UYGUR KAĞANLIĞI YAZITLARI ERHAN AYDIN

Transkript

1 UYGUR KAĞANLIĞI YAZITLARI ERHAN AYDIN Konya, 2011

2 Kömen Yayınları Baskı Konya Ekim 2011 ISBN: Kömen Eğitim Elektronik Turizm Tic.Ltd. Şti. Kürkçü Mah. Rampalı Çarşı Zemin Kat Nu: 11 Konya Tel: T.C. Kültür Bakanlığı Sertifika Nu: Baskı Şelale ofset

3 ERHAN AYDIN 1 İÇİNDEKİLER ÖN SÖZ... 7 KISALTMALAR... 9 GİRİŞ UYGUR ADI TOKUZ OGUZ VE ON UYGUR UYGURLAR VE UYGUR KAĞANLIĞI UYGUR KAĞANLIĞI YAZITLARI TES YAZITI TARİAT (TERH) YAZITI ŞİNE USU YAZITI DİZİN YER ADLARI Agulug Altun yış Anı Arkar Başı As Öŋüz Baş Balıklıg Baybalık Bodkal ı Bulçu Bükegük Çıgıltır Ersegün Ėrlün Ėrtiş Idok Baş İçüy...120

4 2 UYGUR KAĞANLIĞI YAZITLARI Kan Idok Baş Kanyuy Kara Buluk Kara Kum Kara Yotulkan Karaga Kasar Kazluk Kem Keŋkeres Kergü Keyre Kögmen Kögür Költi Kömür Tag Künüy Ongı Tarkan Süy Orkon Ötüken Sakış Seleŋe Sevin Sukak Yulı Şıp Talakımın Taygan Tegres Teledü Tez Togurgu Tokuş...138

5 ERHAN AYDIN Tugla Uçuz Udurgan Ugru Üç Birkü Ürüŋ Beg Yagradkan Yar Yarış Yavaş Yėt Yılun Kol Yogra Yarış Yula BOY VE HALK ADLARI Ak Baş Ava Baş Az Basmıl Baş Kay Bayırku Bersil Boz Ok Çigil Çik Evdi Kadır (Akadır?) Karlok Kasar Kırkız Oguz On Ok...148

6 4 UYGUR KAĞANLIĞI YAZITLARI On Uygur Otuz Tatar Sekiz Oguz Sogdak Tarduş Tatar Tavgaç Tokuz Bayırku Tokuz Oguz Tokuz Tatar Toŋra Tölis Türgėş Türük Uygur Üç Karlok Üç tuglug türük bodun Yatız UNVANLAR VE UNVAN NİTELEYİCİLERİ alp baga beg bıŋa bilge bukug buyla buyruk çad çavış çigşi ėltever ėrkin...161

7 ERHAN AYDIN ınançu ışvara kagan kan katun seŋün seŋüt şad tarkan tarkat tėgin totok uruŋu yavgu KAYNAKLAR FOTOĞRAFLAR

8 172 UYGUR KAĞANLIĞI YAZITLARI 9. KAYNAKLAR: AALTO, P. / G. J. RAMSTEDT / J. G. GRANÖ (1958): Materialien zu den alttürkischen Inschriften der Mongolei. JSFOu LX/7, AALTO, P. (1971): Iranian Contacts of the Turks in Pre Islamic Times. L. LIGETI (ed.): Studia Turcica, Budapest, ALİMOV, R. (2004): Koçkor daki Türgeş Yazıtları. İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Sosyal Bilimler Dergisi 2004/1, ALYILMAZ, C. (2003): Moğolistan da Eski Türk Kültür ve Medeniyetine Ait Bazı Eserler ve Bulundukları Yerler. Atatürk Üniversitesi Türkiyat Araştırmaları Enstitüsü Dergisi 10/21, ALYILMAZ, C. (2005): Gürbelcin (Gurvaljin uul) Yazıtıyla İlgili Bazı Düzeltmeler. MÜSBD 13, AMANJOLOV, A. S. (2006): Türk Filolojisi ve Yazı Tarihi. Türkçeye akt.: K. KOÇ. İstanbul: Ötüken. ARAT, R. R. (1979): Kutadgu Bilig III. İndeks. Hzl.: K. ERASLAN / O. F. SERTKAYA / N. YÜCE. İstanbul: TKAE. ARIKOĞLU, E. / K. KUULAR (2003): Tuva Türkçesi Sözlüğü. Ankara: TDK. ATA, A. (1997): Kısasü l Enbiyā II. Dizin. Ankara: TDK. ATALAY, B. (1992): Divanü Lugat it Türk Tercümesi. Ankara: TDK. AYDAROV, G. (1971): Yazık Orhonskih pamyatnikov drevnetyurkskoy pis mennosti VIII veka. Alma Ata. AYDIN, E. (2007a): Şine Usu Yazıtı. Çorum: KaraM. AYDIN, E. (2007b): Eski Türk Yazıtlarındaki Kırgız Seferleri Üzerine Notlar. Sibirische Studien/Sibirya Araştırmaları 2/1, AYDIN, E. (2007c): Köl Tigin Yazıtının Kuzey Yüzünün 6. Satırında Bir Düzeltme Denemesi ve Bir Öneri. Bilig 43,

9 ERHAN AYDIN 173 AYDIN, E. (2007d): Ötüken Adı ve Yeri Üzerine Düşünceler. TSt 2/4 (Tunca Kortantamer Özel Sayısı II), AYDIN, E. (2008a): Şine Usu Yazıtında Hayvan Adlarıyla Kurulmuş Yer Adları Üzerine İncelemeler. TSt 3/1 (Dede Korkut Dosyası), AYDIN, E. (2008b): Baybalık Kentinin Yeri, Yapılış Tarihi ve Amacı Üzerine Değerlendirmeler. TSt 3/4 (M. Fahrettin Kırzıoğlu Armağanı), AYDIN, E. (2010a): Eski Türk Yazıtlarındaki Yarış ın Yerinin Belirlenmesine Bir Katkı. M. ARGUNŞAH / M. ÜNAL (hzl.): Prof. Dr. Harun Güngör Armağanı, İstanbul: Kesit, AYDIN, E. (2010b): Bulçu Yer Adı Üzerine Notlar. TSt 5/1 (Eski Oğuz Türkçesi, Prof. Dr. Zeynep Korkmaz Adına), AYDIN, E. (2010c): The Contribution of the Mongolian Language on the Reading of Place Names in Old Turkic Inscriptions: Togla or Tugla (Tugula?). CAJ 54/1, AYDIN, E. (2010d): Türk Runik Bibliyografyası. İstanbul: Türk Dilleri Araştırmaları Dizisi: 61. AYDIN, E. (2011): Remarks on Qatun in the Yenisei Inscriptions. AOH 64/3, BAILEY, H. W. (1949): A Khotanese Text Concerning The Turks in Kantsou. AM (New series) 1/1, BAILEY, H. W. (1951): The Staël Holstein Miscellany. AM (New series) 2/1, BANG, W. (1980): Berlin deki Macar Enstitüsünden Türkoloji Mektupları ( ). Türkçeye çev.: Ş. TEKİN, Erzurum: Atatürk Ü. BARTHOLD, W. (2006): Orta Asya Türk Tarihi Hakkında Dersler. Hzl.: K. Y. KOPRAMAN / İ. AKA. Ankara: TTK. BARTHOLD, W. (2010): Orta Asya, Tarih ve Uygarlık. Türkçeye çev.: D. A. BATUR, İstanbul: Selenge. BARUTCU ÖZÖNDER, F. S. (1999): Türk ler Ne Zaman Bir "Millet" İdi? I. Ortak Bir Köken Mitleri Vardı: "Dişi kurt"tan Türemişlerdi. Kök Araştırmalar 1/2,