Mənşələr. Giriş. Açılış mərasiminin icmalı. Səhnədən səhnəyə. Titrlər. Ön söz 3 Bakı 2015 Avropa Oyunları 6 Azərbaycana xoş gəlmisiniz 8

Transkript

1 Mənşələr Giriş Ön söz 3 Bakı 2015 Avropa Oyunları 6 Azərbaycana xoş gəlmisiniz 8 Açılış mərasiminin icmalı Əsas məqamlar 10 Səhnədən səhnəyə Açılış mərasimi 15 Titrlər Əsas ifaçılar 47 Bədii heyət 48 Mərasimlər üzrə rəhbər heyət 50 Sponsorlar 51 1 Qadağa: 12 iyun 2015-ci il yerli vaxtla saat dək

2 Qadağa Bu media bələdçisində olan məlumatların 2015-ci il iyunun 12-si yerli vaxtla saat dək yayılması qadağandır. Bəzi sirlər məqamı çatanda açıqlanacaq. Ona görə də bu sirləri izləyicilərdən gizli saxlamaq istərdik. Sizdən bu sürprizi pozmamağı xahiş edirik. Patrik Hikki Avropa Olimpiya Komitəsinin prezidenti Birinci Avropa Oyunlarının açılış mərasimi Avropa idmanı üçün tarixi andır. Biz Avropa Olimpiya Komitəsi olaraq, qitənin Olimpiya ənənələrinə xas çoxnövlü idman tədbirini gerçəkləşdirmək üçün düzgün zamanı çox gözləmişik. Olimpiya Hərəkatının vətəni və tayı-bərabəri olmayan idman ənənəsinə malik Avropa dünya səviyyəli Oyunlara layiqdir ci ilin dekabrında Bakı ilk Avropa Oyunlarına layiq innovativ tədbirin təşkili üçün təklif verdi və nəticədə ilk ev sahibi elan olundu. O vaxtdan bəri Bakı və Azərbaycan hökuməti Oyunların ən yüksək səviyyədə təşkilinə nümunəvi diqqət göstərdilər. Bakı 2015 Təşkilat Komitəsi qısa zaman kəsiyində iri miqyaslı tədbirin keçirilməsinə böyük diqqət, hazırlıq nümayiş etdirib və bizim etimadımızı doğruldub. Önümüzdə 17 gün davam edəcək birinci səviyyəli idman yarışı var və sizi yeni idman macərasına start verən möhtəşəm açılış mərasimində mənə qoşulmağa dəvət edirəm. 3 Qadağa: 12 iyun 2015-ci il yerli vaxtla saat dək

3 Azad Rəhimov Azərbaycan Respublikasının gənclər və idman naziri Bakı 2015 Avropa Oyunları Əməliyyat Komitəsinin baş icraçı direktoru Birinci Avropa Oyunlarının açılış mərasimi özü-özlüyündə irimiqyaslı tədbirdir. Bu gün siz Azərbaycan və Avropa mədəniyyətinin, ənənəsinin möhtəşəm bayramında, dən çox könüllü ifaçının iştirakı ilə iki illik planlaşdırmanın kulminasiyasının şahidi olacaqsınız. Mərasim Azərbaycanda indiyədək təşkil olunanlar arasında ən böyük idman tədbirini və Avropanın Olimpiya ənənəli ilk çoxnövlü idman yarışlarını açıq elan edir. Oyunlar 18 məkanda, 20 idman növü üzrə və 253 dəst medal uğrunda yarışlarda iştirak üçün Avropanın 50 Milli Olimpiya Komitəsindən nümayəndələri salamlayacaq. İlk Avropa Oyunlarının təşkilinin Azərbaycana həvalə olunması Bakı və Azərbaycan üçün böyük şərəf və imtiyazdır. Avropaya, idmançılarına və geniş idman ictimaiyyətinə layiq tamaşanı ərsəyə gətirməklə bizə olan inamı doğrultmaq üçün bütün səylərimizi səfərbər etmişik. Bu tədbir idmançılar və geniş idman ictimaiyyətinin həyatında dərin iz buraxacaq. Eləcə də, ictimaiyyəti ruhlandırmaq üçün çalışmışıq və açılış mərasimi göstərdiyimiz səylərin mərkəzində dayanır. Sizi Bakıda salamlayır və bizim ən yeni Olimpiya Stadionunda keçirilən möhtəşəm şoudan zövq almağa dəvət edirəm. Dimitris Papaionnou Bədii rəhbər Bu cür irimiqyaslı mərasim təşkil etmək yeknəsəq bir iş kimi görünə bilər. Ardı-arası kəsilməyən iclaslar. Sonsuz danışıqlar. Əsas mərasim cədvəlini öyrənməyə çalışmaq. Müxtəlif ölkələri və mədəniyyətləri təmsil edən yüzlərlə insanı təlimdən keçirmək. Yenə iclaslar, iclaslar Alov bu böyük mexanizmin mərkəzində yanmalıdır. İncəsənət alovu. O, Azərbaycan mədəniyyətinin əsas çalarları ilə yanan incəsənət alovudur. Proses şərəf və məsuliyyət idi. Özü də, o, mənsub olmadığım mədəniyyətin rəngləri ilə çəkilməli idi. Tədqiq və kəşf etməli, öyrənməli idik. Ənənələrin zənginliyi və tarixiliyi bizi məftun etdi. Mən bu aləmə daxil olmaq yolunun axtarışında idim. Həmin qapını üzümə bir səs açdı. Bu, Alim Qasımovun səsi idi. Sonradan Nizaminin poemaları bunu davam etdirdi. Növbədə, Zərdüştün fikirləri idi. Məni bu aləmə bağlayan Qobustanın qayaüstü yazılarını öz əllərimlə yenidən çəkirdim. Əzəli vaxtlara bağlantım baş tutdu. Mən, kasanı Günəş tutulması formasında təsvir etdim. Sonradan eşitdim ki, 2015-ci ilin Novruz bayramı Avropa qitəsində nadir hadisə, Günəşin tam tutulmasına təsadüf etdi. Bunu yaxşı əlamət kimi qəbul etdim. Mən bütün elementlərə hörmətlə yanaşmağa çalışdım. Məqsədim, əsas Azərbaycan çalarlarından müasir, yaradıcı və universal üslubda insan hekayəsini danışmaq idi. Arzum, bu məkanın genişliyində doğmalıq hislərini oyatmaq idi. Nizami yazırdı: İşıq alırdısa pərvanə şamdan, yandı məclisinə düşdüyü zaman. Qanında bu mədəniyyəti olan istənilən bir kəsi sözlərimlə ruhlandıraramsa, özümü xoşbəxt insan hiss edərəm. 5 Qadağa: 12 iyun 2015-ci il yerli vaxtla saat dək

4 Bakı 2015 Avropa Oyunları 2012-ci ilin dekabrında qitənin maraqlı və innovativ çoxnövlü idman tədbiri Birinci Avropa Oyunlarına ev sahibliyi etmək Bakı şəhərinə həvalə olundu. Oyunlar, özündə Avropa idmanı üçün tarixi anı ifadə edir və Azərbaycanın Avropa ailəsinin müstəqil, gələcəyə ümidlə baxan üzvü kimi inkişaf edən ölkəyə çevrilməsində dönüş nöqtəsi olacaq. Açılış mərasimi, 12 iyun tarixində yeni tikilmiş Olimpiya Stadionunda baş tutacaq və növbəti 17 gün ərzində 6000-dən çox idmançı 253 dəst medal uğrunda mübarizə aparacaq. Dördü maraq dolu qeyri-olimpiya idman növü -3x3 basketbol, çimərlik futbolu, karate və sambo olmaqla ümumilikdə, 20 idman növü olacaq. 12 idman növü - kamandan ox atma, atletika, boks, velosiped idmanı, cüdo, atıcılıq, üzgüçülük, stolüstü tennis, taekvondo, triatlon, voleybol və güləş - Rio 2016 Yay Olimpiya Oyunlarına təsnifat imkanları təqdim edəcək. Azərbaycan, hər zaman idmana böyük sevgi göstərib və onun Oyunlara qoyduğu sərmayə gələcəkdə, ölkə 2016-cı ildə Formula 1 üzrə Avropa Qran Prisinə, 2017-ci ildə İslam Həmrəylik Oyunlarına və 2020-ci ildə futbol üzrə Avropa çempionatının oyunlarına ev sahibliyi edəcəyi zaman öz faydasını verəcək. Azərbaycanın gənc nəslinə (əhalinin 40%-nin yaşı 25-dən aşağıdır) idman ictimaiyyəti və mötəbər tədbirlərin idarəetməsi - ölkənin gələcəyini formalaşdıracaq dəyərli bacarıqlar - haqqında məlumat verilməsi və tədris olunması Oyunlardan sonra qalacaq daimi mirasın bir hissəsini təşkil edəcək. Avropa Olimpiya Komitəsi Rəsmi şəkildə Avropa Olimpiya Komitəsini (AOK) bir araya gətirmək ideyası 1967-ci ildə meydana gəlib. Bu gün, Prezident Patrik Hikkinin rəhbərliyi altında AOK Olimpiya Xartiyasının məqsədlərini həyata keçirir və 50 üzv ölkənin müəyyən ehtiyaclarına uyğun proqramlar və tədbirlər görür. Alovqoruyanlar Odlar Yurdu Azərbaycanın və xalqın coşğusu və hərarətinin şərəfinə Bakı 2015-in könüllüləri Alovqoruyanlar adlandırılırlar Alovqoruyan müxtəlif vəzifələri icra edəcəklər (30 müxtəlif iş üzrə 124 vəzifə): qonaqların qarşılanmasından tutmuş idmançıların daşınmasına qədər, səhnə arxasında yardım etmək və nəticələrin mümkün qədər tez nümayiş olunmasını təmin etmək. Gilan Tekstil Parkı Alovqoruyanlar üçün ədəd geyim elementi istehsal edəcək. Oyunlar Akademiyası Bakı 2015-in Oyunlar Akademiyası Avropa Oyunlarını keçirmək və Azərbaycan üçün daimi miras qoymaq üçün tələb olunan bilik və bacarıqları yaratmaq üçün təşkil olunan yenilikçi və səmərəli tədris proqramından ibarətdir. FAKTLAR VƏ STATİSTİKA 17 yarış günü 18 arena 20 idman növü 50 Avropa Olimpiya Komitəsi 253 dəst medal 6,000 idmançı İştirakçılar Azərbaycan universitetlərinin son beş ildəki məzunları və AOK üzvü olan 50 dövlətin mütəxəssisləri arasından seçilib. Iri həcmli, kompleks layihələrin həyata keçirilməsi üçün tələb olunan əsas bilik və bacarıqların, o cümlədən real praktik vərdişlərin aşılandığı təlimi BAOƏK komandasının təcrübəli üzviləri keçir. 7 Qadağa: 12 iyun 2015-ci il yerli vaxtla saat dək

5 Azərbaycana xoş gəlmisiniz Qafqazda ən böyük ölkə olan Azərbaycan Qərbi Asiya ilə Şərqi Avropanın kəsişdiyi nöqtədə yerləşir və Rusiya, Gürcüstan, Ermənistan, Türkiyə, İranla həmsərhəddir. Şərq sahil xətti isə dünyanın ən böyük qapalı su hövzəsi olan Xəzər dənizi ilə əhatələnib. Təbii sərvətlərlə zəngin, əsrlər boyu yaşayan mədəniyyətə, qədim köklərə malik qonaqpərvərliyə sahib Azərbaycan torpağı, hər zaman regionda mühüm rol oynayıb. Azərbaycan, qədim tarixi imperiyaların əlaqə mərkəzi olub. Eyni zamanda, 1991-ci ildən bəri müstəqil cavan xalq və 9.5 milyon əhalisinin 40 %-nin 25 yaşdan aşağı olduğu gənc ölkə. Azərbaycan, qədim zamanlardan Atəşpərəstlər (alov onlar ucun önəmli rəmz idi) yerdə yanan qaz sahələri ətrafında məbədlər tikəndən bəri - neft bulaqları və təbii qazına görə tanınıb. Azərbaycan, cu illərdə dünyada ikinci ən yüksək ÜDM artımına nail olan, inkişaf edən iqtisadiyyatdan yararlanır. Bu inkişafın əsas mənbəyi təbii sərvətlərdir, lakin ölkədə güclü dənizçilik ənənəsi, eləcə də, çiçəklənən kənd təsərrüfatı və turizm sənayeləri də mövcuddur. Subtropikdən tutmuş alp dağlarına qədər 11 iqlim tipinin doqquzu Azərbaycan ərazisində yerləşir. Ən yüksək temperatur 46 C dərəcəyə, ən aşağı temperatur isə -33 C dərəcəyə çatır. Qida, ölkənin tarixində, ənənələrində və dəyərlərində dərin köklərə sahibdir. Ləzzətli şorbalar və kabablarla yanaşı, Azərbaycan mətbəxinin ən məşhur yeməklərindən biri də plovdur. Narın da Azərbaycan mətbəxində özünəməxsus yeri var. Azərbaycan xalqının birliyinin rəmzi olaraq narı hər yerdə görmək mümkündür hətta Bakı 2015 Avropa Oyunlarının rəmzlərindən biri də nar formasındadır. Beynəlmiləl paytaxt Bakı, yarımsəhra ilə əhatələnmiş Xəzər dənizinin sahilində yerləşir. UNESCO-nun dünya mədəniyyət irsi siyahısına düşən İçərişəhər yeni-yeni tikilən göydələnlərlə əhatələnir və bir necə saatlıq məsafədə, ucalan Qafqaz sıra dağları, zaman keçsə də mövcudluğunu qoruyub saxlayan kəndləri öz ağuşuna alır. Azərbaycanda baş tutacaq növbəti mötəbər tədbirlər 2016-cı ildə Bakı küçələri Avropa Qran Prisi, Formula-1 maşınlarına şahid olacaq. 50-dən çox ölkədən olan idmançılar də İslam Həmrəylik Oyunlarında iştirak etmək üçün Azərbaycana toplaşacaqlar. UEFA Avropa Çempionatı 2020-nin üç qrup mərhələsinin və bir dörddəbir finalının oyunları Olimpiya Stadionunda keçiriləcək. Mənşələr Açılış mərasimi 9 Qadağa: 12 iyun 2015-ci il yerli vaxtla saat dək

6 Əsas məqamlar İlk Avropa Oyunlarının açılış mərasimi Azərbaycan və Avropa idman ictimaiyyəti üçün tarixi tədbirdir. Dünyanın aparıcı bədii, yaradıcı və texniki heyətlərinin iştirakı ilə ərsəyə gələn bu tədbir kreativ, ruhlandırıcı və yaddaqalan olacaq. Açılış mərasimində məqsəd Azərbaycan elementlərindən istifadə etməklə ümumi insan hekayəsini müasir, ixtiraçı və oynaq bir tərzdə, lakin milli mədəniyyətin hədsiz zənginliyinə və dərinliyinə ehtiramla canlandırmaqdır. Mərasimdə ən çox təkrarlanan forma dairədir. Səhnənin quruluşu, günəş və ay dairə formasındadır. Dairənin başlanğıcı və sonu yoxdur. Sadə və gözəldir, fəsillərin, həyatın dövriliyini yada salır, birlik və əbədiyyəti ifadə edir. Bədii rəhbər Dimitris Papaioannou 2004-cü il Afina Olimpiya Oyunları mərasiminin uğurlu təşkilinə görə dünyada tanınıb dən çox könüllünün əksəriyyəti azərbaycanlıdır, lakin 17 müxtəlif ölkədən də nümayəndə də könüllü qismində iştirak edir. Onlar 600-dən çox təlim məşqindən keçiblər. nin 75%-dən çoxu Azərbaycan bəstəkarlarının əsərləri və ya yerli klassik, xalq mahnıları üstündə qurulub. 20-ci əsrin üç görkəmli Azərbaycan bəstəkarının əsərləri proqramda xüsusi yer alır: Üzeyir Hacıbəyli, Qara Qarayev və Fikrət Əmirov. Bu mənada, hazırda stadionda olan iki əfsanəvi sənətkarın - muğam ifaçısı Alim Qasımovun və ritm ustası Natiq Şirinovun adlarını qeyd etmək vacibdir. Bakı Olimpiya Stadionu bu miqyasda quraşdırılmış ən mürəkkəb səhnə tərtibatlarından birinə malik möhtəşəm səhnə mexanizmindən ibarət məkana çevrilib. Bu sehrbaz qutusu təbiətin dörd ünsürü - su, od, torpaq və yel obrazlarından istifadə etməklə qarşımızda heyrətamiz bir mənzərə yaradır. Bu qutunun mexanizmləri uzunluğu 6 kilometrdən çox olan çatlarda gizlədilib. Onun quraşdırılması üç aya başa gəlib, lakin stadionu iyunun də keçiriləcək atletika yarışlarına hazır etmək üçün bu mexanizmi üç gün ərzində sökmək mümkündür. Mərasimin təşkilinə 28 ölkədən 300-dən çox yaradıcı heyət və 34 ölkədən 1000 nəfər cəlb olunub. Bədii heyət Ardıcıllıqla Dimitris Papaioannou Bədii rəhbər Tina Papanikolaou Bədii rəhbərin müavini Teodor Currentzis Vangelino Currentzis rəhbərləri Tanassis Demiris Eva Manidaki Quruluşçu rəssam Robert A. Dikinson İşıq rəssamı Yaşi Kostyum üzrə rəssam Brin Valters Quruluşçu xoreoqraf Ket Valatsur Xoreoqraf (Miniatürlər) 14 Salamlama 16 Bayraq və himn 18 İlk Alov 20 Nizami və miniatürlər 24 Nar 26 Əlli bayraq 28 AOK bayrağı 30 Birlik 32 Avropa və buğa 34 Oyunlar başlasın 36 Mənşələr: Yel və su 38 Mənşələr: Torpaq 40 Mənşələr: Od 42 Mənşələr: Günəş tutulması 44 Vidalaşma Nikos Lagousakos Xoreoqraf (Rəqqasların ifası və yallı) Erik Taker Pirotexnik Skot Vilsallen Səs rejissoru 11 Qadağa: 12 iyun 2015-ci il yerli vaxtla saat dək

7 Açılış mərasiminin fakt və statistikası 2, dən çox işıqlandırıcı avadanlıq 12,000+ İştirakçılar dən çox telefon qulaqcığından və dən çox təkrar istifadəyə yararlı batareyadan istifadə edirlər. 250 Stadionun üstündən ümumi uzunluğu 250 m, yükgötürmə qabiliyyəti 7,5 ton olan xətlər çəkilib. 110 Mərasimdə ümumi uzunluğu 110 km olan elektrik xəttindən və 12 meqavat gücündə generatordan istifadə edilir. 800 Səs sistemi üçün 800 mikrofondan və ümumi uzunluğu 25 km olan kabeldən istifadə edilir Mərasimin keçirilməsi üçün 20 ölkədən yüklə dolu 500-dən çox yük avtomobili gəlib, hava nəqliyyatı ilə 100 ton yük daşınıb milyon Tikintisinə 2011-ci ilin iyunundan başlanmış yeni Olimpiya Stadionunun inşasına ümumilikdə 20,5 milyon insan saatı sərf olunub. Bağlanış mərasimi Bazar, 28 iyun Bədii rəhbər Ceyms Hedlinin təşkil etdiyi bağlanış mərasimi, milli və müasir Azərbaycan mədəniyyətinin birliyini aşkara çıxaracaq. Biz, keçmişin müasir dövrü necə formalaşdırdığının və gələcəyə hansı tərzdə təsir göstərdiyinin şahidi olacağıq. İdmançıların nailiyyətlərini və ilk Oyunların uğurunu bayram edəcək Mədəni proqram 2015 İyun ayı ərzində Bakı, gözqamaşdıran və müasir Heydər Əliyev Mərkəzindən tutmuş əzəmətli və təmtəraqlı Dövlət Opera və Balet Teatrına qədər mədəniyyət mərkəzlərinə, qeyri-adi və fərqli konsert saraylarına, teatrlara, muzeylərə, kinoteatrlara və qalereyalara sahibdir. Bakı 2015 Avropa Oyunları ilə əlaqədar olaraq, iyun ayı boyunca opera, balet, teatr, film və təsviri incəsənətin daxil olduğu tədbirlərdən ibarət maraqlı proqram hazırlanıb. Mərasimlər və mədəni proqram haqqında ətraflı məlumatı www. baku2015.com saytından əldə etmək olar. Açılış mərasimi Səhnədən Səhnəyə Qadağa: 12 iyun 2015-ci il yerli vaxtla saat dək

8 Salamlama Müddət: 00:06:00 Gurultu eşidilir və auditoriyaya bir anlıq sükut çökür. Sükutdan Alim Qasımovun ifa etdiyi muğamın səsi ucalır. Sonra nağara çalınır, onun ritmik sədaları altında, rəqəmlər 24-dən sıfıra doğru geriyə saymaqla dəyişir ci ildə Sovet İttifaqı dağılandan sonra Azərbaycan müstəqillik qazandı. Ona görə də geriyə saymaq 24-dən başlayır və Azərbaycanın dövlət müstəqilliyinin bərpasının 24 illiyini göstərir. İfaçılar Alim Qasımov, Azərbaycanın xalq artisti, muğam ənənəsinin canlı əfsanəsi və dünya şöhrətli müğənnilərdən biri cu ildə UNESCO/ Beynəlxalq Şurasının birinci mükafatına - IMC UNESCO mükafatına layiq görülüb. Əlavə məlumat üçün 47-ci səhifəyə baxın. Bakıda dünyaya göz açmış Natiq Şirinov dövrümüzün ən istedadlı nağaraçalanlarından biridir. Bu axşam o, öz əl işi olan, diametri bir metr olan nağarada ifa edir və 50 nağaraçalandan ibarət qrupun rəhbəridir. Əlavə məlumat üçün 47-ci səhifəyə baxın. 24 rəqəmi eləcə də Yerin öz oxu ətrafında bir dəfə dövrə vurmasından yaranan bir günün 24 saatdan ibarət olduğunu ifadə edir. Yer, Ay və Günəşin hərəkəti bugünkü mərasimdə əhəmiyyətli rol oynayacaq. Eşitdiyimiz sözlər Azərbaycan dilindədir, bizim Avropanın şərqində, Xəzərin sahilində yaşadığımızdan xəbər verir. Geriyə saymaq sıfıra yaxınlaşdıqca 50 nağaraçalanın çaldığı nağaraların səsi zilə qalxır. Stadion atəşfəşanlıqdan işığa qərq olub və 1000 nəfərə yaxın rəqqasə səhnənin əsas hissəsini ətəklərilə örtüb. Onların ətəkləri Azərbaycanın dünyaca məşhur xalılarındakı həndəsi fiqurlarla, dekorativ naxışlarla işlənib. Üzeyir Hacıbəyli ( ) müasir Azərbaycan peşəkar musiqi sənətinin və milli operanın banisidir. Premyerası 1937-ci ildə olmuş Koroğlu operasından bir parça səslənir və rəqqaslar rəqs edir. Muğam Azərbaycan klassik poeziyasının və musiqisinin birgə improvizasiyasından yaranmış mürəkkəb janrdır. Muğamdakı mürəkkəb təkrarlar, variasiyalar və simmetriya Azərbaycan xalçalarındakı naxışları məharətlə əks etdirir. Muğam musiqisindən seçmələr 1977-ci ildə Voyager peykinin qızıl yazıları na daxil edilib. Bu yazılar yad planetlilər tərəfindən aşkar edilsəydi, bəşəriyyəti təmsil edərdi. Alim Qasımov mərasimin açılışı üçün yazılmış şeiri oxuyur. Qədəmləriz mübarək Bu odlar diyarında. Sizə güllər səpərik Yurdun şən baharında. Ekranlarda nağaranın üzərinə işıq düşür və onun Aya bənzəyən dərisi üzərində 24- dən sıfıra doğru geriyə saymaq davam edir nəfərə yaxın rəqqasə səhnənin əsas hissəsini ətəkləri ilə tutub. Onların ətəkləri Azərbaycanın dünyaca məşhur xalılarından götürülmüş həndəsi fiqurlarla, dekorativ naxışlarla işlənib. Azərbaycanda xalça eramızdan əvvəl II əsrdən toxunur və xalqın qədim keçmişini, təkrarolunmaz mədəniyyətini təcəssüm etdirir. Azərbaycan xalçaları həndəsi naxışları, parlaq rəngləri və sənətkarlıqla toxunması ilə məşhurdur. Ənənəyə əsasən, qonaqları qarşılayanda hörmət əlaməti olaraq onların ayağı altına xalça sərilir. Xalça Azərbaycan xalqının gündəlik həyatının ayrılmaz hissəsidir və bir növ evin, ocağın rəmzi sayılır. Evə, külafirəngiyə döşənən xalçalar rahatlıq və xoş abhava yaradır. Həm Azərbaycan muğamı, həm də xalçaçılıq sənəti UNESCO-nun Qeyri-Maddi Mədəni İrs Siyahısında yer alıb. 16,000m Rəqqasələrin paltarlarının 856 ifaçının hər birinin əynində ətəkləri m 2 parçadan Azərbaycan xalçalarının tikilib. Bu, 13 Olimpiya üzgüçülük naxışları ilə bəzənmiş, eyni hovuzu boyda parça deməkdir. zamanda dövlət bayrağını əks Hər ətək məxsusi olaraq etdirən, eni 2 metr, ətəyi altı səhnədəki yerinə görə işlənib. qatdan ibarət geyim var. 10 Dövlət Xalq Çalğı Alətləri Orkestrinin 10 üzvü klassik Azərbaycan xalılarının üstündə oturub. 15 Qadağa: 12 iyun 2015-ci il yerli vaxtla saat dək

9 Bayraq və himn Müddət: 00:03:17 Rəqqasələrin ətəklərinin son yellənişində Azərbaycanın dövlət bayrağının obrazı yaranır. Səhnədən göyə fişənglər atılır və bu fişənglər iki stadion hündürlüyündə yüksəyə qalxır. Şeypur diqqətimizi VİP-lojalara yönəldir və salamlama başlayır: İlham Əliyev Azərbaycan Respublikasının Prezidenti Mehriban Əliyeva Azərbaycanın birinci xanımı Bakı 2015 Avropa Oyunları Təşkilat Komitəsinin (BAOƏK) sədri Patrik Hikki Avropa Olimpiya Komitəsinin prezidenti Azərbaycan Respublikası Xüsusi Dövlət Mühafizə Xidmətinin Milli Qvardiyasının səkkiz heyət üzvü dövlət bayrağını gətirir və daha üçü onu qaldırır. Şeypurla Dmitri Şostakoviçin Bayram uvertürası ndan bir parça səsləndirilir. Dövlət himninin musiqisini 1919-cu ildə Üzeyir Hacıbəyli bəstələyib. 11 Silahlı Qüvvələrin 11 üzvü Azərbaycan bayrağını stadiona gətirib səmaya qaldırır. Auditoriyadan dövlət himni səslənəndə ayağa qalxmaq xahiş olunur. Himni iki dəqiqə ərzində Azərbaycan Dövlət Simfonik Orkestri ifa edir. İlham Əliyev 2003-cü ildən Azərbaycan Respublikasının Prezidentidir ci ildən Azərbaycan Milli Olimpiya Komitəsinin prezidentidir. Dövlət bayrağı üç üfüqi zolaqdan ibarətdir. Mavi rəng Azərbaycan xalqının türk mənşəli olduğunu, qırmızı rəng müasir cəmiyyət quruculuğunu, demokratiyanın inkişafını, yaşıl rəng islam sivilizasiyasına, islam dininə mənsubluğu ifadə edir. Xəzərin sahillərində Bakı səmasına ucalan bayraq dünyanın ən uca bayraqlarından biridir. Bayrağın ölçüsü 35 x 70m, dirəyinin hündürlüyü 162 metrdir. Mehriban Əliyeva Heydər Əliyev Fondunun prezidenti, UNESCO və ISESCO-nun xoşməramlı səfiri, Azərbaycan Gimnastika Federasiyasının prezidenti və Azərbaycan Milli Olimpiya Komitəsi İcraiyyə Komitəsinin üzvüdür. Patrik Hikki 2006-cı ildən Avropa Olimpiya Komitəsinin prezidentidir. O, eyni zamanda İrlandiya Olimpiya Komitəsinin prezidenti, Beynəlxalq Olimpiya Komitəsi İcraiyyə Komitəsinin üzvüdür. O, idmançı kimi bir sıra uğurlar qazanıb, cüdo idman növü üzrə İrlandiya çempionu olub. 17 Qadağa: 12 iyun 2015-ci il yerli vaxtla saat dək

10 İlk alov Müddət: 00:09:09 Stadiondakı ekranlar Azərbaycanı qarış-qarış dolaşmış alovun səyahət marşrutunu tamaşaçılara nümayiş etdirir. Azərbaycan Respublikasının Prezidenti İlham Əliyev 47 gün əvvəl, aprelin 26-da Bakı ətrafında yerləşən qədim, müqəddəs Atəşgah məbədində birinci Avropa Oyunlarının məşəlini alovlandırıb. Həmin gündən təxminən 5500 km məsafə qət edən məşəl ölkə boyu insanların qəlbini isindirib dən çox məşəldar tərəfindən daşınan alov bir saat ərzində bölgəmizin əksər hissələrinə, soydaşlarımıza çatdırılıb. Səyahət bu axşam sonuncu məşəldar İlham Zəkiyevin stadiona daxil olması ilə başa çatır. Səid Quliyev onunla yanaşı addımlayır. Alovun səyahəti 1 alov 48 gün. 61 məkan Məşəldar 1,000+ -dən çox məşəldar 5,500 km Məşəl quruda avtobusla, funikulyorla, velosipedlə və Qarabağ atı ilə, yer altında Bakı metrosu ilə, suda qayıqla, səmada təyyarə ilə daşınıb. Onlar mərkəzə doğru hərəkət etdikləri zaman ayaqları altında cadar-cadar olan torpağı görürük. Bu mənzərə palçıq vulkanları ətrafında Azərbaycan təbiətini gözümüz önündə canlandırır. Səid Quliyev stadionun mərkəzində qaya parçasını götürdükdə yerdə çökək əmələ gəlir. İlham Zəkiyev çökəkliyi yandırarkən əlindəki məşəl sönür, çökəklik dolur, torpaqda olan çatlardan alov qığılcımlarının çıxdığını və ya lavanın axdığını görürük. Mərasimin qalan hissəsi torpaq altındakı bu yeni enerji mənbəyi hesabına davam edəcək. İlham Zəkiyev azərbaycanlı cüdoçudur ci ildə hərbi xidmətdə olarkən başından aldığı güllə yarası nəticəsində gözlərinin nurunu itirib. Uzun müddət reabilitasiyadan sonra 11 yaşından başladığı idmana qayıdır və 2 dəfə paraolimpiya oyunları, 2 dəfə dünya və 5 dəfə Avropa çempionu adını qazanır. Onu 2014-ci ildə Nancinq şəhərində keçirilmiş Gənclər Olimpiya Oyunlarında taekvondo üzrə qızıl medala layiq görülmüş Səid Quliyev müşayiət edir. Stadiondakı ekranlar Azərbaycanı qarış-qarış dolaşmış alovun səyahət marşrutunu tamaşaçılara nümayiş etdirir. Uzunluğu 700 m olan, stadionun içində arena boyu dövrələnən paneldə LED lampaları vasitəsilə alovun səyahət etdiyi məkanların adı bir-bir yazılır. Son məşəldar İlham Zəkiyev stadiona daxil olur. Stadionun ortasından qaya parçası qaldırılır və gələcəkdə görüləcək işlərə işıq salmaq üçün birinci məşəl torpağa basdırılır. Bu videoda Kaspianın Gone in Bloom and Bough musiqisi eşidilir. Sonuncu məşəldar stadiona daxil olanda Jan Sibeliusun 5-ci Simfoniya sı səsləndirilir. Azərbaycanda yanar dağlar var. Bu dağlarda təbii yolla, yeraltı qazlardan əmələ gələn və torpaqdakı yarıqlardan püskürüb çıxan alovlar heç vaxt sönmür. Oda sitayiş edən zərdüştilər bu ərazilərdə məbədlər ucaldıblar. Bakı 2015-in məşəli də həmin məbədlərdən birində - Atəşgahda alışdırılıb. Azərbaycan daha bir geoloji fenomen olan palçıq vulkanlarının vətənidir. Mərasim üçün lentə alınmış orkestr parçalarını Teodor Curentzisin dirijorluğu ilə Aeterna ifa edib. Palçıq vulkanları fasiləsiz olaraq soyuq palçıq, su və qaz püskürür. Bəzən bu vulkanlardan böyük təzyiqlə, yüz metrlərlə uzağa alov da püskürür. Ətraf əraziyə tonlarla palçıq çökür, quruyanda isə torpaq cadarcadar olur. Bu, bizim səhnədəki mənzərəni xatırladır. Yunan mifologiyasına görə, ilk məşəldar Prometey Olimp dağlarından odu oğurlayaraq insanlara bəxş edib. 6 Torpaq üzərindəki uzunluğu 6 km olan çatlardan mərasimin qalan hissəsində qeyri-adi təsvirlər və effektlər yaranacaq. 19 Qadağa: 12 iyun 2015-ci il yerli vaxtla saat dək

11 Nizami və miniatürlər Müddət: 00:11:17 Torpağın yarıqlarından çıxan alov səhnənin kənarında durmuş adama tərəf sürünür, ruh və ya holoqram kimi onu bürüyüb cana gətirir, oyadır. O, şair Nizamidir. Şairin əlində tutduğu tərəzinin hər gözündə xırda kukla fiquru var. Nizami poeziyasından səslənən bir parça bizi onun xəyal dünyasına aparır. Tamaşaçıların diqqəti stadionun mərkəzində havadan asılı qalmış iri tərəziyə yönəlir. Nizami əlindəki tərəzini fırlatdıqca iri tərəzi də fırlanır. Qadın fiqur gümüş lövhənin (Ay), kişi fiquru isə qızıl lövhənin (Günəş) üzərində rəqs edir. Burada bəşəriyyətin iki başlanğıcı özünü büruzə verir: qadın və kişi başlanğıcları mükəmməl tarazlıq yaradır. Kukla fiqurları Leyli və Məcnunu rəmzləşdirir - Azərbaycan ədəbiyyatının məşhur incilərindən olan eyni adlı poemanın qəhrəmanlarını, şair Nizaminin nəzmə çəkdiyi nakam sevgililəri. Onlar dövrə vuravura rəqs edir, qovuşmağa çalışır, lakin birləşə bilmir və ayrılıqda rəqs etməli olurlar. İfaçılar İlkin Aslanov bu gecənin könüllü ifaçılarından biridir. Dinləmələrdə istedadını nümayiş etdirmiş İlkin, böyük şair Nizaminin obrazını yaratmaqdan qürur duyur. Əlavə məlumat üçün 47-ci səhifəyə baxın. Bakıda doğulmuş bəstəkar Qara Qarayevin 1957-ci ildə bəstələdiyi İldırımlı yollarla baletindən Gitara ilə qızların rəqsi. Q. Qarayev, həmçinin Nizaminin Yeddi Gözəl poeması əsasında eyni adlı balet bəstələmişdir. Tərəzilərdə rəqs edən Patrisiya Zarnoviçan və popper Markez Skotun kuklasayaq məharətli hərəkətləri onların canlı ifaçı olduqlarını unutdurur. Əlavə məlumat üçün 47-ci səhifəyə baxın. Torpaqdakı yarıqlardan çıxan alov dilimləri sonda maddiləşərək insan obrazını alır. Bu, şair Nizaminin obrazıdır. Əlində tərəzi tutmuş Nizami səhnədə dövrə vurduqca onun əsərlərindən parçalar səsləndirilir. O, əlindəki tərəzini fırlatdıqca, səhnənin ortasında havadan asılı olan iri tərəzilər tədricən aşağı enir. Kukla rəqqaslar - Leyli və Məcnun - tərəzinin gözlərində rəqs edirlər. Aya bənzəyən dairəvi gümüş lövhədə qadın başlanğıcını, Günəşə bənzəyən dairəvi qızıl lövhədə kişi başlanğıcını görürük. Bu iki qüvvə mərasimdə əsas rolları ifa edəcək. Azərbaycanın şimal-qərbində yerləşən Gəncə şəhərində doğulmuş ( ) Nizami Gəncəvi dünyaca məşhur şairlərdən biridir. Leyli və Məcnun məhəbbət dastanı Nizaminin Xəmsə sində - beş poemadan üçüncüsüdür. 15 Tərəzilərin hündürlüyü 15 metrdir. Hər bir lövhənin diametri 4 metrdir. 9,586m 2 Səhnənin sahəsi səkkiz Olimpiya üzgüçülük hovuzunun cəmi sahəsinə bərabərdir: 9586 m2. Şair Bayron Leyli və Məcnun u Şərqin Romeo və Cülyettası adlandırıb. Azərbaycanlı bəstəkar Üzeyir Hacıbəylinin ci ildə bəstələdiyi Leyli və Məcnun operası müsəlman dünyasında ilk operadır. Erik Klapton populyarlıq qazanmış Layla mahnısını bəstələyəndə Leyli və Məcnun dan ilhamlanıb. 250 Bu səhnənin altında 250 konteyner yerləşdirmək mümkündür. O, fırlanan səhnələr arasında ən irisidir, 27 mühərrik vasitəsilə hərəkətə gətirilir. 21 Qadağa: 12 iyun 2015-ci il yerli vaxtla saat dək

12 Nizami və miniatürlər [davamı] Bu zaman 300 ifaçı səhnə ətrafındakı halqada görünür. Qədim tarixə malik miniatür sənətinin yaratdığı obrazlar səhnədə göründükcə halqanın ətrafı rənglə dolur. İfaçılar səhnəni gözümüz önündə canlandırırlar. Biz Nizami dünyasına daxil oluruq. Halqa iri patefon və ya karusel kimi fırlanmağa başlayır. Miniatür rəsmlərdə təsvir olunan adamlar kimi geyinmiş və qrimlənmiş ifaçılar kuklasayağı hərəkətlər edirlər. Sanki rəsmdəki obrazlar cana gəlir. Nizami bizi yaradıcılığının doqquz mövzusu ətrafında səhnədən-səhnəyə - Yeddi Gözəl dən Cənnət ə aparır. Evlər, saray və məktəb görürük. Şahzadələri görürük. Əjdahalar, atlar, digər real və əfsanəvi varlıqları seyr edirik. Halqa tam dövrə vurduqdan sonra yerdən nar ağacı boy verib qalxır. Nizami ağacdan bir nar dərir. Qəfil hər şey donur. Miniatürlərə Azərbaycanın orta əsrlərə aid kitablarında və əlyazmalarında rast gəlinir. Miniatürçülər Nizami poemalarının qəhrəmanlarına həmişə böyük maraq göstəriblər. Onların bu motivdə çəkdiyi miniatürlər dünya incəsənətində xüsusi yer tutur. 300 ifaçı 240 Səhnə halqasının çevrəsinin uzunluğu 240 metrdir. 200 Dekorasiyalar 200 lyuk vasitəsilə səhnəyə qaldırılır. Səhnə tərtibatı, kukla fiqurlar və digər ləvazimatlar yumşaq materialdan hazırlanıb. Miniatürlərin üzü iri parça üzərinə həkk olunmamışdan əvvəl peşəkar rəssamlar tərəfindən köçürülüb. Nizami yaradıcılığından doqquz mövzu səhnə halqasında təsvir olunub Köçəri həyat Xosrov və Şirinin barışması səhnəsinin fonunda çadırların rəngarəng mənzərəsi görünür. Döyüşçülər Qarşımızda döyüşə hazırlıq mənzərəsi durur. Üstürlab, əjdaha və İskəndərin Şərq yürüşü. Ehtiram Məcnunun atası ümidsizlik içindədir, çünki Leylinin atası gənclərin evlənməsinə razı olmaq istəmir. İskəndərin səyahəti İskəndər Zülqərneyn (Böyük İskəndər) dünya miqyaslı qəhrəman kimi təsvir olunur. Nizaminin poemasında o, dünya səyahətinə çıxır və müxtəlif möcüzələrlə rastlaşır. Xosrov və Şirin Nizaminin məhəbbət dastanında Xosrov və Şirin arasında münasibətlərin formalaşması fərdi və mənəvi dəyişikliklərdən keçən uzun bir yol kimi verilib Sevgi Xosrov və Şirin evlənməzdən qabaq bir yerdə oturublar, Şirinin kənizləri isə onlara hekayətlər danışır. Və biz böyük aşiq, mahir ovçu Bəhram şahı - Bəhram Guru yeddi gözəl üçün tikdirdiyi sarayın qırmızı günbəzində, bir gözəllə görürük. Cəmiyyət Nizami şahlar və şahzadələr, eləcə də gündəlik həyat haqqında yazır. Hamamda çimənləri, Leyli və Məcnunun (tərəzidəki obrazlar) birgə oxuduğu məktəbi görürük. Onlar ilk dəfə bu məktəbdə qarşılaşıblar. Yeddi gözəl Nizaminin şah əsərlərindən sayılan Yeddi gözəl poemasının süjeti əsasında yeddi gözəlin şaha söylədiyi əfsanələr durur. Bu əfsanələrin hər biri şahın dünyagörüşünün artmasında xüsusi rol oynayır. Ov-Cənnət Burada biz ovçu və şikarla dolu rəngarəng bir mənzərə görürük. Bir nəfər ruha dinclik gətirən heyrətamiz bir məkanda uzanıb. Onun yanında xeyirxah, əfsanəvi Simurqa bənzər bir varlığı Zümrüd quşunu görürük. 23 Qadağa: 12 iyun 2015-ci il yerli vaxtla saat dək

13 Nar Müddət: 00:02:40 Nizaminin ətrafındakı miniatürlər dünyası yerə enərək yoxa çıxır, tərəzi uçaraq uzaqlaşır və ifaçılar səhnəni yavaş-yavaş tərk edirlər. Nizaminin əlində nar var. Daha sonra biz stadionun mərkəzinə doğru yavaş-yavaş uçan, bolluq, oyanış, sevgi, uğur mücəssəməsi olan və Azərbaycanı rəmzləşdirən nəhəng bir nar görürük. Nar paralanır və onun dənələri yüzlərlə yaquta bənzər şar stadion ətrafında uçmağa başlayır. Nizaminin poeziya dünyasındakı narlar bu axşamın narı kimi sevginin gücündən paralanır. Uçan nar dənələri idmançıları salamlamaq üçün bayram əhval-ruhiyyəsi yaradır. Tamaşaçılara Xalqlar Paradı zamanı təqdim olunan bu oyun möhtəşəm hədiyyəyə çevrilir. Jan Sibeliusun Simfoniya No 2 Do major və Pelleas və Melizanda Op 46 musiqi əsərlərinin iki parçasından ibarət kollaj. Narı hər yerdə görmək mümkündür: yemək süfrəsindən tutmuş bu məşhur meyvənin şərəfinə hər il keçirilən festivala qədər. Hətta Bakı 2015-in rəmzlərindən biri nar formasındadır. 11 Narın hündürlüyü 11 metr. Şair Nizaminin əlində nar var. Nəhəng nar paralanır və onun dənələri stadiona dağılır. 25 Qadağa: 12 iyun 2015-ci il yerli vaxtla saat dək

14 Əlli bayraq Müddət: 00:39:52 Bu, 50 Milli Olimpiya Komitəsini təmsil edən 6000-dən çox idmançı üçün ağır məşqlər dövrünün geridə qaldığını və Oyunlar həyəcanının 18 idman mərkəzində 20 idman növü üzrə, ümumilikdə 253 medal dəsti uğrunda mübarizənin qarşıda durduğunu göstərən andır. İdmançıların paradı Olimpiya oyunlarını dünyaya bəxş etmiş ölkəyə hörmət əlaməti kimi, öndə Yunanıstan olmaqla başlayır. Digər ölkələrin komandaları onun arxasınca əlifba sırası ilə gəlir. Paradı ev sahibi başa vurur. Bu axşam ev sahibi Odlar Yurdu Azərbaycandır. İdmançılar onlar üçün xüsusi ayrılmış tribunalara keçib mərasimin qalan hissəsinə tamaşa etməzdən əvvəl mərkəzi səhnə ətrafında təntənəli şəkildə addımlayırlar. Parad zamanı 50 bayraq yerləşdiriləcəyi platformaya aparan pillələrdə toplanır. Paradın sonunda bayraqlarla rəqs bayraqların mövqelərinə yerləşdirilməsi ilə yekunlaşır və bu, 50 təbilçinin çaldığı gurultulu təbil sədaları ilə müşayiət olunur. Bu zaman 50 lövhədaşıyan səhnə ətrafında fırlanır. Xalqların paradının musiqisinin müəllifi NTEIBINT və tella-dır (Devid və Stella kimi tələffüz olunur). Azərbaycan bəstəkarları Üzeyir Hacıbəyli, Fikrət Əmirov, Qara Qarayev və Tofiq Quliyevin bəstələdiyi simfonik əsərlərdən və milli mahnılardan ibarət pop-elektronika parçaları səsləndirilir. 6,000 Bu axşam idmançıların hamısı parada qatılmasa da, Oyunlarda ümumilikdə təxminən idmançı iştirak edir. Ev sahibi səhnəyə daxil olduqda Mənsum İbrahimovun ifasında heyrətamiz Azərbaycan muğamı - Qarabağ şikəstəsi səslənir. Azərbaycan komandasının musiqisinin müəllif Mikael Deltadır. 50 bayrağın rəqsi Aaron Koplendin Adi adam üçün şeypur əsərindən musiqi parçası ilə başlanır və Natiq Şirinovla 50 nağaraçalanın ifasında zərb alətlərinin sədası altında davam edir. 300 İdmançıların nizamla yeridiyi yolun uzunluğu 300 metrdir. Komandalar stadiona lövhədaşıyanın müşayiəti ilə daxil olur. Lövhədaşıyanlar Azərbaycanın milli obrazlarını özündə birləşdirən, heykəli andıran şax geyimlərdə olurlar. 50 bayraq 50 plakatçı 50 təbilçi 150 nizamlayıcı 122 İdmançıları daha çevik hərəkət etməyə çağıran musiqinin hər dəqiqəsində 122 zərb sədası eşidilir! İdmançılar onlar üçün xüsusi ayrılmış tribunalara keçib mərasimin qalan hissəsinə tamaşa etməzdən əvvəl mərkəzi səhnə ətrafında təntənəli şəkildə addımlayırlar. Xalqların paradı zamanı 50 bayraq yerləşdiriləcəyi platformaya aparan pillələrdə toplanır. Xalqların Paradı İdmançıların paradı öndə Yunanıstan olmaqla başlayır. Digər ölkələrin komandaları onun arxasınca əlifba sırası ilə gəlir. Paradı ev sahibi başa vurur. Bu axşam ev sahibi Odlar Yurdu Azərbaycandır. Yunanıstan Albaniya Andorra Ermənistan Avstriya Belarus Belçika Bosniya və Herseqovina Bolqarıstan Xorvatiya Kipr Çexiya Danimarka Estoniya Finlandiya Makedoniya, keçmiş Yuqoslaviya respublikası Fransa Gürcüstan Almaniya Birləşmiş Krallıq Macarıstan İslandiya İrlandiya İsrail İtaliya Kosovo Latviya Lixtenşteyn Litva Lüksemburq Malta Moldova Monako Monteneqro Hollandiya Norveç Polşa Portuqaliya Rumıniya Rusiya San Marino Serbiya Slovakiya Sloveniya İspaniya İsveç İsveçrə Türkiyə Ukrayna Azərbaycan 27 Qadağa: 12 iyun 2015-ci il yerli vaxtla saat dək

15 AOK bayrağı Müddət: 00:05:32 Stadiona Avropa Olimpiya Komitəsinin (AOK) bayrağını Avropanın müxtəlif yerlərindən olan səkkiz görkəmli qadın və kişi idmançı gətirir. Onların hər biri Olimpiya çempionu olmuşdur və bizim üçün ilham mənbəyidir. AOK bayrağı bayraq dirəyinin yanına gətirilərək Silahlı Qüvvələrin səkkiz üzvünə verilir. Daha üç hərbçi isə bayrağı havaya qaldırır. Onlar Azərbaycan Respublikası Xüsusi Dövlət Mühafizə Xidmətinin Milli Qvardiyasının üzvləridir. Bir bayraq Avropa Olimpiya Komitəsinin bu axşam stadiona toplaşmış 50 üzvünü təmsil edir. AOK bayrağı stadiona daxil olanda biz Uilyam Uoltonun 1937-ci ildə bəstələdiyi İmperiya tacı marşını eşidirik. Avropa Olimpiya Komitələrinin rəsmən bir araya gətirilməsi ideyası 1967-ci ildə yaranıb. Hazırda Prezident Patrik Hikkinin rəhbərlik etdiyi AOK Olimpiya Xartiyasının məqsədlərini həyata keçirir, üzvlərinin konkret istək və tələblərinə uyğun proqram və tədbirlər hazırlayır ci ildən AOK Avropanın cırtdan dövlətlərinin oyunlarını da təşkil edir. Bu, əhalisi bir milyondan az olan doqquz ölkənin idmançılarının birləşdiyi çoxnövlü idman tədbiridir. İki ildən bir keçirilən oyunlardan sonuncusu 2015-ci ilin iyun ayının əvvəlində İslandiyada keçirilib. AOK Avropa Oyunlarından başqa, iki ildən bir Gənclərin Avropa Olimpiya Festivalını təşkil edir. Bu il qış festivalı Avstriyanın Lixtenşteyn şəhərində keçirilib, yay festivalı isə iyulun sonunda Gürcüstanda olacaq. Bayraqdarlar: Olimpiya oyunlarının qızıl medal mükafatçıları Namiq Abdullayev (Azərbaycan) Sərbəst güləş Sidney 2000 Tomas Bimis (Yunanıstan) Kişilər arasında 3 metrlik sinxron tramplinlər Afina 2004 Nikkolo Kampriani (İtaliya) Kişilər arasında tüfənglə 3 mövqedən 50 m məsafəyə atıcılıq London 2012 Lüsi Dekosse (Fransa) Qadınlar arasında cüdo London 2012 Kriztina Fazekas Zur (Macarıstan) Qadınlar arasında kanoe sprinti London 2012 Keti Teylor (İrlandiya) Yüngül çəki dərəcəsində qadınlar arasında boks London 2012 Servet Tazegül (Türkiyə) Kişilər arasında taekvondo London 2012 Yelena Zamolodçikova (Rusiya) Qadınlar arasında idman gimnastikası Sidney Qadağa: 12 iyun 2015-ci il yerli vaxtla saat dək

16 Birlik Müddət: 00:01:37 Avropa Nüvə Tədqiqatları Təşkilatının və orada işləyən alimlərin videosu stadionun ekranlarında nümayiş olunur. Avropa Nüvə Tədqiqatları Təşkilatı (CERN) 60 ildən çoxdur ki, xalqları elm ətrafında birləşdirərək, sülhə çağırır. Avropa Oyunları beynəlxalq birliyin idmandan od alan yeni məşəlidir. Böyük adron sürətləndiricisi 100-dən çox xalqı təmsil edən dən çox fizik və mühəndisin cəmləşdiyi qurumun Avropa Nüvə Tədqiqatları Təşkilatının əsas məhsuludur. O, dünyanın ən böyük maşınıdır və Avropanın mərkəzində, yerin dərinliklərində saxlanılır. Bu axşam biz dünya şöhrətli fizik, Nobel mükafatı laureatı Lev Landaunu doğulduğu şəhərdə Bakıda anırıq. Video sona çatanda üçüncü səviyyənin eyvanları boyunca yanıb-sönən LED lampalar stadion boyu zərrəciklərin sürətlə dövrə vurması (böyük adron sürətləndiricisi kimi) effektini yaradır. Video Radiohead qrupunun Supercollider mahnısının instrumental ifası ilə müşayiət olunur. Lev Landau ( ) nəzəri fizikanın bir çox sahəsinə böyük töhfələr vermiş görkəmli fizikdir. Onun tədqiqatları Tanrının hissəcikləri nəzəriyyəsinin ilham mənbələrindən biri olub və ən müasir böyük adron sürətləndiricisi texnologiyasının yaranmasında mühüm rola malik olub. O, ifrat axıcılığın riyazi nəzəriyyəsini yaratdığı üçün 1962-ci ildə Nobel mükafatına layiq görülüb. Bu ilin aprelində hissəciklərin ən böyük və güclü sürətləndiricisi olan böyük adron sürətləndiricisi təqribən iki illik texniki qulluq və təmir işlərindən sonra yenidən işə salınıb. Aparatın hazırda effektivliyi ilk dəfə uğurla işə salındığı vaxtlarla müqayisədə iki dəfə çoxdur. Cəmi bir neçə gün əvvəl alimlər ilk nəticələri almağa başlayıblar. Nəticələr bəşərin fizika elmi ilə bağlı biliklərinin sərhədlərini genişləndirə, kainatın təbiətinə qeyri-adi baxış formalaşdıra bilər. Avropa Nüvə Tədqiqatları Təşkilatının və orada işləyən alimlərin videosu stadionun ekranlarında nümayiş olunur. 31 Qadağa: 12 iyun 2015-ci il yerli vaxtla saat dək

17 Avropa və buğa Müddət: 00:02:58 Biz texnologiyalar dünyasından əfsanələr aləminə adlayırıq. Kainatın yaranışını dərk etməkdən qitəmizin adının mənşəyini anlamağadək. İri ağ buğa və qız yavaş-yavaş stadionun üzərindən uçanda bizə Avropanın hekayəsini xatırladır. Uçan buğa və qızın arxasınca sayrışan ulduzlar kəhkəşanı görünür. Tezliklə agah olur ki, bu, gecə vaxtı Avropa qitəsinin kosmosdan görünən siluetidir. Onlar uçub-keçdikcə ulduzlar Bakı səmasında parlayır. Avropa əfsanəsi Əfsanəyə görə, Avropa Finikiya şahzadəsi idi. Avropanın gözəlliyinə məftun olmuş yunan tanrısı Zevs çimərlikdə onun qarşısında əzəmətli ağ buğa cildində peyda olur. Heyran qalmış Avropa buğanın tərkinə minir. Zevs dərhal onu oğurlayır və dənizdən keçirib Avropanın cənub sahillərində yerləşən yunan adası Kritə gətirir. Burada Avropanın Zevsdən üç oğlu dünyaya gəlir. Oğullardan biri Avropanın ilk maarifçi sivilizasiyasının əfsanəvi banisi Minos idi. Avropa bu əfsanəvi şərq şahzadəsinin şərəfinə adlandırılıb və onun Buğanın belində olarkən təsviri qitənin rəmzidir. İfaçılar Robin Simpson (Avropa) bir çox beynəlxalq miqyaslı böyük tədbirlərdə çıxış edib. O, Denni Boylun hazırladığı London 2012 Olimpiya Oyunlarının açılış mərasimində Meri Poppins rolunu oynayıb. Əlavə məlumat üçün 47-ci səhifəyə baxın. Avropa və buğa stadionun üzərində uçduqda Leoş Yanaçekin Ot basmış cığırlarla əsəri Hokon Eustbönün ifasında səslənir. Böyük ağ buğa yavaş-yavaş stadionun üzərində uçur. Avropa Birliyi, Avropa Şurası və bir sıra ölkələr adı qitəmizə qoyulmuş Avropanı panavropaçılığın rəmzi kimi qəbul edir. Yerdə sayrışan ulduz kəhkəşanına bənzər mənzərə az sonra gecə vaxtı Avropa qitəsinin kosmosdan görünən siluetinə çevrilir. 5 Buğanın burnundan quyruğuna qədər uzunluğu 5 metrdir. 16 Avropa qitəsinin xəritəsinin hazırlanması üçün 16 lazerdən istifadə olunub. İlk dəfədir bir səhnədə irimiqyaslı animasiya yaratmaq üçün bu qədər lazerdən istifadə edilir. 33 Qadağa: 12 iyun 2015-ci il yerli vaxtla saat dək

18 Oyunlar başlasın Müddət: 00:14:20 Bu bölmə birinci Avropa Oyunlarının rəsmi açılışını ifadə edir. Bakı 2015 Avropa Oyunları Təşkilat Komitəsinin sədri və Azərbaycanın birinci xanımı Mehriban Əliyeva Azərbaycan və ingilis dillərində çıxış edir. Avropa Olimpiya Komitəsinin prezidenti Patrik Hikki ingilis dilində çıxış edir. Daha sonra diqqətimizi Azərbaycan Respublikasının Prezidenti İlham Əliyevin Oyunların açılışını elan etdiyi VIP lojaya yönəldirik. Qustav Malerin 1888-ci ildə bəstələdiyi Simfoniya No 1 Do Major, 4-cü hissə. 15,000 pirotexnika avadanlığı 200 musiqini atəşfəşanlıqla sinxronlaşdırmaq üçün proqramlaşdırma işinə 200 saat 5,000 bu axşamkı hazırlıq işlərinə isə saat sərf edilib. Nitqlərin mətnini media ekstranetdən yükləmək mümkün olacaq. Bakı 2015 Avropa Oyunları Təşkilat Komitəsinin sədri və Azərbaycanın birinci xanımı Mehriban Əliyeva və Avropa Olimpiya Komitəsinin prezidenti Patrik Hikki çıxış etdikləri yerdə 50 bayraq arasında dolaşırlar. Azərbaycan Respublikasının Prezidenti İlham Əliyev Oyunları rəsmi şəkildə açıq elan etdikdən sonra stadionun ətrafında atəşfəşanlıq başlanır. 35 Qadağa: 12 iyun 2015-ci il yerli vaxtla saat dək

19 Mənşələr: Yel və su Müddət: 00:04:10 Qaranlığın içindən bədahətən muğam avazıyla oxuyan tənha bir səs eşidirik. Bu, mərasimin əvvəlində dinlədiyimiz ifaçı Alim Qasımovun səsidir. Biz onun havada uçan xalça üzərində oturduğunu görürük. Qadın çat-çat olmuş torpaqda dolaşır. Onun əlində yazın gəlişini bildirən və Azərbaycanın ən böyük bayramlarından biri olan Novruz bayramının şərəfinə mis səməni qabı var. Onun ayaqları altından ot və bu yerlərdə bitən gülçiçəklər cücərir. Xəfif meh uzun, şəffaf duvağını yellədir. Qadın səhnənin ortasına çatdıqda qabı birinci məşəlin basdırıldığı yerə qoyur. Yerdən su çıxmağa, qadının qarşısında nəhəng su hövzəsi Xəzər dənizi yaranmağa başlayır. O, ahəstəcə suda gəzişir. Qadın suyun o biri qurtaracağına çatanda çevrilib arxasında yaranmış mənzərəyə baxır. İfaçılar Səsini mərasimin başlanğıcında da eşitdiyimiz muğam ifaçısı Alim Qasımov. Əlavə məlumat üçün 47-ci səhifəyə baxın. Bizim bu andan mərasimin sonunacan eşidəcəyimiz bütün musiqilər Azərbaycan bəstəkarlarının əsərlərindən götürülüb. Qadın rolunun ifaçısı Nərgiz Nəsirzadə Bakıda doğulub. O, 2012-ci ildən Azərbaycan Dövlət Mahnı və Rəqs Ansamblında çıxış edir. Əlavə məlumat üçün 47-ci səhifəyə baxın. Biz Alim Qasımovun bədahətən ifa etdiyi vokallarla başlayırıq. Onun ifasından sonra Natiq Şirinovla 50 nağaraçalanın ifasında Qara Qarayevin 1949-cu ildə bəstələdiyi Yeddi Gözəl: Gözəllər gözəli səslənəcək. Uçan xalçada oturmuş Alim Qasımov bədahətən muğam oxuyur. Qoy bu yeni başlanğıc Odlar Yurdunda çiçəklənsin Çiçəklər gül açacaq qarşında Vətənimizin baharında Əlində mis səməni qabı tutan qadın cadar-cadar olmuş torpağın üstündə gəzişir. Onun ayağı altından otlar, gül-çiçəklər boy atır. Yerdən qaynayıb çıxan su nəhəng hövzəni Xəzər dənizini yaradır. Yazın gəlişinin simvolu olan Novruz - Azərbaycanın ən böyük, dünyanın ən qədim bayramlarından biridir. Bayram yaza bir ay qalmış, su, od, torpaq və yel çərşənbələri ilə başlayır. Əfsanəyə görə, yaz gələndə yel, torpaq və od təbiəti oyadır, su isə duruldub saflaşdırır. 450m 2 Xəzər dənizi nin səthinin sahəsi 450 m 2. Dənizi çatlardan qaynayıb çıxan litr su yaradır. 371,000km 2 Dünyanın ən böyük qapalı su hövzəsi olan Xəzər dənizinin əsl sahəsi isə km 2 -dir. Buğdadan göyərdilən səməni bol məhsula ümidi ifadə edir və təbiətlə həmahəng bir həyatın təsdiqidir. Qadının əlindəki mis qabı Bakı sənətkarları hazırlayıb. İnanclara görə, Bakı şəhərinin adı Badükubə sözündən yaranıb. Bakı küləklər şəhəri kimi tanınır. 500 Torpaqdakı çatların uzunluğu metr; bu çatlardan ot göyərdib, gül-çiçək bitirib çıxaran ayrı-ayrı mexanizmlər ədəd. 37 Qadağa: 12 iyun 2015-ci il yerli vaxtla saat dək

20 Mənşələr: Torpaq Müddət: 00:04:26 Qadın baxdıqca yerdən üst-başı toz-torpaqlı, palçıqlı 100 kişi çıxır. Onlar 50 nağaraçalanın səsləndirdiyi ahənglə ayaqlarını yerə vuraraq ritualı xatırladan Azərbaycan rəqsini ifa edirlər. Rəqsin ən qızğın anında sanki zəlzələ baş verirmiş kimi yer yarılmağa və qabarmağa başlayır. Yerdən iri qaya parçaları qabarıb çıxır və birləşərək nəhəng dağa çevrilir. Dağ tamamilə formalaşdıqda onun kənarlarında alovla yazılmış sadə insan fiqurları, heyvan və qayıqlar görünür. Bunlar Qobustan petroqlifləridir (qədim qayaüstü təsvirlər). Torpağın yarıqlarından çıxan kişi dağın zirvəsində görünür. O, tək-tənha dayanıb. Sükutu balabanda ifa olunan Azərbaycan xalq mahnısı Sarı gəlin in sədaları pozur. Kişinin ayağı altında yanan daş var. O, daşı götürür. Qarşıda Xəzər dənizinin sahilində dayanmış qadına baxır. Onlar bir qədər əvvəl gördüyümüz, tərəzi (günəş və ay) üzərində rəqs edən ayrılmaz cütlüyü Leyli və Məcnunu xatırladır. İfaçılar Kişi rolunun ifaçısı Aydəmir Aydəmirov Bakıda doğulub. O, 2005-ci ildən Azərbaycan Dövlət Mahnı və Rəqs Ansamblında rəqs edir. Əlavə məlumat üçün 47-ci səhifəyə baxın. Dağ yoxa çıxmağa başlayanda Fikrət Əmirovun Min bir gecə baletinin uvertürası səslənir. Balaban Azərbaycanın ənənəvi nəfəsli çalğı alətidir. Bir qayda olaraq tut və digər möhkəm ağaclardan hazırlanır və yumşaq, həzin səsi var. Qadının arxasında parıldayan dairəvi qara lövhə görünür. Lövhə yavaş-yavaş suyun üzərindən Ay kimi göyə ucalır. Dağ yavaş-yavaş yerə enir və yerin dibində batıb yoxa çıxır. Yüz kişi torpaqdan çıxır. Onlar ritualı xatırladan Azərbaycan rəqsini ifa edirlər. Bakıdan 60 km cənubda yerləşən Qobustan Dövlət Tarixi-Bədii Qoruğunun sahəsi hektardır. Burada illik tarixə malik qayaüstü rəsm sənətindən xəbər verən dən çox petroqlif (qədim qayaüstü təsvirlər) var. Petroqliflər bəşəriyyətin dünyanı başa düşməyə, həkk etməyə və unudulmamaq üçün özündən sonra iz qoymağa ilk cəhdlərindən biridir. Qobustan təkrarolunmaz bəşəri dəyərinə görə UNESCO-nun Ümumdünya irsi siyahısına daxil edilib. Yerdən iri qaya parçaları qabarıb çıxır və birləşərək nəhəng dağa çevrilir. Dağın üstündə alovun köməyi ilə sadə insan fiqurları, heyvan və qayıqlar təsvir edilib. Bunlar Qobustan petroqlifləridir (qədim qayaüstü təsvirlər). 16 Dağ 16 metr hündürlüyə qədər ucalır. 52 Dağı yaratmaq üçün 52 liftdən istifadə edilir. 800 Petroqliflər 800 metrlik gizli LED lampaları ilə yaradılır. Kişi qarşıda Xəzər dənizinin sahilində dayanmış qadına baxır. Qadının arxasında parıldayan qara dairəvi lövhə görünür. Dairəvi lövhə yavaş-yavaş suyun üzərindən Ay kimi göyə ucalır. 39 Qadağa: 12 iyun 2015-ci il yerli vaxtla saat dək

21 Mənşələr: Od Müddət: 00:02:27 İndi kişi əlində yanan daş tutaraq səhnənin mərkəzində dayanıb. O, qadına tərəf bir neçə addım atır və daşı yerə qoyur. Daşın alovu torpağın çatlarıyla ətrafa yayılır. Kişi daşı götürüb qadına tərəf gedir. Yolda o, daşı daha iki dəfə yerə qoyur. Onun arxasınca çatlardan keçə-keçə yayılan alov dilimləri yerdə nəhəng insan fiqurunun təsvirinə çevrilir. Bu, nəhəng petroqlif formasına düşmüş lava axınlarına, yaxud Yanardağın heç vaxt sönməyən alovlarına bənzəyir. Petroqlif get-gedə daha dolğun insan təsvirinə çevrilir və biz onun göbəyindən, ürəyindən, beynindən şaxələnən damarlara malik insanın qan-damar sistemini xatırlatdığını görürük. Kişi yaratdığı alovlu mənzərəyə baxır. Qadın ona qoşulmaq üçün sulardan üzüb keçir. O, yanan daşı qaldırır, alov axınları nəhəng qan-damar sistemi təsvirindəki əl-ayaqlardan başa doğru sürətlə sovrulub başda yox olur. Azərbaycanın Odlar yurdu adlandırıldığı haqda ən erkən yazılara I əsr Bizans mənbələrində təsadüf edilir. Bu ad Azərbaycana Bakıdan 25 km şimalda yerləşən Yanardağ kimi, qazların torpaqdakı çatlardan səthə çıxması nəticəsində yaranmış yanar dağlarına və atəşpərəst zərdüştilərin vətəni sayıldığına görə verilib. 1 Səhnənin döşəməsində alovlanan insan fiquru təxminən 1 km uzunluğunda qaz xətti vasitəsilə yaradılır. İnsan fiquru uzunluğu 50, eni 35 m olan sahəni tutur. Azərbaycanın atəşpərəst keçmişi Bakının yeni rəmzinə çevrilən, İçərişəhərdən yuxarıda yamacda yerləşən üç binadan ibarət Alov qüllələrinin dizaynının hazırlanması prosesinə də ilham verib. Gecələr gur LED lampalar bu qüllələrin fasadında alov dilimlərinin rəqs etməsi və bayrağın dalğalanması effektini yaradır. Hekayətimiz sona çatanda biz insanlığın elmi kəşflərimizdə, incəsənətimizdə və bir-birimizə sevgimizdə ifadəsini tapmış ünsiyyət qurmaq və dərk etmək tələbatını xatırlayırıq. Əlində yanan daş tutmuş kişi səhnənin tən ortasında dayanır. Daş yerə qoyulandan sonra onun alovu torpaqdakı çatlarla yayılır. Alov yerdə nəhəng insan fiquru yaradır. O, nəhəng petroqlifə bənzəyir və bizə Leonardo Da Vinçinin vitruvian insanını - dairənin içində yerləşdirilmiş, mükəmməl mütənasibliyə malik insan bədəni təsvirini xatırladır. 41 Qadağa: 12 iyun 2015-ci il yerli vaxtla saat dək

22 Mənşələr: Günəş tutulması Müddət: 00:03:18 Kişi və qadın birlikdə yanan daşı tutub göyə qalxan dairəvi lövhəyə sarı qaçmağa başlayırlar. Onlar dayaz sulara atılır və daşı parıldayan qara dairəvi lövhəyə tərəf tullayırlar. Yanan daş lövhənin ortasına dəyib, onun içini parçaparça edir. Lövhənin salamat qalmış halqası daşın odundan alışıb alov dairəsinə çevrilir. Yanan lövhə Yer, Günəş və Ayın bir araya gəldiyi möhtəşəm kosmik mənzərəni tam günəş tutulmasını xatırladır. Bu birlik və sülh rəmzi stadiondan göyə ucalır. Günəş tutulmasında Günəş və Ay birləşdiyi kimi cütlüyümüz də birləşir və ayrılmaz olur. Bundan sonra səhnədəki mənzərə bizi Bakı sahilinə aparır və qarşımızda Xəzər dənizi üzərində tədricən yaranan şaquli alov dairəsi canlanır. Atəşfəşanlıq Xəzərin və stadionun üzərində səmanı bəzəyir və möhtəşəm bayram mənzərəsi yaradır. Xəzər kasası Oyunlar bitənədək yanacaq, şəhərimizin mayakı olacaq. Qara Qarayevin 1957-ci ildə bəstələdiyi İldırımlı yollarla baleti onun oğlu Fərəc Qarayevin aranjemanında. Tam günəş tutulması Günəş və Ayın mükəmməl şəkildə üst-üstə düşdüyü bu nadir an ən təsirli təbiət mənzərələrindən biridir. Bu anda onlar səmada eyni nöqtədə durur və birlik rəmzi yaradırlar. Kosmik kişi və qadın rəmzləri səmada bir araya gəlir. 34 Xəzər kasası 34 m hündürlükdə yerləşir və onun qollarının uzunluğu 30 metrdir. Kasa diskinin diametri 5 metrdir Avropa üzərində tam günəş tutulması hadisəsi sonuncu dəfə 2015-ci il martın 20-də Novruz bayramında olub cu ildə baş verən tam günəş tutulması hadisəsi Eynşteynin nisbilik nəzəriyyəsinin təsdiqinə kömək edib. 6 Xəzər kasasının çevrəsinin diametri 6 metrdir. Kişi və qadın birlikdə yanan daşı tutub göyə qalxan dairəvi lövhəyə doğru qaçırlar. Daş lövhənin içini sındıranda daşın odu lövhənin halqasını alışdırıb alov dairəsinə çevirir. Qarşımızdakı mənzərə tam günəş tutulmasını, yaxud günəbaxanı xatırladır. Stadionun ekranlarında, Xəzərin Bakı sahilindən canlı yayımlanan görüntülərdə dəniz üzərində tədricən yaranan şaquli alov dairəsi diqqət çəkir. Xəzər kasası Oyunların sonuna iyunun 28-dək yanacaq. 43 Qadağa: 12 iyun 2015-ci il yerli vaxtla saat dək

23 Vidalaşma Müddət: 00:02:00 Atəşfəşanlığın ən qızğın vaxtında bu axşamın ifaçılarını dairəvi səhnə boyunca dayanmış görürük. Onlar əl-ələ verib Azərbaycan milli rəqsi Yallı nı oynayırlar. Yallı zamanı mərasimin könüllü ifaçılarının adları LED lampalar paneli boyunca nümayiş olunur. Üfürülüb şişirdilmiş nar dənəsi tamaşaçıların üzərinə dağılır. Bu nar dənələri sevgi nişanəsi, uğurun mücəssəməsi və Azərbaycanın rəmzidir. Bu şadyana Yallı rəqsi açılış mərasiminin təntənəli sonluğudur. Yallı nı bu axşam Dövlət Xalq Çalğı Alətləri Orkestri və Natiq ritm qrupu ifa edir. Yallı milli rəqsi Azərbaycanda çox məşhurdur. Bu rəqsin 100-dən çox növü var. Yal sözü sıra, cərgə və ya silsilə deməkdir. Qeyd edək ki, Qobustandakı qədim petroqliflərdən bəzisi Yallı rəqsini əks etdirir. 1,796 Bu axşam rəqs etmək üçün səhnəyə ifaçı və könüllü çıxır. 20,000 Stadiona üfürülüb şişirdilmiş nar dənəsi dağılır. Bütün ifaçılar səhnə boyu əl-ələ tutaraq Azərbaycan milli rəqsi Yallı nı oynayırlar. Möhtəşəm atəşfəşanlıq - ilk Avropa Oyunlarının açılış mərasimi sona yetmək üzrədir. 45 Qadağa: 12 iyun 2015-ci il yerli vaxtla saat dək