramalı baklava dilimi motifleri. Kaynakça: Edwards, 1983, Lev 104/6. s : GTÇ Kuzeybatı İran, Haftvantepe, ZX/4(73) Açm. ~ Turuncu/Kahverengi 6. İnce kum 9. Polikrom/D20. Tanım: Bezeme ağız kenarı boyalıdır, altında ise iki bant arasında sınırlandırılmış içi kafes taramalı baklava dilimi dizisi motifi. Kaynakça: Edwards, 1983, Lev. 94/11, s : 1. GTÇ 2. Kuzeybatı İran, Haftvantepe, Y2/4/3 Açm. 3. ~ Pembe 5. Kırmızı 6. İnce kum 9. Polikrom/E21. Tanım: Bezeme ağız kenarı altında bir açık boyalı bant ve onun altında ise sıra halinde biri dikey ve içi taramalı kelebek, diğeri yatay ve içi boyalı kelebek motifi. Kaynakça: Edwards, 1983, Lev 105/2. s : 1. GTÇ 2. Kuzeybatı İran, Dinkhatepe, IV. Kat, B9a7 Açm., Env Kırmızı 6. Kaba kum, Mika 9. Polikrom/E20. Tanım: Ağız kenarı krem astarlı, bezeme kırmızı ve siyah; Kelebek ve taramalı motifler. Kaynakça: Rubinson, 2004, fig 1/6. s : 1. GTÇ 2. Nahçıvan, Şahtahtı. 3. ~ Monokrom/D41. Tanım: Bezeme ağız kenarı altında ve iki bant arasında sınırlandırılmış içi satranç taramalı baklava dilimi dizisi motifi. Kaynakça: Belli ve Bahşaliyev, 2001, Lev. 20/7, s : 1. GTÇ 2. Kuzeybatı İran, Haftvantepe, X/4(73) Açm. 3. ~ Kahverengi 5. Kırmızı 9. Polikrom/D41-K30. Tanım: Bezeme ağız kenarı boyalıdır, altında ise iki bant arasında sınırlandırılmış içi satranç baklava dilimi dizisi motifi. Satranç taramaların koyu kısmı boyalı olmakken, kafes taramalıdırlar. Kaynakça: Edwards, 1983, Lev. 92/4, s : 1. GTÇ 2. Kuzeybatı İran, Haftvantepe, X3/1 Açm. 3. ~ Turuncu/Kahverengi 5. Kırmızı 6. İnce kum 7. İyi 9. Monokrom/N71. Tanım: Bezeme omuzda sarkan girdlanimsi yarım daire motifleri. Kaynakça: Edwards, 1983, Lev. 100/8, s : 1. GTÇ 2. Kuzeybatı İran, Kultepe, L ~ Devetüyü 6. Mineral 7. İyi 9. Monokrom/G51. Tanım: El yapımı. Bezeme ağızkenarının altında iki bant arasunda sınırlandırılmış kelebek dizisi. Kaynakça: Abedi, 2011, Lev. 29-4/1, s : 1. GTÇ 2. Kuzeybatı İran, Haftvantepe, X3/l(71) Açm Kahverengi 5. Kırmızı 6. İnce kum 8. Perdahlı 9. Polikrom/D41. Tanım: Bezeme ağız kenarı üzerine iki bant arasında sınırlanmış biri koyu biri açık boyalı baklava dilimi motifleri. Kaynakça: Edwards, 1983, Lev 106/15. s : 1. GTÇ 2. Kuzeybatı İran, Haftvantepe, Y3/2/2(78) Açm. 9. Polikrom/F20. Tanım: Bezeme ağız kenarı üzerine bir kanatı koyu boyalı diğeri açık boyalı kelebek motifleri. 176

186 Kaynakça: Edwards, 1983, Lev 106/13. s : 1. GTÇ 2. Kuzeybatı İran, Haftvantepe, BB1/1/9 Açm. 3. ~ Monokrom/K30. Tanım: Bezeme ağız kenarının içi ve dışı boyalıdır. Kaynakça: Edwards, 1983, Lev. 90/10, s : 1. GTÇ 2. Kuzeybatı İran, Haftvantepe, Y2/2 Açm. 3. ~ Polikrom/K30-G51. Tanım: Bezeme ağız kenarının içinde bir bant ve dışı ise iki bant arasında sınırlandırılmış içi boyalı kelebek motifi ve içi kafes taramalı yatay dikdörtgenler. Kaynakça: Edwards, 1983, Lev. 100/4, s : 1. GTÇ 2. Kuzeybatı İran, Haftvantepe, X2/2B Açm. 3. ~ Polikrom/K30- F20. Tanım: Bezeme ağız kenarında bir bant ve altında iki bant arasında sınırlandırılmış biri açık boyalı diğeri koyu boyalı kelebek motifi. Kaynakça: Edwards, 1983, Lev. 99/9, s : 1. GTÇ 2. Kuzeybatı İran, Haftvantepe, Y2/3 Açm. 3. ~ Açık kahverengi 5. Kırmızı 6. İnce kum 9. Polikrom/E30-K30. Tanım: Bezeme ağız kenarının iç kısmında bi bant; dış yüzeyde ise iki bant arasında sınırlanmış sıra halinde bir baklava dilimi ve bir kelebek motifi. Baklava dilimi motifi açık boyalı ve ortasında bir nokta var, kelebek ise bir kanatı boyalı diğeri boyasız ama kalın çizilmiştir. Kaynakça: Edwards, 1983, Lev 104/10. s : 1. GTÇ 2. Kuzeybatı İran, Haftvantepe, X3/1 Açm. 3. ~ Polikrom/C20. Tanım: Bezeme omuzda iki bant arasında sınırlandırılmış şevron dizisi. Kaynakça: Edwards, 1983, Lev. 91/9, s : GTÇ Kuzeybatı İran, Haftvantepe, X2/3A Açm. ~9 - - Turuncu/Kahverengi 5. Kırmızı 6. İnce kum 7. İyi 8. Perdahlı 9. Polikrom/Belirsiz. Tanım: Bezeme ağız kenarı altında iki bant arasında sınırlandırılmış taramalar. Kaynakça: Edwards, 1983, Lev. 98/15, s : 1. GTÇ 2. Kuzeybatı İran, Haftvantepe, ZX/6 Açm. 3. ~ Kırmızı 6. İnce kum 9. Monokrom/K30. Tanım: Bezeme ağız kenarını içi ve dışını kaplayan bir bant. Kaynakça: Edwards, 1983, Lev 103/4. s : 1. GTÇ 2. Kuzeybatı İran, Haftvantepe, Y2/3 Açm. 3. ~ Kahverengi 5. Kırmızı 6. İnce kum 7. İyi 8. Perdahlı 9. Monokrom/ K30. Tanım: Bezeme ağız kenarını içi ve dışını kaplayan bir bant. Kaynakça: Edwards, 1983, Lev 104/4. s : 1. GTÇ 2. Kuzeybatı İran, Haftvantepe, X2/3A Açm. 3. ~ Turuncu 5. Devetüyü 6. İnce kum 9. Monokrom/ K30. Tanım: Bezeme ağız kenarının dışı boyalıdır. Kaynakça: Edwards, 1983, Lev. 97/7, s : 1. GTÇ 2. Kuzeybatı İran, Haftvantepe, BBl/l/6(78) Açm. 9. Polikrom/ K30-D21. Tanım: Bezeme ağız kenarı üzerine bir kalın bant, gövdede ise bantlar arasında sınılanmış iki sıra baklava dilimi motifleri; üst sıra içi taramalı ve bir içi boş ama kalın bantla çizilmiş baklava dilimler, alt sıra ise içi taramalı baklava dilimi motifleri. Kaynakça: Edwards, 1983, Lev 107/9. s : GTÇ Kuzeybatı İran, Haftvantepe, BB1/5/8 Açm. ~ Turuncu/Kahverengi 5. Kırmızı 6. İnce kum 7. İyi 9. Polikrom/N38. Tanım: Bezeme ağız kenarından sarkan içi paralel çizgilerle taramalı paralel girdlanimsi motifleri. Kaynakça: Edwards, 1983, Lev 105/3. s : 1. GTÇ 2. Kuzeybatı İran, Haftvantepe, X2/1Açm. 3. ~ Turuncu 6. Kaba kum 177

187 9. Monokrom/K30. Tanım: Bezeme ağız kenerını dışını kaplayan bir bant. Kaynakça: Edwards, 1983, Lev 103/3. s : 1. GTÇ 2. Kuzeybatı İran, Haftvantepe, BB1/3/3 (33) Açm. 3. ~ Turuncu/Kahverengi 5. Kırmızı 6. İnce kum 7. İyi 8. Perdahlı 9. Monokrom/ K30. Tanım: Bezeme ağız kenarının içi ve dışı boyalıdır. Kaynakça: Edwards, 1983, Lev. 91/3, s : 1. GTÇ 2. Kuzeybatı İran, Haftvantepe, X3/1 Açm. 3. ~ Turuncu/Kahverengi 5. Kırmızı 6. İnce kum 7. İyi 8. Perdahlı 9. Monokrom/ K30. Tanım: Bezeme ağız kenarının içi ve dışı boyalıdır. Kaynakça: Edwards, 1983, Lev. 97/3, s : 1. GTÇ 2. Kuzeybatı İran, Haftvantepe, Y2/3 Açm. 3. ~ Turuncu/Kahverengi 5. Dış. Kırmızı 6. İnce kum 7. İyi 9. Monokrom/ K30. Kaynakça: Edwards, 1983, Lev. 90/9, s : 1. GTÇ 2. Kuzeybatı İran, Haftvantepe, ZX/8 Açm. 3. ~ Turuncu 6. Kaba kum 9. Monokrom/ K30. Tanım: Bezeme ağız kenarının içi ve dışını kaplayan bant. Kaynakça: Edwards, 1983, Lev. 99/13, s : 1. GTÇ 2. Nahçıvan, Şahtahtı. 3. ~16 ~12 ~9 9. Monokrom/D20. Tanım: Bezeme ağız kenarı altında iki bant arasında sınırlandırılmış içi kafes taramalı baklava dilimi dizisi motifi. Kaynakça: Belli ve Bahşaliyev, 2001, Lev. 10/7, s : 1. GTÇ 2. Nahçıvan, Şahtahtı ~ Polikrom/D20. Tanım: Bezeme ağız kenarı altında iki bant arasında sınırlandırılmış içi kafes taramalı baklava dilimi dizisi motifi. Kaynakça: Belli ve Bahşaliyev, 2001, Lev. 20/9, s. 105; Özfırat, 2001, Lev. 27/1. 139: 1. GTÇ 2. Nahçıvan, Şahtahtı. 3. ~ Monokrom/A11. Tanım: Bezeme ağız kenarı altında ve iki bant arasında sınırlandırılmış içi eğimli taramalı üçgen dizisi motifi. Kaynakça: Belli ve Bahşaliyev, 2001, Lev. 11/9, s : 1. GTÇ 2. Nahçıvan, II. Kültepe. 3. ~20 ~13 ~12 9. Monokrom/A11. Tanım: Bezeme ağız kenarı altında ve iki bant arasında sınırlandırılmış içi eğimli taramalı üçgen dizisi motifi. Kaynakça: Belli ve Bahşaliyev, 2001, Lev. 10/3, s : 1. GTÇ 2. Kuzeybatı İran, Haftvantepe, BB1/1/8 Açm. 3. ~ D21. Tanım: Bezeme ağız kenarı altında içi kafes taramalı baklava dilimi dizisi motifi. Kaynakça: Edwards, 1983, Lev. 96/6, s : 1. GTÇ 2. Kuzeybatı İran, Zulbintepe, D7,4,8 Açm. 4. Devetüyü 5. Devetüyü 6. Mineral 7. Orta 8. Perdahlı 9. Monokrom/D21. Tanım: Çark yapımı. Bezeme kahverengi; ağız kenarında bir bant ve altında ise içinde kafes taramalı bir küçük baklava dilimi bulunan baklava dilimi dizisi motifi. Kaynakça: Omrani ve Jaleh Aghdam, 2008, Lev. D. 143: 1. GTÇ 2. Nahçıvan, Kızılvank. 3. ~19 ~11 ~10 9. Monokrom/D23. Tanım: Bezeme ağız kenarı altında iki bant arasında sınırlandırılmış içi dikey dalgalarla taramalı baklava dilimi dizisi motifi. Baklavalardan sarkan damla motifi var. Kaynakça: Belli ve Bahşaliyev, 2001, Lev. 9/8, s : 1. GTÇ 2. Kuzeybatı İran, Kordlartepe, Orta tabaka. 9. Polikrom/D11. Tanım: Bezeme ağız kenarı altında iki bant arasında sınırlandırılmış baklava dilimi dizisi motifi. Kaynakça: Özfırat, 2001, Lev. 31/3. 178

188 145: 1. GTÇ 2. Kuzeybatı İran, Haftvantepe, BBl/l/9(78)Açm. 3. ~ Polikrom/D11. Tanım: Bezeme ağız kenarı altında ve iki bant arasında sınırlandırılmış içi nokta bezemeli baklava dilimi dizisi motifi. Kaynakça: Edwards, 1983, Lev. 94/2, s : GTÇ Kuzeybatı İran, Haftvantepe, X2/3A Açm. ~ Turuncu/Kahverengi 5. Kırmızı 6. İnce kum 7. İyi 8. Perdahlı 9. Polikrom/F20. Tanım: Bezeme ağız kenarı altında iki bant arasında sınırlandırılmış bir kanatı açık diğeri koyu boyalı kelebek dizisi motifi. Kaynakça: Edwards, 1983, Lev. 89/9 s : 1. GTÇ 2. Kuzeybatı İran, Haftvantepe, X2/2B Açm. 3. ~ Polikrom/F20. Tanım: Bezeme ağız kenarında bir bant ve altında iki bant arasında sınırlandırılmış biri boyalı diğeri boyasız kelebek motifi. Kaynakça: Edwards, 1983, Lev. 97/13, s : 1. GTÇ 2. Kuzeybatı İran, Haftvantepe, Y2/3 Açm. 3. ~ Turuncu/Kahverengi 5. Kırmızı 6. İnce kum 7. İyi 8. Perdahlı 9. Monokrom/K30. Tanım: Bezeme ağız kenarının içi ve dışı boyalıdır. Kaynakça: Edwards, 1983, Lev. 91/11, s : 1. GTÇ 2. Kuzeybatı İran, Haftvantepe, Y2/3 Açm. 3. ~ Turuncu/Kahverengi 5. Kırmızı 6. İnce kum 7. İyi 9. Monokrom/ K30. Tanım: Bezeme ağız kenarının içi ve dışını kaplayan bant. Kaynakça: Edwards, 1983, Lev. 98/11, s : 1. GTÇ 2. Nahçıvan, II. Kültepe. 3. ~16 ~7 ~11 9. Monokrom/A11. Tanım: Bezeme ağız kenarı altında ve iki bant arasında sınırlandırılmış içi eğimli taramalı üçgen dizisi motifi. Kaynakça: Belli ve Bahşaliyev, 2001, Lev. 11/6, s : 1. GTÇ 2. Nahçıvan, II. Kültepe. 3. ~22 ~12 ~13 9. Monokrom/A11. Tanım: Bezeme ağız kenarı altında ve iki bant arasında sınırlandırılmış içi eğimli taramalı üçgen dizisi motifi. Kaynakça: Belli ve Bahşaliyev, 2001, Lev. 8/5, s : GTÇ Kuzeybatı İran, Haftvantepe, BB1/1/13 Açm. ~ Turuncu/Kahverengi 5. Kırmızı 6. İnce kum 7. İyi 9. Polikrom/D20. Tanım: Bezeme ağız kenarı altında iki bant arasında sınırlandırılmış içi kafes taramalı baklava dilimi dizisi motifi. Kaynakça: Edwards, 1983, Lev. 99/11, s : 1. GTÇ 2. Doğu Anadolu, Diyarbakır Müzesi, Env ,5 ~4 8,5 4. Açık pembe 5. Kırmızımsı kiremit/açık krem 6. Orta kum 7. Orta 8. Perdahlı 9. Monokrom/J15. Tanım: Çark yapımı. Bezeme açık krem üzerine siyah ve kiremit; ağız kenarı altında ve iki bant arasında sınırlandırılmış içi satranç taramalı dikey dikdörtgen ve düz ve sarkan üçgen dizisi motifi. Kaynakça: Özfırat, 2001, Lev. 57/ : GTÇ Kuzeybatı İran, Haftvantepe, BBl/9(75) Açm. ~ Turuncu/Kahverengi 9. A72. Tanım: Bezeme ağız kenarı altında eğimli taramalar. Kaynakça: Edwards, 1983, Lev. 92/10, s : 1. GTÇ 2. Doğu Anadolu, Ahlat Müzesi, Env ,5 ~7 9,5 4. Kırmızımsı kiremit 5. Kırmızımsı kiremit/krem 6. Orta kum 7. Orta 8. Perdahlı 9. Polikrom/B36. Tanım: Çark yapımı. Yüzey pişme nedeniyle siyah alacalı. Bezeme krem üzerine siyah ve kiremit; ağız kenarından sarkan içi kafes taramalı üçgen dizisi motifi. Motiflere paralel içi nokta bezemeli bir bant var. Kaynakça: Özfırat, 2001, Lev. 56/9. 179

189 156: 1. GTÇ 2. Nahçıvan. 3. ~ Monokrom/B90. Tanım: Bezeme ağız kenarı altında sarkan konsentrik yarım dayire motifler. Kaynakça: Bahşaliyev ve novruzlu, 2010, fig. 20/2, s : 1. GTÇ 2. Kuzeybatı İran, Haftvantepe, BB1/1/2 (184) Açm. 3. ~ Turuncu/Kahverengi 5. Kırmızı 6. Orta kum 7. İyi 9. Monokrom/ K30. Tanım: Bezeme ağız kenarının içi ve dışı boyalıdır. Kaynakça: Edwards, 1983, Lev. 99/4, s : 1. GTÇ 2. Kuzeybatı İran, Haftvantepe, BB1/2/2 (91) Açm. 3. ~ Turuncu/Kahverengi 5. Kırmızı 6. İnce kum 7. İyi 9. Monokrom/ K30. Tanım: Bezeme ağız kenarının içi ve dışını kaplayan bant. Kaynakça: Edwards, 1983, Lev. 98/8, s : 1. GTÇ 2. Kuzeybatı İran, Haftvantepe, TTl/5b Açm. 3. ~ Kırmızı 9. Monokrom/ K30. Tanım: Bezeme ağız kenarının içi ve dışı boyalıdır. Kaynakça: Edwards, 1983, Lev. 87/6, s : 1. GTÇ 2. Kuzeybatı İran, Haftvantepe, Y2/2 Açm. 3. ~ Kırmızı 9. Monokrom/ K30. Tanım: Bezeme ağızkenarının içi ve dışını kaplayan bant. Kaynakça: Edwards, 1983, Lev. 100/12, s : 1. GTÇ 2. Kuzeybatı İran, Haftvantepe, X/2 Açm. 3. ~ Turuncu/Kahverengi 6. İnce kum 7. İyi 8. Perdahlı 9. Polikrom/F20. Tanım: Bezeme iki bant arasında sınırlandırılmış içi boyalı kelebek motifi ve dikey paralel çizgiler. Kaynakça: Edwards, 1983, Lev. 100/1, s : 1. GTÇ 2. Nahçıvan, Kızılvank. 3. ~19 ~4 ~11 9. Polikrom/D21. Tanım: Bezeme ağız kenarı altında iki bant arasında sınırlandırılmış içi kafes taramalı baklava dilimi dizisi motifi. Kaynakça: Belli ve Bahşaliyev, 2001, Lev. 20/12, s : GTÇ Doğu Anadolu, Van Müzesi, Env ,7 8,2 10 Kahverengi/devetüyü 9. Polikrom/J50. Tanım: Bezeme devetüyü üzerine siyah/kahverengi; Ağız kenarından sarkan iç içe üçgenlerden ve bu üçgen grupları arasındaki zikzak motiflerinden oluşmaktadır. Üçgenlerin konturları siyah, içleri solid kahverengi ile yapılmıştır. Kaynakça: Çilingiroğlu, 1983, fig. 49, s : 1. GTÇ 2. Kuzeybatı İran, Haftvantepe, Y2/2 Açm. 3. ~ Açık kahverengi 9. Polikrom/D13. Tanım: Bezeme ağız kenarı boyalıdır, altında ise iki bant arasında sınırlandırılmış içi nokta bezemeli baklava dilimi dizisi motifi. Kaynakça: Edwards, 1983, Lev. 96/1, s : 1. GTÇ 2. Kuzeybatı İran, Geoytepe, D. Tabakası Polikrom /A90-Z17. Tanım: Bezeme omuzda üstüste dizilen uçları sağa doğru üçgenler ve karşısında kuş figurları ve kafes taramalar dizisi motifi. Kaynakça: Özfırat, 2001, Lev. 32/ : 1. GTÇ 2. Kuzeybatı İran, Dinkhatepe, IV. Kat, B10b5 Açm Kırmızı/Bej 6. İnce/orta kum, açık kahve Mika 7. İnce/Orta kum, mika 9. Polikrom/E10. Tanım: Bezeme üst üste iki sıra içi kafes taramalı baklava dilimi ve bir kanatı boyalı, diğer kanatı kafes taramalı kelebek dizisi motifi. Kaynakça: Rubinson, 2004, fig. 2/21, s : 1. GTÇ 2. Kuzeybatı İran, Geoytepe, C. Tabakası 9. D10. Tanım: Bezeme gövdede ve iki bant arasında sınırlandırılmış baklava dilimi dizisi motifi. 180

190 Kaynakça: Mansoorzadeh, 1992, Fig. 114/13, s : 1. GTÇ 2. Kuzeybatı İran, Haftvantepe, ZX/6(73) Açm. 3. ~ Devetüyü 6. Orta kum 9. Monokrom/D32. Tanım: Bezeme ağız kenarı altında ve iki bant arasında sınırlanmış baklava dilimleri; baklavalar sıra halinde biri içi taralı, diğeri kalın bantla çizilmişler. Kaynakça: Edwards, 1983, Lev. 101/11, s : 1. GTÇ 2. Kuzeybatı İran, Dinkhatepe, IV. Kat, B10a7B Açm., Env Kırmızı Sarımsı kahverengi İnce/Orta kum 7. İyi 8. Perdahlı 9. Polikrom/D21. Tanım: Bezeme ağız kenarı altında iki bant arasında sınırlandırılmış içi kafes taramalı baklava dilimi dizisi motifi. Ağız kenarında ise bant motifi. Kaynakça: Rubinson, 2004, fig. 2/15, s : 1. GTÇ 2. Kuzeybatı İran, Dinkhatepe, IV. Kat, G10g1, Env , Kırmızı 5. Kırmızı/Krem 6. Mika, İnce/Kaba kum 8. Perdahlı 9. Polikrom/D21. Tanım: Bezeme krem üzerine siyah ve kırmızı; Bezeme ağız kenarı altında iki bant arasında sınırlandırılmış içi kafes taramalı baklava dilimi dizisi motifi. Kaynakça: Rubinson, 2004, fig. 1/1, s : 1. GTÇ 2. Kuzeybatı İran, Haftvantepe, X3/1 Açm. 3. ~ Turuncu/Kahverengi 5. Kırmızı 6. İnce kum 7. İyi 9. Monokrom/D42-K30. Tanım: Bezeme ağız kenarının içini kaplayan bant ve dışı ise iki bant arasında sınırlandırılmış içi kafes ve satranç taramalı baklava dizisi. Kaynakça: Edwards, 1983, Lev. 98/14, s : 1. GTÇ 2. Kuzeybatı İran, Haftvantepe, BB1/2/2,22(75) Açm. 3. ~ Kahverengi 5. Kırmızı 6. İnce kum 8. Perdahlı 9. K30-G51. Tanım: Bezeme ağız kenarının içini kaplayan bir bant ve dışı ise, ağız kenarının altında ve iki bant arasında sınırlandırılmış içi kafes taramalı dikdörtgenler. Kaynakça: Edwards, 1983, Lev. 102/12, s : 1. GTÇ 2. Nahçıvan, Şahtahtı. 3. ~ Polikrom/A13. Tanım: Bezeme ağız kenarı altında iki bant arasında sınırlandırılmış içi kafes taramalı üçgen dizisi motifi. Kaynakça: Belli ve Bahşaliyev, 2001, Lev. 20/11, s : 1. GTÇ 2. Kuzeybatı İran, Dinkhatepe, IV. Kat, G10g166, Env Kırmızı 5. Kırmızı/Krem 6. Mika, İnce kum, Taşcık 9. Polikrom/D21. Tanım: Bezeme omuzda iki bant arasında sınırlandırılmış içi boş ve içi kafes taramalı baklava dilimi dizisi motifi. Kaynakça: Rubinson, 2004, fig. 1/2, s : 1. GTÇ 2. Kuzeybatı İran, Haftvantepe, BB1/1/10 Açm. 3. ~ Monokrom/D21. Tanım: Bezeme ağız kenarında bir bant ve ağız kenarı altında ve iki bant arasında sınırlanmış içi kafes taramalı baklava dilimi motifleri. Kaynakça: Edwards, 1983, Lev. 91/7, s : GTÇ Kuzeybatı İran, Haftvantepe, Y2/3(73) Açm. ~ Turuncu/Kahverengi 6. İnce kum 9. Polikrom/D50. Tanım: Bezeme ağız kenarı altında ve iki bant arasında sınırlandırılmış baklava dilimi motifi. Kaynakça: Edwards, 1983, Lev. 94/8, s : 1. GTÇ 2. Kuzeybatı İran, Haftvantepe, BB1/1/3/13 Açm. 3. ~ Turuncu 5. Kırmızı 6. İnce kum 7. İyi 9. Monokrom/K30-K20. Tanım: Bezeme ağız kenarı altında iki bant arasında sınırlandırılmış dikey çizgi taramalar. Kaynakça: Edwards, 1983, Lev. 90/5, s : 1. GTÇ 2. Kuzeybatı İran, Kordlartepe, Orta tabaka. 9. Monokrom/A

191 Tanım: Bezeme kabın iç kısmında: ağız kenarı altı kafes taramalıdır, kabın dış kısmında ise ağız kenarı altında içi kafes taramalı üçgen dizisi motifi. Kaynakça: Özfırat, 2001, Lev. 31/2. 179: 1. GTÇ 2. Kuzeybatı İran, Haftvantepe, Y2/4/1 Açm Açık kahverengi 5. Kırmızı 6. İnce kum 9. Monokrom/L51. Tanım: Bezeme ağız kenarı altında ve iki bant arasında sınırlandırılmış baklava dilimi motifi. Kaynakça: Edwards, 1983, Lev. 104/9, s : 1. GTÇ 2. Kuzeybatı İran, Haftvantepe, X2/3B Açm. 3. ~9 ~4 ~5 4. Kırmızı 5. Kırmızı 6. İnce kum 8. Perdahlı 9. Monokrom/K30. Tanım: Bezeme ağız kenarının içi ve dışı boyalıdır. Kaynakça: Edwards, 1983, Lev. 100/3, s : 1. GTÇ 2. Kuzeybatı İran, Haftvantepe, Y2/3(73)Açm. 3. ~ Monokrom/ K30. Tanım: Bezeme ağızkenarının içi ve dışı boyalıdır. Kaynakça: Edwards, 1983, Lev. 101/15, s : 1. GTÇ 2. Kuzeybatı İran, Haftvantepe, X2/1 Açm. 3. ~ Kırmızı 9. Monokrom/ K30. Tanım: Bezeme ağız kenarının dışını kaplayan bant. Kaynakça: Edwards, 1983, Lev. 100/9, s : 1. GTÇ 2. Nahçıvan, Şahtahtı. 3. ~16 ~7 ~8 9. Monokrom/B91. Tanım: Bezeme ağız kenarı altında içi eğimli taramalı baklava dilimi dizisi motifi. Kaynakça: Belli ve Bahşaliyev, 2001, Lev. 11/2, s : 1. GTÇ 2. Kuzeybatı İran, Haftvantepe, Y2/3(73) Açm. 3. ~ Turuncu/Gri 5. Devetüyü 6. İnce kum 9. Polikrom/D51-K33. Tanım: Bezeme omuzun üzerine ve iki bant arasında sınırlandırılmış içi taramalı stilize balık figürü; omuzun altı ise taramalı ve belirsiz bir bezeme vardır. Kaynakça: Edwards, 1983, Lev. 102/13, s : GTÇ Kuzeybatı İran, Haftvantepe, BB1/2/3 Açm. ~ Turuncu/Kahverengi 5. Kırmızı 6. İnce kum 7. İyi 9. Monokrom/ K30. Tanım: Bezeme ağızkenarının içini ve üstünü kaplayan bant. Kaynakça: Edwards, 1983, Lev. 100/7, s : 1. GTÇ 2. Kuzeybatı İran, Haftvantepe, Y2/3 Açm. 3. ~ Turuncu/Kahverengi 5. Kırmızı 6. İnce kum 7. İyi 8. Perdahlı 9. Monokrom/ K30. Tanım: Bezeme ağızkenarının içi ve dışını kaplayan bant. Kaynakça: Edwards, 1983, Lev. 100/16, s : 1. GTÇ Kuzeybatı İran, Haftvantepe, Y2/3 (1973) Açm. ~ Turuncu/Kahverengi 5. Kırmızı 6. İnce kum 7. İyi 8. Perdahlı 9. Monokrom/ K30. Tanım: Bezeme ağızkenarının içi ve dışı boyalıdır. Kaynakça: Edwards, 1983, Lev. 98/5, s : GTÇ Kuzeybatı İran, Haftvantepe, BB1/3/3 Açm. ~ Turuncu/Kahverengi 5. Kırmızı 6. İnce kum 7. İyi 9. Monokrom/ K30. Tanım: Bezeme ağız kenarının içi ve dışını kaplayan bant. Kaynakça: Edwards, 1983, Lev. 95/2, s ÇA. XVI. (Lev. 16) 1: 1. OTÇ 2 2. Kuzey Merkezi İran, Sagzabadtepe, 1976,NXX/X11 Açm. 3. ~ Devetüyü 5. Kırmızı 6. Kum 7. İyi 9. Monokrom/A31. Tanım: El yapımı. Bezeme koyu kahverengi. Kaynakça: Moghaddam, 1996, fig. 4/2. 2: 1. OTÇ Kuzeybatı İran, Haftvantepe, BB1/1/2,12(75) Açm. ~ Turuncu/Kahverengi 5. Kırmızı 6. İnce kum 9. Monokrom/N

192 Tanım: Bezeme ağız kenarından sarkan ve içi dikey dalga motifleriyle taramalı girdlanimsi motifi. Motifin altında motife paralel olarak bir bant çizilmiştir. Kaynakça: Edwards, 1983, Lev. 101/2 s : 1. OTÇ 2 2. Doğu Anadolu, Van Kalesi Höyüğü, L.10.Açması, II. Tabaka, Env. VK Açık kiremit 5. Açık kiremit/açık krem 6. Orta kum 7. İyi 8. Perdahlı 9. Polikrom/N14. Tanım: Çark yapımı. Bezeme siyah ve kiremit; gövdenin üst kısmında ve ağız kenarı altında, iki bant arasında sınırlanmış taramalı baklava dilimi motifi. Kaynakça: Özfırat, 2001, Lev. 52/2. 4: 1. OTÇ 2 2. Kuzeybatı İran, Haftvantepe, TT1/6(71) Açm. 3. ~ Açık Kahverengi 5. Kahverengi 9. Monokrom/N14. Tanım: Bezeme ağız kenarından sarkan ve içi dikey dalga motifleriyle doldurulmuş girdlanimsi motifi. Motifin altında, motife paralel olarak bir bant çizilmiştir. Kaynakça: Edwards, 1983, Lev. 86/11 s : 1. OTÇ 2 2. Kuzey Merkezi İran, Sagzabadtepe. 3. ~ Monokrom/ L52-I20. Tanım: Bezeme kabın içinde ağız kenarından sarkan paralel eğimli çizgiler ve aşağıda kafes taramalı bir motif, kabın dışında ise ağız kenarı altında paralel üç bant ve altında paralel çizgilerden oluşan bir zikzak bant. Kaynakça: Azizi ve Niknami ve Moradi, 2000, fig. 1, s : 1. OTÇ 2 2. Kuzey Merkezi İran, Sagzabadtepe. 9. Monokrom/K31-I23. Tanım: Bezeme kabın içinde ağız kenarından sarkan konsentrik girdlanimsi motifleri, kabın dışında ise ağız kenarı altında paralel bantlar arsında sınırlandırılmış konsentrik üçgen motifleri. Kaynakça: Azizi ve Niknami ve Moradi, 2000, fig. 1, s : 1. OTÇ 2 2. Kuzey Merkezi İran, Sagzabadtepe. 3. ~ Monokrom/ K30-K31-A31. Tanım: Bezeme ağız kenarı altında iki bant arasında sınırlandırılmış konsentrik üçgen motifleri, omuzda ise bir kalın bant ve altında paralel üç bant. Kaynakça: Azizi ve Niknami ve Moradi, 2000, fig. 1, s : 1. OTÇ 2 2. Kuzey Merkezi İran, Sagzabadtepe. 9. Monokrom/I15. Tanım: Bezeme iki sırada iki bant arasında sınırlandırılmış zikzak bant. Kaynakça: Talai, 2006, fig s : 1. OTÇ 2 2. Nahçıvan, II. Kültepe. 3. ~ Monokrom/B90. Tanım: Bezeme ağız kenarından sarkan konsentrik üçgenler. Kaynakça: Belli ve Bahşaliyev, 2001, Lev. 8/1, s : 1. OTÇ 2 2. Nahçıvan, II. Kültepe. 3. ~ Monokrom/L20. Tanım: Bezeme ağız kenarından sarkan girdlanimsi paralel çizgiler. Kaynakça: Belli ve Bahşaliyev, 2001, Lev, 3/7, s : 1. GTÇ 2. Kuzey Merkezi İran, Sagzabadtepe. 9. Polikrom/K30. Tanım: Bezeme ağız kenarı altında paralel bantlar. Kaynakça: Azizi ve Niknami ve Moradi, 2000, fig. 2, s : 1. GTÇ 2. Kuzey Merkezi İran, Sagzabadtepe. 3. ~ Polikrom/K30. Tanım: Bezeme kabın içinde ağız kenarı ve altında iki paralel bant, kabın dışında ise ağız kenarı boyalıdır, altında ise sarkan girdlanimsi motifler; omuzda ise geometrik motifler. Kaynakça: Azizi ve Niknami ve Moradi, 2000, fig. 2, s : 1. GTÇ 2. Kuzey Merkezi İran, Sagzabadtepe, OXX 1 Açm. 3. ~ Devetüyü 6. İnce kum 7. İyi 9. Polikrom/I15. Tanım: El yapımı. Bezeme koyu kahverengi ve ağız kenarı altında iç ve dış yüzeyde kiremit bir bant bulunur. Kaynakça: Moghaddam, 1996, fig. 3/2. 14: 1. GTÇ 2. Kuzey Merkezi İran, Sagzabadtepe. 3. ~ Polikrom/N41-I

193 Tanım: Bezeme kabın içinde ağız kenarından sarkan konsentrik girdlanimsi dizisi motifi. Kabın dışında ise ağız kenarı altında iki paralel bant, altında paralel çizgilerden oluşan geometrik motifler ve altında paralel bantlar. Kaynakça: Azizi ve Niknami ve Moradi, 2000, fig. 2, s : 1. GTÇ 2. Kuzey Merkezi İran, Sagzabadtepe, OXX1 Açm. 3. ~ Kırmızı 5. Devetüyü/Kırmızımsı kiremit 6. Kum 7. İyi 9. Polikrom/A10-I15-K30. Tanım: Çark yapımı. Dışında devetüyü üzerine siyah bezeme ve kiremit ince bir bant ve alt kısmı kiremit astarlıdır; içi ise ağız kenarı altında kiremit bant bulunur. Kaynakça: Moghaddam, 1996, fig. 5/3. 16: 1. GTÇ 2. Nahçıvan, II. Kültepe. 3. ~12 ~4 ~9 9. Monokrom/A11. Tanım: Bezeme ağız kenarı altında ve iki bant arasında sınırlandırılmış içi eğimli taramalı üçgen dizisi motifi. Kaynakça: Belli ve Bahşaliyev, 2001, Lev. 8/6, s : 1. GTÇ 2. Nahçıvan, Şortepe. 3. ~ Monokrom/A11. Tanım: Bezeme ağız kenarı altında ve iki bant arasında sınırlandırılmış içi eğimli taramalı üçgen dizisi motifi. Kaynakça: Belli ve Bahşaliyev, 2001, Lev. 12/2, s. 97. ÇA. XVII. (Lev. 17) 1: 1. OTÇ 2 2. Doğu Anadolu, Sadberk Hanım Müzesi, Env ,5 ~5 7,5 4. Kahverengi 5. Kahvemsi kiremit 6. Orta kum 7. Orta 8. Perdahlı 9. Monokrom/N20. Tanım: Çark yapımı. Bezeme siyah; ağız kenarı altında içi dikey dalga motiflerle taramalı sarkan girdlanimsi motifler. Girdlanimsi motiflerin arasında dikey dalgalı çizgi motifleri var. Kaynakça: Özfırat, 2001, Lev. 57/5. 2: 1. OTÇ 2 2. Ermenistan, Avan Otoyolu. 3. ~24 ~12 ~12 9. Monokrom/N41. Tanım: Bezeme ağız kenarı altında konsentrik yarım daire motifleri. Kaynakça: Kushnareva, 1997, fig. 43/18, s : 1. OTÇ 2 2. Kuzeybatı İran, Haftvantepe, TTl/5b(71)Açm. 3. ~ Kahverengi 5. Kırmızı 9. Monokrom/L30. Tanım: Bezeme ağız kenarında sarkan dalgalı çizgi motifleri. Kaynakça: Edwards, 1983, Lev. 84/3, s : OTÇ 2 Kuzeybatı İran, Haftvantepe, BBl/5/4(78) Açm. ~ Turuncı/Kahverengi 5. Kırmızı 6. İnce kum 8. Perdahlı 9.. Tanım: Bezeme ağız kenarı altında geometrik motifler. Kaynakça: Edwards, 1983, Lev. 84/6, s : 1. OTÇ 2 2. Doğu Anadolu, Ani Nekropolü, Kars Müzesi, Env ~13 12, Pembemsi kiremit Kırmızımsı kiremit Orta kum Orta Perdahlı Monokrom/N41. Tanım: Çark yapımı. Bezeme siyah; ağız kenarı altında konsentrik sarkan yarım dayire motifler. Kaynakça: Özfırat, 2001, Lev. 35/ : OTÇ 2 Kuzeybatı İran, Haftvantepe, BB1/5/10 Açm. ~ Turuncu/Kahverengi 5. Dış. Kırmızı 6. İnce kum 7. İyi 9. Monokrom/N13. Tanım: Bezeme ağız kenarı altında içi dikey dalga motiflerle taramalı girdlanimsi motifler. Kaynakça: Edwards, 1983, Lev. 85/14, s : 1. OTÇ 2 2. Ermenistan, Astapat. 3. ~15 ~11 ~10 9. Monokrom/N10-N38. Tanım: Bezeme ağız kenarı taramalı, ağız kenarı altından sarkan içi kafes taramalı yarım daire motifleri ve onlara paralel içi zikzak taramalı bant. Kaynakça: Kushnareva, 1997, fig. 41/8, s

194 8: 1. OTÇ 2 2. Doğu Anadolu, Kars Müzesi, Kars-Paşaçayırı Mah., Env ~ Kahvemsı kiremit 5. Kahvemsı kiremit 6. Orta kum 7. Orta 8. Perdahlı 9. Monokrom/A61. Tanım: Çark yapımı. Bezeme siyah; ağız kenarı altından sarkan içi yatay dalga motiflerle taramalı üçgen motifleri, altında ise içi zikzak taramalı bir banttan bir zikzak bant ve altında ise zikzakların arasında içi yatay dalga motiflerle taramalı üçgen motifler. Kaynakça: Özfırat, 2001, Lev. 54/2. 9: 1. OTÇ 2 2. Nahçıvan, II. KazancıKale. 3. ~ Monokrom/N41. Tanım: Bezeme ağız kenarı altında sarkan konsentrik yarım dayire motifler. Kaynakça: Belli ve Bahşaliyev, 2001, Lev. 1/9 s : 1. OTÇ 2 2. Ermenistan, Sisian I, Mezar ~18 ~12 ~15 9. Monokrom/I74. Tanım: Bezeme ağız kenarı altında bir kalın bant ve onun altında iki zikzak bant. Kaynakça: Smith ve Badalyan ve Avetisyan, 2009, fig. 22/E, s : 1. OTÇ 2 2. Nahçıvan, Sürümçek. 3. ~ Monokrom/B46. Tanım: Bezeme ağız kenarı altından sarkan konsentrik üçgen motifler. Kaynakça: Bahşaliyev ve Novruzlu, 2010, fig. 18/1, s : 1. OTÇ 2 2. Kuzeybatı İran, Barujtepe, Env. 3.M.a Devetüyü 5. Kahverengi 6. Bitki 7. Kötü 8. Perdahlı 9. Monokrom/K33. Tanım: El yapımı. Bezeme ağız kenarı altında içi kafes taramalı dikdörtgen. Kaynakça: Alizadeh, 2001, Lev. 3/16, s : 1. OTÇ 2 2. Nahçıvan, Sürümçek. 3. ~ Monokrom/B46. Tanım: Bezeme ağız kenarı altından sarkan konsentrik üçgen motifler. Kaynakça: Bahşaliyev ve Novruzlu, 2010, fig. 18/2, s : 1. OTÇ 2 2. Nahçıvan, Şortepe Nekropolü Monokrom/B46. Tanım: Bezeme ağız kenarı altında konsentrik sarkan üçgen motifler. Kaynakça: Özfırat, 2001, Lev. 19/2. 15: 1. OTÇ 2 2. Nahçıvan, Yaycı. 3. ~ Monokrom/N41-I20. Tanım: Bezeme ağız kenarı altından sarkan konsentrik ve merkezi eğimli taramalı yarım dayire motifler. Altında ise dört paralel dalgalı bant. Kaynakça: Kuliev, 2012, fig : 1. OTÇ 2 2. Nahçıvan, Karatepe. 3. ~ Monokrom/K30-B46. Tanım: Bezeme ağız kenarı içi boyalıdır ve dışında ise sarkan konsentrik üçgen motifler. Kaynakça: Bahşaliyev ve Novruzlu, 2010, fig. 20/1, s : 1. OTÇ 2 2. Doğu Anadolu, Ani Nekropolü, Kars Müzesi, Env ~9 13, Kırmızımsı kiremit Kırmızımsı kiremit Orta kum Orta Perdahlı Monokrom/B46. Tanım: Çark yapımı. Bezeme siyah; ağız kenarı altında konsentrik sarkan üçgen motifler. Üçgenlerin arasında dayire motifleri var. Kaynakça: Özfırat, 2001, Lev. 35/2. 18: 1. OTÇ 2 2. Doğu Anadolu, Kars Müzesi, Env ~12 11,5 4. Kırmızımsı kiremit 5. Kahvemsı kiremit 6. Orta kum 7. Orta 8. Perdahlı 9. Monokrom/K22-B46. Tanım: Çark yapımı. Yüzey pişme nedeniyle siyah alacalı. Bezeme siyah; ağız kenarında merdiven motifi ve altında ise sarkan konsentrik üçgen motifler. Kaynakça: Özfırat, 2001, Lev. 54/1. 19: 1. OTÇ 2 2. Ermenistan, Mugni. 3. ~16 ~12 ~14 9. Monokrom/N41. Tanım: Bezeme ağız kenarı taramalı, ağız kenarı altından sarkan konsentrik yarım dayireler. Kaynakça: Kushnareva, 1997, fig. 41/9, s : 1. OTÇ 2 2. Ermenistan ~ Monokrom/G51-O

195 Tanım: Bezeme ağız kenarı altında çizilmiş sıra halinde kelebek ve içi taramalı dikdörtgen motifleri ve motiften sarkan yarım daireler ve onlardan sarkan spiral motifleri. Kaynakça: Özfırat, 2001, Lev. 14/4. 21: 1. OTÇ 2 2. Nahçıvan, II. KazancıKale. 3. ~ Monokrom/N41. Tanım: Bezeme ağız kenarı altından sarkan konsentrik yarım dayire motifler. Kaynakça: Belli ve Bahşaliyev, 2001, Lev. 1/12, s : 1. OTÇ 2 2. Kuzeybatı İran, Haftvantepe, TTl/5b Açm. 3. ~ Monokrom/I23. Tanım: Bezeme ağız kenarı altında ve iki bant arasında sınırlanmış zikzak motifi va her çizgisine paralel üç çizgi çizilmiş. Kaynakça: Edwards, 1983, Lev. 87/5, s : 1. OTÇ 2 2. Doğu Anadolu, Muş-Sürügüden Köyü, Erzurum Müzesi, Env ~ Kahverengi Pembemsi kiremit Orta kum 7. Orta 8. Perdahlı 9. Monokrom/N13. Tanım: Çark yapımı. Yüzey pişme nedeniyle siyah alacalı. Bezeme siyah; ağız kenarı altında içi dikey dalga motiflerle taramalı sarkan girdlanimsi motifler. Kaynakça: Özfırat, 2001, Lev. 55/1. 24: 1. OTÇ 2 2. Nahçıvan, Göy Handek. 3. ~ Monokrom/B46. Tanım: Bezeme ağız kenarı altından sarkan konsentrik üçgen motifler. Kaynakça: Bahşaliyev ve Novruzlu, 2010, fig. 24/2, s : 1. OTÇ 2 2. Kuzeybatı İran, Zarnaghitepe, Yüzey buluntu, Env. B Devetüyü 5. Kırmızımsı kiremit 6. İnce kum 7. İyi 8. Hafif Perdahlı 9. Monokrom/B46. Tanım: Bezeme kabın iç yüzeyinde ağız kenarından sarkan içi boyalı üçgen motifleri ve altında olasılıkla kuş figürü, kabın dış yüzeyinde ise ağız kenarından sarkan konsentrik üçgen motifler. Kaynakça: Hojabri Nobari, 2012a. 26: 1. OTÇ 2 2. Nahçıvan, II. KazancıKale. 3. ~ Monokrom/K23. Tanım: Bezeme ağız kenarı altında iki bant arasında sınırlandırılmış dikey dalgalı çizgiler. Kaynakça: Belli ve Bahşaliyev, 2001, Lev. 1/7 s : OTÇ 2 Kuzeybatı İran, Haftvantepe, BB1/4/K(78) Açm. ~ Turuncu/Kahverengi 9. Monokrom/K30-L20. Tanım: Bezeme ağız kenarı altında ve iki bant araında sınırlandırılmış üç paralel dalga motifi. Kaynakça: Edwards, 1983, Lev. 82/12, s : 1. OTÇ 2 2. Doğu Anadolu, Kars Müzesi, Env ~ Kahverengi 5. Kırmızımsı kiremit 6. Orta kum 7. Orta 8. Perdahlı 9. Monokrom/N13. Tanım: Çark yapımı. Bezeme siyah; ağız kenarı altında içi dikey dalga motiflerle taramalı sarkan girdlanimsi motifler. Kaynakça: Özfırat, 2001, Lev. 54/5. 29: 1. OTÇ 2 2. Ermenistan, Voskevaz Nekropolu. 3. ~18 ~14 ~13 9. Monokrom/N41. Tanım: Bezeme ağız kenarı altindan sarkan konsentrik yarım daire motifleri. Kaynakça: Smith ve Badalyan ve Avetisyan, 2009, fig. 17/E, s : 1. GTÇ 2. Kuzeybatı İran, Haftvantepe, BB1/1/6 Açm. 3. ~ Polikrom/K30-F20. Tanım: Bezeme ağız kenarı içinde bir bant, dışında ise bir bant ve altında kelebek motifi. Kaynakça: Edwards, 1983, Lev. 90/7, s : 1. GTÇ 2. Kuzeybatı İran, Haftvantepe, TT1/5 Açm. 3. ~ Polikrom/K30-K22. Tanım: İçi kırmızı, dışı devetüyü astarlıdır. Bezeme ağız kenarı ve altında bir bant, omuzda ise iki bant arasında eğimli taramalar. Kaynakça: Edwards, 1983, Lev. 87/8, s

196 32: 1. GTÇ 2. Kuzeybatı İran, Dinkhatepe, kat IV. Bl0b5 Açm Sarımsı kahverengi 6. Orta/Kaba kum, Kırmızı Mika, Taşcık 9. Polikrom/D21. Tanım: Bezeme omuzda iki bant arasında sınırlandırılmış içi kafes taramalı baklava dilimi dizisi motifi. Kaynakça: Rubinson, 2004, fig. 2/17, s : 1. GTÇ 2. Kuzeybatı İran, Haftvantepe, Y2/4/1 Açm Açık kahverengi 6. Orta kum 9. Monokrom/I23. Tanım: Bezeme omuzda paralel zikzak bantlar. Kaynakça: Edwards, 1983, Lev. 104/11 s : 1. GTÇ 2. Ermenistan, Elar Kırmızı 9. Monokrom/D23-N50. Tanım: Bezeme ağız kenarı altında içi eğimli taramalı baklava dilimi dizisi, altında ise iki paralel dalgalı bant. Kaynakça: Özfırat, 2001, Lev. 11/2. 35: 1. GTÇ 2. Kuzeybatı İran, Haftvantepe, X3/K(73)Açm. 3. ~ Kahverengi 5. Devetüyü 6. İnce kum 8. Perdahlı 9. Polikrom/F20. Tanım: Bezeme ağız kenarı altında iki bant arasında sınırlandırılmış bir kanatı açık diğeri koyu boyalı kelebek dizisi motifi. Kaynakça: Edwards, 1983, Lev. 92/2, s : 1. GTÇ 2. Kuzeybatı İran, Haftvantepe, BB1/2/2,77(75) Açm. 3. ~ Kahverengi 5. Kırmızı 6. Orta kum 9. Polikrom/D26. Tanım: Bezeme ağız kenarı altında iki bant arasında sınırlandırılmış içi taramalı ve boyalı baklava dilimi dizisi motifi. Kaynakça: Edwards, 1983, Lev. 92/7, s : 1. GTÇ 2. Nahçıvan, II. Kültepe. 3. ~ Monokrom/A11. Tanım: Bezeme ağız kenarı altında bir bant ve onun altında içi ters yönlerde taramalı sıra halinde çizilmiş üçgenler. Kaynakça: Belli ve Bahşaliyev, 2001, Lev 12/6. 38: 1. GTÇ 2. Kuzeybatı İran, Haftvantepe, Y2/3 Açm. 3. ~ Açık kahverengi 9. Polikrom/F20. Tanım: Islak sıvazlama. Bezeme ağız kenarı içi boyalıdır, dışında ise ağız kenarı altında iki bant arasında sınırlandırılmış bir kanatı açık diğeri koyu boyalı kelebek dizisi motifi. Kaynakça: Edwards, 1983, Lev. 90/6, s : 1. GTÇ 2. Kuzeybatı İran, Zulbintepe, H6,20,9 Açm. 3. ~ Kırmızı 5. Devetüyü 6. Kum 7. İyi 9. Polikrom. Tanım: Çark yapımı. Bezeme siyah ve kırmızı; ağız kenarı altında bir bant ve o banttan sarkan motifler. Kaynakça: Omrani ve Jaleh Aghdam, 2008, Lev. H. 40: 1. OTÇ 2 2. Nahçıvan, Halı keşan. 3. ~10 ~8 ~17 9. A22. Tanım: Bezeme içi kafes taramalı üçgen motifleri. Kaynakça: Baxşəliyev, 2008, fig. 54/12, s ÇA. XVIII. (Lev. 18) 1: 1. OTÇ 2 2. Kuzey Merkezi İran, Sagzabadtepe. 3. ~ Monokrom/A31-K30-I20. Tanım: Bezeme kabın içinde ağız kenarına kadar uzanan konsentrik üçgen motifleri, kabın dışında ise ağız kenarı altında ve iki bant arasında sınırlandırılmış konsentrik üçgen motifleri. Kaynakça: Azizi ve Niknami ve Moradi, 2000, fig. 1, s : 1. OTÇ 2 2. Ermenistan, Metsamor 9. Monokrom/L10-O31. Tanım: Bezeme ağız kenarı altında iki paralel dalgalı bant ve alt banttan sakan spiral motifler. 187

197 Kaynakça: Özfırat, 2001, Lev. 16/3. 3: 1. OTÇ 2 2. Kuzeybatı İran, Haftvantepe, BB1/4/1 Açm. 3. ~ Turuncu/Kahverengi 5. Kırmızı 6. Orta kum 7. İyi 9. Monokrom/K23. Tanım: Bezeme ağız kenarı altında sarkan dalgalı çizgi motifler. Kaynakça: Edwards, 1983, Lev. 82/10, s : 1. OTÇ 2 2. Kuzeybatı İran, Haftvantepe, TTl/5b (1971) Açm. 3. ~ Açık kahverengi 5. Kırmızı 9. Monokrom/K23. Tanım: Bezeme ağız kenarından sarkan ve aşağıda bir bantla sınırlana dikey dalga motifleri. Kaynakça: Edwards, 1983, Lev. 83/4 s : 1. OTÇ 2 2. Doğu Anadolu, Muş-Sürügüden Köyü, Erzurum Müzesi, Env ~ Kahverengi 5. Kiremit/Krem 6. Orta kum 7. İyi 8. Perdahlı 9. Polikrom/A73. Tanım: Çark yapımı. Bezeme kiremit; gövdenin üst kısmında yukarıya doğru içi paralel eğimli çizgilerle taramalı üçgenler. Üçgenlerin arasında yukarıya doğru dikey dalga motifleri çizilmiştir. Kaynakça: Özfırat, 2001, Lev. 68/8. 6: 1. OTÇ 2 2. Kuzey Merkezi İran, Sagzabadtepe. 3. ~ Monokrom/L52-I61. Tanım: Bezeme kabın içinde ağız kenarından sarkan gurup halinde paralel eğimli çizgiler, kabın dışında ise ağız kenarı altında iki bant ve sarkan eğimli paralel çizgiler. Kaynakça: Azizi ve Niknami ve Moradi, 2000, fig. 1, s : 1. OTÇ 2 2. Kuzey Merkezi İran, Sagzabadtepe. 3. ~ Monokrom/K30-I15. Tanım: Bezeme ağız kenarı boyalıdır; kabın içinde ise belirsiz bir motif, kabın dışında ise kaba çizilmiş bir zikzak bant. Kaynakça: Azizi ve Niknami ve Moradi, 2000, fig. 1, s : 1. OTÇ 2 2. Kuzey Merkezi İran, Sagzabadtepe. 3. ~ Monokrom/H10-K30. Tanım: Bezeme kabın içinde ağız kenarından sarkan içi boyalı küçük üçgen motifleri, altında ise tüm yüzeyi kapsayan kabaca çizilmiş satranç tarama; kabın dışında ise paralel bantlar. Kaynakça: Azizi ve Niknami ve Moradi, 2000, fig. 1, s : 1. OTÇ 2 2. Kuzeybatı İran, Geoytepe, D. Tabakası Kırmızımsı kiremit 5. Kırmızımsı kiremit 6. Orta kum 7. İyi 8. Perdahlı 9. Monokrom/K40. Tanım: Çark yapımı. Bezeme siyah; Yatay ve eğimli bantlar arasında çizilmiş dalgalı çizgiler. Kaynakça: Özfırat, 2001, Lev. 32/3. 10: 1. OTÇ 2 2. Kuzeybatı İran, Goltepe. 3. ~ Pembe 6. Orta kum 9. Monokrom/K30- L10-B28. Tanım: Bezeme Ağız kenarını kaplayan bir bant ve gövdenin üst kısmı ve ağız kenarının altında bir bant ve bandın altında aşağıya doğru içi taramalı uzun üçgenler. Üçgenlerin üzerine bir dalga motifi çizilmiştir. Kaynakça: Talai, 1984, fig. 2/y. 11: 1. GTÇ 2. Kuzey Merkezi İran, Sagzabadtepe, 1961,A/II Açm. 3. ~ Kırmızı 5. Devetüyü/Kiremit 6. Kum 7. İyi 9. Polikrom/K30-I15. Tanım: El yapımı. Bezeme devetüyü üzerine siyah, ağız kenarında kiremit bir bant bulunur. İç yüzey kiremit astarlıdır. Kaynakça: Moghaddam, 1996, fig. 11/3. 12: 1. GTÇ 2. Kuzey Merkezi İran, Sagzabadtepe, 1936,NXX/XII Açm. 3. ~ Devetüyü 6. İnce kum 7. İyi 9. Polikrom/K30-I20. Tanım: El yapımı. Bezeme dış yüzeyde siyah ve ağız kenarı üzerine kiremit bir bant bulunur; İç yüzeyde siyah ve ağız kenarı üzerine kiremit bir bant bulunur. Banttın üzerine siyah bezemeler var. Kaynakça: Moghaddam, 1996, fig. 4/1. 188

198 13: 1. GTÇ 2. Kuzey Merkezi İran, Sagzabadtepe, 1976,OXXI/XII Açm. 3. ~ Turuncu 5. Devetüyü/Kırmızı 6. Kum 7. İyi 9. Polikrom/G51. Tanım: El yapımı. Bezeme dış yüzey devetüyü üzerine koyu kahverengi, ağız kenarında kiremit bir bant bulunur; İç yüzeyde ise kırmızı üzerine koyu kahverengi. Kaynakça: Moghaddam, 1996, fig. 8/13. 14: 1. GTÇ 2. Kuzey Merkezi İran, Sagzabadtepe, 1975,NXX/XII Açm. 3. ~ Turuncu 5. Devetüyü 6. İnce kum 7. İyi 9. Polikrom/I25-K30. Tanım: El yapımı. Bezeme dış yüzeyi siyah, ağız kenarında kiremit bir bant bulunur ve iç yüzeyi ağız kenarı altındaki kiremit bant üzerine siyah. Kaynakça: Moghaddam, 1996, fig. 7/1. 15: 1. GTÇ 2. Kuzey Merkezi İran, Sagzabadtepe, 1961,A/III Açm. 3. ~ Turuncu 5. Devetüyü 6. İnce kum 7. İyi 9. Polikrom/K28-K30. Tanım: El yapımı. Bezeme devetüyü üzerine siyah, ağız kenarında kiremit bir bant bulunur. İç yüzeyde ağız kenarı altındaki kiremit bant üzerine siyah bezemeler var. Kaynakça: Moghaddam, 1996, fig. 10/3. 16: 1. GTÇ 2. Doğu Anadolu, Van Kalesi Höyüğü, I 11 Açması, Env. VK Kahverengi 5. Kahverengi/açık krem 6. Orta kum 7. İyi 8. Perdahlı 9. Polikrom/D21. Tanım: Çark yapımı. Bezeme siyah ve kiremit; Ağız kenarı altında ve iki bant arasında sınırlanmış kafesli baklava dilimi dizisi motifi. Kaynakça: Özfırat, 2001, Lev. 52,3. 17: 1. GTÇ 2. Kuzey Merkezi İran, Sagzabadtepe. 3. ~ Polikrom/R37. Tanım: Bezeme kabın içinde ağız kenarında bir zikzak bant, içinde ise paralel bantlardan oluşan ücu çatallaşmış haç motifi; kabın dışında ise ağız kenarı altında iki paralel bant ve altında üç paralel zikzak bant. Kaynakça: Azizi ve Niknami ve Moradi, 2000, fig. 2, s : 1. GTÇ 2. Kuzeybatı İran, Haftvantepe, Y2/2 Açm. 3. ~ Kahverengi 5. Kırmızı 6. Orta kum 9. Monokrom/K30. Tanım: Bezeme ağız kenarı içi ve dışını kaplayan bant. Kaynakça: Edwards, 1983, Lev. 91/2 s : 1. GTÇ 2. Kuzeybatı İran, Haftvantepe, BBl/4/l(78) Açm. 3. ~ Gri 5. Kırmızı 6. Orta kum 8. Perdahlı 9. Monokrom/K30. Tanım: Bezeme ağız kenarı şerit bandı kaplayan bir bant. Kaynakça: Edwards, 1983, Lev. 107/6 s : 1. GTÇ 2. Kuzey Merkezi İran, Sagzabadtepe, NXX/XII Açm. 3. ~ Devetüyü 6. İnce kum 7. İyi 9. Polikrom/D21-K30. Tanım: Çark yapımı. Bezeme siyah ve ağız kenarının iç yüzeyinde ve gövdenin dış yüzeyinin alt kısmında kiremit bir bant bulunur. Kaynakça: Moghaddam, 1996, fig. 3/7. 21: 1. GTÇ 2. Kuzeybatı İran, Haftvantepe, Y2/3 Açm. 3. ~ Turuncu 5. Kırmızı 6. Orta kum 9. Monokrom/N20. Tanım: Bezeme ağız kenarı altında içi dikey dalgalarla taramalı girdlanimsi motifler. Kaynakça: Edwards, 1983, Lev. 97/4, s ÇÖ. A. I. (Lev. 19) 1: 1. OTÇ 2 2. Doğu Anadolu, İstanbul Arkeoloji Müzesi, Env ~10 18,5 4. Açık kahverengi 5. Açık kahverengi 6. Orta kum 7. Orta 8. Perdahlı 9. Monokrom/D31. Tanım: Çark yapımı. Bezeme siyah. Gövdenin üst kısmında bir şerit var. Ağız kenarının altında ve şerittin altında sıra halinde içi eğimli dalga motifleriyle taramalı baklava motifleri. Kaynakça: Özfırat, 2001, Lev. 63/4. 2: 1. OTÇ 2 2. Doğu Anadolu, İstanbul Arkeoloji Müzesi, Env. 91, ,5 ~9 15,

199 Koyu krem 5. Açık kahverengi 6. Orta kum 7. Orta 8. Hafif Perdahlı 9. Monokrom/N13. Tanım: Çark yapımı. Bezeme kahvemsi siyah. Gövdenin üst kısmında bir şerit var. Bezeme ağız kenarının altında ve şerittin altında sıra halinde içi dikey dalgalı hatlarla taramalı yarım daireler. Kaynakça: Özfırat, 2001, Lev. 63/3. 3: 1. OTÇ 2 2. Doğu Anadolu, Van Müzesi, Env ,5 ~ Grimsi açık kahverengi 5. Kırmızımsı kiremit 6. Orta kum 7. İyi 8. Perdahlı 9. Monokrom/N35-K22. Tanım: Çark yapımı. Bezeme siyah. Ağız kenarının altında dikey dalgalı hatlarla taramalı bir bant var. Bandın altında yine dikey dalgalı hatlarla taramalı sıra halinde girdlanimsi motifi ve bu motiflerin arasında dikey dalgalı hatlar bulunur. Bunların altında ise iki dikey dalgalı hatlarla taramalı bantlar. Kaynakça: Özfırat, 2001, Lev. 63/2. 4: 1. OTÇ 2 2. Doğu Anadolu, Sarıveli Nekropolü, Erzurum Müzesi, Env ~ Kahverengi 5. Pembemsi kiremit 6. Orta kum 7. Orta 8. Perdahlı 9. Polikrom/N30-Z14. Tanım: Çark yapımı. Yüzeyi pişme nedeniyle siyah alacalı. Bezeme koyu kahverengi ve kırmızımsı kiremit. Ağız kenarının altında dikey dalgalı hatlarla taramalı sıra halinde girdlanimsi motifi ve bu motiflerin arasında dikey dalgalı hatlar ve iki tarafında kuş motifi bulunur. Girdlanimsi motiflerin altında paralel olarak bir çizgi çizilmiştir. Kaynakça: Özfırat, 2001, Lev. 38/1. ÇÖ. A. II. (Lev. 20) 1: 1. OTÇ 2 2. Doğu Anadolu, Van Müzesi ~ Kırmızımsı kiremit 5. Kırmızımsı kiremit 6. Orta kum 7. Orta 8. Perdahlı 9. Monokrom/A20. Tanım: Çark yapımı. Pişme nedeniyle yer yer koyulaşma var. Bezeme üzerine siyah ve kiremit; ağız kenarı altından sarkan içi yatay dalga motifleriyle taramalı üçgen motifleri. Motife paralel bir çizgi var. Kaynakça: Özfırat, 2001, Lev. 79/2. 2: 1. OTÇ 2 2. Kuzeybatı İran, Geoytepe, D Tabakası. 9. Monokrom/B21. Tanım: Çark yapımı. Yüzey pişme nedeniyle siyah alacalı. Bezeme siyah; Gövdenin üst kısmında bir bant ve banttan sarkan yatay dalga motifleriyle taramalı uzun üçgenler. Kaynakça: Özfırat, 2001, Lev. 32/14. 3: 1. GTÇ 2. Kuzeybatı İran, Geoytepe, C. Tabakası. 9. A13. Tanım: Bezeme ağız kenarı altında iki bant arasında sınırlandırılmış içi kafes taramalı üçgenler. Kaynakça: Mansoorzadeh, 1992, Fig. 114/11, s ÇÖ. A. III. (Lev. 21) 1: 1. OTÇ 2 2. Doğu Anadolu, Rahmi Koç Koleksiyonu, Env ,5 ~14 33,5 4. Kahverengi 5. Kırmızımsı kiremit 6. Orta kum 7. Orta 8. Perdahlı 9. Monokrom/L10-D23- B43. Tanım: Çark yapımı. Pişme nedeniyle siyah alacalı. Bezeme siyah; ağız kenarı altında paralel dalgalı bantlar, altında içi dalga taramalı baklava dilimi dizisi motifi, altında paralel dalgalı bantlar, altında ise içi yatay dalga motiflerle taramalı sarkan Kaynakça: Özfırat, 2001, Lev. 79/4. 2: 1. OTÇ 2 2. Doğu Anadolu, Van Müzesi, Env ,5 ~15 32,5 4. Kırmızımsı kiremit 5. Kırmızımsı kiremit/açık krem 6. Orta kum 7. Orta 8. Perdahlı 9. Monokrom/B20. Tanım: Çark yapımı. Pişme nedeniyle siyah alacalı. Bezeme üzerine siyah ve üçgenlerin 190

200 içi açık krem; ağız kenarı altında içi yatay dalga motifleriyle taramalı sarkan üçgen motifleri. Kaynakça: Özfırat, 2001, Lev. 82/3. 3: 1. OTÇ 2 2. Doğu Anadolu, Van Müzesi, ~ Kahverengi 5. Kırmızımsı kiremit 6. Orta kum 7. Orta 8. Perdahlı 9. Monokrom/B33. Tanım: Bezeme omuzda içi yatay dalga taramalı sarkan üçgen motifleri; motiflere paralel bir çizgi vardır. Kaynakça: Özfırat, 2001, Lev. 79/2. 4: 1. OTÇ 2 2. Doğu Anadolu, Diyarbakır Müzesi, Env ~ Grimsi açık kahverengi 5. Kırmızımsı kiremit 6. Orta kum 7. Orta 8. Perdahlı 9. Monokrom/I23. Tanım: Çark yapımı. Bezeme üzerine siyah; ağız kenarı altında taramalı bantlarla çizilmiş iç içe iki sarkan üçgen motifi dizisi. Kaynakça: Özfırat, 2001, Lev. 82/1. 5: 1. OTÇ 2 2. Doğu Anadolu, Env ,5 5. Kahverengi/Devetüyü 6. Orta kum 7. Orta 8. Perdahlı 9. Polikrom/B20. Tanım: Bezeme devetüyü üzerine siyah; Ağız kenarının altında oluk vardır. Ağız kenarında sarkan içi yatay dalga motifleriyle taramalı üçgen motifleri. Kaynakça: Çilingiroğlu, 1983, fig. 16, s. 8. 6: 1. OTÇ 2 2. Doğu Anadolu, Env , Kahverengi/Devetüyü 6. Orta kum 9. Monokrom/B71. Tanım: Bezeme devetüyü üzerine siyah/kahverengi; Bezeme, tabanları ağız kenarına yapışık olan vetepeleri aşağıya sarkan iç içe üçgenlerden ve ince uzun dikdörtgen motiflerinden meydana gelmektedir. Üçgenlcrin ve dikdörtgcnlerin içleri çapraz taramalıdır. Kaynakça: Çilingiroğlu, 1983, fig. 20, s : 1. OTÇ 2 2. Doğu Anadolu, Muş-Sürügüden Köyü, Erzurum Müzesi, Env ~8 20,5 4. Kahverengi/Açık krem 5. Kırmızımsı kiremit 6. Orta kum 7. Orta 8. Perdahlı 9. Polikrom/L10-B30-Z17. Tanım: Çark yapımı. Bezeme açık krem üzerine Kahverengi; ağız kenarı altında bir dalga motifi, altında ise içi yatay dalga motifleriyle taramalı sarkan üçgen motifleri. Motiflere paralel bir çizgi çizilmiştir ve iki motif arasında biri dikey dalga motifi ve diğeri bir kuş figürü sıra halinde çizilmiştir. Kaynakça: Özfırat, 2001, Lev. 80/1. 8: 1. OTÇ 2 2. Doğu Anadolu, Van Müzesi, Env ~ Kırmızımsı kiremit 5. Kırmızımsı kiremit/krem 6. Orta kum 7. Orta 8. Perdahlı 9. Polikrom/J32. Tanım: Çark yapımı. Bezeme krem üzerine siyah ve kiremit; Boyunun altında ve iki bant arasında sınırlanmış, içi eğimli dalga motifleriyle doldurulmuşbaklava dizisi. Motife paralel çizgiler çizilmiştir. Kaynakça: Özfırat, 2001, Lev. 87/3. 9: 1. OTÇ 2 2. Doğu Anadolu, Env , Kahverengi/Devetüyü 9. Polikrom/B50. Tanım: Bezeme devetüyü üzerine siyah ve kahverengi; Tabandan ağız kenarının altına yapışmış üçgenlerin içleri, kahverengi ile yapılmış dalgalı hatlar, yatay ve dikey çizgilerle doldurulmuştur. Üçgenler arasında kalan boşluklara siyah boya ile aşağıya bakan ok işaretleri yapılmıştır. Kaynakça: Çilingiroğlu, 1983, fig.55, s : 1. OTÇ 2 2. Doğu Anadolu, Env ,2 14,6 29,8 4. Kahverengi 5. Kırmızımsı kiremit 9. Polikrom/B51. Tanım: Bezeme devetüyü üzerine siyah ve kahverengi; Ağız kenarının altındaki banda yapıştırılmış üçgenlerin tepeleri aşağıdadır. Üçgenlerin içleri siyah ve kahverengi boya ile çapraz taranmıştır. Üçgenlerin arasında, kahverengi boya ile çizilmiş çatal motifleri 191

201 vardır. Kaynakça: Çilingiroğlu, 1983, fig.22, s : 1. OTÇ 2 2. Doğu Anadolu, Env ,3 14,2 29,2 5. Devetüyü 6. Orta kum 9. B63. Tanım: Bezeme siyah/kahverengi; tabanları boyun altındaki bant üzerine olan, iç içe üçgenlerin arasında geometrik motifler yer alır. En içteki üçgenin içi kafes taramalıdır. Benzer kafes taramalı üçgenler ve içi dolu üçgenler, ana motiflerin arasında da yer almış. Kaynakça: Çilingiroğlu, 1983, fig. 5, s : 1. GTÇ 2. Doğu Anadolu, Muş, Dumlusu köyü, Erzurum Müzesi, Env. 61, ~ Açık kahverengi 5. Kırmızımsı kiremit/açık krem 9. Polikrom/A82-I77-Z10- Z52-Z90. Tanım: Bezeme açık krem üzerine siyah ve kiremit; En üstte ağız kenarının altında üç bant bulunur. Ortadaki baklava dilimleriyle ve diğer ikisi dikey hatlarla taramalı halinde çizilmişler. Alt kısmı dört bölüme ayrılmaktadır: İlk bölüm içi taramalı 8 zikzak bandından oluşur. Bazı zikzakların ucunda damla motifi var. Bu motifin sağında 9 sütundan oluşan kuş figürleri bulunur; Bu motif dikey ve yatay çizgilerle taramalı bant vasıtası ile önceki motiften ayrılır. En sol sütunu oluşturan 17 kuş motifleri diğer kuş motiflerine göre daha küçük çizilmişler. Diğer 7 sütunun her birinde 12 kuş motifi var ve en alttaki kuşların uzun ayakları da çizilmiş. En son sütunun kuşları 22 tane ve daha küçük olarak çizilmiştir. Kuşların hepsi son sütunun kuşları dışında taramalıymışlar; Son sütun ise boyalı olarak çizilmişler. Bunun devamında diğer motifte, üç sıra hayvan motifi görülür. Üstteki hayvanlar dağ keçisi ve üçüncü hariç üzerlerinde uzun ayaklı kuş motifi taramalı olarak görülür. Orta sıra geyik motiflerinden oluşur. Bunların üzerine de önceki gibi taramalı kuş motifleri var. En sağdaki geyiğin üzerine bir yırtıcı hayvan resmide çizilmiş ve sanki bu hayvan geyiği avlamak için boynuna doğru zıplamış. En alt sırada, sırayla iki boa ve iki dağ keçisi görülür. Dağ keçilerin önünde çalı resmi var, sanki otarmak halinde çizilmişler. Arkadaki değ keçisi erkek ve cinsel aleti belirgin olarak çizilmiş ve boynuzları daha uzundur. Bu iki dağ keçisi motifi çiftleşme zamanını anımsatmaktadır. Bunlarında üzerine taramalı kuş motifleri çizilmiş. Bunun devamında ve diğer motifte, yine üst üste çizilmiş kuş motifleri sütunu halinde görülür. 10 sütundan oluşan bu motifte ilk iki sütun her biri 18 küçük kuştan oluşur. Soldaki kuşlar boyalı ve sağdakiler boyasızlar. Devamında tüneme halinde 8 taramalı kuştan oluşan bir sütun bulunur. Devamında 16 küçük boyalı kuştan oluşan bir sütun var; devamında son iki sütunun çizgileri sırayla tekrar olmuş. Diğer sütun 8 taramalı kuş motifi ve devamındaki 4 sütun, her biri 11 taramalı kuş figüründen oluşan motif bulunur Kaynakça: Özfırat, 2001, Lev. 85/1. 13: 1. GTÇ 2. Doğu Anadolu Kahverengi/Devetüyü 6. Orta kum 9. Polikrom/B34- Z18. (Res. 9) Tanım: Bezeme siyah/kahverengi; Ağız kenarının hemen altında, etrafları kalin kahverengi bir hat ile sınırlandırlmış, içleri kahverengi ve siyah boya ile çapraz taramalı iki sıra üçgen vardır. Çapraz taramalı üçgenlerin arasında kalan boş alanlara stilize kuş motifleri yerleştirilmiştir. Kaynakça: Çilingiroğlu, 1983, fig. 28, s : 1. GTÇ 2. Doğu Anadolu, Env , Kahverengi/Devetüyü 6. Orta kum 9. Monokrom/B34. Tanım: Bezeme devetüyü üzerine siyah/kahverengi; Ağız kerarı kahverengi bir bant ile sınırlanmıştır. Bezeme bu banttan aşağıya sarkan içleri çapraz taramalı ve dalgalı hatlı üçgenlerden ve bu üçgenler arasında kalan alt alta sıralanmış. Kahverengi kelebek ve eşkenar dörtgen motiflerinden meydana gelmektedir. Kelebek ve eşkenar dörtgen motiflerinin konturlan siyah boya ile belirtilmiştir. Kaynakça: Çilingiroğlu, 1983, fig. 10, s

202 15: 1. GTÇ 2. Doğu Anadolu, Van Müzesi, Env ~ Açık kiremit 5. Açık kiremit/açık krem 6. Orta kum 7. Orta 8. Perdahlı 9. Polikrom/B31. Tanım: Çark yapımı. Bezeme Açık krem üzerine siyah ve koyu kiremit; boyunun altında içi eğimli taramalı sarkan üçgen motifleri. Motiflere paralel bir çizgi çizilmiştir; iki üçgen arasında daha küçük üçgen motifi tektir. Kaynakça: Özfırat, 2001, Lev. 81/1. 16: 1. GTÇ 2. Doğu Anadolu, Ahlat Müzesi, Env ~ Açık kiremit 5. Kiremit/Açık krem 6. Orta kum 7. Orta 8. Perdahlı 9. Monokrom/J33. Tanım: Çark yapımı. Bezeme açık krem üzerine siyah ve kiremit; sütun halinde kuş, kelebek, taramalı bant ve ibeks dizisi motifi. Kaynakça: Özfırat, 2001, Lev. 88/2. 17: 1. GTÇ 2. Doğu Anadolu, Gaziantep Müzesi, Env ,5 4 8,5 4. Kırmızı 5. Krem 6. Orta kum 7. Orta 8. Perdahlı 9. Monokrom/D20. Tanım: Bezeme krem üzerine siyah ve kırmızı; Ağız kenarının altında ve karın üzerineki iki siyah boya bandı arasına yerleştirilmiş siyah boya ile yapılmış, baklava dizisi. Baklavaların içi kırmızı bantlar ile kafes taranmıştır. Kaynakça: Çilingiroğlu, 1990, fig. 2, s : 1. GTÇ 2. Nahçıvan, I. Şahtahtı Nekropolü ~ Monokrom/E70. Tanım: Bezeme önde iki yatay kelebek motifi ve arkada iki dikey kelebek motifi ve aralarında baklava dilimi motifleri. Kaynakça: Belli ve Bahşaliyev, 2001, Lev. 15/7, s. 100; Özfırat, 2001, Lev. 21/5. (Res. 10) 19: 1. GTÇ 2. Nahçıvan, Nahçıvan Nekropolü. 3. ~13 ~11 ~23 9. Polikrom/I90. Tanım: Bezeme düz ve sarkan konsentrik üçgen dizisi motifi. Kaynakça: Bakhshaliyev ve Belli, 2001, Lev. 31/1 s. 116, fig. 48. ÇÖ. A. IV. (Lev. 22) 1: 1. GTÇ 2. Doğu Anadolu, Env , Kahverengi/Devetüyü 9. Polikrom/G10. Tanım: Bezeme devetüyü üzerine siyah ve kahverengi; Bezeme, biri ağız kenarı altında, diğeri gövdenin en geniş yeri üzerine olan iki bezeme bandı arasındadır. Bu alan içinde, içi kahverengi ile çapraz taranmış dikdörtgenler ve çarpı işaretleri vardır. Kaynakça: Çilingiroğlu, 1983, fig. 53, s : 1. GTÇ 2. Doğu Anadolu, Ahlat Müzesi, Env ,5 8,5 17,5 4. Açık kiremit 5. Kırmızımsı kiremit/açık krem 6. Orta kum 7. Orta 8. Perdahlı 9. Monokrom/G10. Tanım: Çark yapımı. Bezeme açık krem üzerine siyah ve kiremit; Bezeme, biri ağız kenarı altında, diğeri gövdenin en geniş yeri üzerine olan iki bezeme bandı arasındadır. Bu alan içinde, içi kahverengi ile çapraz taranmış dikdörtgenler ve çarpı işaretleri vardır. Kaynakça: Çilingiroğlu, 1983, fig. 54, s. 23; Özfırat, 2001, Lev. 63/8. ÇÖ. A. V. (Lev. 23) 1: 1. OTÇ 2 2. Doğu Anadolu, Gaziantep Müzesi, Env ,5 8 16,5 9. Monokrom/N37. Tanım: Bezeme koyu kahverengi; Ağız kenarı hemen altında, bant olma kısmı başlayan yarım daire motiflerinin içleri üç sıra dalgalı hat ile bezenmiştir. Kaynakça: Çilingioğlu,1990, fig, 6, s : 1. OTÇ 2 2. Nahçıvan, II. Kültepe. 9. Monokrom/L20. Tanım: Bezeme omuzda paralel üç dalga motifi. Kaynakça: Belli ve Bahşaliyev, 2001, Lev. 3/5, s

203 3: 1. OTÇ 2 2. Nahçıvan, II. Kültepe. 3. ~ Monokrom/L20. Tanım: Bezeme boyunda çizilmiş paralel dalga motifleri. Kaynakça: Belli ve Bahşaliyev, 2001, Lev, 8/3, s. 93. ÇÖ. A. VI. (Lev. 24) 1: 1. OTÇ 2 2. Kuzeybatı İran, Haftvantepe, JX/7 Açm. 3. ~ Kahverengi 6. İnce kum 9. Monokrom/K23. Tanım: Bezeme ağız kenarından sarkan içi dalga motifleriyle doldurulmuş iki bant, olasılıkla üçgen motifi. Kaynakça: Edwards, 1983, Lev. 124/9 s : 1. OTÇ 2 2. Doğu Anadolu, Malatya Müzesi, Env ,5 ~14 31,5 4. Kırmızımsı kiremit 5. Kırmızımsı kiremit 6. Orta kum 7. Orta 8. Perdahlı 9. Monokrom/B21. Tanım: Çark yapımı. Yüzey pişme nedeniyle siyah alacalı. Bezeme siyah; ağız kenarından sarkan uzun üçgenlerden oluşmaktadır. Üçgenlerin içi yatay dalgalı çizgilerle doldurulmuştur. Kaynakça: Özfırat, 2001, Lev. 70/2. 3: 1. OTÇ 2 2. Doğu Anadolu, Sadberk Hanım Müzesi, Env ~ Kırmızımsı kiremit 5. Kırmızımsı kiremit 6. Orta kum 7. Orta 8. Perdahlı 9. Monokrom/B20. Tanım: Çark yapımı. Yüzey pişme nedeniyle siyah alacalı. Bezeme siyah; Ağız kenarından sarkan uzun üçgenlerden oluşmaktadır. Üçgenlerin içi yatay dalgalı çizgilerle doldurulmuştur. Kaynakça: Özfırat, 2001, Lev. 70/3. 4: 1. OTÇ 2 2. Doğu Anadolu, Nurettin Kurganları, II. Kurgan, Env ~ Kahverengi 5. Kırmızımsı kiremit 6. Orta kum 7. İyi 8. Perdahlı 9. Monokrom/B26. Tanım: Çark yapımı. Bezeme siyah; ağız kenarından sarkan üçgenlerden oluşmaktadır. Üçgen motifleri içi bir zikzak motifiyle taramalı banttan yapılmış. Üçgenlerin içi yatay dalgalı çizgilerle doldurulmuştur ve aralarında ise iki aşağıya doğru sarkan dalga motifi vardır. Kaynakça: Özfırat, 2001, Lev. 81/12; 2002, Fig : 1. OTÇ 2 2. Doğu Anadolu, Env Kahverengi 6. Orta kum 9. Monokrom/B22. Tanım: Bezeme siyah; Boynun hemen altındaki siyah renkli bir bezeme bandından aşağıya Sarkan üçgenlerin içleri dalgalı hatlarla bezenmiştir. İnce uzun olan üçgenlcr karnın hemen altına kadar uzanmaktadır. Kaynakça: Çilingiroğlu, 1983, fig. 24, s : 1. OTÇ 2 2. Doğu Anadolu, Ahlat Müzesi, Env ~10 21,5 4. Kırmızımsı kiremit 5. Kırmızımsı kiremit 6. Orta kum 7. İyi 8. Perdahlı 9. Monokrom/B21. Tanım: Çark yapımı. Astarın uygulanışı nedeniyle kreme doğru renk değişimi ver. Bezeme siyah; Boyundan sarkan içi yatay dalga motifleriyle doldurulmuş uzun üçgenler. Kaynakça: Özfırat, 2001, Lev. 72/1. 7: 1. OTÇ 2 2. Doğu Anadolu, Malatya Müzesi, Env ~10 18,5 4. Kırmızımsı kiremit 5. Kırmızımsı kiremit 6. Orta kum 7. Orta 8. Perdahlı 9. Monokrom/B21. Tanım: Çark yapımı. Yüzey pişme nedeniyle siyah alacalı. Bezeme siyah; Ağız kenarı altında içi yatay dalgalı çizgilerle doldurulmuş uzun üçgenler. Kaynakça: Özfırat, 2001, Lev. 71/4. 8: 1. OTÇ 2 2. Doğu Anadolu, Van Müzesi, Env ,5 ~8 21,5 4. Kahverengi 5. Kırmızımsı kiremit 6. Orta kum 7. Orta 8. Perdahlı 9. Monokrom/B

204 Tanım: Çark yapımı. Yüzey pişme nedeniyle siyah alacalı. Bezeme siyah; Ağız kenarı altında içi yatay dalgalı çizgilerle doldurulmuş uzun üçgenler. Üçgen motiflerine paralel bir çizgide çizilmiştir. Kaynakça: Özfırat, 2001, Lev. 73/1. 9: 1. OTÇ 2 2. Doğu Anadolu, Van Müzesi, Env ~ Grimsi açık kahverengi 5. Kırmızımsı kiremit 6. Kaba kum 7. Orta 8. Perdahlı 9. Monokrom/B21. Tanım: Çark yapımı. Bezeme siyah; Ağız kenarı altında içi yatay dalgalı çizgilerle doldurulmuş uzun üçgenler. Kaynakça: Özfırat, 2001, Lev. 71/6. 10: 1. OTÇ 2 2. Doğu Anadolu, Patnos-Hacılar Köyü, Erzurum Müzesi, Env ~ Kahverengi 5. Kırmızımsı kiremit 6. Orta kum 7. İyi 8. Perdahlı 9. Monokrom/I10-B26. Tanım: Çark yapımı. Bezeme siyah; ağız kenarı altında bir dalgalı bant, altında ise içi yatay dalga taramalı sakan üçgen dizisi motifi. Motife paralel bir çizgi var ve sarkan üçgenlerin arasında içi taramalı sarkan baklava dizisi motifi var. Kaynakça: Özfırat, 2001, Lev. 72/4. 11: 1. OTÇ 2 2. Doğu Anadolu, Suluçem Kurganları, IV. Kurgan, Erzurum Müzesi, Env ~ Pembe 5. Kahvemsi kiremit 6. Orta kum 7. Orta 8. Perdahlı 9. Monokrom/K22-D24. Tanım: Çark yapımı. Yüzey pişme nedeniyle siyah alacalı ve renk değişikliği var. Bezeme siyah; omuzda iki bant arasında sınırlandırılmış içi eğimli taramalı baklava dilimi dizisi motifi, altında ise içi eğimli taramalı baklava dilmi dizisi motifi. Kaynakça: Özfırat, 2001, Lev. 36/ : OTÇ 2 Kuzeybatı İran, Haftvantepe, BB1/4/K(78) Açm. ~8 - - Turuncu/Kahverengi 5. Kırmızı 6. İnce kum 9. Monokrom/Belirsiz. Tanım: Bezeme ağız kenarı altında bir boyalı bant ve altında içi kafes taralı motifler. Kaynakça: Edwards, 1983, Lev. 82/11 s : 1. OTÇ Doğu Anadolu, Muş-Sürügüden Köyü, Van Müzesi, Env ~ Grimsi koyu kahverengi 5. Kırmızımsı kiremit 6. Orta kum 7. Orta 8. Perdahlı 9. Monokrom/I77-Z11. Tanım: Çark yapımı. Bezeme siyah; ağız kenarı altında dört zikzak bant ve onların altında bulunan kuş figürlerinden oluşmaktadır. Bantlar içi taramalı iki paralel çizgiden oluşmuş. Kaynakça: Özfırat, 2001, Lev. 70,1. 14: 1. OTÇ 2 2. Doğu Anadolu, Muş-Sürügüden Köyü, Erzurum Müzesi, Env ~ Açık pembe 5. Kırmızımsı kiremit 6. Orta kum 7. Orta 8. Perdahlı 9. Monokrom/B20. Tanım: Çark yapımı. Yüzey pişme nedeniyle siyah alacalı. Bezeme siyah; Ağızkenarından sarkan içi yatay dalga motiflerle taramalı üçgen motifleri. Kaynakça: Özfırat, 2001, Lev. 76/1. 15: 1. OTÇ 2 2. Doğu Anadolu, Muş-Sürügüden Köyü, Erzurum Müzesi, Env , Kahverengi 5. Kırmızımsı kiremit 6. Orta kum 7. Orta 8. Perdahlı 9. Monokrom/N14. Tanım: Çark yapımı. Yüzey pişme nedeniyle siyah alacalı ve kızıla değin renk değişimi var. Bezeme siyah; Ağız kenarının altında içleri dikey dalgalı çizgilerle doldurulmuş girdlanimsi motiflerden oluşmaktadır. Motif çizgisiyle paralel bir başka çizgide çizilmiş. Kaynakça: Özfırat, 2001, Lev. 71/2. 16: 1. OTÇ 2 2. Doğu Anadolu, Muş-Sürügüden Köyü, Erzurum Müzesi, Env ,5 ~ Kahverengi 5. Kırmızımsı kiremit 6. Orta kum 7. Orta 8. Perdahlı 9. Monokrom/B

205 Tanım: Çark yapımı. Yüzey pişme nedeniyle siyah alacalı ve kızıla doğru renk değişimi var. Bezeme siyah; Boyundan sarkan içi yatay dalga motifleriyle doldurulmuş uzun üçgenler. Motife paralel bir bant çizilmiştir. Kaynakça: Özfırat, 2001, Lev. 73/2. 17: 1. OTÇ 2 2. Doğu Anadolu, Env Devetüyü 6. Orta kum 9. Monokrom/E60-N33. Tanım: Bezeme siyah/kahverengi; Bezeme iki ana bölümden oluşmaktadır. Siyah boya ile çizilmiş, iki bant arasındaki ilk bolüm, içleri kızılkahve ile boyanmış. Kelebek motiflerinden meydana gelmiştir. İkinci bolüm ise içiçe yapılmış yarım daire motifleridir. Dairelerin dış konturlan siyah boya ile belirgin halde getirilmiştir. Kaynakça: Çilingiroğlu, 1983, fig. 3, s : 1. OTÇ 2 2. Doğu Anadolu, Env ,5 5. Devetüyü 6. Orta kum 9. Monokrom/F10-B34. (Res. 12) Tanım: Bezeme siyah/kahverengi; Bezeme iki ana bölümden oluşmaktadır. Birinci bölüm, biri ağız kenarının altında diğeri omuz üstünde yeralan iki bezeme bandi arasındaki içleri kahverengi boya ile boyanmış, kelebek motiflerinden oluşur. ikinci bölüm ise siyah bir bezeme bandından aşağıya sarkan içleri çapraz taralı üçgenlerdir. Üçgenlerin yan kenarları boyunca uzanan, konturlari siyah boya ile belirtilmiş kalin hatlar vardır. Kaynakça: Çilingiroğlu, 1983, fig. 8, s : 1. OTÇ 2 2. Doğu Anadolu ,5 10,5 26,5 5. Devetüyü 6. Orta kum 9. Monokrom/B33. (Res. 13) Tanım: Bezeme siyah/kahverengi; Boynun altındaki siyah renkli banttan aşağıya sarkan iç içe iki üçgen vardır. Dıştaki üçgen kırmızı, içteki ise siyah boya ile yapılmıştır. İçteki üçgenlerin içi yatay dalgalı hatlarla bezenmiştir. Kaynakça: Çilingiroğlu, 1983, fig. 27, s : 1. OTÇ 2 2. Doğu Anadolu, Env Devetüyü 6. Orta kum 9. Monokrom/B31. Tanım: Bezeme siyah/kahverengi; Ağız kenarının altındaki kahverengi bezeme bandından aşağıya sarkan,tepeleri aşağıda üçgenler vardır. Üçgenlerin yan kenarları boyunca uzanan kalın hatların içlerinde ise çapraz tarama yer almış. Kaynakça: Çilingiroğlu, 1983, fig. 18, s : 1. OTÇ 2 2. Doğu Anadolu, Muş-Sürügüden Köyü, Erzurum Müzesi, Env ~11 22,5 4. Kahverengi 5. Kırmızımsı kiremit 6. Orta kum 7. Orta 8. Perdahlı 9. Monokrom/B33. Tanım: Çark yapımı. Yüzey pişme nedeniyle siyah alacalı. Bezeme siyah; Boyundan sarkan içi yatay dalga motifleriyle doldurulmuş uzun üçgenler. Motife paralel bir bant çizilmiştir. Kaynakça: Özfırat, 2001, Lev. 73/3. 22: 1. OTÇ 2 2. Ermenistan, Keti, Mezar ~11 ~8 ~16 9. A12. Tanım: Bezeme omuzda içi kafes taramalı üçgen motifleri. Kaynakça: Kushnareva, 1997, fig. 56/7, s : 1. OTÇ 2 2. Kuzeybatı İran, Barujtepe, Env. 20.G.c Gri 5. Açık kırmızı 6. Bitki 7. Kötü 8. Perdahlı 9. Monokrom/K28-N50. Tanım: El yapımı. Islak sıvazlama. Bezeme ağız kenarı üzeri taramalı. Kabın içi ve dışında ağızkenarının altında dört sıra halinde sarkan yarım dayireler. Kaynakça: Alizadeh, 2001, Lev. 3/13, s : 1. OTÇ 2 2. Kuzeybatı İran, Haftvantepe, Y2/4/3(73) Açm. 3. ~10 ~8 ~11 4. Devetüyü 6. İnce kum 8. Perdahlı 9. Monokrom/B28. Tanım: Bezeme ağız kenarından sarkan içi kafes taramalı üçgen motifleri. Kaynakça: Edwards, 1983, Lev. 82/2, s

206 25: 1. OTÇ 2 2. Doğu Anadolu, Eriklik. 3. ~ Kırmızı/Kahverengi 9. C11-B34. (Res. 15) Tanım: Bezeme ağız kenarı altında içi şevron taramalı bir bant ve altında ise içi kafes taramalı sarkan üçgen motifi; motife paralel bantlar var. Kaynakça: Özfırat, 2008, fig. 6/8, s , fig. 8/1, s : 1. OTÇ 2 2. Doğu Anadolu, Env ,5 5. Kahverengi/Devetüyü 6. Orta kum 9. Monokrom/C11-B64. Tanım: Bezeme devetüyü üzerine siyah/kahverengi; Ağız kenarının altında, kahverengi iki bant arasındaki devetiiyii zemin iizerine yapılmış çavuş motifleri vardır. Çavuş motifleri, biri siyah biri kahverengi olarak birbirini izler. Bezemenin ikinci bölümü, omuz üzerineki siyah bir banttan aşağıya sarkan iç içe üç üçgenderı ve üçgenlcr arasındaki çavuş motiflerinden oluşur. En içteki üçgenin içi, siyah ve kırmızı boya ile çapraz taranmıştırr. Kaynakça: Çilingiroğlu, 1983, fig. 23, s : 1. OTÇ 2 2. Doğu Anadolu, Env , Devetüyü 6. Orta kum 9. Monokrom/B67. Tanım: Bezeme devetüyü üzerine siyah/kahverengi; Ağız kenarının altındaki iki bezeme bandi arasında yatay çavuş işaretleri vardir. Çavuş işaretlerinin biri siyah digeri kahverengi olarak yaılmıştır. Bu bezemenin altında,tepeleri aşağıya sarkan ve içleri siyah ve kahverengi ile capraz taranmış, üçgenler, içi dolu dörtgenler içinde yeralan çapraz taramalı kuçük üçgenler ve içleri çapraz taramalı dörtgenler vardir. Çapraz taramalı büyük üçgenlerin etrafında kalın bir boya bandı vardir. Kaynakça: Çilingiroğlu, 1983, fig. 11, s : 1. OTÇ 2 2. Doğu Anadolu, Env Devetüyü 6. Orta kum 9. Monokrom/B63. Tanım: Bezeme siyah/kahverengi;tepeleri aşağıdaa olan içi çapraz taramalı ve taramalı üçgenlerin etraflarında kalın bir hat vardır. Üçgen motifleri arasında ince uzun bir dikdörtgen içine yerleştirilmiş olantepeleri aşağıda üçgenler ve içi taramalı dörtgenler birbirini izlerler. Kaynakça: Çilingiroğlu, 1983, fig. 12, s : 1. OTÇ 2 2. Doğu Anadolu, Env ,5 20,5 5. Devetüyü 6. Orta kum 9. Monokrom/B65. Tanım: Bezeme siyah/kahverengi; tabanlan ağız altındaki yive yapışık olan içleri çapraz taramalı üçgenlerden oluşmaktadır. Çapraz taramalar siyah ve kahverengi ile yapılmıştır. Üçgenlerin yan kenarları kalın ve kahverengi bir hat ile gösterilmiştir. Kaynakça: Çilingiroğlu, 1983, fig. 4, s : 1. OTÇ 2 2. Doğu Anadolu, Env ,5 5. Devetüyü 6. Orta kum 9. Monokrom/E60-B66. Tanım: Bezeme siyah/kahverengi; Bezeme iki bölümden oluşmaktadır. Birinci bölüm ağız kenarının altında kahverengi ile yapılmış. Kelebek motifleridir. İkinci bölüm ise tabanları bezeme bandına yapışık vetepeleri aşağıda olan içleri çapraz taramalı üçgenlerdir. Çapraz taral üçgenlerin arasında, yine çapraz taramalı dikdörtgenler vardır. Üçgenler, konturları siyah boya ile belirgin hale getirilmiş, kahverengi bantlarla çevrelenmiştir. Kaynakça: Çilingiroğlu, 1983, fig. 7, s : 1. OTÇ 2 2. Doğu Anadolu ,5 10,5 22,5 5. Devetüyü 6. Orta kum 9. Monokrom/B34. Tanım: Bezeme siyah/kahverengi; Bezeme iki sıra halinde alt alta yerleştirilmiş iç içe üçgenlerden oluşmaktadır. Alt sıradaki üçgenler üst sıra üçgenlerirrin arasındaki boşluğa rastlamaktadır. Her iki sırada en içte yeralan üçgenlerin içleri siyah boya ile 197

207 çapraz taranmıştır. Kaynakça: Çilingiroğlu, 1983, fig. 26, s : 1. OTÇ 2 2. Doğu Anadolu, Yuvadamı Nekropolü, I. Yamaç Kahverengi 5. Kırmızımsı kiremit 6. Orta kum 7. İyi 8. Perdahlı 9. Monokrom/B21. (Res. 24) Tanım: Çark yapımı. Bezeme siyah; Ağızkenarı altında içi yatay dalgalı çizgilerle doldurulmuş uzun üçgenler. Üçgen motiflerine paralel bir çizgi çizilmiştir. Kaynakça: Özfırat, 2001, Lev. 44/11. 33: 1. OTÇ 2 2. Kuzeybatı İran, Barujtepe, Env. 19.P.a Kırmızı 5. Kırmızı 6. Mineral 7. İyi 8. Perdahlı 9. Monokrom/K20-N41. Tanım: Çark yapımı. Bezeme ağız kenarı altında ve iki bant altında içi kafes taramalı ve eğimli çizgilerle taramalı baklava dizisi. Kaynakça: Alizadeh, 2001, Lev. 17/1, s : 1. OTÇ 2 2. Nahçıvan, II. Kültepe. 3. ~ Monokrom/M10. Tanım: Bezeme paralel dalgalı bantlar. Kaynakça: Belli ve Bahşaliyev, 2001, Lev, 8/2, s : 1. OTÇ 2 2. Nahçıvan, II. Kültepe. 3. ~ Monokrom/M10. Tanım: Bezeme yarım daire dizisi motifi. Kaynakça: Belli ve Bahşaliyev, 2001, Lev, 12/5, s : 1. OTÇ 2 2. Nahçıvan, II. Kültepe. 3. ~ Monokrom/L10. Tanım: Bezeme boyun ve gövdenin üst kısmında dikey ve eğimli paralel dörtlü dalga motifleri. Kaynakça: Belli ve Bahşaliyev, 2001, Lev, 10/1, s : 1. OTÇ 2 2. Doğu Anadolu, Malatya Müzesi, Env ~11 20,4 4. Kahvemsi pembe 5. Kahvemsi pembe 6. Orta kum 7. Orta 8. Hafif Perdahlı 9. Monokrom/B21. Tanım: Çark yapımı. Pişme nedeniyle dış yüzey kremden kiremite değin renk değişimi var. Bezeme siyah; Ağızkenarı altında içi yatay dalgalı çizgilerle doldurulmuş uzun üçgenler. Kaynakça: Özfırat, 2001, Lev. 71/5. 38: 1. OTÇ 2 2. Doğu Anadolu, Muş-Sürügüden Köyü, Erzurum Müzesi, Env ~10 22,5 4. Kahverengi 5. Kırmızımsı kiremit 6. Orta kum 7. Orta 8. Perdahlı 9. Monokrom/B21. Tanım: Çark yapımı. Yüzey pişme nedeniyle siyah alacalı. Bezeme siyah; Boyundan sarkan içi yatay dalga motifleriyle doldurulmuş uzun üçgenler. Kaynakça: Özfırat, 2001, Lev. 72/2. 39: 1. OTÇ 2 2. Doğu Anadolu, Env , ,3 5. Koyu-Açık Devetüyü 6. Orta kum 9. Polikrom/C11-B34. Tanım: Bezeme açık devetüyü üzerine siyah/kahverengi; Biri ağızkenarının hemen altında, diğer ikisi gövde üzerine yer alan kahverengi boya ile yapılmış, üç bezeme bandının arasındadır. İlk iki bant arasında siyah ve kahverengi, yatay konumdaki çavuş motifleri birbirini izler. Ortadaki banttan sarkan,tepeleri aşağıdaki üçgenlerin içleri kahve ve siyah renkli çizgilerle çapraz taranmıştır. üçgenlerin kahverengi olan kenar çizgilerinin dış konturları siyahla belirtilmiştir. Kaynakça: Çilingiroğlu, 1983, fig. 1, s : 1. OTÇ 2 2. Doğu Anadolu, Env , Devetüyü 6. Orta kum 9. Monokrom/C11-B34. Tanım: Bezeme devetüyü üzerine siyah/kahverengi; Ağız kenarının altında yeralan iki bezeme bandi içinde, yatay çavuş motifleri vardir. İkinci bir bezeme bandından aşağıya sarkan iç içe üçgenler ana motifi oluştururlar. En içteki üçgenlerin içleri çapraz taramalıdır. Kaynakça: Çilingiroğlu, 1983, fig. 13, s : 1. OTÇ 2 2. Doğu Anadolu, Env Kahverengi/Devetüyü 6. Orta 198

208 kum 9. Polikrom/A72-B35. Tanım: Bezeme devetüyü üzerine siyah/kahverengi; Boynun altında, yapılan iç içe üçgenler, altteki,tepeleri aşağıdaki üçgenlerden kahverengi bir bantla ayrılmıştır. Üçgenlerin içleri çeşitli yonlerdeki çizgilerle çapraz taranmıştır. Kaynakça: Çilingiroğlu, 1983, fig. 25, s : 1. OTÇ 2 2. Doğu Anadolu, Env Kahverengi 6. Orta kum 9. Monokrom/B29. Tanım: Bezeme siyah; Bezeme, ağız kenarının hemen altındaki siyah renkli bir bezeme bandından aşağıya, sarkan içleri dalgalı hatlarla taramalı üçgenlerden oluşur. Bezeme siyah boya ile yapılmıştır. Kabn tüm yüzeyi kahverengi bir astar ile kaplanmıştırr. Kaynakça: Çilingiroğlu, 1983, fig. 15, s : 1. OTÇ 2 2. Doğu Anadolu, Eriklik.. 9. Monokrom/B21. Tanım: Bezeme ağız kenarı altından sarkan içi yatay dalga motiflerle taramalı üçgen motifler. Kaynakça: Özfırat, 1998, fig. 7/3, s : 1. OTÇ 2 2. Nahçıvan, II. Kültepe 9. Monokrom/L50-L10-L20. Tanım: Bezeme ağız kenarının iç kısmında paralel dikey çizgiler ve dışında ve gövde üzerine ise paralel dalga motifleri ve altında daha büyük paralel dalga motifleri. Kaynakça: Belli ve Bahşaliyev, 2001, Lev, 3/3, s : 1. OTÇ 2 2. Kuzeybatı İran, Barujtepe, Env. 21.H.a Kırmızı 5. Kırmızı 6. Mineral 7. İyi 8. Perdahlı 9. Monokrom/B20. Tanım: Çark yapımı. Bezeme ağız kenarı altında içi yatay dalga motifleriyle taramalı sarkan üçgenler. Kaynakça: Alizadeh, 2001, Lev. 18/1, s : 1. OTÇ 2 2. Ermenistan, Hariç, Mezar ~34 ~19 ~28 9. Monokrom/K33. Tanım: Bezeme omuzda yatay kafes taramalı dikdörtgen. Kaynakça: Smith ve Badalyan ve Avetisyan, 2009, fig. 21/N, s : 1. OTÇ 2 2. Doğu Anadolu, Elmakaya. 4. Kırmızı/Kahverengi 9. Monokrom/B20. Tanım: Bezeme paralel dalga motifleri. Kaynakça: Özfırat, 2008, fig. 6/3, s : 1. OTÇ 2 2. Kuzeybatı İran, Haftvantepe, Y2/4/7(73) Açm. 3. ~ Devetüyü 5. Kırmızı 6. İnce kum 9. Monokrom/B32. Tanım: Bezeme ağızkenarından sarkan içi yatay dalga çizgileriyle doldurulmuş uzun üçgen motifleri. Üçgenlere paralel içi dalga mofifi bulunan bantlar çizilmiştir. Kaynakça: Edwards, 1983, Lev. 82/1 s : 1. OTÇ 2 2. Doğu Anadolu, Env , Kahverengi/Devetüyü 6. Orta kum 9. Monokrom/J18. Tanım: Bezeme devetüyü üzerine siyah/kahverengi; Bezeme, karnın en şişkin noktasına kadar üç bant halindedir. Ağız kenarı altındaki ilk bantta, yatay çavuş motifleri; ikinci bantta, çeşitli geometrik motiflerden oluşan bir komposizyon; en altta ise dış konturlan siyah ile belirtilmiş. iç içe üçgenler vardir. En içteki üçgenlerin içi siyah boya ile boyanmıştır. Kaynakça: Çilingiroğlu, 1983, fig. 2, s : 1. OTÇ 2 2. Doğu Anadolu, Env ,5 22,5 5. Kahverengi/Devetüyü 6. Orta kum 9. Monokrom/C10-B34. Tanım: Bezeme devetüyü üzerine siyah/kahverengi; Ağız kenarının altındaki iki bezeme bandı arasında, yatay olarak düzenlenmiş. siyah ve kahverengi çavuş motifleri vardir. Bu motifin altında,tepeleri aşağıya sarkan üçgenlerin içleri sırası ile tarama ve çapraz tarama ile doldurulmuştur. Bezeme karın keskinliğinin altındaki 199

209 kısma uygulanmıştır. Kaynakça: Çilingiroğlu, 1983, fig. 21, s : 1. OTÇ 2 2. Doğu Anadolu, Env , Kahverengi/Devetüyü 6. Orta kum 9. Monokrom/D20-B30. Tanım: Bezeme siyah; Bezeme boynun altında, içleri dalgalı hatlarla taranmış, birbirine yapışık eşkenar dörtgenlerle başlar. Bu motifirı altındaki siyah boya ile yapılmış, bezeme bandına yapışık vetepeleri aşağıda olan üçgenler bezemeyi tamamlar. Üçgenlerin içleri dalgalı hatlarla doldurulmuştur. Üçgenlerin etrafında siyah boya ile yapılmış kalın bir hat vardir. Kaynakça: Çilingiroğlu, 1983, fig. 17, s : 1. OTÇ 2 2. Nahçıvan, Kerki. 3. ~14 ~15 ~17 9. Monokrom/N41-L20. Tanım: Bezeme ağızkenarı altından sarkan konsentrik yarım daireler ve onun altında ise paralel dalgelı dört çizgi. Kaynakça: Bell ve Bahşaliyev, 2001, fig. 3/6 s : 1. OTÇ 2 2. Nahçıvan, Şortepe Nekropolü ~ Monokrom/I10. (Res. 25) Tanım: Bezeme boyunun altında ve gövdenin üst kısmında ve üst üste çizilmiş zikzak bantlar. Zikzak motiflerin üstünde bir bant var. Kaynakça: Belli ve Bahşaliyev, 2001, Lev, 15/2, s. 100; Özfırat, 2001, Lev. 19/1. 54: 1. OTÇ 2 2. Ermenistan, Tazekand, Kurgan ~ Monokrom/D24. Tanım: Bezeme omuzda sıra halinde içi eğimli çizgilerle taramalı iki sıra baklava dilimi motifi. Kaynakça: Özfırat, 2001, Lev. 10/10. 55: 1. OTÇ 2 2. Nahçıvan, II. Kültepe. 3. ~ Monokrom/L10-L20. Tanım: Bezeme boyun altında paralel dalga motifleri ve altında ise gurup halinde paralel dalgalı bantlar. Kaynakça: Belli ve Bahşaliyev, 2001, Lev, 4/1, s : 1. OTÇ 2 2. Kuzeybatı İran, Haftvantepe, TTl/5b Açm. 3. ~ Kahverengi 5. Kırmızı 9. Monokrom/L30-B32. Tanım: Yanık. Bezeme ağızkenarındaki şerit üzerinda dikey dalga motifleri ve altında ise aşağıya sarkan, içi yatay dalga motifleriyle doldurulmuş uzun üçgen motifleri. Motife paralel içi zikzak taralı bir bant çizilmmiştir. Kaynakça: Edwards, 1983, Lev. 128/6, s : 1. OTÇ 2 2. Doğu Anadolu, Diyarbakır Müzesi, Env ~9 17,5 4. Kahverengi 5. Kırmızımsı kiremit 6. Orta kum 7. Orta 8. Perdahlı 9. Monokrom/B20. Tanım: Çark yapımı. Bezeme siyah; Ağızkenarı altında içi yatay dalgalı çizgilerle doldurulmuş uzun üçgenler. Kaynakça: Özfırat, 2001, Lev. 71/3. 58: 1. OTÇ 2 2. Doğu Anadolu, Eriklik. 3. ~ Monokrom/B32. Tanım: Bezeme ağızkenarı altında içi yatay dalgalı çizgilerle doldurulmuş uzun üçgenler. Üçgen motiflerine paralel içi dalgalı çizgilisi olan bir bant çizilmiştir. Kaynakça: Özfırat, 2002, fig. 7/1, s : 1. OTÇ 2 2. Doğu Anadolu, Elmakaya. 3. ~ Kırmızı/Kahverengi 9. B30. Tanım: Bezeme ağız kenarı altında içi taramalı sarkan üçgen motifleri. Kaynakça: Özfırat, 2008, fig. 6/9, s : 1. OTÇ 2 2. Doğu Anadolu, Env , ,5 5. Devetüyü 6. Orta kum 9. Monokrom/B31-B34. Tanım: Bezeme siyah/kahverengi;tepeleri aşağıda olan alt alta sıralanmış iki sıra için çapraz taramalı üçgenlerden oluşmuştur. Her iki sıradaki üçgenlerin yan kenarları boyunca kahverengi boya ile yapılmış kalın bir hat vardır. Kaynakça: Çilingiroğlu, 1983, fig. 6, s : 1. OTÇ 2 2. Doğu Anadolu, Env Devetüyü 6. Orta kum

210 Monokrom/K22-B32. Tanım: Bezeme siyah/kahverengi; Ağız kenannm altında iki bezeme bandı arasında dalgah hatlar vardır. İki bezeme bandına tabanları yapışık olan üçgenlerin içleri, yine dalgah hatlar ile doldurulmuştur. Üçgenlerin yan kenarları boyunca uzanan dalgah hatlar iki bant arasındadır. Kaynakça: Çilingiroğlu, 1983, fig. 9, s : 1. OTÇ 2 2. Doğu Anadolu, Van Müzesi, Env ~5 8,5 4. Kırmızımsı kiremit 5. Kırmızımsı kiremit 6. Orta kum 7. Orta 8. Perdahlı 9. Monokrom/N13. Tanım: Çark yapımı. Bezeme siyah; Ağızkenarı altında içi dikey dalgalı çizgilerle doldurulmuş yarım daireler. Kaynakça: Özfırat, 2001, Lev. 54/4. 63: 1. OTÇ 2 2. Doğu Anadolu, Malatya Müzesi, Env ~ Kırmızımsı kiremit 5. Kırmızımsı kiremit 6. İnce kum 7. Orta 8. Perdahlı 9. Monokrom/N13. Tanım: Çark yapımı. Bezeme siyah; Boyundan sarkan içi dikey dalga motifleriyle doldurulmuş girdlanimsi motifleri. Kaynakça: Özfırat, 2001, Lev. 86/1. 64: 1. OTÇ 2 2. Doğu Anadolu, Elmakaya. 4. Kırmızı/Kahverengi 9. B39. (Res. 17) Tanım: Bezeme içi yatay dalga motifleriyle taramalı sarkan üçgen motifleri ve motife paralel olarak içi zikzak taramalı iki bant. Bantların arasında içi taramalı sarkan bir daire motifi var. Kaynakça: Özfırat, 2008, fig. 6/4, s : 1. OTÇ 2 2. Doğu Anadolu. 9. Monokrom/B21. Tanım: Bezeme ağız kenarı altında gurup halinde paralel dalga motifleri ve altında içi yatay taramalı sarkan üçgen motifleri. Kaynakça: Özfırat, 2008, fig. 6/5, s : 1. OTÇ 2 2. Doğu Anadolu, Elmakaya. 4. Kırmızı/Kahverengi 9. Monokrom/L30-B21. Tanım: Bezeme ağız kenarı altında gurup halinde paralel dalga motifleri ve altında içi yatay taramalı sarkan üçgen motifleri. Kaynakça: Özfırat, 2008, fig. 6/2, s , fig. 12/5, s : 1. OTÇ 2 2. Kuzeybatı İran, Haftvantepe, Yl/12,20(75)Açm. 3. ~ Kahverengi 5. Devetüyü 6. İnce kum 9. Monokrom/N38. Tanım: Bezeme ağız kenarından sarkan içi taramalı gilandimsi bant. Kaynakça: Edwards, 1983, Lev. 82/5 s : 1. OTÇ 2 2. Doğu Anadolu, Eriklik. 3. ~ Kırmızı/Kahverengi 9. C11. (Res. 16) Tanım: Bezeme ağız kenarı altında şevron dizisi; altında ise içi kafes taramalı dikey dikdörtgen motifi ve içi kafes taramalı sarkan üçgen motifi. Kaynakça: Özfırat, 2008, fig. 6/10, s , fig. 8/2, s : 1. OTÇ 2 2. Doğu Anadolu, Çaygeldi. 4. Kırmızı/Kahverengi 9. Monokrom/Belirsiz. Tanım: Bezeme içi dikey dalga motifleriyle taramalı sarkan üçgen motifleri ve ona paralel içi taramalı bir bant. Kaynakça: Özfırat, 2008, fig. 6/1, s : 1. OTÇ 2 2. Doğu Anadolu, Elmakaya. 4. Kırmızı/Kahverengi 9. Monokrom/I77. Tanım: Bezeme içi zikzak taramalı bantlarla çizilmiş konsentrik üçgen motifleri. Kaynakça: Özfırat, 1998, fig. 12/3, s : 1. OTÇ 2 2. Doğu Anadolu, Env , Devetüyü 6. Orta kum 9. Monokrom/K20-B28. Tanım: Bezeme siyah/kahverengi; Bezeme, ağız kenarının altındaki iki boya bandmdan aşağıya sarkan üçgenlerden oluşmaktadır. Üçgenlerin içleri çapraz taramalı ve taramalı üçgen ve dikdörtgen motifleri doldurulmuştur. Kaynakça: Çilingiroğlu, 1983, fig. 14, s

211 72: 1. OTÇ 2 2. Doğu Anadolu, Env ,4 11,3 23,5 5. Kahverengi 6. Orta kum 9. Monokrom/B31. Tanım: Bezeme siyah; Bezeme, ağız kenarı altındaki siyah renkli boya bandından aşağı sarkan üçgenlerden meydana gelmektedir. Dış konturlan kalın bir çizgi ile belirtilen üçgenlerin içleri taranmıştır. Kaynakça: Çilingiroğlu, 1983, fig. 19, s : 1. OTÇ 2 2. Ermenistan, Lçaşen, Kurgan Kahverengi 9. Monokrom/I10. Tanım: Bezeme gövdenin üst kısmında üç sıra zikzak bant. Kaynakça: Özfırat, 2001, Lev. 8/5. 74: 1. OTÇ 2 2. Ermenistan, Voskevaz. 3. ~14 ~6 ~11 9. Monokrom/N41. Tanım: Bezeme ağız kenarı altında konsentrik yarım daireler. Kaynakça: Kushnareva, 1997, fig. 43/27, s : 1. OTÇ 2 2. Kuzeybatı İran, Zulbintepe, J4,13,10 Açm. 4. Açık kahverengi 5. Pembe 6. Kum 9. Monokrom/K30. Tanım: Çark yapımı. Bezeme siyah; Ağızkenarı altında ve bantlar arasında baklava dizisi ve altında bir başka bant. Kaynakça: Omrani ve Jaleh Aghdam, 2008, Lev. J4. 76: 1. OTÇ 2 2. Ermenistan, Tazekand, Kurgan ~ Kahverengi 5. Kırmızı 6. Orta kum 7. Orta 8. Perdahlı 9. Monokrom/G44. Tanım: Bezeme üst üste kelebek motifleri ve içinde dalgalı bantlar bulunan yatay dikdörtgen motifleri. Kaynakça: Özfırat, 2001, Lev. 10/1. 77: 1. OTÇ 2 2. Ermenistan, Aparan. 3. ~7 ~8 ~13 9. Monokrom/H60. Tanım: Bezeme eğimli taramalı kabın tüm yüzeyini kapsamaktadır. Kaynakça: Kushnareva, 1997, fig. 54/8, s : 1. GTÇ 2. Nahçıvan, II. Kültepe. 3. ~ Polikrom/K30-D21. Tanım: Bezeme ağız kenarı boyalıdır, omuzda ise iki bant arasında sınırlandırılmış içi kafes taramalı baklava dilimi motifi. Kaynakça: Belli ve Bahşaliyev, 2001, Lev, 28/1, s : 1. GTÇ 2. Kuzeybatı İran, Haftvantepe, X2/2A(73) Açm. 3. ~ Polikrom/K30- D21-F20. Tanım: Bezeme ağız kenarı altında iki bant arasında sınırlandırılmış içi eğimli taramalı baklava dilimi dizisi motifi ve alttaki sırada ise bir kanatı açık diğeri koyu boyalı kelebek dilimi dizisi motifi. Kaynakça: Edwards, 1983, Lev. 92/15, s : 1. GTÇ 2. Kuzeybatı İran, Haftvantepe, X2/2A(73) Açm. 3. ~ Polikrom/A16- Z14. Tanım: Bezeme ağız kenarı altında ve iki bant arasında sınırlandırılmış sıra halinde birinin içi kafes taramalı diğeri satranç taramalı üçgen dizisi motifi. Motiflerin arasında kuş figürleri var. Kaynakça: Edwards, 1983, Lev. 94/5, s : 1. GTÇ 2. Kuzeybatı İran, Haftvantepe, X3/1Açm. 3. ~ Turuncu/Kahverengi 5. Kırmızı 6. İnce kum 7. İyi 8. Perdahlı 9. Monokrom/K30. Tanım: Bezeme ağız kenarının içi ve dışı boyalıdır. Kaynakça: Edwards, 1983, Lev. 91/12, s : 1. GTÇ 2. Doğu Anadolu, Sadberk Hanım Müzesi, Env ~18 38,5 4. Kırmızımsı kiremit 5. Kırmızımsı kiremit 6. Orta kum 7. Orta 8. Perdahlı 9. Polikrom/L10-G21. Tanım: Çark yapımı. Bezeme siyah ve sarımsı krem; Bezeme dörtgen dizisi motifi. Kaynakça: Özfırat, 2001, Lev. 75/2. 83: 1. GTÇ 2. Kuzeybatı İran, Haftvantepe, TTl/5b(71) Açm. 3. ~ Kahverengi

212 Kırmızı 9. Monokrom/K30-B20. Tanım: Bezeme ağızkenarı altında bir boyalı bant ve ondan sarkan taramalı soyut üçgenler. Kaynakça: Edwards, 1983, Lev. 82/4, s : 1. GTÇ 2. Kuzey Merkezi İran, Sagzabadtepe, 1976,NXX1/XII Açm. 3. ~ Kırmızı 5. Kiremit 6. Kum 7. İyi 8. Perdahlı 9. Polikrom/K30. Tanım: Çark yapımı. Bezeme siyah ve ağız kenarı altında bir kiremit bant var. Kaynakça: Moghaddam, 1996, fig. 5/8. 85: 1. GTÇ 2. Doğu Anadolu, Sütey Yaylası Kahverengi 5. Kahvemsı kiremit/sarımsı krem 6. Orta kum 7. Orta 8. Perdahlı 9. Polikrom/B30. Tanım: Çark yapımı. Bezeme sarımsı krem üzerine kiremit ve siyah; Ağız kenarı altında içi yatay dalgalı çizgilerle doldurulmuş uzun üçgenler. Üçgen motiflerine paralel bir çizgide çizilmiştir. Kaynakça: Özfırat, 2001, Lev. 45/4. 86: 1. GTÇ 2. Doğu Anadolu, Van Müzesi. 3. 8, Monokrom/E10. Tanım: Biri boynun altında diğeri karın üstündeki iki kırmızı çizgi arasında,tepeleri yukarıda paralel iki çizgi ile sınırlandırılmış. beş adet üçgen. Üçgenlerin içinde içleri taramalı, boş, ve kırmızıya boyalı eşkenar dörtgenler birbirini izler. Kaynakça: Çilingioğlu, 1988, fig, 2, s : 1. GTÇ 2. Kuzeybatı İran, Dinkhatepe, IV. Kat, B9a7Açm. Env ~ Kırmızı 5. Kırmızı 6. İnce/Kaba kum, Mika 9. Polikrom/B17-A12. Tanım: Bezeme omuzda kafes taramalı üçgen dizisi motifi. Kaynakça: Rubinson, 2004, fig. 1/11, s : 1. GTÇ 2. Doğu Anadolu, Sütey Yaylası Kahverengi 5. Kahvemsı kiremit/açık krem 6. Orta kum 7. Orta 8. Perdahlı 9. Polikrom/A72. Tanım: Çark yapımı. Bezeme siyah ve kırmızımsı kiremit; konsentrik düz ve sarkan üçgen dizisi motifi. Kaynakça: Özfırat, 2001, Lev. 47/ : GTÇ Kuzeybatı İran, Haftvantepe, ZX/6(73) Açm. ~ Turuncu/Kahverengi 5. Kırmızı 6. İnce kum 7. İyi 9. Polikrom/D27. Tanım: baklava dilimi motifleri. Her Baklavanın yarısı dikey çizgilerle tarale ve diğer yarısı içi boyalı olarak çizilmiştir. Kaynakça: Edwards, 1983, Lev. 92/9, s : 1. GTÇ 2. Doğu Anadolu, Muş-Sürügüden Köyü, Erzurum Müzesi, Env ~ Kahvemsi kiremit 5. Kahvemsi kiremit/sarımsı krem 6. Orta kum 7. İyi 8. Perdahlı 9. Monokrom/G20-D31. (Res. 11) Tanım: Çark yapımı. Bezeme Sarımsı krem üzerine siyah ve kahvemsi kiremit; kare dizisi ve baklava dilimi dizisi motifi. Kaynakça: Özfırat, 2001, Lev. 75/1. 91: 1. GTÇ 2. Kuzeybatı İran, Haftvantepe, TT3/K(73)Açm ~6-4. Kahverengi 5. Kırmızı 9. Monokrom/A13-Z53. Tanım: Bezeme ağızkenarı altında ve iki bant arasında sınırlanmış bir zikzak bant. Ortada oluşan üçgenler sıra halinde biri kafes taralı ve diğerinin içinde bir hayvan figürü bulunur. Kaynakça: Edwards, 1983, Lev. 82/9, s : 1. GTÇ 2. Doğu Anadolu, Sütey Yaylası Kahvemsi kiremit 5. Kahvemsi kiremit/krem 6. Orta kum 7. Orta 8. Perdahlı 9. Polikrom/B14. Tanım: Çark yapımı. Bezeme kırmızımsı kiremit; ağız kenarı altında sarkan üçgen dizisi motifi. Kaynakça: Özfırat, 2001, Lev. 45/3. 203

213 93: 1. GTÇ 2. Doğu Anadolu, Ahlat Müzesi, Env ,5 ~ Kahverengi 5. Kırmızımsı kiremit 6. Orta kum 7. Orta 8. Perdahlı 9. Polikrom/C11-B67. Tanım: Çark yapımı. Yüzey pişme nedeniyle siyah alacalı.bezeme krem üzerine kiremit ve siyah; Ağızkenarı altında bir şevron bandı ve altında içi kafes taramalı üçgenler. Üçgen motiflerine paralel iki çizgide çizilmiştir ve motiflerin arasında bir va ya iki içinde kafes taramalı üçgeni olan dörtgen çizilmiştir. Kaynakça: Özfırat, 2001, Lev. 76/5. 94: 1. GTÇ 2. Doğu Anadolu, Van Müzesi, Env ~ Kırmızımsı kiremit 5. Kırmızımsı kiremit/krem 6. Orta kum 7. Orta 8. Perdahlı 9. Polikrom/D31. Tanım: Çark yapımı. Bezeme krem üzerine siyah ve kiremit; Boyunun altında ve iki bant arasında sınırlanmış, içi eğimli dalga motifleriyle doldurulmuşbaklava dizisi. Motife paralel çizgiler çizilmiştir. Kaynakça: Özfırat, 2001, Lev. 87/3. ÇÖ. Ba. I. (Lev. 25) : OTÇ 2 Kuzeybatı İran, Haftvantepe, BBl/5/9(78) Açm. ~9 - - Turuncu/Kahverengi 5. Kırmızı 6. İnce kum 9. Polikrom/D25. Tanım: Bezeme boyunun altında ve gövdenin üst kısmında iki bant arasında sınırlanmış sırayla biri taramalı diğeri içi dolu baklava dilimlerinden oluşmaktadır. Kaynakça: Edwards, 1983, Lev. 113/1, s : 1. OTÇ 2 2. Kuzeybatı İran, Haftvantepe, TTl/5b(73) Açm. 3. ~ Monokrom/D26. Tanım: Bezeme boyunun altında ve gövdenin üst kısmında iki bant arasında sınırlanmış sıra halinde yarısı taramalı, yarısı boş baklava dilimleri. Kaynakça: Edwards, 1983, Lev. 113/4, s : 1. OTÇ 2 2. Kuzeybatı İran, Haftvantepe, TT1/5(71) Açm. 3. ~ Polikrom/K30. Tanım: Bezeme boyunu altında bir kalın bant. Kaynakça: Edwards, 1983, Lev. 113/7, s : 1. GTÇ 2. Nahçıvan. 3. ~12 ~6 ~11 9. Monokrom/D20. (Res. 26) Tanım: Bezeme omuzda ve iki bant arasında sınırlandırılmış içi satranç ve kafes taramalı baklava dilimi dizisi motifi. Kaynakça: Belli ve Bahşaliyev, 2001, Lev. 21/4, s : 1. GTÇ 2. Ermenistan, Ariç, Mezar Monokrom/L10. Tanım: Bezeme iki zikzak bant. Kaynakça: Kushnareva, 1997, fig. 67/27, s : 1. GTÇ 2. Doğu Anadolu, Env Kahverengi/Devetüyü 9. Polikrom/J16. Tanım: Bezeme devetüyü üzerine siyah ve kahverengi; boyun ile karın üzerineki bir bant arasındadır. Üçgen, dama tahtası motifi, zikzaklar ve paralel hatların bir araya gelmesi karışık bir kompozisyon oluşturur. Kaynakça: Çilingiroğlu, 1983, fig. 38, s : 1. GTÇ 2. Doğu Anadolu, Van Müzesi, Env ,5 ~ Kahvemsi kiremit 5. Kahvemsi kiremit/sarımsı krem 6. Orta kum 7. Orta 8. Perdahlı 9. Polikrom/F30. Tanım: Çark yapımı. Bezeme sarımsı krem üzerine siyah ve kiremit; kelebek ve taramalı bant dizisi motifi. Kaynakça: Özfırat, 2001, Lev. 103/1. 8: 1. GTÇ 2. Doğu Anadolu, Van Müzesi, Env ~ Kırmızımsı kiremit 5. Kırmızımsı kiremit/krem 6. İnce kum 7. İyi 8. Perdahlı 9. Polikrom/A70. Tanım: Çark yapımı. Bezeme siyah ve kiremit; konsentrik üçgen dizisi motifi. Kaynakça: Özfırat, 2001, Lev. 103/2. 204

214 9: 1. GTÇ 2. Doğu Anadolu, ahlat Müzesi, Env ~ Açık kiremit 5. Açık kiremit/sarımsı krem 6. Orta kum 7. Orta 8. Perdahlı 9. Polikrom/F30. (Res. 18) Tanım: Çark yapımı. Yüzey pişme nedeniyle siyah alacalı. Bezeme sarımsı krem üzerine siyah ve kiremit; arkada tek bir tane yanyana üç küçük üçgenden oluşan bir motif vardır. Kaynakça: Özfırat, 2001, Lev. 99/5. ÇÖ. Ba. II. (Lev. 26) 1: 1. OTÇ 2 2. Kuzey Merkezi İran, Sagzabadtepe. 9. Monokrom/K30-B46. Tanım: Bezeme ağız kenarında paralel bantlar, omuzda ise konsentrik sarkan üçgen motifleri. Kaynakça: Talai, 2007, fig. 4. s : 1. OTÇ 2 2. Kuzey Merkezi İran, Sagzabadtepe. 9. Monokrom/I20. Tanım: Bezeme ağız kenarı altında ve iki bant arasında sınırlandırılmış bir zikzak bant. Kaynakça: Talai, 2007, fig. 4. s : 1. OTÇ 2 2. Ermenistan, Verin-Naver, Kurgan ~ Monokrom/D24. Tanım: Bezeme boyun ve omuzun birleştiği noktada bir bant ve omuzda ise içi eğimli taramalı baklava dilimi dizisi motifi. Kaynakça: Özfırat, 2001, Lev. 9/6. 4: 1. OTÇ 2 2. Doğu Anadolu, Van Müzesi, Env ,5 ~ Kahverengi 5. Kiremit/Krem 6. Orta kum 7. Orta 8. Perdahlı 9. Polikrom/E21. Tanım: Çark yapımı. Yüzey pişme nedeniyle hafif siyah alacalı. Bezeme krem üzerine siyah ve kiremit. Alt alta iki üçgenden oluşan motif tektir. Kaynakça: Özfırat, 2001, Lev. 56/10. 5: 1. OTÇ 2 2. Ermenistan, Elar Monokrom/G53. Tanım: Bezeme omuzda iki sıradan oluşmaktadır: üst sırada içi kafes taramalı kare motifleri dizisi ve alt sırada ise içi kafes taramalı kare ve içi boyalı kelebek dizisi motifi. Kaynakça: Özfırat, 2001, Lev. 11/7. 6: 1. OTÇ 2 2. Nahçıvan, II. Kültepe. 9. Monokrom/K31-L20. Tanım: Bezeme omuzda paralel bantlar ve ondan sarkan gurup halinde dikey dalgalı paralel çizgiler. Kaynakça: Belli ve Bahşaliyev, 2001, Lev. 3/2, s : 1. OTÇ 2 2. Ermenistan, Metsamor, Mezar Monokrom/G45. Tanım: Bezeme omuzda iki bant arasında sınırlandırılmış üst üste üç kelebek ve altı ve üstü paralel çizgilerle doldurulmuş bir kelebek dizisi motifi. Kaynakça: Özfırat, 2001, Lev. 17/5. 8: 1. OTÇ 2 2. Nahçıvan, Şahtahtı. 3. ~15 ~10 ~22 9. Monokrom/D24. Tanım: Bezeme boyun ve omuzun birleştiği noktada bir bant ve omuzda ise içi eğimli taramalı baklava dilimi dizisi motifi. Kaynakça: Belli ve Bahşaliyev, 2001, Lev. 17/1, s : 1. OTÇ 2 2. Doğu Anadolu, Gaziantep Müzesi, Env , Kiremit 9. Monokrom/A71-I12. Tanım: Bezeme koyu kahve; Boyunda ve karında yer alan iki kalın bant arasında iç içe üçgenler ve birbirini kesen kalın çizgiler vardır. Karındaki bant boyunca uzanan zikzak motifi var. Kaynakça: Çilingiroğlu, 1990, fig : 1. OTÇ 2 2. Ermenistan, Lçaşen, Kurgan ~ Monokrom/K30-D24. Tanım: Bezeme boyun ve omuzun birleştiği noktada bir bant ve omuzda ise içi eğimli taramalı iki sıra baklava dilimi dizisi motifi. Kaynakça: Özfırat, 2001, Lev.8/3. 11: 1. OTÇ 2 2. Ermenistan, Metsamor, Mezar Monokrom/G44-R

215 Tanım: Bezeme omuzda kelebek ve içi taramalı dikdörtgen motifi dizisi. Motiften sarkan spiral motifleri vardır. Kaynakça: Özfırat, 2001, Lev.17/8. 12: 1. OTÇ 2 2. Ermenistan, Tazekand, Kurgan Monokrom/A72. Tanım: Bezeme konsentrik düz ve sarkan üçgen dizisi motifi. Kaynakça: Özfırat, 2001, Lev. 10/11. 13: 1. OTÇ 2 2. Ermenistan, Nor Bayazet (Kamo). 9. Monokrom/I10. Tanım: Bezeme bir kalın zikzak bandı. Kaynakça: Kushnareva, 1997, fig. 66/22, s : 1. OTÇ 2 2. Ermenistan, Nor Bayazet (Kamo). 9. Monokrom/I10. Tanım: Bezeme iki paralel zikzak motifi. Kaynakça: Kushnareva, 1997, fig. 54/32, s : 1. GTÇ 2. Nahçıvan, Culfa Nekropolü. 3. ~14 ~7 ~12 9. Monokrom/A11. Tanım: Bezeme omuzda iki bant arasında sınırlandırılmış içi eğimli çizgilerle taramalı üçgen dizisi motifi. Üçgenlerin biri kafes taramalıdır. Kaynakça: Belli ve Bahşaliyev, 2001, Lev. 27/5, s : 1. GTÇ 2. Doğu Anadolu, Gaziantep Müzesi, Env Kırmızı 5. Krem 9. Monokrom/H10-K33-A72-Z14-Z52-Z80. (Res. 19) Tanım: Bezeme Krem üzerine koyu kahve ve kırmızı; Bezeme alanı boyunda üç adet koyu kahve bant arasına yapılmış iki sıra zikzak motifi ve karın altında iki koyu kahve bant arasındaki aynı renkte zikzak motifi ile sınırlandırılmıştır. Boyundaki zikzak koyu kahve ikincisi ise kırmızıdır. Bezeme altı ana bölümden oluşmaktadır: 1 No. motif yatay ve dikey çizgilerin kesişmesinden oluşmaktadır. 2 ve 6 No. motif birbirinin aynıdır vetepeleri ortada birleşen üçgenlerden meydana gelmektedir. 4. No. motif kırmızı ve siyah boya ile yapılmış, dama tahtası motifidir. 2 ve 5 No. motifler ortada bir dağ keçisi ve etrafında yer alan kuşlardan meydana gelmektedir. Kaynakça: Çilingiroğlu, 1990, fig. 15. ÇÖ. Ba. III. (Lev. 27) 1: 1. OTÇ 1 2. Kuzeybatı İran, Haftvantepe, Cl/8 Açm. 3. ~ Turuncu/Kahverengi 6. Kaba kum 9. Monokrom/K30-L10. Tanım: Bezeme ağız kenarında bir bant, omuzda ise bir bant ve altında dalgalı bantlar. Kaynakça: Edwards, 1983, Lev. 15/9, s : 1. OTÇ 1 2. Kuzeybatı İran, Haftvantepe, C2/6/B1 Açm. 3. ~ Monokrom/L10. Tanım: Bezeme devetüyü üzerine kahverengi; Ağızkenarı altında bir bant ve paralel yatay dalga motifleri. Kaynakça: Edwards, 1983, Lev. 12/2, s : 1. OTÇ 1 2. Kuzeybatı İran, Haftvantepe, Pit 2, C2/6/B1 Açm. 3. ~ Çok ince kum 9. Monokrom/K20-L10. Tanım: Bezeme devetüyü üzerine kahverengi; Ağız kenarında paralel çizgiler ve altında ise bir bant ve paralel yatay dalga motifleri. Kaynakça: Edwards, 1983, Lev. 11/6, s : 1. OTÇ 1 2. Kuzeybatı İran, Haftvantepe, C2/6/B1 Açm. 3. ~ Monokrom/L10-H13. Tanım: Bezeme devetüyü üzerine kahverengi; Ağız kenarı altında üç dalgalı çizgi ve onun altında içi dikey çizgilerle taramalı satranç tahtası motifi. Kaynakça: Edwards, 1983, Lev. 12/14, s : 1. OTÇ 1 2. Kuzeybatı İran, Haftvantepe, C2/6/B1 Açm. 3. ~ Monokrom/K30-L10- R12. Tanım: Bezeme devetüyü üzerine kahverengi; ağız kenarında bir bant, omuzda ise dalgalı bantlar, altında iki bant arasında sınırlandırılmış spiral motifler ve altında ise dalgalı bantlar motifi. 206

216 Kaynakça: Edwards, 1983, Lev. 13/1, s : 1. OTÇ 1 2. Doğu Anadolu, Dilkaya Nekropolü Açık kahverengi 5. Açık kahverengi 6. Orta kum 6. İyi 9. Polikrom/L10-R12. Tanım: El yapımı. Bezeme krem üzerine siyah ve kahverengi; Ağız kenarı altında sıra halinde baklava filimi dizisi motifi. Kaynakça: Özfırat, 2001, Lev.53/3. 7: 1. OTÇ 1 2. Kuzeybatı İran, Haftvantepe, C2/6/B1 Açm. 3. ~ Kahverengi 5. Kırmızı 6. Orta kum 7. Orta 8. Perdahlı 9. Monokrom/K20-L10-L33-B28. Tanım: Bezeme kırmızı üzerine siyah; Ağız kenarında çizgiler ve altında bir dalgalı çizgi ve onun altında içi eğimli çizgilerle taramalı bir dalgalı bant; Altında ise kafes taramalı motif. Kaynakça: Edwards, 1983, Lev. 12/15, s : 1. OTÇ 1 2. Kuzeybatı İran, Haftvantepe, Erkek mezarı, C2/6/B1 Açm. 3. ~ Turuncu/Kahverengi 5. Kahverengi 6. Çok ince kum 7. İyi 9. Monokrom/K20-R30-K30. Tanım: Bezeme ağız kenarı taramalıdır, boyun boyalıdır ve omuzda ise artı işareti motifi dizisi ve altında bir çizgi. Kaynakça: Edwards, 1983, Lev. 11/2 s : 1. OTÇ 2 2. Kuzey Merkezi İran, Sagzabadtepe. 3. ~ Monokrom/L10. Tanım: Bezeme boyunun alt kısmında iki dalgalı bant. Kaynakça: Azizi ve Niknami ve Moradi, 2000, fig. 1, s : 1. OTÇ 2 2. Kuzey Merkezi İran, Sagzabadtepe, 1961,A/III Açm. 3. ~ Turuncu 5. Devetüyü 6. İnce kum 7. İyi 9. Monokrom/K30. Tanım: El yapımı. Bezeme devetüyü üzerine siyah, ağızkenarında kiremit bir bant bulunur. Kaynakça: Moghaddam, 1996, fig. 9/6. 11: 1. GTÇ 2. Kuzeybatı İran, Haftvantepe, BB1/4/1 Açm. 3. ~ Turuncu 5. Kırmızı 6. İnce kum 7. İyi 9. Polikrom/F21. Tanım: Bezeme omuzda iki bant arasında sınırlandırılmış bir kanatı boyalı diğeri dikey taramalı kelebek dizisi motifi. Kaynakça: Edwards, 1983, Lev. 117/12, s : 1. GTÇ 2. Kuzeybatı İran, Geoytepe. 9. A12. Tanım: Bezeme içi taramalı üçgen dizisi motifi. Kaynakça: Kushnareva, 1997, fig. 68/27, s : 1. GTÇ 2. Kuzeybatı İran, Haftvantepe, X3/1 Açm. 3. ~ Polikrom/K30. Tanım: Bezeme omuzda iki bant. Kaynakça: Edwards, 1983, Lev. 119/10, s ÇÖ. Ba. IV. (Lev. 28) 1: 1. OTÇ 1 2. Kuzeybatı İran, Haftvantepe, Pit 8, C2/6/B1 Açm. 3. ~ Kahverengi 5. Kırmızı 6. Kaba kum 9. Monokrom/A72. Tanım: Bezeme siyah; omuzda paralel zikzak bantlar. Kaynakça: Edwards, 1983, Lev. 11/16 s : 1. OTÇ 2 2. Kuzeybatı İran, Haftvantepe, TT1/5(71) Açm. 3. ~ Kahverengi 5. Kırmızı 9. Monokrom/B46. Tanım: Bezeme ağız kenarının altından başlayan altı banttan oluşmaktadır ki olasılıkla aşağıya sarkan büyük konsentrik daire veya üçgen motifleri ve aralarında üç tane aşağıya sarkan banttan oluşmaktadır. Kaynakça: Edwards, 1983, Lev. 113/9 s : 1. OTÇ 2 2. Nahçıvan, Şortepe ~ Monokrom/K

217 Tanım: Bezeme boyunda alt kısmında bir bant, omuzda ise üst sırada bir zikzak bant ve altındaki sırada içi dikey dalgalı çizgilerle taramalı sarkan üçgen motifleri ve altında bir zikzak bant. Kaynakça: Belli ve Bahşaliyev, 2001, Lev. 16/4, s : 1. OTÇ 2 2. Nahçıvan, II. KazancıKale. 3. ~ Monokrom/K31. Tanım: Bezeme ağız kenarından sarkan dikey paralel çizgiler. Kaynakça: Belli ve Bahşaliyev, 2001, Lev, 1/16, s : 1. OTÇ 2 2. Doğu Anadolu, Patnos-Hacılar Köyü, Erzurum Müzesi, Env ~ Kahverengi 5. Kırmızımsı kiremit 6. Orta kum 7. İyi 8. Perdahlı 9. Monokrom/N15. Tanım: Çark yapımı. Bezeme siyah; Boyundan sarkan içi dikey dalga motifleriyle doldurulmuş girdlanimsi motifleri. Motife paralel bir bant çizilmiş ve bantın uçları ve başından sarkan dalga mortifleri var. Kaynakça: Özfırat, 2001, Lev. 86/2. 6: 1. OTÇ 2 2. Nahçıvan, Şortepe. 3. ~10 ~6 ~12 9. Monokrom/L10-Q20-I74. Tanım: Bezeme boyun ve omuzun birleştiği yerde bir dalgalı bant, omuzda ise içi dalga motifle taramalı banttan yapılan daire motifi ve altında ise içi dalga motifle taramalı bir zikzak bant. Zikzakların ucunda damla motifi var ve ortasında konsentrik daire motifi, üst kısmında ise dalgalı bantlar. Kaynakça: Belli ve Bahşaliyev, 2001, Lev. 13/2, s : 1. OTÇ 2 2. Nahçıvan, Yaycı. 3. ~12 ~8 ~16 9. Monokrom/B39. Tanım: Bezeme omuzda içi yatay dalga motiflerle taramalı sarkan üçgen motifler ve altında ise içi dalga motifle taramalı iki zikzak bant. Kaynakça: Belli ve Bahşaliyev, 2001, Lev. 13/7, s : 1. OTÇ 2 2. Ermenistan, Kirovakan, Kurgan Monokrom/A40. Tanım: Bezeme omuzda iki bant arasında sınırlandırılmış içi kafes taramalı üçgen ve üst üste iki kelebek dizisi motifi. Kaynakça: Özfırat, 2001, Lev. 6/3. 9: 1. OTÇ 2 2. Ermenistan, Metsamor, Mezar Monokrom/G42-K30. Tanım: Bezeme boyunda bir kalın bant, omuzda ise üst üste içi boyalı üç kelebek ve etrafı paralel çizgilerle doldurulmuş konsentrik dikdörtgen motifi içinde dikey biçiminde kelebek motifleri ve etrafı paralel çizgilerle doldurulmuş konsentrik dikdörtgen motifi içinde üç sıra zikzak motifi. Kaynakça: Özfırat, 2001, Lev. 17/7. 10: 1. OTÇ 2 2. Ermenistan, Karaşamb, Mezar 45a. 9. B40. Tanım: Bezeme ağız kanarında bir kalın bant; omuzda ise içi taramalı bir banttan sarkan içi ikiye ayrılmış ve taramalı üçgen motifleri. Kaynakça: Smith ve Badalyan ve Avetisyan, 2009, fig. 17/U, s : 1. OTÇ 2 2. Doğu Anadolu, Gaziantep Müzesi , Kahverengi 5. Kırmızımsı kiremit 6. Orta kum 7. Orta 8. Perdahlı 9. Monokrom/R23-K33. Tanım: Bezeme siyah ve kırmızı. Biri boynun altında diğeri karnın üstündeki iki yatay çizgi arasındaki üçgenler içinde daha küçük boyutlu, içi taramalı üçgenler, dörtgenler birbirini izler. Kaynakça: Çilingiroğlu, 1988, fig. 9 ve : 1. GTÇ 2. Doğu Anadolu, Gaziantep Müzesi, Env ,8 ~10, Kahverengi 5. Kırmızımsı kiremit 6. Orta kum 7. Orta 8. Perdahlı 9. Polikrom/A15-K30. Tanım: Boyunda ve karın üstünde sırayla kırmızı-siyah boya ile yapılmış üçer bant bezeme alanını sınırlar. Bu alan içinde tepeleri yukarıda, içleri çapraz taramalı dört üçgen. Üçgenlerin konturlan siyah, iç taramalar ise sırasıyla kırmızı-siyah olarak boyanmıştır. Arada kalan boşlukta sırt sırta vermiş, konturlu siyah, çapraz taramasından biri kırmızı diğeri siyah olan iki yapışık üçgen. Üçgenler arasında kalan 208

218 boşluklarda kırmızı boya ile yapılmış haç işaretleri. Kaynakça: Özfırat, 2001, Lev. 96/2. 13: 1. OTÇ 2 2. Kuzeybatı İran, Geoytepe, D. Tabakası Monokrom/F21. Tanım: Bezeme omuzda iki bant arasında sınırlandırılmış bir kanatı boyalı diğeri eğimli taramalı kelebek motifi. Kaynakça: Özfırat, 2001, Lev. 32/15. 14: 1. OTÇ 2 2. Kuzeybatı İran, Haftvantepe, BB1/5/4 Açm. 3. ~ Turuncu/Gri 5. Kırmızı 6. Kaba kum 7. Kötü 9. Monokrom/B42. Tanım: Bezeme ağız kenarının altından başlayan ve aşağıya doğru içi yatay dalga hatlarla taramalı uzun üçgenlerden oluşmaktadır. Üçgenler ikili olarak yan yana eğimli çizilmişler ve uçları birbiriyle birleşmekte ve bir büyük üçgen motifini yaratmaktadır. Kaynakça: Edwards, 1983, Lev. 112/9 s : 1. OTÇ 2 2. Nahçıvan, Göynük kalesi. 3. ~ Monokrom/K30. Tanım: Bezeme yatay paralel çizgiler. Kaynakça: Baxşəliyev, 2008, fig. 74, s : 1. OTÇ 2 2. Nahçıvan, KazancıKale. 3. ~ Monokrom/L10. Tanım: Bezeme ağız altında dalgalı bant motifleri. Kaynakça: Belli ve Bahşaliyev, 2001, Lev, 1/14, s : 1. OTÇ 2 2. Ermenistan, Sisian I, Mezar ~12 ~11 ~18 9. Monokrom/K30-B41. Tanım: Bezeme omuzda paralel bantlar. Altında ise sarkan üçgen motifi. Motiflerin arasında zikzak bant var. Kaynakça: Smith ve Badalyan ve Avetisyan, 2009, fig. 18/E, s : 1. OTÇ 2 2. Nahçıvan, Şortepe ~ Monokrom/L10-B32-Q20. (Res. 20) Tanım: Bezeme boyunun alt kısmında bir bant ve altında ise içi zikzak taramalı iki paralel zikzak bant. Alttaki zikzakların ucunda damla motifi var. Kaynakça: Belli ve Bahşaliyev, 2001, Lev. 13/1, s. 98. Özfırat, 2001, Lev. 19/4. 19: 1. OTÇ 2 2. Nahçıvan, Yaycı. 3. ~14 ~9 ~20 9. Monokrom/Q20-B39. Tanım: Bezeme omuzda içi yatay dalga motiflerle taramalı sarkan üçgen motifler ve altında ise içi dalga motifle taramalı iki zikzak bant. Zikzakların ucunda damla motifi ve ortasında üç daire motifi var. Kaynakça: Belli ve Bahşaliyev, 2001, Lev. 13/6, s : 1. OTÇ 2 2. Ermenistan, Kirovakaan, Kurgan Monokrom/A13. Tanım: Bezeme omuzda iki bant arasında sınırlandırılmış içi kafes taramalı üçgen dizisi motifi. Kaynakça: Özfırat, 2001, Lev. 6/4. 21: 1. OTÇ 2 2. Nahçıvan, II. Kültepe. 3. ~11 ~6 ~13 9. Monokrom/L10-L20. Tanım: Bezeme omuzda iki gurup halinde dalgalı bant arasında dikey biçiminde içi taramalı baklava dizisi motifi var. Kaynakça: Belli ve Bahşaliyev, 2001, Lev. 13/5, s : 1. OTÇ 2 2. Kuzey Merkezi İran, Sagzabadtepe. 3. ~ Monokrom/K31. Tanım: Bezeme boyun ve omuzun birleştiği yerde üç paralel bant, omuzda ise paralel eğimli çizgiler ve belirsiz bir motif. Kaynakça: Azizi ve Niknami ve Moradi, 2000, fig. 1, s : 1. OTÇ 2 2. Nahçıvan, Yaycı. 3. ~11 ~12 ~20 9. Monokrom/ B20-D23. Tanım: Bezeme omuzda içi yatay dalga motiflerle taramalı sarkan üçgen motifler ve altında ise içi eğimli dalga motiflerle taramalı baklava dilimi dizisi motifi. Baklavaların üst kısmı sarkan üçgen motiflerle birleşmektedir. Kaynakça: Belli ve Bahşaliyev, 2001, Lev. 14/1, s : 1. GTÇ Kuzeybatı İran, Haftvantepe, Pit 2, BB1/3/11 Açm. ~ Turuncu/Kahverengi 5. Kırmızı 6. İnce kum 7. İyi 9. Polikrom/D15. Tanım: Bezeme ağız kenarı altında ve iki bant arasında sınırlandırılmış baklava dilimi 209

219 dizisi motifi. Kaynakça: Edwards, 1983, Lev. 97/6, s : 1. GTÇ 2. Kuzey Merkezi İran, Sagzabadtepe. 3. ~ Polikrom/K30-I15. Tanım: Bezeme kabın içinde ağız kenarı boyalıdır, kabın dışında ise ağız kenarı altında bir bant ve altında zikzak motifi. Kaynakça: Azizi ve Niknami ve Moradi, 2000, fig. 2, s : 1. GTÇ 2. Kuzeybatı İran, Barujtepe, Env. 23.P.a Kırmızı 5. Kırmızı 6. Mineral 7. Kötü 8. Perdahlı 9. K33. Tanım: Çark yapımı. Bezeme ağızkenarı altında ve iki bant arasında sınırlandırılmış kafes taramalı motif. Kaynakça: Alizadeh, 2001, Lev. 18/5, s : 1. GTÇ Doğu Anadolu, Ahlat Müzesi, Env ,5 ~11 21,5 4. Kırmızımsı kiremit Kahverengi 5. Kırmızımsı kiremit/açık krem 6. Orta kum 7. Orta 8. Perdahlı 9. Monokrom/J20. (Res. 21) Tanım: Çark yapımı. Yüzey pişme nedeniyle siyah alacalı. Bezeme açık krem üzerine kiremit ve siyah; iki taramalı bant arasında boyalı ve boyasız karşılıklı üçgen dizisi motifi. Kaynakça: Özfırat, 2001, Lev. 86/3. 28: 1. GTÇ 2. Nahçıvan, Kızılvank 3. ~10 ~9 ~18 9. Monokrom/A11. Tanım: Bezeme omuzda iki bant arasında sınırlandırılmış içi eğimli taramalı üçgen dizisi motifi. Kaynakça: Belli ve Bahşaliyev, 2001, Lev. 31/6, s : 1. GTÇ 2. Doğu Anadolu, Env , Kahverengi/Devetüyü 9. Polikrom/J30. Tanım: Bezeme devetüyü üzerine Siyah/Kahverengi. Biri boyunun altında, diğeri omuzda, üçüncüsü karın altında yer alan üç bezeme bandının oluşturduğu iki alanda yapılmıştır. ilk alandaki bezeme üç siyah, üç kahverengi,tepeleri aşağıdaki üçgenlerin yan yana dizilmesinden oluşur. İkinci alanda ise zikzak motifleri, dalgalı hatlar, kelebek motiflerinden meydana gelen ve siyah ve kahverengi boya ile yapılmış. Bir kompozisyon vardır. Kaynakça: Çilingiroğlu, 1983, fig : 1. GTÇ 2. Nahçıvan, Kızılvank. 3. ~16 ~11 ~21 9. Monokrom/B16. Tanım: Bezeme iki bant ve altında içi dalga motiflerle oluşan bantlardan çizilmiş sarkan üçgen motifleri. Üçgenlerin ucu dairemsidir ve aralarında kelebek motifi var. Kaynakça: Belli ve Bahşaliyev, 2001, Lev. 15/3, s : 1. GTÇ 2. Kuzeybatı İran, Haftvantepe, X3/l(73) Açm. 3. ~8 ~4 ~12 4. Turuncu 5. Kırmızı 6. İnce kum 8. Perdahlı 9. Monokrom/B72. Tanım: Bezeme omuzda iki bant ve altında ise iki bant arasında sınırlandırılmış içi kafes taramalı dikey dikdörtgen ve içi boyalı sarkan üçgen dizisi motifi. Sarkan üçgenlerin içinde iki küçük sarkan üçgen motifi var. Kaynakça: Edwards, 1983, Lev. 115/4, s : 1. GTÇ 2. Doğu Anadolu, Yuvadamı, Ahlat Müzesi, Env ~5 13,5 4. Kahvemsi kiremit 5. Kahvemsi kiremit/krem 6. İnce kum 7. İyi 8. Perdahlı 9. Polikrom/F30. (Res. 22) Tanım: Çark yapımı. Yüzey pişme nedeniyle siyah alacalı. Bezeme krem üzerine grimsi kahverengi ve kahvemsi kiremit; bir kanatı boyalı, diğeri boyasız kelebek ve zikzak taramalı dikey bant dizisi motifi. Kaynakça: Özfırat, 2001, Lev. 45/2. 33: 1. GTÇ 2. Nahçıvan, Yaycı. 3. ~7 ~10 ~20 9. Monokrom/L10-D20-Z10. Tanım: Bezeme omuzda iki dalgalı bant, altında ise içi dalga bantlarla taramalı baklava dizisi motifi ve altında içi dalga motiflerle taramalı baklava dilimi motifleri. 210

220 Baklavaların üstünde bir kuş figürü çizilmiş ve alttaki baklavaların ucunda bir damla motifi var. Kaynakça: Belli ve Bahşaliyev, 2001, Lev. 13/3. 34: 1. GTÇ 2. Kuzeybatı İran, Haftvantepe, X2/3A(73) Açm. 3. ~11 ~9 ~25 4. Devetüyü 5. Kırmızı 8. Perdahlı 9. Polirom/K30-J19. (Res. 23) Tanım: Bezeme omuz ve boyunun birleştiği yerde bir bant, omuzda ise iki bant arasında sınırlandırılmış iki sıra bezeme, üst sırada içi boyalı sarkan üçgen motifleriyle motiflerin ortasında içi kafes taramalı üçgen dizisi motifi, alt sırada ise içi kafes taramalı üçgen dizisi motifi ve motife paralel satranç taramalı bir bant ve üçgenlerin ortasında kuş figürü var. Kaynakça: Edwards, 1983, Lev. 116/2, s : 1. GTÇ 2. Doğu Anadolu, Env ,5 5,5 17,5 5. Kahverengi/Devetüyü 9. Polikrom/B17-A60. Tanım: Bezeme devetüyü üzerine Siyah/Kahverengi. İki ana guruptan oluşur. Kahverengi astarlı boyunun hemen altındaki ilk grup, üç kahverengi üç siyah üçgenin yan yana dizilmesidir. İkinci grup ise iki bezeme bandı arasındaki geniş alana siyah boya ile yapılmış olan üç hatlı zikzak motifi ve bu motif arasında oluşan ve kahverengi boya ile içi taranmış üçgenlerdir. Kaynakça: Çilingiroğlu, 1983, fig : 1. GTÇ 2. Nahçıvan, Şahtahtı ~ Pembemsi kiremit Pembemsi kiremit/krem 6. İnce kum 7. İyi 8. Perdahlı 9. Polikrom/A13. Tanım: Çark yapımı. Bezeme krem üzerine kiremit; omuzda içi kafes tarlı üçgen dizisi motifi, motiflere paralel bir çizgi var. Kaynakça: Özfırat, 2001, Lev. 23/1. 37: 1. GTÇ 2. Kuzeybatı İran, Haftvantepe, BB1/3/1 Açm. 9. Monokrom/D25. Tanım: Bezeme ağızkenarı altında sıra halinde biri dikey çizgilerle taramalı, diğeri sade baklava dilimi motifleri. Kaynakça: Edwards, 1983, Lev. 117/29, s : 1. GTÇ 2. Kuzeybatı İran, Haftvantepe, Y2/3(73) Açm. 3. ~ Açık kahverengi 5. Kahverengi 6. İnce kum 7. İyi 8. Perdahlı 9. Monokrom/N12. Tanım: Bezeme ağız kenarı altından sarkan içi yatay dalga motifleriyle taramalı girdlanimsi motifler. Kaynakça: Edwards, 1983, Lev. 92/1, s : 1. GTÇ 2. Doğu Anadolu, Van Müzesi, Env ~ Kırmızımsı kiremit 5. Kırmızımsı kiremit/krem 6. Orta kum 7. Orta 8. Perdahlı 9. Polikrom/E22. (Res. 24) Tanım: Çark yapımı. Bezeme siyah ve kiremit; omuzda iki bant arasında sınırlandırılmış konsentrik üçgen ve kelebek dizisi motifi. Kaynakça: Özfırat, 2001, Lev. 87/1. 40: 1. GTÇ 2. Kuzeybatı İran, Haftvantepe, X3/l(73) Açm. 3. ~ Turuncu/Kahverengi 6. İnce kum 8. Perdahlı 9. D20. Tanım: Bezeme ağız kenarı altında iki bant arasında sınırlandırılmış içi kafes taramalı baklava dilimi dizisi motifi. Kaynakça: Edwards, 1983, Lev. 92/5, s : 1. OTÇ 2 2. Nahçıvan, I. Şahtahtı Nekropolü ~ Monokrom/A11. Tanım: Bezeme omuzda iki bant arasında sınırlandırılmış içi eğimli taramalı üçgen dizisi motifi. Kaynakça: Belli ve Bahşaliyev, 2001, Lev. 15/4, s. 100; Özfırat, 2001, Lev. 21/4. 42: 1. GTÇ 2. Nahçıvan, Kızılvank. 3. ~6 ~4 ~9 9. Polikrom/K30-D42. Tanım: Bezeme boyunun altında bir kalın bant ve altında ise açık bir renkle iki bant, omuzda ise iki bant arasında sınırlandırılmış biri kafes taramalı diğeri içi boya bezemeli baklava dizisi motifi. 211

221 Kaynakça: Belli ve Bahşaliyev, 2001, Lev, 21/9, s : 1. GTÇ 2. Ermenistan, Karaşamb, Mezar ~13 ~6 ~15 9. Monokrom/K20-K30-L10. Tanım: Bezeme ağız kenarı taramalıdır, omuzda paralel banlar ve altında bir zikzak motifi. Kaynakça: Smith ve Badalyan ve Avetisyan, 2009, fig. 25/F, s : 1. GTÇ 2. Doğu Anadolu, Yuvadamı, Ahlat Müzesi, Env ,5 ~ Kahverengi 5. Kırmızımsı kiremit 6. İnce kum 7. İyi 8. Perdahlı 9. Polikrom/D20. Tanım: Çark yapımı. Bezeme krem üzerine siyah; omuzda iki bant arasında sınırlandırılmış içi kafes taramalı iki sıra baklava dilimi motifi. Kaynakça: Kahverengi/Krem 45: 1. GTÇ 2. Kuzeybatı İran, Haftvantepe, ZX/6 Açm. 3. ~ Turuncu/Kahverengi 5. Kırmızı 6. İnce kum 7. İyi 8. Perdahlı 9. K33. Tanım: Bezeme ağız kenarı altında bir bant ve kafes tarama. Kaynakça: Edwards, 1983, Lev. 117/18, s : 1. GTÇ 2. Doğu Anadolu, Env ,3 10, Kahverengi/Devetüyü 9. Polikrom/A13. Tanım: Bezeme devetüyü üzerine Siyah/Kahverengi. Boyunun altında ve omuz üzerine yer alan biri siyah diğeri kahverengi çift bezeme bandı arasındadır. Bu ikili bant arasında,tepeleri yukarıda üçgenler vardır. Üçgenlerin içleri kahverengi ve siyah boyalı çizgilerle çapraz taranmıştır. Omuz altında kalan kısım bezemesiz bırakılmıştır. Kaynakça: Çilingiroğlu, 1983, fig : 1. GTÇ 2. Kuzeybatı İran, Haftvantepe, BBl/3/16(75) Açm. 3. ~ Polikrom/K30- D22. Tanım: Bezeme ağız kenarı ve boyun boyalıdır; omuzda iki koyu bant arasında bir açık boyalı bant ve altında isi iki bant arasında sınırlandırılmış içi kafes taramalı baklava dizisi motifi. Kaynakça: Edwards, 1983, Lev. 115/3 s : 1. GTÇ 2. Kuzeybatı İran, Haftvantepe, ZX/5/XIV(73) Açm. 3. ~ Turuncu 5. Kırmızı 6. Kum 9. Polikrom/K30. Tanım: Bezeme omuzda iki bant. Kaynakça: Edwards, 1983, Lev. 115/7, s : 1. GTÇ 2. Kuzeybatı İran, Haftvantepe, X/l Açm. 3. ~ Turuncu/Kahverengi 6. İnce kum 7. İyi 9. Polikrom/K30. Tanım: İçi yanık. Bezeme ağız kenarının içi ve dışı boyalıdır; boyunda açık ve koyu renklerle iki bant ve omuzda bir bant motifi. Kaynakça: Edwards, 1983, Lev. 119/7 s ÇÖ. Bb. I. (Lev. 29) 1: 1. GTÇ 2. Nahçıvan, Kızılvank. 3. ~14 ~10 ~25 9. A13. Tanım: Bezeme omuzda iki bant arasında sınırlandırılmış içi kafes taramalı üçgen motifleri. Kaynakça: Belli ve Bahşaliyev, 2001, Lev. 29/5, s : 1. GTÇ 2. Nahçıvan, II. Kültepe 3. - ~8-9. Monokrom/A30. Tanım: Bezeme omuzda iki bant arasında sınırlandırılmış içi taramalı bir zikzak bant. Kaynakça: Belli ve Bahşaliyev, 2001, Lev. 18/6, s : 1. GTÇ 2. Nahçıvan, Kızılvank. 3. ~11 ~8 ~20 9. Monokrom/Q10-L10-I78. Tanım: Bezeme boyunda daire motifleri, omuzda ise bir dalgalı bant ve altında içi dalga motifle taramalı bir zikzak bant. Zikzakların ucunda damla motifi var. Kaynakça: Belli ve Bahşaliyev, 2001, Lev. 15/6, s

222 4: 1. GTÇ 2. Nahçıvan, Kızılvank Polikrom/K30-B17-Z19. Tanım: Bezeme omuzda iki bant ve altında ise iki bant arasında sınırlandırılmış kuş figürü dizisi; kuşların üstünde küçük sarkan üçgen motifleri var. Kaynakça: Özfırat, 2001, Lev. 27/10. 5: 1. GTÇ 2. Kuzeybatı İran, Haftvantepe, ZX/8/XVII(73) Açm. 3. ~11 ~5 ~21 4. Turuncu/Kahverengi 6. İnce kum 7. İyi 8. Perdahlı 9. Polikrom/K30-B18-A14. (Res. 27) Tanım: İçi yanık. Bezeme omuzda bir bant ve altında ise iki bant arasında sınırlandırılmış içi kafes taramalı sarkan üçgen motifler ve motifleri arasında içi satranç taramalı ve konsentrik üçgen dizisi motifi. Kaynakça: Edwards, 1983, Lev. 81/12 s : 1. GTÇ 2. Nahçıvan, Kızılvank ~ Polikrom/AB3-Z70. Tanım: Bezeme omuzda iki bant arasında sınırlandırılmış içi kafes tarlı üçgen motifleri. Motiflere paralel bir çizgi var ve motifler arasında bir yılan figürü çizilmiştir. Kaynakça: Belli ve Bahşaliyev, 2001, Lev. 27/6, s. 112; Özfırat, 2001, Lev. 27/8. 7: 1. GTÇ 2. Nahçıvan, Kızılvank. 3. ~9 ~9 ~16 9. Polikrom/K30-B28-A22. Tanım: Bezeme boyunun altında ve üst kısmında iki bantla sınırlanmış konsentrik üçgen motifleri. Aşağıya sarkan üçgen motifleri bir kalın bantla çizilmiş ve içinde bir başka kafes taramalı üçgenden oluşmaktadır. Yukarı doğru üçgen motifleri içi taramalı üçgen ve içinde başka renkle içi boş bir üçgenden oluşmaktadır. Kaynakça: Belli ve Bahşaliyev, 2001, Lev. 23/5, s : 1. GTÇ 2. Kuzeybatı İran, Haftvantepe, X2/2A(73) Açm. 3. ~ Polikrom/C20. Tanım: Bezeme omuzda açık ve koyu renklerle iki bant ve altında ise iki bant arasında sınırlandırılmış şevron ve dikey çizgi motifleri. Kaynakça: Edwards, 1983, Lev. 115/6 s : 1. GTÇ 2. Nahçıvan, Kızılvank ~ Monokrom/K30-R20-Z20. Tanım: Bezeme boyunun alt kısmında bir bant, omuzda ise iki bant arasında sınırlandırılmış belirsiz motifler ve bir kuş figürü; altında ise bir kalın bant. Kaynakça: Belli ve Bahşaliyev, 2001, Lev. 23/6108; Özfırat, 2001, Lev. 27/9. 10: 1. GTÇ 2. Nahçıvan, Şortepe. 3. ~9 ~6 ~15 9. Polikrom/A21. Tanım: Bezeme omuzda iki bant arasında sınırlandırılmış içi kafes taramalı üçgen motifleri. Motife paralel bir bant var. Kaynakça: Belli ve Bahşaliyev, 2001, Lev. 29/1, s : 1. GTÇ 2. Nahçıvan, Nahçıvan Nekropolü. 3. ~7 ~5 ~10 9. A13-A31-R28. Tanım: Bezeme omuzda iki bant arasında sınırlandırılmış içi kafes taramalı ve konsentrik üçgen dizisi motifi. Üçgenlere paralel bir bant var ve dizini bozan içi kafes taramalı bir haç motifi var. Kaynakça: Belli ve Bahşaliyev, 2001, Lev. 31/2 s ÇÖ. Bb. II. (Lev. 30) 1: 1. OTÇ 2 2. Kuzey Merkezi İran, Sagzabadtepe. 9. L52-I20-I13-D44. Tanım: Bezeme kabın içinde ağız kenarından gurup halinde eğimli sarkan çizgiler, kabın dışında ağız kenarı altında bir bant, boyunda ise iki bant arasında sınırlandırılmış üç paralel zikzak bant, boyun ve omuzun birleştiği yerde iki bant arasında sınırlandırılmış bir zikzak bant, omuzda ise kadr içinde içi satranç taramalı baklava dilimi dizisi motifi. Satrançların koyu kısmı kafes taramalıdır. Kaynakça: Talai, 2006, fig s : 1. OTÇ 2 2. Kuzey Merkezi İran, Sagzabadtepe. 9. K20-K30-O22-H14. Tanım: Bezeme ağız kenarı eğimli taramalıdır. Boyunda iki bant arasında sınırlandırılmış göz motifi, omuz ise satranç taramalıdır. Satrançların koyu kısmı kafes taramalıdır. 213

223 Kaynakça: Talai, 2006, fig s : 1. OTÇ 2 2. Doğu Anadolu, Van Müzes Kahverengi 9. Polikrom/N30. (Res. 30) Tanım: Bezeme kahverengi üzerine siyah ve kırmızı; Ağız kenarı altında sarkan konsentrik yarım daire motifleri, motifin merkezi yatay dalga motifleriyle taramalıdır. Kaynakça: Çilingiroğlu, 1988, fig.14, s : 1. OTÇ 2 2. Doğu Anadolu, Diyarbakır Müzesi, Env ,5 ~ Kiremit 5. Kiremit 6. Orta kum 7. Orta 8. Perdahlı 9. Monokrom/K30-J40. Tanım: Çark yapımı. Bezeme siyah; ağız kenarında bir bant, omuzda ise üstten aşağıya üç sıra dalga motifi, bir sıra baklava dizisi motifi, üç sıra dalga motifi ve bir sıra baklava dilimi dizisi motifi. Kaynakça: Özfırat, 2001, Lev. 107/2. 5: 1. OTÇ 2 2. Doğu Anadolu, Van Müzesi, Env ~ Grimsi kahverengi 5. Kırmızımsı kiremit 6. Orta kum 7. Orta 8. Perdahlı 9. Monokrom/B25. Tanım: Çark yapımı. Yüzey pişme nedeniyle siyah alacalı. Bezeme siyah; omuzda içi yatay dalga motiflerle taramalı sarkan üçgen motifler. Üçgenlerin ortasında yukarıya doğru şevron motifleri var. Kaynakça: Özfırat, 2001, Lev. 100/1. 6: 1. OTÇ 2 2. Doğu Anadolu, Gaziantep Müzesi, Env ~ Kırmızımsı kiremit 9. Monokrom/B12. Tanım: Bezeme kahverengi; Boyun kısmında uzanan kalın bir bant belli aralıklarla dikey bantlarla kesilmiş. Gövde üzerine geniş zikzak motifleri var. Zikzakların oluşturduğu üçgenlerin tepelerinden aşağı sarkan tomurcuk motifler. Kaynakça: Çilingiroğlu, 1990, fig. 8, s : 1. OTÇ 2 2. Doğu Anadolu, Gaziantep Müzesi, Env ,3 4. Kırmızı 5. Devetüyü 9. Monokrom/B21. Tanım: Bezeme devetüyü üzerine siyah; Boynun altında yer alan ince siyah bir banttan sarkantepeleri aşağıda üçgenler. Üçgenlerin içleri dalgalı hatlarla doldurulmuş. Kaynakça: Çilingiroğlu, 1990, fig. 5. 8: 1. GTÇ 2. Nahçıvan, Kızılvank. 3. ~12 ~8 ~16 9. Polikrom/K30-A90. Tanım: Bezeme boyunun alt kısmında iki bant, omuzda iki bant arasında sınırlandırılmış dörtlü üst üste sola doğru üçgen motifleri ve içi kafes taramalı dikdörtgen motifi dizisi, gövdenin altında ise bir bant. Kaynakça: Belli ve Bahşaliyev, 2001, Lev. 23/4, s : 1. GTÇ 2. Doğu Anadolu, Adana Müzesi, Env Açık devetüyü 9. Polikrom/B20-Z21. (Res. 28) Tanım: Bezeme devetüyü zemin üzerine siyah ve kırmızı; altındaki yatay çizgiden aşağı doğru sarkan çift çizgi ile yapılmış üçgenler. Dış çizgi siyah, içteki kırmızı ile boyanmış. Üçgenlerin içleri siyah ve kırmızı zikzak ve dalgalı hatlarla doldurulmuştur. Üçgenler arasında sağdan sola yönelmiş. Yürüyen leylek motifleri vardır. Kaynakça: Çilingiroğlu, 1988, fig.1, s. 6; Özfırat, 2001, Lev. 96/5. 10: 1. GTÇ 2. Doğu Anadolu, Env ,6 10,5 18,5 5. Kahverengi/Devetüyü 9. Polikrom/A13. Tanım: Bezeme devetüyü üzerine siyah/kahverengi. bir cifti boyun altında, bir cifti karın üzerine yer alan bezeme bandı arasında kalmaktadır. Bu alanda tepeleri yukarıda olan siyah boya ile çizilmiş üçgenler vardır. Üçgenlerin içleri kahverengi boyalı çizgilerle çapraz taranmıştır. Bezemenin altındaki kısım kahverengi astarlıdır. Kaynakça: Çilingiroğlu, 1983, fig

224 11: 1. GTÇ 2. Doğu Anadolu, Gaziantep Müzesi, Env ,5 4. Kırmızı 5. Krem 9. Polikrom/J34. (Res. 29) Tanım: Bezeme krem üzerine siyah ve kırmızı; Bezeme boyunda ve karnın altındaki siyah renkli iki bant arasında yer alır. Bezeme alanı dikey olarak yerleştirilmiş paralel hatlar, ard arda sıralanmış kırmızı ve siyah eşkenar dörtgenler ve yine kırmızı ve siyah ile boyanmış kelebek motifleri ile doldurulmuştur. Kaynakça: Çilingiroğlu, 1990, fig : 1. GTÇ 2. Doğu Anadolu, Adana Müzesi ~ Kırmızımsı kiremit 5. Kırmızı/Devetüyü 8. Perdahlı 9. Polikrom/K30-D13-Q10-Z54-Z81. Tanım: Bezeme siyah ve kızıl kahverengi; Ağız kenarında bir bant, altında ise içi bant arasında sınırlanmış sıra halinde içinde bir nokta bezeme bulunan baklava dilimi motifleri, altında ise realistik hayvan (Boa, Koyun) ve içi taramalı üçgen motifleri. Kaynakça: Özfırat, 2001, Lev. 99/3. 13: 1. GTÇ 2. Doğu Anadolu, Gaziantep Müzesi, Env ,2 7,5 11,6 4. Kahverengi 5. Açık devetüyü 9. Polikrom/A13. Tanım: Bezeme Açık devetüyü üzerine siyah ve kırmızı; Boyun altında ve karın üzerine yer alan iki siyah bant bezeme alanını oluşturur. Boyundaki siyah bandın altında yer alan kırmızı banttan sarkan,tepeleri yukarıda, içi taramalı üçgenler. Üçgenlerin diş konturu siyah; İç kontur bazen siyah bazen kırmızı. Çapraz taramalar kırmızı ve siyah. Kaynakça: Çilingiroğlu, 1990, fig : 1. GTÇ 2. Doğu Anadolu, Van Müzesi, Env ,5 ~ Kırmızımsı kiremit 5. Kırmızımsı kiremit/açık krem 6. İnce kum 7. İyi 8. Perdahlı 9. Polikrom/G11. Tanım: Çark yapımı. Bezeme siyah ve kiremit; paralel bantlar ve arasında içi çaapraz taramalı dörtgen ve kelebek dizisi motifi. Kaynakça: Özfırat, 2001, Lev. 100/2. ÇÖ. Bb. III. (Lev. 31) 1: 1. OTÇ 2 2. Kuzey Merkezi İran, Sagzabadtepe. 9. Monokrom/B18-A10. Tanım: Bezeme kabın içinde ağız kenarından sarkan içi kafes taramalı üçgen motifleri, kabın dışında ise boyunda panel içinde içi boyalı ve kafes taramalı üçgen motifleri, karın kısmında ise panel içinde içi boyalı üçgen motifleri. Kaynakça: Piller, 2004, fig. 4. s Talai, 2007, fig. 4. s : 1. OTÇ 2 2. Doğu Anadolu, Van Müzesi ~8 19,5 4. Kahverengi 5. Kırmızımsı kiremit 6. Orta kum 7. Orta 8. Perdahlı 9. Monokrom/B20. Tanım: Çark yapımı. Yüzey pişme nedeniyle siyah alacalı. Bezeme siyah; içi yatay dalga motifleriyle taramalı sarkan üçgen motifler. Kaynakça: Özfırat, 2001, Lev. 89/6. 3: 1. OTÇ 2 2. Doğu Anadolu, Van Müzesi ~9 21,5 4. Kahverengi 5. Kırmızımsı kiremit 6. Orta kum 7. Orta 8. Perdahlı 9. Monokrom/B20. Tanım: Çark yapımı. Yüzey pişme nedeniyle siyah alacalı. Bezeme siyah; içi yatay dalga motifleriyle taramalı sarkan üçgen motifler. Kaynakça: Özfırat, 2001, Lev. 89/7. 4: 1. OTÇ 2 2. Doğu Anadolu, Van Müzesi ,5 ~8 19,5 4. Kahverengi 5. Kiremit 6. Orta kum 7. Orta 8. Perdahlı 9. Monokrom/K31-B20. Tanım: Çark yapımı. Siyah alacalı. Bezeme siyah; boyunda gurup halinde dikey çizgiler, gövdede içi yatay dalga motifleriyle taramalı sarkan üçgen motifler. Kaynakça: Özfırat, 2001, Lev. 89/3. 5: 1. OTÇ 2 2. Doğu Anadolu, Van Müzesi, Env. 1974/ ~14 31,5 4. Kırmızımsı kiremit 5. Kırmızımsı kiremit 6. Kaba kum 7. Orta 8. Perdahlı 9. Monokrom/B

225 Tanım: Çark yapımı. Yüzey pişme nedeniyle siyah alacalı. Bezeme siyah; omuzda içi yatay dalga motifleriyle taramalı sarkan üçgen motifleri. Kaynakça: Özfırat, 2001, Lev. 92/1. 6: 1. OTÇ 2 2. Doğu Anadolu, Van Müzesi ,5 ~9 17,5 4. Kahverengi 5. Kırmızımsı kiremit 6. Orta kum 7. Orta 8. Perdahlı 9. Monokrom/B20. Tanım: Çark yapımı. Yüzey pişme nedeniyle siyah alacalı. Bezeme siyah; omuzda içi yatay dalga motiflerle taramalı sarkan üçgen motifler. Kaynakça: Özfırat, 2001, Lev. 89/5. 7: 1. OTÇ 2 2. Doğu Anadolu, Kars Müzesi, Env ,5 ~ Kahverengi 5. Kırmızımsı kiremit 6. Orta kum 7. Orta 8. Perdahlı 9. Monokrom/K31-L10-I75. Tanım: Çark yapımı. Yüzey pişme nedeniyle siyah alacalı. Bezeme siyah; boyunda gurup halinde dikey çizgiler, boyun ve omuzun bitişiğinde iki dalgalı bant ve omuzda ise içi dalga bantla taramalı iki zikzak bant. Üst zikzak banttın zikzaklarının ortasında içi eğimli dalga motifleriyle taramalı dikey düzenlemede baklava dilimi motifleri ve alt zikzak banttın zikzaklarının ortasında konsentrik yarım daire motifleri. Zikzakların ucunda damla motifi var. Kaynakça: Özfırat, 2001, Lev. 93/1. 8: 1. OTÇ 2 2. Doğu Anadolu, Ani Nekropolü, Kars Müzesi, Env ~11 28,5 4. Kırmızımsı kiremit 5. Koyu kiremit 6. Orta kum 7. Orta 8. Perdahlı 9. Monokrom/K22-Q10-B38. Tanım: Çark yapımı. Yüzey pişme nedeniyle siyah alacalı. Bezeme siyah; ağız kenarı taramalıdır, boyunda daire motifleri ve omuzda ise içi eğimli dalga motiflerle taramalı sarkan üçgen motifleri ve altında içi dalga motifiyle taramalı bir zikzak bant. Sarkan üçgenlerde ve zikzakların ucunda damla motifi var. Kaynakça: Özfırat, 2001, Lev. 35/4. 9: 1. OTÇ 2 2. Ermenistan, Sisian I, Tahrip olmuş mezar. 3. ~17 ~14 ~34 9. Monokrom/H10-I50. Tanım: Bezeme omuzda satranç tahtası motifi ve altında paralel dalga motifleri ve ondan sarkan gurup halinde paralel çizgiler ve paralel zikzak motifler. Kaynakça: Smith ve Badalyan ve Avetisyan, 2009, fig. 18/P, s : 1. OTÇ 2 2. Ermenistan, Metsamor, Mezar Monokrom/G40-R12. Tanım: Bezeme omuzda iki bant arasında sınırlandırılmış içi taramalı dörtgen ve dikdörtgen dizisi motifi ve ondan sarkan spiral motifler. Kaynakça: Özfırat, 2001, Lev. 17/6. 11: 1. OTÇ 2 2. Doğu Anadolu, Ani Nekropolü, Kars Müzesi, Env Kırmızımsı kiremit 5. Koyu kiremit 6. Orta kum 7. Orta 8. Perdahlı 9. Monokrom/K22- B39. (Res. 32) Tanım: Çark yapımı. Yüzey pişme nedeniyle krem ve siyah alacalı. Bezeme siyah; ağız kenarı taramalıdır; omuzda ise içi dikey dalga motifleriyle taramalı sarkan üçgen motifleri ve altında içi zikzak taramalı iki paralel zikzak bant. Alttaki zikzakların arasında konsentrik daire motifi ve ucunda damla motifi var. Kaynakça: Özfırat, 2001, Lev. 35/5. 12: 1. OTÇ 2 2. Kuzey Merkezi İran, Sagzabadtepe. 3. ~ Monokrom/I14. Tanım: Bezeme ağız kenarı altında ve omuzda iki bant ve bu iki bant arasında daha kaba çizilmiş iki bant arasında bir zikzak bant. Kaynakça: Azizi ve Niknami ve Moradi, 2000, fig. 1, s : 1. OTÇ 2 2. Ermenistan, Sisian I, Mezar ~16 ~12 ~30 9. Monokrom/K20-K31- K30-L20. Tanım: Bezeme ağızkenarı içi taramalıdır, boyun üzerine gurup halinde paralel çizgiler, boyun altında kalın bir bant, omuzda ise kalın bir bant ve altında gurup halinde üç paralel zikzak motifler. 216

226 Kaynakça: Smith ve Badalyan ve Avetisyan, 2009, fig. 18/N, s : 1. OTÇ 2 2. Nahçıvan, II. Kültepe. 3. ~ Monokrom/H70. Tanım: Bezeme boyunda içi eğimli dalga motifleriyle taramalı dikey dikdörtgen motifi. Kaynakça: Belli ve Bahşaliyev, 2001, Lev. 6/1, s : 1. OTÇ 2 2. Nahçıvan, Şahtahtı. 3. ~14 ~11 ~23 9. Monokrom/K31-B39. Tanım: Bezeme boyunda gurup halinde dikey çizgiler, omuzda ise içi yatay dalga motiflerle taramalı sarkan üçgen motifleri, altında ise içi dalga motifle taramalı iki paralel zikzak bant, alttaki zikzakların ortasında konsentrik daire motifi var. Kaynakça: Belli ve Bahşaliyev, 2001, Lev. 16/5, s : 1. OTÇ 2 2. Nahçıvan, II. Kültepe. 3. ~ Monokrom/L10-D20. Tanım: Bezeme ağız kenarı taramalıdır. Boyunda bir dalgalı bant ve bu bant ve ağız kenarı arasında gurup halinde dikey dalga motifleri, boyunun alt kısmı ve omuzu kapsayan içi eğimli dalga motifleriyle taramalı baklava dizisi motifi. Kaynakça: Belli ve Bahşaliyev, 2001, Lev. 6/4. 17: 1. OTÇ 2 2. Doğu Anadolu, Adana Müzesi Kırmızı/Kahverengi 8. Perdahlı 9. Monokrom/L10-B39. Tanım: Bezeme siyah; Boyunda altı gurup halinde altı çizgiden oluşan bir çizgi demeti vardır. Omuzda içi taramalı vetepeleri aşağı sarkan üçgenlerin çevresi iki kalın çizgi ile sınırlandırılmıştır. Her üçgenin tepesinde küçük bir dairecik vardır. Dıştaki kalın çizgilerin boyuna yakın yerde birleştikleri köşelerden siyaha boyalı birer kuş motifi sarkmaktadır. Kaynakça: Çilingiroğlu, 1988, fig. 5, s : 1. OTÇ 2 2. Nahçıvan, Azneburd ~ Monokrom/K20-K23-B39. Tanım: Bezeme ağız kenarı taramalıdır; boyunda içi dikey dalga motifleriyle taramalı dikey dikdörtgen motifi, omuzda ise içi dikey dalga bantlarla taramalı sarkan üçgen motifleri. Üçgenlere paralel içi dalga motifiyle taramalı bir zikzak bant var ve zikzakların ucunda damla motifi var. Kaynakça: Belli ve Bahşaliyev, 2001, Lev. 17/3, s. 102; Özfırat, 2001, Lev. 20/2. 19: 1. OTÇ 2 2. Ermenistan, Garni Nekropolü Monokrom/L50-K31-N36. Tanım: Bezeme ağız kenarında ve kabın içine doğru sarkan çizgiler, dış yüzeyde ise boyunda gurup halinde dikey çizgiler, omuzda ise bantlar ve içi taramalı girdlanimsi motifler. Motiflere paralel bir çizgi var. Kaynakça: Özfırat, 2001, Lev. 14/6. 20: 1. OTÇ 2 2. Doğu Anadolu, Muş-Sürügüden Köyü, Erzurum Müzesi, Env ~ Kahverengi 5. Kiremit 6. Orta kum 7. Orta 8. Perdahlı 9. Monokrom/H50. Tanım: Çark yapımı. Yüzey pişme nedeniyle hafif siyah alacalı. Bezeme siyah; omuzda bir banttan sarkan içi şevron tarlı uzun dikdörtgen motifi. Kaynakça: Özfırat, 2001, Lev. 91/1. 21: 1. OTÇ 2 2. Doğu Anadolu, Env ,5 9,5 29,5 4. Kahverengi 9. Monokrom/B22. Tanım: Bezeme, boyundan gövdeye geçişte başlamakta ve karnın en geniş yerine dek devam etmektedir. Boyun üzerindeki siyah renkli bezeme bandından aşağıya sarkan,tepeleri aşağıdaki üçgenlerin içleri dalgalı hatlarla bezenmiştir. Kaynakça: Çilingiroğlu, 1983, fig : 1. OTÇ 2 2. Doğu Anadolu, Muş-Sürügüden Köyü, Erzurum Müzesi, Env ~ Kahverengi 5. Kırmızımsı kiremit 6. Orta kum 7. Orta 8. Perdahlı 9. Monokrom/I73. Tanım: Çark yapımı. Yüzey pişme nedeniyle siyah alacalı. Bezeme siyah; omuzda içi taramalı iki bant ve altında içi taramalı bantlardan oluşan üç zikzak bant. Kaynakça: Özfırat, 2001, Lev. 91/2. 217

227 23: 1. OTÇ 2 2. Kuzey Merkezi İran, Sagzabadtepe. 3. ~ Monokrom/L52-N70- G71. Tanım: Bezeme kabın içinde ağız kenarından sarkan gurup halinde eğimli paralel çizgiler ve yarım daire motifleri, kabın dışında ise ağız kenarında bir bant ve altında ise paralel çizgilerle çizilmiş geometrik motifler. Kaynakça: Azizi ve Niknami ve Moradi, 2000, fig. 1, s : 1. OTÇ 2 2. Kuzey Merkezi İran, Sagzabadtepe. 3. ~ Monokrom/L52-I23- G60-H14. Tanım: Bezeme kabın içinde ağız kenarından sarkan gurup halinde eğimli çizgiler, kabın dışında ise boyunda paralel bantlar arasında konsentrik üçgen motifi, omuzda ise geometrik motifler, altında paralel bantlar ve altında içi kafes taramalı dikdörtgen motifleri. Kaynakça: Azizi ve Niknami ve Moradi, 2000, fig. 1, s : 1. OTÇ 2 2. Nahçıvan, II. Kültepe. 3. ~ Monokrom/H70. Tanım: Bezeme boyunda içi eğimli dalga motiflerle taramalı dikey dikdörtgen motifi. Kaynakça: Belli ve Bahşaliyev, 2001, Lev. 6/3, s : OTÇ 2 Ermenistan, Sevan Hidroelektrik Stasionu. ~7 ~4 ~15 9. Monokrom/L20. Tanım: Bezeme omuzda iki paralel dalga motifi ve altında paralel çizgiler. Kaynakça: Kushnareva, 1997, fig. 66/12, s : 1. OTÇ 2 2. Doğu Anadolu, Rahmi Koç Koleksiyonu, Env ~ Kahverengi 5. Kırmızımsı kiremit 6. Orta kum 7. Orta 8. Perdahlı 9. Monokrom/A50. Tanım: Çark yapımı. Yüzey pişme nedeniyle hafif siyah alacalı. Bezeme siyah; omuzda iki bant arasında sınırlandırılmış konsentrik üçgen ve içi eğimli taramalı kelebek motifi dizisi. Kaynakça: Özfırat, 2001, Lev. 90/6. 28: 1. OTÇ 2 2. Doğu Anadolu, Diyarbakır Müzesi, Env ,5 ~8 15,5 4. Kahverengi 5. Kırmızımsı kiremit 6. İnce kum 7. Orta 8. Perdahlı 9. Monokrom/A50. Tanım: Çark yapımı. Bezeme siyah; omuzda iki bant arasında sınırlandırılmış konsentrik üçgen ve içi eğimli taramalı kelebek motifi dizisi. Kaynakça: Özfırat, 2001, Lev. 90/2. 29: 1. OTÇ 2 2. Doğu Anadolu, Van Müzesi, Env. 4,106, ~8 15,5 4. Kahverengi 5. Kırmızımsı kiremit 6. Orta kum 7. Orta 8. Perdahlı 9. Monokrom/A50. Tanım: Çark yapımı. Yüzey pişme nedeniyle siyah alacalı. Bezeme siyah; omuzda iki bant arasında sınırlandırılmış konsentrik üçgen ve içi eğimli taramalı kelebek ve üst üste üç kelebek motifi dizisi. Kaynakça: Özfırat, 2001, Lev. 90/1. 30: 1. OTÇ 2 2. Doğu Anadolu, Van Müzesi, Env ~ Kahverengi 5. Kiremit 6. Orta kum 7. Orta 8. Perdahlı 9. Monokrom/A50. Tanım: Çark yapımı. Bezeme siyah; omuzda iki bant arasında sınırlandırılmış konsentrik üçgen ve içi eğimli taramalı kelebek motifi dizisi. Kaynakça: Özfırat, 2001, Lev. 90/5. 31: 1. OTÇ 2 2. Doğu Anadolu, Diyarbakır Müzesi, Env ,5 ~9 20,5 4. Kahverengi 5. Kırmızımsı kiremit 6. İnce kum 7. İyi 8. Perdahlı 9. Monokrom/A50. Tanım: Çark yapımı. Bezeme siyah; omuzda iki bant arasında sınırlandırılmış konsentrik üçgen ve içi eğimli taramalı kelebek motifi dizisi. Kaynakça: Özfırat, 2001, Lev. 90/4. 32: 1. OTÇ 2 2. Doğu Anadolu, Van Müzesi, Env ~ Kırmızımsı kiremit 5. Kırmızımsı kiremit 6. Orta kum 7. Orta 8. Perdahlı 9. Monokrom/A72. Tanım: Çark yapımı. Bezeme siyah; omuzda iki bant arasında sınırlandırılmış 218

228 konsentrik üçgen motifleri; üçgenlerin arasında konsentrik sarkan üçgen motifleri var. Kaynakça: Özfırat, 2001, Lev. 90/3. 33: 1. OTÇ 2 2. Nahçıvan ~ Monokrom/H70-B22. Tanım: Bezeme boyunda içi dikey dalga motifleriyle taramalı dikey dikdörtgen motifi, omuzda ise içi uca doğru dalga bantlarla taramalı sarkan üçgen motifleri. Üçgenlerin ucunda damla motifi var. Kaynakça: Belli ve Bahşaliyev, 2001, Lev. 18/1, s. 103; Özfırat, 2001, Lev. 19/6. 34: 1. OTÇ 2 2. Doğu Anadolu, Gaziantep Müzesi, Env ,5 19,5 4. Kiremit 5. Krem 9. Monokrom/I70. Tanım: Bezeme krem üzerine siyah ve kırmızı; Boyunda üç, omuzda iki ve karın altında üç adet bant bezeme yüzeyini iki bölüme ayırır. Her iki bölümde yan kenarları taranmış tepeleri yukarıda üçgen motifler var. Bunların arasında ise tabanları boyundaki bant üzerine olan iç içe üç üçgen yer alır. Kaynakça: Çilingiroğlu, 1990, fig : 1. OTÇ 2 2. Ermenistan, Ariç, Kurgan Monokrom/G51. Tanım: Bezeme üs üste iki sıra içi kafes taramalı dikdörtgen ve kelebek motifi dizisi. Kaynakça: Özfırat, 2001, Lev. 7/10. 36: 1. OTÇ 2 2. Ermenistan, Verin-Naver, Mezar ~15 ~10 ~25 9. Monokrom/G43. Tanım: Bezeme omuzda içi kafes taramalı dikdörtgen ve kelebek dizisi motifi. Motiflerden sarkan üçgen motifler var. Kaynakça: Kushnareva, 1997, fig. 54/14, s : 1. OTÇ 2 2. Kuzeybatı İran, Haftvantepe, Y2/3(73) Açm. 3. ~ Monokrom/B32. Tanım: Bezeme boyunun altında aşağıya doğru içi yatay dalga motifleriyle doldurulmuş uzun üçgenler. Kaynakça: Edwards, 1983, Lev. 114/10, s : 1. OTÇ 2 2. Doğu Anadolu, Gaziantep Müzesi, Env ,5 8,5 13,5 4. Kiremit 9. Monokrom/B14. Tanım: Bezeme siyah; Omuz üzerine yer alan siyah banttan aşağıya doğru sarkan ayni renkte içi boş üçgenler. Kaynakça: Çilingiroğlu, 1990, fig : 1. OTÇ 2 2. Ermenistan, Sisian I, Mezar ~13 ~11 ~25 9. Monokrom/K30-B14. Tanım: Bezeme omuzda bant motifleri ve altında sarkan üçgen dizisi motifi. Kaynakça: Smith ve Badalyan ve Avetisyan, 2009, fig. 18/J, s : 1. OTÇ 2 2. Ermenistan, Nor Bayazet (Kamo). 9. Monokrom/I10. Tanım: Bezeme bir kalın zikzak bant. Kaynakça: Kushnareva, 1997, fig. 66/27, s : 1. OTÇ 2 2. Nahçıvan, Yaycı. 3. ~11 ~11 ~21 9. Monokrom/B32-R43. (Res. 33) Tanım: Bezeme omuzda içi yatay dalga motiflerle taramalı sarkan üçgen motifleri, altında içi dalga bantla taramalı bir zikzak bant. Zikzakların ortasında sarkan içi eğimli dalga motiflerle taramalı bir baklava dilimi motifi ve zikzakların ve baklavaların ucunda damla motifi var. Kaynakça: Belli ve Bahşaliyev, 2001, Lev. 16/1, s : 1. OTÇ 2 2. Ermenistan, Elar. 3. ~15 ~10 ~27 9. Monokrom/K31-L10-B32-R44. Tanım: Bezeme boyun üzerine dörtlü dikey çizgiler altında ise iki dalgalı bant; omuz üzerine ise içi yatay dalga motifleriyle taramalı ucunda damla motifi bulunan sarkan üçgen motifleri ve altında içi taramalı ucunda damla motifi bulunan zikzak bir bant ve ortasında tarak motifi. Kaynakça: Kushnareva, 1997, fig. 43/12, s : 1. OTÇ 2 2. Ermenistan, Verin-Naver, Mezar ~12 ~10 ~21 9. Monokrom/I10. Tanım: Bezeme kabartma şeritler ve bir zikzak bant.. 219

229 Kaynakça: Kushnareva, 1997, fig. 54/20, s : 1. OTÇ 2 2. Ermenistan, Elar. 9. Monokrom/B20-Z10. Tanım: Bezeme omuz üzerine içi yatay dalga motifleriyle taramalı sarkan üçgen motifleri. Üçgenlerin ortasında içi taramalı bir kuş figuru var. altında ise içi yatay dalga motifleriyle taramalı sarkan üçgen motifleri. Üçgenlerin ortasında aşağıya doğru üçlü dalgalı çizgi bulunmaktadır. Kaynakça: Kushnareva, 1997, fig. 43/13, s : 1. OTÇ 2 2. Ermenistan, Sisian I, Mezar ~12 ~9 ~21 9. Monokrom/K20 L10- I20-I50. Tanım: Bezeme ağızkenarı içi taramalıdır, boyun üzerine paralel dalga motifleri, boyun altında paralel çizgi motifleri, omuzda ise paralel zikzak motifler, altında paralel çizgilelr ve altında gurup halinde paralel sarkan çizgiler ve sarkan zikzak motifleri ve yatay zikzak motifleri. Kaynakça: Smith ve Badalyan ve Avetisyan, 2009, fig. 18/L, s : 1. OTÇ 2 2. Ermenistan, Sisian I, Mezar ~17 ~13 ~28 9. Monokrom/K30-I10. Tanım: Bezeme omuzda iki kalın bant vee altında zikzak motifi. Kaynakça: Smith ve Badalyan ve Avetisyan, 2009, fig. 18/O, s : 1. OTÇ 2 2. Doğu Anadolu, Kars Müzesi, Env ~ Kırmızımsı kiremit 5. Koyu kiremit 6. İnce kum 7. Orta 8. Perdahlı 9. Monokrom/G51-R12. Tanım: Çark yapımı. Bezeme siyah; omuzda iki bant arasında sınırlandırılmış içi kafes taramalı yatay dikdörtgen ve kelebek dizisi motifi, altında ise sarkan üçgen motifleri. Kaynakça: Özfırat, 2001, Lev. 89/4. 48: 1. OTÇ 2 2. Doğu Anadolu, Suluçem Kurganları, IV. Kurgan, Env ~ Pembe 5. Açık kiremit 6. Orta kum 7. Orta 8. Perdahlı 9. Polikrom/K22-A41. (Res. 34) Tanım: Çark yapımı. Yüzey pişme nedeniyle kızıla değin renk değişikliliği var. Bezeme siyah; ağız kenarı taramalıdır; omuzda ise iki bant arasında sınırlandırılmış içi eğimli taramalı üçgen ve üst üste iki kelebek dizisi motifi. Altında ise sarkan küçük üçgen motifleri. Kaynakça: Özfırat, 2001, Lev. 36/4. 49: 1. OTÇ 2 2. Ermenistan, Ariç ~ Monokrom/G50-R12. Tanım: Bezeme omuzda iki bant arasında sınırlandırılmış içi kafes taramalı dikdörtgen ve zikzak dizisi motifi. Altta ise sarkan küçük üçgen motifinden sarkan spiral motifleri var. Kaynakça: Özfırat, 2001, Lev. 7/11. 50: 1. OTÇ 2 2. Ermenistan, Ariç, Kurgan ~ Monokrom/G51. Tanım: Bezeme üst üste iki sıra halinde içi kafes taramalı yatay dikdörtgen ve kelebek dizisi motifi. Kaynakça: Özfırat, 2001, Lev. 7/7. 51: 1. OTÇ 2 2. Ermenistan, Kirovakan, Kurgan Monokrom/G52. Tanım: Bezeme üç sıra üst üste içi kafes taramalı yatay dikdörtgen ve kelebek dizisi motifi. Kaynakça: Özfırat, 2001, Lev. 6/5. 52: 1. OTÇ 2 2. Ermenistan, Keti, Mezar ~9 ~6 ~21 9. Monokrom/G52. Tanım: Bezeme üç sırada bir içi kafes tarlı bir dikdörtgen ve bir kelebek motifi. Kaynakça: Kushnareva, 1997, fig. 56/12, s : 1. OTÇ 2 2. Doğu Anadolu, Kars Müzesi, Kars-Paşaçayırı Mah., Env ~ Kahvemsı kiremit 5. Kahvemsı kiremit 6. Orta kum 7. Orta 8. Perdahlı 9. Monokrom/G51. Tanım: Çark yapımı. Bezeme siyah; ağız kenarı altından sarkan içi yatay dalga 220

230 motiflerle taramalı üçgen motifleri, altında ise içi zikzak taramalı bir banttan bir zikzak bant ve altında ise zikzakların arasında içi yatay dalga motiflerle taramalı üçgen motifler. Kaynakça: Özfırat, 2001, Lev. 54/2. 54: 1. OTÇ 2 2. Ermenistan, Nor Bayazet (Kamo). 9. Monokrom/E60-I13-R12. Tanım: Bezeme üst sırada kelebek motifleri, orta sırada iki zikzak motifi ve alt sırada sarkan spiral mortifleri. Kaynakça: Kushnareva, 1997, fig. 54/31, s : 1. OTÇ 2 2. Doğu Anadolu, Van Müzesi, Env. 4,14, ~ Grimsi krem 5. Grimsi krem 6. İnce kum 7. İyi 8. Perdahlı 9. Monokrom/I13-B42. (Res. 31) Tanım: Çark yapımı. Astarın fırçayla sürülmesi nedeniyle, kreme değin renk değişiklikleri var. Bezeme siyah; omuzda iki bant arasında sınırlandırılmış bir zikzak bant ve altında ise içi yatay dalga motifleriyle taramalı sarkan üçgen motifleri. Sarkan üçgenler eğimli olarak uçları birleşmiş ve içi boş bir büyük üçgen motifini oluşturmuş. Kaynakça: Özfırat, 2001, Lev. 105/7. 56: 1. OTÇ 2 2. Doğu Anadolu, Gaziantep Müzesi, Env , Açık devetüyü 9. Polikrom/K30-J14. Tanım: Bezeme kırmızı ve koyu kahve. Boyun altında, omuzda ve karnın altında yer alan birbirine paralel kırmızı ve koyu kahverengi bantlar kap boyama yüzeyini iki bölüme ayırır. İlk bölüm ortadaki kırmızı, dışlardaki koyu kahve üç dikey bant ile bölümlere ayrılmıştır. Her bölümün içinde siyah boya ile yapılmış yaba motifleri vardır. İkinci bölüm koyu kahve ile yapılan bir üçgen ve bu üçgenin içinde, kırmızı boyalı içi taramalı üçgenden oluşmaktadır. Kaynakça: Çilingiroğlu, 1990, fig : 1. OTÇ 2 2. Nahçıvan, Şahtahtı. 3. ~ Monokrom/I20. Tanım: Bezeme konsentrik üçgen motifleri? Kaynakça: Belli ve Bahşaliyev, 2001, Lev. 15/5, s : 1. OTÇ 2 2. Ermenistan, Syuni-Berd. 3. ~12 ~9 ~18 9. Monokrom/I74-Z14. Tanım: Bezeme gövde üzerine iki paralel içi zikzak taramalı bant. Yukarıdaki banttın üzerine üçlü çizgiler, aşağıdakinin ise sarkan kısımların ucunda birer damla motifi ve aralarında üst üste iki kuş figürü. Kaynakça: Kushnareva, 1997, fig. 41/3, s : 1. OTÇ 2 2. Ermenistan, Sisian. 3. ~13 ~11 ~20 9. Monokrom/B32-Z10. Tanım: Bezeme omuz üzerine iki paralel içi taramalı zikzak bant ve kesiklerin ortasında yukarıya doğru dikey dalga motifleri ve aşağı kısımda damla motifleri ve üst üste içi taramalı iki kuş figürleri. Kaynakça: Kushnareva, 1997, fig. 42/10, s : 1. OTÇ 2 2. Ermenistan, Astapat. 3. ~12 ~10 ~18 9. Monokrom/I78-Q10. Tanım: Bezeme boyunun altında ve omuzuz üzerine içi zikzak taramalı bir bant ve zikzakların üzerine üçlü dayire motifleri. Kaynakça: Kushnareva, 1997, fig. 41/10, s : 1. OTÇ 2 2. Ermenistan, Garni Monokrom/L50-K31-L10-D24. Tanım: Bezeme ağız kenarı taramalıdır, boyunda gurup halinde dikey çizgiler ve omuzda ise bantlar ve altında iki sıra içi eğimli taramalı baklava dilimi dizisi. Kaynakça: Özfırat, 2001, Lev. 14/7. 62: 1. OTÇ 2 2. Ermenistan, Garni Monokrom/K31-K30-D24. Tanım: Bezeme boyunda gurup halinde dikey çizgiler, omuzda ise yatay paralel bantlar ve altında içi eğimli taramalı baklava dilimi dizisi. Kaynakça: Özfırat, 2001, Lev. 14/9. 221

231 63: 1. OTÇ 2 2. Ermenistan, Arich, Mezar Monokrom/L10-L20. Tanım: Bezeme içi taramalı paralel bantlar. Kaynakça: Kushnareva, 1997, fig. 67/25, s : 1. OTÇ 2 2. Doğu Anadolu, Rahmi Koç Koleksiyonu, Env ~ Kırmızımsı kiremit 5. Kırmızımsı kiremit 6. Orta kum 7. Orta 8. Perdahlı 9. Monokrom/A50. Tanım: Çark yapımı. Bezeme siyah; omuzda iki bant arasında sınırlandırılmış konsentrik üçgen ve içi eğimli taramalı kelebek motifi dizisi. Kaynakça: Özfırat, 2001, Lev. 90/7. 65: 1. OTÇ 2 2. Doğu Anadolu, Van Müzesi, Env ~ Grimsi krem 5. Kırmızımsı kiremit 6. Orta kum 7. Orta 8. Perdahlı 9. Monokrom/B22. Tanım: Çark yapımı. Astarın fırçayla sürülmesi nedeniyle kreme değin renk değişiklik var. Bezeme siyah; omuzda içi iki ucu bitişik dalga motifle taramalı sarkan üçgen motifler. Kaynakça: Özfırat, 2001, Lev. 105/8. 66: 1. OTÇ 2 2. Doğu Anadolu, Diyarbakır Müzesi, Env ~ Açık pembe 5. Açık kiremit 6. Orta kum 7. Orta 8. Perdahlı 9. Monokrom/B22. Tanım: Çark yapımı. Astarın fırçayla sürülmesi nedeniyle kreme değin renk değişiklik var. Bezeme siyah; omuzda içi iki ucu bitişik dalga motifle taramalı sarkan üçgen motifler. Kaynakça: Özfırat, 2001, Lev. 105/11. 67: 1. OTÇ 2 2. Ermenistan, Lçaşen, Kurgan Monokrom/K30-D24. Tanım: Bezeme omuzda dört bant ve altında iki sıra içi eğimli taramalı baklava dizisi motifi. Kaynakça: Özfırat, 2001, Lev. 8/2. 68: 1. OTÇ 2 2. Nahçıvan, II. Kültepe, II. Tabaka. 3. ~ Monokrom/L10-D24. Tanım: Bezeme boyunda üç paralel dalga motifi, omuzda içi eğimli taramalı baklava dizisi motifi ve altında ise dalgalı bantlar motifi. Kaynakça: Belli ve Bahşaliyev, 2001, Lev. 15/1, s : 1. OTÇ 2 2. Nahçıvan, II. Kültepe. 3. ~ Monokrom/L10-L20. Tanım: Bezeme boyunun alt kısmında paralel dalga motifleri ve omuzda ise paralel dalga motifleri. Kaynakça: Belli ve Bahşaliyev, 2001, Lev. 5/1, s : 1. OTÇ 2 2. Ermenistan, Tsitsernaka-Berd. 3. ~4 ~2 ~6 9. Monokrom/G51. Tanım: Bezeme omuzda içi kafes taramalı dikdörtgen ve kelebek dizisi motifi. Motiflerden sarkan spiral motifler var. Kaynakça: Kushnareva, 1997, fig. 54/4, s : 1. OTÇ 2 2. Ermenistan, Tsaghkalanj, Mezar ~10 ~7 ~13 9. Monokrom/G51- I10. Tanım: Bezeme omuzda yatay kafes taramalı dikdörtgen ve içi boyalı kelebek motifi, altında ise bir zikzak bant. Kaynakça: Smith ve Badalyan ve Avetisyan, 2009, fig. 21/G, s : 1. OTÇ 2 2. Nahçıvan, Qurddağ. 3. ~ Monokrom/K30. Tanım: Bezeme boyunun altında bir bant. Kaynakça: Baxşəliyev ve Noruzov, 2010, fig. 16/3, s : 1. OTÇ 2 2. Nahçıvan, Kükü Kurganları. 3. ~20 ~17 ~38 9. B81. Tanım: Bezeme omuzda baklava dilimi dizisi motifi, altında ise içi taramalı bantla çizilmiş sarkan üçgen motifleri. Üçgenlerin ucunda içi taramalı baklava dilimi motifi var ve ortasında bir çizgi. Üçgenlere paralel bir bant çizilmiştir ve motiflerin ortasında küçük sarkan üçgeni anımsatan motifler vardır. Kaynakça: Baxşəliyev, 2008, fig. 98/1, s

232 74: 1. OTÇ 2 2. Ermenistan, Verin-Naver, Mezar ~10 ~8 ~16 9. Monokrom/B14. Tanım: Bezeme omuzda sarkan üçgen motifleri. Kaynakça: Kushnareva, 1997, fig. 54/16, s : 1. OTÇ 2 2. Doğu Anadolu, Van Müzesi ~ Kahvemsi kiremit 5. Koyu kiremit 6. Orta kum 7. Orta 8. Perdahlı 9. Monokrom/B24. Tanım: Çark yapımı. Siyah alacalı. Bezeme siyah; omuzda içi yatay dalga motifle taramalı sarkan üçgen motifler. Motiflerin ortasında içi dikey dalga motiflerle taramalı daha küçük sarkan üçgen motifi var. Kaynakça: Özfırat, 2001, Lev. 107/1. 76: 1. OTÇ 2 2. Doğu Anadolu, Van Müzesi, Env ~ Kırmızımsı kiremit 5. Kırmızımsı kiremit 6. Orta kum 7. Orta 8. Perdahlı 9. Monokrom/B22. Tanım: Çark yapımı. Bezeme siyah; omuzda içi dikey dalga motifiyle taramalı sarkan üçgen motifler. Kaynakça: Özfırat, 2001, Lev. 105/9. 77: 1. GTÇ 2. Kuzey Merkezi İran, Sagzabadtepe. 3. ~ Polikrom/N41-I23. Tanım: Bezeme kabın içinde ağız kenarından sarkan konsentrik girdlanimsi dizisi motifi. Kabın dışında ise ağız kenarı altında iki sırada paralel bantlar arasında sınırlandırılmış zikzak bant. Kaynakça: Azizi ve Niknami ve Moradi, 2000, fig. 2, s : 1. GTÇ 2. Kuzey Merkezi İran, Sagzabadtepe, 1961,A/II Açm. 3. ~ Turuncu 5. Devetüyü 6. İnce kum 7. İyi 9. Polikrom/I15. Tanım: Çark yapımı. Bezeme devetüyü üzerine siyah, ağız kenarında kiremit bir bant bulunur. İç yüzeyde ağız kenarı altındaki kiremit bant üzerine siyah bezemeler var. Kaynakça: Moghaddam, 1996, fig. 10/6. 79: 1. GTÇ 2. Nahçıvan, Kızılvank. 3. ~13 ~9 ~18 9. Polikrom/A62. (Res. 35) Tanım: Bezeme omuzda iki bant arasında sınırlandırılmış bir zikzak bant ve banttın üst ve altında içi kafes taramalı üçgen motifleri. Kaynakça: Belli ve Bahşaliyev, 2001, Lev. 21/6, s : 1. GTÇ 2. Doğu Anadolu, Gaziantep Müzesi, Env , Kiremit kırmızısı 5. krem 8. Perdahlı 9. Polikrom/H10-I13. Tanım: Çark yapımı. Bezeme krem üzerine kırmızı/koyu kahverengi; Bezeme omuzda ve karnın altında yer alan koyu kahve iki bant arasına uygulanmıştır. Dikey çizgilerle bölümlere ayrılan bezeme yüzeyi içi boş ve dolu eşkenar dörtgenler ve üçgenlerle doldurulmuştur. Kaynakça: Çilingiroğlu, 1990, fig. 10, s. 33. Özfırat, 2001, Lev. 62/5. 81: 1. GTÇ 2. Kuzeybatı İran, Kultepe, 1036 Açm. 3. ~ Devetüyü 6. Mineral 7. İyi 8. Perdahlı 9. Monokrom/D21. Tanım: Çark yapımı. Bezeme boyunun altında iki bant arasında sınırlanan içi kafes taramalı baklava dizisi. Kaynakça: Abedi, 2011, Lev. 13-4/1, s : 1. GTÇ 2. Nahçıvan, Env , Kahverengi/Devetüyü 9. Polikrom/D71. Tanım: Boyun ve bezeme altında kalan kısım kahverengi astarlıdır. Boynun Altındaki siyah bezeme bandına yapışık olan bezeme, sivri kenarlarından birbirine yapışık karelerden oluşur. Kahverengi kalın çizgilerle çizilen karelerin içinde, siyah boya ile çizilmiş olan karelerin içi yine siyah boya ile yapılmış, dikey dalgalı hatlarla süslenmiştir. Kaynakça: Çilingiroğlu, 1983, fig 32, s : 1. GTÇ 2. Doğu Anadolu, Van Müzesi, Env ~ Kahverengi 5. Kırmızımsı kiremit/krem 6. Orta kum 7. Orta 8. Perdahlı 9. Polikrom/A

233 Tanım: Çark yapımı. Bezeme siyah; omuzda iki bant arasında sınırlandırılmış içi eğimli çizgilerle taramalı üçgen motifleri ve motiflerin ortasında bir sarkan üçgen motifi var. Kaynakça: Özfırat, 2001, Lev. 99/4. 84: 1. GTÇ 2. Doğu Anadolu, Diyarbakır Müzesi, Env ~ pembemsi kiremit 5. pembemsi kiremit 6. Orta kum 7. Orta 8. Perdahlı 9. Monokrom/I10-A73. Tanım: Çark yapımı. Bezeme siyah; omuzda iki bant arasında sınırlandırılmış bir zikzak motifi ve altında iki bant arasında sınırlandırılmış içi eğimli çizgilerle taramalı birbirine ters üçgen dizisi motifi. Kaynakça: Özfırat, 2001, Lev. 105/3. 85: 1. GTÇ 2. Doğu Anadolu, Malatya Müzesi, Env ~10 18,5 4. Kırmızımsı Kiremit 5. Kırmızımsı Kiremit/Krem 6. Orta kum 7. Orta 8. Perdahlı 9. Polikrom/A13. Tanım: Çark yapımı. Yüzey pişme nedeniyle siyah alacalı. Bezeme krem üzerine siyah ve kiremit; omuzda ve iki çift bant arasında sınırlandırılmış içi kafes taramalı üçgen dizisi motifi. Kaynakça: Özfırat, 2001, Lev. 96/7. 86: 1. GTÇ 2. Doğu Anadolu, Van Müzesi, Env Kırmızımsı kiremit 5. Kırmızımsı kiremit/beyazımsı krem 6. İnce kum 7. İyi 8. Perdahlı 9. Polikrom/K30- A12-J12. (Res. 36) Tanım: Çark yapımı. Bezeme beyazımsı krem üzerine siyah ve kiremit; ağız kenarı altında bşr bant, boyunda içi kafes taramalı üçgen dizisi, omuzda şevron dizisi, altında içi kafes taramalı kare dizisi ve altında ise içi kafes taramalı üçgen dizisi motifi. Kaynakça: Özfırat, 2001, Lev. 106/5. 87: 1. GTÇ 2. Doğu Anadolu, Van Müzesi, Env ,5 ~ Kahverengi 5. Kırmızımsı kiremit/krem 6. Orta kum 7. Orta 8. Perdahlı 9. Polikrom/B30. Tanım: Çark yapımı. Bezeme krem üzerine siyah ve kiremit; omuzda içi yatay dalga motiflerle taramalı sarkan üçgen motifler. Kaynakça: Özfırat, 2001, Lev. 106/6. 88: 1. GTÇ 2. Kuzey Merkezi İran, Sagzabadtepe. 3. ~ Polikrom/B18-A80-I15. Tanım: Bezeme kabın içinde ağız kenarı altında içi eğimli taramalı sarkan üçgen motifi, kabın dışında ise ağız kenarı altında iki bant arasında sınırlandırılmış iki sırada üçgen ve sarkan üçgen dizisi motifi, omuzda ise paralel bantlar ve geometrik motifler. Kaynakça: Azizi ve Niknami ve Moradi, 2000, fig. 2, s : 1. GTÇ 2. Nahçıvan, Kızılvank. 3. ~9 ~7 ~12 9. Polikrom/I10-A12. Tanım: Bezeme boyunda iki bant arasında sınırlandırılmış bir zikzak bant motifi ve omuzda ise iki bant arasında sınırlandırılmış içi kafes taramalı üçgen dizisi motifi. Kaynakça: Belli ve Bahşaliyev, 2001, Lev.30/3, s : 1. GTÇ 2. Nahçıvan, Şahtahtı ~ Monokrom/D22. Tanım: Bezeme omuzda iki bant arasında sınırlandırılmış ve kadr içinde içi kafes taramalı baklava dilimi dizisi motifi. Kaynakça: Belli ve Bahşaliyev, 2001, Lev. 21/5, s. 106; Özfırat, 2001, Lev. 21/13. 91: 1. GTÇ 2. Doğu Anadolu, Van Müzesi, Env Açık kiremit 5. Koyu kiremit 6. Orta kum 7. Orta 9. Polikrom/B32-Z71. (Res. 38) Tanım: Çark yapımı. Pişme nedeniyle siyah alacalı. Bezeme Koyu kırmızı zemin üzerine siyah ve beyaz; Boynun hemen altında aşağıya sarkan içi taramalı üçgenler. İki üçgen arasında beyaz boya ile yapılmış başı yukarıda bir yılan motifi. Kaynakça: Çilingiroğlu, 1988, fig. 13, s. 14; Özfırat, 2001, Lev. 96/1. 92: 1. GTÇ 2. Nahçıvan, Halı keşan. 3. ~6 ~9 ~22 9. A12. Tanım: Bezeme içi kafes taramalı üçgen motifleri. 224

234 Kaynakça: Baxşəliyev, 2008, fig. 54/3, s : 1. GTÇ 2. Nahçıvan, Nahçıvan Nekropolü. 3. ~7 ~6 ~12 9. A22. (Res. 37) Tanım: Bezeme omuzda iki bant arasında sınırlandırılmış içi kafes taramalı üçgen dizisi motifi. Üçgenlere paralel bir içi boyalı bant var ve dizini bozan içi boyalı bir çarpı motifi var. Kaynakça: Belli ve Bahşaliyev, 2001, Lev. 31/3 s : 1. GTÇ 2. Doğu Anadolu, Van Müzesi, Env ~ Açık kiremit 5. Kırmızımsı kiremit/krem 6. Orta kum 7. Orta 8. Perdahlı 9. Polikrom/A21. Tanım: Çark yapımı. Bezeme siyah ve açık kiremit. Kafesli ve baklavalı üçgen motifleri üçer tane yan yana yapılmıştır. Kaynakça: Özfırat, 2001, Lev. 96/2. 95: 1. GTÇ 2. Doğu Anadolu, Van Müzesi, Env ,5 ~ Kahverengi 5. Kırmızımsı kiremit/krem 6. Orta kum 7. İyi 8. Perdahlı 9. Polikrom/B33. Tanım: Çark yapımı. Bezeme krem üzerine siyah ve kiremit; omuzda içi yatay dalga motiflerle taramalı sarkan üçgen motifler ve motiflere paralel bir bant. Kaynakça: Özfırat, 2001, Lev. 106/4. 96: 1. GTÇ 2. Nahçıvan, Yaycı. 3. ~6 ~8 ~18 9. Monokrom/H70-L10-Z10-Z55-Z56-Z61. (Res. 39) Tanım: Bezeme boyunda içi dikey dalga çizgilerle taramalı dikey dikdörtgen ve üst üste altı daire motifi dizisi, altında bir dalgalı bant; omuzda ise bir dalgalı bant ve altında sağa doğru ilerleyen iki sırada içi taramalı hayvan figürü; üst sırada kuş ve alt sırada keçi, ibeks ve olasılıkla iki yırtıcı hayvan. Kaynakça: Belli ve Bahşaliyev, 2001, Lev. 18/4, s. 103, fig41. 97: 1. GTÇ 2. Doğu Anadolu, Van Müzesi, Env ~ Kahvemsi kiremit 5. Kırmızımsı kiremit 6. Orta kum 7. Orta 8. Perdahlı 9. Polikrom/A17. Tanım: Çark yapımı. Bezeme siyah ve kiremit; boyunda iki bant arasında sınırlandırılmış dikey dalga motifleri; altında ise iki bant arasında sınırlandırılmış kafes taramalı üçgen dizisi. Üçgenlerin arası kafes taramalar, şevron motifler ile doldurulmuş. Kaynakça: Özfırat, 2001, Lev. 106/2. 98: 1. GTÇ 2. Kuzeybatı İran, Hasanlutepe, XV Açm. 9. Monokrom/A13. Tanım: Bezeme omuzda iki bant arasında sınırlandırılmış içi kafes taramalı üçgen motifleri. Motiflere paralel bir bant var. Kaynakça: Rubinson, 2004, fig. 3, s ÇÖ. Bb. IV. (Lev. 32) 1: 1. OTÇ 2 2. Kuzey Merkezi İran, Sagzabadtepe. 3. ~ Monokrom/I14. Tanım: Bezeme boyunda üçlü çizgi gurupları arasında sınırlandırılmış konsentrik sarkan üçgen motifleri. Kaynakça: Azizi ve Niknami ve Moradi, 2000, fig. 1, s : 1. OTÇ 2 2. Kuzeybatı İran, Haftvantepe, Y2/4 (2) Açm. 3. ~ Pembe/Kahverengi 5. Kırmızı 6. Kaba kum 9. Monokrom/B20. Tanım: Bezeme boyunun altından sarkan ve friz halinde bulunan uzun üçgenlerden oluşmaktadır. Üçgenlerin içi yatay dalgalı çizgilerle doldurulmuştur. Kaynakça: Edwards, 1983, Lev. 112/8 s : 1. OTÇ 2 2. Kuzeybatı İran, Haftvantepe, TTl/5b(71) Açm. 3. ~ Kırmızı 8. Perdahlı 9. Monokrom/B20. Tanım: Bezeme boyundan sarkan ve friz halinde bulunan uzun üçgenlerden oluşmaktadır. Üçgenlerin içi yatay dalgalı çizgilerle doldurulmuştur. Kaynakça: Edwards, 1983, Lev. 113/6 s : 1. OTÇ 2 2. Ermenistan, Sisian I, Mezar ~12 ~10 ~22 9. Monokrom/L20-I

235 Tanım: Bezeme boyun üzerine paralel dalga motifleri, boyun altında paralel çizgi motifleri, omuzda ise gurup halinde paralel sarkan çizgiler ve sarkan dalga motifleri. Kaynakça: Smith ve Badalyan ve Avetisyan, 2009, fig. 18/G, s : 1. OTÇ 2 2. Nahçıvan, Şortepe ~ Monokrom/I74. Tanım: Bezeme boyunun alt kısmında bir bant ve altında ise içi zikzak taramalı iki paralel zikzak bant. Alttaki zikzakların ucunda damla motifi var. Kaynakça: Özfırat, 2001, Lev. 19/4. 6: 1. OTÇ 2 2. Doğu Anadolu, Elmakaya. 3. ~ Monokrom/K20-K31-K33-L20. Tanım: Bezeme ağız kenarı iç kısmında taramalar vardır; boyunda gurup halinde dikey çizgiler, boyun ve omuzun birleştiği yer de paralel dalgalı bantlar, omuzda ise gurup halinde paralel dalgalı bantlar. Kaynakça: Özfırat, 2008, fig. 10/2, s : 1. OTÇ 2 2. Kuzeybatı İran, Haftvantepe, TT1/5(71) Açm. 3. ~ Kahverengi 5. Kırmızı 9. Monokrom/B20. Tanım: Bezeme ağız kenarı altında düz ve dalgalı hatlar ve onun altından sarkan ve friz halinde bulunan uzun üçgenlerden oluşmaktadır. Üçgenlerin içi yatay dalgalı çizgilerle doldurulmuştur. Üçgenlere paralel olarak bir başka çizgi çizilmiştir. Kaynakça: Edwards, 1983, Lev. 113/2 s : 1. OTÇ 2 2. Ermenistan, Voskevaz. 3. ~13 ~6 ~13 9. Monokrom/L10-B54. Tanım: Bezeme boyunda gurup halinde dikey dalga motifleri, omuzda ise içi taramalı sarkan üçgen motfleri. Motiflerin ucunda damla motifi ve içinde bir dikey dalga motifi ve iki dayire motifi. Kaynakça: Kushnareva, 1997, fig. 43/28, s : 1. GTÇ 2. Kuzeybatı İran, Haftvantepe, TTl/5b(71) Açm. 3. ~ Polikrom/K30- L10-B20. Tanım: Bezeme boyunda iki bant arasında sınırlandırılmış bir dalgalı bant ve aşağı banttan sarkan içi yatay dalga motifleriyle taramalı üçgen motifleri. Kaynakça: Edwards, 1983, Lev. 114/1 s : 1. OTÇ 2 2. Doğu Anadolu, Ahlat Müzesi, Env ~ Kahverengi 5. Kırmızımsı kiremit 6. Orta kum 7. Orta 8. Perdahlı 9. Monokrom/I76. Tanım: Çark yapımı. Bezeme siyah; omuzda içi zikzak taramalı bantlardan çizilen üst üste beş zikzak bant. Kaynakça: Özfırat, 2001, Lev. 105/10. 11: 1. OTÇ 2 2. Ermenistan, Sisian I, Mezar ~13 ~9 ~22 9. Monokrom/L20-I20. Tanım: Bezeme boyun üzerine paralel dalga motifleri, boyun altında paralel zikzak motifleri, omuzda ise iki gurup halinde paralel zikzak motifler. Omuzda swastica motifi var. Kaynakça: Smith ve Badalyan ve Avetisyan, 2009, fig. 18/F, s : 1. OTÇ 2 2. Doğu Anadolu, Kars Müzesi, Env ,5 ~ Kahverengi 5. Kırmızımsı kiremit 6. Orta kum 7. Orta 8. Perdahlı 9. Monokrom/L10-B38-R43. Tanım: Çark yapımı. Yüzey pişme nedeniyle siyah alacalı. Bezeme siyah; boyunda bir dalgalı bant, boyun ve omuzun bitişiği yerde paralel dalgalı bantlar, omuzda ise içi eğimli dalga taramalı sarkan üçgen dizisi motifi. Motife paralel içi dalga taramalı banttan çizilmiş bir zikzak bant. İçi dalga taramalı baklava dilimi motifi tektir. Kaynakça: Özfırat, 2001, Lev. 93/3. 13: 1. OTÇ 2 2. Ermenistan, Tazekand Nekropolü, Kurgan ~ Monokrom/K31-L10-D70. Tanım: Bezeme boyun üzerine gurup halinde dikey çizgiler, omuzda iki dalgalı bant, altında içi kafes taramalı baklava dizisi ve altında içi zikzak taramalı iki zikzak bant; baklavaların ve zikzakların ucunda damla motifi var. Kaynakça: Özfırat, 2001, Lev. 10/8. 226

236 14: 1. OTÇ 2 2. Kuzeybatı İran, Larican Kurganları, Kurgan 11, Env. Kh.C.La , Devetüyü 6. Mineral 7. İyi 9. Monokrom/K50-D21. (Res. 40) Tanım: Çark yapımı. Bezeme kahverengi; Ağız kenarı ve altı dışında, tüm boyunu kaplayan pul motifi ve onun altında iki bant arasında taramalı baklava dilimlerinden oluşmaktadır. Kaynakça: Hojabri Nobari, 2009, fig 11/1. 15: 1. GTÇ 2. Kuzey Merkezi İran, Sagzabadtepe. 9. Polikrom/K31-A81-R27-R33-D44. Tanım: Bezeme kabın tüm yüzeyini kapsamaktadır; boyunda paralel bantlar, omuzda ise sırayla içi yatay dalga taramalı sarkan üçgen dizisi motifi ve altında içi yatay dalga taramalı üçgen dizisi motifi; üçgenlerin ucu birbirine bitişiktir. Altında ise bir şeritte kadr içinde güneş motifi, içi kafes taramalı üçgen motifi, testere motifi, altında ise içi satranç taramalı kadr içinde baklava dilimi dizisi motifi. Satrançların koyu kısmı kafes taramalıdır. Kaynakça: Talai, 2007, fig. 4. s : 1. GTÇ 2. Doğu Anadolu, Env ,2 5. Kahverengi/Devetüyü 9. Polikrom/I13-B17-A72. Tanım: Bezeme devetüyü üzerine siyah/kahverengi. Boyunun hemen altındaki iki bezeme bandı içindeki zikzak motifleri ile başlar. İkinci bezeme bandı içinde tepeleri aşağıda, üç siyah, üç kahverengi üçgen grupları vardır. Üçüncü bezeme grubunu ise yine iki bezeme bandı arasında yer alan iç içe kahve ve siyah renkli üçgenler oluşturur. Kabin karın ve ağız kenarının altında kalan bölümleri kahverengi astarlıdır ve bezemesiz bırakılmıştır. Kaynakça: Çilingiroğlu, 1983, fig : 1. GTÇ 2. Kuzeybatı İran, Haftvantepe, ZX/6(73)Açm. 3. ~ Turuncu/Kahverengi 5. Devetüyü 6. İnce kum 9. Polikrom/K30-F21. Tanım: Bezeme boyunun altında bir bant, omuzda ise iki bant arasında sınırlandırılmış bir kanatı boyalı diğeri boyasız kelebek motifleri. Kaynakça: Edwards, 1983, Lev. 115/2 s : 1. GTÇ 2. Kuzeybatı İran, Haftvantepe, TTl/5b(71)Açm. 3. ~ Kırmızı 9. Polikrom/K30-B11. Tanım: Bezeme ağızkenarı üzerine bir bant, omuz üzerine iki farklı renkte bant, altında ise iki bant arasında sınırlandırılmış içi eğimli taramalı üçgen dizisi; üçgen motiflerinin arasında sarkan lüçük boyalı üçgen motifleri var. Kaynakça: Edwards, 1983, Lev.114/5 s ÇÖ. Bb. V. (Lev. 33) 1: 1. OTÇ 2 2. Nahçıvan, Yayci. 3. ~14 ~5 ~24 5. Kiremit 9. Monokrom/K31-L10-I43. (Res. 41) Tanım: Bezeme boyunda gurup halinde dikey paralel çizgiler, boyun ve omuzun birleştiği noktada paralel dalgalı bantlar, omuzda ise iki sıradan oluşan paralel dalgalı bantlar ve altında paralel çizgilerle çizilmiş sarkan üçgen motifleri. Alttaki sarkan üçgen motiflerinden sarkan paralel çizgilerle çizilmiş italik L biçiminde motif. Kaynakça: Kuliev, 2012, fig. 2, s : 1. OTÇ 2 2. Ermenistan, Lori-Berd, Mezar ~17 ~15 ~37 9. Monokrom/K31. Tanım: Bezeme ağız kenarı ve omuzda bir bant. Kaynakça: Smith ve Badalyan ve Avetisyan, 2009, fig. 12/H, s : 1. OTÇ 2 2. Kuzey Merkezi İran, Sagzabadtepe. 9. Polikrom/I15-A82-G70. Tanım: Bezeme boyun ve omuzun birleştiği kısmında iki bant arasında sınırlandırılmış bir zikzak bant, omuzda ise iki bant arasında sınırlandırılmış kadr içinde kelebek motifleri ve altında ise içi boş L biçimi motifi. Kaynakça: Piller, 2004, fig. 4. s

237 4: 1. OTÇ 2 2. Nahçıvan, Nehecir ~6-9. Monokrom/L10-B45-Z34. Tanım: Bezeme boyunda gurup halinde paralel dikey dalgalı çizgiler, içi dalgalı çizgiyle taramalı banttan oluşan konsentrik sarkan üçgen motifleri. Üçgenlerin ucunda damla motifi var. Ayrıca iki üçgen arasında bir insan ve bir keçi figürü var; insanın elinde ise keçiye bağlı bir ip görülmektedir. Kaynakça: Belli ve Bahşaliyev, 2001, Lev. 16/6, s : 1. OTÇ 2 2. Ermenistan, Avan Otoyolu. 3. ~9 ~7 ~19 9. Monokrom/I74-R34. Tanım: Bezeme omuzda paralel içi zikzak taramalı iki zikzak bant. Yukarıda ve aşağıda ise swastica motifleri. Kaynakça: Kushnareva, 1997, fig. 43/23, s : 1. OTÇ 2 2. Nahçıvan, Yayci. 3. ~11 ~6 ~20 5. Kahvemsi kiremit 9. Monokrom/K31- L10-L20. (Res. 42) Tanım: Bezeme boyunda gurup halinde dikey paralel çizgiler, boyun ve omuzun birleştiği noktada paralel dalgalı bantlar, omuzda ise paralel dalgalı bantlar ve altında gurup halinde paralel çizgilerden oluşan iki sırada büyük dalgalı bantlar. Kaynakça: Kuliev, 2012, fig. 4, s : 1. OTÇ 2 2. Ermenistan, Lori-Berd, Mezar Monokrom/H70-B20. Tanım: Bezeme ağız kenarı üzeri taramalı; boyunda kadr içinde içi üçlü dalga motifleri dalga motifleriyle taramalı ve onun altında içi zikzak taramalı bir bant. Gövdede ise kadr içinde içi yatay dalga motifleriyle taramalı altında ise içi zikzak taramalı bir bant ve altında ondan sarkan içi yatay dalga motifleriyle taramalı üçgenler. Üçgenlerin ucunda bir daire çizilmiştir. Kaynakça: Kushnareva, 1997, fig. 40/1, s : 1. OTÇ 2 2. Gürcistan, Trialeti Kurganları, I. Kurgan. 9. Monokrom/H70-I13-B39. Tanım: Bezeme boyun üzerine dörtlü dikey dalga motifleri; boyunun altında ise iki içi zikzak taramalı bant ve ortalarında dikey dalga ve spiral motifleri ve banttan sarkan içi eğimli dalga motifleriyle taramalı üçgenler; üçgenlerin ucunda bir damla çizilmiştir ve üçgenlere paralel içi zikzak taramalı iki bant çizilmiştir. Kaynakça: Kushnareva, 1997, fig. 37/28, s : 1. OTÇ 2 2. Doğu Anadolu, Env ,4 ~14,5 33,5 4. Kahverengi 5. Devetüyü 9. Polikrom/D20-B37. Tanım: Bezeme Devetüyü üzerine siyah/kahverengi; Boynun gövde ile birleştiği yerdeki iki bant arasında, içleri doldurulmuş baklava dilimi dizisi, altında ise içleri kahverengi ile kafes taranmış sarkan üçgen motifler. Üçgenlerin etrafında kahverengi boya ile yapılmış ve üçgenlerin konturlarını takip eden kalın çizgiler vardır. Kaynakça: Çilingiroğlu, 1983, fig. 8, s : 1. OTÇ 2 2. Ermenistan, Sisian. 3. ~12 ~8 ~32 9. Monokrom/I74-Q10. Tanım: Bezeme boyunun altında içi zikzak taramalı sarkan üçgenler. Üçgenlerin arasında yukarıya doğru içi zikzak taramalı bantlar çizilmiş ve üçgenlere paralel içi zikzak taramalı zikzak bir bant; zikzakların arasında bir daire çizilmiştir. Kaynakça: Kushnareva, 1997, fig. 41/1, s : 1. OTÇ 2 2. Gürcistan, Trialeti Kurganları, I. Kurgan. 9. Monokrom/H70-B29. Tanım: Bezeme boyun üzerine dörtlü dikey dalga motifleri; boyunun altında içi eğimli dalga motifleriyle taramalı sarkan üçgenler ve bir içi zikzak taramalı bant. Kaynakça: Kushnareva, 1997, fig. 37/19, s : 1. OTÇ 2 2. Gürcistan, Trialeti Kurganları, I. Kurgan. 9. Monokrom/H70-I13-B38. Tanım: Bezeme boyun üzerine dörtlü dikey dalga motifleri; boyunun altında ise iki içi zikzak taramalı bant ve ondan sarkan içi eğimli dalga motifleriyle taramalı üçgenler; üçgenlerin ucunda bir damla çizilmiştir ve üçgenlere paralel içi zikzak taramalı bir bant çizilmiştir. Kaynakça: Kushnareva, 1997, fig. 37/22, s

238 13: 1. OTÇ 2 2. Ermenistan, Sisian I, Mezar ~12 ~8 ~19 9. Monokrom/L20-I50. Tanım: Bezeme boyun üzerine paralel dalga motifleri, boyun altında paralel çizgi motifleri, omuzda ise gurup halinde paralel sarkan çizgiler ve sarkan dalga motifleri ve yatay zikzak motifleri. Kaynakça: Smith ve Badalyan ve Avetisyan, 2009, fig. 18/I, s : 1. OTÇ 2 2. Nahçıvan, Şortepe. 3. ~12 ~9 ~19 9. Monokrom/K31-G80-B38. Tanım: Bezeme boyunda gurup halinde paralel dikey çizgiler, omuzda ise üst sırada iki bant arasında sınırlandırılmış gurup halinde dikey çizgiler ve çizgilerin arasında eğimli çizgi, altındaki sırada içi eğimli dalgalı çizgilerle taramalı sarkan üçgen motifleri ve altında bir zikzak bant. Kaynakça: Belli ve Bahşaliyev, 2001, Lev. 16/2, s : 1. OTÇ 2 2. Nahçıvan, Şortepe ~ Monokrom/I12-B38. Tanım: Bezeme boyunda alt kısmında bir bant, omuzda ise üst sırada bir zikzak bant ve altındaki sırada içi dikey dalgalı çizgilerle taramalı sarkan üçgen motifleri ve altında bir zikzak bant. Kaynakça: Belli ve Bahşaliyev, 2001, Lev. 16/4, s : 1. OTÇ 2 2. Nahçıvan, Şortepe. 3. ~13 ~14 ~29 9. Monokrom/K30-D24. Tanım: Bezeme boyun üzerine dikey dalga motifiyle doldurulmuş dikey dikdörtgen ve boyunun altında bir dalgalı çizgi. Bu çizgiden aşağıya sarkan ve içi karşılıklı eğimli dalga motifleriyle doldurulmuş ve ucunda bir damla motifi bulunan uzun üçgenler. Üçgenlerin arasında bir içi boş halka motifi ve nu motif üzerine beş daire çizilmiştir. Kaynakça: Belli ve Bahşaliyev, 2001, Lev. 17/4, s : 1. OTÇ 2 2. Kuzeybatı İran, Haftvantepe, Y2/4(73)Açm. 3. ~ Turuncu 5. Kırmızı 6. İnce kum 9. Monokrom/K30-B26. Tanım: Bezeme boyunun altında iki bant ve alttaki banttan sarkan içi yatay dalga motiflerle taramalı üçgen motifleri; motiflere paralel bir çizgi çizilmiş ve üçgen motiflerinin ortasında iki dikey dalga motifi var. Kaynakça: Edwards, 1983, Lev. 115/8 s : 1. OTÇ 2 2. Doğu Anadolu, Kars-Paşaçayırı Mah. Kars Müzesi, Env ,5 ~ Kahverengi 5. Kırmızımsı kiremit 6. Orta kum 7. Orta 8. Perdahlı 9. Monokrom/K22-L10-Q30-B39. Tanım: Çark yapımı. Yüzey pişme nedeniyle siyah alacalı. Bezeme siyah; ağız kenarı merdiven taramalıdır, boyunda paralel dalgalı bantlar, omuzda içi dalga taramalı daire dizisi, altında içi yatay dalga taramalı sarkan üçgen dizisi motifi. Sarkan üçgenlere paralel iki içi dalga taramalı zikzak bant var. Zikzakların ucunda damla motifi vardır. Kaynakça: Özfırat, 2001, Lev. 93/2. 19: 1. OTÇ 2 2. Ermenistan, Vanadzor, Büyük Kurgan. 3. ~14 ~10 ~30 9. Monokrom/K30- G61-B29. Tanım: Bezeme omuzda iki bant arasında sınırlandırılmış kare dizisi biçiminde çizilmiş bant, altında ise içi taramalı sarkan üçgen dizisi motifi. Kaynakça: Smith ve Badalyan ve Avetisyan, 2009, fig. 15/B, s : 1. OTÇ 2 2. Ermenistan, Lori-Berd, Mezar ~13 ~15 ~35 9. Monokrom/B39-Z10. Tanım: Bezeme boyunda içi taramalı bir bant, altında ise içi yatay dalga motiflerle taramalı dikdörtgen motifi ve içi taramalı kuş figürü dizisi, altında ise içi dikey dalga motifleriyle taramalı sarkan üçgen motifleri ve ona paralel içi taramalı iki bant. Kaynakça: Smith ve Badalyan ve Avetisyan, 2009, fig. 15/I, s : 1. OTÇ 2 2. Ermenistan, Garni ~ Monokrom/L10-K31-B32-Z10. Tanım: Bezeme omuzda dalgalı bantlar, altında gurup halinde dikey çizgiler, altında içi yatay dalga motifleriyle taramalı sarkan üçgen motifleri, altında içi zikzak taramalı bir zikzak bant. Zikzakların ucunda damla motifi var ve ortalarında bir kuş figürü var. Kaynakça: Edwards, 1983, Lev. 113/1, s

239 22: 1. OTÇ 2 2. Nahçıvan, Yaycı. 3. ~8 ~4 ~15 5. Kırmızımsı kiremit 9. Monokrom/K31- L10-L20. (Res. 43) Tanım: Bezeme boyunda gurup halinde dikey paralel çizgiler, boyun ve omuzun birleştiği noktada paralel dalgalı bantlar, omuzda ise paralel dalgalı bantlar ve altında gurup halinde paralel çizgilerden oluşan iki sırada büyük dalgalı bantlar. Kaynakça: Kuliev, 2012, fig.3, s : 1. OTÇ 2 2. Ermenistan, Amasiya. 3. ~12 ~9 ~30 9. Monokrom/B39. Tanım: Bezeme boyunun altından sarkan içi taramalı üçgenler ve altında içi zikzak taramalı iki paralel zikzak bant. Zikzakların ucunda sarkan damla motifi. Kaynakça: Kushnareva, 1997, fig. 42/4, s : 1. OTÇ 2 2. Ermenistan, Kirovakan, Kurgan Monokrom/K40-B52. Tanım: Bezeme ağızkenarı taramalıdır, boyunda içi dalga taramalı dikey bant ve daire dizisi motifi, omuzda içi dalga taramalı sarkan üçgen dizisi motifi. Üçgenlere paralel içi dalga taramalı bir bant var; bantın ortasında sarka üçgan motifi. Bu üçgenlerin ucundaa damla motifi ve içinde konsentrik daire motifi var. Kaynakça: Özfırat, 2001, Lev. 6/1. 25: 1. OTÇ 2 2. Ermenistan, Sisian I, Mezar ~11 ~9 ~18 9. Monokrom/L20-K30. Tanım: Bezeme boyun üzerine paralel dalga motifleri, boyun altında kalın bir bant, omuzda ise üstüste bir bant ve bir dalga motifi. Kaynakça: Smith ve Badalyan ve Avetisyan, 2009, fig. 18/H, s : 1. OTÇ 2 2. Ermenistan, Karaşamb, Mezar ~17 ~15 ~33 9. Monokrom/L10-D20- I74. Tanım: Bezeme omuzda üç sıradan oluşan kareleri yatay dalga motifk-le taramalı ve daire motifle bezeli satranç tahtası motifi ve altında içi zikzak taramalı bir zikzak ban; zikzakların ucunda damla motifi var. Kaynakça: Smith ve Badalyan ve Avetisyan, 2009, fig. 15/E, s : 1. OTÇ 2 2. Ermenistan, Lçaşen, Mezar ~20 ~18 ~36 9. Monokrom/K30-D24. Tanım: Bezeme omuzda iki sıra içi eğimli taramalı baklava dizisi. Kaynakça: Kushnareva, 1997, fig. 66/2, s : 1. OTÇ 2 2. Ermenistan, Verin Naver, Mezar ~10 ~9 ~21 9. Monokrom/K30-D24. Tanım: Bezeme omuzda paralel çizgiler ve altında iki sıra içi eğimli taramalı baklava dizisi. Kaynakça: Smith ve Badalyan ve Avetisyan, 2009, fig. 22/P, s : 1. OTÇ 2 2. Ermenistan, Nor Bayazet (Kamo). 3. ~15 ~12 ~28 9. Monokrom/K31-D24. Tanım: Bezeme boyunda gurup halinde eğimli çizgiler, omuz ve gövdede paralel bantlar ve içi eğimli taramalı baklava dilimi dizisi. Kaynakça: Kushnareva, 1997, fig. 66/31, s : 1. OTÇ 2 2. Ermenistan, Verin-Naver, Kurgan ~ Monokrom/K30-D24. Tanım: Bezeme omuzda paralel bantlar, altında ise içi eğimli taramalı baklava dizisi motifi. Kaynakça: Özfırat, 2001, Lev. 9/8. 31: 1. OTÇ 2 2. Ermenistan, Elar. 3. ~12 ~8 ~30 9. Monokrom/D20-C10-I74. Tanım: Bezeme omuzda iki bant arasında sınırlandırılmış içi kafes taramalı baklava dizisi, altında iki bant arasında sınırlandırılmış kadr içinde dörtlü şevron motifleri ve altında ise içi zikzak taramalı zikzak bant. Kaynakça: Kushnareva, 1997, fig. 43/11, s : 1. OTÇ 2 2. Ermenistan, Mugni. 3. ~12 ~9 ~27 9. Monokrom/K31-N34. Tanım: Bezeme boyunun üzerine paralel gurup halinde çizgiler; boyunun altında ve omuz üzerine bantlar arasında sınırlandırılmış konsentrik dayireler. Kaynakça: Kushnareva, 1997, fig. 42/3, s : 1. OTÇ 2 2. Nahçıvan, Aznabürt. 3. ~11 ~9 ~29 9. Monokrom/L50-H70-B

240 Tanım: Bezeme ağız kenarı taramalıdır; boyunda ise dikey dalgalı bantlarla taramalı dikdörtgen motifi, omuzda ise iki dalgalı bant ve altında içi uca bitişik dalgalı bantlarla taramalı sarkan üçgen motifler; motiflerin ucunda damla motifi var. Kaynakça: Belli ve Bahşaliyev, 2001, Lev. 18/3, s : 1. OTÇ 2 2. Ermenistan, Amasiya. 3. ~12 ~9 ~29 9. Monokrom/H70-B32-Z22. Tanım: Bezeme boyunda dikey kalın çizgiler ve daire motifi; boyunun altında ve omuz üzerine bir banttan sarkan içi yatay dalga motifleriyle taramalı üçgen motifleri ve altında içi zikzak taramalı iki paralel zikzak bant. Alttaki zikzak banttan sarkan damla motifi ve arasında kuş figürü. Kaynakça: Kushnareva, 1997, fig. 42/2, s : 1. OTÇ 2 2. Doğu Anadolu, Yuvadamı Nekropolü, I. Yamaç Kahverengi 5. Kahverengi 6. Kaba kum 7. Orta 8. Perdahlı 9. H70. Tanım: Çark yapımı. pişme nedeniyle griye doğru renk değişimi var. Kaynakça: Özfırat, 2001, Lev. 41/2. 36: 1. OTÇ 2 2. Ermenistan, Akhlatyan. 9. Monokrom/Belirsiz. Tanım: Bezeme boyunda paralel çizgiler ve altında bir bant; boyunun altında ve omuzun üzerine paralel içi zikzak bant ve altında şevronlar ve bantlar. Kaynakça: Kushnareva, 1997, fig. 41/15, s : 1. OTÇ 2 2. Nahçıvan, Yayci. 3. ~10 ~4 ~13 5. Kahvemsi kiremit 9. Monokrom/G32. (Res. 44) Tanım: Bezeme omuzda iki bant arası içi eğimli taramalı üçgen. İçi eğimli taramalı kelebek, içi boş kelebek içi eğimli taramalı dikey ve yatay dikdörtgen motifleriyle doldurulmuştur. Kaynakça: Kuliev, 2012, fig. 1, s : 1. OTÇ 2 2. Ermenistan, Lçaşen, Kurgan VI ~ Monokrom/I13-R12. Tanım: Bezeme omuzda iki bant arasında sınırlandırılmış boyalı ve boyasız düz ve sarkan üçgen dizisi motifi, altında ise bir dalgalı bant ve ondan sarkan spiral motifler. Kaynakça: Özfırat, 2001, Lev. 8/6. Kushnareva, 1997, fig. 54/36, s : 1. OTÇ 2 2. Ermenistan, Tazekand, Kurgan ~ Monokrom/G52. Tanım: Bezeme omuzda iki bant arasında sınırlandırılmış ve üst üste üç sıradan oluşan içi kafes taramalı dikdörtgen ve içi boyalı kelebek motifi dizisi. Orta bandın sırasında iki kelebek motifi var ve alt banttaki kelebekler stilize biçimdedirler. Kaynakça: Özfırat, 2001, Lev. 10/7. 40: 1. OTÇ 2 2. Ermenistan, Verin-Naver, Kurgan ~ Monokrom/G44. Tanım: Bezeme omuzda iki bant arasında sınırlandırılmış içi kafes taramalı yatay dikdörtgen ve üst üste iki kelebek dizisi motifi. Altında ise sarkan küçük üçgen motifleri ve her üç üçgen motifinin birinin ucundan sarkan spiral motifi. Kaynakça: Özfırat, 2001, Lev. 9/5. 41: 1. OTÇ 2 2. Ermenistan, Metsamor. 3. ~ Monokrom/G44-R12. Tanım: Bezeme omuzda içi taramalı dikdörtgen kadrlar ve kelebek motifi. Motiflerden sarkan spiral motifler var. Kaynakça: Kushnareva, 1997, fig. 55/43, s : 1. OTÇ 2 2. Ermenistan, Sisian I, Mezar ~17 ~14 ~38 9. Monokrom/K20-H40- H14-D70. Tanım: Bezeme ağız kenarı taramalıdır, boyunda içi yatay dalga taramalı dikey dikdörtgen motifleri, omuzda satranç tahtası motifi ve altında baklava dilimi dizisi motifi, altında ise zikzak kalın bir bant. Zikzakların ucunda damla motifi var. Kaynakça: Smith ve Badalyan ve Avetisyan, 2009, fig. 18/P, s : 1. OTÇ 2 2. Ermenistan, Zurnabad. 3. ~16 ~8 ~35 9. Monokrom/L10-H40-B39-Z10. Tanım: Bezeme omuzda içi yatay taramalı dikdörtgen motifleri, altında ise içi eğimli dalga motifleriyle taramalı sarkan üçgen motifleri ve uçlarında damla motifi, altında 231

241 ise içi dalga motifiyle taramalı iki zikzak bant; alttaki bantın ucunda damla motifleri ve altında ise üstüste içi taramalı iki kuş figürü. Kaynakça: Kushnareva, 1997, fig. 42/17, s : 1. OTÇ 2 2. Ermenistan, Zolakar. 3. ~14 ~10 ~31 9. Monokrom/L20-I20-D24. Tanım: Bezeme boyunda paralel dalga motifleri ve omuzda dalga çizgili zikzak bantlar ve altında dalga motifleri ve altında sarkan içi eğimli taramalı baklava dizisi. Kaynakça: Kushnareva, 1997, fig. 66/18, s : 1. OTÇ 2 2. Ermenistan, Zolakar. 3. ~12 ~6 ~30 9. Monokrom/L20-D24-L10. Tanım: Bezeme boyunda dalga motifleri, omuzda dalga motifleri ve ondan sarkan içi eğimli taramalı baklava dizisi ve dalga motifleri. Kaynakça: Kushnareva, 1997, fig. 66/24, s : 1. OTÇ 2 2. Kuzeybatı İran, Larican Kurganları, Kurgan 11, Env. Kh.C.La ,2 6,5-4. Turuncu 5. Turuncu 6. Mineral 7. İyi 9. Monokrom/K30-N70. (Res. 45) Tanım: Çark yapımı. Bezeme kahverengi; boyun ve omuzun birleştiği noktada bir bant, omuzdaki ana bezeme kısmı parçaları yok ama altında sarkan yarım daire ve çizgiler var. Kaynakça:Hojabri Nobanr, 2009, fig. 11/2. 47: 1. OTÇ 2 2. Doğu Anadolu, Küçük Çatma, Kurgan ~ Monokrom/H40- H70. Tanım: Bezeme boyunda içi yatay dalga motifleriyle taramalı dikey dikdörtgen motifleri, omuzda ise içi yatay dalga motifleriyle taramalı dikey dikdörtgen ve gurup halinde dikey çizgiler dizisi motifi. Kaynakça: Özfırat, 2001, Lev. 34/3. 48: 1. OTÇ 2 2. Ermenistan, Elar Nekropolü ~ Monokrom/K20-L10-B38-Z72. Tanım: Bezeme boyun üzerine gurup halinde dikey çizgiler, omuzda paralel dalgalı bantlar ve içi yatay dalga bezemeli sarkan üçgen motifleri. Altında ise içi zikzak taramalı bir zikzak bant; üçgen ve zikzak motiflerinin ucunda damla motifi var ve zikzakların ortasında içi taramalı bir bezeme var. Kaynakça: Özfırat, 2001, Lev. 11/5. 49: 1. OTÇ 2 2. Kuzey Merkezi İran, Sagzabadtepe. 9. Monokrom/K30-B17-A14. Tanım: Bezeme ağızkenarı altında bir bant, altında sarkan üçgen motifleri. Üçgenlere paralel bir çizgi var. Omuzda ise içi kafes taramalı üçgen dizisi motifi. Kaynakça: Talai, 2007, fig. 4. s : 1. OTÇ 2 2. Doğu Anadolu, Hakkari, M1 Mezarı. 3. ~ Kırmızı/Kahverengi 9. Monokrom/B22. Tanım: Bezeme içi dalga motifleriyle taramalı sarkan üçgenler. Kaynakça: Özfırat, 2008, fig. 10/2. s : 1. OTÇ 2 2. Nahçıvan, Şahtahtı. 3. ~10 ~9 ~21 9. Monokrom/K31-Q20-B38. Tanım: Bezeme ağız kenarı taramalıdır; boyunda gurup halinde dikey dalga motifleri ve üst üste üç daire motifi dizisi, omuzda ise içi dikey dalga bantlarla taramalı sarkan üçgen motifleri. Üçgenlere paralel içi dalga motifiyle taramalı bir zikzak bant var ve zikzakların ucunda damla motifi var ve aralarında bir konsentrik daire motifi var. Kaynakça: Belli ve Bahşaliyev, 2001, Lev. 17/5, s : 1. OTÇ 2 2. Nahçıvan, Şortepe. 3. ~8 ~5 ~15 9. Monokrom/H70-Q10-L10-I74. Tanım: Bezeme ağız kenarı taramalıdır; boyunda ise paralel dalgalı bantlar ve daire motifleri, omuzda ise içi dalgalı çizgiyle taramalı banttan oluşan sarkan üçgen motifleri. Üçgenlerin içinde bir dalgalı dikey çizi ve iki kenarında daire motifleri var. Kaynakça: Belli ve Bahşaliyev, 2001, Lev. 17/2, s : 1. OTÇ 2 2. Ermenistan, Verin-Naver, Kurgan ~ Monokrom/G51. Tanım: Bezeme omuzda iki bant arasında sınırlandırılmış ve üst üste iki sıradan oluşan içi kafes taramalı dikdörtgen ve içi boyalı kelebek motifi dizisi. 232

242 Kaynakça: Özfırat, 2001, Lev. 9/7. 54: 1. OTÇ 2 2. Ermenistan, Verin Naver, Mezar ~12 ~12 ~26 9. Monokrom/K30- D24. Tanım: Bezeme omuzda paralel çizgiler ve altında içi eğimli taramalı baklava dizisi. Kaynakça: Smith ve Badalyan ve Avetisyan, 2009, fig. 22/W, s : 1. OTÇ 2 2. Doğu Anadolu, Van Müzesi Monokrom/H70-B38. Tanım: Bezeme boyunda gurup halinde paralel dikey dalgalı bantlar ve daire dizisi motifi, omuzda ise içi uca doğru bitişen dalgalı çizgilerle taramalı sarkan üçgen motifleri ve altında içi dalgalı çizgiyle taramalı banttan oluşan bir zikzak bant. Zikzakların ve üçgenlerin ucunda damla motifi var. Kaynakça: Özfırat, 2001, Lev. 19/5. 56: 1. OTÇ 2 2. Ermenistan. 3. ~15 ~14 ~35 9. Monokrom/B53. Tanım: Bezeme ağız kenarı taramalı, boyunun altından ve omuz üzerine sarkan üçgen motifleri ve üçgen motiflerin arasında baklava dilimi motifleri yer almış; motiflerin arasında bir nokta bezeme ve baklava dilimi motiflerinden bir damla motifi sarkmaktadır. Kaynakça: Kushnareva, 1997, fig. 41/6, s : 1. OTÇ 2 2. Ermenistan, Avan Otoyolu. 9. Monokrom/L10-B39. Tanım: Bezeme omuzda sarkan üçgen motifleri ve altında iki paralel zikzak bant. Kaynakça: Kushnareva, 1997, fig. 43/19, s : 1. OTÇ 2 2. Ermenistan, Avan Otoyolu. 3. ~8 ~7 ~18 9. Monokrom/B39. Tanım: Bezeme omuzda sarkan üçgen motifleri ve altında iki paralel zikzak bant. Alttaki bantın uçlarında damla motifi ve ortalarında üstüste iki nokta motifi var. Kaynakça: Kushnareva, 1997, fig. 43/24, s : 1. OTÇ 2 2. Ermenistan, Avan Otoyolu 9. Monokrom/I74. Tanım: Bezeme omuzda içi zikzak taramalı zikzak bant. Kaynakça: Kushnareva, 1997, fig. 43/22, s : 1. OTÇ 2 2. Ermenistan, Eçmiadzin. 3. ~7 ~12 ~30 9. Monokrom/H80-D70. Tanım: Bezeme boyunda iki paralel zikzak bant, zikzakların arasında dikey dalga motifleri var. Omuzda ise bir dalgalı bant ve altında iki sıra içi eğimli çizgilerle taramalı baklava dizisi motifi ve alında ise içi zikzak taramalı iki zikzak bant. Baklavaların ve zikzakların ucunda damla motifi var. Kaynakça: Özfırat, 2001, Lev. 15/5. 61: 1. OTÇ 2 2. Kuzeybatı İran, Haftvantepe, Y2/3/2(73) Açm. 3. ~ Devetüyü 5. Devetüyü 6. İnce kum 8. Perdahlı 9. Monokrom/B17. Tanım: Bezeme ağız kenarı boyalıdır, boyunda ise sarkan üçgen motifleri ve altında bir bant; omuzda ise bir kanatı boyalı diğeri boyasız kelebek motifi. Kaynakça: Edwards, 1983, Lev. 114/2 s : 1. OTÇ 2 2. Nahçıvan, Şahtahtı ~ Monokrom/B91. Tanım: Bezeme omuzda sarkan üçgen motifi dizisi. Üçgenlerin yarısı eğimli dalga motiflerle taramalıdır. Kaynakça: Belli ve Bahşaliyev, 2001, Lev. 16/3, s. 101; Özfırat, 2001, Lev. 21/3. 63: 1. OTÇ 2 2. Ermenistan, Tazekand, Kurgan ~ Monokrom/A23. Tanım: Bezeme omuzda iki bant arasında sınırlandırılmış içi kafes taramalı ve konsentrik üçgen dizisi motifi. Üçgenlerin arasında bir dikey dalgalı çizgi var. Kaynakça: Özfırat, 2001, Lev. 10/9. 64: 1. OTÇ 2 2. Nahçıvan, II. Kültepe. 9. Monokrom/L10-L20. Tanım: Bezeme omuzda gurup halinde üç sıra dalga motifler. Kaynakça: Belli ve Bahşaliyev, 2001, Lev. 3/1, s : 1. OTÇ 2 2. Ermenistan, Metsamor, Mezar Monokrom/I10. Tanım: Bezeme omuzda üç sıra zikzak bant. 233

243 Kaynakça: Özfırat, 2001, Lev. 17/2. 66: 1. OTÇ 2 2. Ermenistan, Sisian I, Tahrip olmuş mezar. 3. ~16 ~11 ~32 9. Monokrom/K31-L10-I40. Tanım: Bezeme boyun üzerine gurup halinde dikey çizgiler, altında paralel dalga motifleri, omuzda ise paralel dalga motifleri ve ondan sarkan gurup halinde dalga ve eğimli çizgiler. Kaynakça: Smith ve Badalyan ve Avetisyan, 2009, fig. 18/M, s : 1. OTÇ 2 2. Ermenistan, Voskevaz. 3. ~15 ~4 ~32 9. Monokrom/H70-I73-Z10. Tanım: Bezeme boyunda gurup halinde dikey dalga motifleri, omuzda ise içi dalga motifiyle taramalı iki paparalel zikzak bant. Bantların ucunda damla motifi var ve üstünde ise bir kuş figürü. Kaynakça: Kushnareva, 1997, fig. 43/29, s : 1. OTÇ 2 2. Nahçıvan, Şortepe. 3. ~13 ~14 ~29 9. Monokrom/H70-R15-B23. Tanım: Bezeme boyun üzerine dikey dalga motifiyle doldurulmuş dikey dikdörtgen ve boyunun altında bir dalgalı çizgi. Bu çizgiden aşağıya sarkan ve içi karşılıklı eğimli dalga motifleriyle doldurulmuş ve ucunda bir damla motifi bulunan uzun üçgenler. Üçgenlerin arasında bir içi boş halka motifi ve nu motif üzerine beş daire çizilmiştir. Kaynakça: Belli ve Bahşaliyev, 2001, Lev. 17/4, s : 1. OTÇ 2 2. Ermenistan, Hnaberd Nekropolü, Gurup 10, Mezar ,6 ~11 ~24 4. Turuncu 5. Turuncu/Devetüyü 6. Orta kum 8. Perdahlı 9. Monokrom/K31. Tanım: Bezeme boyunun altında bir bant, omuzda ise bir kalın bant ve altında gurup halinde eğimli çizgiler. Kaynakça: Smith ve Badalyan ve Avetisyan, 2009, fig. 35/A, s : 1. OTÇ 2 2. Nahçıvan, Yaycı. 3. ~9 ~10 ~20 9. Monokrom/K31-B38-Z23. Tanım: Bezeme boyunda gurup halinde paralel dikey çizgiler, omuzda ise içi yatay dalgalı çizgilerle taramalı sarkan üçgen motifleri ve altında içi dalgalı çizgiyle taramalı banttan oluşan bir zikzak bant. Zikzakların ucunda damla motifi ve arasında sarkan içi boyalı bir kuş figürü var. Kaynakça: Belli ve Bahşaliyev, 2001, Lev.14/2, s : 1. OTÇ 2 2. Ermenistan, Ariç, Kurgan ~ Monokrom/A13. Tanım: Bezeme omuzda iki bant arasında sınırlandırılmış içi kafes taramalı ve yatay dalgalı çizgilerle taramalı üçgen dizisi motifi. Kaynakça: Özfırat, 2001, Lev. 7/9. 72: 1. OTÇ 2 2. Ermenistan, Nekrin-Naver, Mezar ~14 ~12 ~36 9. Monokrom/K30- E23. Tanım: Bezeme omuzda kelebek ve düz ve sarkan üçgen dizisi motifi. Kaynakça: Smith ve Badalyan ve Avetisyan, 2009, fig. 12/A, s : 1. GTÇ 2. Ermenistan, Karaşamb, Mezar ~16 ~12 ~33 9. Monokrom/K30-I23. Tanım: Bezeme boyunda kalın bir bant, omuzda ise gurup halinde eğimli çizgiler ve altında ise paralel bantlar. Kaynakça: Smith ve Badalyan ve Avetisyan, 2009, fig. 23/M, s : 1. GTÇ 2. Ermenistan, Keti, Mezar ~11 ~8 ~25 9. Monokrom/I15. Tanım: Bezeme omuz ve boyunda iki kalın bant arasında sınırlandırılmış bir zikzak bant. Kaynakça: Kushnareva, 1997, fig. 56/14, s : 1. GTÇ 2. Nahçıvan, Şahtahtı. 3. ~9 ~6 ~20 9. Monokrom/K30-D42. Tanım: Bezeme omuzda iki bant ve altında ise iki bant arasında sınırlandırılmış içi kafes ve satranç taramalı baklava dilimi dizisi motifi. Kaynakça: Belli ve Bahşaliyev, 2001, Lev. 23/1, s : 1. GTÇ 2. Ermenistan, Nizhniy Getashen. 3. ~12 ~8 ~32 9. Monokrom/K31-Z10-Z62- Z43-Z

244 Tanım: Bezeme boyun üzerine üç bant ve yukarıya doğru üçlü çizgiler; omuz üzerine ise sağa doğru iki avcı hayvan, iki ibeks ve bir çift geyik figürü ve üstlerinde bire tane sola doğru kuş figürü. Kaynakça: Kushnareva, 1997, fig. 42/15, s : 1. GTÇ 2. Doğu Anadolu, Env Kahverengi 5. Devetüyü 9. Polikrom/B60. Tanım: Bezeme siyah ve kahverengi. Yüksek boyun ve bezemenin altındaki kısım kahverengi astarlıdır. Omuzda yer alan bir bezeme bandından aşağıya doğru sarkantepeleri aşağıda üçgenler ve bu üçgenlerin arasındaki kahverengi boya ile yapılmış, kelebek motifleri, bezemenin ana temasını oluşturur. Kahverengi hatla gösterilmiş. Üçgenlerin içleri siyah ve kahverengi çizgilerle çapraz taranmıştır. Kaynakça: Çilingiroğlu, 1983, fig : 1. GTÇ 2. Ermenistan, Aparan III, Mezar ~9 ~4 ~18 9. Monokrom/K30-K33. Tanım: Bezeme boyunun alt kısmında kalın bir bant, omuz kafes taramalıdır ve ltı ise boyalıdır. Kaynakça: Smith ve Badalyan ve Avetisyan, 2009, fig. 27/N, s : 1. GTÇ 2. Nahçıvan, Kızılvank. 3. ~7 ~4 ~12 9. Monokrom/A13. Tanım: Bezeme omuzda iki bant arasında içi kafes taramalı üçgen dizisi motifi. Kaynakça: Belli ve Bahşaliyev, 2001, Lev. 33/7, s : 1. GTÇ 2. Nahçıvan, Şahtahtı. 3. ~6 ~5 ~18 9. Polikrom/A13. Tanım: Bezeme boyunun altında bir bant ve uçları bu banda bitişik, gövdenin ortasından çizilmiş konsentrik üçgen motifleri. İç üçgen içi taramalı ve diğeri kalın bantla çizilmiştir. Kaynakça: Belli ve Bahşaliyev, 2001, Lev. 30/5, s : GTÇ Ermenistan, Aparan I, Tahrip olmuş mezar. ~13 ~10 ~27 Monokrom/A31. Tanım: Bezeme omuzda zikzak bir bant; zikzakların altında şevron motifleri var. Kaynakça: Smith ve Badalyan ve Avetisyan, 2009, fig. 25/L, s : 1. GTÇ 2. Ermenistan, Garni. 3. ~12 ~6 ~28 9. Monokrom/B32. Tanım: Bezeme boyun altında birr bant ve ondan sarkan içi yatay taramalı üçgenler ve altında ise bir zikzak bant. Kaynakça: Kushnareva, 1997, fig. 42/16, s : 1. GTÇ 2. Nahçıvan, Şortepe ~ Monokrom/A23. Tanım: Bezeme iki bant arasında sınırlandırılmış içi kafes taramalı üçgen dizisi motifi. Kaynakça: Özfırat, 2001, Lev. 19/8. 84: 1. GTÇ 2. Kuzeybatı İran, Haftvantepe, TTl/5b(71) Açm. 3. ~ Kahverengi 9. Polikrom/K31. Tanım: Bezeme ağız kenarı ve boyunun üst kısmı boyalıdır, boyunun alt kısmı ve omuzda bantlar ve üçgen motifleri var. Kaynakça: Edwards, 1983, Lev. 114/4, s : 1. GTÇ 2. Ermenistan, Artashavan, Mezar ~14 ~6 ~33 9. Monokrom/I23. Tanım: Bezeme omuzda paralel çizgiler ve gurup halinde eğimli çizgiler ve altında ise paralel çizgiler. Kaynakça: Smith ve Badalyan ve Avetisyan, 2009, fig. 26/P, s : 1. GTÇ 2. Ermenistan, Elar Monokrom/A40. Tanım: Bezeme omuzda iki bant arasında sınırlandırılmış içi taramalı konsentrik üçgen ve üst üste iki kelebek dizisi motifi. Kaynakça: Özfırat, 2001, Lev. 11/8. 87: 1. GTÇ 2. Nahçıvan, Kızılvank. 3. ~7 ~4 ~10 9. Monokrom/A11. Tanım: Bezeme omuzda iki bant arasında sınırlandırılmış içi eğimli taramalı üçgen 235

245 dizisi motifi. Kaynakça: Belli ve Bahşaliyev, 2001, Lev. 29/4, s : 1. GTÇ 2. Nahçıvan, Şahtahtı. 3. ~7 ~4 ~15 9. Monokrom/K30-G30. Tanım: Bezeme omuzda iki bant ve altında ise iki bant arasında sınırlandırılmış içi kafes taramalı baklava dilimi ve içi eğimli dalga motifleriyle taramalı eğimli dikdörtgen motifi dizisi. Kaynakça: Belli ve Bahşaliyev, 2001, Lev. 23/3, s : 1. GTÇ 2. Nahçıvan, Şahtahtı. 3. ~7 ~8 ~19 9. Polikrom/A13-B90. Tanım: Bezeme boyunun altında bir bant ve uçları bu bantta bitişik, gövdenin ortasından çizilmiş konsentrik üçgen motifleri. İç üçgen içi taramalı ve diğeri kalın bantla çizilmiştir. Kaynakça: Belli ve Bahşaliyev, 2001, Lev. 30/2, s ÇÖ. Bb. VI. (Lev. 34) 1: 1. OTÇ 2 2. Nahçıvan, Yaycı. 3. ~10 ~8 ~12 9. Monokrom/B38-Z10. Tanım: Bezeme boyun ve omuzun birleştiği yerde bir dalgalı bant, omuzda ise içi kafes taramalı sarkan üçgen motifler ve altında ise içi dalga motifle taramalı bir zikzak bant. Zikzakların ucunda damla motifi var ve ortasında kuş figürü var. Kaynakça: Belli ve Bahşaliyev, 2001, Lev. 13/4, s : 1. OTÇ 2 2. Ermenistan, Sevan Hidroelektrik Stasyonu. 3. ~8 ~5 ~11 9. N70-K30. Tanım: Bezeme omuzda bir kalın bant ve sarkan üçgen motifleri. Kaynakça: Kushnareva, 1997, fig. 66/11, s : 1. OTÇ 2 2. Ermenistan, Zolakar. 3. ~12 ~12 ~16 9. Monokrom/B22. Tanım: Bezeme omuzda içi taramalı sarkan üçgen motifleri. İçi eğimli taramalı baklava dizisi. Kaynakça: Kushnareva, 1997, fig. 66/25, s : 1. OTÇ 2 2. Ermenistan, Zolakar. 3. ~9 ~10 ~18 9. Monokrom/B22. Tanım: Bezeme omuzda içi taramalı sarkan üçgen motifleri. Kaynakça: Kushnareva, 1997, fig. 66/26, s : 1. OTÇ 2 2. Ermenistan, Leçaşen, Mezar ~13 ~12 ~22 9. Monokrom/B45. Tanım: Bezeme omuzda içi taramalı banttan oluşan sarkan üçgen motifleri ve üçgenlere paralel birr çizgi. Kaynakça: Smith ve Badalyan ve Avetisyan, 2009, fig. 12/C, s : 1. OTÇ 2 2. Nahçıvan, Yaycı. 3. ~6 ~8 ~18 9. Monokrom/E40-B38-Z10. (Res. 46) Tanım: Bezeme boyunda içi dikey dalga çizgilerle taramalı dikey dikdörtgen ve içi taramalı kelebek motifi, altında bir dalgalı bant; omuzda ise bir dalgalı bant ve içi kafes taramalı sarkan üçgen motifleri ve altında içi taramalı bir zikzak bant. Üçgenlerin ve zikzakların ucunda damla motifi var ve zikzakların ortasında bir kuş figürü var. Kaynakça: Belli ve Bahşaliyev, 2001, Lev. 18/2, s. 103, fig40. 7: 1. GTÇ 2. Ermenistan, Ariç, Kurgan Monokrom/G51. Tanım: Bezeme omuzda üst üste iki sıra içi kafes taramalı yatay dikdörtgen ve kelebek dizisi motifi. Kaynakça: Özfırat, 2001, Lev. 7/8. 8: 1. GTÇ 2. Nahçıvan, Kızılvank. 3. ~8 ~9 ~19 9. A13. Tanım: Bezeme omuzda iki bant arasında sınırlandırılmış içi kafes taramalı üçgen dizisi motifi. Kaynakça: Belli ve Bahşaliyev, 2001, Lev. 34/1, s

246 MK. I. 1. (Lev. 35) 1: 1. OTÇ 2 2. Kuzey Merkezi İran, Sagzabadtepe, 1975,NXX1/XI Açm. 3. ~ Kırmızı 6. Kum 7. İyi 8. Perdahlı 9. Monokrom/ K30-I21-N80. Tanım: Çark yapımı. Bezeme dış yüzeyi kırmızı üzerine siyah ve iç yüzeyi kiremit üzerimde siyah. Kaynakça: Moghaddam, 1996, fig. 6/6. 2: 1. GTÇ 2. Kuzeybatı İran, Haftvantepe, Y2/3(73) Açm. 3. ~ Açık kahverengi 6. İnce kum 9. Polikrom/ A74. Tanım: Bezeme omuzda paralel zikzak bantlar ve nokta bezemeler. Kaynakça: Edwards, 1983, Lev. 102/5, s : 1. GTÇ 2. Doğu Anadolu, Ömer Koç Koleksiyonu, Env ,5 ~ Kırmızımsı kiremit 5. Koyu kiremit/krem 6. İnce kum 7. İyi 8. Perdahlı 9. Polikrom/K70. Tanım: Bezeme krem üzerine siyah; ağız kenarının altında bulunan üç dalga motifi ve bunların altında gövdenin ortasına kadar uzanan dalga motiflerinden oluşur. Kaynakça: Özfırat, 2001, Lev. 112/10. MK. I. 2. (Lev. 35) 1: 1. OTÇ 2 2. Kuzey Merkezi İran, Sagzabadtepe. 3. ~ Devetüyü 5. Devetüyü 6. Kum 7. İyi 9. Monokrom/I20. Tanım: El yapımı. Bezeme siyah. Kaynakça: Moghaddam, 1996, fig. 4/4. 2: 1. OTÇ 2 2. Kuzey Merkezi İran, Sagzabadtepe. 3. ~ Monokrom/B17-K31. Tanım: Bezeme kabın içinde: ağız kenarından sarkan üçgen dizisi motifi ve gövdede bir belirsiz motif. Kabın dışında ise ağız kenarı altında ve omuzda paralel ikili bantlar. Kaynakça: Azizi ve Niknami ve Moradi, 2000, fig. 1, s : 1. GTÇ 2. Kuzey Merkezi İran, Sagzabadtepe. 3. ~ Kırmızı 5. Devetüyü/Kiremit 6. Kum 7. İyi 9. Polikrom/I20-B18. Tanım: El yapımı. Bezeme dış yüzeyi devetüyü üzerine siyah; Ağız kenarının iç ve dış yüzeyinde kiremit bant var. İç yüzeyi ise kiremit üzerine siyah. Kaynakça: Moghaddam, 1996, fig. 6/3. 4: 1. GTÇ 2. Kuzey Merkezi İran, Sagzabadtepe. 3. ~ Kırmızı 7. İyi 9. Polikrom/I15. Tanım: Çark yapımı. Kaynakça: Moghaddam, 1996, fig. 6/5. MK. II. (Lev. 35) 1: 1. GTÇ 2. Nahçıvan, Kızılvank. 3. ~4 ~3 ~7 9. Polikrom/A20. Tanım: Bezeme omuzda bir bant ve banttın altında üst bantta yapışık bir zikzak bant. Zikzakların arasında içi kafes taramalı üçgen motifleri var. Kaynakça: Belli ve Bahşaliyev, 2001, Lev. 29/3, s : 1. GTÇ 2. Nahçıvan, Kızılvank. 3. ~4 ~7 ~12 9. Polikrom/A20. Tanım: Bezeme omuzda iki bant arasında sınırlandırılmış içi kafes taramalı üçgen motifleri. Kaynakça: Belli ve Bahşaliyev, 2001, Lev. 29/2, s : 1. GTÇ 2. Nahçıvan, Kızılvank ~ Polikrom/K30-E20. Tanım: Bezeme boyunun altında bir kalın bant ve altında ise açık bir renkle bir bant, omuzda ise iki bant arasında sınırlandırılmış sıra halinde kelebek ve içi kafes taramalı baklava dizisi motifi. Kaynakça: Belli ve Bahşaliyev, 2001, Lev, 21/10, s. 106; Özfırat, 2001, Lev. 27/2. 4: 1. GTÇ 2. Nahçıvan, Kızılvank Polikrom/K30-D29. Tanım: Bezeme omuzda üç bant ve altında iki bant arasında sınırlandırılmış içi kafes 237

247 taramalı baklava dilimi ve W işareti dizisi motifi. Kaynakça: Belli ve Bahşaliyev, 2001, Lev. 21/8, s. 106; Özfırat, 2001, Lev. 27/3. 5: 1. GTÇ 2. Doğu Anadolu, Adana Bölge Müzesi. 3. 3,5-9. Monokrom/A20. Tanım: Bezeme açık zemin üzerine siyah ve kırmızı; İki çizgi arasında tepeleri yukarıda içi taramalı üçgenler. Boynun altındaki çizgi üçgenlerin tepelerini kesmiş durumdadır. Kaynakça: Çilingiroğlu, 1988, fig. 3, s. 8. 6: 1. GTÇ 2. Nahçıvan, Kızılvank. 3. ~6 ~6 ~12 9. Polikrom/A31. Tanım: Bezeme omuzda iki bant arasında sınırlandırılmış konsentrik üçgen motifi dizisi. Kaynakça: Belli ve Bahşaliyev, 2001, Lev. 33/6, s : 1. GTÇ 2. Kuzey Merkezi İran, Sagzabadtepe, 1976,NXX/XII Açm. 3. ~3,5 ~2 ~6 4. Turuncu 5. Devetüyü/Kiremit 6. İnce kum 7. İyi 9. Polikrom/R24. Tanım: yapımı. Bezeme devetüyü üzerine siyah, ağız kenarında, kabın alt kısmında ve iki bezemenin ortasında kiremit bir bant bulunur. Kaynakça: Moghaddam, 1996, fig. 8/8. 8: 1. GTÇ 2. Doğu Anadolu, Gaziantep Müzesi. 3. ~9,5 - ~11,5 5. Açık krem 9. Polikrom/A21. Tanım: Bezeme Açık krem zemin üzerine siyah ve kırmızı; Omuzdaki yatay çizgi arasında içi taramalı üçgenler ve eşkenar dörtgenler. Kaynakça: Çilingiroğlu, 1988, fig. 11, s : 1. GTÇ 2. Nahçıvan, Şahtahtı. 3. ~5 - ~12 9. Polikrom/K30-A21-A62. Tanım: Bezeme boyunun alt kısmında bir bant, omuzda ise iki bant arasında sınırlandırılmış içi kafes taramalı sarkan üçgen dizisi motifi ve altında ise aynı motifin düz hali. Kaynakça: Belli ve Bahşaliyev, 2001, Lev. 23/2, s.23; Özfırat, 2001, Lev. 21/10. KD. (Lev. 36) 1: 1. OTÇ 2 2. Doğu Anadolu Van Müzesi, Env ~5 9,5 4. Açık kiremit 5. Kırmızımsı kiremit 6. Orta kum 7. İyi 8. Perdahlı 9. Monokrom/H40. Tanım: Çark yapımı. Yüzey pişme nedeniyle Alacalı. Bezeme siyah; kabın ağız kenarından dibine kadar uzanan içi yatay dalga motifleriyle taramalı dikdörtgen motifler. Kaynakça: Özfırat, 2001, Lev. 112/9. 2: 1. OTÇ 2 2. Kuzeybatı İran, Haftvantepe, BBl/5/4 Açm. 3. ~6 - ~8 9. Monokrom/K23. Tanım: Bezeme ağız kenarında ve kabın orta kısmında kadr içinde dikey dalga motifleri. Kaynakça: Edwards, 1983, Lev. 78/8 s : 1. OTÇ 2 2. Kuzeybatı İran, Haftvantepe, Y2/4/3(73) Açm. 3. ~8 ~7 ~10 4. Kahverengi 6. İnce kum 9. Monokrom/H31. Tanım: Bezeme kabın ağız kenarından dibine kadar uzanan içi yatay taramalı dikdörtgen motifler; motife paralel her tarafta üç çizgi çizilmiştir. Kaynakça: Edwards, 1983, Lev. 77/3 s : 1. OTÇ 2 2. Kuzeybatı İran, Haftvantepe, Y2/4/4(73) Açm. 3. ~7 - ~10 4. Devetüyü 5. Kırmızı 9. Monokrom/H30. Tanım: Bezeme kabın ağız kenarından dibine kadar uzanan içi yatay taramalı dikdörtgen motifler. Kaynakça: Edwards, 1983, Lev. 78/7 s : 1. OTÇ 2 2. Kuzeybatı İran, Haftvantepe, JX/6/(69) Açm. 3. ~9 ~8 ~11 4. Kahverengi 6. Orta kum 9. Monokrom/H40. Tanım: Bezeme kabın ağız kenarından dibine kadar uzanan içi yatay dalga 238

248 motifleriyle taramalı dikdörtgen motifler. Kaynakça: Edwards, 1983, Lev. 77/4 s : 1. OTÇ 2 2. Kuzeybatı İran, Haftvantepe, CCl/4/3(78) Açm. 9. Monokrom/H40. Tanım: Bezeme kabın ağız kenarından dibine kadar uzanan içi yatay zikzak motifleriyle taramalı dikdörtgen motifler. Kaynakça: Edwards, 1983, Lev. 78/6 s : 1. OTÇ 2 2. Kuzeybatı İran, Haftvantepe, Yl/6/(75) Açm ~9-4. Pembe 6. İnce kum 9. Monokrom/H40. Tanım: Bezeme kabın ağız kenarından dibine kadar uzanan içi yatay dalga motifleriyle taramalı dikdörtgen motifler. Kaynakça: Edwards, 1983, Lev. 77/2 s : 1. GTÇ 2. Kuzeybatı İran, Geoytepe, C. Tabakası 9. Monokrom/H30. Tanım: Bezeme gövdeyi kapsayan içi yatay çizgilerle taramalı dikey bantlar. Kaynakça: Mansoorzadeh, 1992, Fig. 114/5, s FN. I. (Lev. 37) 1: 1. OTÇ 2 2. Doğu Anadolu, Muş-Sürügüden köyü, Erzurum Müzesi, Env ,5 ~ Kahverengi 5. Kırmızımsı kiremit 6. Orta kum 7. Orta 8. Perdahlı 9. Monokrom/B32. Tanım: Çark yapımı, Yüzey pişme nedeniyle siyah alacalı, bezeme motifleri siyah, ağızda koyu krem bant; sıra halinde içi yatay dalga motifleriyle taramalı sarkan üçgenler. Üçgen motiflerine paralel içi zikzak taramalı bir bant var. Kaynakça: Özfırat, 2001, Lev. 108/6. 2: 1. OTÇ 2 2. Doğu Anadolu, Van Müzesi ~ Grimsi açık kahverengi 5. Koyu kiremit 6. Orta kum 7. Orta 8. Perdahlı 9. Polikrom/B20. Tanım: Çark yapımı, Yüzey pişme nedeniyle siyah alacalı ve renkte daha açığa doğru yer yer değişim var; Bezeme içi yatay dalga motifleriyle taramalı sarkan üçgenler Kaynakça: Özfırat, 2001, Lev. 108/4. 3: 1. OTÇ 2 2. Kuzeybatı İran, Haftvantepe, JX/6 Açm. 3. ~ Turuncu/Kahverengi 5. Kırmızı 6. İnce kum 7. İyi 8. Perdahlı 9. B20-D20. Tanım: Kabın üst kısmı devetüyü astarlıdır. Bezeme ağız kenarı altında içi kafes taramalı baklava dilimi motifi ve onun altında ise içi yatay dalga motifleriyle taramalı sarkan üçgenler. Kaynakça: Edwards, 1983, Lev. 126/8 s : 1. OTÇ 2 2. Doğu Anadolu, Van Müzesi, Env , Grimsi açık kahverengi 5. Kırmızımsı kiremit 6. İnce kum 7. Orta 8. Perdahlı 9. Polikrom/B44. (Res. 31) Tanım: Çark yapımı, Yüzey pişme nedeniyle siyah alacalı. Bezeme ağız kenarı altında içi taramalı bir bant ve içiçe üç içi taramalı banttan oluşan üçgen motifi; motiflerin arasında içi bir dalga çizgiliyle taramalı sarkan uzun üçgen var. Bezeme bantlar siyah içleri ise koyu krem. Kaynakça: Özfırat, 2001, Lev. 108/5, fig. 26. FN. II. (Lev. 37) 1: 1. OTÇ 2 2. Kuzeybatı İran, Haftvantepe, Y2/5/6(75) Açm. 3. ~11 ~3 ~10 4. Pembe 9. B32-I10. Tanım: Bezeme ağız kenarı altında içi zikzak taramalı bir bant ve ondan sarkan içi yatay dalga motifleriyle taramalı üçgenler ve üçgenlere paralel içi zikzak taramalı bir bant. Kaynakça: Edwards, 1983, Lev. 82/6 s

249 FN. III. (Lev. 37) 1: 1. OTÇ 2 2. Kuzey Merkezi İran, Sagzabadtepe. 9. Monokrom/I20-D20. Tanım: Bezeme ağız kenarı altında içi kafes taramalı baklava dizisi dilimi, altında ise gurup halinde zikzak bant. Kaynakça: Talai, 2006, fig s : 1. OTÇ 2 2. Kuzey Merkezi İran, Sagzabadtepe. 3. ~5 ~1,5 ~6 9. Monokrom/I21. Tanım: Bezeme ağız kenarı altında içi kafes taramalı baklava dizisi dilimi, altında ise gurup halinde zikzak bant. Kaynakça: Azizi ve Niknami ve Moradi, 2000, fig. 1, s : 1. OTÇ 2 2. Kuzey Merkezi İran, Sagzabadtepe. 9. Monokrom/I20-R40. Tanım: Bezeme ağız kenarı altında bant, altında gurup halinde zikzak bant, altında şevron motifleri. Kaynakça: Talai, 2006, fig s : 1. OTÇ 2 2. Kuzey Merkezi İran, Sagzabadtepe. 9. Monokrom/L52-N70-P20. Tanım: Bezeme kabın içinde gurup halinde eğimli ağız kenarı altında çizgiler, kabın dışında boyunda bant arasında sınırlandırılmış sarkan girdlanimsi dizisi, gövdede içi kafes taramalı karşılıklı üçgen dizisi. Kaynakça: Talai, 2006, fig s : 1. OTÇ 2 2. Kuzey Merkezi İran, Sagzabadtepe. 9. Monokrom/L52-B90-R41. Tanım: Bezeme kabın içinde gurup halinde eğimli ağız kenarı altında çizgiler, kabın dışında boyunda sarkan konsentrik üçgen dizisi. Üçgenlerin arasında çatal motifi var. Kaynakça: Talai, 2006, fig s : 1. OTÇ 2 2. Kuzey Merkezi İran, Sagzabadtepe. 9. Monokrom/B90-A82-I20. Tanım: Bezeme kabın içinde sarkan üçgen motifi, kabın dışında boyunda bant arasında soyut baklava dilimi dizisi, altında ise gurup halinde zikzak bant. Kaynakça: Talai, 2006, fig s : 1. OTÇ 2 2. Kuzey Merkezi İran, Sagzabadtepe ~3-9. Monokrom/D80. Tanım: Bezeme omuzda sarkan baklava dilimi dizisi motifi. Kaynakça: Azizi ve Niknami ve Moradi, 2000, fig. 1, s : 1. OTÇ 2 2. Kuzey Merkezi İran, Sagzabadtepe ~2-9. Monokrom/R31-R34. Tanım: Bezeme kabın içinde swastica ve yıldız motifleri. Kaynakça: Azizi ve Niknami ve Moradi, 2000, fig. 1, s. 30. MŞ. (Lev. 38) 1: 1. OTÇ 2 2. Doğu Anadolu, Ahlat Müzesi, Env ~ Kırmızımsı kiremit 5. Kırmızımsı kiremit 6. Orta kum 7. Orta 8. Perdahlı 9. Monokrom/B70. Tanım: Çark yapımı; Yüzey pişme nedeniyle siyah alacalı, bezemeli kısım ise krem astarlı. Bezeme siyah; Ağız kenarından sarkan içi kafes taramalı sıra halinde üçgenler ve dörtgenler motifi. Kaynakça: Özfırat, 2001, Lev. 108/7. 2: 1. OTÇ 2 2. Ermenistan. 3. ~22 ~11 ~18 9. I77. Tanım: Bezeme ağız kenarı altından sarkan içi kafes taramalı üçgen motifleri ve motife paralel içi taramalı bantlardan oluşan iki zikzak motif. Kaynakça: Smith ve Badalyan ve Avetisyan, 2009, fig. 17/S, s : 1. OTÇ 2 2. Nahçıvan, Plovdağ Nekropolü. 9. B71. Tanım: Bezeme ağız kenarından sarkan içi eğimli taramalı dikey dikdörtgen ve sarkan üçgen motifleri. Kaynakça: Baxşəliyev, 2008, fig. 48, s

250 TB. I. (Lev. 39) 1: 1. GTÇ 2. Kuzeybatı İran, Geoytepe, C. Tabakası. 9. Polikrom/E60. Tanım: Bezeme ağız kenarı üzerine kanatları içinde bir nokta bulunan kelebek motifi. Kaynakça: Mansoorzadeh, 1992, Fig. 114/7, s TB. II. (Lev. 39) 1: 1. OTÇ 2 2. Doğu Anadolu, Patnos-Hacılar Köyü, Erzurum Müzesi, Env ,5 ~ Kahverengi 5. Kırmızımsı kiremit 6. Orta kum 7. İyi 8. Perdahlı 9. Monokrom/K22. Tanım: Çark yapımı. Bezeme siyah; Ağız kenarı üzerine merdiven motifi Kaynakça: Özfırat, 2001, Lev. 67/6. 2: 1. OTÇ 2 2. Doğu Anadolu, Muş-Sürügüden Köyü, Erzurum Müzesi, Env ,5 ~4 4,5 Kahverengi Kahverengi Orta kum Orta Perdahlı Monokrom/K22. Tanım: Çark yapımı. Bezeme siyah; Ağız kenarı üzerine merdiven motifi. Kaynakça: Özfırat, 2001, Lev. 67/7. 3: 1. OTÇ 2 2. Doğu Anadolu, Yılankalesi 9. Monokrom/K22. Tanım: Bezeme ağız kenarı üzerine merdiven motifi. Kaynakça: Özfırat, 1998, fig. 14/2, s. 16. TB. III. (Lev. 39) 1: 1. OTÇ 2 2. Kuzeybatı İran, Haftvantepe, Yl/5(73) Açm. 3. ~ Monokrom/K10. Tanım: Bezeme ağız kenarı altında iki arasında nokta bezemeler. Kaynakça: Edwards, 1983, Lev. 84/14 s : 1. OTÇ 2 2. Doğu Anadolu, Çaygeldi. 3. ~13, Monokrom/N20. Tanım: Bezeme içi dikey dalga motifleriyle taramalı girdlanimsi motifler. Motiflerin arasında dikey dalga motifleri var. Kaynakça: Özfırat, 2008, fig. 3/3, s : 1. OTÇ 2 2. Kuzeybatı İran, Kordlartepe, Orta tabaka. 9. N10. Tanım: Bezeme ağız kenarından sarkan içi yatay dalga motifleriyle doldurulmuş girdlanimsi motifi. Motifin altında ve motife paralel olarak bir bant çizilmiştir. Kaynakça: Özfırat, 2001, Lev. 31/1. 4: 1. OTÇ 2 2. Kuzey Merkezi İran, Sagzabadtepe. 9. Monokrom/K31. Tanım: Bezeme ağız kenarı altında taramalı geometrik motifler. Kaynakça: Talai, 2007, fig. 4. s : 1. OTÇ 2 2. Doğu Anadolu, Hakkari, M1 Mezarı. 3. ~ Monokrom/N13. Tanım: Bezeme içi dikey dalga motifleriyle taramalı girdlanimsi motifler. Kaynakça: Özfırat, 2008, fig. 3/5. s TB. IV. (Lev. 39) 1: 1. OTÇ 2 2. Kuzey Merkezi İran, Sagzabadtepe. 9. Monokrom/I31. Tanım: Bezeme kabın içinde ağız kenarı altında paralel üç çizgiden oluşan belirsiz bir bezeme, kabın dışında ise ağız kenarı altında paralel üç bant ve altında ise paralel üç çizgiden oluşan zikzak bant. Kaynakça: Azizi ve Niknami ve Moradi, 2000, fig. 1, s. 30. ÇY. (Lev. 40) 1: 1. GTÇ 2. Nahçıvan, Kızılvank. 3. ~13 ~11 ~20 9. Polikrom/A23. (Res. 47) Tanım: Bezeme içi kafes taramalı üçgen motifler. bir yılan figürü de çizilmiştir. Kaynakça: Belli ve Bahşaliyev, 2001, Lev. 33/9, fig 50, s : 1. GTÇ 2. Nahçıvan, Nahçıvan Nekropolü. 3. ~9 ~5 ~11 9. Polikrom/A20. Tanım: Bezeme iki bant arasında sınırlandırılmış içi kafes taramalı üçgen motifleri. 241

251 Motife paralel başka bir renkle çizgi çizilmiştir. Kaynakça: Belli ve Bahşaliyev, 2001, Lev. 29/8 s : 1. GTÇ 2. Nahçıvan, Kızılvank. 3. ~10 ~6 ~12 9. Polikrom/A13. Tanım: Bezeme iki bant arasında sınırlandırılmış içi kafes taramalı üçgen motifleri. Kaynakça: Belli ve Bahşaliyev, 2001, Lev. 33/3 s : 1. GTÇ 2. Nahçıvan, Kızılvank ~ Polikrom/A20. Tanım: Bezeme içi kafes taramalı üçgen motifleri. Kaynakça: Belli ve Bahşaliyev, 2001, Lev. 34/2 s. 119; Özfırat, 2001, Lev 27/3. 5: 1. GTÇ 2. Nahçıvan, Nahçıvan Nekropolü. 3. ~10 ~4 ~10 9. Polikrom/A20. (Res. 48) Tanım: Bezeme iki bant arasında sınırlandırılmış içi kafes taramalı üçgen motifleri. Motife paralel başka bir renkle çizgi çizilmiştir. Kaynakça: Belli ve Bahşaliyev, 2001, Lev. 29/6 s : 1. GTÇ 2. Nahçıvan, Şortepe. 3. ~12 ~8 ~15 9. Polikrom/A22. Tanım: Bezeme içi kafes taramalı veya konsentrik üçgenlerle oluşan üçgen motifleri. Kaynakça: Belli ve Bahşaliyev, 2001, Lev. 34/4 s : 1. GTÇ 2. Nahçıvan, Nahçıvan Nekropolü. 3. ~11 ~7 ~21 9. Polikrom/A20. Tanım: Bezeme iki bant arasında sınırlandırılmış içi kafes taramalı üçgen motifleri. Kaynakça: Belli ve Bahşaliyev, 2001, Lev. 29/7 s TS. (Lev. 41) 1: 1. GTÇ 2. Kuzey Merkezi İran, Sagzabadtepe, 1976,NXXI/XII Açm. 3. ~ Turuncu 5. Devetüyü 6. İnce kum 7. İyi 9. Belirsiz. Tanım: El yapımı. Kaynakça: Moghaddam, 1996, fig. 8/10. 2: 1. OTÇ 2 2. Kuzeybatı İran, Gilavan Nekropolü, Mezar 14, Env. TB.B14.N ~7 19,5 4. Kırmızı 5. Kırmızı 6. İnce kum 7. İyi 8. Perdahlı 9. Monokrom/A73. (Res. 49) Tanım: El yapımı. Bezeme siyah; ağız kenarının içi ve dışında bir bant; kabın üst kısmında iki sıra halinde içi eğimli taramalı üçgen motifleri ve kabın dibinde ise bir bant ve paralel çizgilerle taramalar. Kaynakça: Rezaloo, 2005, fig 2. 3: 1. OTÇ 2 2. Ermenistan, Lçaşen Nekropolü, Kurgan Monokrom/L10- K30-K31. Tanım: Bezeme ağız kenarı alında ve iki bant arasında sınırlandırılmış paralel zikzak motifleri, altında ise gurup halinde eğimli çizgiler. Kaynakça: Özfırat, 2001, Lev. 8/4. 4: 1. OTÇ 2 2. Ermenistan, Lçaşen, 6. Mezar. 3. ~12 ~13 ~28 9. Monokrom/I23-D24. Tanım: Bezeme omuzda iki bant arasında bir zikzak bant ve gövdede içi eğimli taramalı baklava dilimi dizisi motifi. Kaynakça: Kushnareva, 1997, fig. 66/4, s : 1. OTÇ 2 2. Ermenistan, Karch-Akhpyur. 3. ~15 ~11 ~28 9. Monokrom/K31-I20-D24. Tanım: Bezeme boyunda gurup halinde yatay çizgiler, omuzda dört bant ve karın kısımda dört zikzak bant ve içi eğimli taramalı baklava dilimi dizisi motifi. Kaynakça: Kushnareva, 1997, fig. 66/9, s : 1. OTÇ 2 2. Ermenistan, Artsvaberd Nekropolü. 3. ~10 ~7 ~13 9. Monokrom/K33. Tanım: Bezeme iki sıra üst üste içi taramalı bant. Kaynakça: Smith ve Badalyan ve Avetisyan, 2009, fig. 17/I, s : 1. GTÇ 2. Kuzey Merkezi İran, Sagzabadtepe. 9. Monokrom/L52-I22. Tanım: Bezeme kabın içinde gurup halinde ağız kenarından içe sarkan gurup halinde eğimli paralel çizgiler, kabın dışında ise ağız kenarı altında paralel iki bant ve altında ise gurup halinde eğimli paralel çizgiler. Kaynakça: Azizi ve Niknami ve Moradi, 2000, fig. 1, s

252 8: 1. OTÇ 2 2. Nahçıvan, II. Kültepe. 4. Kahverengi 5. Kiremit 6. Orta kum 7. Orta 8. Hafif Perdahlı 9. Monokrom/L52-K31-L10-L20. Tanım: Çark yapımı. Bezeme siyah; ağız kenarının içi eğimli çizgilerle taramalıdır; boyunda paralel çizgiler ve altında gurup halinde paralel sarkan dalga motifleri. Kul üzerinin üst kısmında paralel bantlar ve alt kısmında paralel dalga motifleri. Kaynakça: Belli ve Bahşaliyev, 2001, Lev. 3/4, s. 88; Özfırat, 2001, Lev. 24/4. 9: 1. GTÇ 2. Kuzey Merkezi İran, Sagzabadtepe. 9. Monokrom/Belirsiz. Tanım: Bezeme kabın içinde ağız kenarından sarkan belirsiz bir motif, kabın dışında ise paralel bantlar. Kaynakça: Azizi ve Niknami ve Moradi, 2000, fig. 1, s : 1. OTÇ 2 2. Ermenistan, Lori-Berd, Mezar ~10 ~12 ~26 9. Monokrom/B15-A82. Tanım: Bezeme boyunda kadr içinde üst üste iki sıra üçgen motifi; omuzda ise içi bezeme boyunda kadr içinde üst üste iki sıra üçgen motifi; omuzda ise içi boalı birbirine kaşı üçgen motifleri. Kaynakça: Smith ve Badalyan ve Avetisyan, 2009, fig. 12/G, s : 1. GTÇ 2. Nahçıvan, Kızılvank ~ Polikrom/A20. Tanım: Bezeme boyunun üst kısmında içi kafes taramalı üçgen motifleri ve motife paralel bir bant, omuzda ise iki bant ve altında içi kafes taramalı üçgen motifleri. Kaynakça: Belli ve Bahşaliyev, 2001, Lev. 33/8, s. 118; Özfırat, 2001, Lev. 27/6. 12: 1. GTÇ 2. Nahçıvan, Halıkeşan. 3. ~14 ~8 ~29 9. B31. K30-L10. Tanım: Bezeme boyunda ağız kenarından sarkan içi kafes taramalı üçgen motifleri ve dalga motifi, omuzda ise iki bant arasında dalga motifi. Kaynakça: Baxşəliyev, 2008, fig. 54/6, s MY. (Lev. 42) 1: 1. OTÇ 2 2. Doğu Anadolu, Van Müzesi, Env ,5 ~11,5 2,8 4. Açık kiremit 5. Açık kiremit/koyu krem 6. İnce kum 7. Orta 8. Perdahlı 9. Polikrom/N13. Tanım: Çark yapımı. Yüksek kaideli ve yuvarlak diplidir. Ağız kenarının bir kısmı kırıktır. Pişme nedeniyle alacalı. Bezemeler siyah renkle koyu krem astar üzerine yapılmışlar. Ağız kenarının hemen altındaki siyah renkli bir bezeme bandından aşağıya sarkan yarim daireler bezemeyi oluşturur. Yarım dairelerin içi dikey dalgalı hatlarla bezenmiştir. Kabin alt kısmı bezemesiz bırakılmıştır. Kaynakça: Özfırat, 2001, Lev. 109/4; Çilingiroğlu, 1983, fig 51, s : 1. GTÇ 2. Doğu Anadolu, Van Müzesi, Env , Kahverengi 5. kiremit/beyazımsı krem 6. İnce kum 7. İyi 8. Perdahlı 9. Polikrom/C11B20-A75. Tanım: Çark yapımı, bezeme beyazımsı astar üzerine koyu kiremit renkte şevron dizisi. Kaynakça: Özfırat, 2001, Lev. 109/1. 3: 1. GTÇ 2. Doğu Anadolu, Ahlat Müzesi, Env Kahverengi 5. Kırmızımsı kiremit 6. Orta kum 7. Orta 8. Perdahlı 9. Polikrom/I72. Tanım: Çark yapımı. Yüksek kaideli ve yuvarlak diplidir. Bezeme siyah ve kırmızımsı kiremit; ağız kenarından sarkan içi yatay dalga motifleriyle taramalı üçgen motifleri, altında ve sarkan üçgen motiflerin arasında konsentrik üçgen motifleri. Kaynakça: Özfırat, 2001, Lev. 109/ : GTÇ Doğu Anadolu. 17,5 6,5 9,5 Kızıl kahve/kahverengi Kahverengi/Devetüyü 9. Polikrom/I72. Tanım: Kaidesi kırıktır. Devetüyü astar üzerine 5cm yapılan bezeme ağız kenarının hemen altında başlar. Bezeme, ağız kenarı boyunca uzanan üç zikzak hattın alt alta gelmesinden oluşur. Alt ve üstte olan hatlar koyu kahverengi ortadaki ise kızıl kahverengi boya ile yapılmıştır. Kasenin bezeme altında kalan bölümü kahverengi astarlıdır ve bezemesizdir. 243

253 Kaynakça: Çilingiroğlu, 1983, fig 57, s. 24. SK. I. (Lev. 43) 1: 1. OTÇ 2 2. Doğu Anadolu, Muş-Sürügüden köyü, Erzurum Müzesi, Env ~ Kahverengi 5. Kahvemsi kiremit 6. Orta kum 7. Orta 8. Perdahlı 9. Monokrom/H40. Tanım: Çark yapımı. Yüzey pişme nedeniyle alacalı. Bezeme siyah; Dikey düzenleme halinde çizilmiş sütunlar. Sütunların içi yatay dalgalı çizgilerle doldurulmuştur. Kaynakça: Özfırat, 2001, Lev. 112/2. 2: 1. OTÇ 2 2. Doğu Anadolu, Sadberk Hanım Müzesi, Env ~ Kahverengi 5. Kırmızımsı kiremit 6. Orta kum 7. Orta 8. Perdahlı 9. Monokrom/H13. Tanım: Çark yapımı. Yüzey pişme nedeniyle alacalı. Bezeme siyah; kabın tüm yüzeyini kaplayan satranç motifleri. Boyalı dörtgenlerde, boya yerine dikey dalgalı çizgi motifi kullanılmıştır. Bezeme üs tüste çizilmiş üç sıra dörtgenden oluşmaktadır. Kaynakça: Özfırat, 2001, Lev. 111/3. 3: 1. OTÇ 2 2. Doğu Anadolu, Van Müzesi ~ Kahverengi 5. Kahvemsi kiremit 6. Orta kum 7. Orta 8. Perdahlı 9. Monokrom/H13. Tanım: Çark yapımı. Yüzey pişme nedeniyle alacalı. Bezeme siyah; kabın tüm yüzeyini kaplayan satranç motifidir. Boyalı dörtgenlerde, boya yerine dikey dalgalı hat motifi kullanılmıştır. Bezeme üst üste çizilmiş dört sıra dörtgenlerden oluşmaktadır. Kaynakça: Özfırat, 2001, Lev. 111/7. 4: 1. OTÇ 2 2. Doğu Anadolu, Muş-Sürügüden köyü, Erzurum Müzesi, Env ,5 ~ Kahverengi 5. Kahvemsi kiremit 6. Orta kum 7. Orta 8. Perdahlı 9. Monokrom/H12. Tanım: Çark yapımı. Yüzey pişme nedeniyle alacalı. Bezeme siyah; kabın yaklaşık tüm yüzeyini kaplayan satranç motifleri. Boyalı dörtgenlerde, boya yerine yatay dalgalı hat motifleri kullanılmıştır. Bezeme üst üste çizilmiş beş sıra dörtgenden oluşmaktadır. Kaynakça: Özfırat, 2001, Lev. 111/6. 5: 1. OTÇ 2 2. Doğu Anadolu, Malatya Müzesi, Env ~ Kahverengi 5. Kahvemsi kiremit 6. Orta kum 7. Orta 8. Perdahlı 9. Monokrom/H13. Tanım: Çark yapımı. Yüzey pişme nedeniyle alacalı. Bezeme siyah; kabın tüm yüzeyini kaplayan satranç motifleri. Boyalı dörtgenlerde, boya yerine dikey dalgalı çizgi motifi kullanılmıştır. Bezeme üst üste çizilmiş üç sıra dörtgenden oluşmaktadır. Kaynakça: Özfırat, 2001, Lev. 111/1. 6: 1. OTÇ 2 2. Doğu Anadolu, Diyarbakır Müzesi, Env ~ Kahverengi 5. Kırmızımsı kiremit 6. Orta kum 7. Orta 8. Perdahlı 9. Monokrom/H22. Tanım: Çark yapımı. Yüzey pişme nedeniyle alacalı. Bezeme siyah; iki sütun ve aralarında ayırıcı olarak çizilmiş dikey bantlardan oluşmaktadır; Bant arasında içi dalga taramalı iki dikey çizgi var. İlk sütun yatay dalgalı çizgilerle bezelidir. Diğer sütun ise dikey çizilmiş zikzak bantlardan oluşur. Zikzakların birbiriyle kesiştiği yerde ortaya baklava dilimi ve üçgen motifleri çıkmış. Zikzak bantlar ise zikzak taramalı banttan oluşmuşlar. Kaynakça: Özfırat, 2001, Lev. 110/6. 7: 1. OTÇ 2 2. Doğu Anadolu, Sadberk Hanım Müzesi, Env ~ Kahverengi 5. Kırmızımsı kiremit 6. Orta kum 7. Orta 8. Perdahlı 9. Monokrom/H21. Tanım: Çark yapımı. Yüzey pişme nedeniyle alacalı. Bezeme siyah; iki sütun ve aralarında ayırıcı olarak çizilmiş dikey bantlardan oluşmaktadır; Bant arasında içi dalga taramalı iki dikey çizgi var. İlk sütun yatay dalgalı çizgilerle bezelidir. Diğer sütun ise dikey çizilmiş zikzak bantlardan oluşur. Zikzakların birbiriyle kesiştiği yerde 244

254 ortaya baklava dilimi ve üçgen motifleri çıkmış. Zikzak bantlar ise zikzak taramalı banttan oluşmuşlar. Kaynakça: Özfırat, 2001, Lev. 110/6. 8: 1. OTÇ 2 2. Doğu Anadolu, Diyarbakır Müzesi, Env ,5 ~ Kahverengi 5. Kırmızımsı kiremit 6. Orta kum 7. Orta 8. Perdahlı 9. Monokrom/Z10. Tanım: Çark yapımı. Bezeme siyah; Kabın tüm yüzeyini kaplayan üst üste sütun halinde çizilmiş 5 içi taramalı tünemiş kuş figürlerinden oluşmaktadır. Kaynakça: Özfırat, 2001, Lev. 112/1. 9: 1. OTÇ 2 2. Doğu Anadolu, Van Müzesi ~ Kahverengi 5. Kırmızımsı kiremit 6. Orta kum 7. Orta 8. Perdahlı 9. Monokrom/h13. Tanım: Çark yapımı. Yüzey pişme nedeniyle alacalı. Bezeme siyah; kabın tüm yüzeyini kaplayan satranç motifler. Boyalı dörtgenlerde, boya yerine dikey dalgalı hat motifi kullanılmıştır. Bezeme üst üste çizilmiş dört sıra dörtgenden oluşmaktadır. Kaynakça: Özfırat, 2001, Lev. 111/4. 10: 1. OTÇ 2 2. Doğu Anadolu, Muş-Dumlusu köy, Erzurum Müzesi, Env ~ Kahverengi 5. Kırmızımsı kiremit 6. Orta kum 7. Orta 8. Perdahlı 9. Monokrom/H12. Tanım: Çark yapımı. Yüzey pişme nedeniyle alacalı. Bezeme siyah; kabın tüm yüzeyini kaplayan satranç motifleri. Boyalı dörtgenlerde, boya yerine yatay dalgalı çizgi motifi kullanılmıştır. Bezeme üst üste çizilmiş üç sıra dörtgenden oluşmaktadır. Kaynakça: Özfırat, 2001, Lev. 111/2. 11: 1. OTÇ 2 2. Doğu Anadolu, Muş-Sürügüden köyü, Erzurum Müzesi, Env ,5 ~ Kahverengi 5. Kahvemsi kiremit 6. Orta kum 7. Orta 8. Perdahlı 9. Monokrom/H12. Tanım: Çark yapımı. Yüzey pişme nedeniyle alacalı. Bezeme siyah; kabın ¾ üst yüzeyini kaplayan satranç motifleri. Boyalı dörtgenlerde, boya yerine yatay dalgalı hat motifi kullanılmıştır. Bezeme üst üste çizilmiş üç sıra dörtgenden oluşmaktadır. Kaynakça: Özfırat, 2001, Lev. 111/5. SK. II. (Lev. 43) 1: 1. OTÇ 2 2. Doğu Anadolu, Diyarbakır Müzesi, Env ~ Siyah/Kahverengi 5. Kahverengi 6. Orta kum 7. Orta 8. Perdahlı 9. Monokrom/B66. Tanım: Ağız kenarının bir kısmı kırıktır. Kalan bölümden bezeme, ağız kenarından dibe doğru çizilmiş olan dikey çizgilerin arasındaki geometrik motiflerden oluşur. içleri kahverengi ve siyah ile çapraz taranmış, üçgenler ve dörtgenler bu geometrik motiflerin bazılarıdır. Kaynakça: Çilingiroğlu, 1983, No. 52 s : 1. OTÇ 2 2. Kuzeybatı İran, Barujtepe, Env. 19.P.a Kırmızı 5. Kırmızı 6. Mineral 7. İyi 8. Perdahlı 9. Monokrom/D20. Tanım: Çark yapımı. Bezeme ağız kenarı altında ve iki bant altında içi kafes taramalı ve eğimli çizgilerle taramalı baklava dilimi dizisi motifi. Kaynakça: Alizadeh, 2001, Lev. 17/1, s : 1. GTÇ 2. Kuzey Merkezi İran, Sagzabadtepe, 1976,NXX/XII Açm. 3. ~ Turuncu kiremit 6. İnce kum 7. İyi 9. Polikrom/K30-K28. Tanım: El yapımı. Bezeme dış yüzeyi siyah, ağız kenarında kiremit bir bant bulunur ve iç yüzeyi ağız kenarı altındaki kiremit bant üzerine siyah. Kaynakça: Moghaddam, 1996, fig. 7/4. 4: 1. OTÇ 2 2. Kuzeybatı İran, Haftvantepe, TTl/5b(71) Açm. 3. ~ Kahverengi 5. Kırmızı 9. Monokrom/N12. Tanım: Bezeme yatay dalga motifleriyle taramalı girdlanimsi motifler. Kaynakça: Edwards, 1983, Lev. 86/7, s

255 DK. I. (Lev. 44) 1: 1. OTÇ 2 2. Doğu Anadolu, Muş-Sürügüden Köyü, Erzurum Müzesi, Env ~ Kahvemsi kiremit 5. Kırmızımsı kiremit 6. Orta kum 7. Orta 8. Perdahlı 9. Monokrom/H20. Tanım: Çark yapımı. Yüzey pişme nedeniyle siyah alacalı. Bezeme siyah; Boyunun altında bir bant ve banttan sarkan sıra halinde birisi iki çizgi arasında sınırlanmış içi eğimli dalga motifleriyle taramalı dikey baklava sırası ve diğeri içi yatay dalga motifleriyle taramalı bantlar. Kaynakça: Özfırat, 2001, Lev. 101/2. 2: 1. OTÇ 2 2. Doğu Anadolu, Muş-Sürügüden Köyü, Erzurum Müzesi, Env ~ Kahvemsi kiremit 5. Kırmızımsı kiremit 6. Orta kum 7. Orta 8. Perdahlı 9. Monokrom/H20. Tanım: Çark yapımı. Yüzey pişme nedeniyle siyah alacalı. Bezeme siyah; Boyunun altında bir bant ve banttan sarkan sıra halinde birisi iki çizgi arasında sınırlanmış içi eğimli dalga motifleriyle taramalı dikey baklava sırası ve diğeri içi yatay dalga motifleriyle taramalı bantlar. Kaynakça: Özfırat, 2001, Lev. 101/1. 3: 1. OTÇ 2 2. Nahçıvan, II. Kültepe, II. Tabaka. 3. ~17 - ~38 9. Monokrom/K30-I30. Tanım: Bezeme omuzda üç paralel bant, altında ise iki sırada üç banttan oluşan zikzak motifleri. Kaynakça: Belli ve Bahşaliyev, 2001, Lev. 3/8, s. 88; Özfırat, 2001, Lev. 24/8. 4: 1. OTÇ 2 2. Doğu Anadolu, Van Müzesi, Env ~ Kahverengi 5. Kiremit/Krem 6. Orta kum 7. Orta 8. Perdahlı 9. Polikrom/B20. (Res. 50) Tanım: Çark yapımı. Siyah alacalı. Bezeme siyah, üçgenlerin içi ise krem; Boyunun altında bir bant ve banttan sarkan içi yatay dalga motifleriyle taramalı uzun üçgenler. Kaynakça: Özfırat, 2001, Lev. 102/1. 5: 1. GTÇ 2. Doğu Anadolu, Yuvadamı, Ahlat Müzesi, Env ~ Kahvemsi kiremit/açık krem 5. Kırmızımsı kiremit 6. Orta kum 7. Orta 8. Perdahlı 9. Polikrom /J22. Tanım: Çark yapımı. Pişme nedeniyle siyah alacalı. Bezeme Açık krem üzerine siyah ve kırmızımsı kiremit; üçgenler ve baklavalar ve kelebekler ve taramalar. Kaynakça: Özfırat, 2001, Lev. 45/1. 6: 1. GTÇ 2. Doğu Anadolu, Muş-Sürügüden Köyü, Erzurum Müzesi, Env ,5 ~ Kahverengi 5. Açık kiremit/krem 6. Orta kum 7. İyi 8. Perdahlı 9. Polikrom /J13. (Res. 51) Tanım: Çark yapımı. Bezeme krem üzerine siyah ve kiremit; kelebekler, baklavalar, üçgenler ve taramalar ve hayvan figürleri. Kaynakça: Özfırat, 2001, Lev.104/1. 7: 1. GTÇ 2. Doğu Anadolu, Muş-Sürügüden Köyü, Erzurum Müzesi, Env ~ Pembemsi kiremit 5. Pembemsi kiremit/krem 6. İnce kum 7. İyi 8. Perdahlı 9. Polikrom /J31. (Res. 52) Tanım: Çark yapımı. Bezeme krem üzerine siyah ve kiremit; kelebekler ve taramalar. Kaynakça: Özfırat, 2001, Lev.103/3. 8: 1. GTÇ 2. Doğu Anadolu, Van Müzesi, Env ~ Kahverengi 5. Kırmızımsı kiremit 6. Orta kum 7. Orta 8. Perdahlı 9. Polikrom/B47. Tanım: Çark yapımı. Bezeme krem üzerine siyah; Boyunun altında bir içi dikey dalga motifleriyle taramalı bant ve banttan sarkan üçgenler. Ana motif üçgenlerin içinde ve arasında içi yatay dalga motifleriyle taramalı daha küçük üçgenler ve paralel içi taramalı bantlar çizilmiştir. Kaynakça: Özfırat, 2001, Lev. 102/2. 246

256 9: 1. GTÇ 2. Doğu Anadolu, Van Müzesi, Env ~ Kahvemsi kiremit 5. Kahvemsi kiremit/grimsi krem 6. Orta kum 7. İyi 8. Perdahlı 9. Polikrom/J10. Tanım: Çark yapımı. Bezeme grimsi krem üzerine siyah ve kiremit; boyunun altında içi boyalı sarkan üçgen dizisi, konsentrik üçgen dizisi, boyalı/boyasız üçgen dizisi sıraları. Kaynakça: Özfırat, 2001, Lev. 104/2. DK. II. (Lev. 44) 1: 1. OTÇ 2 2. Ermenistan, Elar, Kurgan Monokrom/A63-Z13-Z73. Tanım: Bezeme omuzda taramalı bant ve hayvan figürleri, gövdede içi kafes taramalı düz ve sarkan üçgen dizisi, aralarında içi kafes taramalı zikzak bir bant var. Kaynakça: Özfırat, 2001, Lev. 11/9. DK. III. (Lev. 44) 1: 1. OTÇ 2 2. Kuzeybatı İran, Haftvantepe, Y2/4/3(73) Açm. 3. ~ Kırmızı 9. Monokrom/B24. Tanım: Bezeme boyunun altında aşağıya doğru içi yatay dalga motifleriyle taramalı sarkan üçgen motifleri. Üçgenlere paralel bir çizgi çizilmiş ve aralarında dikey kalın çizgiler çizilmiş. Kaynakça: Edwards, 1983, Lev. 113/8, s DK. IV. (Lev. 44) 1: 1. OTÇ 2 2. Ermenistan, Lçaşen, Kurgan ~35 ~20 ~54 9. Monokrom/D24. Tanım: Bezeme paralel dalga motifleri ve altında üç sıra içi eğimli taramalı baklava dilimi dizisi motifi. Kaynakça: Kushnareva, 1997, fig. 66/6, s : 1. OTÇ 2 2. Nahçıvan, Kükü. 3. ~34 ~14 ~62 9. Monokrom/ L32-L20. Tanım: Bezeme boyunda gurup halinde dikey dalgalı çizgiler, omuzda ise gurup halinde üç sıra dalgalı bant ve alt sıradan sarkan gurup halinde üçlü dalgalı dikey çizgiler. Kaynakça: Belli ve Bahşaliyev, 2001, Lev. 3/11, s. 88; Baxşəliyev, 2008, fig. 97, s : 1. OTÇ 2 2. Ermenistan, Sisian II, Mezar ~24 ~18 ~47 9. Monokrom/B13. Tanım: Bezeme içi boyalı sarkan üçgen motifleri. Kaynakça: Smith ve Badalyan ve Avetisyan, 2009, fig. 11/I, s : 1. OTÇ 2 2. Ermenistan, Kirgi. 3. ~24 ~19 ~ Monokrom/B39-Z12. Tanım: Bezeme boyunun altında ve omuz üzerine sıra halinde içi yatay dalga motifleriyle taramalı kadrlar ve kuş figürleri ve bu sıranın altında ise içi dikey dalga motifleriyle taramalı sarkan üçgen motifleri ve içi zikzak taramalı iki paralel zikzak bant. Üçgen ve zikzak motiflerinde damla motifi sarkmaktadır ve alttaki zikzak motifin arasında bir kuş figürü var. Kaynakça: Kushnareva, 1997, fig. 41/17, s : 1. OTÇ 2 2. Doğu Anadolu, Ahlat Müzesi, Env ,5 ~ Kırmızımsı 5. kiremit Kırmızımsı kiremit/sarımsı krem 6. Orta kum 7. Orta 8. Perdahlı 9. Polikrom/J11. Tanım: Çark yapımı. Yüzey pişme nedeniyle siyah alacalı. Bezeme Sarımsı krem üzerine siyah ve kiremit; omuzda üç sıradan oluşmaktadır: üst sırada içi kafes taramalı düz ve sarkan üçgen ve gurup halinde zikzak bant dizisi motifi, altta içi eğimli taramalı baklava dilimi dizisi motifi; baklava motiflerine paralel bir çizgi var, son sırada ise içi boş şevron dizisi motifi. Kaynakça: Özfırat, 2001, Lev. 98/2. 247

257 6: 1. OTÇ 2 2. Doğu Anadolu, Van Müzesi ~22 51,5 4. Açık kiremit 5. Kırmızımsı kiremit 6. Kaba kum 7. Orta 8. Perdahlı 9. Monokrom/L32-B39. (Res. 54) Tanım: Çark yapımı. Yüzey pişme nedeniyle siyah alacalı. Bezeme siyah; ağız kenarında merdiven motifi var, boyunda gurup halinde üçlü paralel dalgalı bantlar, omuzda ise içi dalga taramalı dikey ve yatay bantlar ve altında içi eğimli dalgalı çizgilerle taramalı sarkan üçgen motifleri ve altında içi dalgalı çizgiyle taramalı banttan oluşan iki paralel zikzak bant. Alt banttaki zikzakların arasında içi dikey dalgalı taramalı sarkan kuş figürü var. Zikzakların ve üçgenlerin ucunda damla motifi var. Kaynakça: Özfırat, 2001, Lev. 95/2. 7: 1. OTÇ 2 2. Doğu Anadolu, Kars-Paşaçayırı Mah, Kars Müzesi, Env ~ Kahverengi 5. Kırmızımsı kiremit 6. Orta kum 7. Orta 8. Perdahlı 9. Monokrom/B39-L32-K22. Tanım: Çark yapımı. Yüzey pişme nedeniyle siyah alacalı. Bezeme siyah; ağız kenarında merdiven motifi var, boyunda ise gurup halinde üçlü paralel bantlar, omuzda ise içi yatay dalgalı çizgilerle taramalı sarkan üçgen motifleri ve altında içi kafes ve dalgalı çizgiyle taramalı banttan oluşan iki paralel zikzak bant. Alt banttaki zikzakların arasında içi eğimli dalgalı çizgilerle taramalı baklava dilimi motifi var. Zikzakların ve baklavaların ucunda damla motifi var. Kaynakça: Özfırat, 2001, Lev. 93/4. 8: 1. OTÇ 2 2. Gürcistan, Trialeti Kurganları, Kurgan VII Monokrom/B39- Z10. Tanım: Bezeme omuzda yatay dalgalı bant motifleri ve altında ise içi dikey dalgalarla taramalı sarkan üçgen motifler. Sarkan üçgenlere paralel içi taramalı bir bant var ve bu banttın ucunda damla motifleri var. Banttın ortasında ise içi dalga motiflerle taramalı kuş figürleri var. Kaynakça: Özfırat, 2001, Lev. 4/1. 9: 1. OTÇ 2 2. Gürcistan, Trialeti Kurganları, Kurgan VII Monokrom/H40- B39-R34. Tanım: Bezeme boyunda içi dikey dalga motifleriyle taramalı dikdörtgen motifleri, omuzda ise bir sıra içi yatay dalga motifleriyle taramalı dikdörtgen motifiler ve bu motiflerin arasında swastica motifleri, altında ise içi dikey dalga motifleriyle taramalı sarkan üçgen motifleri ve onlara paralel olarak içi zikzak taramalı iki zikzak bant. Alttaki banttın ucunda damla motifi var. Kaynakça: Özfırat, 2001, Lev. 4/3. 10: 1. OTÇ 2 2. Ermenistan, Aruch. 3. ~15 ~14 ~47 9. Monokrom/H40-B39-Z10. Tanım: Bezeme boyun üzerine gurup halinde dikey dalga motifleri; boyunu altında ve omuzun üzerine ise bir sırada şevron motifi, kadr içinde paralel yatay dalga motifleri ve kuş figurları, altında içi dikey dalga motifleriyle taramalı sarkan üçgenler ve iki paralel içi zikzak taramalı zikzak motifi, alttaki zikzak motifinde sarkan damla motifi vardır. Kaynakça: Kushnareva, 1997, fig. 41/13, s : 1. OTÇ 2 2. Ermenistan, Elar. 3. ~23 ~15 ~63 9. Monokrom/H40-B39. Tanım: Bezeme boyun üzerine gurup halinde dikey çizgiler, omuz üzerine birbirine zıt üst üste üç üçgen motifi ve dikey çizgiler, altında ise içi yatay taramalı sarkan üçgenler ve altında içi paralel zikzak bant. Son banttın altında damla motifi var. Kaynakça: Kushnareva, 1997, fig. 43/14, s : 1. OTÇ 2 2. Ermenistan, Noratus Nekropolü. 3. ~20 ~9 ~ 9. Monokrom/H40-L10-I78. Tanım: Bezeme boyun üzerine gurup halinde dikey dalga motifleri ve boyundan sarkan içi dalga motifiyle taramalı bantlardan oluşan üçgen motifleri; üçgenlerin ucunda damla motifi var. 248

258 Kaynakça: Smith ve Badalyan ve Avetisyan, 2009, fig. 15/C, s : 1. OTÇ 2 2. Ermenistan, Lori-Berd, Mezar ~20 ~15 ~44 9. Monokrom/D13-K30. Tanım: Bezeme omuzda bir kalın bant ve iki bant arasında sınırlandırılmış içinde nokta bezeme bulunan baklava dilimi dizisi motifi. Kaynakça: Smith ve Badalyan ve Avetisyan, 2009, fig. 11/D, s : 1. OTÇ 2 2. Ermenistan, Leçaşen, Mezar 123Açm. 3. ~19 ~17 ~43 9. Monokrom/I80. Tanım: Bezeme omuzda içi dalga motifiyle taramalı düzensiz zikzak motif; zikzakların arasında güneş motifi var. Kaynakça: Smith ve Badalyan ve Avetisyan, 2009, fig. 11/H, s : 1. OTÇ 2 2. Ermenistan, Lichk. 3. ~32 ~24 ~64 9. Monokrom/I40. Tanım: Bezeme omuz üzerine içi taramalı zikzak bant ve kesiklerin ortasında aşağıya doğru içi taramalı çizgiler. Kaynakça: Kushnareva, 1997, fig. 42/8, s : 1. OTÇ 2 2. Ermenistan, Meskheti Nekropolü, Akhçia Kurgan ~ Monokrom/L32-B23. Tanım: Bezeme boyunda içi dikey dalga motifleriyle taramalı dikdörtgen motifleri, omuzda ise içi uca doğru bitişik dalga motifleriyle taramalı sarkan üçgen motifleri ve üçgenlerin ucunda damla motifi var. Kaynakça: Özfırat, 2001, Lev. 5/1. 17: 1. OTÇ 2 2. Ermenistan, Lichk. 3. ~25 ~24 ~65 9. Monokrom/H40-L23-Z10. Tanım: Bezeme omuz üzerine bir sırada yatay dalga motifleriyle taramalı kadr ve üç kuş figürü; altında ise içi dikey taramalı, ucunda damla motifli sarkan üçgen motifleri ve ortalarında üç üst üste kuş figürü. Kaynakça: Kushnareva, 1997, fig. 42/7, s : 1. OTÇ 2 2. Doğu Anadolu, Van Müzesi Kırmızı/Kahverengi 9. Polikrom/L32-K40-B39. Tanım: Bezeme siyah; Boyunda altı gurup halinde altı çizgiden oluşan bir çizgi demeti vardır. Omuzda içi kafes taramalı sarkan üçgenlerin çevresi iki kalın çizgi ile sınırlandırılmıştır. Her üçgenin tepesinde küçük bir dairecik vardır. Dıştaki kalın çizgilerin boyuna yakın yerde birleştikleri köşelerden siyaha boyalı birer kuş figürü sarkmaktadır. Kaynakça: Çilingiroğlu, 1988, fig. 8, s : 1. OTÇ 2 2. Ermenistan, Arich, Mezar ~22 ~16 ~58 9. Monokrom/A12-B20. Tanım: Bezeme soyut halinde sarkan üçgen motifleri ve içi kafes taramalı üçgen motifleri. Kaynakça: Kushnareva, 1997, fig. 67/17, s Smith ve Badalyan ve Avetisyan, 2009, fig. 19/P, s : 1. OTÇ 2 2. Ermenistan. 3. ~13-9. Monokrom/B68-Q10. Tanım: Bezeme boyunda daire motifleri, omuzda ise içi kafes taramalı dikdörtgen ve içi taramalı bantlardan oluşan sarkan üçgen motifleri, altında ise içi taramalı bir bant. Kaynakça: Smith ve Badalyan ve Avetisyan, 2009, fig. 15/J, s : 1. OTÇ 2 2. Ermenistan, Meskheti Nekropolü, Akhçia Kurgan ~ Monokrom/Q10-L32-I79. Tanım: Bezeme boyunda içi dikey dalga motifleriyle taramalı dikdörtgen ve içi boş daire dizisi motifleri, omuzda ise içi dalgalı çizgilerle taramalı bantlardan oluşan sarkan konsentrik üçgen motifleri. Son üçgenin ucunda damla motifi ve üçgenlerin arasında daire motifi var. Kaynakça: Özfırat, 2001, Lev. 5/2. 22: 1. OTÇ 2 2. Gürcistan, Trialeti Kurganları, Kurgan VII Devetüyü 9. Monokrom/H40-O10. (Res: 55) Tanım: Bezeme kahverengi; boyunda içi yatay dalga motifleriyle taramalı dikdörtgen 249

259 motifiler, omuzda ise iki sıra daire motifi ve bu motifleri kapsayan içi dalga motiflerle taramalı bir bant, altında ise içi yatay dalga motifleriyle taramalı dikdörtgen motifleri. Kaynakça: Özfırat, 2001, Lev. 3/1. 23: 1. OTÇ 2 2. Ermenistan, Lori-Berd, Mezar ~20 ~17 ~50 9. Monokrom/I13. Tanım: Bezeme omuzda iki bant arasında sınırlandırılmış zikzak motifi. Kaynakça: Smith ve Badalyan ve Avetisyan, 2009, fig. 11/L, s : 1. OTÇ 2 2. Ermenistan, Nor Bayazet (Kamo). 3. ~32 ~22 ~64 4. Kahverengi 5. Kırmızımsı kiremit 6. Orta kum 7. Orta 8. Perdahlı 9. Monokrom/I74. Tanım: Bezeme omuz üzerine üç paralel içi taramalı zikzak bant ve kesiklerin ortasında yukarıya doğru üst üste içi taramalı iki kuş figürü ve aşağı kısımda üst üste içi taramalı iki kuş figürleri. Keskin noktaların ucunda damla motifi var. Kaynakça: Kushnareva, 1997, fig. 42/13, s : 1. OTÇ 2 2. Ermenistan, Eçmiadzin ~ Monokrom/M20-H40-B23. Tanım: Bezeme boyunun alt kısmında bir dalgalı çizgi, omuzda ise dikey dalgalı çizgiler arasında sınırlandırılmış ve kare biçimi almış gurup halinde yatay dalgalı çizgiler ve altında ise içi dalgalı çizgiyle taramalı banttan oluşan konsentrik sarkan üçgen motifleri. Motiflerin ucunda damla motifi var. Kaynakça: Özfırat, 2001, Lev. 15/3. 26: 1. OTÇ 2 2. Ermenistan, Kirgi. 3. ~25 ~27 ~53 9. I77-Z14. Tanım: Bezeme boyunun altında iki içi zikzak taramalı bant ve omuzun üzerine üç paralel içi zikzak taramalı bant ve üst üste kuş figürü; son zikzak motifinin ucunda sarkan damla motifi. Kaynakça: Kushnareva, 1997, fig. 41/12, s : 1. OTÇ 2 2. Ermenistan, Lichk. 9. Monokrom/B30. Tanım: Bezeme boyun üzerine bantlar, boyunun alında ve omuzda içi yatay taralı sarkan üçgen motifleri ve üçgen motiflerin arasında dikey çizgiler. Kaynakça: Kushnareva, 1997, fig. 42/6, s : 1. OTÇ 2 2. Ermenistan, Agavnatun. 3. ~22 ~23 ~52 9. Monokrom/B39-R14. Tanım: Bezeme boyunda gurup halinde dikey paralel çizgiler ve boyunun altında ise içi yatay dalga motiflere taramalı sarkan üçgenler. Altında ise içi zikzak taramalı paralel iki zikzak bant. Alttaki banttın ucunda sarkan damla motifleri ve ortasında sarkan içi yatay dalga motifleriyle taramalı daire motifleri. Kaynakça: Kushnareva, 1997, fig. 42/5, s : 1. OTÇ 2 2. Ermenistan, Kamakatar. 3. ~15 ~13 ~40 9. Monokrom/I77-Z14. Tanım: Bezeme boyunun altında ve omuzun üzerine üç paralel içi zikzak taramalı bant ve iki üst üste kuş figürü; zikzakların ucunda sarkan damla motifi. Kaynakça: Kushnareva, 1997, fig. 41/11, s : 1. OTÇ 2 2. Ermenistan, Aruch. 3. ~18 ~10 ~48 9. Monokrom/F21. Tanım: Bezeme omuzda iki bant arasında sınırlandırılmış kelebek motifi. Kaynakça: Kushnareva, 1997, fig. 41/5, s : 1. OTÇ 2 2. Ermenistan, Amasiya. 3. ~16 ~20 ~48 9. Monokrom/B39. Tanım: Bezeme omuz üzerine sarkan üçgen motifleri ve altında iki paralel zikzak bant. Kaynakça: Kushnareva, 1997, fig. 42/11, s : 1. OTÇ 2 2. Ermenistan, Nerkin Naver, Mezar ~18 ~15 ~54 9. Monokrom/D14. Tanım: Bezeme boyunun altında içi taramalı bir bant; omuzda ise iki bant arasında sınırlandırılmış baklava dilimi dizisi motifi, baklava motiflerinin üst kısmı boyasız, alt kısmı boyalıdır. Kaynakça: Smith ve Badalyan ve Avetisyan, 2009, fig. 11/J, s

260 33: 1. OTÇ 2 2. Gürcistan, Trialeti Kurganları, Kurgan V Devetüyü 9. Monokrom/I10-O20-L32-B21-Q10. Tanım: Bezeme kahverengi; ağız kenarı taramalıdır, boyunda koşan dalga motifleri ve altında ise dikey dalgalı çizgiler dizisi motifi, omuzda ise bir sıra küçük sarkan üçgen motifleri, altında bir taramalı bant ve bu banttan sarkan içi yatay dalga motifleriyle taramalı üçgen motifleri. Kaynakça: Özfırat, 2001, Lev. 1/1. 34: 1. OTÇ 2 2. Gürcistan, Trialeti Kurganları, Kurgan VI Devetüyü 9. Monokrom/B21-R10. (Res. 56) Tanım: Bezeme kahverengi; içi dikey dalga motiflerle taramalı sarkan üçgen motifler. Sarkan üçgenlerin ucunda ve arasında bir boyalı daire motifi var. Kaynakça: Özfırat, 2001, Lev. 1/2. 35: 1. OTÇ 2 2. Gürcistan, Trialeti Kurganları, Kurgan VII Devetüyü 9. Monokrom/L31-O21. (Res. 57) Tanım: Bezeme kahverengi; boyunun alt kısmı taramalıdır, omuzda ters sarkan koşan dalga motifleri var ve altında ise koşan dalga motifler, alt kısmı ise dikey dalgalı çizgilerle var. Kaynakça: Özfırat, 2001, Lev. 2/1. 36: 1. OTÇ 2 2. Ermenistan, Sisian I, Tahrip olmuş mezar ~13-9. I20-K30. Tanım: Bezeme omuzda üstüste gurup halinde paralel zikzak motifler ve bantlar. Kaynakça: Smith ve Badalyan ve Avetisyan, 2009, fig. 18/R, s : 1. OTÇ 2 2. Ermenistan, Lori-Berd, Mezar ~18 ~17 ~52 9. Monokrom/Q10-P10. Tanım: Bezeme daire dizisi motifi, altında ise içi dalga taramalı motif. Kaynakça: Smith ve Badalyan ve Avetisyan, 2009, fig. 11/K, s : 1. OTÇ 2 2. Ermenistan, Lori-Berd, Mezar ~22 ~14 ~59 9. Monokrom/I13-R34. Tanım: Bezeme omuzda iki bant arasında zikzak motifi. Swastica motifi vardır. Kaynakça: Smith ve Badalyan ve Avetisyan, 2009, fig. 11/M, s : 1. OTÇ 2 2. Ermenistan, Artsvaberd Nekropolü. 3. ~17 ~15 ~40 9. Monokrom/B27. Tanım: Bezeme boyunun altında içi taramalı bir bant; omuzda ise içi taramalı sarkan üçgen motifleri ve altında içi taramalı bir zikzak motifi. Kaynakça: Smith ve Badalyan ve Avetisyan, 2009, fig. 15/H, s : 1. OTÇ 2 2. Ermenistan, Sisian. 3. ~20 ~18 ~50 9. Monokrom/I74. Tanım: Bezeme omuz üzerine iki paralel zikzak bant ve kesiklerin ortasında yukarıya doğru çizgiler ve aşağı kısımda daire motifleri. Kaynakça: Kushnareva, 1997, fig. 42/9, s : 1. OTÇ 2 2. Ermenistan, Artsvaberd Nekropolü. 3. ~19 ~12 ~52 9. Monokrom/M20-I74. Tanım: Bezeme boyunun altında bir dalgalı bant; omuzda se içi taramalı bantlarda oluşan konsentrik sarkan üçgen motifler. Motflerin içi ve dışında üstüste içi taramalı üç kuş figürü var. Kaynakça: Smith ve Badalyan ve Avetisyan, 2009, fig. 15/D, s : 1. OTÇ 2 2. Ermenistan, Lori-Berd, Mezar ~15 ~12 ~40 9. Monokrom/Q10-A10- B17. Tanım: Bezeme boyun altında daire motifi dizisi; omuzda ise iki içi taramalı bant arasında sınırlandırılmış sarkan üçgen motifleri. Altında daire motifleri. Kaynakça: Smith ve Badalyan ve Avetisyan, 2009, fig. 11/B, s : 1. GTÇ 2. Nahçıvan, Şahtahtı Nekropolü Polikrom/K30-A13-R21-Z30- Z31. Tanım: Bezeme omuzda üç bant ve altında iki bant arasında sınırlandırılmış içi kafes taramalı üçgen dizisi; üçgen dizisi ikiye ayrılmış ve önde iki insan figürü ve arkada ise bir içi kafes taramalı baklava dilimi motifi ve dört tarafında içi boyalı üçgen motifleri. Kaynakça: Belli ve Bahşaliyev, 2001, Lev. 22/1, s. 107; Özfırat, 2001, Lev. 27/

261 44: 1. GTÇ 2. Doğu Anadolu, Erzurum Müzesi, Env ~ Kırmızımsı 5. kiremit Kırmızımsı kiremit/sarımsı krem 6. Orta kum 7. Orta 8. Perdahlı 9. Polikrom/A82-B34-Z40-Z41. (Res. 53) Tanım: Çark yapımı. Yüzey pişme nedeniyle siyah alacalı. Bezeme sarımsı krem üzerine koyu kahverengi; omuzda sarkan içi boyalı üçgen motifleri ve ortasında geyik figürü, altında iki birbirine karşı üçgen dizisi, altında ise içi kafes taramalı sarkan üçgen motifleri; motiflerin ortasında dişi ve erkek geyik figürü var. Kaynakça: Özfırat, 2001, Lev. 38/4. 45: 1. GTÇ 2. Nahçıvan Polikrom/K30-D10-Z16-Z15-Z50-Z60. Tanım: Bezeme iki sıradan oluşmaktadır; üst sırada iki bant arasında sınırlandırılmış kuş figürleri dizisi ve altı sırada iki bant arasında sınırlandırılmış ibeks dizisi, ibekslerin ortasında üst ve altta iki kuş figürü ve ibekslerin üstünde bir avcı hayvan figürü var. Kaynakça: Belli ve Bahşaliyev, 2001, Lev. 24/1, s. 109; Özfırat, 2001, Lev. 22/1. 46: 1. GTÇ 2. Doğu Anadolu, Erzurum Müzesi ,5 ~ Polikrom/H31-Z32-Z33- Z17-Z42-Z51. Tanım: Bezeme içi dalga taramalı sarkan üçgen motifleri. Sarkan üçgenler paralel bir çizgi var ve üçgenlerin arasında insan ve hayvan figürleri vardır. Kaynakça: Özfırat, 2011, Çiz S : 1. GTÇ 2. Kuzeybatı İran, Dinkhatepe, B9a Açm. 3. ~12 ~9 ~43 9. Monokrom/A60. (Res: 58) Tanım: Bezeme boyun ve omuzun birleştiği yerde paralel bantlar, omuzda ise iki bant arasında sınırlandırılmış içi kafes taramalı üçgen motifleri. Üçgenlere paralel iki çizgi var. paralel çizgilerin birbirine kesiştiği yerdeki oluşan sarkan üçgenlerin içi kafes taramalıdır. Kaynakça: Muscarella, 1974, fig. 3. DK. V. 1: 1. OTÇ 2 2. Ermenistan, Eçmiadzin Monokrom/L32-L10-B22. Tanım: Bezeme boyunda gurup halinde dikey dalga motifleri ve boyunun alt kısmında bir dalgalı bant, omuzda ise içi dikey dalga motifleriyle taramalı sarkan üçgen motifleri. Kaynakça: Özfırat, 2001, Lev. 15/4. 2: 1. OTÇ 2 2. Doğu Anadolu, Van Müzesi ~22 48,5 4. Kahverengi 5. Kırmızımsı kiremit 6. Kaba kum 7. Orta 8. Perdahlı 9. Monokrom/L32-I71-B39. Tanım: Çark yapımı. Yüzey pişme nedeniyle siyah alacalı. Bezeme siyah; ağız kenarında merdiven motifi var, boyunda gurup halinde paralel dalgalı bantlar, omuzda ise içi taramalı zikzak bant ve içi taramalı daire motifleri ve altında dalgalı çizgilerle taramalı sarkan üçgen motifleri ve altında içi dalgalı çizgiyle taramalı banttan oluşan iki paralel zikzak bant. Zikzakların ucunda damla motifi ve aralarında kuş figürü var. Kaynakça: Özfırat, 2001, Lev. 95/1. 3: 1. OTÇ 2 2. Doğu Anadolu, Van Müzesi ~12 42,5 4. Kahverengi 5. Kırmızımsı kiremit 6. Orta kum 7. Orta 8. Perdahlı 9. Monokrom/B24. Tanım: Çark yapımı. Yüzey pişme nedeniyle siyah ve krem alacalı. Bezeme siyah; omuzda içi yatay dalga motiflerle taramalı sarkan üçgen motifler. Üçgenlerin arasında içi zikzak taramalı ucu bitişik bir bant var. Kaynakça: Özfırat, 2001, Lev. 92/2. 4: 1. OTÇ 2 2. kuzeybatı İran, Geoytepe, D. Tabakası. 3. ~ B21. Tanım: Bezeme boyunun altında bir banttan sarkan içi yatay dalga motiflerle taramalı üçgen motifler. Kaynakça: Özfırat, 2001, Lev. 32/

262 ÖT. I. (Lev. 45) 1: 1. GTÇ 2. Ermenistan, Nor Bayazet (Kamo). 9. Belirsiz. Tanım: Bezeme geometrik motifler. Kaynakça: Kushnareva, 1997, fig. 66/21, s : 1. GTÇ 2. Nahçıvan, II Kültepe, II. tabaka Kahverengi 5. Kırmızımsı kiremit 6. Orta kum 7. Orta 8. Perdahlı 9. Monokrom/K31-L20. Tanım: Kabın ağız kenarından dibine doğru dört gurup halinde paralel çizgi çizilmiş. Bunlardan bir gurup anlaşıldığı kadar yamuk biçiminde çizilidir. Kaynakça: Özfırat, 2001, Lev. 24/2. 3: 1. GTÇ 2. Ermenistan, Nor Bayazet (Kamo). 9. A10. Tanım: Bezeme içi üçgenlerle doldurulmuş panel. Kaynakça: Kushnareva, 1997, fig. 54/35, s : 1. GTÇ 2. Ermenistan, Nor Bayazet (Kamo). 9. I13. Tanım: Bezeme panel içinde zikzak taramalar. Kaynakça: Kushnareva, 1997, fig. 54/34, s : 1. GTÇ 2. Doğu Anadolu, Bozkurt Kurganları, Kurgan 32, Env Monokrom/D24. (Res. 59) Tanım: Yüzey pişme nedeniyle siyah alacalı. Bezeme siyah; ağız kenarı altında bir bant ve onun altında içi eğimli çizgilerle taramalı baklava dizisi. Kaynakça: Özfırat, 2011, fig. 7, s : 1. GTÇ 2. Nahçıvan, II Kültepe. 9. Polikrom/B19-R11. (Res. 60) Tanım: Bezeme tüm yüzeyi kaplayan içi kafes taramalı sarkan üçgen motifleri, kabın dibinde ise içi dört kısma bölünmüş bir daire motifi. Kaynakça: Belli ve Bahşaliyev, 2001, Lev. 27/2, s : 1. GTÇ 2. Nahçıvan, Culfa. 9. Polikrom/B19. Tanım: Bezeme içi kafes taramalı sarkan üçgen motifi. Boş yerler içi taramalı baklava motiflerle doldurulmuştur. Kaynakça: Belli ve Bahşaliyev, 2001, Lev. 27/1, s : 1. GTÇ 2. Nahçıvan, Kızılvank Bej 9. Polikrom/B19. Tanım: Bezeme siyah; ağız kenarı ve dip kısımda iki bant arasında sınırlandırılmış içi kafes taramalı sarkan üçgen motifleri. Kaynakça: Belli ve Bahşaliyev, 2001, Lev. 27/4, s. 112; Özfırat, 2001, Lev. 27/4. ÖT. II. (Lev. 45) 1: 1. GTÇ 2. Doğu Anadolu, Van Müzesi ~4 9,5 4. Kahverengi 5. Kahvemsi kiremit/krem 6. Orta kum 7. Orta 8. Perdahlı 9. Polikrom/E50. Tanım: Çark yapımı. Bezeme krem üzerine siyah ve kiremit; satranç tahtası motifi ve içi satranç taramalı iki yüz yüze üçgen motifi. Arkada satranç motifi yerine iç içe çizgilerden yapılmış üçgen motifleri var. Kaynakça: Özfırat, 2001, Lev. 63/5. ÖT. III. (Lev. 45) 1: 1. GTÇ 2. Doğu Anadolu, Van Müzesi, Env Grimsi açık kahverengi 5. Pembemsi kiremit/krem 6. İnce kum 7. İyi 8. Perdahlı 9. Polikrom/N13. Tanım: Çark yapımı. Bezeme siyah ve kiremit; Gövdenin düz kısmında iç içe iki girdlanimsi bezemeler çizilmiş. Kaynakça: Özfırat, 2001, Lev. 69/7. 253

263 2: 1. GTÇ 2. Doğu Anadolu, Van Müzesi, Env ,5 4. Kahverengi 5. Kiremit 6. Orta kum 7. İyi 8. Perdahlı 9. Monokrom/N20. Tanım: Çark yapımı. Bezeme siyah; Gövdenin üst kısmı ve ağzın hemen altında yatay taramalı bantlar ve onun altında ve gövdenin düz kısmında girdlanimsi bezemeler yapılmış; aralarında ise iki dalgalı çizgi aşağıya doğru çizilmiş. Kaynakça: Özfırat, 2001, Lev. 69/6. ÖT. IV. (Lev. 45) 1: 1. GTÇ 2. Doğu Anadolu, Ahlat Müzesi, Env Açık kiremit 5. Açık kiremit 6. Orta kum 7. Orta 8. Perdahlı 9. Monokrom/I10. Tanım: Çark yapımı. Siyah alacalı. Bezeme siyah; boyunu ve omuzun üst kısmını kaplayan zikzak motifler. Kaynakça: Özfırat, 2001, Lev. 109/5. 2: 1. GTÇ 2. Doğu Anadolu, Ahlat Müzesi, Env ,5 4. Açık kiremit 5. Açık kiremit/krem 6. Orta kum 7. Orta 8. Perdahlı 9. Polikrom/J16. Tanım: Çark yapımı. Siyah alacalı. Bezeme krem üzerine siyah ve açık kiremit; omuzda üst kısımda bir koyu boyalı bir açık boyalı baklava dizisi, altında satranç tahtası, dikey çizgiler, yukarıya doğru şevronlar ve dikey zikzak motifleri. Kaynakça: Özfırat, 2001, Lev. 109/6. ÖT. V. (Lev. 45) 1: 1. GTÇ 2. Nahçıvan. 3. ~3 - ~15 4. Kahverengi 5. Kırmızımsı kiremit 6. Orta kum 7. Orta 8. Perdahlı 9. Monokrom/R30. Tanım: Bezeme kabın üstünde bir boyasız yıldız motifinin içinde bir boyalı yıldız motifi ve yıldız motifinin çevresinde kuş figürleri. Kaynakça: Belli ve Bahşaliyev, 2001, fig. 20/4, s ÖT. VI. (Lev. 45) 1: 1. GTÇ 2. Doğu Anadolu, Van Müzesi Kahverengi 5. Kırmızımsı kiremit/krem 6. İnce kum 7. İyi 8. Perdahlı 9. Monokrom/J30. (Res. 61) Tanım: El yapımı, bezeme krem astar üzerine siyah ve kiremit; sıra halinde içi zikzak taramalı dikey dikdörtgen motifleri ve bir kanatı boyalı diğeri boyasız kelebek motifleri. Kaynakça: Özfırat, 2001, Lev. 113/1. 2: 1. GTÇ 2. Doğu Anadolu, Hakkari, M1. Mezarı. 9. Polikrom/K22. (Res. 62) Tanım: Bezeme kuşun tüylerini anımsatan çizgiler. Kaynakça: Özfırat, 2006, 588. Fig. 4a-b. 3: 1. GTÇ 2. Kuzeybatı İran, Haftvantepe, Y/4 Açm. 9. K22. Tanım: Bezeme ritonun üst iki renkle taramalıdır ve boynu üzerine iki renkten birer tane bant var. Kaynakça: Edwards, 1983, Lev. 122/2 s : 1. GTÇ 2. Doğu Anadolu, Van Müzesi, Env ,5 10,5 4. Kahverengi 5. Açık krem 6. Orta kum 7. Orta 8. Perdahlı 9. Polikrom/K30. (Res. 63) Tanım: El yapımı, bezeme siyah ve kiremit; ayağın alt kısmında bant. Kaynakça: Özfırat, 2001, Lev 113/3, fig 30. 5: 1. GTÇ 2. Doğu Anadolu, Van Müzesi, Env ,5 10,5 4. Kahverengi 5. Açık krem 6. Orta kum 7. Orta 8. Perdahlı 9. Polikrom/K30. (Res. 63) Tanım: El yapımı, bezeme siyah ve kiremit; ayağın alt kısmında bant. Kaynakça: Özfırat, 2001, Lev 113/2, fig

264 6: 1. GTÇ 2. Doğu Anadolu, Van Müzesi, Env ,5 4. Açık kahverengi 5. Açık kahverengi 6. Orta kum 7. İyi 9. Polikrom/ B13-D10. Tanım: El yapımı, bezeme siyah ve kiremit; ayakkabının üst kısmında bir baklava dizisi, iki kenarında da ayakkabının ucuna doğru içi boyalı üçgen motifi. Kaynakça: Özfırat, 2001, Lev 23/2. 7: 1. GTÇ 2. Doğu Anadolu, Adana Müzesi Monokrom/D10-A13. Tanım: Bezeme açık zemin üzerine kırmızı; iki çizgi arasında içi kafes taramalı üçgenler. Boynun altındaki çizgi üçgenlerin tepelerini kesmiş durumdadır. Kaynakça: Çilingiroğlu, 1988, fig 4. 8: 1. GTÇ 2. Nahçıvan, Culfa. 9. Polikrom/A13. Tanım: Bezeme ritonun üst kısmında içi kafes taramalı üçgen motifleri. Kaynakça: Belli ve Bahşaliyev, 2001, Lev 34/6, s

265 11. KISALTMALAR 11. I. Tez içinde kullanılan kısaltmalar Ağz. Ağız kenarı Bkz. Bakınız cm. Santimetre DÇ Demir Çağı EDÇ Erken Demir Çağı ETÇ Erken Tunç Çağı GTÇ Geç Tunç Çağı Lev. Levha m. Metre M. Ö. Milattan Önce Numara 11. II. Kaynakçada kullanılan kısaltmalar Anatolia Antiqua Araştırma Sonuçları Toplantısı Archaeologist Message Archaeological Research Türk Arkeoloji Dergisi Arkeoloji ve Sanat Dergisi Azərbaycan Arxeologiyası AMEA BASOR Catalogue of Bochum C. P. Collected Papers Institut Francais d'etudes Anatoliennes, İstanbul T. C. Kültür ve Turizm Bakanlığı, Kültür Varlıkları ve Müzeler Genel Müdürlüğü, Ankara, Türkiye. Iran, Abhar Islamic Azad University, Archaeology Institute Journal, Abhar, Zanjan, Iran. Academic Center for Education, Culture and Research, University of Tehran, Tehran, Iran T. C. Kültür ve Turizm Bakanlığı, Kültür Varlıkları ve Müzeler Genel Müdürlüğü, Ankara, Türkiye. Arkeoloji ve Sanat Yayınları, İstanbul, Türkiye. Azərbaycan, Xəzər Universiteti, Arxeoloji İnstutu Jurnalı, Bakı, Azərbaycan. Azərbaycan Мilli Elmlər Akademiyası, Bakı, Azərbaycan. Bulletin of the American Schools of Oriental Research Persien Antik Pracht -Bergbau- Handwerk- Archäologie. Katalog der Ausstellung des Deutschen Bergbau-Museums Bochum wom 28. November Bochum, Deutschland. 256

266 Geopolitic ICHO Iran Iranian Journal of Archaeology and History Journal of Near Eastern Studies Kazı Sonuçları Toplantısı MMJ Penn Russian archaeology-sts Science and Technology T.M.U. TTK TÜBAR Türk Arkeoloji ve Etnografya Dergisi UCLA U.T. Journal of World Prehistory Geopolitic Association of Iran Journal, Tehran, Iran. Institute of Cultural Heritage, Handicrafts and Tourism Organization of Iran British Institute of Persian Studies Journal, The British Academy, London, England. University Publishing Center of Tehran University, Tehran, Iran. The University of Chicago, Oriental Institute Journal, Chicago, USA. T. C. Kültür ve Turizm Bakanlığı, Kültür Varlıkları ve Müzeler Genel Müdürlüğü, Ankara, Türkiye. Metropolitan Museum Journal, Chicago, USA. The University Museum of Pennsylvania, Pennsylvania, USA. The Russian Academy of Sciences, Institute of archaeology Journal, Moscow, Russia. Tarbiat Modarres University, Science Faculty, Tehran, Iran. Tarbiat Modarres University, Tehran, Iran. Türk Tarih Kurumu, Ankara, Türkiye. Türk Bilimi Araştırmaları Dergisi, Ankara, Türkiye. T. C. Kültür ve Turizm Bakanlığı, Kültür Varlıkları ve Müzeler Genel Müdürlüğü, Ankara, Türkiye. University of California, Los Angeles, USA. University of Tehran, Tehran, Iran. ISSN Springer 257

267 12. KAYNAKÇA Abedi 2011 Abedi Omrani Eskandari 2012 Afshar Sistani 1997 Alizadeh 2001 Alizadeh Azarnosh 2003 Azizi Niknami Moradi 2000 Badaljan Kohl Stronach Tonikjan 1994 Badaljan Smit Avetisyan 2003 Bahşaliyev 1997 Bakhshaliyev Marro 2009 Abedi, A., (2011), Study and Analysis of Archaeological Data of Kul Tepe-ye Jolfa and Comparative - Analytical Comparision of its Data With Adjacent Regions, M. A. Thesis for prehistory period Archaeology, Department of Archaeology, School of Humanities, T.M.U., Tehran. (Farsça, yayınlanmamış yüksek lisans tezi) Abedi, A., Omrani, B., Eskandari, N., 2012, Kul Tapeh: an Early Bronze Age Site in Northwestern Iran, Afshar Sistani, I., (1997), East Azarbaijan: a Set of Historical Circumstances, Geographic, Social, Economic, Tehran, Rayzan Press. (Farsça) Alizadeh, K., (2001), Study of Cultural Relationship Between North and South of Araxes River: Systematic Survey of Baruj Tepe, A thesis submitted to the Graduate Studies office in partial fulfilment of the requirement for the degree of M. A. in Archaeology and History of Art, Faculty of Humanities, U.T., Tehran. (Farsça, yayınlanmamış yüksek lisans tezi) Alizadeh, K., Azarnosh, M., 2003, Systematic Survey of Baruj Tape: Cultural Relations Between the South and North of Araxes River, Iranian Journal of Archaeology and History, C. 17, S. 2, s (Farsça) Azizi, M, Niknami, K. Moradi, N., 2000, Late Bronze Age in the Sgzabad Hill on Pottery Found, Archaeologist Message, C. 7, S. 14, s (Farsça) Badaljan, R. S., Kohl, P. L., Stronach, D., Tonikjan, A. V., 1994, Preliminary Report on the 1993 Excavation at Horom, Iran, C. XXXII, s Badaljan, R. S., Smit, A. T., Avetisyan, P. S., 2003, The Emergence of Socio Political Complexity in The Southern Caucasia, Archaeology in the Boderlands: Investigations in Caucasia and Beyond, edit by A. T. Smit and K. Rubinson, Los Angeles, The cotsen institute of archaeology at UCLA, s Bahşaliyev, V., (1997), Nahçıvan Arkeolojisi, İstanbul, Arkeoloji ve Sanat Yayınları. Bakhshaliyev, V., Marro, C., (2009), The Archaeology of Nakhichevan, Ten Years of New Discoveries, İstanbul, Ege Yayınları. 258

268 Baxşəliyev 2006 Baxşəliyev, V., (2006), Azərbaycan Arxeologiyası, C. 1, AMEA, Naxçıvan Bölməsi, Naxçıvan. Baxşəliyev Baxşəliyev, V., Noruzov, J., (2010), Sirabda Arxeoloji Noruzov 2010 Araşdırmalar, AMEA, Naxçıvan Bölməsi, Naxçıvan. Bayat 2009 Bayat, M., 2009, Caucasian Geopolitical Role in Determining the Identity of Iran's Borders with North West Aniran, Geopolitic, C. 5, S. 1, s (Farsça) Belli Bahşaliyev Belli, O., Bahşaliyev, V., (2001), Nahçıvan Bölgesi nde Orta 2001 ve Son Tunç Çağı Boya Bezemeli Çanak Çömlek Kültürü, İstanbul, Arkeoloji ve Sanat Yayınları. Burney 1975 Burney, Ch., 1975, Excavations at Haftavan Tepe 1973: Fourth Preliminary Report, Iran, C. XIII, s Burney - Marshal Lang 2001 Burney, Ch. Marshal Lang, D., (2001), The People of the Hills: Ancient Ararat and Caucasus, Persian Translate by Sadeghi, H., (2007), Negah Press. (Farsça) Burton Brown, T., (1951), Excavation Azarbaijan, 1948, London, John Murray Publishers. Burton Brown 1951 Çilingiroğlu 1983 Çilingiroğlu, A., 1983, Van Gölü Havzasında M. Ö. II. Bin Kültürüne ait Bazı Veriler, Araştırma Sonuçları Toplantısı, S. I, s Çilingiroğlu 1988 Çilingiroğlu, A., 1988, Van Gölünü Havzasında M.Ö 2 Binyıla ait Boyalı Çanak-Çömlek Geleneği, Arkeoloji ve Sanat Dergisi, S.4, s Çilingiroğlu 1990 Çilingiroğlu, A., 1990, Gaziantep Müzesindeki»Van-Urmiye Boyalıları«, Arkeoloji ve Sanat Dergisi, S. 5, s Çilingiroğlu 1994 Çilingiroğlu, A., 1994, Van Gölünü Havzasında Üretilen M.Ö İkinci Binyıl Boyalı Çanak Çömleği, Türk Arkeoloji Dergisi, S.2, s Çilingiroğlu 1997 Çilingiroğlu, A., (1997), Urartu Krallığı, Tarihi ve Sanatı, İzmir, Yaşar Eğitim ve Kültür Vakfı. Danti 2012 Dyson 1965 Dyson 1973 Edens 1995 Danti, M. D., (2012), Foreword for Pottery of Hasanlu, by Sadraie, A., Elliyoun, S., Pottery of Hasanlu C. P., s (Farsça) Dyson, R. H., 1965, Problems of Protohistory Iran as Seen from Hasanlu, Journal of Near Eastern Studies, C. XXIV, S. 3, Erich F. Schmidt Memorial Issue. Part One., s Dyson, R. H., (1973), The Archaeological Evidence of the Second Millennium B.C on Persian Plateau, the Cambridge Ancient History, Vol 2, Cambridge, Cambridge University Press. Edens, Ch., 1995, Transcaucasia at the End of the Early 259

269 Bronze Age, BASOR, S. 299/300, The Archaeology of Empire in Ancient Anatolia, s Edwards 1981 Edwards, M. R., 1981, The Pottery of Haftavan VIB (Urmia Ware), Iran, C. XIX, s Edwards 1983 Edwards, M. R., (1983), Excavations in Azerbaijan (North- Western Iran), C. 1, Haftavan, Period VI., International Series, 182. Edwards 1986 Edwards, M. R., 1986, "Urmia Ware" and its Contribution in North-Western Iran in the Second Millennium B.C.: a Review of the Results of Excavations and Surveys, Iran, C. XXIV, s Erzen 1984 Erzen, A., (1984), Doğu Anadolu ve Urartular. Ankara, TTK Basımevi. Əliyev 2007 Əliyev, I., (2007), Azərbaycan Tarixi ən Qədimdən Bizim Eranın III Esri, Cild I., AMEA, A. Bakıxanov Adına Tarix İnstitutu. Əliyev 2007 Əliyev, V. H., (2007), Nakhichevan, Baku, Cultural Center of Azerbaijan. (Rusça) Halilov 2011 Halilov, T., 2011, Nahçıvan da Boyalı Kaplar Kültürü, TÜBAR, C. XXX., s Hamlin 1974 Hamlin, C., 1974, The Early Second Millennium Ceramic Assemblage of Dinkha Tepe, Iran, C. XII, s Hojabri Nobari Hojabri Nobari, A., (2009), Larican and Tuali Kurgans 2009 Excavation Reports, Tehran, ICHO. (Farsçaada, yayınlanmamış kazı raporu) Hojabri Nobari Hojabri Nobari, A., (2012), Tepe Zarnaghi Excavation, 2012 Proposals for Research Programs, Terhran, ICHO. (Farsçaada, yayınlanmamış kazı önerisi) Khamachi 1990 Khamachi, B., (1990), Gazetteer of East Azerbaijan: Major Geographical Regions, Tehran, Soroush Press. (Farsça) Kuliev 2012 Kuliev, Z. K., 2012, New Findings From the Burial Yayji, Russian archaeologists, N.2, s (Rusça) Kushnareva 1997 Kushnareva, Kh. K., (1997), The Southern Caucasus in Prehistory (Stage of Cultural and Socioeconomic Development from the Eighth to the Second Millennium B.C), Penn, Philadelphia. Mansoorzadeh 1992 Mansoorzadeh (1992), Prehistoric Cultures in the Western Edge of Urmia Lake, M. A. Thesis for pre history period Archaeology, Department of Archaeology, School of Humanities, T.M.U., Tehran, (Farsça, yayınlanmamış yüksek lisans tezi) 260

270 Marro Özfırat 2005 Məmmədova 2002 Marro, C., Özfırat, A., 2005, Pre-classic Survey in Eastern Turkey. Third Preliminary Report: Dogubayezit and The Eastern Shore of Lake Van, Anatolia Antiqua, C. 13, s Məmmədova, A., 2002, Nahçıvanın Boyalı Qablar Mədəniyyetin Öyrənilə Tarixi, Azərbaycan Arxeologiyası, C. 4, S Moghaddam 1996 Moghaddam, A., (1996), The Study of Polychrome Pottery Founded Excavation Sagzabad Mounds in Qazvin Plain, A thesis submitted to the Graduate Studies office in partial fulfilment of the reguirment for the degree of M. A. in Archaeology and History of Art, Faculty of Humanities, U.T., Tehran. (Farsça, yayınlanmamış yüksek lisans tezi) Mousavi 1997 Mousavi, M., (1997), Meeting Reminder Susa, Tehran, ICHO Press. (Farsça) Multiple Authors 2011 Muscarella 1974 Multiple Authors., 2011, The Bronze Age in Northwestern, Western, and Southwestern Persia, Encyclopaedia Iranica, Muscarella, O. Wh., 1974, The Iron Age at Dinkha Tepe, Iran, MMJ, C. 9., s Muscarella 2004 Muscarella, O. Wh., 2004, Northwest of the Transition from the Bronze Age to the Iron, Persian Translate by Vahdati, A., in Archaeological Research, C. 12, s (Farsça) Naghshineh 1997 Naghshineh, A. S., (1997), A Study of Grey Pottery at Sagzabad in Qazvin Plain and Aryan Migration, M. A. Thesis for pre history period Archaeology, Department of Archaeology, School of Humanities, T.M.U., Tehran. (Farsça, yayınlanmamış yüksek lisans tezi) Narimanischvili 2009 Narimanischvili, G., (2009), New Research on Trialeti Culture, Tbilisi, Union & Center for Preservation and Studies of Antiquities-Trialeti. (Gürcüce) Omrani 2006 Omrani, B., (2006), Early Bronze Age in North West of Iran, Thesis, Submitted in Partial Fulfillment of the Requirements For the degree of Doctor of Philosophy (Ph.D.) in Archaeology, Department of Archaeology, School of Humanities, T.M.U., Tehran (Farsça, yayınlanmamış doktora tezi) Omrani - Jaleh Aghdam 2008 Özfırat 1998 Omrani, B., Jaleh Aghdam, J., (2008), Report Writing and Specify the Privacy Zulbin Tepe of Town Hashtrood, Tehran, ICHO. (Farsçaada, yayınlanmamış kazı raporu) Özfırat, A., 1998, 1997 Yılı Bitlis-Muş Yüzey Araştırması: 261

271 Tunç ve Demir Çağları, Araştırma Sonuçları toplantısı, S. XVI, s Özfırat 2001 Özfırat, A., (2001), Doğu Anadolu Yayla Kültürleri (M.Ö. II. Binyıl), İstanbul, Arkeoloji ve Sanat Yayınları. Özfırat 2006 Özfırat, A., 2006, Van Müzesi nden Bir Rhyton, Hayat Erkanal a Armağan: Kültürlerin Yansıması, s Özfırat 2011a Özfırat, A., 2011a, Erzurum Müzes inde İnsan Figürlü bir Çömlek, Karadeniz den Fırat a Bilgi Üretimi, Önder Bilgi ye Armağan Yazılar, İstanbul, Bilgin Yayınları. s Özfırat 2011b Özfırat, A., 2011b, Bozkurt Kurgan Mezarlığı Kazısı, , 33. Kazı Sonuçları Toplantısı, C. 1, s Özfırat Marro 2007 Özfırat, A., Marro, A., 2007, 2004 Yılı Van, Ağrı ve Iğdır İlleri Yüzey Araştırması, Türk Arkeoloji ve Etnografya Dergisi, S. 7., s Piller 2004 Piller, Ch, K., 2004, The Iranian Highlands in the 2 nd and 3 nd Millennium BC: the Period of Early History, Catalogue of Bochum. s Pourfaraj 2002 Pourfaraj, A., (2002), The Process of Changes in Grey Potterian North West Iran, M. A. Thesis for pre history period Archaeology, Department of Archaeology, School of Humanities, T.M.U., Tehran. (Farsça, yayınlanmamış yüksek lisans tezi) Pourfaraj 2007 Pourfaraj, A., (2007), The Revision of Iron Age in North Western Iran with Case Study on Shahar Yeri Site and its Around Fortresses, Thesis, Submitted in Partial Fulfillment of the Requirements For the degree of Doctor of Philosophy (Ph.D.) in Archaeology, Department of Archaeology, School of Humanities, T.M.U., Tehran. (Farsça, yayınlanmamış doktora tezi) Raisnia 1996 Raisnia, R., (1996), Azerbaijan in the Course of History: Beginning to Islam, C. 1, Tehran, Nima press. (Farsça) Rezaloo 1999 Rezaloo, R., 1999, Reviewing the Chronology of Northwestern Iran in the Bronze Age with Attention to Ardabil Province New Findings, Science and Technology, C s (Farsça) Rezaloo 2005 Rezaloo, R., (2005), First-Quarter Report of Excavation of Cemetery Kahnghah-Gilavan, Tehran, ICHO. (Farsçaada, yayınlanmamış kazı raporu) Rezaloo 2007 Rezaloo, R., (2007), The Emergence of Complex Society During The Late Bronze Age in Southern regions of Aras 262

272 Rubinson 2004 Sarlak 2000 Seyidov 2003 Seyidov Baxşəliyev 2002 Smith 2005 Summers 2004 Tala i 1984 Talai 2006 Talai 2007 Voigt Dyson 1992 River: Case Study Qalla Khosrow, Thesis, Submitted in Partial Fulfillment of the Requirements For the degree of Doctor of Philosophy (Ph.D.) in Archaeology, Department of Archaeology, School of Humanities, T.M.U., Tehran. (Farsça, yayınlanmamış doktora tezi) Rubinson, K. S., 2004, Dinkha Tepe, Iran, And So-Called Urmia Ware, A View from the Highlands, Archaeological Studies in honor of Charels Burney. Sagona, A., Leuven, Peeters. s Sarlak, S., (2000), Seven Thousand Years Culture of Qom (Archeological Excavations in Qom, Jamkaran, Qoli Darvish), Tehran, Naghsh Publication. (Farsça) Seyidov, A. G., (2003), Naxçıvan VII-II Minillərdə, Bakı, Elm Yayınevi. Seyidov, A. G., Baxşəliyev, V., (2002), Nəhəcirde Arxeoloji Araşdırmalar, Bakı. Azərbaycan Dövlət İqtisad Universitesi Yayınevi. Smith, A., 2005, Prometheus Unbound: Southern Caucasia in Prehistory, Journal of World Prehistory, C. 19. s Summers, G., 2004, Yanik Tepe and the Early Trans- Caucasian Culture: Prospects and Uncertainties, Persian Translate by Purfaradj, A., Chaychi Amirkhiz, A., (2004), Tehran, Nassl-e-Baran Press. (Farsça) Tala i, H., 1984, Shorter Notices: Notes on New Pottery Evidence from The Eastern Urmia Basin: Gol Tepe, Iran, C. XXII, s Talai, H., (2006), The Bronze Age of Iran, Tehran, SAMT Press. (Farsça) Talai, H., (2007), Iranian Art and Archaeology in The First Millennium B.C., 5 th edition, Tehran, SAMT Press. (Farsça) Voigt, M. M., Dyson, R. H., 1992, The Chronology of Iranica B.C., Chronology in Old World Archaeology I, s Persian Translate by Purfaradj, A., Chaychi Amirkhiz, A., (2003), Tehran, Nassl-e-Baran Press. (Farsça) Yakar 2007 Yakar, J., (2007), Anadolu nun Etnoarkeolojisi, Çeviren, S. H. Riegel, İstanbul, Homer Kitabevi. 263

273 13. ÖZET 13. I. Türkçe özet Tez başlığı : M. Ö. II. BİNYI LDA DOĞU ANADOLU BOYA BOYALI SERAMİK KÜLTÜRÜ VE ÇEVRE BÖLGELERLE İLİŞKİLERİ Bu tezde Doğu Anadolu, Kuzeybatı ve Kuzey Merkezi İran, Nahçıvan, Gürcistan, Ermenistan ve Azerbaycan yaygınlaşan boya bezemeli seramik incelenmiştir. Söz konusu seramik, M. Ö. III. Binyıl ın sonları ve M. Ö. II. Binyıl da yukarıda adı geçen bölgelerde yaygınlaşmıştır. Bu bölgeler genelde dağlık iklimine sahipler ve buradaki çoğu yerleşimler mezarlıklardan oluşmaktadır. Ancak daha güney bölgelerde özellikle Urmiye ve Aras kıyıları, daha sıcak hava koşullarına sahipler. Bu bölgelerde yerleşim yerlerine de sıkça rastlanır. Bu seramik geleneğinin kronolojisi tam olarak belirlenmemiştir. Ancak Kura- Aras ve Erken Demir Devri kültürleri arasındaki dilimde yerleştiği bellidir. Bu kültüre önerilen tarih M. Ö yılları arasındadır. Bu tezde, OTÇ 1, OTÇ 2 ve GTÇ evreleri altında, bu konu incelenmiştir. Orta Tunç Çağı 1 (OTÇ 1): Bu evremin tarihi M. Ö yılları arasındadır. Bu evrede boya bezemeli seramik az bulunur. Boyalılar ise monokrom olarak, Dark on Buff biçiminde yapılmışlar. Orta Tunç Çağı 2 (OTÇ 2): Bu evremin tarihi M. Ö yılları arasındadır. Bu evrede monokrom ve polikrom boya bezemeli seramikler yaygındır. Geç Tunç Çağı (GTÇ): Bu evre, önceki evrenin devamıdır. Bu evrede insan ve hayvan figürleri real biçiminde yaygınlaşmıştır. Bu tezde söz konusu olan seramik kültürü, beş alt seramik gelenek bölgesinde incelenmiştir. Bunlar: Van-Urmiye alt seramik gelenek bölgesi, Tazekand (Karmir- Berd) alt seramik gelenek bölgesi, Sevan-Uzerliktepe alt seramik gelenek bölgesi, Trialeti alt seramik gelenek bölgesi ve Sagzabad alt seramik gelenek bölgesi. 264

274 13. II. İngilizce özet (Abstract) Name of the thesis is: Painted ceramic culture of East Anatolia region in II. Millennium BC. and relationships it with the neighbors regions In this thesis, painted pottery culture in areas of the Eastern Anatoly, Northwest and North Central Iran, Nakhichevan, Armenia, Georgia and Azerbaijan has been reviewed. This culture it was common in late of III. Millennium BC. and II. Millennium BC. in the above mentioned areas. The climate is usually cold and mountainous. For this reason pastoral life in the areas vogue. Most of the facilities in these areas are cemetery; But in the South the climate is warmer and moist soil. The result of the enclosure in the South can be seen more; Including in the field of Urmia Lake and Aras River. The chronology of this culture is ambiguous. But it is known that this culture it was common after culture of the Kura-Aras and before the Iron Age. The proposed chronology for this culture is BC. This period consists of the Middle and Late Bronze Age. In this thesis, this time divided to three courses: MBA 1, MBA 2 and LBA. Middle Bronze Age 1 (MBA 1) chronology consist between BC. In this period the painted pottery is low and all are monochrome painted (Dark on Buff). Middle Bronze Age (MBA 2) chronology consist between BC. In this period monochrome and polychrome painted pottery is reigns. At the end of this period polychrome painted pottery are common. Late Bronze Age (LBA) is the previous continuity. During this period, human and animal realistic figures are common. In this thesis Van-Urmia painted pottery tradition research in five under the groups; these are the: Van-Urmia tradition, Tazekand (Karmir-Berd) tradition, Sevan-Uzerliktepe tradition, Trialeti tradition and Sagzabad tradition. 265

275 14. I. Kronoloji Tablosu 5261 M.Ö Arkeolojik Dönemler Demir Çağı Ufuklar Kafkaz Kuzeybatı İran 5272 Lçaşen-Metsamor 4 Haftvan III Geç Tunç Çağı Lçaşen-Metsamor 3 Geoy -A- Haftvan IV 1300 GTÇ Lçaşen-Metsamor Lçaşen-Metsamor Orta Tunç Çağı OTÇ 2 OTÇ 1 Karmir Vank Karmir Berd Terialeti-Vanadzor, Sevan Üzerlik Terialeti Early Kurgans, Geoy -B- Geoy -C- Geoy -D- Geoy -G- Haftvan V Haftvan VI B Geç Haftvan VI B Erken/Geç Haftvan VI B Erken Haftvan VI C Eski Tunç Çağı (Kura-Aras III) Karnut- Şengavit Group Haftvan VII Şreş- Mokhrablur Group Geoy -K3-526 Bu tablo Badaljan ve Smit ve Avetisyan 2003: 34. Önerdiği tabloyadayanılarak, bazı değişikliklerle hazırlanmıştır. 527 Doğu Anadolu Bölgesi neki arkeolojik ufuklar, Kuzeybatı İran arkeolojik ufuklarıyla çağdaş sayıla bilir. 266

276 14. II. Yerleşim merkezleri kronoloji tablosu Erken Tunç Orta Tunç Çağ Geç Tunç Çağ Çağ 1 2 GTÇ DÇ M. Ö Ani Bozkurt Eski Norgüh Karagündüz 6 Küçük Çatma Nurettin Sarıveli Suluçem Tilkitepe O Yuvadamı Cemaleddin Van Kalesi IV Haftvan tepe VII VI C VI B Erken VI B Geç V IV Dinkha tepe - IV III Geoy tepe G D C B A Kordlar tepe IV. Kat (Orta Tunç) Gol tepe H. VI B TepeZarnaghi Zulbin tepe H. VI B Geç Baba Darviş 1600 Sagzabad Ariç Elar 1500 Tazekand II. Binyılın ilk yarısı Eçmiadzian Trialeti Karmir-Berd 1800 Keti Orta Tunç Erken Orta Tunç Geç Geçiş Kirovakan Trialeti Garni Trialeti Lçaşen (II. Gurup) Trialeti VI. Mz Üzerliktepe Horom Verin-Naver Metsamor Mukhanntepe Trialeti Meskheti Trialeti N. Kültepe I II III IV Kızılvank Aznaburt Culfa Zurnabad Şortepe Şahtahtı Orta ve Geç Tunç Çağı Kükü Orta Tunç Çağı 267

277 GTÇ OTÇ 2 GTÇ OTÇ 2 GTÇ OTÇ 2 GTÇ OTÇ 2 GTÇ 15. I. Seramik levhaları Lev. 1 ÇA I Lev ÇA II 4 5 Lev ÇA III Lev ÇA IV 3 4 Lev ÇA V

278 Lev , OTÇ 2 ÇA VI GTÇ Lev. 7 OTÇ 2 ÇA VII 9 GTÇ Lev OTÇ 2 ÇA VIII GTÇ

279 OTÇ 2 OTÇ 2 GTÇ OTÇ 2 GTÇ OTÇ 2 GTÇ Lev. 9 ÇA IX Lev ÇA X Lev ÇA XI Lev ÇA XII

280 Lev OTÇ 2 ÇA XIII 2 6 GTÇ Lev OTÇ 2 ÇA XIV Lev OTÇ 2 ÇA XV 10

281 GTÇ

282 OTÇ 2 GTÇ OTÇ 2 GTÇ OTÇ 2 GTÇ ÖTÇ 2 Lev ÇA XVI Lev ÇA XVII Lev ÇA XVIII Lev ÇÖ.A I 273

283 OTÇ 2 GTÇ OTÇ 2 GTÇ GTÇ OTÇ 2 Lev ÇÖ.A II 3 Lev ÇÖ.A III Lev ÇÖ.A IV Lev ÇÖ.A V 274

284 Lev OTÇ 2 1 ÇÖ.A VI gtç 275

285 OTÇ 2 GTÇ OTÇ 2 GTÇ Lev ÇÖ.Ba I Lev ÇÖ.Ba II

286 OTÇ 1 OTÇ 2 GTÇ OTÇ 1 OTÇ 2 GTÇ Lev ÇÖ.Ba III Lev ÇÖ.Ba IV

287 Lev GTÇ ÇÖ.Bb I 1 Lev. 30 OTÇ 2 ÇÖ.Bb II GTÇ Lev OTÇ 2 ÇÖ.Bb III

288 GTÇ OTÇ 2 GTÇ Lev ÇÖ.Bb IV

289 Lev OTÇ 2 1 ÇÖ.Bb V GTÇ

290 OTÇ 2 GTÇ OTÇ 2 GTÇ OTÇ 2 GTÇ OTÇ 2 GTÇ Lev ÇÖ.Bb VI 7 8 Lev MK I MK I MK II Lev KD 8 281

291 OTÇ 2 OTÇ 2 OTÇ 2 OTÇ 2 GTÇ OTÇ 2 OTÇ 2 OTÇ 2 GTÇ Lev FN I 1 FN II FN III Lev MŞ Lev TB I TB II TB III 1 TB IV Lev ÇY 282

292 OTÇ 2 GTÇ OTÇ 2 GTÇ OTÇ 2 OTÇ 2 Lev TS Lev MY Lev SK. I SK. II 283

293 OTÇ 2 GTÇ OTÇ 2 OTÇ 2 OTÇ 2 Lev DK I DK II 1 DK III DK IV

294 GTÇ OTÇ 2 GTÇ OTÇ 2 GTÇ OTÇ T GTÇ OTÇ 2 GTÇ DK V Lev ÖT I 1 ÖT II 1 2 ÖT III 1 2 ÖT IV ÖT V ÖT VI

295 15. II. Motifler ve figürler levhası A10 A22 A62 A11 A23 A63 A12 A30 A70 A13 A31 A71 A14 A40 A72 A15 A41 A73 A16 A42 A74 A17 A50 A75 A20 A60 A80 A21 A61 A81 286

296 A82 B20 B32 A90 B21 B33 B10 B22 B34 B11 B23 B35 B12 B24 B36 B13 B25 B37 B14 B26 B38 B15 B27 B39 B16 B28 B40 B17 B29 B41 B18 B30 B42 B19 B31 B43 287

297 B44 B63 B90 B45 B64 B91 B46 B65 B92 B47 B66 B93 B50 B67 C10 B51 B68 C11 B52 B70 C20 B53 B71 D10 B54 B72 D11 B60 B80 D12 B61 B81 D13 B62 B82 D14 288

298 D15 D31 D80 D20 D32 E10 D21 D40 E11 D22 D41 E20 D23 D42 E21 D24 D43 E22 D25 D44 E23 D26 D50 E30 D27 D51 E40 D28 D60 E50 D29 D70 E60 D30 D71 E70 289

299 F10 G40 G70 F20 G41 G71 F21 G42 G80 F22 G43 H10 F30 G44 H11 G10 G45 H12 G11 G50 H13 G20 G51 H14 G21 G52 H20 G30 G53 H21 G31 G60 H22 G32 G61 H30 290

300 H31 I20 I43 H40 I21 I50 H50 I22 I60 H60 I23 I61 H70 I24 I70 H80 I25 I71 I10 I30 I72 I11 I31 I73 I12 I32 I74 I13 I40 I75 I14 I41 I76 I15 I42 I77 291

301 I78 J18 K10 I79 J19 K20 I80 J20 K21 I90 J21 K22 J10 J22 K23 J11 J30 K24 J12 J31 K25 J13 J32 K26 J14 J33 K27 J15 J34 K28 J16 J40 K30 J17 J50 K31 292

302 K32 L40 N14 K33 L50 N15 K40 L51 N20 K50 L52 N30 K60 M10 N31 K70 M20 N32 L10 M21 N33 L20 M30 N34 L30 N10 N35 L31 N11 N36 L32 N12 N37 L33 N13 N38 293

303 N39 O21 R12 N40 O22 R13 N41 O30 R14 N50 O31 R15 N60 O32 R20 N70 P10 R21 N71 P20 R22 N80 Q10 R23 N90 Q20 R24 N91 Q30 R25 O10 R10 R26 O20 R11 R27 294

304 R28 R42 Z18 R30 R43 Z19 R31 R44 Z20 R32 R45 Z21 R33 Z10 Z22 R34 Z11 Z23 R35 Z12 Z24 R36 Z13 Z30 R37 Z14 Z31 R38 Z15 Z32 R40 Z16 Z33 R41 Z17 295

305 Z34 Z57 Z40 Z58 Z41 Z60 Z42 Z61 Z43 Z62 50 Z70 Z51 Z71 Z52 Z72 Z53 Z73 Z54 Z80 Z55 Z81 Z56 Z90 296

306 16. HARİTALAR Haritalarda geçen yerleşim yerleri listesi GÜRCİSTAN MERKEZLERİ 1. Trialeti 2. Meskheti ERMENİSTAN MERKEZLERİ 1. Kirovakan 2. Keti 3. Horom 4. Ariç 5. Verin-Naver 6. Eçmiadzin 7. Tazekand 8. Metsamor 9. Garni 10. Mukhannattepe 11. Elar 12. Lçaşen AZERBAYCAN MERKEZLERİ 1. Zurnabad 2. Üzerliktepe NAHÇIVAN Ö. C. MERKEZLERİ 1. Kerki 2. Yaycı 3. Şortepe 4. Aznaburt 5. Yurdçu 6. Şahtahtı 7. Kükü 8. Göy Handek 9. Karatepe 10. I. Kultepe 11. II. Kültepe 12. Sürümçek 13. Nehecir 14. Kızılvank 15. Culfa 16. Halikeşan KUZEY BATI VE KUZEY MERKEZİ İRAN MERKEZLERİ 1. Larican kurganları 2. Kultepe 3. Barujtepe 4. Haftvantepe 5. Kordlartepe 6. Geoytepe 7. Dinkhatepe 8. Hasanlutepe 9. Gol Tepe 10. Tepe Zarnaghi 11. Khanghah-Gilavan 12. Zulbintepe 13. Sagzabadtepe 14. Kolidarvish DOĞU ANADOLU MERKEZLERİ 1. Suluçem 2. Bozkurt kurganları 3. Sarıveli 4. Nurettin 5. Elmakaya 6. Yılankalesi 7. Eriklik 8. Cemalettin 9. Yuvadamı 10. Karagündüz 11. Van Kakesi 12. Eski Norgüh 13. Tilkitepe 14. Dilkaya 297

307 16. I. Yerleşim merkezleri haritası 298

308 15. II. Alt seramik geleneği bölgeleri haritaları 1. Alt seramik geleneği bölgeleri 2. Van-Urmiye alt seramik geleneği bölgesi 299

309 3. Tazekand alt seramik geleneği bölgesi 300

310 4. Trialeti alt seramik geleneği bölgesi 5. Sevan-Üzerliktepe alt seramik geleneği bölgesi 6. Sagzabad alt seramik geleneği bölgesi 301

311 17. RESİMLER Res. 1. (Lev. ÇA.II.5) Kaynakça: Bahşaliyev 1997: Res. 17. Res. 4. (Lev. ÇA.VI.6) Kaynakça: Özfırat 2001: Res. 17. Res (Lev. ÇA.VI.12-13) Kaynakça: Özfırat, 2008, fig. 1/5-6, s Res. 2. (Lev. ÇA.XV.84 / Lev. ÇA.VI.16 Kaynakça: Özfırat 2001: Res. 27. Res. 7. (Lev. ÇA.X.12) Kaynakça: Özfırat 2001: Res. 19. Res. 3. (Lev. ÇA.VI.2) Kaynakça: Özfırat 2001: Res. 32. Res. 8. (Lev. ÇA.XI.12) Kaynakça: Özfırat 2001: Res

312 Res. 9. (Lev. ÇÖ.A.III.13) Kaynakça: Özfırat 2001: Res. 47. Res. 12. (Lev. ÇÖ.A.VI.18) Kaynakça: Özfırat 2001: Res. 48. Res. 10. (Lev. ÇÖ.A.III.18) Kaynakça: Bahşaliyev 1997: Res. 6. Res. 13. (Lev. ÇÖ.A.VI.19) Kaynakça: Özfırat 2001: Res. 44. Res. 14. (Lev. ÇÖ.A.VI.32) Kaynakça: Özfırat 2001: Res. 21. Res. 11. (Lev. ÇÖ.A.VI.90) Kaynakça: Özfırat 2001: Res. 49. Res (Lev. ÇÖ.A.VI ) Kaynakça: Özfırat, 2008, fig. 7/2-4, s

313 Res. 18. (Lev. ÇÖ.Ba.I.9) Kaynakça: Özfırat 2001: Res. 42. Res. 21. (Lev. ÇÖ.BA.IV.27) Kaynakça: Özfırat 2001: Res. 45. Res. 19. (Lev. ÇÖ.Ba.II.16) Kaynakça: Özfırat 2001: Res. 41. Res. 22. (Lev. ÇÖ.Ba.IV.32) Kaynakça: Özfırat 2001: Res. 39. Res. 20. (Lev. ÇÖ.Ba.IV.18) Kaynakça: Belli ve Bahşaliyev 2001: Res. 35. Res. 23. (Lev. ÇÖ.Ba.IV.34) Kaynakça: Edwards 1983: Colour Plate. d. s

314 Res. 24. (Lev. ÇÖ.Ba.IV.39) Kaynakça: Özfırat 2001: Res. 43. Res. 27. (Lev. ÇÖ.Bb.I.5) Kaynakça: Edwards 1983: Colour Plate. b. s Res. 25. (Lev. ÇÖ.Ba.VI.53) Kaynakça: V. B. Bahşaliyev in izniyle. Res. 28. (Lev. ÇÖ.Bb.II.9) Kaynakça: Özfırat 2001: Res. 36. Res. 26. (Lev. ÇÖ.Bb.I.4) Kaynakça: ns/highlights Res. 29. (Lev. ÇÖ.Bb.II.11) Kaynakça: Özfırat 2001: Res

315 Res. 30. (Lev. ÇÖ.Bb.II.3) Kaynakça: Özfırat 2001: Res. 35. Res. 33. (Lev. ÇÖ.Bb.III.41) Kaynakça: V. B. Bahşaliyev in izniyle. Res. 31. (Lev. ÇÖ.Bb.III.55- Lev. FN.I.4 Kaynakça: Özfırat 2001: Res. 26. Res. 34. (Lev. ÇÖ.Bb.III.48) Kaynakça: Özfırat 2001: Res. 24. Res. 32. (Lev. Bb.III.11) Kaynakça: Özfırat 2001: Res. 20. Res. 35. (Lev. ÇÖ.Bb.III.79) Kaynakça: Belli ve Bahşaliyev 2001: Res

316 Res. 36. (Lev. ÇÖ.Bb.III.86) Kaynakça: Özfırat 2001: Res. 51. Res. 39. (Lev. ÇÖ.Bb.III.96) Kaynakça: V. B. Bahşaliyev in izniyle. Res. 37. (Lev. ÇÖ.Bb.III.93) Kaynakça: V. B. Bahşaliyev in izniyle. Res. 40. (Lev. ÇÖ.Bb.IV.14) Kaynakça: Hojabri Nobari Res. 38. (Lev. ÇÖ.Bb.III.91) Kaynakça: Özfırat 2001: Res. 25. Res. 41. (Lev. ÇÖ.Bb.V.1) Kaynakça: V. B. Bahşaliyev in izniyle. 307

317 Res. 42. (Lev. ÇÖ.Bb.V.6) Kaynakça: V. B. Bahşaliyev in izniyle. Res. 45. (Lev. ÇÖ.Bb.V.46) Kaynakça: Hojabri Nobari Res. 43. (Lev. ÇÖ.Bb.V.22) Kaynakça: V. B. Bahşaliyev in izniyle. Res. 46. (Lev. ÇÖ.Bb.VI.6) Kaynakça: V. B. Bahşaliyev in izniyle. Res. 44. (Lev. ÇÖ.Bb.V.37) Kaynakça: V. B. Bahşaliyev in izniyle. Res. 47. (Lev. ÇY.1) Kaynakça: V. B. Bahşaliyev in izniyle. 308

318 Res. 48. (Lev. ÇY.5) Kaynakça: V. B. Bahşaliyev in izniyle. Res. 51. (Lev. DK.I.6) Kaynakça: Özfırat 2001: Res. 46. Res. 49. (Lev. TS.2) Kaynakça: Rezaloo Res. 14/2. Res. 52. (Lev. DK.I.7) Kaynakça: Özfırat 2001: Res. 37. Res. 50. (Lev. DK.I.4) Kaynakça: Özfırat 2001: Res. 29. Res. 53. (Lev. DK.IV.44) Kaynakça: Özfırat 2001: Res

319 Res. 54. (Lev. DK.IV.6) Kaynakça: Özfırat 2001: Res. 52. Res. 57. (Lev. DK.IV.35) Kaynakça: Narimanischvili 2009: Lev. XXXVII/5. s Res. 55. (Lev. DK.IV.22) Kaynakça: Narimanischvili 2009: Lev. XXXVII/4. s Res. 58. (Lev. DK.IV.47) Kaynakça: Muscarella 1974: Res. 5. s. 40. Res. 56. (Lev. DK.IV.34) Kaynakça: Narimanischvili 2009: Lev. XXXVI/1. s Res. 59. (Lev. ÖT.I.5) Kaynakça: Özfırat 2011: Res. 7. s

320 Res. 60. (Lev.ÖT.I.6) Kaynakça: Bahşaliyev 1997: Res. 8. Res. 63. (Lev. ÖT.VI.5-4) Kaynakça: Özfırat 2001: Res. 30. Res. 61. (Lev. ÖT.VI.1) Kaynakça: Özfırat 2006: Res s Res. 62. (Lev. ÖT.VI.2) Kaynakça: Özfırat 2006: Res. 4a-b. s

321 18. EKLER 18. I. BOYA BEZEMESİZ SERAMİKLER KATALOĞU Çanaklar ÇA. I. 1: 1. GTÇ 2. Kuzeybatı İran, Geoytepe, C. Tabakası. Kaynakça: Mansoorzadeh, 1992, Fig. 112/6, s : 1. GTÇ 2. Kuzeybatı İran, Geoytepe, C. Tabakası. Kaynakça: Mansoorzadeh, 1992, Fig. 112/9, s ÇA. II : OTÇ1 Kuzeybatı İran, Haftvantepe, C2/6/B1 (29) Açm. ~ Turuncu/Kahverengi 5. Kahverengi 6. Kaba kum 7. kötü 8. Perdahlı. Kaynakça: Edwards, 1983, Lev. 13/4 s : 1. OTÇ1 2. Kuzeybatı İran, Geoytepe, G. Tabakası. Kaynakça: Mansoorzadeh, 1992, Fig. 98/5, s : 1. OTÇ 2 2. Kuzeybatı İran, Gol tepe. 3. ~ Siyah/Gri. Tanım: El yapımı Kaynakça: Talai, 1984, fig. 3/a. 4: 1. OTÇ 2 2. Kuzeybatı İran, Haftvantepe, Y2/5/11Açm. 3. ~ Turuncu/Kahverengi 5. Kırmızı 6. Orta kum 7. İyi. Tanım: Yanık. Kaynakça: Edwards, 1983, Lev. 88/5 s : 1. OTÇ 2 2. Kuzeybatı İran, Zulbintepe, Açm. 3. ~ Devetüyü 5. Devetüyü 6. Kum 7. İyi. Kaynakça: Omrani ve Jaleh Aghdam, 2008, Lev : 1. OTÇ 2 2. Kuzeybatı İran, Haftvantepe, Y2/2 Açm. 4. Turuncu/Gri 6. Kaba kum. Kaynakça: Edwards, 1983, Lev. 121/8 s : 1. GTÇ 2. Kuzeybatı İran, Geoytepe, C. Tabakası. Kaynakça: Mansoorzadeh, 1992, Fig. 114/4, s ÇA. III : OTÇ1 Kuzeybatı İran, Haftvantepe, C2/6/B1 (43) Açm. ~ Turuncu/Kahverengi 5. Turuncu/Kahverengi 6. Kaba kum 7. Kötü 8. Perdahlı. Tanım: Kabın içi kırmızı ve dışı kahverengi astarlıdır. Kaynakça: Edwards, 1983, Lev. 13/5 s : 1. OTÇ1 2. Kuzeybatı İran, Haftvantepe, C4/7 Açm Gri 5. Kahverengi. Kaynakça: Edwards, 1983, Lev. 15/7 s : 1. OTÇ1 2. Kuzeybatı İran, Haftvantepe, C2/6/B4 Açm. 3. ~ Kahverengi 5. Kırmızı 6. Orta kum 8. Perdahlı. Tanım: Bezeme ağız kenarı altında kazı bezeme var. Kaynakça: Edwards, 1983, Lev. 10/3 s : 1. OTÇ 2 2. Kuzeybatı İran, Haftvantepe, Y2/3 Açm Turuncu 6. Kaba kum. Kaynakça: Edwards, 1983, Lev. 121/7 s : 1. OTÇ 2 2. Kuzeybatı İran, Haftvantepe, Y1/5D Açm Kırmızı. Kaynakça: Edwards, 1983, Lev. 120/13 s : 1. OTÇ 2 2. Kuzeybatı İran, Haftvantepe, Y2/3 Açm Turuncu/Gri 5. Kırmızı 6. Kaba kum 8. Perdahlı. 312

322 Kaynakça: Edwards, 1983, Lev. 121/6 s : 1. OTÇ 2 2. Kuzeybatı İran, Haftvantepe, JX/8/4 Açm Siyah Perdahlı. Kaynakça: Edwards, 1983, Lev. 123/9 s : 1. OTÇ 2 2. Kuzeybatı İran, Haftvantepe, ZX/9 Açm. 3. ~ Turuncu/Kahverengi 6. Kaba kum 7. İyi. Kaynakça: Edwards, 1983, Lev. 88/8 s : 1. OTÇ 2 2. Kuzeybatı İran, Haftvantepe, Y2/3 Açm. 4. Devetüyü 5. Kırmızı 6. Orta kum 7. İyi 8. Perdahlı. Kaynakça: Edwards, 1983, Lev. 121/5 s : 1. OTÇ 2 2. Ermenistan, Zolakar. Kaynakça: Kushnareva, 1997, fig. 66/19, s : 1. GTÇ 2. Kuzeybatı İran, Geoytepe, C. Tabakası. Kaynakça: Mansoorzadeh, 1992, Fig. 114/6, s ÇA. IV. 1: 1. OTÇ 2 2. Kuzeybatı İran, Haftvantepe, JX/6 Açm. 3. ~ Turuncu/Kahverengi 5. Turuncu 6. İnce kum 7. İyi. Tanım: Islak sıvazlama. Kaynakça: Edwards, 1983, Lev. 125/11 s : 1. OTÇ 2 2. Kuzeybatı İran, Geoytepe, D. Tabakası. Kaynakça: Mansoorzadeh, 1992, fig106/4, s.287. ÇA. V. 1: 1. OTÇ 2 2. Kuzeybatı İran, Haftvantepe, JX/8/4 Açm. 3. ~ Kaynakça: Edwards, 1983, Lev. 123/4, s : 1. OTÇ 2 2. Kuzeybatı İran, Haftvantepe, JX/6 Açm. 3. ~ Gri/Kahverengi 5. Kırmızı 6. Orta kum 7. İyi. Kaynakça: Edwards, 1983, Lev. 84/1, s : 1. OTÇ 2 2. Kuzeybatı İran, Geoytepe, D. Tabakası. Kaynakça: Mansoorzadeh, 1992, Fig. 106/6, s ÇA. VI. 1: 1. OTÇ 2 2. Kuzeybatı İran, Haftvantepe, JX/6A Açm. 3. ~ Pembemsi 5. krem 6. İnce kum 7. İyi. Tanım: Yanık. Kaynakça: Edwards, 1983, Lev. 125/10, s : 1. OTÇ 2 2. Kuzeybatı İran, Haftvantepe, X2/1 Açm. 3. ~ Turuncu/Gri 6. Kaba kum. Kaynakça: Edwards, 1983, Lev. 121/1, s : 1. OTÇ 2 2. Doğu Anadolu, Muş-Sürügüden Köyü, Erzurum Müzesi, Env ,5 ~ Pembemsi kiremit 5. Kırmızımsı kiremit 6. Orta kum 7. İyi 8. Perdahlı. Tanım: Çark yapımı. Kaynakça: Özfırat, 2001, Lev. 64/4. 4: 1. OTÇ 2 2. Kuzeybatı İran, Haftvantepe, TT1/6(71) Açm. 3. ~ Kahverengi 8. Perdahlı. Kaynakça: Edwards, 1983, Lev. 86/2, s : 1. OTÇ 2 2. Kuzeybatı İran, Haftvantepe, ZX/5(73) Açm. 3. ~ Turuncu/Gri 6. İnce kum 8. Perdahlı. Kaynakça: Edwards, 1983, Lev. 101/3, s : 1. OTÇ 2 2. Doğu Anadolu, Eriklik. 3. ~12 - ~7 4. Kırmızı/Kahverengi. 313

323 Kaynakça: Özfırat, 2008, fig. 2/1, s : 1. OTÇ 2 2. Kuzeybatı İran, Haftvantepe, TTl/5b(71) Açm. 3. ~ Açık kahverengi. Kaynakça: Edwards, 1983, Lev. 86/8, s : 1. OTÇ 2 2. Kuzeybatı İran, Geoytepe, D. Tabakası. Kaynakça: Mansoorzadeh, 1992, Fig. 104/7, s ÇA. VII. 1: 1. OTÇ 2 2. Doğu Anadolu, Elmakaya. 3. ~ Kırmızı/Kahverengi. Kaynakça: Özfırat, 2008, fig. 2/9, s : OTÇ 2 Kuzeybatı İran, Haftvantepe, TTl/5b(71) Açm. ~ Turuncu/Kahverengi 5. Açık kahverengi 6. İnce kum 7. İyi. Kaynakça: Edwards, 1983, Lev. 84/15, s : 1. OTÇ 2 2. Doğu Anadolu, Elmakaya. 3. ~ Kırmızı/Kahverengi. Kaynakça: Özfırat, 2008, fig. 2/8, s : 1. OTÇ 2 2. Kuzeybatı İran, Haftvantepe, X3/l(73) Açm. 3. ~ Gri/Kahverengi 6. Orta kum. Kaynakça: Edwards, 1983, Lev. 101/1, s : 1. GTÇ 2. Kuzeybatı İran, Geoytepe, C. Tabakası. Kaynakça: Mansoorzadeh, 1992, Fig. 112/8, s ÇA. VIII. 1: 1. OTÇ 2 2. Doğu Anadolu, Van Müzesi ~10 11,6 4. Kahverengi 5. Kırmızımsı kiremit 6. Orta kum 7. Orta 8. Perdahlı. Tanım: Çark yapımı. Kaynakça: Özfırat, 2001, Lev. 58/4. 2: 1. OTÇ 2 2. Doğu Anadolu, Van Müzesi, Env ~9 9,5 4. Kırmızımsı kiremit 5. Kırmızımsı kiremit 6. Orta kum 7. Orta 8. Perdahlı. Tanım: Çark yapımı. Yüzey pişme nedeniyle siyah alacalı. Kaynakça: Özfırat, 2001, Lev. 64/5. 3: 1. OTÇ 2 2. Doğu Anadolu, Yuvadamı, IV. Yamaç Kahverengi 5. Kahverengi 6. Orta kum 7. Kötü 8. Perdahlı. Tanım: Çark yapımı. Yüzey pişme nedeniyle siyah görünümlü. Kaynakça: Özfırat, 2001, Lev. 64/5. 4: 1. OTÇ 2 2. Doğu Anadolu, Ahlat Müzesi, Env ,5 ~ Kahvemsi kiremit 5. Kahvemsi kiremit 6. Orta kum 7. Orta 8. Hafif Perdahlı. Tanım: Çark yapımı. Kaynakça: Özfırat, 2001, Lev. 58/2. 5: 1. OTÇ 2 2. Doğu Anadolu, Yuvadamı Nekropolü, IV. Yamaç Açık kiremit 5. Açık kiremit 6. Orta kum 7. Orta 8. Perdahlı. Tanım: Çark yapımı. Yüzey pişme nedeniyle siyah alacalı ve renk değişikliği var. Kaynakça: Özfırat, 2001, Lev. 42/2. 6: 1. OTÇ 2 2. Doğu Anadolu, Kars Müzesi, Env ~ Kahvemsi kiremit 5. Kahvemsi kiremit 6. Kaba kum 7. Kötü 8. Perdahlı. Tanım: Çark yapımı. Yüzey pişme nedeniyle siyah alacalı. Kaynakça: Özfırat, 2001, Lev. 58/3. 7: 1. OTÇ 2 2. Doğu Anadolu, Diyarbakır Müzesi, Env ~ Kahverengi 5. Kırmızımsı kiremit 6. Orta kum 7. İyi 8. Perdahlı. Tanım: El yapımı. Kaynakça: Özfırat, 2001, Lev. 57/4. 8: 1. OTÇ 2 2. Kuzeybatı İran, Geoytepe, D. Tabakası. Kaynakça: Mansoorzadeh, 1992, Fig. 103/8, s

324 9: 1. OTÇ 2 2. Kuzeybatı İran, Geoytepe, D. Tabakası. Kaynakça: Mansoorzadeh, 1992, Fig. 107/3, s : 1. OTÇ 2 2. Kuzeybatı İran, Geoytepe, D. Tabakası. Kaynakça: Mansoorzadeh, 1992, Fig. 104/8, s : 1. OTÇ 2 2. Kuzeybatı İran, Geoytepe, D. Tabakası. Kaynakça: Mansoorzadeh, 1992, Fig. 105/8, s : 1. GTÇ 2. Kuzeybatı İran, Haftvantepe, BB1/4/7 Açm. 3. ~ Turuncu/Kahverengi 5. Kırmızı 6. Kaba kum 7. İyi 8. Perdahlı. Kaynakça: Edwards, 1983, Lev. 97/1, s ÇA. IX. 1: 1. OTÇ 2 2. Doğu Anadolu, Aşağı karaçay. 3. ~ Kırmızı/Kahverengi. Kaynakça: Özfırat, 2008, fig. 2/3, s : 1. OTÇ 2 2. Kuzeybatı İran, Haftvantepe, TT1/5 Açm. 3. ~ Açık kahverengi. Kaynakça: Edwards, 1983, Lev. 83/12, s ÇA. X. 1: 1. OTÇ 2 2. Kuzeybatı İran, Haftvantepe, JX/8/4 Açm Devetüyü 5. Kırmızı 6. Kaba kum. Kaynakça: Edwards, 1983, Lev. 123/8, s : 1. OTÇ 2 2. Kuzeybatı İran, Haftvantepe, BB1/X/1 Açm Kaynakça: Edwards, 1983, Lev. 121/4, s : 1. OTÇ 2 2. Doğu Anadolu, Yuvadamı Nekropolü, IV. Yamaç Açık kiremit 5. Açık kiremit 6. Orta kum 7. Orta 8. Perdahlı. Tanım: Çark yapımı. Yüzey pişme nedeniyle siyah alacalı ve renk değişikliği var. Kaynakça: Özfırat, 2001, Lev. 40/8. 4: 1. OTÇ 2 2. Kuzeybatı İran, Haftvantepe, X2/1 Açm Turuncu/Kahverengi 6. Kaba kum. Kaynakça: Edwards, 1983, Lev. 121/3, s : 1. OTÇ 2 2. Kuzeybatı İran, Haftvantepe, X2/3B Açm Turuncu/Kahverengi 6. Orta kum 7. İyi. Kaynakça: Edwards, 1983, Lev. 121/2, s : 1. OTÇ 2 2. Doğu Anadolu, Yuvadamı Nekropolü, IV. Yamaç Kahvemsi kiremit 5. Kahvemsi kiremit 6. Kaba kum 7. Kötü 8. Perdahlı. 7: 1. OTÇ 2 2. Doğu Anadolu, Yuvadamı Nekropolü, IV. Yamaç Açık kiremit 5. Açık kiremit 6. Bitki /Kaba kum 7. Orta 8. Perdahlı. Tanım: Çark yapımı. Yüzey pişme nedeniyle siyah görünümlü. Kaynakça: Özfırat, 2001, Lev. 40/10. 8: 1. OTÇ 2 2. Doğu Anadolu, Yuvadamı Nekropolü, IV. Yamaç. 3. ~ Açık kiremit 5. Açık kiremit 6. Orta kum 7. Orta 8. Perdahlı. Tanım: Çark yapımı. Kaynakça: Özfırat, 2001, Lev. 44/11. 9: 1. OTÇ 2 2. Doğu Anadolu, Yuvadamı Nekropolü, IV. Yamaç Açık kiremit 5. Açık kiremit 6. Bitki / Kaba kum 7. Orta 8. Perdahlı. Tanım: El yapımı. Pişme nedeniyle siyah alacalı. Kaynakça: Özfırat, 2001, Lev. 42/3. 10: 1. OTÇ 2 2. Kuzeybatı İran, Haftvantepe, JX/6 Açm. 3. ~ Turuncu/Kahverengi 5. Turuncu 6. Orta kum 7. İyi. Tanım: Islak sıvazlama. Kaynakça: Edwards, 1983, Lev. 125/12, s : 1. OTÇ 2 2. Kuzeybatı İran, Haftvantepe, JX/7 Açm. 3. ~ Turuncu/Pembe

325 kahverengi 6. Orta kum 7. İyi. Kaynakça: Edwards, 1983, Lev. 124/8, s : 1. OTÇ 2 2. Doğu Anadolu, Yuvadamı Nekropolü, IV. Yamaç Grimsi açık kahverengi 5. Grimsi açık kahverengi 6. Orta kum 7. Orta 8. Perdahlı. Tanım: Çark yapımı. Yüzey pişme nedeniyle siyah alacalı. Kaynakça: Özfırat, 2001, Lev. 40/6. 13: 1. OTÇ 2 2. Doğu Anadolu, Yuvadamı Nekropolü, IV. Yamaç Grimsi kahverengi 5. Grimsi kahverengi 6. Orta kum 7. Orta 8. Perdahlı. Tanım: Çark yapımı. Pişme nedeniyle siyah görünümlü. Kaynakça: Özfırat, 2001, Lev. 41/4. 14: 1. OTÇ 2 2. Kuzeybatı İran, Haftvantepe, ZX/5(73) Açm. 3. ~ Gri/Kahverengi 6. Orta kum 8. Perdahlı. Kaynakça: Edwards, 1983, Lev. 101/4, s : 1. OTÇ 2 2. Nahçıvan, Dize Kurganları. 3. ~ Kaynakça: Baxşəliyev, 2008, fig. 26/4, s : 1. OTÇ Doğu Anadolu, Yuvadamı Nekropolü, IV. Yamaç Siyah/Kiremit 5. Siyah 6. Kaba kum 7. Kötü 8. Perdahlı. Tanım: Çark yapımı. Hamurun çık az bir kısmı kiremit renktedir. Kaynakça: Özfırat, 2001, Lev. 41/3. 17: 1. OTÇ 2 2. Doğu Anadolu, Yuvadamı Nekropolü, IV. Yamaç Kahverengi 5. Kahverengi 6. Bitki / Kaba kum 7. Orta 8. Perdahlı. Tanım: Çark yapımı. Pişme nedeniyle siyah görünümlü. Kaynakça: Özfırat, 2001, Lev. 41/1. 18: 1. OTÇ 2 2. Kuzeybatı İran, Haftvantepe, ZX/6(73)Açm. 3. ~ Devetüyü 6. Orta kum. Kaynakça: Edwards, 1983, Lev. 101/10, s : 1. OTÇ 2 2. Doğu Anadolu, Van Müzesi, Env ,5 ~6 8,5 4. Kırmızımsı kiremit 5. Kırmızımsı kiremit 6. Orta kum 7. Orta 8. Perdahlı. Tanım: Çark yapımı. Kaynakça: Özfırat, 2001, Lev. 68/4. 20: 1. OTÇ 2 2. Doğu Anadolu, Muş-Sürügüden Köyü, Erzurum Müzesi, ,5 ~7 6,5 4. Kahverengi 5. Kırmızımsı kiremit 6. Orta kum 7. Orta 8. Perdahlı. Tanım: Çark yapımı. Yüzey pişme nedeniyle siyah alacalı. Kaynakça: Özfırat, 2001, Lev. 69/ : OTÇ 2 Kuzeybatı İran, Haftvantepe, BB1/5/4 Açm. ~ Turuncu/Kahverengi 5. Kırmızı 6. İnce kum 7. İyi. Kaynakça: Edwards, 1983, Lev. 87/9, s : 1. OTÇ 2 2. Doğu Anadolu, Kars Müzesi ~7 9,6 4. Açık kiremit 5. Açık kiremit 6. Orta kum 7. İyi 8. Perdahlı. Tanım: Çark yapımı. Kaynakça: Özfırat, 2001, Lev. 68/ : OTÇ 2 Kuzeybatı İran, Haftvantepe, X2/l(73) Açm. ~ Turuncu/Kahverengi 5. Kırmızı. Kaynakça: Edwards, 1983, Lev. 101/13, s : 1. OTÇ 2 2. Doğu Anadolu, Karagündüz Höyüğü, F.Açm, Env. Kg.Höy Siyah 5. Siyah 6. Orta kum 7. Kötü 8. Perdahlı. Tanım: Çark yapımı. Kaynakça: Özfırat, 2001, Lev. 50/2. 25: 1. OTÇ 2 2. Kuzeybatı İran, Geoytepe, D. Tabakası, C. Mezarı. Kaynakça: Mansoorzadeh, 1992, Fig. 107/4, s : 1. OTÇ 2 2. Kuzeybatı İran, Geoytepe, D. Tabakası, D. Mezarı. 316

326 Kaynakça: Mansoorzadeh, 1992, Fig. 107/2, s : 1. OTÇ 2 2. Kuzeybatı İran, Geoytepe, D. Tabakası. Kaynakça: Mansoorzadeh, 1992, Fig. 107/1, s : 1. OTÇ 2 2. Kuzeybatı İran, Geoytepe, D. Tabakası. Kaynakça: Mansoorzadeh, 1992, Fig. 105/3, s : 1. OTÇ 2 2. Kuzeybatı İran, Geoytepe, D. Tabakası. Kaynakça: Mansoorzadeh, 1992, Fig. 104/12, s : 1. OTÇ 2 2. Kuzeybatı İran, Geoytepe, D. Tabakası. 9. Kaynakça: Mansoorzadeh, 1992, Fig. 103/13, s : 1. GTÇ 2. Kuzeybatı İran, Haftvantepe, X/2(71) Açm Turuncu/Kahverengi 5. Kırmızı 6. İnce kum 8. Perdahlı. Kaynakça: Edwards, 1983, Lev 107/8. s : 1. GTÇ 2. Kuzeybatı İran, Haftvantepe, X/2(71) Açm. 3. ~ Turuncu/Kahverengi 5. Kırmızı 6. İnce kum 8. Perdahlı. Kaynakça: Edwards, 1983, Lev. 102/9, s : 1. GTÇ 2. Kuzeybatı İran, Haftvantepe, X/2(71) Açm. 3. ~ Turuncu/Kahverengi 5. Kırmızı 6. İnce kum. Kaynakça: Edwards, 1983, Lev. 102/1, s : GTÇ Kuzeybatı İran, Haftvantepe, BBl/2/2(75) Açm. ~ Turuncu/Kahverengi 5. Kırmızı 6. İnce kum 8. Perdahlı. Kaynakça: Edwards, 1983, Lev. 102/8, s : GTÇ Kuzeybatı İran, Haftvantepe, X3/2A(73) Açm. ~ Turuncu/Kahverengi. Tanım: Yanık. Kaynakça: Edwards, 1983, Lev. 94/6, s : 1. GTÇ 2. Kuzeybatı İran, Kul tepe, L ~ Gri 6. Mineral 7. İyi 8. Perdahlı. Tanım: Çark yapımı. Yanık. Kaynakça: Abedi, 2011, Lev. 12-4/1, s : GTÇ Kuzeybatı İran, Haftvantepe, BB1/3/3,39(75) Açm Turuncu/Kahverengi 5. Kırmızı 6. İnce kum 8. Perdahlı. Kaynakça: Edwards, 1983 Lev 107/7. s : 1. GTÇ 2. Kuzeybatı İran, Haftvantepe, X3/l(2) Açm. 3. ~ Açık kahverengi 6. İnce kum. Kaynakça: Edwards, 1983, Lev. 90/13, s : 1. GTÇ 2. Kuzeybatı İran, Haftvantepe, X3/1 Açm. 3. ~ Turuncu/Kahverengi 5. Kırmızımsı kiremit 6. Orta kum 7. İyi 8. Perdahlı. Kaynakça: Edwards, 1983, Lev. 95/4, s ÇA. XI. 1: 1. OTÇ 2 2. Doğu Anadolu, Yuvadamı Nekropolü, IV. Yamaç Kahverengi 5. Kırmızımsı kiremit 6. Bitki / Kaba kum 7. Orta 8. Perdahlı 8. Perdahlı. Tanım: Çark yapımı. Pişme nedeniyle siyah görünümlü. Kaynakça: Özfırat, 2001, Lev. 41/6. 2: 1. OTÇ 2 2. Doğu Anadolu, Yuvadamı Nekropolü, IV. Yamaç Kahvemsi kiremit 5. Kahvemsi kiremit 6. Kaba kum 7. Kötü 8. Perdahlı. Tanım: Çark yapımı. Pişme nedeniyle siyah alacalı ve renk değişikliliği var. Kaynakça: Özfırat, 2001, Lev. 41/5. 3: 1. OTÇ 2 2. Doğu Anadolu, Cemalledin Nekropolü Grimsi kahverengi 5. Grimsi kahverengi 6. Orta kum 7. Kötü 8. Perdahlı. Tanım: Çark yapımı. Pişme nedeniyle siyah görünümlü. Kaynakça:

327 4: 1. OTÇ 2 2. Kuzeybatı İran, Haftvantepe, JX/6 Açm. 3. ~ Kahverengi 5. Devetüyü 6. İnce kum 7. İyi. Kaynakça: Edwards, 1983, Lev. 126/11, s : 1. OTÇ Doğu Anadolu, Yuvadamı Nekropolü, IV. Yamaç. 16 ~8 ~5 4. Kahverengi 5. Kahverengi 6. Orta kum 7. Kötü 8. Perdahlı. Tanım: El yapımı. Pişme nedeniyle siyah görünümlü. Kaynakça: Özfırat, 2001, Lev. 40/2. 6: 1. OTÇ 2 2. Doğu Anadolu, Yuvadamı Nekropolü, I. Yamaç ~10 ~5 4. Kahverengi 5. Kırmızımsı kiremit 6. Orta kum 7. Orta 8. Perdahlı. Tanım: El yapımı. Yüzey pişme nedeniyle siyah alacalı. Kaynakça: Özfırat, 2001, Lev. 40/3. 7: 1. OTÇ 2 2. Doğu Anadolu, Yuvadamı Nekropolü, I. Yamaç Açık kiremit 5. Açık kiremit 6. Orta kum 7. Orta 8. Perdahlı. Tanım: Çark yapımı. Kaynakça: Özfırat, 2001, Lev. 40/1. 8: 1. OTÇ 2 2. Doğu Anadolu, Karagündüz Höyüğü, A.Açm, Env. Kg.Höy Siyah 5. Siyah 6. Orta kum 7. Kötü 8. Perdahlı. Tanım: Çark yapımı. Kaynakça: Özfırat, 2001, Lev. 50/1. 9: 1. OTÇ 2 2. Doğu Anadolu, Toptepe. 3. ~ Kırmızı/Kahverengi. Kaynakça: Özfırat, 2008, fig. 2/2, s : 1. OTÇ 2 2. Kuzeybatı İran, Geoytepe, D. Tabakası. Kaynakça: Mansoorzadeh, 1992, Fig. 107/7, s : GTÇ Kuzeybatı İran, Haftvantepe, BBl/2/2(75) Açm. ~ Turuncu/Kahverengi 5. Kırmızı 6. İnce kum 8. Perdahlı. Kaynakça: Edwards, 1983, Lev. 102/7, s ÇA. XII. 1: 1. GTÇ 2. Kuzeybatı İran, Haftvantepe, Y2/2Açm. 3. ~ Kahverengi 5. Kırmızı 6. Orta kum. Kaynakça: Edwards, 1983, Lev. 96/2 s : 1. GTÇ 2. Kuzeybatı İran, Haftvantepe, X3/2 Açm. 3. ~ Turuncu/Kahverengi. Kaynakça: Edwards, 1983, Lev. 96/2 s : 1. GTÇ 2. Kuzeybatı İran, Haftvantepe, X/2 Açm. 3. ~ Turuncu/Kahverengi 5. Kırmızı 6. Orta kum 7. İyi 8. Perdahlı. Kaynakça: Edwards, 1983, Lev. 99/5, s : 1. GTÇ 2. Kuzeybatı İran, Haftvantepe, BB1/4/1 Açm. 3. ~ Turuncu/Kahverengi 5. Kırmızı 6. Kaba kum 7. İyi 8. Perdahlı. Kaynakça: Edwards, 1983, Lev. 132/1, s : 1. GTÇ 2. Kuzeybatı İran, Haftvantepe, Y2/3e Açm. 3. ~ Kahverengi 6. Orta kum. Kaynakça: Edwards, 1983, Lev. 99/5, s : 1. GTÇ 2. Kuzeybatı İran, Haftvantepe, BB1/1/10 Açm. 3. ~ Kaynakça: Edwards, 1983, Lev. 95/12, s : 1. GTÇ 2. Kuzeybatı İran, Haftvantepe, BB1/4/6 Açm. 4. Kahverengi 5. Kırmızı 6. İnce kum 7. İyi. 8: 1. GTÇ 2. Kuzeybatı İran, Haftvantepe, X3/1 Açm. 3. ~ Turuncu/Kahverengi 5. Kırmızı 6. İnce kum 7. İyi 8. Perdahlı. Kaynakça: Edwards, 1983, Lev. 96/11, s : 1. GTÇ 2. Kuzeybatı İran, Haftvantepe, X2/2B Açm. 3. ~ Turuncu 5. Kırmızı 6. İnce kum. Kaynakça: Edwards, 1983, Lev. 99/8, s

328 10: 1. GTÇ 2. Kuzeybatı İran, Haftvantepe, BB1/1/10 Açm. 3. ~ Kaynakça: Edwards, 1983, Lev. 96/13, s : 1. GTÇ 2. Kuzeybatı İran, Haftvantepe, X3/1 Açm. 3. ~ Turuncu/Kahverengi 5. Kırmızı 6. İnce kum 7. İyi 8. Perdahlı. Tanım: Bezeme ağız kenarının içi boyalıdır. Kaynakça: Edwards, 1983, Lev. 96/12, s : 1. GTÇ 2. Kuzeybatı İran, Haftvantepe, Y2/3(73) Açm. 3. ~ Turuncu/Kahverengi 5. Kırmızı 6. İnce kum 8. Perdahlı. Kaynakça: Edwards, 1983, Lev. 102/2, s : GTÇ Kuzeybatı İran, Haftvantepe, BB1/3/3 (60) Açm. ~ Turuncu/Kahverengi 5. Kırmızı 6. İnce kum 7. İyi 8. Perdahlı. Kaynakça: Edwards, 1983, Lev. 96/15, s : 1. GTÇ 2. Kuzeybatı İran, Haftvantepe, X/4 (1973) Açm. 3. ~ Kahverengi 6. Kaba kum. Kaynakça: Edwards, 1983, Lev. 130/6, s : 1. GTÇ 2. Kuzeybatı İran, Haftvantepe, X2/3B Açm. 3. ~ Turuncu/Kahverengi 6. Orta kum 7. İyi 8. Perdahlı. Kaynakça: Edwards, 1983, Lev. 130/5, s : 1. GTÇ 2. Kuzeybatı İran, Haftvantepe, X3/1 Açm. 3. ~ Açık kahverengi. Kaynakça: Edwards, 1983, Lev. 99/12, s ÇA. XIII. 1: 1. OTÇ1 2. Kuzeybatı İran, Geoytepe, G. Tabakası. Kaynakça: Mansoorzadeh, 1992, Fig. 98/7, s : 1. OTÇ 2 2. Ermenistan, Avan Otoyolu. 3. ~26 ~12 ~12. Kaynakça: Kushnareva, 1997, fig. 43/17, s : 1. OTÇ 2 2. Kuzeybatı İran, Haftvantepe, TTl/5b Açm. 3. ~16 ~6 ~8. Kaynakça: Edwards, 1983, Lev. 85/4, s : 1. OTÇ 2 2. Kuzeybatı İran, Haftvantepe, Y2/4(75) Açm. 3. ~16 ~6 ~8 4. Devetüyü 5. Kırmızı 6. İnce kum 8. Perdahlı. Kaynakça: Edwards, 1983, Lev. 86/3, s : OTÇ 2 Kuzeybatı İran, Haftvantepe, Y2/4/K(73) Açm. ~ Turuncu/Kahverengi 5. Kırmızı 6. İnce kum. Kaynakça: Edwards, 1983, Lev. 82/14, s : 1. OTÇ 2 2. Ermenistan, Noratus Nekropolü. 3. ~7 ~5 ~6. Kaynakça: Smith ve Badalyan ve Avetisyan, 2009, fig. 17/B, s : 1. OTÇ 2 2. Kuzeybatı İran, Geoytepe, D. Tabakası. Kaynakça: Mansoorzadeh, 1992, Fig. 103/6, s : 1. OTÇ 2 2. Ermenistan, Arich. Kaynakça: Kushnareva, 1997, fig. 67/22, s : 1. GTÇ 2. Kuzeybatı İran, Haftvantepe, ZX/8(73) Açm. 3. ~ Kırmızı 5. Kırmızı 6. Orta kum. Kaynakça: Edwards, 1983, Lev. 94/7, s ÇA. XIV. 1: 1. OTÇ 2 2. Kuzeybatı İran, Haftvantepe, JX/6 Açm. 3. ~ Turuncu/Kahverengi 5. Kırmızı 6. İnce kum 8. Perdahlı. Kaynakça: Edwards, 1983, Lev. 126/7, s : 1. OTÇ 2 2. Ermenistan, Sisian I, Mezar ~9 ~7 ~8. Kaynakça: Smith ve Badalyan ve Avetisyan, 2009, fig. 18/D, s

329 ÇA. XV. 1: 1. OTÇ1 2. Kuzeybatı İran, Haftvantepe, C4/7 Açm Gri 5. Siyah 8. Perdahlı. Kaynakça: Edwards, 1983, Lev. 15/19, s : 1. OTÇ1 2. Kuzeybatı İran, Geoytepe, G. Tabakası. Kaynakça: Mansoorzadeh, 1992, Fig. 98/9, s : 1. OTÇ1 2. Kuzeybatı İran, Geoytepe, G. Tabakası. Kaynakça: Mansoorzadeh, 1992, Fig. 98/13, s : 1. OTÇ1 2. Kuzeybatı İran, Geoytepe, G. Tabakası. Kaynakça: Mansoorzadeh, 1992, Fig. 98/3, s : 1. OTÇ 2 2. Kuzeybatı İran, Haftvantepe, JX/7 Açm Turuncu/Pembe 5. Kırmızı 6. İnce kum 7. İyi. Kaynakça: Edwards, 1983, Lev. 124/13, s : 1. OTÇ 2 2. Nahçıvan, Oğlankale. 3. ~ Kaynakça: Baxşəliyev, 2008, fig. 22/5, s : 1. OTÇ 2 2. Doğu Anadolu, Van Müzesi Grimsi kahverengi 5. Grimsi kahverengi 6. Orta kum 7. Orta 8. Perdahlı. Tanım: Çark yapımı. Kaynakça: Özfırat, 2001, Lev. 40/4. 8: 1. GTÇ 2. Doğu Anadolu, Diyarbakır Müzesi, Env ,5 ~ Kahverengi 5. Kırmızımsı kiremit 6. Orta kum 7. Orta 8. Perdahlı. Tanım: Çark yapımı. Bezeme siyah; ağız kenarı boyalıdır. Kaynakça: Özfırat, 2001, L. 69/5. 9: 1. OTÇ 2 2. Kuzeybatı İran, Haftvantepe, Y1/4D Açm. 3. ~ Kaynakça: Edwards, 1983, Lev. 87/2, s : 1. OTÇ 2 2. Kuzeybatı İran, Haftvantepe, JX/6 Açm. 3. ~ Turuncu/Kahverengi 5. Kırmızı 6. İnce kum 7. İyi 8. Perdahlı. Kaynakça: Edwards, 1983, Lev. 126/16, s : 1. OTÇ 2 2. Nahçıvan, Dize Kurganları. 3. ~ Kaynakça: Baxşəliyev, 2008, fig. 26/1, s : 1. OTÇ 2 2. Ermenistan, Avan Otoyolu. 3. ~22 ~12 ~38. Kaynakça: Kushnareva, 1997, fig. 43/16, s : 1. OTÇ 2 2. Kuzeybatı İran, Haftvantepe, BB1/5/4 Açm. 3. ~ Kahverengi 5. Kırmızı 6. İnce kum 7. İyi 8. Perdahlı. Tanım: Edwards, 1983, Lev. 85/1, s Kaynakça: Edwards, 1983, Lev. 85/1, s : 1. OTÇ 2 2. Ermenistan, Karaşamb, Mezar ~21 ~11 ~13. Kaynakça: Smith ve Badalyan ve Avetisyan, 2009, fig. 17/R, s : 1. OTÇ 2 2. Ermenistan, Sisian II, Mezar ~21 ~8 ~14. Kaynakça: Smith ve Badalyan ve Avetisyan, 2009, fig. 14/N, s : OTÇ 2 Kuzeybatı İran, Haftvantepe, BB1/5/8 Açm. ~ Turuncu/Kahverengi 5. Kırmızı 6. İnce kum 7. İyi. Kaynakça: Edwards, 1983, Lev. 88/7, s : 1. OTÇ 2 2. Nahçıvan, Kuyuludağ kalesi. 3. ~ Kaynakça: Baxşəliyev, 2008, fig. 38/14, s : 1. OTÇ 2 2. Ermenistan, Sisian II, Mezar ~18 ~12 ~12. Kaynakça: Smith ve Badalyan ve Avetisyan, 2009, fig. 14/K, s : 1. OTÇ 2 2. Kuzeybatı İran, Haftvantepe, TTl/5b Açm. 3. ~ Gri 5. Siyah 8. Perdahlı. Kaynakça: Edwards, 1983, Lev. 87/4, s : 1. OTÇ 2 2. Doğu Anadolu, Eski Norgüh Grimsi kahverengi 5. Grimsi kahverengi 6. Orta kum 7. Kötü 8. Perdahlı. 320

330 Tanım: Çark yapımı. Kaynakça: Özfırat, 2001, Lev. 53/4. 21: 1. OTÇ 2 2. Ermenistan, Lori-Berd, Mezar ~18 ~12 ~10. Kaynakça: Smith ve Badalyan ve Avetisyan, 2009, fig. 14/P, s : 1. OTÇ 2 2. Ermenistan, Verin-Naver, Mezar ~18 ~7 ~11. Kaynakça: Kushnareva, 1997, fig. 52/1, s : 1. OTÇ 2 2. Ermenistan, Verin-Naver, Mezar ~18 ~7 ~11. Kaynakça: Kushnareva, 1997, fig. 53/2, s : 1. OTÇ 2 2. Ermenistan, Avan Nekropolü. 3. ~18 ~10 ~12. Kaynakça: Smith ve Badalyan ve Avetisyan, 2009, fig. 17/Q, s : 1. OTÇ 2 2. Kuzeybatı İran, Haftvantepe, TT1/4 Açm. 3. ~ Kahverengi. Kaynakça: Edwards, 1983, Lev. 85/6, s : 1. OTÇ 2 2. Ermenistan, Avan Nekropolü. 3. ~16 ~10 ~14. Kaynakça: Smith ve Badalyan ve Avetisyan, 2009, fig. 17/M, s : 1. OTÇ 2 2. Doğu Anadolu, Tilkitepe, O. Evresi Kırmızı 5. Kırmızımsı kiremit 6. Orta kum 7. Orta 8. Perdahlı. Tanım: El yapımı. Bezeme belirsiz ve sadece izleri sadece korunmuştur. Kaynakça: Özfırat, 2001, Lev. 53/11. 28: 1. OTÇ 2 2. Ermenistan, Hariç, Mezar ~15 ~9 ~10. Kaynakça: Smith ve Badalyan ve Avetisyan, 2009, fig. 20/B, s : 1. OTÇ 2 2. Ermenistan, Karaşamb, Mezar 45a. 3. ~14 ~10 ~11. Kaynakça: Smith ve Badalyan ve Avetisyan, 2009, fig. 17/N, s : 1. OTÇ 2 2. Kuzeybatı İran, Haftvantepe, BB1/X/1 Açm. 3. ~ Kaynakça: Edwards, 1983, Lev. 85/8, s : 1. OTÇ 2 2. Doğu Anadolu, Yalçınkaya Nekropolü. 3. ~ Açık kahverengi 5. Açık kahverengi 6. İnce kum 7. Kötü 8. Perdahlı. Tanım: Çark yapımı. Yer yer siyah/kahverengi alacalı. Kaynakça: Marro ve Özfırat, 2005, fig. IX/1, s : OTÇ 2 Kuzeybatı İran, Haftvantepe, Y2/4/1 Açm. ~ Kırmızı/Kahverengi 5. Kırmızı 6. Orta kum. Kaynakça: Edwards, 1983, Lev. 87/10, s : 1. OTÇ 2 2. Ermenistan, Nerkin Getashen, Mezar ~12 ~6 ~8. Kaynakça: Smith ve Badalyan ve Avetisyan, 2009, fig. 22/A, s : 1. OTÇ 2 2. Ermenistan, Keti, Mezar ~12 ~6 ~12. Kaynakça: Kushnareva, 1997, fig. 56/6, s : 1. OTÇ 2 2. Nahçıvan, Qurddağ. 3. ~ Kaynakça: Baxşəliyev ve Novruzlu, 2010, Lev. 17/3, s : 1. OTÇ 2 2. Kuzeybatı İran, Geoytepe, D. Tabakası. Kaynakça: Mansoorzadeh, 1992, Fig. 103/7, s : 1. OTÇ 2 2. Kuzeybatı İran, Geoytepe, D. Tabakası. Kaynakça: Mansoorzadeh, 1992, Fig. 107/8, s : 1. OTÇ 2 2. Kuzeybatı İran, Geoytepe, D. Tabakası. Kaynakça: Mansoorzadeh, 1992, Fig. 104/9, s : 1. OTÇ 2 2. Kuzeybatı İran, Geoytepe, D. Tabakası. Kaynakça: Mansoorzadeh, 1992, Fig. 104/10, s : 1. GTÇ 2. Kuzeybatı İran, Haftvantepe, ZX/8 Açm Gri 5. Kırmızı 6. Orta kum. Kaynakça: Edwards, 1983, Lev. 105/10 s : 1. GTÇ 2. Kuzeybatı İran, Haftvantepe, X/2 Açm Kırmızı 6. Kaba kum. Kaynakça: Edwards, 1983, Lev. 105/9 s : 1. GTÇ 2. Kuzeybatı İran, Haftvantepe, ZX/8 Açm Kahverengi 5. Kırmızı

331 Orta kum. Kaynakça: Edwards, 1983, Lev. 104/8 s : 1. GTÇ 2. Kuzeybatı İran, Haftvantepe, BB1/X/1 Açm Kaynakça: Edwards, 1983, Lev. 104/13 s : 1. GTÇ 2. Kuzeybatı İran, Haftvantepe, BB1/2/2(6) Açm Gri/Kahverengi 5. Kırmızı 6. İnce kum 7. İyi. Kaynakça: Edwards, 1983, Lev. 105/15 s : 1. GTÇ 2. Kuzeybatı İran, Haftvantepe, BB1/1/6 Açm Kaynakça: Edwards, 1983, Lev. 105/12 s : GTÇ Kuzeybatı İran, Haftvantepe, BB1/1/13 Açm. ~ Turuncu/Kahverengi 5. Kırmızı 6. Orta kum 7. İyi. Kaynakça: Edwards, 1983, Lev. 103/5 s : 1. GTÇ 2. Kuzeybatı İran, Haftvantepe, TT1/4 Açm. 3. ~ Kahverengi 5. Kırmızı. Tanım: Yanık yüzeyli. Kaynakça: Edwards, 1983, Lev 127/7. s : GTÇ Kuzeybatı İran, Haftvantepe, BB1/4/K(78) Açm. ~ Turuncu/Kahverengi 5. Kırmızı 6. İnce kum. Kaynakça: Edwards, 1983, Lev. 94/4, s : 1. GTÇ 2. Kuzeybatı İran, Haftvantepe, X3/1 Açm Pembe/Kırmızı 5. Kırmızı 6. Orta kum 7. İyi 8. Perdahlı. Kaynakça: Edwards, 1983, Lev. 105/14 s : GTÇ Kuzeybatı İran, Haftvantepe, BB1/4/6 Açm. ~ Turuncu/Kahverengi 5. Kırmızı 6. Kaba kum 7. İyi. Kaynakça: Edwards, 1983, Lev. 104/3 s : 1. GTÇ 2. Kuzeybatı İran, Haftvantepe, X/2 Açm. 3. ~ Turuncu/Kahverengi 5. Kırmızı/Krem 6. Orta kum 7. Orta. Kaynakça: Edwards, 1983, Lev. 93/10, s : 1. GTÇ 2. Kuzeybatı İran, Haftvantepe, Y2/3 Açm. 3. ~ Kaynakça: Edwards, 1983, Lev. 89/5, s : GTÇ Kuzeybatı İran, Haftvantepe, X2/3B Açm. ~ Turuncu/Kahverengi 5. Kırmızımsı kiremit 6. Orta kum 7. İyi. Kaynakça: Edwards, 1983, Lev. 89/7, s : GTÇ Kuzeybatı İran, Haftvantepe, BB1/2/2(24) Açm. ~ Turuncu/Kahverengi 5. Kırmızı 6. Orta kum 7. İyi 8. Perdahlı. Kaynakça: Edwards, 1983, Lev. 98/3, s : 1. GTÇ 2. Kuzeybatı İran, Haftvantepe, X/2 Açm. 3. ~ Turuncu/Kahverengi 5. Kırmızı 6. İnce kum 7. İyi. Kaynakça: Edwards, 1983, Lev. 105/4 s : 1. GTÇ 2. Kuzeybatı İran, Haftvantepe, BB1/1/6 Açm Kaynakça: Edwards, 1983, Lev. 105/13 s : GTÇ Kuzeybatı İran, Haftvantepe, BB1/5/11 Açm. ~ Turuncu/Kahverengi 5. Kırmızı 6. İnce kum 7. Kötü. Kaynakça: Edwards, 1983, Lev. 104/7 s : GTÇ Kuzeybatı İran, Haftvantepe, Y2/5/11 Açm. ~ Turuncu/Kahverengi 5. Kırmızı 6. Orta kum 7. İyi 8. Perdahlı. Kaynakça: Edwards, 1983, Lev. 105/7 s : GTÇ Kuzeybatı İran, Haftvantepe, BB1/4/1 Açm. ~ Turuncu/Kahverengi 5. Kırmızı 6. İnce kum 7. İyi. Kaynakça: Edwards, 1983, Lev. 91/14, s : 1. GTÇ 2. Kuzeybatı İran, Haftvantepe, TTl/5b Açm. 3. ~ Kahverengi 6. Kaba 322

332 kum. Kaynakça: Edwards, 1983, Lev. 105/1 s : 1. GTÇ 2. Kuzeybatı İran, Haftvantepe, BB1/3/3,52(75) Açm Kahverengi 5. Devetüyü 6. Orta kum 8. Perdahlı. Kaynakça: Edwards, 1983, Lev 107/3. s : 1. GTÇ 2. Kuzeybatı İran, Haftvantepe, Y2/3 Açm. 3. ~ Kahverengi 6. Kaba kum 8. Kötü. Kaynakça: Edwards, 1983, Lev 130/13. s : 1. GTÇ 2. Kuzeybatı İran, Haftvantepe, X2/3a Açm. 3. ~ Turuncu/Kahverengi 5. Kırmızı 6. Orta kum. Kaynakça: Edwards, 1983, Lev 89/8. s : 1. GTÇ 2. Kuzeybatı İran, Haftvantepe, X/2(71) Açm. 3. ~ Pembe 5. Kırmızı 6. İnce kum 8. Perdahlı. Kaynakça: Edwards, 1983, Lev. 102/10, s : GTÇ Kuzeybatı İran, Haftvantepe, BB1/4/1 Açm. ~ Turuncu/Kahverengi 5. Kırmızı 6. İnce kum 7. İyi. Tanım: Yanık. Kaynakça: Edwards, 1983, Lev. 89/10, s : 1. GTÇ 2. Kuzeybatı İran, Haftvantepe, X3/1 Açm. 3. ~ Tanım: Edwards, 1983, Lev. 98/4, s Kaynakça: Edwards, 1983, Lev. 98/4, s : 1. GTÇ 2. Kuzeybatı İran, Haftvantepe, BB1/1/11 Açm. 3. ~ Kaynakça: Edwards, 1983, Lev. 95/10, s : GTÇ Kuzeybatı İran, Haftvantepe, BB1/3/3(13) Açm. ~ Turuncu/Kahverengi 5. Kırmızımsı kiremit 6. Orta kum 7. İyi 8. Perdahlı. Kaynakça: Edwards, 1983, Lev. 98/2, s : 1. GTÇ 2. Kuzeybatı İran, Haftvantepe, Y2/3 Açm. 3. ~ Sarı/Kahverengi 5. Kırmızı 6. İnce kum 7. İyi. Kaynakça: Edwards, 1983, Lev. 89/6, s : GTÇ Kuzeybatı İran, Haftvantepe, BB1/4/6 Açm. ~ Turuncu/Kahverengi 5. Kırmızı 6. İnce kum 7. İyi. Kaynakça: Edwards, 1983, Lev. 97/5, s : GTÇ Kuzeybatı İran, Haftvantepe, Y2/3(73) Açm. ~ Turuncu/Kahverengi 5. Kırmızı 6. İnce kum. Kaynakça: Edwards, 1983, Lev. 92/14, s : 1. GTÇ 2. Kuzeybatı İran, Haftvantepe, X/4(73) Açm. 3. ~ Kırmızı. Kaynakça: Edwards, 1983, Lev. 92/16, s : 1. GTÇ 2. Kuzeybatı İran, Haftvantepe, Y2/2 Açm. 3. ~ Siyah 8. Perdahlı. Kaynakça: Edwards, 1983, Lev. 98/13, s : 1. GTÇ 2. Kuzeybatı İran, Haftvantepe, BB1/1/10 Açm. 3. ~ Kaynakça: Edwards, 1983, Lev. 99/10, s : 1. GTÇ 2. Kuzeybatı İran, Haftvantepe, BBl/l/9(78) Açm. 3. ~ Kaynakça: Edwards, 1983, Lev. 94/3, s : 1. GTÇ 2. Kuzeybatı İran, Haftvantepe, BB1/2/2(114) Açm. 3. ~ Devetüyü 5. Devetüyü 6. Orta kum 7. İyi. Kaynakça: Edwards, 1983, Lev. 104/2 s : 1. GTÇ 2. Kuzeybatı İran, Haftvantepe, X/4 Açm. 3. ~ Devetüyü 5. Devetüyü 6. Orta kum 7. İyi. Kaynakça: Edwards, 1983, Lev. 93/4 s : GTÇ Kuzeybatı İran, Haftvantepe, BB1/3/3(41) Açm. ~ Turuncu/Kahverengi 5. Devetüyü/Kırmızı 6. İnce kum 7. İyi. 323

333 Tanım: İçi devetüyü, dışı kırmızı Perdahlıdır. Kaynakça: Edwards, 1983, Lev. 95/1, s : 1. GTÇ 2. Kuzeybatı İran, Haftvantepe, X2/3A Açm. 3. ~ Kırmızı 8. Perdahlı. Kaynakça: Edwards, 1983, Lev. 100/5, s : 1. GTÇ 2. Kuzeybatı İran, Haftvantepe, BB1/4/9 Açm. 3. ~ Kahverengi 5. kahverengi 6. İnce kum 7. İyi. Kaynakça: Edwards, 1983, Lev. 97/14, s : 1. GTÇ 2. Kuzeybatı İran, Haftvantepe, BB1/3/13 Açm. 3. ~ Kaynakça: Edwards, 1983, Lev. 90/14, s : 1. OTÇ 2 2. Kuzeybatı İran, Haftvantepe, Y2/4/3(73) Açm. 3. ~15 ~8 ~6 4. Turuncu/Kahverengi 5. Kırmızı 6. İnce kum 8. Perdahlı. Kaynakça: Edwards, 1983, Lev. 82/12, s : 1. GTÇ 2. Kuzeybatı İran, Haftvantepe, X3/l(73) Açm Turuncu 6. İnce kum. Kaynakça: Edwards, 1983, Lev 107/4. s : 1. GTÇ 2. Kuzeybatı İran, Haftvantepe, Y2/2 Açm. 3. ~ Gri 5. Kırmızı. Kaynakça: Edwards, 1983, Lev. 105/16 s : 1. OTÇ 2 2. Kuzeybatı İran, Haftvantepe, BB1/3/3(51) Açm. 3. ~ Turuncu/Kahverengi 6. Orta kum 7. İyi. Kaynakça: Edwards, 1983, Lev. 82/12, s : 1. GTÇ 2. Kuzeybatı İran, Haftvantepe, X3/1 Açm. 3. ~ Pembe 5. Kırmızı 6. İnce kum 7. İyi. Tanım: Islak sıvazlama. Kaynakça: Edwards, 1983, Lev. 89/11, s : 1. GTÇ 2. Kuzeybatı İran, Haftvantepe, X3/1 Açm. 3. ~ Kahverengi 5. Kahverengi 6. İnce kum 7. İyi 8. Perdahlı. Kaynakça: Edwards, 1983, Lev. 93/8, s : 1. GTÇ 2. Kuzeybatı İran, Haftvantepe, BB1/1/13 Açm. 3. ~ Turuncu 6. Kaba kum 7. Kötü. Tanım: Yanık. Kaynakça: Edwards, 1983, Lev. 130/12, s : 1. GTÇ 2. Kuzeybatı İran, Haftvantepe, X/l(71) Açm Kahverengi 5. Kırmızı 6. İnce kum 8. Perdahlı. Kaynakça: Edwards, 1983, Lev 107/5. s : 1. GTÇ 2. Kuzeybatı İran, Haftvantepe, X3/1 Açm. 3. ~ Kahverengi. Kaynakça: Edwards, 1983, Lev 89/1. s : 1. GTÇ 2. Kuzeybatı İran, Haftvantepe, Y2/3(73) Açm. 3. ~ Kahverengi 5. Kırmızı 6. İnce kum 8. Perdahlı. Kaynakça: Edwards, 1983, Lev. 102/11, s : 1. GTÇ 2. Kuzeybatı İran, Haftvantepe, BB1/3/4 Açm. 3. ~ Turuncu/Gri 5. Kahverengi 6. İnce kum 8. Perdahlı. Kaynakça: Edwards, 1983, Lev. 100/6, s : GTÇ Kuzeybatı İran, Haftvantepe, X2/3B Açm. ~ Turuncu/Kahverengi 5. Kırmızı 6. İnce kum 7. İyi 8. Perdahlı. Kaynakça: Edwards, 1983, Lev. 96/9, s : 1. GTÇ 2. Kuzeybatı İran, Haftvantepe, X/2(71) Açm Gri/Kahverengi 5. Kırmızı 6. İnce kum 8. Perdahlı. Kaynakça: Edwards, 1983, Lev 107/1. s : GTÇ Kuzeybatı İran, Haftvantepe, BB1/3/3(48) Açm. ~ Kırmızı/Kahverengi 5. Kırmızı 6. Orta kum 7. İyi. Kaynakça: Edwards, 1983, Lev. 91/15, s

334 96: 1. OTÇ 2 2. Kuzeybatı İran, Haftvantepe, ZX/6(73) Açm. 3. ~ Gri 5. Kırmızı/Devetüyü 6. İnce kum. Tanım: Kabın dışı kırmızı, içi devetüyü astarlıdır. Kaynakça: Edwards, 1983, Lev. 101/12, s : 1. GTÇ 2. Kuzeybatı İran, Haftvantepe, X2/3B(73) Açm. 3. ~ Kahverengi 5. Devetüyü 6. İnce kum. Tanım: Islak sıvazlama. Yanık. Kaynakça: Edwards, 1983, Lev. 102/6, s : 1. GTÇ 2. Ermenistan, Aparan II, Mezar ~10 ~6 ~11. Kaynakça: Smith ve Badalyan ve Avetisyan, 2009, fig. 24/A, s : 1. GTÇ 2. Kuzeybatı İran, Haftvantepe, Y2/3(73) Açm. 3. ~ Kahverengi 5. Kırmızı 6. Orta kum. Tanım: Yanık. Kaynakça: Edwards, 1983, Lev. 94/1, s : 1. GTÇ 2. Kuzeybatı İran, Haftvantepe, X2/2B(73) Açm. 3. ~ Turuncu. Kaynakça: Edwards, 1983, Lev. 92/12, s : 1. GTÇ 2. Kuzeybatı İran, Haftvantepe, X/2 Açm. 3. ~ Turuncu/Kahverengi 5. Kırmızı 6. Orta kum 7. İyi 8. Perdahlı. Kaynakça: Edwards, 1983, Lev. 105/8 s : GTÇ Kuzeybatı İran, Haftvantepe, BBl/2/2,9(75) Açm. ~9 - - Gri/Kahverengi 6. Orta kum 8. Perdahlı. Kaynakça: Edwards, 1983, Lev. 102/3, s : 1. GTÇ 2. Kuzeybatı İran, Haftvantepe, BB/3/13 Açm. 3. ~ Kaynakça: Edwards, 1983, Lev. 91/5, s : 1. GTÇ 2. Kuzeybatı İran, Haftvantepe, Y2/3 Açm. 3. ~9 ~5 ~6 4. Açık kahverengi. Tanım: Islak sıvazlama. Kaynakça: Edwards, 1983, Lev. 90/7, s : 1. GTÇ 2. Kuzeybatı İran, Haftvantepe, X3/l(71) Açm Kahverengi 5. Kırmızı 6. İnce kum 8. Perdahlı. Kaynakça: Edwards, 1983, Lev 107/2. s : 1. GTÇ 2. Kuzeybatı İran, Haftvantepe, X3/1(1978) Açm. 4. Kahverengi 5. Kırmızı 6. Orta kum 7. İyi 8. Perdahlı. Kaynakça: Edwards, 1983, Lev. 105/16 s ÇA. XVI. 1: 1. OTÇ1 2. Kuzeybatı İran, Geoytepe, G. Tabakası. Kaynakça: Mansoorzadeh, 1992, Fig. 98/8, s : 1. OTÇ 2 2. Nahçıvan, Oğlankale. 3. ~ Kaynakça: Baxşəliyev, 2008, fig. 22/6, s. 45. ÇA. XVII. 1: 1. OTÇ1 2. Kuzeybatı İran, Haftvantepe, C4/7 Açm. 4. Gri 5. Siyah 8. Perdahlı. Kaynakça: Edwards, 1983, Lev. 15/7, s : 1. OTÇ1 2. Kuzeybatı İran, Haftvantepe, C4/7 Açm. 4. Gri 5. Siyah 8. Perdahlı. Kaynakça: Edwards, 1983, Lev. 15/20, s : 1. OTÇ 2 2. Kuzeybatı İran, Haftvantepe, TT1/5 (1971) Açm Kırmızı. Tanım: Yanık. Kaynakça: Edwards, 1983, Lev. 129/7, s : 1. OTÇ 2 2. Doğu Anadolu, Yuvadamı Nekropolü, IV. Yamaç Pembemsi kiremit 5. Pembemsi kiremit 6. Orta kum 7. Orta 8. Perdahlı. Tanım: Çark yapımı. Yüzey pişme nedeniyle siyah alacalı

335 Kaynakça: Özfırat, 2001, Lev. 44/ : 1. OTÇ 2 2. Kuzeybatı İran, Haftvantepe, TT1/4 Açm Kahverengi. Tanım: Islak sıvazlama. Kaynakça: Edwards, 1983, Lev. 120/9, s : 1. OTÇ 2 2. Kuzeybatı İran, Haftvantepe, Y1/6 Açm Pembe/Kırmızı 5. Kırmızı 8. Perdahlı. Kaynakça: Edwards, 1983, Lev. 120/11, s : 1. OTÇ 2 2. Doğu Anadolu, Eriklik. Kaynakça: Özfırat, 1998, fig. 7/2, s : 1. OTÇ 2 2. Ermenistan, Avan Otoyolu. 3. ~26 ~16 ~16. Kaynakça: Kushnareva, 1997, fig. 43/20, s : 1. OTÇ 2 2. Nahçıvan, Sürümçek. 3. ~ Kaynakça: Bahşaliyev ve Novruzlu, 2010, fig. 18/3, s : 1. OTÇ 2 2. Kuzeybatı İran, Haftvantepe, TT1/5b Açm. 3. ~ Kahverengi 6. Kaba kum. Tanım: Yanık. Kaynakça: Edwards, 1983, Lev. 127/2, s : 1. OTÇ 2 2. Doğu Anadolu, Yuvadamı Nekropolü, I. Yamaç Pembemsi kiremit 5. Pembemsi kiremit 6. Orta kum 7. Orta 8. Perdahlı. Tanım: Çark yapımı. Yüzey pişme nedeniyle siyah alacalı ve renk değişikliliği var. Kaynakça: Özfırat, 2001, Lev. 44/2. 12: 1. OTÇ 2 2. Ermenistan, Artashvan, Mezar ~18 ~17 ~15. Kaynakça: Smith ve Badalyan ve Avetisyan, 2009, fig. 14/N, s : 1. OTÇ 2 2. Ermenistan, Sisian II, Mezar ~18 ~14 ~13. Kaynakça: Smith ve Badalyan ve Avetisyan, 2009, fig. 14/I, s : 1. OTÇ 2 2. Kuzeybatı İran, Haftvantepe, Yl/12,57(75) Açm. 3. ~ Turuncu/Kahverengi 5. Kırmızı 6. İnce kum 8. Perdahlı. Kaynakça: Edwards, 1983, Lev. 84/9, s : 1. OTÇ 2 2. Doğu Anadolu, Yuvadamı Nekropolü, I. Yamaç Açık kiremit 5. Açık kiremit 6. Orta kum 7. Orta 8. Perdahlı. Tanım: Çark yapımı. Kaynakça: Özfırat, 2001, Lev. 44/8. 16: 1. OTÇ 2 2. Ermenistan, Tsaghkalanj, Mezar ~16 ~8 ~10. Kaynakça: Smith ve Badalyan ve Avetisyan, 2009, fig. 20/S, s : 1. OTÇ 2 2. Ermenistan, Karaşamb, Mezar ~15 ~11 ~10. Kaynakça: Smith ve Badalyan ve Avetisyan, 2009, fig. 17/H, s : 1. OTÇ 2 2. Kuzeybatı İran, Haftvantepe, Yl/6 Açm. 3. ~ Kahverengi 5. Devetüyü. Kaynakça: Edwards, 1983, Lev. 83/12, s : OTÇ 2 Kuzeybatı İran, Haftvantepe, BB1/5/8 Açm. ~ Turuncu/Kahverengi 5. Kırmızı 6. İnce kum 7. İyi 8. Perdahlı. Kaynakça: Edwards, 1983, Lev. 85/7, s : OTÇ 2 Kuzeybatı İran, Haftvantepe, ZX/9(73) Açm. ~ Turuncu/Kahverengi 5. Kırmızı 6. İnce kum 8. Perdahlı. Kaynakça: Edwards, 1983, Lev. 84/2, s : 1. OTÇ 2 2. Kuzeybatı İran, Haftvantepe. 3. ~ Turuncu/Kahverengi 5. Kırmızı 6. İnce kum. Kaynakça: Edwards, 1983, Lev. 84/7, s : 1. OTÇ 2 2. Kuzeybatı İran, Haftvantepe, BBl/4/6(78) Açm. 3. ~ Turuncu/Kahverengi 5. Kırmızı 6. İnce kum. Kaynakça: Edwards, 1983, Lev. 82/12, s

336 : OTÇ 2 Kuzeybatı İran, Haftvantepe, BB1/4/1 Açm. ~ Turuncu/Kahverengi 5. Kırmızı 6. İnce kum 7. İyi. Kaynakça: Edwards, 1983, Lev. 83/12, s : 1. OTÇ 2 2. Kuzeybatı İran, Haftvantepe, TT1/4 Açm. 3. ~ Kahverengi 8. Perdahlı. Kaynakça: Edwards, 1983, Lev. 85/7, s : 1. OTÇ 2 2. Ermenistan, Avan Otoyolu. Kaynakça: Kushnareva, 1997, fig. 43/21, s : 1. OTÇ 2 2. Nahçıvan, II. Kazancı Kale. Kaynakça: Belli ve Bahşaliyev, 2001, Lev. 1/19, s : 1. OTÇ 2 2. Kuzeybatı İran, Geoytepe, D. Tabakası. Kaynakça: Mansoorzadeh, 1992, Fig. 103/14, s : 1. GTÇ 2. Kuzeybatı İran, Haftvantepe, X3/2 (1973) Açm Açık Kahverengi 5. Kırmızı 6. Kaba kum. Tanım: Yanık. Kaynakça: Edwards, 1983, Lev. 133/7, s : 1. GTÇ 2. Kuzeybatı İran, Haftvantepe, BB1/3/14(1978).Açm Kahverengi 5. Kahverengi 6. İnce kum 7. İyi. Kaynakça: Edwards, 1983, Lev. 117/15, s : 1. GTÇ 2. Kuzeybatı İran, Haftvantepe, X2/3B Açm. 3. ~ Kahverengi 5. Kırmızı 6. İnce kum 7. İyi. Kaynakça: Edwards, 1983, Lev. 89/4, s : 1. GTÇ 2. Kuzeybatı İran, Haftvantepe, X3/1 Açm. 3. ~ Turuncu/Kahverengi 5. Kırmızı 6. İnce kum 7. İyi. Kaynakça: Edwards, 1983, Lev. 91/8, s : GTÇ Kuzeybatı İran, Haftvantepe, BB1/1/13(78) Açm. ~ Turuncu/Kahverengi 5. Kırmızı 6. İnce kum. Kaynakça: Edwards, 1983, Lev. 94/9, s : GTÇ Kuzeybatı İran, Haftvantepe, BB1/2/4(78) Açm. ~ Turuncu/Kahverengi 5. Kırmızı 6. İnce kum. Kaynakça: Edwards, 1983, Lev. 94/10, s : GTÇ Kuzeybatı İran, Haftvantepe, BB1/2/4 Açm. ~ Turuncu/Kahverengi 5. Kırmızı 6. İnce kum 7. İyi. Kaynakça: Edwards, 1983, Lev. 91/10, s : 1. GTÇ 2. Kuzeybatı İran, Haftvantepe, Y2/3 Açm. 3. ~ Gri 5. Kırmızımsı kiremit 6. Orta kum 7. İyi. Kaynakça: Edwards, 1983, Lev. 93/5, s : 1. GTÇ Kuzeybatı İran, Haftvantepe, BB1/3/3(40) Açm. ~ Kırmızı/Kahverengi 5. Kırmızı 6. Orta kum. Kaynakça: Edwards, 1983, Lev. 89/3, s : 1. GTÇ 2. Kuzeybatı İran, Haftvantepe, BB1/1/6 (1978).Açm Kaynakça: Edwards, 1983, Lev. 117/14, s ÇA. XVIII. 1: 1. OTÇ1 2. Kuzeybatı İran, Haftvantepe, Cl/8 Açm Turuncu/Gri 6. Kaba kum. Kaynakça: Edwards, 1983, Lev. 15/8, s : 1. OTÇ 2 2. Kuzeybatı İran, Haftvantepe, ZX/9 Açm. 3. ~ Turuncu/Kahverengi 5. Kahverengi 6. Kaba kum 7. Kötü 8. Perdahlı. Kaynakça: Edwards, 1983, Lev. 88/6 s : 1. OTÇ 2 2. Kuzeybatı İran, Haftvantepe, TT1/6 Açm Kahverengi

337 Kırmızı. Kaynakça: Edwards, 1983, Lev. 120/15 s : 1. OTÇ 2 2. Kuzeybatı İran, Haftvantepe, Y15D Açm Kahverengi 5. Kırmızı. Kaynakça: Edwards, 1983, Lev. 120/14 s : 1. OTÇ 2 2. Nahçıvan, Dize Kurganları. 3. ~ Kaynakça: Baxşəliyev, 2008, fig. 26/5, s : 1. OTÇ 2 2. Nahçıvan, Dize Kurganları. 3. ~ Kaynakça: Baxşəliyev, 2008, fig. 26/6, s : 1. OTÇ 2 2. Kuzeybatı İran, Haftvantepe, TT1/4 Açm. 3. ~ Kahverengi. Kaynakça: Edwards, 1983, Lev. 88/3 s : 1. OTÇ 2 2. Kuzeybatı İran, Haftvantepe, BB1/X/1 Açm Kaynakça: Edwards, 1983, Lev. 120/10 s : 1. OTÇ 2 2. Kuzeybatı İran, Haftvantepe, JX/7 Açm. 3. ~ Turuncu/Kahverengi 5. Kahverengi 6. Kaba kum 7. Kötü. Kaynakça: Edwards, 1983, Lev. 124/12 s : OTÇ 2 Kuzeybatı İran, Haftvantepe, Yl/19 Açm. ~ Turuncu/Kahverengi 5. Kırmızı 6. Kaba kum 7. İyi. Tanım: Yanık. Kaynakça: Edwards, 1983, Lev. 88/4 s : 1. OTÇ 2 2. Doğu Anadolu, Van Müzesi, Env ~8 9,5 4. Pembemsi kiremit 5. Pembemsi kiremit 6. Orta kum 7. Orta 8. Perdahlı. Tanım: Çark yapımı. Yüzey pişme nedeniyle siyah alacalı. Kaynakça: Özfırat, 2001, Lev. 55/ : OTÇ Kuzeybatı İran, Haftvantepe, TT6/lb(71) Açm. ~ Turuncu/Kahverengi 6. Kaba kum. Kaynakça: Edwards, 1983, Lev. 82/17, s : 1. OTÇ 2 2. Kuzeybatı İran, Haftvantepe, TTl/5b Açm. 3. ~ Açık Kahverengi 5. Kırmızı. Kaynakça: Edwards, 1983, Lev. 88/2 s : 1. OTÇ 2 2. Ermenistan, Sisian II, Mezar ~18 ~7 ~10. Kaynakça: Smith ve Badalyan ve Avetisyan, 2009, fig. 14/Q, s : 1. OTÇ 2 2. Ermenistan, Sisian II, Mezar ~18 ~12 ~10. Kaynakça: Smith ve Badalyan ve Avetisyan, 2009, fig. 14/L, s : 1. OTÇ 2 2. Ermenistan, Karaşamb, Mezar 45a. 3. ~18 ~9 ~11. Kaynakça: Smith ve Badalyan ve Avetisyan, 2009, fig. 17/O, s : 1. OTÇ 2 2. Doğu Anadolu, Van Müzesi, Env ~ Kırmızımsı kiremit 5. Kırmızımsı kiremit 6. İnce kum 7. Orta 8. Perdahlı. Tanım: Çark yapımı. Yüzey pişme nedeniyle krem alacalı. Kaynakça: Özfırat, 2001, Lev. 55/2. 18: 1. OTÇ 2 2. Nahçıvan, Kuyuludağ kalesi. 3. ~ Kaynakça: Baxşəliyev, 2008, fig. 38/15, s : 1. OTÇ 2 2. Kuzeybatı İran, Haftvantepe, BBl/5/10(78) Açm. 3. ~ Kahverengi 5. Devetüyü 6. İnce kum. Kaynakça: Edwards, 1983, Lev. 84/4, s : 1. OTÇ 2 2. Kuzeybatı İran, Haftvantepe, JX/6 Açm. 3. ~ Gri/Kahverengi 5. Kırmızı 6. Orta kum 7. İyi. Kaynakça: Edwards, 1983, Lev. 126/15, s : 1. GTÇ 2. Kuzeybatı İran, Haftvantepe, BB1/1/6 Açm. 3. ~ Kırmızı 8. Perdahlı. Kaynakça: Edwards, 1983, Lev. 95/9, s

338 : GTÇ Kuzeybatı İran, Haftvantepe, BBl/2/12(78) Açm. ~ Turuncu/Kahverengi 5. Kırmızı 6. İnce kum. Kaynakça: Edwards, 1983, Lev. 101/2 s : 1. GTÇ 2. Kuzeybatı İran, Haftvantepe, X3/2 Açm. 3. ~ Açık kahverengi 5. Kırmızı 6. İnce kum. Kaynakça: Edwards, 1983, Lev. 90/4, s : 1. GTÇ 2. Kuzeybatı İran, Haftvantepe, Y2/2 Açm. 3. ~ Kahverengi 5. Kırmızı 6. Orta kum. Kaynakça: Edwards, 1983, Lev. 91/1 s : 1. GTÇ 2. Kuzeybatı İran, Haftvantepe, BB1/1/9 Açm. 3. ~ Kaynakça: Edwards, 1983, Lev. 89/2, s : 1. GTÇ 2. Kuzeybatı İran, Haftvantepe, X3/1 (1973) Açm. 3. ~ Kahverengi 5. Kırmızı 6. İnce kum 7. Kötü. Tanım: Yanık. Kaynakça: Edwards, 1983, Lev. 130/8, s : 1. GTÇ 2. Kuzeybatı İran, Haftvantepe, BB1/1/13 Açm. 3. ~ Turuncu 6. Kaba kum 7. Kötü. Tanım: Yanık. Kaynakça: Edwards, 1983, Lev. 130/2, s Çömlekler ÇÖ. A. II OTÇ 2 2. Kuzeybatı İran, Haftvan tepe, TT6/1B Açm. 3. ~ Gri. Kaynakça: Edwards, 1983, Lev. 112/1, s OTÇ 2 2. Kuzeybatı İran, Geoy tepe, D. Tabakası. Kaynakça: Mansoorzadeh, 1992, Fig. 103/5, s ÇÖ. A. III. 1: 1. OTÇ 2 2. Doğu Anadolu, Diyarbakır Müzesi, Env ,5 ~ Kahverengi 5. Kırmızımsı kiremit 6. Orta kum 7. Orta 8. Perdahlı. Tanım: Çark yapımı. Kaynakça: Özfırat, 2001, Lev. 79,1. 2: 1. GTÇ 2. Kuzeybatı İran, Haftvan tepe, BB1/2/2,77(75) Açm. 3. ~ Kahverengi 5. Kırmızı 6. Orta kum. Kaynakça: Edwards, 1983, Lev. 92/3, s : 1. GTÇ 2. Kuzeybatı İran, Haftvan tepe, X3/1 Açm. 3. ~ Kaynakça: Edwards, 1983, Lev. 79/9, s ÇÖ. A. V. 1: 1. OTÇ 2 2. Ermenistan, Karaşamb, Mezar ~18 ~13 ~17. Kaynakça: Smith ve Badalyan ve Avetisyan, 2009, fig. 17/T, s : 1. OTÇ 2 2. Ermenistan, Lori-Berd, Mezar ~27 ~16 ~36. Kaynakça: Smith ve Badalyan ve Avetisyan, 2009, fig. 11/F, s : 1. GTÇ 2. Ermenistan, Lçaşen, Mezar ~25 ~18 ~30. Kaynakça: Kushnareva, 1997, fig. 66/8, s : 1. GTÇ 2. Kuzeybatı İran, Haftvan tepe, X/4 Açm. 3. ~ Kaynakça: Edwards, 1983, Lev. 93/2, s : 1. GTÇ 2. Kuzeybatı İran, Haftvan tepe, TT5/4(71) Açm. 3. ~ Kahverengi 6. Orta kum. Tanım: Islak sıvazlama

339 Kaynakça: Edwards, 1983, Lev. 94/12, s : GTÇ Kuzeybatı İran, Haftvan tepe, BB1/4/1 Açm. ~ Turuncu/Kahverengi 5. Kahverengi 6. Kaba kum 7. İyi 8. Perdahlı. Tanım: Yanık. Kaynakça: Edwards, 1983, Lev. 130/10, s : 1. GTÇ 2. Kuzeybatı İran, Haftvan tepe, X3/1 Açm. 3. ~ Turuncu/Kahverengi 5. Kahverengi 6. Kaba kum 7. İyi. Tanım: Yanık. Kaynakça: Edwards, 1983, Lev. 134/1, s : 1. GTÇ 2. Kuzeybatı İran, Haftvan tepe, BB1/1/8 Açm. 3. ~ Kaynakça: Edwards, 1983, Lev. 93/6, s : 1. GTÇ 2. Kuzeybatı İran, Geoy tepe, C. Tabakası. Kaynakça: Mansoorzadeh, 1992, Fig. 112/7, s ÇÖ. A. VI. 1: 1. OTÇ 2 2. Doğu Anadolu, Yuvadamı Nekropolü, I. Yamaç Açık kiremit 5. Açık kiremit 6. Bitki/Kaba kum 7. Kötü 8. Perdahlı. Tanım: Çark yapımı. Kaynakça: Özfırat, 2001, Lev. 43/6. 2: 1. OTÇ 2 2. Doğu Anadolu, Yuvadamı Nekropolü, I. Yamaç Açık kiremit 5. Açık kiremit 6. Orta kum 7. Orta 8. Perdahlı. Tanım: Çark yapımı. Yüzey pişme nedeniyle siyah alacalı. Kaynakça: Özfırat, 2001, Lev. 43/2. 3: 1. OTÇ 2 2. Doğu Anadolu, Yuvadamı Nekropolü, I. Yamaç Açık kiremit 5. Açık kiremit 6. Orta kum 7. İyi 8. Perdahlı. Tanım: Çark yapımı. Yüzey pişme nedeniyle siyah alacalı ve renk değişiklikleri var. Kaynakça: Özfırat, 2001, Lev. 43/7. 4: 1. OTÇ 2 2. Kuzeybatı İran, Haftvan tepe, JX/7 Açm. 3. ~ Turuncu/Kahverengi 5. Kırmızı 6. Orta kum 7. İyi. Kaynakça: Edwards, 1983, Lev. 124,1, s : 1. OTÇ 2 2. Doğu Anadolu, Yuvadamı Nekropolü, IV. Yamaç Pembemsi Kahverengi 5. Açık kiremit 6. Orta kum 7. Orta 8. Perdahlı. Tanım: Çark yapımı. Yüzey pişme nedeniyle siyah alacalı. Kaynakça: Özfırat, 2001, Lev. 43/7. 6: 1. OTÇ 2 2. Doğu Anadolu, Yuvadamı Nekropolü, I. Yamaç. 4. Açık kiremit 5. Açık kiremit 6. Orta kum 7. Orta 8. Perdahlı. Tanım: Çark yapımı. Yüzey pişme nedeniyle siyah alacalı ve renk değişiklikleri var. Kaynakça: Özfırat, 2001, Lev. 46/11. 7: 1. OTÇ 2 2. Doğu Anadolu, Yuvadamı Nekropolü, I. Yamaç. 4. Açık kiremit 5. Açık kiremit 6. Orta kum 7. Orta 8. Perdahlı. Tanım: Çark yapımı. Yüzey pişme nedeniyle siyah alacalı ve renk değişiklikleri var. Kaynakça: Özfırat, 2001, Lev. 43/4. 8: 1. OTÇ 2 2. Kuzeybatı İran, Haftvan tepe, JX/6 Açm Turuncu/Kahverengi 5. Kırmızı 6. Kaba kum 7. İyi 8. Perdahlı. Kaynakça: Edwards, 1983, Lev. 125/3, s : 1. OTÇ 2 2. Ermenistan, Artashvan, Mezar ~21 ~15 ~16. Kaynakça: Smith ve Badalyan ve Avetisyan, 2009, fig. 13/I, s

340 10: 1. OTÇ 2 2. Doğu Anadolu, Van Müzesi, Env ,5 ~9 17,5 4. Kırmızımsı kiremit 5. Kırmızımsı kiremit 6. Orta kum 7. İyi 8. Perdahlı. Tanım: Çark yapımı. Kaynakça: Özfırat, 2001, Lev. 71/1. 11: 1. OTÇ 2 2. Kuzeybatı İran, Haftvan tepe, JX/6 Açm Turuncu/Kahverengi 5. Kırmızı 6. İnce kum 7. İyi. Tanım: Emzik ağız kenarının altındadır. Kaynakça: Edwards, 1983, Lev. 125/7 s : 1. OTÇ 2 2. Kuzeybatı İran, Haftvan tepe, Y2/4/3Açm. 4. Pembe/Turuncu 6. Orta kum. Tanım: Emzik ağız kenarının altındadır. Kaynakça: Edwards, 1983, Lev. 129/5 s : 1. OTÇ 2 2. Kuzeybatı İran, Haftvan tepe, JX/7 Açm. 3. ~ Kaba kum. Kaynakça: Edwards, 1983, Lev. 129/5 s : 1. OTÇ 2 2. Doğu Anadolu, Yuvadamı Nekropolü, I. Yamaç Açık kiremit 5. Açık kiremit 6. Orta kum 7. Orta 8. Perdahlı. Tanım: Çark yapımı. Kaynakça: Özfırat, 2001, Lev. 44/7. 15: 1. OTÇ 2 2. Kuzeybatı İran, Haftvan tepe, Yl/5 (1973)Açm Tanım: Emzik ağız kenarının altındadır. Kaynakça: Edwards, 1983, Lev. 129/3 s : 1. OTÇ 2 2. Doğu Anadolu, Yuvadamı Nekropolü, I. Yamaç Açık kiremit 5. Açık kiremit 6. Orta kum 7. İyi 8. Perdahlı. Tanım: Çark yapımı. Kaynakça: Özfırat, 2001, Lev. 43/5. 17: 1. OTÇ 2 2. Doğu Anadolu, Yuvadamı Nekropolü, IV. Yamaç Pembemsi Kahverengi 5. Pembemsi Kahverengi 6. Orta kum 7. Orta 8. Perdahlı. Tanım: Çark yapımı. Yüzey pişme nedeniyle siyah alacalı. Kaynakça: Özfırat, 2001, Lev. 43/3. 18: 1. OTÇ 2 2. Doğu Anadolu, Suluçem Kurganları, IV. Kurgan , Siyah 5. Siyah 6. Orta kum 7. Kötü 8. Perdahlı. Tanım: Çark yapımı. Kaynakça: Özfırat, 2001, Lev. 36/3. 19: 1. OTÇ 2 2. Kuzeybatı İran, Haftvan tepe, BB1/1/12 Açm. 3. ~ Tanım: Emzik hemen ağız kenarının altındadır. Kaynakça: Edwards, 1983, Lev. 129/2 s : 1. OTÇ 2 2. Ermenistan, Aygeshat, Mezar ~24 ~10 ~17. Tanım: Kazı bezemeli. Kaynakça: Kushnareva, 1997, fig. 54/3, s : 1. OTÇ 2 2. Ermenistan, Verin-Naver, Mezar 4. Tanım: Bezeme iki kabartma şerit. Kaynakça: Kushnareva, 1997, fig. 54/13, s : 1. GTÇ 2. Kuzeybatı İran, Haftvan tepe, BB1/3/14 Açm Kahverengi 5. Kahverengi 6. Orta kum 7. İyi. Tanım: Yanık yüzeyli. Emzik ağız kenarının altındadır. Kaynakça: Edwards, 1983, Lev. 133/11 s : 1. GTÇ 2. Kuzeybatı İran, Haftvan tepe, BB1/4/6(78) Açm Kahverengi 5. Devetüyü 6. Kaba kum 7. Kötü 8. Perdahlı. Kaynakça: Edwards, 1983, Lev. 110/37 s : 1. GTÇ 2. Kuzeybatı İran, Haftvan tepe, X/2 Açm Turuncu/Kahverengi 5. Krem 6. Orta kum 7. İyi. 331

341 Kaynakça: Edwards, 1983, Lev. 133/5 s : 1. GTÇ 2. Kuzeybatı İran, Haftvan tepe, Y1/1(18) Açm. 3. ~ Kahverengi 5. Kahverengi 6. Orta kum 7. İyi. Kaynakça: Edwards, 1983, Lev. 133/8 s : 1. GTÇ 2. Kuzeybatı İran, Haftvan tepe, BB1/2/2(24) Açm Pembe/Kırmızı 5. Kırmızı 6. İnce kum. Kaynakça: Edwards, 1983, Lev. 117/23 s : 1. GTÇ 2. Kuzeybatı İran, Haftvan tepe, BB1/1/6(75) Açm Kaynakça: Edwards, 1983, Lev. 111/34 s : 1. GTÇ 2. Kuzeybatı İran, Haftvan tepe, X/4 Açm. 3. ~ Kaynakça: Edwards, 1983, Lev. 93/1 s : GTÇ Kuzeybatı İran, Haftvan tepe, BB1/4/6(78) Açm Turuncu/Kahverengi 5. Kırmızı 6. Kaba kum. Kaynakça: Edwards, 1983, Lev. 108/38 s : 1. GTÇ 2. Kuzeybatı İran, Haftvan tepe, X3/1 Açm Turuncu/Kahverengi 5. Kırmızı 6. Orta kum 7. İyi. Kaynakça: Edwards, 1983, Lev. 133/9 s : GTÇ Kuzeybatı İran, Haftvan tepe, Y2/5/1(73) Açm Turuncu/Kahverengi 5. Kırmızı 6. İnce kum. Kaynakça: Edwards, 1983, Lev. 108/12 s : 1. GTÇ 2. Kuzeybatı İran, Haftvan tepe, X3/1 Açm Turuncu/Kahverengi 5. Kırmızı 6. Orta kum 7. İyi. Kaynakça: Edwards, 1983, Lev. 133/2 s : 1. GTÇ 2. Kuzeybatı İran, Haftvan tepe, BB1/3/3(3) Açm Gri 6. Orta kum 7. İyi. Kaynakça: Edwards, 1983, Lev. 117/10 s : 1. GTÇ 2. Kuzeybatı İran, Haftvan tepe, BB1/1/2,244(75) Açm Kırmızı /Kahverengi 6. Orta kum. Kaynakça: Edwards, 1983, Lev. 107/18 s : 1. GTÇ 2. Kuzeybatı İran, Haftvan tepe, X/K(71) Açm. 3. ~ Kahverengi 5. Kırmızı 6. İnce kum. Kaynakça: Edwards, 1983, Lev. 82/10 s : GTÇ Kuzeybatı İran, Haftvan tepe, BB1/1/2(6) Açm Turuncu/Kahverengi 5. Kırmızı 6. Kaba kum 7. İyi. Kaynakça: Edwards, 1983, Lev. 117/3 s : 1. GTÇ 2. Kuzeybatı İran, Haftvan tepe, X3/1 Açm. 3. ~ Kaynakça: Edwards, 1983, Lev. 133/10 s : 1. GTÇ 2. Kuzeybatı İran, Haftvan tepe, X3/1 Açm. 3. ~ Turuncu/Kahverengi 5. Kahverengi 6. Kaba kum 7. Kötü. Kaynakça: Edwards, 1983, Lev. 130/3 s : 1. GTÇ 2. Kuzeybatı İran, Haftvan tepe, X3/1 Açm. 3. ~ Turuncu/Kahverengi 5. Kırmızı 6. İnce kum 7. İyi. Kaynakça: Edwards, 1983, Lev. 130/7 s : GTÇ Kuzeybatı İran, Haftvan tepe, BB1/4/1 Açm. ~ Turuncu/Kahverengi 5. Kırmızı 6. Orta kum 7. İyi. Kaynakça: Edwards, 1983, Lev. 130/1 s : 1. GTÇ 2. Kuzeybatı İran, Haftvan tepe, BB1/4/6 Açm. 3. ~ Gri/Kahverengi 6. İnce kum 7. İyi. Kaynakça: Edwards, 1983, Lev. 90/12 s : 1. GTÇ 2. Kuzeybatı İran, Haftvan tepe, BB1/1/6 Açm Kaynakça: Edwards, 1983, Lev. 117/7 s

342 43: 1. OTÇ 2 2. Kuzeybatı İran, Haftvan tepe, BB1/1/10 Açm. 3. ~ Tanım: Emzik hemen ağız kenarının altındadır. Kaynakça: Edwards, 1983, Lev. 117/5 s : 1. GTÇ 2. Kuzeybatı İran, Haftvan tepe, X2/3B Açm Gri/Kahverengi 5. Kırmızı 6. İnce kum 7. İyi. Kaynakça: Edwards, 1983, Lev. 117/2 s : GTÇ Kuzeybatı İran, Haftvan tepe, BB1/5/6(78) Açm. ~9 - - Turuncu/Kahverengi 5. Kırmızı 6. İnce kum 8. Perdahlı. Kaynakça: Edwards, 1983, Lev. 82/3 s : 1. GTÇ 2. Kuzeybatı İran, Haftvan tepe, Y2/1 Açm Kırmızı /Kahverengi. Kaynakça: Edwards, 1983, Lev. 117/4 s : 1. GTÇ 2. Kuzeybatı İran, Haftvan tepe, X/2 Açm. 4. Gri/Kahverengi 5. Kırmızı 6. Kaba kum 7. İyi. Kaynakça: Edwards, 1983, Lev. 117/6 s : 1. OTÇ 2 2. Kuzeybatı İran, Geoy tepe, C. Tabakası. Kaynakça: Mansoorzadeh, 1992, Fig. 112/1, s ÇÖ. Ba. I. 1: 1. OTÇ 2 2. Doğu Anadolu, Yuvadamı, IV. Yamaç Pembemsi kahverengi 5. Pembemsi kahverengi 6. Orta kum 7. Orta 8. Perdahlı. Tanım: Çark yapımı. Yüzey pişme nedeniyle renk değişikliği var. Kaynakça: Özfırat, 2001, Lev. 47/6. 2: 1. OTÇ 2 2. Doğu Anadolu, Yuvadamı, Sarıveli ~6 18,5 4. Kahvemsi kiremit 5. Kahvemsi kiremit 6. Orta kum 7. Orta 8. Perdahlı. Tanım: Çark yapımı. Yüzey pişme nedeniyle siyah alacalı. Kaynakça: Özfırat, 2001, Lev. 38/2. 3: 1. OTÇ 2 2. Kuzeybatı İran, Geoytepe, D. Tabakası. Kaynakça: Mansoorzadeh, 1992, Fig. 103/4, s : 1. GTÇ 2. Ermenistan, Arich. Kaynakça: Kushnareva, 1997, fig. 67/31 s ÇÖ. Ba. II. 1: 1. OTÇ 2 2. Doğu Anadolu, Hakkari, M1 Mezarı. 3. ~ Kırmızı/Kahverengi. Kaynakça: Özfırat, 2008, fig. 8/7, s : 1. OTÇ 2 2. Ermenistan, Lori-Berd, Mezar ~19 ~11 ~24. Kaynakça: Smith ve Badalyan ve Avetisyan, 2009, fig. 13/L, s : 1. OTÇ 2 2. Kuzeybatı İran, Haftvantepe, TT1/5Açm. 3. ~ Açık kahverengi. Tanım: Yanık. Kaynakça: Edwards, 1983, Lev. 128/2, s : 1. OTÇ 2 2. Nahçıvan, Oğlankale. 3. ~ Kaynakça: Baxşəliyev, 2008, fig. 22/3, s : 1. OTÇ 2 2. Ermenistan, Hariç, Mezar ~11 ~6 ~13. Kaynakça: Smith ve Badalyan ve Avetisyan, 2009, fig. 20/L, s : 1. OTÇ 2 2. Ermenistan, Lori-Berd, Mezar ~9 ~5 ~10. Kaynakça: Smith ve Badalyan ve Avetisyan, 2009, fig. 14/G, s : 1. OTÇ 2 2. Ermenistan, Verin-Naver, Mezar 9. Kaynakça: Kushnareva, 1997, fig. 54/17, s : 1. GTÇ 2. Ermenistan, Tsaghkalanj, Mezar ~21 ~11 ~22. Kaynakça: Smith ve Badalyan ve Avetisyan, 2009, fig. 23/J, s : 1. GTÇ 2. Ermenistan, Aparan II, Mezar ~18 ~6 ~22. Kaynakça: Smith ve Badalyan ve Avetisyan, 2009, fig. 23/K, s

343 10: 1. GTÇ 2. Kuzeybatı İran, Haftvantepe, X3/2 Açm. 3. ~ Açık kahverengi. Tanım: Yanık. Kaynakça: Edwards, 1983, Lev. 130/2, s : GTÇ Kuzeybatı İran, Haftvantepe, BB1/1/2(186) Açm. ~ Turuncu/Kahverengi 5. Kırmızı 6. Orta kum 7. İyi. Tanım: Yanık. Kaynakça: Edwards, 1983, Lev. 132/6, s : 1. GTÇ 2. Kuzeybatı İran, Haftvantepe, BB1/1/2(186) Açm. 3. ~ Kahverengi 6. Kaba kum 7. İyi. Tanım: Yanık. Kaynakça: Edwards, 1983, Lev. 132/7, s : 1. GTÇ 2. Ermenistan, Arich, Mezar 111. Kaynakça: Kushnareva, 1997, fig. 67/24, s : 1. GTÇ 2. Ermenistan, Arich, Mezar 93. Kaynakça: Kushnareva, 1997, fig. 67/26, s ÇÖ. Ba. III : OTÇ1 Kuzeybatı İran, Haftvantepe, C2/6/B1 Açm Turuncu/Kahverengi 5. Kırmızı 6. Orta kum 7. İyi. Kaynakça: Edwards, 1983, Lev. 11/24, s : 1. OTÇ1 2. Kuzeybatı İran, Haftvantepe, C1/8 Açm Turuncu/Gri 6. Kaba kum. Kaynakça: Edwards, 1983, Lev. 15/8, s : OTÇ1 Kuzeybatı İran, Haftvantepe, C2/6/B1(69) Açm Turuncu/Kahverengi 6. Orta kum 7. İyi. Kaynakça: Edwards, 1983, Lev. 12/5, s : 1. OTÇ1 2. Kuzeybatı İran, Haftvantepe, C1/8 Açm Kaynakça: Edwards, 1983, Lev. 15/10, s : OTÇ1 Kuzeybatı İran, Haftvantepe, C2/6/B1 Açm Turuncu/Kahverengi 6. Orta kum 7. İyi. Kaynakça: Edwards, 1983, Lev. 12/6, s : 1. OTÇ1 2. Kuzeybatı İran, Haftvantepe, C4/7 Açm Kahverengi. Kaynakça: Edwards, 1983, Lev. 15/23, s : 1. OTÇ1 2. Kuzeybatı İran, Haftvantepe, C2/6/B4 Açm Kırmızı 5. Kırmızı 6. Orta kum 7. İyi. Kaynakça: Edwards, 1983, Lev. 10/1, s : 1. OTÇ1 2. Kuzeybatı İran, Haftvantepe, C2/6/B1 Açm Devetüyü 5. Kahverengi. Kaynakça: Edwards, 1983, Lev. 12/9, s : 1. OTÇ1 2. Kuzeybatı İran, Haftvantepe, C2/6/B4 Açm Devetüyü 5. Kahverengi. Kaynakça: Edwards, 1983, Lev. 12/10, s : 1. OTÇ1 2. Kuzeybatı İran, Haftvantepe, C2/6/B4 Açm Pembe 6. Orta kum 7. İyi. Kaynakça: Edwards, 1983, Lev. 10/2, s : OTÇ1 Kuzeybatı İran, Haftvantepe, C2/6/B1 Açm Turuncu/Kahverengi 5. Kırmızı 6. Kaba kum 7. Kötü 8. Perdahlı. Kaynakça: Edwards, 1983, Lev. 12/9, s : 1. OTÇ1 2. Kuzeybatı İran, Haftvantepe, C1/8 Açm Gri 6. Kaba kum. Kaynakça: Edwards, 1983, Lev. 15/12, s : 1. OTÇ1 2. Kuzeybatı İran, Haftvantepe, C1/8 Açm Turuncu/Gri 6. Kaba 334

344 kum. Kaynakça: Edwards, 1983, Lev. 15/5, s : 1. OTÇ1 2. Kuzeybatı İran, Haftvantepe, C2/6/B1 Açm. 3. ~ Kahverengi 6. Kaba kum 7. Kötü 8. Perdahlı. Kaynakça: Edwards, 1983, Lev. 11/1, s : 1. OTÇ1 2. Kuzeybatı İran, Haftvantepe, C1/8 Açm Turuncu/Gri 6. Kaba kum. Kaynakça: Edwards, 1983, Lev. 15/7, s : 1. OTÇ1 2. Kuzeybatı İran, Haftvantepe, C2/6/B1 Açm Devetüyü 5. Kahverengi. Kaynakça: Edwards, 1983, Lev. 12/8, s : OTÇ1 Kuzeybatı İran, Haftvantepe, C2/6/B1(20) Açm Turuncu/Kahverengi 5. Kahverengi 6. Orta kum 7. İyi 8. Perdahlı. Kaynakça: Edwards, 1983, Lev. 12/11, s : 1. OTÇ1 2. Kuzeybatı İran, Haftvantepe, C2/6/B3 Açm Kahverengi 6. Kaba kum 7. İyi. Kaynakça: Edwards, 1983, Lev. 11/32, s : 1. OTÇ1 2. Kuzeybatı İran, Haftvantepe, C2/6/B4 Açm Orta kum 7. İyi 8. Perdahlı. Kaynakça: Edwards, 1983, Lev. 10/9, s : 1. OTÇ1 2. Kuzeybatı İran, Haftvantepe, C2/6/B1(13) Açm Kahverengi 6. Kaba kum 7. Kötü. Kaynakça: Edwards, 1983, Lev. 12/12, s : 1. OTÇ1 2. Kuzeybatı İran, Haftvantepe, C2/6/B3 Açm. 4. Turuncu/Kahverengi 5. Kırmızı 6. Kaba kum 7. İyi. Kaynakça: Edwards, 1983, Lev. 11/30, s : 1. OTÇ1 2. Kuzeybatı İran, Haftvantepe, C2/6/B3 Açm. 4. Kahverengi 7. Kötü. Kaynakça: Edwards, 1983, Lev. 11/26, s : 1. OTÇ1 2. Kuzeybatı İran, Haftvantepe, C2/6/B4 Açm. 4. Kahverengi 5. Kırmızı 6. Kaba kum. Kaynakça: Edwards, 1983, Lev. 10/7, s : 1. OTÇ1 2. Kuzeybatı İran, Haftvantepe, C2/6/B1 Açm. 4. Turuncu/Kahverengi 6. Kaba kum 7. Kötü. Kaynakça: Edwards, 1983, Lev. 12/13, s : 1. OTÇ1 2. Kuzeybatı İran, Geoytepe, G. Tabakası. Kaynakça: Mansoorzadeh, 1992, Fig. 98/11, s : 1. OTÇ1 2. Kuzeybatı İran, Haftvantepe, C2/6/B1 Açm. 4. Turuncu/Kahverengi 5. Kahverengi 6. Kaba kum 7. Kötü 8. Perdahlı. Kaynakça: Edwards, 1983, Lev. 12/7, s : 1. OTÇ 2 2. Kuzeybatı İran, Haftvantepe, TT1/5b Açm. 4. Kahverengi 5. Kırmızı. Kaynakça: Edwards, 1983, Lev. 112/6, s : 1. OTÇ 2 2. Doğu Anadolu, Yuvadamı, IV. Yamaç Açık Kiremit 5. Açık Kiremit 6. Orta kum 7. Orta 8. Perdahlı. Tanım: Çark yapımı. Yüzey pişme nedeniyle siyah alacalı. Kaynakça: Özfırat, 2001, Lev. 48/2. 29: 1. OTÇ 2 2. Kuzeybatı İran, Haftvantepe, TTl/5b Açm. 3. ~ Açık kahverengi 5. Kırmızı. Kaynakça: Edwards, 1983, Lev. 112/5, s : 1. OTÇ 2 2. Kuzeybatı İran, Haftvantepe, BB1/5/5 Açm. 3. ~ Kahverengi 5. Kahverengi 6. Orta kum. Tanım: Yanık. 335

345 Kaynakça: Edwards, 1983, Lev. 128/5, s : 1. GTÇ 2. Kuzeybatı İran, Haftvantepe, BB1/1/16(78) Açm Kaynakça: Edwards, 1983, Lev. 110/2, s : 1. GTÇ 2. Kuzeybatı İran, Haftvantepe, X3/1(1973) Açm Kahverengi 5. Kırmızımsı kiremit 6. Orta kum 7. Orta 8. Perdahlı. Tanım: Yanık. Kaynakça: Edwards, 1983, Lev. 133/6, s : 1. GTÇ 2. Kuzeybatı İran, Haftvantepe, X3/1 Açm Gri/Kahverengi 6. Orta kum 7. İyi. Tanım: Yanık. Kaynakça: Edwards, 1983, Lev. 134/7, s : 1. GTÇ 2. Kuzeybatı İran, Haftvantepe, Y2/2(73) Açm Kaynakça: Edwards, 1983, Lev. 107/32, s : 1. GTÇ 2. Kuzeybatı İran, Haftvantepe, BB1/8 Açm Gri/Kahverengi 5. Kırmızı 6. Kaba kum 7. İyi. Tanım: Yanık. Kaynakça: Edwards, 1983, Lev. 117/20, s : 1. GTÇ 2. Kuzeybatı İran, Haftvantepe, BB1/2/2(77) Açm. 3. ~ Turuncu/Kahverengi 5. Devetüyü 6. Orta kum 7. İyi. Tanım: Yanık. Kaynakça: Edwards, 1983, Lev. 132/3 s : 1. GTÇ 2. Kuzeybatı İran, Haftvantepe, X/l(73) Açm Kaynakça: Edwards, 1983, Lev. 107/19, s : 1. GTÇ 2. Kuzeybatı İran, Kul tepe, 2022 Açm. 3. ~ Gri 6. Mineral 7. İyi. Tanım: El yapımı. Kaynakça: Abedi, 2011, Lev. 38-4/1, s : 1. GTÇ 2. Kuzeybatı İran, Haftvantepe, BBl/l/6(75) Açm Kaynakça: Edwards, 1983, Lev. 107/31, s : 1. GTÇ 2. Kuzeybatı İran, Gol tepe. 4. Devetüyü 6. Orta kum. Kaynakça: Talai, 1984, fig. 3/f, s : 1. GTÇ 2. Kuzeybatı İran, Haftvantepe, BB1/4/1 Açm Kahverengi 5. Kahverengi. Kaynakça: Edwards, 1983, Lev. 117/19 s : GTÇ Kuzeybatı İran, Haftvantepe, BB1/2/2(35) Açm. ~ Pembe/Kırmızı 5. Kırmızı 6. Kaba kum 7. İyi. Tanım: Yanık. Kaynakça: Edwards, 1983, Lev. 132/2, s : GTÇ Kuzeybatı İran, Haftvantepe, TT6/lb(73) Açm Turuncu/Kahverengi. Kaynakça: Edwards, 1983, Lev. 108/21 s : 1. GTÇ 2. Kuzeybatı İran, Haftvantepe, ZX/8(73) Açm Gri 5. Pembe. Kaynakça: Edwards, 1983, Lev. 107/27, s : 1. GTÇ 2. Kuzeybatı İran, Kul tepe, 2020 Açm. 3. ~ Siyah 6. Mineral 7. İyi 8. Perdahlı. Kaynakça: Abedi, 2011, Lev. 37-4/1, s : 1. GTÇ 2. Kuzeybatı İran, Haftvantepe, X3/1 Açm. 3. ~ Turuncu/Kahverengi 5. Kırmızı 6. Orta kum 7. İyi. Tanım: İçi ıslak sıvazlama. Kaynakça: Edwards, 1983, Lev. 130/4, s : 1. GTÇ 2. Kuzeybatı İran, Kul tepe, 2020 Açm. 3. ~ Kırmızı 6. Mineral 7. İyi 8. Perdahlı. 336

346 Kaynakça: Abedi, 2011, Lev. 37-4/2, s ÇÖ. Ba. IV 1: 1. OTÇ1 2. Kuzeybatı İran, Haftvantepe, C2/6/B1 Açm Turuncu/Kahverengi 5. Kırmızı 6. Orta kum 7. Orta. Kaynakça: Edwards, 1983, Lev. 11/14 s : 1. OTÇ1 2. Kuzeybatı İran, Haftvantepe, C2/6/B1(18) Açm. 4. Kahverengi 6. Orta kum. Tanım: Dışı yanık. Kaynakça: Edwards, 1983, Lev. 12/26 s : 1. OTÇ1 2. Kuzeybatı İran, Haftvantepe, C2/6/B1Açm, Kadın mezarı. Tanım: Dışı yanık. Kaynakça: Edwards, 1983, Lev. 11/3 s : 1. OTÇ1 2. Kuzeybatı İran, Haftvantepe, C2/6/B4 Açm. 4. Kahverengi 6. Kaba kum. Kaynakça: Edwards, 1983, Lev. 10/6 s : 1. OTÇ 2 2. Kuzeybatı İran, Haftvantepe, TT1/5b(71) Açm. 4. Kahverengi 6. Kaba kum. Kaynakça: Edwards, 1983, Lev. 111/19 s : 1. OTÇ 2 2. Kuzeybatı İran, Haftvantepe, TT1/4(71) Açm Kahverengi 5. Kırmızı 6. Kaba kum. Kaynakça: Edwards, 1983, Lev. 111/9, s : 1. OTÇ 2 2. Kuzeybatı İran, Haftvantepe, TTl/5/(71) Açm Gri 5. Kırmızı 6. Kaba kum. Kaynakça: Edwards, 1983, Lev. 111/15, s : 1. OTÇ 2 2. Kuzeybatı İran, Haftvantepe, BB1/X/K(78) Açm Kaynakça: Edwards, 1983, Lev. 111/18, s : 1. OTÇ 2 2. Kuzeybatı İran, Haftvantepe, TT1/6(71) Açm Kahverengi. Kaynakça: Edwards, 1983, Lev. 111/12, s : 1. OTÇ 2 2. Kuzeybatı İran, Haftvantepe, TT1/5 Açm Kahverengi. Tanım: Yanık. Kaynakça: Edwards, 1983, Lev. 129/10, s : 1. OTÇ 2 2. Kuzeybatı İran, Haftvantepe, BBl/l/9(78) Açm Kaynakça: Edwards, 1983, Lev. 107/26, s : 1. OTÇ 2 2. Kuzeybatı İran, Haftvantepe, ZX/9(73) Açm Turuncu 5. Turuncu 6. Kaba kum. Tanım: Yanık. Kaynakça: Edwards, 1983, Lev. 111/35, s : OTÇ 2 Kuzeybatı İran, Haftvantepe, BBl/4/6(78) Açm Turuncu/Kahverengi 5. Kırmızı 6. Kaba kum. Kaynakça: Edwards, 1983, Lev. 108/39, s : 1. OTÇ 2 2. Kuzeybatı İran, Haftvantepe, JX/7 Açm Devetüyü. Kaynakça: Edwards, 1983, Lev. 124/4, s : 1. OTÇ 2 2. Kuzeybatı İran, Haftvantepe, X3/1(73) Açm Devetüyü. Kaynakça: Edwards, 1983, Lev. 111/23, s : 1. OTÇ 2 2. Ermenistan, Nerkin Getashen, Mezar ~24 ~12 ~24. Kaynakça: Smith ve Badalyan ve Avetisyan, 2009, fig. 22/M, s : 1. OTÇ 2 2. Kuzeybatı İran, Haftvantepe, TT1/5 (1971) Açm. 3. ~ Kahverengi 6. Kaba kum. Tanım: Yanık. Kaynakça: Edwards, 1983, Lev. 127/6, s : 1. OTÇ 2 2. Kuzeybatı İran, Haftvantepe, TT1/5 Açm. 3. ~ Kaynakça: Edwards, 1983, Lev. 128/3, s : 1. OTÇ 2 2. Doğu Anadolu, Yuvadamı, IV. Yamaç Açık Kiremit 5. Açık 337

347 Kiremit 6. Orta kum 7. Orta 8. Perdahlı. Tanım: Çark yapımı. Yüzey pişme nedeniyle siyah alacalı Kaynakça: Özfırat, 2001, Lev. 48/4. 20: 1. OTÇ 2 2. Kuzeybatı İran, Haftvantepe, X3/1 Açm Turuncu/Kahverengi 5. Kırmızı 6. Orta kum 7. İyi. Tanım: Yanık yüzeyli. Emzik hemen ağız kenarının altındadır. Kaynakça: Edwards, 1983, Lev. 134/15 s : 1. OTÇ 2 2. Kuzeybatı İran, Haftvantepe, TTl/4(73) Açm Kırmızı 6. Kaba kum. Kaynakça: Edwards, 1983, Lev. 108/8, s : 1. OTÇ 2 2. Doğu Anadolu, Yuvadamı, I. Yamaç Açık kiremit 5. Açık kiremit 6. Kaba kum 7. Orta 8. Perdahlı. Kaynakça: Özfırat, 2001, Lev. 48/3. 23: 1. OTÇ 2 2. Kuzeybatı İran, Haftvantepe, TT1/5 Açm. 3. ~ Kırmızı. Tanım: Yanık. Kaynakça: Edwards, 1983, Lev. 128/1, s : 1. OTÇ 2 2. Doğu Anadolu, Yuvadamı Nekropolü, IV. Yamaç Açık kiremit 5. Açık kiremit 6. Orta kum 7. Orta 8. Perdahlı. Tanım: Çark yapımı. Yüzey pişme nedeniyle renk değişikliliği var. Kaynakça: Özfırat, 2001, Lev. 46/6. 25: 1. OTÇ 2 2. Kuzeybatı İran, Haftvantepe, TT1/4 Açm. 3. ~ Kırmızı 5. Kırmızı. Kaynakça: Edwards, 1983, Lev. 112/3, s : OTÇ 2 Kuzeybatı İran, Haftvantepe, BB1/4/1 Açm. ~ Turuncu/Kahverengi 5. Kırmızı 6. İnce kum 7. İyi. Kaynakça: Edwards, 1983, Lev. 83/9, s : 1. OTÇ 2 2. Kuzeybatı İran, Haftvantepe, Y2/4/4 (1973)Açm Gri. Tanım: Emzik hemen ağız kenarının altındadır. Kaynakça: Edwards, 1983, Lev. 129/6 s : 1. OTÇ 2 2. Doğu Anadolu, Yuvadamı, IV. Yamaç Kırmızımsı kiremit 5. Kırmızımsı kiremit 6. Orta kum 7. Orta 8. Perdahlı. Tanım: Çark yapımı. Yüzey pişme nedeniyle siyah alacalı. Kaynakça: Özfırat, 2001, Lev. 46/9. 29: 1. OTÇ 2 2. Doğu Anadolu, Yuvadamı, IV. Yamaç Açık Kiremit 5. Açık Kiremit 6. Orta kum 7. Orta 8. Perdahlı. Tanım: Çark yapımı. Kaynakça: Özfırat, 2001, Lev. 46/7. 30: 1. OTÇ 2 2. Kuzeybatı İran, Haftvantepe, TTl/5b Açm. 3. ~ Devetüyü. Tanım: Yanık. Kaynakça: Edwards, 1983, Lev. 127/5, s : 1. OTÇ 2 2. Nahçıvan, Qurddağ. 3. ~ Kaynakça: Baxşəliyev ve Noruzov, 2010, fig. 16/3, s : 1. OTÇ 2 2. Kuzeybatı İran, Haftvantepe, Y2/4/3 Açm. 3. ~ Gri/Kahverengi 6. Kaba kum 7. Orta. Tanım: Yanık. Kaynakça: Edwards, 1983, Lev. 127/4, s : 1. OTÇ 2 2. Kuzeybatı İran, Geoytepe, D. Tabakası. 9. Kaynakça: Mansoorzadeh, 1992, Fig. 103/12, s : 1. OTÇ 2 2. Doğu Anadolu, Yuvadamı, I. Yamaç. 4. Kahverengi 5. Kahverengi 6. Kaba kum 7. İyi 8. Perdahlı. Kaynakça: Özfırat, 2001, Lev. 46/10. 35: 1. GTÇ 2. Kuzeybatı İran, Haftvantepe, X3/l(71) Açm Kahverengi 5. Kırmızı 338

348 6. Kaba kum. Tanım: Yanık. Kaynakça: Edwards, 1983, Lev. 110/32, s : 1. GTÇ 2. Kuzeybatı İran, Haftvantepe, BB1/2/12 Açm Kahverengi 5. Kahverengi 6. Kaba kum 7. Kötü. Tanım: Yanık. Kaynakça: Edwards, 1983, Lev. 117/26, s : 1. GTÇ 2. Kuzeybatı İran, Haftvantepe, BB1/4/1 Açm. 4. Gri 5. Kırmızı 6. Kaba kum 7. Kötü. Tanım: Yanık. Kaynakça: Edwards, 1983, Lev. 117/27, s : 1. GTÇ 2. Kuzeybatı İran, Haftvantepe, BB1/2/2,103(75) Açm Kahverengi 5. Kırmızı 6. Orta kum. Kaynakça: Edwards, 1983, Lev. 110/7, s : 1. GTÇ 2. Kuzeybatı İran, Haftvantepe, BB1/2/12,103(78) Açm Turuncu/Kahverengi 5. Kırmızı 6. Orta kum. Kaynakça: Edwards, 1983, Lev. 107/21, s : 1. GTÇ 2. Kuzeybatı İran, Haftvantepe, X3/K(71) Açm Kırmızı 5. Kırmızı 6. Kaba kum. Tanım: Yanık. Kaynakça: Edwards, 1983, Lev. 110/15, s : GTÇ Kuzeybatı İran, Haftvantepe, X3/K(71) Açm Turuncu/Kahverengi 5. Kırmızı 6. İnce kum. Kaynakça: Edwards, 1983, Lev. 110/18, s : 1. GTÇ 2. Kuzeybatı İran, Haftvantepe, X/4(73) Açm Kahverengi 6. Kaba kum. Kaynakça: Edwards, 1983, Lev. 110/13, s : GTÇ Kuzeybatı İran, Haftvantepe, BB1/1/49(75) Açm Turuncu/Kahverengi 5. Kırmızı 6. Orta kum. Kaynakça: Edwards, 1983, Lev. 110/5, s : 1. GTÇ 2. Kuzeybatı İran, Haftvantepe, BBl/2/2(75) Açm Devetüyü 5. Devetüyü 6. Orta kum. Kaynakça: Edwards, 1983, Lev. 110/23, s : GTÇ Kuzeybatı İran, Haftvantepe, BB1/1/2,243(75) Açm Gri/Kahverengi 5. Devetüyü 6. Orta kum. Kaynakça: Edwards, 1983, Lev. 107/17, s : 1. GTÇ 2. Kuzeybatı İran, Haftvantepe, BBl/3/16(78) Açm Kaynakça: Edwards, 1983, Lev. 110/31, s : 1. GTÇ 2. Kuzeybatı İran, Haftvantepe, BB1/3/13,63(75) Açm Pembe 5. Kırmızı 6. Orta kum. Kaynakça: Edwards, 1983, Lev. 110/17, s : 1. GTÇ 2. Kuzeybatı İran, Haftvantepe, BBl/3/3(75) Açm Gri/Kahverengi 6. Kaba kum. Tanım: Yanık. Kaynakça: Edwards, 1983, Lev. 110/9, s : 1. GTÇ 2. Kuzeybatı İran, Haftvantepe, BB1/3/3,32(75) Açm Kahverengi 5. Devetüyü 6. Kaba kum. Kaynakça: Edwards, 1983, Lev. 110/34, s : 1. GTÇ 2. Kuzeybatı İran, Haftvantepe, BBl/l/2,3(75) Açm Kahverengi 5. Devetüyü 6. Kaba kum. Kaynakça: Edwards, 1983, Lev. 110/38, s

349 : GTÇ Kuzeybatı İran, Haftvantepe, BBl/8(78) Açm Turuncu/Kahverengi. Kaynakça: Edwards, 1983, Lev. 107/24, s : 1. GTÇ 2. Kuzeybatı İran, Haftvantepe, Y2/4/3(73) Açm Turuncu 5. Kırmızı 6. Orta kum 8. Perdahlı. Kaynakça: Edwards, 1983, Lev. 108/7, s : 1. GTÇ 2. Kuzeybatı İran, Haftvantepe, X2/2B(73) Açm Turuncu/Gri 6. Kaba kum. Kaynakça: Edwards, 1983, Lev. 110/33, s : 1. OTÇ 2 2. Kuzeybatı İran, Haftvantepe, X3/1 Açm Turuncu/Kahverengi 5. Kırmızı 6. Orta kum 7. İyi. Tanım: Yanık yüzeyli. Emzik hemen ağız kenarının altındadır. Kaynakça: Edwards, 1983, Lev. 134/11 s : 1. GTÇ 2. Kuzeybatı İran, Haftvantepe, BBl/l/6(75) Açm Kaynakça: Edwards, 1983, Lev. 107/33, s : 1. GTÇ 2. Kuzeybatı İran, Haftvantepe, Y2/2(73) Açm Kaynakça: Edwards, 1983, Lev. 107/29 s : 1. GTÇ 2. Kuzeybatı İran, Haftvantepe, BB1/1/16(78) Açm Kaynakça: Edwards, 1983, Lev. 107/25, s : 1. GTÇ 2. Kuzeybatı İran, Haftvantepe, BB1/4/1 Açm. 3. ~ Kahverengi 5. Devetüyü/Kırmızı 6. Orta kum 7. İyi. Tanım: Dışı devetüyü, içi kırmızı astarlıdır.. Kaynakça: Edwards, 1983, Lev. 119/1, s : 1. GTÇ 2. Kuzeybatı İran, Haftvantepe, BB1/1/16(78) Açm Kaynakça: Edwards, 1983, Lev. 107/23, s : 1. GTÇ 2. Kuzeybatı İran, Haftvantepe, X3/1 Açm. 3. ~ Turuncu/Kahverengi 5. Kahverengi 6. Orta kum 7. İyi. Tanım: Yanık. Kaynakça: Edwards, 1983, Lev. 133/4, s : 1. GTÇ 2. Kuzeybatı İran, Haftvantepe, Y2/2(73)Açm Kahverengi 5. Kırmızı 6. Orta kum. Kaynakça: Edwards, 1983, Lev. 107/36, s : 1. GTÇ 2. Kuzeybatı İran, Haftvantepe, BBl/l/8(78) Açm Kaynakça: Edwards, 1983, Lev. 107/13, s : 1. GTÇ 2. Kuzeybatı İran, Haftvantepe, BB1/1/2 (13) Açm. 3. ~ Kırmızı 5. Kahverengi 6. Orta kum 7. İyi 8. Perdahlı. Tanım: Yanık. Kaynakça: Edwards, 1983, Lev. 132/5, s : 1. GTÇ 2. Kuzeybatı İran, Haftvantepe, BB1/4/1 Açm Turuncu/Kahverengi 5. Kırmızı 6. Orta kum 7. İyi. Kaynakça: Edwards, 1983, Lev. 117/32, s : 1. GTÇ 2. Kuzeybatı İran, Haftvantepe, X3/1 Açm. 3. ~ Turuncu/Kahverengi 5. Kırmızı 6. Orta kum 7. İyi. Tanım: Yanık. Kaynakça: Edwards, 1983, Lev. 134/2, s : 1. GTÇ 2. Kuzeybatı İran, Haftvantepe, Y2/3 Açm. 3. ~ Kırmızı 6. Orta kum 7. İyi. Kaynakça: Edwards, 1983, Lev. 131/3, s : 1. GTÇ 2. Kuzeybatı İran, Haftvantepe, BB1/1(78) Açm Kaynakça: Edwards, 1983, Lev. 107/30, s : 1. GTÇ 2. Kuzeybatı İran, Haftvantepe, Y2/2 Açm Kahverengi

350 Kahverengi 6. Orta kum. Kaynakça: Edwards, 1983, Lev. 117/22, s : 1. GTÇ 2. Kuzeybatı İran, Haftvantepe, Y2/2 Açm Kahverengi 5. Kahverengi. Kaynakça: Edwards, 1983, Lev. 117/21 s : GTÇ Kuzeybatı İran, Haftvantepe, BB1/3/2 Açm. ~ Turuncu/Kahverengi 5. Kırmızı 6. Kaba kum 7. Kötü. Tanım: Yanık. Kaynakça: Edwards, 1983, Lev. 132/4, s : GTÇ Kuzeybatı İran, Haftvantepe, BB1/2/12 Açm Turuncu/Kahverengi 5. Kırmızı 6. İnce kum 7. İyi. Kaynakça: Edwards, 1983, Lev. 117/30 s : 1. GTÇ 2. Kuzeybatı İran, Haftvantepe, Y2/2 Açm Kahverengi 5. Kırmızı 6. Orta kum 7. Kaynakça: Edwards, 1983, Lev. 117/8, s : 1. GTÇ 2. Kuzeybatı İran, Haftvantepe, BBl/3/16(78) Açm Kaynakça: Edwards, 1983, Lev. 107/11, s : 1. GTÇ 2. Kuzeybatı İran, Haftvantepe, Y2/3(73) Açm Kahverengi 5. Devetüyü. Kaynakça: Edwards, 1983, Lev. 107/12, s : 1. GTÇ 2. Kuzeybatı İran, Haftvantepe, BB1/4/1 Açm Kahverengi 5. Kahverengi 6. Kaba kum 7. İyi. Kaynakça: Edwards, 1983, Lev. 117/25 s : 1. GTÇ 2. Kuzeybatı İran, Haftvantepe, ZX/5 Açm Pembe/Gri Kahverengi. Tanım: İçi yanık. Kaynakça: Edwards, 1983, Lev. 117/24 s : 1. GTÇ 2. Kuzeybatı İran, Haftvantepe, X3/2 Açm. 3. ~ Açık kahverengi 6. Kaba kum. Kaynakça: Edwards, 1983, Lev. 134/5, s : GTÇ Kuzeybatı İran, Haftvantepe, BBl/2/3(78) Açm Turuncu/Kahverengi. Kaynakça: Edwards, 1983, Lev. 107/37, s : 1. GTÇ 2. Kuzeybatı İran, Haftvantepe, BB1/4/1 Açm Gri 5. Krem 6. İnce kum 7. İyi 8. Perdahlı. Kaynakça: Edwards, 1983, Lev. 117/31, s : 1. OTÇ 2 2. Kuzeybatı İran, Haftvantepe, TT6/lb(73) Açm Kahverengi 6. Kaba kum. Kaynakça: Edwards, 1983, Lev. 108/30, s : GTÇ Kuzeybatı İran, Haftvantepe, BB1/1/2 (181) Açm Turuncu/Kahverengi 5. Kırmızı 6. Orta kum 7. İyi. Kaynakça: Edwards, 1983, Lev. 117/28 s : 1. GTÇ 2. Kuzeybatı İran, Haftvantepe, BBl/2/2(75) Açm Kahverengi 5. Kırmızı 6. Orta kum Kaynakça: Edwards, 1983, Lev. 107/28, s : 1. GTÇ 2. Kuzeybatı İran, Haftvantepe, BBl/l/8(78) Açm Kaynakça: Edwards, 1983, Lev. 107/22, s : 1. OTÇ 2 2. Kuzeybatı İran, Haftvantepe, Yl/5(71) Açm Kahverengi 6. Kaba kum. Kaynakça: Edwards, 1983, Lev. 108/33, s : 1. GTÇ 2. Kuzeybatı İran, Haftvantepe, X3/1 Açm. 3. ~ Kahverengi 5. Kırmızı

351 Kaba kum. Kaynakça: Edwards, 1983, Lev. 130/11 s : 1. GTÇ 2. Kuzeybatı İran, Haftvantepe, X3/1 Açm Turuncu/Kahverengi 5. Kırmızı 6. Orta kum 7. İyi. Tanım: Yanık. Kaynakça: Edwards, 1983, Lev. 134/6 s : 1. GTÇ 2. Kuzeybatı İran, Haftvantepe, BB1/1/4 Açm. 3. ~ Kahverengi 5. Kahverengi 6. Kaba kum 7. İyi. Tanım: Yanık. Kaynakça: Edwards, 1983, Lev. 134/4 s : 1. GTÇ 2. Kuzeybatı İran, Haftvantepe, X/2 Açm. 3. ~ Turuncu/Kahverengi 5. Kırmızı 6. İnce kum 7. Kötü. Kaynakça: Edwards, 1983, Lev. 119/5, s : 1. GTÇ 2. Kuzeybatı İran, Haftvantepe, Y2/l(73) Açm Gri 6. Kaba kum. Kaynakça: Edwards, 1983, Lev. 107/10, s : 1. OTÇ 2 2. Kuzeybatı İran, Haftvantepe, TTl/5b(71) Açm Kahverengi 5. Kırmızı. Kaynakça: Edwards, 1983, Lev. 108/29, s : 1. GTÇ 2. Kuzeybatı İran, Kul tepe, 2022 Açm. 3. ~ Kırmızımsı kiremit 6. Mineral 7. İyi. Tanım: El yapımı. Kaynakça: Abedi, 2011, Lev. 38-4/2, s : 1. GTÇ 2. Kuzeybatı İran, Haftvantepe, BB1/3/3 Açm Kahverengi 5. Kahverengi 6. Kaba kum 7. İyi. Kaynakça: Edwards, 1983, Lev. 117/11, s : 1. GTÇ 2. Kuzeybatı İran, Haftvantepe, BB1/3/13,56(75) Açm. 3. ~ Devetüyü 5. Kırmızı 6. İnce kum. Kaynakça: Edwards, 1983, Lev. 118/6, s : 1. GTÇ 2. Kuzeybatı İran, Haftvantepe, X/2(71) Açm Turuncu/Kahverengi 5. Kırmızı 6. Orta kum. Kaynakça: Edwards, 1983, Lev. 107/14, s : 1. GTÇ 2. Kuzeybatı İran, Haftvantepe, X/2(71) Açm Turuncu/Kahverengi 5. Kırmızı 6. Orta kum. Kaynakça: Edwards, 1983, Lev. 107/34, s : 1. GTÇ 2. Kuzeybatı İran, Haftvantepe, Y2/3(73) Açm Kahverengi 6. Orta kum 8. Perdahlı. Kaynakça: Edwards, 1983, Lev. 107/20, s : 1. GTÇ 2. Kuzeybatı İran, Haftvantepe, BB1/1/9 (12) Açm. 3. ~ Kaynakça: Edwards, 1983, Lev. 117/1, s : 1. GTÇ 2. Kuzeybatı İran, Haftvantepe, BB1/2/2 (118) Açm. 3. ~ Pembe/Kırmızı 6. İnce kum 7. İyi. Kaynakça: Edwards, 1983, Lev. 117/17, s : 1. GTÇ 2. Kuzeybatı İran, Haftvantepe, BB1/1/10 Açm. 3. ~ Kaynakça: Edwards, 1983, Lev. 97/10, s : GTÇ Kuzeybatı İran, Haftvantepe, BB1/2/2(92) Açm. ~5 - - Turuncu/Kahverengi 5. Kırmızı 6. İnce kum 6. İyi. Kaynakça: Edwards, 1983, Lev. 117/13, s : 1. GTÇ 2. Kuzeybatı İran, Haftvantepe, BB1/3/14 Açm. 4. Kahverengi 5. Kırmızı 6. Orta kum 7. Kötü 8. Perdahlı. Tanım: Yanık. Kaynakça: Edwards, 1983, Lev. 133/12, s

352 ÇÖ. Bb. I. 1: 1. OTÇ 2 2. Doğu Anadolu, Yuvadamı Nekropolü, IV. Yamaç Kırmızımsı kiremit 5. Kırmızımsı kiremit 6. Kaba kum 7. İyi 8. Perdahlı. Tanım: Çark yapımı. Kaynakça: Özfırat, 2001, Lev. 48/1. 2: 1. OTÇ 2 2. Kuzeybatı İran, Geoytepe, D. Tabakası. Kaynakça: Mansoorzadeh, 1992, Fig. 105/2, s : 1. GTÇ 2. Kuzeybatı İran, Haftvantepe, Y2/3(73) Açm. 3. ~ Kaynakça: Edwards, 1983, Lev. 114/9, s ÇÖ. Bb. III. 1: 1. OTÇ 2 2. Kuzeybatı İran, Haftvantepe, TT1/4(71)Açm Kahverengi 5. Kırmızı 6. Orta kum. Kaynakça: Edwards, 1983, Lev. 108/20, s : 1. OTÇ 2 2. Kuzeybatı İran, Gol tepe. 4. Devetüyü 6. Kaba kum. Tanım: El yapımı. Kaynakça: Talai, 1984, fig. 3/h, s : 1. OTÇ 2 2. Kuzeybatı İran, Haftvantepe, TT1/5(71) Açm Kahverengi 8. Perdahlı. Kaynakça: Edwards, 1983, Lev. 108/5, s : 1. OTÇ 2 2. Doğu Anadolu, Nurettin Kurganları, II. Kurgan, Malazgirt Kültür Merkezi, Env ,5 ~12 32,5 4. Devetüyü 5. Kırmızımsı kiremit 6. Orta kum 7. İyi 8. Perdahlı. Tanım: Çark yapımı. Kaynakça: Özfırat, 2001, Lev. 39/6. 5: 1. OTÇ 2 2. Kuzeybatı İran, Haftvantepe, TT1/6(71) Açm. 3. ~ Kahverengi 5. Kırmızı 6. Orta kum. Kaynakça: Edwards, 1983, Lev. 115/5, s : 1. OTÇ 2 2. Doğu Anadolu, Van Müzesi ,5 ~ Kahverengi 5. Kahverengi 6. Orta kum 7. Orta. Tanım: Çark yapımı. Siyah alacalı. Kaynakça: Özfırat, 2001, Lev. 89/2. 7: 1. OTÇ 2 2. Kuzeybatı İran, Haftvantepe, BBl/5/5(78)Açm. 3. ~ Kahverengi 5. Kırmızı 6. Kaba kum. Kaynakça: Edwards, 1983, Lev. 113/5, s : 1. OTÇ 2 2. Kuzeybatı İran, Haftvantepe, ZX/5/XIV(73) Açm. 3. ~9 ~8 ~16 4. Turuncu/Kahverengi 5. Kırmızı/Devetüyü 6. Kum. Tanım: Dış yüzeyi kırmızı astarlı ve iç yüzeyi devetüyü astarlıdır. Emzik hemen ağız kenarının altındadır. Kaynakça: Edwards, 1983, Lev. 115/1 s : 1. OTÇ 2 2. Doğu Anadolu, Van Müzesi, Env ~ Grimsi açık kahverengi 5. kahvemsi Kiremit 6. Orta kum 7. İyi 8. Perdahlı. Tanım: Çark yapımı. Kaynakça: Özfırat, 2001, Lev.89/1. 10: 1. OTÇ 2 2. Kuzeybatı İran, Geoytepe, D. Tabakası. Kaynakça: Mansoorzadeh, 1992, Fig. 107/9, s : 1. OTÇ 2 2. Doğu Anadolu, Yuvadamı, IV. Yamaç. 4. Kırmızımsı kiremit 5. Kırmızımsı kiremit 6. Orta kum 7. Orta 8. Perdahlı. Tanım: Çark yapımı. Yüzey pişme nedeniyle siyah alacalı. Kaynakça: Özfırat, 2001, Lev. 48/5. 12: 1. OTÇ 2 2. Kuzeybatı İran, Geoytepe, D. Tabakası. 343

353 Kaynakça: Mansoorzadeh, 1992, Fig. 104/4, s : 1. OTÇ 2 2. Kuzeybatı İran, Geoytepe, D. Tabakası. Kaynakça: Mansoorzadeh, 1992, Fig. 104/6, s : 1. GTÇ 2. Ermenistan, Lçaşen, Mezar ~37 ~30 ~38. Kaynakça: Kushnareva, 1997, fig. 66/7, s : 1. GTÇ 2. Kuzeybatı İran, Haftvantepe, BB1/4/1 Açm Gri 6. Kaba kum 7. İyi. Tanım: Islak sıvazlama. Kaynakça: Edwards, 1983, Lev. 117/9 s : 1. GTÇ 2. Doğu Anadolu, Van Müzesi ~7 19,5 4. Kahverengi 5. Koyu kiremit 6. Orta kum 7. Orta 8. Perdahlı. Tanım: Çark yapımı. Kaynakça: Özfırat, 2001, Lev. 105/5. ÇÖ. Bb. IV. 1: 1. OTÇ 2 2. Doğu Anadolu, Van Müzesi Kahverengi 5. kırmızı. Kaynakça: Özfırat, 2001, Lev. 105/5. 2: 1. OTÇ 2 2. Ermenistan, Lori-Berd, Mezar ~14 ~12 ~32. Kaynakça: Smith ve Badalyan ve Avetisyan, 2009, fig. 12/F, s : 1. OTÇ 2 2. Kuzeybatı İran, Haftvantepe, JX/7/1 Açm. 3. ~ Kırmızı Kaynakça: Edwards, 1983, Lev. 123/10 s : 1. OTÇ 2 2. Ermenistan, Lori-Berd, Mezar ~12 ~8 ~18. Kaynakça: Smith ve Badalyan ve Avetisyan, 2009, fig. 13/Q, s : 1. OTÇ 2 2. Doğu Anadolu, Van Müzesi ,5 ~9 22,5 4. Kahverengi 5. Kırmızımsı kiremit 6. Orta kum 7. Orta 8. Perdahlı. Tanım: Çark yapımı. Yüzey pişme nedeniyle siyah ve krem alacalı. Kaynakça: Özfırat, 2001, Lev. 105/4. 6: 1. OTÇ 2 2. Doğu Anadolu, Van Müzesi ,5 ~ Kahverengi 5. Koyu kiremit 6. Orta kum 7. Orta 8. Perdahlı. Tanım: Çark yapımı. Yüzey pişme nedeniyle Siyah alacalı. Kaynakça: Özfırat, 2001, Lev. 105/6. 7: 1. OTÇ 2 2. Kuzeybatı İran, Geoytepe, D. Tabakası. Kaynakça: Mansoorzadeh, 1992, Fig. 104/11, s : 1. OTÇ 2 2. Kuzeybatı İran, Geoytepe, D. Tabakası. Kaynakça: Mansoorzadeh, 1992, Fig. 104/13, s : 1. OTÇ 2 2. Ermenistan, Elar. Kaynakça: Kushnareva, 1997, fig. 43/5, s : 1. OTÇ 2 2. Doğu Anadolu, Yuvadamı Nekropolü, IV. Yamaç Pembemsi kahverengi 5. Pembemsi kahverengi 6. Orta kum 7. Orta 8. Perdahlı. Tanım: Çark yapımı. Yüzey pişme nedeniyle siyah alacalı. Kaynakça: Özfırat, 2001, Lev. 43/3. 11: 1. OTÇ 2 2. Doğu Anadolu, Yuvadamı Nekropolü, I. Yamaç Açık kiremit 5. Açık kiremit 6. Orta kum 7. Orta 8. Perdahlı. Tanım: Çark yapımı. Yüzey pişme nedeniyle siyah alacalı ve renk değişikliliği var. Kaynakça: Özfırat, 2001, Lev. 43/4. 12: 1. GTÇ 2. Kuzeybatı İran, Haftvantepe, X2/2B Açm. 3. ~ Kaynakça: Edwards, 1983, Lev. 119/3 s : 1. GTÇ 2. Kuzeybatı İran, Haftvantepe, X2/1Açm. 3. ~ Turuncu/Kahverengi 6. Kaba kum. Kaynakça: Edwards, 1983, Lev. 119/2, s : GTÇ Kuzeybatı İran, Haftvantepe, X/2(71) Açm. ~ Turuncu/Kahverengi 6. Orta kum. 344

354 Tanım: Islak sıvazlama. Kaynakça: Edwards, 1983, Lev. 118/3 s ÇÖ. Bb. V. 1: 1. OTÇ 2 2. Ermenistan, Sisian II, Mezar ~22 ~13 ~27. Kaynakça: Smith ve Badalyan ve Avetisyan, 2009, fig. 13/R, s : 1. OTÇ 2 2. Ermenistan, Sisian II, Mezar ~19 ~13 ~30. Kaynakça: Smith ve Badalyan ve Avetisyan, 2009, fig. 13/S, s : 1. OTÇ 2 2. Ermenistan, Lori-Berd, Mezar ~13 ~11 ~28. Kaynakça: Smith ve Badalyan ve Avetisyan, 2009, fig. 12/D, s : 1. OTÇ 2 2. Ermenistan, Vanadzor, Büyük Kurgan. 3. ~12 ~11 ~31. Kaynakça: Smith ve Badalyan ve Avetisyan, 2009, fig. 15/A, s : 1. OTÇ 2 2. Ermenistan, Lori-Berd, Mezar ~9 ~11 ~27. Kaynakça: Smith ve Badalyan ve Avetisyan, 2009, fig. 12/A, s : 1. GTÇ 2. Kuzeybatı İran, Haftvantepe, TTl/5b(71) Açm. 3. ~ Açık kahverengi. Kaynakça: Edwards, 1983, Lev. 114/7 s : 1. GTÇ 2. Kuzeybatı İran, Haftvantepe, TTl/5b(71) Açm. 3. ~ Açık kahverengi 5. Kırmızı. Kaynakça: Edwards, 1983, Lev. 114/8, s : 1. GTÇ 2. Ermenistan, Arich, Mezar 111. Tanım: Bezeme iki kabartma bant. Kaynakça: Kushnareva, 1997, fig. 67/28, s Minyatür Kaplar MK. I. 1. 1: 1. OTÇ 2 2. Doğu Anadolu, Ahlat Müzesi, Env ~ Kırmızımsı kiremit 5. Kırmızımsı kiremit 6. İnce kum 7. Orta 8. Açkılı. Tanım: Çark yapımı. Yüzey pişme nedeniyle az miktarda siyah alacalı. Karın keskinliği üstü açkılıdır. Kaynakça: Özfırat, 2001, Lev. 58/1. 2: 1. OTÇ 2 2. Kuzeybatı İran, Haftvantepe, Y/4 Açm. 3. ~6 - ~9. Kaynakça: Edwards, 1983, Lev. 81/6 s : 1. OTÇ 2 2. Kuzeybatı İran, Haftvantepe, Y/4b Açm. 3. ~6 ~3 ~9. Kaynakça: Edwards, 1983, Lev. 112/12, s : 1. OTÇ 2 2. Kuzeybatı İran, Haftvantepe, BB1/3/1 Açm. 3. ~5 - ~7 4. Açık kahverengi 6. Kaba kum. Tanım: Islak sıvazlama Kaynakça: Edwards, 1983, Lev. 81/1 s : 1. OTÇ 2 2. Kuzeybatı İran, Haftvantepe, X2/2b Açm. 3. ~ Kaynakça: Edwards, 1983, Lev. 81/2 s MK. I. 2. 1: 1. GTÇ 2. Kuzeybatı İran, Haftvantepe, BB1/3/16 Açm. 3. ~ Kaynakça: Edwards, 1983, Lev. 97/11, s MK. II. 1: 1. OTÇ 2 2. Doğu Anadolu, Van Müzesi. 3. 5,5 ~4 ~10 4. Kahverengi 5. Kahverengi 6. Orta kum 7. Orta 8. Açkılı. Tanım: Çark yapımı. Siyah alacalı. Kaynakça: Özfırat, 2001, Lev. 105/2. 345

355 2: 1. OTÇ 2 2. Doğu Anadolu, Ahlat Müzesi, Env ,5 ~ Kırmızımsı kiremit 5. Kırmızımsı kiremit 6. Orta kum 7. Orta 8. Açkılı. Tanım: El yapımı. Yüzey pişme nedeniyle siyah ve krem alacalı. Kaynakça: Özfırat, 2001, Lev. 105/1. Kadehler KD. 1: 1. OTÇ 2 2. Doğu Anadolu, Van Müzesi, Env. 21,2, ,5 ~ Açık kiremit 5. Kırmızımsı kiremit 6. Orta kum 7. Orta 8. Açkılı. Tanım: Çark yapımı. Yüzey pişme nedeniyle Alacalı, bezeme siyah. Kaynakça: Özfırat, 2001, Lev. 112/4. 2: 1. OTÇ 2 2. Doğu Anadolu, Van Müzesi, Env Açık kiremit 5. Kırmızımsı kiremit 6. Orta kum 7. Orta 8. Açkılı. Tanım: Çark yapımı. Yüzey pişme nedeniyle siyah alacalı. Kaynakça: Özfırat, 2001, Lev. 112/7. 3: 1. OTÇ 2 2. Doğu Anadolu, Van Müzesi, Env. 21,1, ~ Açık kiremit 5. Kırmızımsı kiremit 6. Orta kum 7. Orta 8. Açkılı. Tanım: Çark yapımı. Yüzey pişme nedeniyle Alacalı, bezeme siyah. Kaynakça: Özfırat, 2001, Lev. 112/6. 4: 1. OTÇ 2 2. Kuzeybatı İran, Haftvantepe, JX/6 Açm. 3. ~ Kahverengi 5. Kırmızı. Kaynakça: Edwards, 1983, Lev. 126/1 s : 1. OTÇ 2 2. Kuzeybatı İran, Haftvantepe, Y2/4/6(73) Açm. 3. ~8 - ~8 4. Turuncu 5. Kırmızı 6. Orta kum. Kaynakça: Edwards, 1983, Lev. 78/10 s : 1. OTÇ 2 2. Doğu Anadolu, Diyarbakır Müzesi, Env ~ Açık kiremit 5. Açık kiremit 6. Orta kum 7. Orta 8. Açkılı. Tanım: Çark yapımı. Kaynakça: Özfırat, 2001, Lev. 112/5. 7: 1. OTÇ 2 2. Kuzeybatı İran, Haftvantepe, Y2/4/4(75) Açm. 3. ~6 - ~7 4. Pembe 6. İnce kum. Kaynakça: Edwards, 1983, Lev. 78/5 s : 1. OTÇ 2 2. Kuzeybatı İran, Haftvantepe, BB1/5/4 Açm. 3. ~5 - ~6. Kaynakça: Edwards, 1983, Lev. 81/19 s : 1. OTÇ 2 2. Kuzeybatı İran, Haftvantepe, TTl/5b Açm ~4 -. Tanım: Islak sıvazlama. Kaynakça: Edwards, 1983, Lev. 78/3 s : 1. OTÇ 2 2. Kuzeybatı İran, Haftvantepe, JX/6 Açm ~6-4. Turuncu/Kahverengi 5. Kırmızı 6. İnce kum 7. İyi. Kaynakça: Edwards, 1983, Lev. 126/2 s : 1. OTÇ 2 2. Kuzeybatı İran, Haftvantepe, 2/4/(73) Açm ~7-4. devetüyü 6. Orta kum. Kaynakça: Edwards, 1983, Lev. 77/5 s : OTÇ 2 Kuzeybatı İran, Haftvantepe, Y2/4/3(75) Açm. - ~4 - Turuncu/Kahverengi 5. Kırmızı 6. İnce kum. Tanım: Islak sıvazlama. Kaynakça: Edwards, 1983, Lev. 78/4 s Fincanlar FN. I. 346

356 1: 1. OTÇ 2 2. Ermenistan, Voskevaz Nekropolu. 3. ~13 ~6 ~9. Kaynakça: Smith ve Badalyan ve Avetisyan, 2009, fig. 17/G, s : 1. OTÇ 2 2. Kuzeybatı İran, Haftvantepe, Y2/4/7 Açm. 3. ~ Devetüyü 8. Açkılı. Kaynakça: Edwards, 1983, Lev. 83/6 s : 1. OTÇ 2 2. Kuzeybatı İran, Haftvantepe, Y2/4/4(73) Açm. 3. ~8 ~4 ~7 4. Turuncu/Kahverengi 5. Kırmızı 6. Orta kum. Kaynakça: Edwards, 1983, Lev. 82/7 s : 1. OTÇ 2 2. Kuzeybatı İran, Haftvantepe, ZX/9(73) Açm. 3. ~ Kahverengi 5. Kırmızı 6. İnce kum 8. Açkılı. Kaynakça: Edwards, 1983, Lev. 82/8 s FN. III. 1: 1. OTÇ 2 2. Ermenistan, Keti, Mezar ~8 ~5 ~14. Kaynakça: Smith ve Badalyan ve Avetisyan, 2009, fig. 14/H, s. 61. Maşrapalar MŞ. 1: 1. OTÇ 2 2. Doğu Anadolu, Erzurum Müzesi, Env ~ Kahverengi 5. Kırmızımsı kiremit 6. Orta kum 7. Orta 8. Açkılı. Tanım: Çark yapımı. Yüzey pişme nedeniyle siyah alacalı. Kaynakça: Özfırat, 2001, Lev. 108/3. 2: 1. OTÇ 2 2. Ermenistan, Voskevaz. 3. ~17 ~4 ~10. Kaynakça: Kushnareva, 1997, fig. 43/26, s : 1. OTÇ 2 2. Ermenistan, Voskevaz. 3. ~16 ~5 ~10. Kaynakça: Kushnareva, 1997, fig. 43/25, s Tabaklar TB. I. 1: 1. OTÇ 2 2. Kuzeybatı İran, Haftvantepe, Y2/3(73) Açm. 3. ~20 ~13 ~4. Tanım: İç yüzeyi yanık Kaynakça: Edwards, 1983, Lev. 80/15 s : 1. OTÇ 2 2. Kuzeybatı İran, Haftvantepe, BB1/4/1(78) Açm. 3. ~12 ~6 ~2 4. Turuncu/Kahverengi 6. İnce kum. Kaynakça: Edwards, 1983, Lev. 80/14 s : 1. OTÇ 2 2. Kuzeybatı İran, Haftvantepe, BBl/5/4(78) Açm. 3. ~10 ~7 ~2,5. Kaynakça: Edwards, 1983, Lev. 80/8 s TB. III. 1: 1. OTÇ 2 2. Kuzeybatı İran, Haftvantepe, Yl/5 Açm. 3. ~ Kaynakça: Edwards, 1983, Lev. 83/7 s : 1. OTÇ 2 2. Kuzeybatı İran, Haftvantepe, JX6(69) Açm. 3. ~18 ~16 ~2,5 4. Kırmızı/Kahverengi 5. Devetüyü 6. İnce kum 8. Açkılı. Kaynakça: Edwards, 1983, Lev. 80/5 s : 1. OTÇ 2 2. Kuzeybatı İran, Kul tepe, 2005 Açm. 3. ~ Devetüyü 6. Mineral 7. İyi. Tanım: El yapımı. Kaynakça: Abedi, 2011, Lev. 29-4/2, s

357 4: 1. OTÇ 2 2. Kuzeybatı İran, Haftvantepe, ZX/9(73) Açm. 3. ~14 ~10 ~3 4. Turuncu/Kahverengi 5. Kahverengi 6. İnce kum. Tanım: Dış yüzeyi yanık Kaynakça: Edwards, 1983, Lev. 80/4 s : 1. OTÇ 2 2. Kuzeybatı İran, Haftvantepe, TTl/5b(71) Açm. 3. ~12 ~10 ~3 4. Açık Kahverengi 8. Açkılı. Kaynakça: Edwards, 1983, Lev. 80/3 s Meyvelikler MY. 1: 1. OTÇ 2 2. Ermenistan, Karaşamb, Mezar ~11 ~7 ~11 4. Kahverengi 5. Kırmızımsı kiremit 6. Orta kum 7. Orta 8. Açkılı. Kaynakça: Smith ve Badalyan ve Avetisyan, 2009, fig. 17/C, s : 1. GTÇ 2. Ermenistan, Karaşamb, Mezar ~18 ~10 ~13. Kaynakça: Smith ve Badalyan ve Avetisyan, 2009, fig. 27/K, s. 80. Silindirik Gövdeli Kaplar SK. I. 1: 1. OTÇ 2 2. Doğu Anadolu, Van Müzesi ~ Kahverengi 5. Kırmızımsı kiremit 6. Orta kum 7. Orta 8. Açkılı. Tanım: Çark yapımı. Kaynakça: Özfırat, 2001, Lev. 110/4. 2: 1. OTÇ 2 2. Doğu Anadolu, Diyarbakır Müzesi, Env ,5 ~ Kahverengi 5. Kırmızımsı kiremit 6. Orta kum 7. Orta 8. Açkılı. Tanım: Çark yapımı. Kaynakça: Özfırat, 2001, Lev. 110/3. 3: 1. OTÇ 2 2. Doğu Anadolu, Sadberk Hanım Müzesi, Env ~15 20,5 4. Pembe 5. Kırmızı 6. Orta kum 7. Orta 8. Açkılı. Tanım: Çark yapımı. Yüzey pişme nedeniyle alacalı. Kaynakça: Özfırat, 2001, Lev. 110/2. 4: 1. OTÇ 2 2. Doğu Anadolu, Muş-Sürügüden Köyü, Erzurum Müzesi, Env ~12 18,5 4. Siyah 5. Siyah 6. Orta kum 7. Kötü 8. Açkılı. Tanım: Çark yapımı. Gövdenin üst kısmında bir kabartma şerit var. Kaynakça: Özfırat, 2001, Lev. 110/1. 5: 1. OTÇ 2 2. Kuzeybatı İran, Haftvantepe, BB1/2/12 Açm ~16 -. Kaynakça: Edwards, 1983, Lev. 122/1 s : 1. OTÇ 2 2. Kuzeybatı İran, Haftvantepe, TTl/5b Açm ~14 -. Kaynakça: Edwards, 1983, Lev. 122/15 s SK. II. 1: 1. OTÇ 2 2. Kuzeybatı İran, Haftvantepe, X2/3A Açm Turuncu 5. Kırmızı 6. Kaba kum 7. Kötü. Kaynakça: Edwards, 1983, Lev. 121/10 s : 1. OTÇ 2 2. Kuzeybatı İran, Haftvantepe, X2/3A Açm Kırmızı 6. Kaba kum. 348

358 Kaynakça: Edwards, 1983, Lev. 121/9 s : 1. OTÇ 2 2. Kuzeybatı İran, Haftvantepe, TTl/5b(71) Açm. 3. ~ Açık kahverengi. Kaynakça: Edwards, 1983, Lev. 86/9, s : 1. OTÇ 2 2. Kuzeybatı İran, Haftvantepe, JX/8/4 Açm. 3 ~. 16 ~17 ~8 4. Gri 5. Kırmızı. Kaynakça: Edwards, 1983, Lev. 123/1 s : 1. OTÇ 2 2. Kuzeybatı İran, Gol tepe 3. ~ Devetüyü 6. Orta kum. Kaynakça: Tala i, 1984, fig 3/j s : 1. OTÇ 2 2. Kuzeybatı İran, Haftvantepe, JX/8/4 Açm. 3. ~28 ~18 ~32 4. Kahverengi. Kaynakça: Edwards, 1983, Lev. 123/2 s : 1. OTÇ 2 2. Kuzeybatı İran, Haftvantepe, JX/7/1 Açm. 3. ~12 ~12 ~8 4. Kırmızı. Kaynakça: Edwards, 1983, Lev. 123/12 s : 1. OTÇ 2 2. Kuzeybatı İran, Haftvantepe, JX/7 Açm. 3. ~11 ~11 ~8 4. Turuncu/Pembe 5. Devetüyü 6. Kaba kum 7. İyi. Kaynakça: Edwards, 1983, Lev. 123/13 s : 1. OTÇ 2 2. Kuzeybatı İran, Haftvantepe, Y1/4D Açm. 3. ~9 ~7 ~5. Kaynakça: Edwards, 1983, Lev. 81/12 s Depo Kapları DK. I. 1: 1. OTÇ 2 2. Kuzeybatı İran, Haftvantepe, Y1/12(75) Açm. 3. ~24 ~16 -. Kaynakça: Edwards, 1983, Lev. 109/8 s : 1. OTÇ 2 2. Kuzeybatı İran, Haftvantepe, X3/1(71) Açm. 3. ~ Kaynakça: Edwards, 1983, Lev. 109/11 s : 1. OTÇ 2 2. Kuzeybatı İran, Haftvantepe, Y1/21(75) Açm. 3. ~12 ~12 ~36. Kaynakça: Edwards, 1983, Lev. 109/1 s DK. III. 1: 1. OTÇ 2 2. Kuzeybatı İran, Haftvantepe, Y2/4(73) Açm. 3. ~ Pembe. Kaynakça: Edwards, 1983, Lev. 109/9 s : 1. OTÇ 2 2. Kuzeybatı İran, Haftvantepe, Yl/12(75) Açm. 3. ~ Pembe/Kırmızı. Tanım: Bir şerit kazı bant var. Kaynakça: Edwards, 1983, Lev. 109/7 s : 1. OTÇ 2 2. Kuzeybatı İran, Haftvantepe, Y2/5/6(75) Açm. 3. ~20 ~8 ~32 4. Pembe 6. Orta kum 8. Açkılı. Kaynakça: Edwards, 1983, Lev. 109/3 s : 1. OTÇ 2 2. Ermenistan, Artashvan, Mezar ~16 ~11 ~36. Kaynakça: Smith ve Badalyan ve Avetisyan, 2009, fig. 12/L, s : 1. OTÇ 2 2. Kuzeybatı İran, Haftvantepe, Yl/12 Açm ~18-5. Kahverengi. Kaynakça: Edwards, 1983, Lev. 112/11 s : 1. OTÇ 2 2. Kuzeybatı İran, Haftvantepe, J,136 Açm ~14-4. Açık kahverengi 5. Kahverengi 6. İnce kum. Kaynakça: Edwards, 1983, Lev. 124/11, s DK. IV. 1: 1. OTÇ 2 2. Ermenistan, Lori-Berd, Mezar ~18 ~17 ~42. Kaynakça: Smith ve Badalyan ve Avetisyan, 2009, fig. 12/K, s : 1. OTÇ 2 2. Ermenistan, Artashvan, Mezar ~18 ~14 ~43. Kaynakça: Smith ve Badalyan ve Avetisyan, 2009, fig. 11/G, s

359 3: 1. OTÇ 2 2. Ermenistan, Zolakar. Kaynakça: Kushnareva, 1997, fig. 66/20, s DK. V. 1: 1. OTÇ1 2. Kuzeybatı İran, Haftvantepe, C2/6/B1 Açm. Pit ~96 ~40 ~ Turuncu 6. Kaba kum. Kaynakça: Edwards, 1983, Lev. 15/1, s : 1. OTÇ1 2. Kuzeybatı İran, Haftvantepe, C4/7 Açm Kahverengi 5. Krem. Kaynakça: Edwards, 1983, Lev. 15/24 s : 1. OTÇ1 2. Kuzeybatı İran, Haftvantepe, C4/7 Açm Kırmızı 6. Kaba kum. Kaynakça: Edwards, 1983, Lev. 15/25, s : 1. OTÇ 2 2. Kuzeybatı İran, Haftvantepe, Y2/4D/2(73) Açm Kırmızı/Pembe 6. Kaba kum. Tanım: İçi pembe astarlıdır. Kaynakça: Edwards, 1983, Lev. 111/1, s : OTÇ 2 Kuzeybatı İran, Haftvantepe, X/2(71) Açm Turuncu/Kahverengi 5. Kırmızı 6. Kaba kum. Kaynakça: Edwards, 1983, Lev. 111/28, s : 1. OTÇ 2 2. Kuzeybatı İran, Haftvantepe, BB1/X/K(78) Açm Kaynakça: Edwards, 1983, Lev. 111/2, s : 1. OTÇ 2 2. Kuzeybatı İran, Haftvantepe, Yl/5 Açm Kaynakça: Edwards, 1983, Lev. 129/8, s : 1. OTÇ 2 2. Kuzeybatı İran, Haftvantepe, ZX/9(73) Açm Kırmızı 6. Orta kum. Tanım: Yanık. Kaynakça: Edwards, 1983, Lev. 111/10, s : 1. OTÇ 2 2. Kuzeybatı İran, Haftvantepe, BBl/l/9(75) Açm Kaynakça: Edwards, 1983, Lev. 111/27, s : OTÇ 2 Kuzeybatı İran, Haftvantepe, ZX/9(73) Açm. ~9 - - Turuncu/Kahverengi 6. Kaba kum 8. Açkılı. Kaynakça: Edwards, 1983, Lev. 113/3, s : 1. OTÇ 2 2. Kuzeybatı İran, Geoytepe, D. Tabakası. Kaynakça: Mansoorzadeh, 1992, Fig. 106/8, s : 1. GTÇ 2. Kuzeybatı İran, Haftvantepe, ZX/5(73) Açm Kırmızı 6. Orta kum. Kaynakça: Edwards, 1983, Lev. 110/21, s : 1. GTÇ 2. Kuzeybatı İran, Haftvantepe, ZX/6(73) Açm Kırmızı/Pembe 5. Kırmızı 6. Orta kum. Kaynakça: Edwards, 1983, Lev. 110/1 s : 1. GTÇ 2. Kuzeybatı İran, Haftvantepe, X/4(73) Açm Kahverengi 5. Kırmızı 6. Kaba kum. Kaynakça: Edwards, 1983, Lev. 110/24, s : 1. GTÇ 2. Kuzeybatı İran, Haftvantepe, BB1/1/12,114(78) Açm Kahverengi 5. Kırmızı 6. Kaba kum. Kaynakça: Edwards, 1983, Lev. 110/19 s : 1. GTÇ 2. Kuzeybatı İran, Haftvantepe, B1/1/12(78) Açm Kırmızı 6. Kaba kum. Kaynakça: Edwards, 1983, Lev. 110/3, s : 1. GTÇ 2. Kuzeybatı İran, Haftvantepe, BBl/l/6(75) Açm Kaynakça: Edwards, 1983, Lev. 110/11, s : 1. GTÇ 2. Kuzeybatı İran, Haftvantepe, Y2/2(73) Açm

360 Kaynakça: Edwards, 1983, Lev. 110/10, s : 1. GTÇ 2. Kuzeybatı İran, Haftvantepe, BB1/1/12(75) Açm Kaynakça: Edwards, 1983, Lev. 110/12, s : 1. GTÇ 2. Kuzeybatı İran, Haftvantepe, X/2 Açm. 3. ~ Turuncu 5. Kırmızı 6. İnce kum 7. İyi 8. Açkılı. Kaynakça: Edwards, 1983, Lev. 119/9, s : 1. GTÇ 2. Kuzeybatı İran, Haftvantepe, X/4 Açm. 3. ~ Kahverengi 5. Kırmızı 6. Kaba kum. Kaynakça: Edwards, 1983, Lev. 119/8, s Özel Tipler ÖT. I. 1: 1. GTÇ 2. Ermenistan, Verin-Naver, 4. Mezar. 3. ~22 ~11 ~11. Kaynakça: Kushnareva, 1997, fig. 54/15, s : 1. GTÇ 2. Ermenistan, Hariç, Mezar ~22 ~13 ~11. Kaynakça: Smith ve Badalyan ve Avetisyan, 2009, fig. 24/O, s : 1. GTÇ 2. Ermenistan, Lçaşen, Mezar ~22 ~8 ~14. Kaynakça: Smith ve Badalyan ve Avetisyan, 2009, fig. 27/A, s : 1. GTÇ 2. Nahçıvan, Kızılvank. 3. ~18 - ~8. Kaynakça: Kushnareva, 1997, fig. 68/17, s : 1. GTÇ 2. Doğu Anadolu, Env Siyah 5. Siyah 6. Orta kum 7. Kötü 8. Açkılı. Tanım: El yapımı. Kaynakça: Özfırat, 2001, Lev. 69/3. ÖT. II. 1: 1. GTÇ 2. Kuzeybatı İran, Haftvantepe, Y/4Açm. 3. ~4 ~5 ~11. Kaynakça: Edwards, 1983, Lev. 122/4, s

361 GTÇ OTÇ1 OTÇ 2 GTÇ OTÇ 1 OTÇ 2 GTÇ OTÇ 2 OTÇ 2 OTÇ II. Boya bezemesiz seramikler levhaları Lev. 1 *1 ÇA. I. 1 2 Lev ÇA. II Lev ÇA. III Lev. 4 ÇA. IV. 1 2 Lev. 5 ÇA. V Lev ÇA. VI. * Bu kısımdaki levha numaraları, 15. Bölümdeki levhaların numaralarına göre düzenlenmiştir; bu nedenle bu kısımdaki levha numaralarında atlamalar vardır. 352

362 OTÇ 2 GTÇ OTÇ 2 GTÇ OTÇ 2 OTÇ 2 GTÇ OTÇ 2 GTÇ GTÇ Lev ÇA. VII. 5 Lev ÇA. VIII. 12 Lev. 9 ÇA. IX. Lev ÇA. X Lev ÇA. XI. 11 Lev. 12 ÇA. XII

363 OTÇ 1 OTÇ 2 GTÇ OTÇ 2 OTÇ 1 OTÇ 2 GTÇ Lev ÇA. XIII Lev. 14 ÇA. XIV. Lev ÇA. XV

364 OTÇ 1 OTÇ 2 OTÇ 1 OTÇ 2 GTÇ OTÇ 1 OTÇ 2 GTÇ Lev. 16 ÇA. XVI. 1 2 Lev ÇA. XVII Lev ÇA. VIII

365 OTÇ 2 OTÇ 2 GTÇ OTÇ 2 GTÇ OTÇ 2 GTÇ Lev ÇÖ. A. II. Lev ÇÖ. A. III. 2 3 Lev ÇÖ. A. V Lev ÇÖ. A. VI

366 OTÇ 2 GTÇ OTÇ 2 GTÇ OTÇ 1 OTÇ 2 GTÇ Lev ÇÖ. Ba. I. 4 Lev ÇÖ. Ba. II Lev ÇÖ. Ba. III

367 OTÇ 1 OTÇ 2 GTÇ Lev ÇÖ. Ba. IV

368 OTÇ 2 GTÇ OTÇ 2 GTÇ OTÇ 2 GTÇ OTÇ 2 GTÇ Lev ÇÖ. Bb. I. 3 Lev ÇÖ. Bb. III Lev ÇÖ. Bb. IV Lev ÇÖ. Bb. V

369 OTÇ 2 GTÇ OTÇ 2 OTÇ 2 OTÇ 2 OTÇ 2 OTÇ 2 OTÇ 2 OTÇ 2 Lev MK. I MK. I MK. II. Lev KD. Lev. 37 FN. I FN. III. 1 Lev. 38 MŞ Lev. 39 TB. I. TB. III

370 OTÇ 2 GTÇ OTÇ 2 OTÇ 2 OTÇ 2 OTÇ 2 OTÇ 2 OTÇ 2 GTÇ Lev MY. 2 Lev SK. I SK. II. Lev DK. I DK. III DK. IV DK. V