ADLİ BİLİMLER GÜNLERİ DİVRİĞİ. Melike Özlem BİLGİLİ Adli Mühendislik Komisyonu Başkanı

Transkript

1 ADLİ BİLİMLER GÜNLERİ DİVRİĞİ Melike Özlem BİLGİLİ Adli Mühendislik Komisyonu Başkanı 2016

2 YÜKSEK BİNALARIN ZARARLARI Dikey Mahallelerde Oturur Olduk! Modern yaşamın bilinen en belirleyici özelliği, her şeyin en büyüğüne ulaşmak şeklinde karşımıza çıkıyor. En yüksek binayı tasarlamak, inşa etmek, en yüksek tepeye tırmanmak, en uzun yolu kat etmek, en derine dalmak veya en büyük yapıda yaşamak gibi... Bu açıdan bakıldığında, teknolojik gelişmenin de yardımıyla, binalara gün geçtikçe yeni katların eklenmesi, çatıların gökyüzüne yaklaşması çok da şaşırtıcı değil.

3 Çevre Üzerindeki Zararları Çevre kirliliği genel olarak insanların her türlü faaliyetleri sonucu suda, toprakta ve havada meydana gelen olumsuz gelişmelerle ekolojik dengenin bozulması ve böylece ortaya çıkan kötü koku, zehirlilik, radyasyon, gürültü, hava kirliliği ve arzu edilmeyen diğer sonuçlar olarak tanımlanabilir. Çevresel problemlerin nedenleri hem gelişmiş hem de gelişmekte olan ülkelerde benzer bir eğilimle, plansız kentleşme ve sanayileşmeyle ilgilidir. Burada plansız kentleşmeyi önemle vurgulamamızın nedeni çevre üzerindeki tahribatın asıl nedeninin birçok kaynakta gösterildiği gibi kentleşmenin değil, plansız kentleşmenin olduğudur. Özellikle insanların daha iyi yaşam şartlarına kavuşmak amacıyla YÜKSEK BİNALARA rağbet etmesi durumu vahim hale getirmektedir.

4 İklim Üzerindeki Etkileri Aşırı ısınmaya neden olmaktadır. Örneğin yollar, kaldırımlar ve özellikle Yüksek Binalardan oluşan alanlar, gün boyu depoladıkları enerjiyi geceleyin serbest bırakarak iklimin aşırı ısınmasına neden olmaktadır. Yine aşırı yapılanma rüzgarların esişini olumsuz yönde etkileyerek bitki örtüsüne zarar vermektedir. İklimin aşırı ısınmasına neden olan bir diğer etkende sera etkisidir. Atmosferdeki artan karbondioksit miktarı bir seradaki cama benzer şekilde güneş ışınlarının içeriye girmesine engel olmazken, tekrar atmosfere dönmesine engel olarak dünya ısısının artmasına yol açmaktadır.

5 Hava Kirliliği Hava kirliliği hava ortamındaki kirletici unsurların havanın kendini temizleme kapasitesini aşması sonucu meydana gelmektedir. Bu açıdan hava kirliliği toz, duman, koku, su buharı gibi kirletici unsurların insan ve diğer canlılar ile eşyalara zarar verecek miktarlara yükselmesi olarak tanımlanabilir. Yüksek Binaların artışı ile hava akımlarının doğallığı kaybolur, çeşitli hava koridorları oluşur; bazı alanlarda hava akımı engellenirken, bazı alanlarda hava akımı şiddetlenir.

6 Elektromanyetik alan kirliliğine neden olurlar Yüksek Binalardan oluşan yaşam tarzında: EMA-Elektro manyetik Alan kirliği üst noktalardadır. Yüksek binaların katları, ofisleri, daireleri arasında bu kirlilik rahatlıkla paylaşılır. Elektro manyetik alanlar mevcut binaların duvarları arasından rahatlıkla geçerler. Komşunuzun elektrikli cihazlarla yaptığı tüm faaliyetler uzaklığı oranında sizlerin dairenizi, ofisinizi etkiler! Yüksek binaların elektrik kabloları; zayıf akım alçak gerilim- orta ve yüksek gerilim kabloları, bu kabloların beslediği tüm cihazlar, makineler, motorlar ve her türlü akım çeken üniteler bina içerisinde yüksek bir kirli elektrik alanı oluştururlar. Ayrıca aydınlatma armatürlerinin yaymış olduğu titreşim ve ısıları (bilhassa ekonomik floresanların güçlü titreşimleri) insan organizması üzerinde oldukça zararlıdır ve Dünya sağlık örgütünün kansorejenler listesinin ilk sıralarına şimdiden yerleşmiş durumdadır.

7 Elektrik alan ve manyetik alan sadece insanları mı etkiliyor? ABD, Türkiye, Yunanistan, Almanya, İspanya, Portekiz, Hırvatistan, İsviçre, Kanada ve Avustralya gibi onlarca ülkede bal arıları gizemli bir şekilde ortadan kayboluyor. Yapılan ilk araştırmalar arı ölümleri temelinde Elektromanyetik kirliliğin olduğunu işaret ediyor. Bu kirlilik arıların navigasyon (yön bulma) yeteneklerini tamamen çökertiyor. Arıların teknoloji kullanımının üst seviyelerde olduğu gelişmiş ülkelerde yüksek oranda ölmesi dikkat çekicidir. Bu durum: Einstein'in "Eğer arılar yeryüzünden kaybolursa insanlığın sadece 4 yıl ömrü kalmış demektir" şeklindeki bilimsel kehanetini yeniden gündeme getirdi

8 Elektromanyetik alanın kapsamı olan, Elektrik alan ve manyetik alan birbiriyle ilişkilidir. Örneğin, Fırtınalı bir havada şimşek çaktığı anda veya bir yere yıldırım düştüğünde pusula iğnesinin hareket ettiğini görebilirsiniz. Bir elektrik alandaki değişiklik yakındaki bir manyetik alanda değişikliğe neden olur, ve bu değişiklikte elektrik alanda değişiklik yapabilir. İnsan vücudunda; cilt ile cisimler arasında oluşan mikrokıvılcım, saçların ve vücut tüylerinin titreşmesi, cildin üzerine üfleniyormuş duygusu, deri iğnelenme hissi ve nahoş bir his algılanması durumunda elektrik alan etkisinde kalındığına dikkat edilmelidir.

9 SAR nedir? SAR değeri önemli midir? Elektromanyetik spektrumda 10kHz GHz frekans aralığında çalışan sistemlere örnek olarak; radyo, televizyon ve telsiz sistemleri, radar sistemleri, uydu haberleşme sistemleri, mikrodalga fırınlar, tıpta ve sanayide RF frekansında çalışan sistemler ve GSM haberleşme sistemleri verilmektedir. Söz konusu sistemlerin yarattığı elektromanyetik radyasyonun canlı doku ile etkileşiminin ölçüsü olarak "özgül soğurma hızı (SAR)" tanımlanmaktadır. SAR dokularda soğurulan ve ısıya dönüşen güçle ilgilidir. İnsan hayatı için önemli olan bu SAR değerini belirten uyarıcı bir unsurun, cihazlar üzerinde olmaması bir soru işaretidir. Dünya Sağlık Örgütü tarafından yürütülen Elektromanyetik Alan Projesi'nde cep telefonu SAR değerleri için en fazla 0.1 W/kg SAR değeri önerilmektedir. Ancak ülkemizde satılan cep telefonlarının SAR değerleri 0.1 ile 1.11 arasında değişmektedir.

10 Uzun vadeli etkiler Genetik yapının bozulması, Beyin hücrelerinde ölüm ve beyin tümörü, Beyaz kan hücresi (lenfoma) kanseri, Beyin bariyerinin zedelenmesi, Kalp rahatsızlıkları, Hafıza zayıflaması, Kalıcı işitme bozuklukları, Embriyo gelişiminin zarar görmesi, Düşük riskinin artması, Kan hücrelerinin bozulması Kısa vadeli etkiler Stres, Görüş alanın daralması, Kulak bölgesinde ısınma (özellikle cep telefonu), Kalp pilinin bozulma riski, Kulak çınlaması, Yorgunluk hissi, Konsantrasyon bozulması, Baş ağrıları, İşitmede geçici aksaklılar, Sersemleme

11 Yüksek katlı binalar, çalışanlara sağladıkları konfor, kaynakların ekonomik kullanımı, daha fazla insanı bir arada çalıştırma imkanı gibi olumlu katkılarının dışında birçok sağlık sorununu da beraberinde getirmektedir. Klimalardan kaynaklanan enfeksiyonlar, üst solunum yolu sorunları bunlardan bazılarıdır. Özellikle de gerilim tipi baş ağrısı şikayeti oluşturduğu saptanmıştır. Çevrelerinden güneş çalan bu binaların, asosyalleşmeye kadar sosyopsikolojik etkilere neden olduğu vakalar mevcuttur.

12 Yüksek katlı binalar, estetik nedenlerle çoğu kere boydan boya düz bir dış görünüme sahiptir. Bu durum dış cephe yangınlarında binanın bir anda yanmasına neden olur. Girinti çıkıntılar yangını yavaşlatan engeler yaratır. - Örneğin Polat Towers yangınında: 34 kat (140 m) boyunca dış cephe tepeye kadar 3,5 dakikada (66 cm/s hızla) yanmıştır. - İtfaiye teşkilatının yangınlara 5 dakikada yetişecek plana sahip olduğu dikkate alındığında, dış cephe yangınının bu hızına yetişemeyeceği, ancak tüm cephe tutuştuktan sonra olay yerine varabileceği ortaya çıkmaktadır.

13

14 YÜKSEK YAPILARDA PSİKOLOJİK-SOSYAL SORUNLARA TARİHTEN BİR ÖRNEK: Yüksek katlı yapılaşma, on yıllar boyunca dünyanın hemen her yerinde, yüksek nüfus artışı ve hızlı şehirleşmenin gereklerine uygun cevabı verebilmenin tek çaresi olarak görülmüştü. Ancak, yine on yıllardır yapılan araştırmalar, yüksek yapılaşmanın çok ciddi psikolojik ve sosyal tahribat doğurduğunu ve toplumsal dejenerasyona yol açtığını ortaya çıkartmaktadır. Bizim ülkemizde hala büyük ümitler bağlanan yüksek yapılaşma, batı dünyasında çoktan gözden düşmüştür. Bugün geçmişin hataları olarak kabul edilen yüksek apartman blokları pek çok Batı ülkesinde on yıllar önce onları gururla inşa edenler tarafından birer birer yıkılmakta, yerlerine daha düşük yoğunluklu alçak binalardan oluşan toplu konut siteleri yapılmaktadır. -Pruitt Igoe toplu konut sitesi St. Louis / A.B.D. / 1954 Batı'nın hatadan dönmesinde önemli rol oynayan Pruitt Igoe, Amerika Birleşik Devletleri'nin bir şehrinde, projesi 1950'lerin başlarında uluslararası yarışma ile elde edilmiş bir toplu konut sitesidir. Japon asıllı Amerikalı bir mimar tarafından projelendirilen site 1954'ten itibaren iskâna açılmış ve o yıllarda Amerikan Mimarlar Enstitüsü'nün (A.I.A) her yıl en başarılı bulduğu bir projeye verdiği altın madalyanın sahibi olmuştur.

15 Ne var ki Pruitt Igoe aradan geçen yıllarda bu parıltısını sürdürememiş, sitede iskân edilen halkta giderek artan davranış bozuklukları görülmeye başlamış, bu bozukluklar kısa zamanda vahşete ve sakinlerin binaları tahribine dönüşmüştür. Yapılan araştırma, inceleme ve tetkikler acı gerçeği çarçabuk gözler önüne sermiştir: akıl almaz boyutlardaki vahşetin sebebi Pruitt Igoe'nun kendisidir. Nihayet 1972 senesinin 12 Temmuz günü Pruitt Igoe, bu altın madalyalı 'toplum düşmanı' dinamitlenerek yerle bir edilir. Pruitt Igoe 1972'de bir ölmüş ise, o günden bu yana dünyanın dört bir tarafında, özellikle de geri kalmış ülkelerinde maalesef bin hortlamış tır

16 BİZE BİR ŞEY OLMAZ MANTIĞI İLE YAŞAMAMAK, YÜKSEK BİNALARIN TASARIMLARINDA VE ŞEHİR PLANLARINDA, HASAS KARARLAR ALMAK GEREKTİĞİNİ ÖNEMSEMEK GEREKİR

17 TEŞEKKÜRLER MELİKE ÖZLEM BİLGİLİ Adli Mühendisler Komisyonu Başkanı Emo Mühendisler Odası MYK Üyesi