Akademik Sosyal Araştırmalar Dergisi, Yıl: 4, Sayı: 38, Aralık 2016, s

Transkript

1 Akademik Sosyal Araştırmalar Dergisi, Yıl: 4, Sayı: 38, Aralık 2016, s Yayın Geliş Tarihi / Article Arrival Date Yayınlanma Tarihi / The Publication Date Öğr. Gör. Tayfun KARA İstanbul Gelişim Üniversitesi, Gelişim Meslek Yüksek Okulu tayfun-kara@hotmail.com Öğr.Gör.Ünsal TAZEGÜL İstanbul Gelişim Üniversitesi, Gelişim Meslek Yüksek Okulu utazegul@gelisim.edu.tr BEDENSEL ENGELLİ SPORCULARIN KİŞİLİK ÖZELLİKLERİ İLE BEDENLERİNİ BEĞENMELERİ ARASINDAKİ İLİŞKİNİN BELİRLENMESİ Öz Yapılan bu çalışmanın amacı, bedensel engelli sporcuların beden algıları ile kişilik özellikleri arasındaki ilişkiyi ortaya koymaktır. Çalışmanın örneklemini, çalışmaya gönüllü olarak katılmayı kabul eden yüzme, futbol, basketbol ve atletizm branşlarından toplam 40 sporcu oluşturmaktadır. Çalışmada veri toplama aracı olarak, Karancı ve arkadaşları tarafından 2007 yılında geçerlilik ve güvenirliği yapılan Eysenck Kişilik Anketi kısa formu ile Anlı ve arkadaşlar tarafından 2015 yılında geçerlilik ve güvenirliği yapılan Bedeni beğenme ölçeği kullanılmıştır. Elde edilen verilerin çözümlenmesinde SPSS 20 paket programı kullanılmıştır. Verilerin normal bir dağılıma sahip olup olmadığını öğrenmek için tek örneklem Kolmogorov- Smirnov testi homojenliğini belirlemek için Anova-Homogenety of variance testi uygulanmış ve verilerin homojen ve normal bir dağılıma sahip olduğu görülmüştür. Verilerin çözümlenmesinde tanımlayıcı istatistik ve persoan korelasyon analizi ve regresyon analizleri uygulanmıştır. Yapılan istatistiki analizler sonunda, nörotizm ve psikotizm kişilik boyutları ile bedeni beğenme skoru arasında olumsuz yönde bir ilişki olduğu ortaya çıkmıştır. Anahtar kelimeler: Bedeni Beğenme, Kişilik, Engelli, Sporcu.

2 THE DETERMINATION OF THE REALTIONSHIP BETWEEN THE PHYSICALLY DISABLED ATHLETES PERSONALITY TRAITS AND THEIR BODIES ADMIRATION Abstract The aim of this study is to find out the relationship between the physically disabled athletes body persecption and personality traits. Total 40 athletes, who has participated to the study voluntarily, from the sample of the study. Eysenck Personality Survey short form, of which validity and reliability have been done by Karancı and his friends in 2007, and Body Admiration Scale, of which validty and reliability have been done by anlı and his friends in 2007, have been used as data collection tool. SPSS 20 Packet Programme has been used for analysing the collected datas. Kolmogorov-Smirnov single sample test has been applied to learn whether the datas have a normal distribution or not. Anova-Homogenety of Variance Test has been applied to detect the datas homogenity and It has been found out that Datas have normal and homogeneous distribution. Descriptive Statistic, Persoan Correlation Analysis and Regression analysis have been applied for analysing the datas. At the end of the Statistical Analiysis, It has been found out that there is a negative direction relationship between body admiration score and neuroticismand ve psychoticism scores. 296 Keywords: Body Admiration, Personality, Disabled, Athlete. GİRİŞ Literatürde birden fazla kişilik tanımı ve teorisi bulunmaktadır. En genel anlamıyla kişilik, bir insanı ilgilendiren a dan z ye her şeyi içermektedir. Kişiliğin başlangıcı, insanın ana rahmine düşmesinden itibaren başlayarak ve hayatının sonuna kadar devam eden uzun ve kesintisiz bir süreçtir (Tazegül, 2012., Güney, 2000., Hancerlioğlu,1993., Geçtan,2004). Cüceloğlu kişiliği, insanın iç ve dış çevresiyle kurduğu ve kendini diğer insanlardan ayırt edici, tutarlı ve yapılaşmış bir ilişki biçimi olarak tanımlanmaktadır (Cüceloğlu, 2002). Spor Bireylerin sosyalleşmesinde bir araç olduğu gibi, içerisinde barındırdığı hareketler ve oyunlar sayesinde, bireye duygularını ifade etme ve kendini gerçekleştirebilme imkânı vermektedir. Birey spor sayesinde, başta saldırganlık dürtüsü olmak üzere birçok olumsuz güdülerini boşaltır ve onları kontrol altında tutmasını öğrenir (Öztürk,2007). Spor, bireyin biyolojik kökenli içgüdülerinden kaynaklanan dürtülerin hedefe ulaşmasını sağlarken, aynı zamanda temel gereksinmelerini de karşılayan bir davranış biçimidir. Amacı ise, bireysel, toplumsal ya da ekonomik olabilir. Spor yapmak sadece fiziksel bir uğraş olmayıp, aynı zamanda bireyin sosyalleşmesinde ve topluma uyum sağlama sürecinde bir araçtır. O halde spor ortamındaki etkileşim, duyguların boşalımı ve kontrolü için uygun olanaklar sağlar. Sportif etkinliklere katılan birey, hareketler aracılığıyla kendini ifade etme olanağı bulur. Olumsuz davranışlar olarak nitelendirilen saldırganlık, öfke, utangaçlık, kıskançlık gibi duyguların boşalmasını ve olumsuz duyguları kontrol edebilmeyi öğrenir. Böylece uyum sağlama sürecine de olumlu etki yapmış olur. Aynı zamanda spor, nörovejatif sinir sistemi üzerine olumlu etki yaparak bu

3 sistemin dengeli bir şekilde çalışmasını sağlar. Böylece aşırı heyecanların, saldırganlık duygularının, sinirlilik hallerinin giderilmesine yardımcı olur. Sporda kazanılan başarılar, kendine güveni artırır (Feist,1990; Kuru, 2003) yılına kadar spor ve kişilik arasındaki ilişkiyi gösteren 1000'den fazla makale yayımlanmıştır. Bu makalelerin pek çoğu 1960 ve 1970'li yıllar boyunca yazılmıştır. Bu araştırmalar, spor ve antrenman çerçevesindeki kişilik rolünün ne kadar önemli olduğunu göz önüne aldıklarını göstermektedir. 1980'de Williams, başarılı bayan sporcuların, normatif bayanın kişilik profiline nazaran açık bir şekilde farklı olduğunu saptamıştır. Sporcu olmayanlarla kıyaslanan bayan sporcuların daha başarıya yönelen, bağımsız, saldırgan ve inatçı oldukları bulunmuştur (Weinberg ve Gould, 1995). Beden algısı kavramı, ilk defa 1920 yılında psikolojik ve sosyolojik bir kavram olarak Paul Schilder tarafından ele alınmıştır. Schilder den önce yapılan çalışmalar genellikle beyin hasarı sonuncunda ortaya çıkan bozuk beden algıları ile sınırlıydı. Schilder beden algısını, insanın zihninde biçimlendirmiş olduğu kendi resmi olarak tanımlamaktadır (Polat, 2007: 8; Dunham. 2002: 25). Beden imajı bozukluğu, ilk olarak 16. yüzyılda bir cerrah olan Ambroise Pare nin, fantom organ olgusu raporunda yer almıştır. 1920'li yıllarda bir nörolog olan Head, beden şeması kavramını öne sürmüştür. Buna göre beden şeması daha çok duygusal kortekste organize edilmiş olan geçmiş yaşantılar ile şimdiki duyumlardan oluşan bir bütündür (Dogan ve Dogan, 1992: 1-2). 297 Beden algısının gelişiminde bireyin geçmiş deneyimleri önemli bir yer tutmaktadır. Bireyin geçmişte kendi bedenine göstermiş olduğu tepkiler ve bireyin bedeni ile ilgili çevresinden aldığı tepkiler bireyin beden algısı gelişimini etkilemektedir (Tazegül ve Geçer, 2016). Genellikle olumlu olarak algılanan beden algısı, bireyin öz saygısı ve güveninde önemli etkiler yapabilmektedir (Şanlı, 1991: 63). Kişiler bedenlerini formda tutmak, fiziksel olarak kaslı ve daha zarif görünmek için çeşitli yollara başvurmaktadır. Spor aktivitelerinin beden algısını olumlu olarak etkilediği görülmektedir. Fiziksel aktivite ve egzersiz insanların bedenlerini belirli bir şekle sokarak ideal bir vücut yapısına sahip olmalarını sağlamaktadır. Fiziksel görünüş, günümüzde her yaşta insanın özelikle de genç neslin önemle üzerinde durduğu konulardan biridir. Bireyin fiziksel görünümü çoğu kez, davranışının ve başarısının önüne geçebilmektedir. Bayanların ince görünümü erkeklerin ise kaslı görüntüsü toplumda kabul görmüş sosyal değerler arasında yer almaktadır. İdeal olarak uygun görünen bir fizik, vücudun orantılı ve aynı zamanda sağlıklı olduğunu göstermektedir. Bu noktada beden algısının bayanlar üzerinde ki etkisinin daha fazla olduğu görülmektedir(er, 2015). En kısa tanımıyla aynaya baktığımızda gördüğümüz görüntüyü yorumlayışımız vücut imgesini oluşturur. Bireyin kendi vücut şeklini nasıl algıladığını ifade eder. Kötü vücut imgesine sahip bireyler kilolu olmasalar da olduklarını düşünürler. Yani vücudumuzun nasıl göründüğü algılayışımız, hissiyatımız vücut imgemizi tanımlar (Schilder, 1950). Yapılan bu çalışmanın ana amacı, bedensel engelli sporcuların kişilik özellikleri ile bedenlerini beğenme düzeyleri arasındaki ilişkiyi ortaya koymaktır.

4 YÖNTEM Örneklem Çalışmanın örneklemini, çalışmaya gönüllü olarak katılmayı kabul eden yüzme, futbol, basketbol ve atletizm branşlarından toplam 40 bedensel engelli sporcu oluşturmaktadır. 1. Bedeni Beğenme Ölçeği Bedeni beğenme ölçeği, Anlı ve arkadaşları tarafından 2015 yılında yapılmıştır. 5 li Likert türü bir ölçme aracı olan BBÖ 10 maddeden oluşmaktadır. Ölçeğin madde toplam korelasyonu katsayıları.31 ile.76 arasında sıralanmaktadır (Anlı ve ark, 2015). 2. Gözden Geçirilmiş Eysenck Kişilik Anketi-Kısaltılmış Formu (EKA-GGK); Francis ve ark. (1992), Eysenck Kişilik Anketi (Ey- senck & Eysenck 1975) ve aynı anketin kısa formunu (48 madde) (Eysenck, Eysenck & Barrett 1985) gözden geçirerek EKA-GGK yı oluşturmuştur. Ölçeğinin' ülkemiz için geçerlik ve güvenirlik çalışması (2007) Karancı ve arkadaşları tarafından yapılmıştır. Ölçeğin iç tutarlılığı sırasıyla alt skalalar için: Dışa dönüklük 0.78, Nörotisizm 0.65, Psikotisizm 0.42, Yalan 0.64 tür 298 Test tekrar test tutarlılığı: Dışa dönüklük 0.84, Nörotisizm 0.82, Psikotisizm 0.69, Yalan 0.69 dur Her bir faktörün 6 madde ile değerlendirilir. Her bir kişilik özelliği için alınabilecek puan 0 ile 6 arasında değişmektedir. Verilerin çözümlenmesi Verilerin çözümlenmesinde SPSS 20 paket programı kullanılmıştır. Verilerin normal dağılıma sahip olduğunu belirlemek için Kolmogorov-Smirnov testi, homojenliğini belirlemek için ise ''Anova-Homogenety of variances testi uygulanmış ve verilerin homojen ve normal bir dağılıma sahip olduğu belirlenmiştir. Bu ilk incelemeden sonra verilerin istatistiksel analizinde parametrik test yönteminin kullanılmasına karar verilmiştir. Verilerin analizinde, tanımlayıcı istatistik ve pearson korelasyon analizi kullanılmıştır. BULGULAR Tablo 1. Tanımlayıcı istatistik bulguları Mean Std. Deviation Bedeni Beğenme 38,9063 6,79354 Dışadönük 3,9412 1,25387 Nörotisizm 3,3529 1,41169

5 Psikotisizm 2,4571 1,46213 Yapılan tanımlayıcı istatistik analizi sonucunda, örneklem gurubundaki sporcuların bedeni beğenme skoru (38,9063±6,79354), dışadönük kişilik skoru (3,9412±1,25387), nörotik kişilik skoru (3,3529±1,41169), psikotik kişilik skoru (2,4571±1,46213) olarak belirlenmiştir. Tablo 2. Korelasyon analizi Dışadönüklük Pearson Correlation,328 P,077 Nörotisizm Pearson Correlation -,515 ** P,003 Psikotisizm Pearson Correlation -,486 ** Bedeni Beğenme P,005 Yapılan korelasyon analizi sonucunda, örneklem gurubundaki sporcuların nörotik ve psikotik kişilik özellikleri ile bedenlerini beğenmeleri arasında olumsuz yönde bir ilişki olduğu ortaya çıkmıştır. Model Summary Tablo 3. Regresyon analizi Model R R Square Adjusted R Square Std. Error of the Estimate 299 1,700 a,490,428 5,24370 Model Sum of Squares Mean Square F Sig. 1 Regression 659, ,783 7,993,001 b Residual 687,409 27,496 Total 1346,759 Coefficients a Model Unstandardized Coefficients Standardized Coefficients B Std. Error Beta 1 (Constant) 47,026 4,807 9,783,000 Dışadönük,907,838,165 1,082,289 Nörotisizm -2,288,679 -,494-3,369,002 Psikotisizm -1,501,757 -,309-1,983,059 t Sig. Yapılan regresyon analizi sonucunda, bedeni beğenme skoru ile psikotik ve nörotik kişilik skorları arasında istatistiksel olarak anlamlı düzeyde bir neden sonuç ilişkisi belirlenmiştir. Tartışma ve Sonuç Yapılan tanımlayıcı istatistik analizi sonucunda, örneklem gurubundaki sporcuların bedeni beğenme skoru (38,9063±6,79354) olarak belirlenirken, dışadönük kişilik skorunun nörotik kişilik skoru ve psikotik kişilik skorundan daha yüksek düzeyde olduğu belirlenmiştir. Bu

6 verilerden yola çıkarak örneklem gurubundaki bedensel engelli sporcuların genelde neşeli ve sosyal insanlar oldukları söylenebilir. Çünkü dışadönük kişilik özelliği gelişen insanlar, insanlarla iletişim kurmayı seven ve neşeli insan tipleridir. Bedensel engelli sporcuların dışadönük kişilik özelliğinin gelişmesindeki en büyük etkenlerden birinin spor olduğu düşünülmektedir. Çünkü yapılan literatür taraması sonucunda, kişilik ve sporla ilgili yapılan bir çok çalışmada, spor bireyin sosyalleşmesinde ve öz güven kazanmada önemli bir yeri olduğu ortaya çıkmıştır. Tazegül 2014 yılında yaptığı çalışmasında, üniversite öğrencilerine 3 ay boyunca haftada 4 gün spor eğitimi yaptırmıştır. Çalışmasının sonunda öğrencilerin kişiliklerinde olumlu yönde bir gelişme olduğu, öğrencilerin öz güven ve sorumluluk duygularında bir artış olduğunu saptamıştır. Kane 1964, yapmış olduğu çalışmasında, sporcuların sportif etkinlikte bulunmayanlara göre, daha güvenli ve duygusal olarak daha dengeli olduklarını saptamıştır(akt. Kuru, 2003). Yapılan literatür taraması sonucunda, sporcuların beden algıları ve kişilik özellikleri üzerine yapılan bir çok çalışma yapıldığı görülmüştür. Ancak engelli sporcuların kişilik özellikleri ile bedenlerini beğenmeleri arasındaki ilişkiyi ortaya koyan bir çalışmanın olmadığı yapılan literatür taraması sonunda anlaşılmıştır. Sporcuların kişilik özellikleri ve beden algılarını ortaya koyan çalışmalardan bazıları aşağıda verilmiştir: Morgan, 1966'da amatör dünya şampiyonasına katılan 12 ABD, 4 Kanada, 7 Güney Afrika güreşçi kolej öğrencileri arasında normal sayılan standartların altında bir nörotizm düzeyi bulmuştur (Aktaran, Tosunoğlu, 2008). Tazegül 2012 yılında yaptığı çalışmasında, Güreşçilerin dışa dönüklük skorunu =3,454, nörotizm skorunu =3,035, ve psikotizm skorunu =1,930 olarak belirlemiştir. Güven (1988), minder güreşini tercih edenlerin psişik özelliklerini, şahsiyet özelliklerini, ruh sağlığı özelliklerini, zeka biçimleri ve düzeylerini incelemiştir. Minder güreşçileri, sporcu olmayanlara göre psikopatik, paranoid ve histeroid boyutunda daha yüksek puanlar almışlardır. Güreşçiler daha dışa dönüktürler. Güreşçilerdeki somut ve yaratıcı zeka biçimi ile dışadönüklük boyutu arasında anlamlı bir fark bulmuştur. Tazegül 2015 yılında yaptığı çalışmasında, sporcuların dışa dönüklük skorunu =3,523, nörotizm skorunu =3,125 ve psikotizm skorunu =1,877 olarak belirlemiştir. Tazegül 2016 yılında yaptığı çalışmasında elit düzeydeki tenisçilerin bedenlerini beğenme skoru 40,9808 olarak belirlemiştir. Tazegül (2016a) yılında yaptığı çalışmasında, 90 ve altı kategoride yarışan vücut geliştirme sporcularının beden algısı düzeyinin, diğer kategorideki sporculardan daha iyi düzeyde olduğunu belirlenmiştir. Çok (1990) un Türk ergen-sedanterler üzerinde yaptığı çalışma sonucunda fiziksel etkinliğe katılan ergenlerin katılmayan ergenlere göre vücutlarından daha memnun oldukları bulunmuştur. Ayrıca yapılan çalışmalarla beden imgesine fiziksel aktivitenin olumlu etkisi ortaya konduğu gibi, fiziksel aktiviteye katılan bireylerin bedenlerinin başkaları tarafından değerlendirilmesi durumda fiziksel aktiviteye katılmayan bireylere oranla daha az kaygı hissettikleri de ortaya konmuştur (Altıntaş ve Aşçı, 2005). Kendisini fiziksel bakımından düzgün bulan, pozitif vücut imgesine sahip bireylerin, olumlu benlik kavramları geliştirmeleri beklenmektedir (Baştuğ, 2008). Fiziksel aktivitenin gençlerin kendilerini daha sağlıklı ve formda hissetmelerinin yanı sıra, şimdiki ve ileri yaşlarındaki beden sağlıkları açısından da yararlı olduğu görmüştür. (Açıkada, 2004) Spor ve fiziksel etkinliklerle stres, kaygı ve depresyon dü- 300

7 zeyi arasında ters orantılı; benlik saygısı ve kendilik algısı ile doğru orantılı bir ilişki olduğu ifade edilir (Berger ve Owen, 1983). Sonuç olarak, dışadönük kişilik özelliğinin psikotik ve nörotik kişilik özelliğinden daha yüksek olduğu, ayrıca örneklem gurubundaki sporcuların nörotik ve psikotik kişilik özellikleri ile bedenlerini beğenmeleri arasında olumsuz yönde bir ilişki olduğu ortaya çıkmıştır. Yapılan literatür taraması sonucunda, bedensel engelli sporcuların kişilik özellikleri ile bedenlerini beğenme düzeyleri arasındaki ilişkiyi ortaya koyan bir çalışmanın olmadığı görülmüştür. Bu yönüyle yapılan bu çalışmanın literatüre büyük katkı sağlayacağı ve bundan sonra yapılacak olan daha kapsamlı çalışmalara örnek teşkil edeceği düşünülmektedir. KAYNAKLAR Altıntaş, Atahan ve Aşçı, Hülya. (2005). Fitnes Uzmanlarının Bedenlerine Yönelik Algıları. Spormetre Beden Eğitimi ve Spor Bilimleri Dergisi, Cilt: III Sayı: 3 Baştuğ, Gülsüm. (2008). Bayan Sporcuların Bedenlerini Algılama Düzeyleri Ve Cinsiyet Rolleri Üzerine Bir Araştırma, Yayınlanmış Doktora Tezi, Gazi Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Beden Eğitimi Ve Spor Öğretmenliği Anabilim Dalı, Ankara. Berger, B.G, ve Owen, D.R. (1983). Mood alteration with swimming-summers really do feel better. Psychosom Med; 45: Cüceloğlu, D. (2002). İnsan ve Davranışı, 10. Baskı, Remzi Kitapevi: İstanbul. 301 Çok, Figen. (1990). Body Image Satisfaction in Turkish Adolescents. Adolescence. 25: Doğan, O ve Doğan S. (1992). Çok Yönlü Beden-Self İlişkileri Ölçeği El Kitabı. Cumhuriyet Üniversitesi Tıp Fakültesi Basımevi, Sivas Dunham, J.M. (2002).Perfectionism and Attitudinal Body Image in Developmental, High Performance,and Elite Figure Skaters, A thesis submitted to the Faculty o f Graduate Studies and Research in partial fulfillment of the requirements for the degree o f Master of Arts, University o f Alberta, Department of Physical Education and Recreation Er, Y. (2015).Aerobik Antrenmanların Beden Algısı Üzerine Etkisi, Selçuk Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Yayınlanmış Yüksek Lisans Tezi, Konya. Feist, J. (1990). Theories of Personality, Mc Neese State University. Geçtan, E. (2004). Psikanaliz ve Sonrası. İstanbul: Metis Yayınları. Güney, S. (2000). Davranış Bilimler ve Yönetim Psikolojisi Terimler Sözlüğü. Nobel Yayın Dağıtım: Ankara. Güven, Ö. (1988). Minder Güreşini Seçenlerin Tercihinde Rol Oynayan Psişik özellikler. Doktora Tezi. Marmara Üniversitesi, İstanbul. Hançerlioğlu, O. (1993). Ruhbilim Sözlüğü.2, baskı. Remzi Kitap Evi: İstanbul. KURU, E. (2003). Farklı Statüdeki Beden Eğitimi Bölümü Öğrencilerinin Kişilik Özellikleri. G.Ü.Gazi Eğitim Fakültesi Dergisi. 23(1): Öztürk, O.(1997). Ruh Sağlığı ve Bozuklukları, Ankara: Hekimler Yayın Birliği.

8 Polat, A. (2007). Düzce İlindeki Hemodiyaliz Hastalarının Beden İmajı ve Benlik Saygısı Düzeylerinin Belirlenmesi. Yayınlanmış Yüksek Lisans Tezi, Abant İzzet Baysal Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Düzce Schilder. P. (1950). The image and appearance of the human body. International universitiespres, New York. Şanlı, T. (1991). Hemşirelikte Kişilerarası İlişkiler. AÖF Yayınları No: 226. Tazegül, Ü. (2016a) Düzeydeki Vücut Geliştirme Sporcularının Beden Algılarını Yarıştıkları Kategorilere Göre Karşılaştırılması, The Journal of Academic Social Science,: 4: 29, s Tazegül, Ü. (2016). Elit Düzeydeki Tenisçilerin Yaşama Bağlılık Düzeyleri İle Bedenlerini Beğenmeleri Arasındaki, Akademik Sosyal Araştırmalar Dergisi, 4,: 32, Tazegül, Ü. (2014). Sporun Kişilik Üzerindeki Etkisinin Araştırılması, The Journal of Academic Social Science Studies, 25, Tazegül, Ü. (2015). Elit Düzeydeki Sporcuların Kişilik Özellikleri İle Stresle Başa Çıkma Tarzları Arasındaki, The Journal of Academic Social Science Studies, Number: 40, p Tazegül, Ü. (2012). Güreşçilerin Kişilik Özellikleri ile Stresle Başa Çıkma Tarzları Arasındaki. Yayınlanmış Yüksek Lisans Tezi, Dumlupınar Üniversitesi, Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Beden Eğitimi Spor Anabilim Dalı, Kütahya 302 Tazegül, Ü ve Geçer, A. (2016). Spora Özgü Sakatlık Dönemi Beden Algısı Ölçeğinin Geliştirilmesi, The Journal of Academic Social Science Studies, Tosunoğlu, F. (2008). Orta Öğretimde Okuyan Takım Sporları ile Uğraşan Sporcu Öğrencilerin Spor Branşlarına Göre Kişilik Özelliklerinin incelenmesi. Yüksek Lisans Tezi. Gazi Üniversitesi. Ankara. Weinberg, R.S., Gould, D. (1995). Foundations of Sport and Exercise Psychology. Human Kinetics. hampaign/u.s.